Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của giáo dục và đào tạo ở thành phố hà nội

TRUONG DAI HOC KINH TE QUOC DAN

---- o S0-€»----------

HOANG THI THU PHUONG
DAI HOC KTQD
TT. THONG TIN THW VIEN

PHQNGLUAN AN • TU LIEU
rir

m

r

V

m

9

r

r

HOAN THIEN CG CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC
o

MM

M

/IMS*

VA DAO TAO ff THANH PHO HA NOI
'■

■

CHUYEN NGANH: KINH TE CHINH TRI

LUAN VAN THAC SY KINH TE
•

•

Ngudi hu'Ong dan khoa hoc:
GS.TS MAI NGOC CUdNG

TH- T921
HA NOI - 2013


LOI CAM DOAN

Toi xin cam doan luan van " Hoan thien cff che quan ly tai chink cua GD -

DT ff thanh phd Ha Noi" la cong trinh nghien cuu khoa hoc doc lap do chinh tac
gia thuc hien dudi su giup do cua giao vien hudng dan, khong sao chep d bat ky

mot cong trinh nao khac, cac so lieu phan anh trong ban luan van la trung thuc va

chinh xac, cd nguon goc ro rang.

Ha Noi, ngay

thang

nam 2013

Nguai viet

Hoang Thi Thu Phuong


MUC
LUC
•
•

LdI CAM DOAN
DANH MUC CHU' VIET TAT
DANH MUC BANG, SO DO
TOM TAT LUAN VAN

MO DAU..................................................................................................................... 1

Chuong 1: MOT SO VAN DE LY LUAN VA KINH NGHIEM THUC TIEN VE
CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC VA DAO TAO O TINH,

THANH PHO.............................................................................................................. 5
1.1. CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC VA DAO TAO 0

TINH, THANH PHO: THUC CHAT, NOI DUNG VA YEU CAU......................... 5

1.1.1. Thuc chat cua co che quan ly tai chinh cua giao due va dao tao o tinh,
thanh pho.................................................................................................................. 5

1.1.2. Noi dung cua co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao o tinh

thanh pho.................................................................................................................. 10
1.2. NHUNG NHAN TO ANH HUONG VA SU CAN THIET CUA HOAN
THIEN CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC VA DAO TAO 0
TINH, THANH PHO.................................................................................................. 19

1.2.1. Nhung nhan to anh huong den co che quan ly tai chinh cua giao duc va
dao tao o tinh, thanh pho......................................................................................... 19
1.2.2. Su can thiet va yeu cau cua viec hoan thien co che quan ly tai chinh cua

giao duc va dao tao o tinh, thanh pho................................................................. 25

1.3. KINH NGHIEM VE HOAN THIEN cO CHE QUAN LY TAI CHINH
CUA GIAO DUC VA DAO TAO 0 TiNH BAC GIANG VA BAI HOC DOI

VdI HA NOI............................................................................................................... 27

1.3.1. Kinh nghiem hoan thien co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao
tao o tinh Bac Giang..............................................................................................27

1.3.2. Nhung kinh nghiem rut ra ve hoan thien co che quan ly tai chinh voi

giao duc va dao tao co the van dung cho Ha Noi.............................................. 229

CHlTONG 2: THUC TRANG VE CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GD DT O THANH PHO HA NOI............................................................................... 30
2.1. KHAI QUAT VE GIAO DUC VA DAO TAO TREN DIA BAN THANH

PHO HANOI.............................................................................................................. 30
2.1.1. Khai quat dac diem KT - XH thanh pho Ha Noi...................................... 30

2.1.2. Tinh hinh phat trien GD - DT tren dia ban thanh pho Ha Noi hien nay ...30
2.2. THUC TRANG CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC VA
DAO TAO 0 THANH PHO HA NOI..................................................................... 39

2.2.1. Tinh hinh tai chinh dau tir cho GD - DT....................................................39
2.2.2. Thue trang quan ly sir dung nguon tai chinh doi voi GD - DT thanh pho

Ha Noi....................................................................................................................... 42

2.3. DANH GIA THANH TUG, HAN CHE VA CAC NGUYEN NHAN CHU
YEU CUA CO CHE TAI CHINH CUA GD - DT 0 THANH PHO HA NOI

HIEN NAY................................................................................................................... 52

2.3.1. Nhung thanh tuu chu yeu............................................................................. 52
2.3.2. Nhung han che chu yeu............................................................................... 57
2.3.3. Nguyen nhan cua nhung thanh tuu va han che......................................... 59

CHlTONG 3: DINH
HUONG VA GIAI PHAP HOAN THIEN
CO CHE
•
•

QUAN LY SU DUNG NGUON TAI CHINH CHO GD - DT THANH PHO

HANOI..................................................................................................................... 65
3.1. DINH HUONG HOAN THIEN CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GD DT 0 THANH PHO HA NOI NHUNG NAM TCJl.................................................... 65

3.1.1. Dinh hudmg va muc tieu phat trien GD - DT cua Viet Nam den nam
2020............................................................................................................................ 65

3.1.2. Muc tieu va nhiem vu phat trien GD - DT thanh pho Ha Noi den nam

2020. tarn nhin 2030.............................................................................................. 73

3.1.3. Dinh huong hoan thien co che quan ly tai chinh cua GD - DT thanh pho
Ha Noi...................................................................................................................... 80


3.2. MOT SO G1AI PHAP CCRJ YEU \HAM HOAN THIEN (20 CHE QUAN LY
TAI HOINO HUA GD - DH 0 HONNO HOO ON NTI NOUNG NAM Hdl

82

3.2.1 Hoan thien he thong van ban phap luat ve co che ter chu, tir chiu lyric'll
nhiem va thrc hien nhiem vu to chuc bo may, bien che va tai chinh doi vbi cac

don vi thuoc nganh GD - DT................................................................................. 82
3.2.2. Ooan thien cong tac lap va phan bo dr toan NSNN.................................83
3.2.3. Ooan thien cong tac chap hanh, so dung va quyet toan NSNN.............. 85
3.2.4. Ooan thien co che huy dong cac nguon von ngoai ngan sach de phat

triSn GD - DH........................................................................................................... 86

3.2.5. Ooan thien bo may quan ly tai chinh tai So va cac don vi co so nham
cung co nang cao chat luong cong tac quan ly tai chinh.................................. 189

3.2.6. Hang cuong cong tac kiem tra, kiem soat tai chinh doi vdi cac khoan chi
cho GD - DH........................................................................................................... 90

KET LU AIN............................................................................................................ 92

DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO
PHU LUC


DANH MUC CHU VIET TAT

BTVH

Bo tuc van hoa

CNH-HDH

Cong nghiep hoa - hien dai hoa

CSVC

Co so vat chat

CTMT

Chuong trinh muc tieu

GDDT

Giao due dao tao

GDKTTH

Giao due ky thuat tong hop

GDTX

Giao due thudng xuyen

HDND

Hoi dong nhan dan

KT-XH

Kinh te - Xa hoi

NCKH

Nghien cuu khoa hoc

NSNN

Ngan sach nha nude

TCCN

Trung cap chuyen nghiep

THCS

Trung hoc co so

THPT

Trung hoc pho thdng

XDCB

Xay dung co ban

XHH

Xa hoi hoa


DANH MUC BANG, SO DO
I. BANG
Bang 2. 1. Tdc do tang truong va ty trong cua cac nganh trong GDP.................... 31
Bang 2.2. Hien trang phat trien cac KCN.................................................................... 32

Bang 2.3: Quy mo truong lop, sinh vien va giao vien trong lmh vuc GD - DT 20092011.................................................................................................................................. 35

Bang 2.4.Co cau cac nguon tai chinh cua GD - DT...................................................40
thanh pho Ha Noi............................................................................................................ 40
Bang 2.5. Dinh muc chi thuong xuyen GD&DT TP Ha Noi................................. 46

Bang 2. 6. Su dung nguon kinh phi tir NSNN cho GD - DT.................................. 49

Bang 2. 7. Co cdu chi tir NSNN cho GD - DT.............................. ,........................... 52
Bang 2. 8. Danh gia muc do dap ung nhu cau nguon tai chinh................................ 53

cho phat trien GD - DT...................................................................................................53
Bang 2. 9. Tinh hinh sir dung nguon tai chinh cho GD - DT...................................55
Bang 2.10.Mot so chi tieu phat trien GD - DT thu do 2009-2012.......................... 55

Bang 2.11. Danh gia muc do dam bao cho cong tac quan ly tai chinh................... 59

cho GD - DT.....................................................................................................................59

Bang 2.12. Danh gia muc do dam bao cho cong tac quan ly tai chinh................... 60
cho GD - DT................................................................................................................... 60
Bang 3.1. Du toan tong chi NSNN cho GD - DT 2011-2020.................................. 80

Bang 3.2.Du toan chi NSNN cho GD&DT Ha Noi.................................................. 81

giai doan 2011-2015....................................................................................................... 81

II. SO DO
So do 1.1: Mo hinh to chirc dieu hanh tai chinh cho giao due va dao tao tren dia ban
tinh. thanh pho.................................................................................................................24


truong dai hoc kinh te quoc dan

---- O

----------

HOANG THI THU PHV0NG

?

m

r

m

?

r

r

HOAN THIEN CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC
M

M

JI

VA DAO TAO 0 THANH PHO HA NOI
■

■

CHUYEN NGANH: KINH TE CHINH TRI

TOM TAT LUAN VAN THAC SY

HA NOI - 2013


1

TOM TAT LUAN VAN
Vcri vi tri la Thu do cua dat nude, sir nghiep GD - DT co su phat trien
manh me, keo theo do, nguon tai chinh cho GD - DT ngay cang da dang. Tuy

nhien, viec quan ly su dung cac nguon tai chinh nay nhu the nao de co hieu
r

r

y

r

\

qua cung dang la van de buc xuc. Vi the de tai "Hoan thien co' che quan ly

tai chinh cua GD - DTo' thanh pho Ha NoF la van de co y nghia thiet thuc
ca ve ly luan va thuc tien.

Muc tieu nghien cuu cua de tai la:

- Lam ro nhung van de ly luan va kinh nghiem thuc tien ve co che quan ly

tai chinh cua GD - DT d tinh, thanh pho;
- Phan tich thuc trang co che quan ly tai chinh cua GD - DT d Thanh

pho Ha Noi hien nay, chi ra nhung thanh tuu, han che va nguyen nhan han
che trong thdi gian qua;
- Tir do de xuat phuong hudng va giai phap nham hoan thien co che tai

chinh cua GD - DT d thanh pho Ha Noi trong thdi gian tod.
Ngoai phan md dau, ket luan va danh muc tai lieu tham khao, cac bang

phu luc luan van duqc ket cau thanh 3 chuong nghien cuu ly luan, phan tich
r

r

danh gia thuc trang va khuyen nghi giai phap hoan thien co che quan ly tai
chinh cua GD - DT d thanh pho Ha Noi. Cac ket qua chinh cua luan van dupe

the hien tren cac khia canh sau day
a

a

r

A

a

r

1. De tai da gop phan he thong hoa ve cac nghien cuu ly luan ve co che

quan ly tai chinh cua giao due va dao tao d tinh, thanh pho.
r

a

r

a

1.1. De tai da lam ro khai niem, thuc chat va tarn quan trong cua co che
r

quan ly tai chinh cua giao due va dao tao tren dia ban tinh, thanh pho; da phan
r

•>

r

a

r

tich cac yeu to cau thanh va lam sang to sir can thiet cua viec hoan thien co
che quan ly tai chinh cua GD - DT d cap tinh, thanh pho d nude ta hien nay;

11

A
'
r
r
,
.
] .2. De tai da xet tod nhdng nhan to anh Huang den co che quan ly tai

chinh cua giao duc va dao tao tren dia ban tinh Thanh Pho bao gom chu truong
chinh sach cua Dang va Nha nuoc cung nhu cua dia phuong, trinh do phat trien
KT■ - ' XH, bo may to choc dieu hanh va trinh do cua can bo quan ly; dong thoi

da dua ra nhung yeu cau co ban de xay dung mot co che hieu qua.

1.3. De tai nghien

nhirng thay doi trodg coo che quah 1 y tai chinh

cua GD - DT cua tinh Bac Giang, de tu do gop phan cung co them nhang nen
r

r

tang ly thuyet cua hoan thien co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao
va rut ra nhang kinh nghiem co kha nang van dung cho Ha Noi.

2. Thong qua he thong cac ta i lieu there cap> thu tp ap duoc tu scr giao
duc va dao tao, So Tai chinh, So Kg hoach va dau tu, Cuc Thong ke Ha Noi

va he thong cac tai lieu so cap thong qua viec thu thap y kien tra loi phong
A

Z

#

7

van cua tac gia, de tai da phan tich lam ro tinh Pinh phat trien giao duc va dao

tao va thuc trang co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao o thanh pho
Ha Noi hien nay. Nhang ket qua cu the la:
2.1. ve tai chinh dau tu cho GD - DT, de tai chi ro, quy mo nguon tai
cPi'cP

tu NSNN cap cho GD - DT tang len, nhat la tu nam 2011 den nay, dam bao
A

A

kinh phi thuc hien cac muc tieu cua GD - DT, cac CTMT,... Dong thoi, trong dieu

kien chuyen sang kinh te thi truong, nguon tai chinh con duoc mo rong hon tu cac

nguon ngoai NSNN, trong do co su dong gop quan trong tu hoc phi va cong tac
XHH GD - DT.

2.2. Cong tac quan ly su dung nguon tai cPicP cua GD - DT tren dia ban
thanh pho ngay cang duoc tang cuong: Hang nam tren co so cac van ban phap
r

r

quy cua nhh nuoc va cua nghcp GD - DT cac So choc nang phoi hop xay dung ke

hoach, cac van ban quy dinh ve quy mo, loai hinh phat trien GD,... tricp UBND
thanh pho phe duyet va huong dan cac don vi GD - DT thuc hien. He thong van


ban nay tao co so phap ly cho hoat dong GD - DT cua thanh phd tren tat ca cac
phuong dien co lien quan.

Cong tac lap du toan hien nay duoc thuc hien theo Luat ngan sach, va cac
van ban hudng dan hien hanh, dam bao dung quy trinh de xay dung cac chi’ tieu

thu chi ngan sach hang nam mot cach dung dan, co can cu khoa hoc va thuc tien.

Can cu vao du toan da duoc phe duyet, So GD - DT da tien hanh phan bo
r

du toan cho chi thuong xuyen ngan sach thanh pho. chi thuong xuyen ngan sach
r

r

quan huyen, cho CTMT qudc gia, thu, chi hoc phi cho tung doi tuong theo dung

muc dich nhu quy dinh

Cong tac quyet toan cac khoan chi ngan sach cho GD - DT o Ha Noi duoc

tien hanh theo mot trinh tu chung, do la cac don vi du toan cap dudi lap bao cao
quyet toan gui cac don vi du toan cap tren va co quan tai chinh dong cap de tong
hop, xet duyet.

Cong tac kiem tra, thanh tra la mot trong nhung khau quan trong cua cong
tac quan ly, de tu do co nhung gop y, chan chinh, gop phan cai thien cong tac

quan ly co hieu qua hon.
2.3. Nhin chung, co che qoan ly tai chinh da tang cudng huy donu va su
dung dung muc dich, dung nguyen tac nen da dap ung nhu cau phat trien GD DT cua thanh pho Ha Noi; gop phan tich cuc vao viec thuc day su nghiep phat

trien giao duc tren dia ban thu do. Tuy nhien, co che quan ly tai chinh cua
giao duc va dao tao thanh phd Ha Noi van con nhung han che. Cu the la: chat
luong du toan chua cao, thuyet minh du toan con don gian, du toan cua co so
r

•>

chua neu duoc uu, nhuoc diem trong qua trinh chap hanh du toan cua nam

trudc, chua neu kien nghi va bien phap khac phuc, doi khi chi mang tinh hinh
r

9

thuc; cong tac phan bo du toan con mang tinh chat binh quan, chua dam bao

tinh cong bang trong GD - DT; cong tac chap hanh du toan chi thuong xuyen
r

r

r

r

khong chu dong trong chi tieu, chi den dau biet den do, viec cap ngan sach


IV

van con cham so voi tien do; chat luong cua quyet toan ngan sach chua cao;

hoat dong thanh, kiem tra cua cac co quan quan ly tai chinh mang nhieu tinh
hinh thuc.
2.4. Nhung thay doi tich c uc cung, nhu nhung mat gan che tren xuat
phat tu nhang nguyen nhan chu yxu sau hay. Do la:
r

- Moi truong luat phap va co chx chinh sach cua Nha nuoc, trong ho he

thong van ban phap quy co lien quan huoc ban hanh kha nhieu, va ngay cang

phu hop voi hieu kien thuc tx cua thanh pho.
r

r

- Y thuc trach nhiem cua hoi ngu can bo quan ly cac cap kha cao,

nhung nang luc, trinh ho quan ly noi chung, quan ly tai

noi rieng chua

tuong xung voi yeu cau nMem vu.
- Su phoi hop cua cac cap, cac ingai-ili trong quan ly, huong dan cac hon
A

A

vi co so thuong xuyen hon, tuy yhiey can phai chu y nhieu hon toi tinh cong
bang trong phan bo tai ^1^, kiem tra, giam sat, va xu ly kip thoi, nghitm
r

minh hoi voi cac vi pham.
- Dieu kien hac thu cua Ha Noi moi, con co su chua hong nhat giaa cac

huyen moi va cac quan huyen cua Ha Noi cu nen co su chua hong nhat, tac

hong hen huy hong va su dung nguon tai chinh tren hia ban.

3. Tren co sd do, luan v an nc khche n hghi phuon g huong va cac gi ai
r

r

phap hoan thien co che quan ly tai chinh cua giao duc va hao tao U thanh pho

Ha Noi nhang nam toi.

3.1. Yeu cau chung la co chx quan ly can phai huoc hoan thien phu hop
co che quan ly moi va voi tinh hinh phat trien cua GD - DO trong nhang nam
toi he tuong xung voi vi the cua Ohu ho cua ca nuoc.

3.2. Ou ho, luan van he xuat cac phuong huong hgoan thien co che

quan ly tai cO^nh la:


V

/■

- Xay dyng co che quan ly tai chinh cho giao duc huong vao huy dong
9

A

ngay cang tang va su dung co hieu qua nguon lyc cua Nha nuoc va xa hoi de

nang cao chat luong va tang quy mo giao duc, dap ung yeu cau cua sy nghiep
CNH - HDH dat nuoc.
r

- Day manh phan cap quan ly tai chinh ngan sach giao duc.
r

a

- Su dung cac nguon tai chinh tiet kiem va hieu qua.

- Dam bao sy binh dang trong phat tri en GD - DT giua cac vung mien
cua Ha Noi.
r

r

a

3.3. Luan vau da kn uyan nghi mot s o giai p hap pham hoan thien co
che quan ly GD - DT trong nhung nam toi.
r

a

'

Tu tuong chung cua cac de xuat nay la hoan thien moi truong luat phap,
co che chinh sach, hoan thien cac khau cua qua trinh quan ly tai chinh cung nhu

cong tac kiem tra, giam sat viec huy dong va su dung cac nguon tai chinh phai
dap ung ngay cang tot hon nhu cau phat trien GD - DT tren dia ban; phai dam

bao dung nguyen tac, dung muc dich, tiet kiem va co hieu qua.

Dac biet, xuat phat tu dac diem cua Ha Noi moi, luan van nhan manh

<

e

r

A

'

den viec dam bao tinh cong bang trong su dung nguon tai chinh doi voi cac
huyen, thi xa thuoc Ha Noi mo rong (Ha Tay cu, huyen Me Linh va cac xa
r

A

cua tinh Hoa Binh) tao dieu kien cho cac huyen, thi xa nay rut ngan duoc
khoang cach phat trien so voi Ha Noi cu. Dong thoi, xuat phat tu uu the cua

Ha Noi ve kinh te, van hoa, xa hoi, luan van de xuat can mo rong cac loai
hinh dich vu giao duc co chat luong va trinh do cao de vua gop phan nang cao
r

r

a

chat luong giao duc cua thanh pho, vua huy dong duoc nguon tai chinh cho

GD - DT tren dia ban.

TRUONG DAI
HOC
KINH TE QUOC DAN
■
■
—O so

HOANG THI THU PHUONG

HOAN THIEN CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC

VA DAO TAO 0 THANH PHO HA NOI
■

■

CHUYEN NGANH: KINH TE CHINH TRI

LUAN VAN THAC SY KINH TE
•

•

Ngildi hudng dan khoa hoc:
GS.TS MAI NGOC C I/O'NG

HA NOI - 2013

1

MO DAU
t^

r

1

r

A

- ■

r

• A

a

7

>

-*A

j >•

■

•

a

r

. I inn cap thiet cua ae tai nghien cu’u
1

Trong cong cuoc doi moi cua dat nuoc, voi muc tieu xay dung mot
nuoc Viet Nam dan giau, nuoc manh, xa hoi cOng bang, dan chU, van minh va den nam

2020 co ban tro thanh mot nuoc cOng nghiep theo huong hien dai; Dang va Nha nude
ta da khang dinh: “GD - DT la quoc sach hang dau va muon tien hanh cOng nghiep hoa,

hien dai hoa thang loi phai phat trien manh giao duc - dao tao”. Ngay nay, trong thoi ky
cOng nghiep hoa hien dai hoa dat nuoc, giao duc - dao tao da va dang la mot trong

nhung dong luc quan trong gop phan dua dat nuoc phat trien di len.

Xuat phat tu vai tro cUa GD - DT doi voi su nghiep dOi moi dat nuoc, trong

nhung nam qua Dang va Nha nuoc ta da co su dau tu thi'ch dang tu cac nguon kinh
phi cho su nghiep GD - DT, gop phan tao ra nhung thanh tuu quan trong ve quy

mO, nang cao chat GD - DT va csvc nha truong...Tuy nhien, viec quan ly cac
nguon kinh phi cho su nghiep GD - DT con nhieu bat cap lam anh huong den hieu
qua cUa hoat dong GD - DT. Vi vay, viec nghien cuu tim toi nhung uu nhuoc diem,

tu do de ra cac giai phap khac phuc cac nhuoc diem, phat huy cac uu diem trong

cOng tac quan ly tai chinh cho su nghiep GD - DT co y nghia rat quan trong thuc
day su nghiep GD - DT phat trien.

-

Voi vi tri la ThU dO cUa dat nuoc, su nghiep GD - DT co su phat trien manh

me, keo theo do, nguon tai chinh cho GD - DT ngay cang da dang. Tuy nhien, viec

quan ly su dung cac nguon tai chinh nay nhu the nao de co hieu qua cung dang la
van de buc xuc. Vi the de tai "Hoan thien co che quan ly tai chinh cua GD - DT ff
thanh phd Ha Noi" la van de co y nghia thiet thuc ca ve ly luan va thuc tien.
7

2. Tong quan tinh hinh nghien ciru
Co che quan ly tai chinh cUa giao duc va dao tao la mot bo phan cUa co che

quan ly chinh sach cOng, da duoc nhieu nha nghien cuu tren the gioi va Viet Nam
de cap den.


2

Chang han trong cuon “Kinh te hoc cong cong”, Joseph E. Stiglitz (1995) da
nghien cuu va dua ra nhung nguyen tac trong phan bo kinh phi cho giao due, cai

each cac che do tai tro cho giao due va ho tro cua cong dong cho cac truong tu nhu

the nao? Trong “Kinh te hoc cua cac nuoc dang phat trien” E.Wayne Nafziger

(1998) da de cap den van de loi ich kinh te va phi kinh te cua giao due, dat ra cac
van de ve xa hoi hoa va nhung khuyen khich doi voi giao due pho thong cung nhu d

cac cap cao hon. Trong Kinh te hoc cho the gidi thu ba. Michel P. Todaro (1998) da
nghien cuu ve tinh hinh giao due d cac nude thuoc the gidi thu ba, nhung tac dong

cua giao due, ngan sach va nhung khoan tro cap cho giao due va dao tao.
() Viet Nam cung da cd nhieu nghien cuu ve van de tai chinh cho giao due va dao

tao. Nhung nghien cuu co lien quan den doi nidi co che tai chinh cho giao due va dao tao
duoc mot so tac gia cd de cap den trong nghien cuu chung ve giao due nhu Nha truong

Viet Nam trong mot nen giao due tien tien mang dam ban sac dan toe cua Pham Minh
Hac (2010); Ddi moi tu duy phat trien giao due Viet Nam trong nen kinh te thi truong

cua Nguyen The Long (2006); Cac co so giao due trong boi canh nen kinh te thi
truong cua Pham Phu (4/2004). Mot so nghien cuu true tiep co lien quan den co che
quan ly tai chinh doi voi giao due va dao tao trong dieu kien nude ta nhu Hieu qua
chi tieu ngan sach dudi tac dong cua van de nhom loi ich d mot sd nude tren the gidi cua
Bui Dai Dung (2008); Hoan thien co che tai chinh cho GD - DT d tinh Bae Giang

cua Nguyen Thi Nhung (2011)

Nhu vay cung da co nhung cong trinh nghien cuu true tiep va gian tiep co
lien quan den co che quan ly tai chinh ddi voi giao due va dao tao. Tuy nhien, tren

dia ban thanh pho Ha Noi den nay van chua co cong trinh nao de cap den.

3. Muc tieu nghien cuu
- Nghien cuu lam ro nhung van de ly luan va kinh nghiem thuc tien ve co che
quan ly tai chinh cua GD - DT d tinh, thanh pho.

- Phan tich thuc trang co che quan ly tai chinh cua GD - DT d Thanh pho Ha
Noi hien nay, chi ra nhung thanh tuu. han che va nguyen nhan han che trong thdi

gian qua.


3

- Tu do de xuat phuong huong va giai phap nham hoan thien co che tai chinh
cua GD - DT o thanh pho Ha Noi trong thoi gian toi.

4. Doi tuong va pham vi nghien cuu
* Doi twang nghien cwu

Nghien cuu van de ve co che quan ly tai chinh cua GD - DT o cap tinh, thanh pho,
bao gom co che huy dong va co che su dung nguon tai chinh cua GD - DT.
* Pham vi nghien cwu:

- Khong gian: Nghien cuu ve co che quan ly tai chinh dap ung nhu cau phat trien
giao duc va dao o thanh pho Ha Noi

- Thoi gian: phan tich thuc trang co che quan ly tai chinh cua GD - DT trong 3
nam 2009,2010, 2011; khuyen nghi den nhung nam 2015.
5. Phuong phap nghien cuu:

- Luan van su dung phuong phap duy vat bien chung, duy vat lich su ket hop

voi logic, su dung phuong phap phan tich, tong hop, phuong phap thong ke, so sanh.

- Luan van su dung nguon du lieu thu thap tu thong tin noi bo nganh GD DT thanh pho Ha Noi, tu So Tai chinh thanh pho Ha Noi, tu So Ke hoach va Dau tu Ha

Noi de nghien cuu giai quyet cac van de dat ra cua de tai, ke thua cac tai lieu, cong
trinh da cong bo.

- Da phat ra 50 phieu khao sat phong van trong do o 35 la can bo quan ly cua
So GD - DT, So Tai chinh, So Ke hoach va Dau tu Ha Noi va can bo quan ly thuoc
cac phdng giao duc quan huyen, va 15 phieu la can bo quan ly cac truong pho

thong. So phieu thu ve duoc xu ly bang phan mem Exell va SPSS de lay cac thong
tin danh gia ve co che quan ly tai chinh doi voi GD - DT tren dia ban Thanh pho.

- Ngoai ra, luan van con thuc hien tham van y kien chuyen gia tai chinh
cho GD - DT ve nhung nhan dinh, danh gia co lien quan den chu de nghien cuu

cua de tai.
r

6. Nhung du kien dong gop cua luan van
1. Gop phan lam ro mot so van de ly luan ve co che tai chinh cua GD - DT.


4

2. Danh gia duoc thuc trang co che quan ly tai chinh cua GD - DT o thanh

pho Ha Noi hien nay, chi ra nhung ket qua, han che va nguyen nhan cua nhung
han che;

3. De xuat duoc cac phuong huong va giai phap nham hoan thien co che

quan ly tai chinh cua giao duc GD - DT o thanh pho Ha Noi trong thoi gian toi.

7. Ket cau 1 uan van
Ngoai loi mo dau. ket luan va tai lieu tham khao, Luan van gdm 3 chuong.

Chu-ffng I: Mot so van de ly luan va kinh nghiem thuc tien ve co che quan

ly tai chinh doi cua GD - DT o tinh, thanh pho.

Chu'ffng II: Thuc trang co che quan ly tai chinh cua GD - DT o thanh pho
Ha Noi hien nay

Chuv'ng III: Phuong huong va giai phap nham hoan thien co che quan ly tai
chinh cua GD - DT o thanh pho Ha Noi trong thoi gian toi.


5

Chwong 1
MOT
SO VAN DE LY LUAN
VA KINH NGHIEM
THUC
TIEN
•
•
•
•

x

3.

•?

r

____

r

r

VE CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC

VA DAO TAO O TINH, THANH PHO

1.1. CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA GIAO DUC VA DAO TAO O
TINH, THANH PHO: THUC CHAT, NOI DUNG.
r

r

1.1.1. Thuc chat cua co’ che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao (i
tinh, thanh pho

1.1.1.1. Thuc chat cua cu che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao d tinh,
thanh pho

Khai niem ve co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao d tinh, thanh phd

Co che la thuat ngu chi phuong thuc ton tai va hoat dong cua mot he thong
trong do co su tuong tac giua cac bo phan, cac yeu to
do ma he thong co the ton tai, van hanh va phat trien.

Co che quan ly la he thdng cac hinh thuc, phuong phap, bien phap tac dong
len he thong quan ly dam bao cho he thong do ton tai hoat dong hieu qua, phu hop

voi quy luat khach quan va thuc tien khach quan cua moi truong tu nhien kinh te xa
hoi nham dat duoc muc tieu da dinh.

Quan ly tai chinh la mot bo phan, mot khau cua quan ly kinh te xa hoi va la
khau quan ly mang tinh tong hop. Quan ly tai chinh duoc coi la hop ly, co hieu qua
neu nhu no tao co tac dong tich cuc toi cac qua trinh kinh te xa hoi theo cac phuong

huong phat trien da duoc hoach dinh.

Co che quan ly tai chinh la tong the cac phuong phap, hinh thuc va cong cu
duoc van dung de quan ly hoat dong tai chinh trong nhung dieu kien nhat dinh.

Co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao la he thong cac hinh thuc,

phuong phap, hinh thuc va cdng cu quan ly , giam sat nham tao lap va su dung cac


6

nguon tai chink cua. giao due dao tao nham thuc hien cac muc tieu phat trien su

nghiep giao duc va dao tao.

Tren dia ban tinh. thanh pho, co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao
tao la tong the cac phuong phap, hinh thuc va cong cu quan ly, giam sat viec huy

dong,, phan bo va su dung nguOn tai chinh ddi voi cac don vi hoat dong giao duc va
dao tao tu giao duc mam non den giao duc pho thong va giao duc nghe nghiep.

Khai niem tren cho thay thuc chat cua co che quan ly tai chinh cua cac tinh
thanh pho. Cu the la:

Thu nhat:, co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao d cac tinh, thanh
pho bao gom co che quan ly viec hinh thanh nguon tai chinh va co che quan ly su
dung nguon tai chinh cua giao duc va dao tao.

Cung giong nhu co che quan ly tai chinh cua giao duc va dao tao noi chung. co che
quan ly tai chinh tren dia ban tinh thanh pho cung bao gom co che quan ly hinh thanh nguon
tai chinh hay la co che quan ly thu va co che quan ly su dung nguon tai chinh. hay co che

quan ly chi tieu tai chinh.
9
- Co che quan ly hinh thanh ngudn tai chinh la co che huy dong va phan bo
r

\

'

nguon tai chinh cho cac don vi giao duc va dao tao. O nuoc ta. trudc day. nguon tai

chinh cho giao duc va dao tao duy nhat la tu ngan sach nha nuoc (NSNN). Vdi viec

chuyen doi co che quan ly nen kinh te sang nen kinh te thi truong. nguon tai chinh

dau tu cho giao duc va dao tao cung co su thay doi. Hien nay. tai chinh cho giao duc
va dao tao khong chi la tu mot nguon NSNN ma no da duoc da dang hoa.

Dieu 101 Luat giao duc nam 2005 da ghi: “Cdc nguon tai chinh dau tu cho
giao duc bao gom: Ngan sach nha nuoc, hoc phi; le phi tuyen sinh; cac khoan thu

tu hoat dong tu van, chuyen giao cOng nghe, san xuat, kinh doanh, dich vu cua cac
co sd giao duc; dau tu cua cac to chuc ca nhan trong nuoc va nuoc ngoai de phat

trien giao duc; cac khoan tai tro khac cua to chuc ca nhan trong nuoc va ngoai

nuoc theo quy dinh cua phap luat'”.
+ Nguon tai chinh tu NSNN la toan bo cac khoan thu. chi cua Nha nudc da
duoc co quan nha nudc co tham quyen quyet dinh va duoc thuc hien hang nam de


7

bao dam thuc hien cac chuc nang nhiem vu cua nha nuoc doi vdi su phat trien cua
giao due va dao tao. Tren dia ban tinh, thanh pho, nguon tai chinh nay duoc hinh

thanh do NSNN trung uong phan bd va NSNN cho tinh. thanh pho can ctr vao muc
tieu phat trien giao due dao tao duoc giao va nguon tai chinh tu NSNN cap tinh

thanh pho gianh cho phat trien giao due va dao tao tren dia ban.

+ Ngudn tai chinh ngoai NSNN bao gom cac khoan hoc phi. le phi, cac hoat
dong tu van va kinh doanh dich vu khoa hoc, cac khoan dong gop tai tro cua cac ca

nhan, to chuc trong va ngoai nuoc.
Hoc phi. le phi tuyen sinh la khoan tien cua gia dinh ngudi hoc hoac ngudi

hoc phai nop de dam bao cac hoat dong giao due. Nguon thu nay ngay cang co vai

tro quan trong trong ngan sach phat trien cua giao due cua cac don vi su nghiep co
so. Ty trong nguon thu nay trong cac don vi su nghiep co xu huong ngay cang tang.

Ngudn thu tir hoat dong nghien cuu dich vu khoa hoc, tu van va kinh doanh

dich vu la cac khoan ma cac co so sir nghiep dao tao thu duoc tu viec to chuc cac
hoat dong dich vu cua don vi to chuc.

Cung vdi chu truong xa hoi hoa giao due va dao tao. cac loai hinh nha truong

va cac hinh thuc giao due va dao tao ngay cang tang len. nha nude khuyen khich va
tao dieu kien de cac to chuc va ca nhan tham gia phat trien su nghiep giao due thong
qua huy dong cac ngudn tai chinh nhu vay til- Ngan hang the gidi, Ngan hang phat

trien Chau A. cac to chuc quoc te va cac nude...de phat trien giao due va dao tao
- Ca che quan ly quan ly sic dung (chi) tai chinh la co che quan ly phan bd,

kiem tra. giam sat viec chi tieu tai chinh cua cac don vi giao due va dao tao theo cac

quy dinh quan ly tai chinh hien hanh. Ngudn tai chinh ma co so giao due va dao tao
huy dong dupe se su dung cho cac nhiem vu chu yeu sau day:

+ Dau tu phat trien ve giao due va dao tao, ve phat trien khoa hoc va cong
nghe cua nha truong; cac chuong trinh muc tieu,...

+ Duy tri hoat dong thudng xuyen cho giao due va dao tao, nhu chi tien
luong, phu cap can bo giao vien. cong nhan vien, chi nghiep vu chuyen mon, chi

cap bu hoc phi hoc sinh, boi duong hoc sinh gidi. chi mua sam, sua chtra TSCD,


8

chong xuong cap. chi quan ly va dieu hanh tap trung hoat dong giao due va dao tao;
chi cac hoat dong khac phuc vu phat trien giao due va dao tao khac.

Viec chi tieu cac nguon tai chinh nay phai dam bao theo dung quy dinh tai
chinh hien hanh va duoc kiem tra giam sat de dam bao chi tieu dung muc tieu, dung

che do chinh sach va dam bao hieu qua cua nguon tai chinh.
Thic hai, ca che quan ly su dung nguon tai chinh cho giao due va dao tao

tren dia ban tinh, thanh pho the hien quan he tdng hap giua nha nude vdi cac to
chuc xa hoi, vdi ngudi lao dong, vdi gia dinh hoc sinh va cac td chuc xa hoi.
Mot mat, co che quan ly su dung nguon tai chinh cho giao due va dao tao
the hien moi quan he tai chinh giua cap trung trong vdi cap tinh, thanh pho. cap tinh

thanh phd vdi cap Quan, huyen. Tai chinh cho giao due va dao tao cua cac tinh.

thanh phd duoc hinh thanh tir hai nguon co ban la tu Ngan sach nha nude (NSNN)
trung uong va NSNN cap tinh, thanh phd. Tren cor sd muc tieu phat trien giao due

cua moi dia phuong, hang nam Nha nude phan bo tai chinh cho cac tinh, thanh phd

va hudng dan tinh, thanh phd thuc hien su dung nguon tai chinh do. Den nd, tinh,

thanh phd phan bo tai chinh cho giao due va dao tao cac quan huyen. va hudng dan
quan. huyen sir dung. Chinh vi the co che quan ly tai chinh cua giao due va dao tao

trudc het the hien moi quan he tai chinh giu cac cap chinh quyen nha nude.

Mat khac, cor che quan ly tai chinh cua giao due va dao tao con the hien moi
quan he tai chinh giua nha nude vdi cac don vi giao due dao tao, giua cac don vi
giao due va dao tao vdi can bo nhan vien nganh giao due va hoc sinh cac cap. Sd tai

chinh thuc hien phan bo kinh phi cho Sd Giao due va Dao tao, d cap quan huyen
phong tai chinh phan bo kinh phi cho phong giao due hinh thanh len nguon tai chinh

cho cac don vi co sd. Theo hudng dan cua sd va phong, cac don vi co sd thuc hien

thu hoc phi, le phi cung nhu cac khoan dich vu cua don vi va huy dong su dong gop

khac cua cac to chuc xa hoi. cua ngudi hao tarn, hinh thanh len nguon tai chinh cua
don vi co sd; dong thdi cac don vi giao due va dao tao td chuc chi tieu cho cac hoat
dong cua nha trudng nhu xay dung co sd vat chat, dau tu doi mdi trang thiet bi phuc
vu day va hoc. chi luong va cac khoan thu nhap cho giao vien va can bo trong don


9

vi. Nguon tai chinh tir hoc phi va le phi phan anh moi quan he giua ngudi hoc, gia

dinh hoc sinh vdi nha trudng va xa hoi...
Vi the hoat dong tai chinh. khong nhung phan anh mdi quan he giua nha

nudc vdi cac don vi giao due va dao tao ma con the hien mdi quan he giua cac don

vi giao due dao tao vdi giao vien, can bo nhan vien cung nhu doi vdi gia dinh hoc

sinh va cac to chuc xa hoi khac. Vi the co che quan ly tai chinh cua giao due va dao
tao phan anh mdi quan he tong hop giua nha nudc vdi co sd giao due, vdi ngudi lao

dong va vdi gia dinh hoc sinh va cac to chuc xa hoi.
1.1.1.2. Vai tro cua cct che quan ly tai chinh cua giao due va dao tao d tinh,

thanh pho
Cor che quan ly tai chinh cd vai tro quan trong ddi vdi su phat trien cua giao
due va dao tao d cap tinh. thanh pho. Dieu nay the hien tren cac khia canh sau:

Thu nhat, ca che quan ly tai chinh dam bao su can ddi giua viec tao lap, phan

phoi va su dung cac ngudn luc tai chinh dap ung nhu cau phat trien nen giao due va
dao tao tren dia ban tinh, thanh phd. Mdi nhiem vu phat trien giao due va dao tao deu
doi hoi phai cd ngudn tai chinh nhat dinh de dam bao. Khong the phat trien giao due

va dao tao neu khong cd doi ngu giao vien. trudng, Idp, cac dieu kien vat chat,... de
dam bao cho hoat dong giao due va dao tao duoc van hanh. Muon vay phai cd ngudn
tai chinh de chi tra tien luong, xay dung trudng sd, mua sam trang thiet bi phuc vu

giao due va dao tao. Nhu cau phat trien giao due va dao tao cang cao. quy mo cang

ldn thi nhu cau dau tu tai chinh cang nhieu va nguoc lai. Chinh vi the cor che quan ly
tai chinh se dam bao su can doi giua huy dong, phan bo ngudn tai chinh vdi viec dap
ung cac nhu cau phat trien giao due va dao tao tren dia ban.

Thu hai, ca che quan ly tai chinh tac dong den qua trinh chi tieu, anh huang
Ion den viec thuc hien va hoan thanh nhiem vu cua mdi dan vi. Mdi mot nhiem vu
trong giao due va dao tao can cd ngudn kinh phi dam bao. Viec chi tieu nay phai

tuan theo cac quy dinh phap luat hien hanh. Cac co sd giao due tren dia ban tinh,
thanh phd phai tuan thu cac quy dinh ve chi tieu theo co che quan ly tai chinh noi

chung. Day la nguyen tac cua luat ngan sach. Chinh vi the co che quan ly tai chinh


10

tac dong den qua trinh chi tieu, anh huong lon den viec thuc hien va hoan thanh
nhiem vu cua moi don vi. Viec tuan thu nay dam bao cho cac don vi co so tuan thu

theo quy dinh hien hanh, tranh duoc nhung sai pham, lanh manh hoa va nang cao
hieu qua cac hoat dong tai chinh, tu do gop phan thuc hien thang loi cac nhiem vu
giao duc va dao tao tren dia ban.

Thu ba, tren ca sa cac quy dinh hien hanh cua nha nuac, cac ca sa giao duc
phat huy quyen tu chu., tu chiu trach nhiem trong viec tao lap, quan ly va su dung

cac ngudn kinh phi dung muc dich, tiet kiem va hieu qua. Dieu do tao dieu kien xay

dung cac don vi co so ngay cang vung manh. Va cung voi y nghia do, co che quan
ly tai chinh khong chi' don thuan dam bao bao cung cap ngudn luc tai chinh de duy

tri, cung co cac hoat dong giao duc dao tao ma cdn co tac dung dinh huong, dieu
chinh cac hoat dong giao duc dao tao phat trien theo dudng loi, chu truong cua

Dang va Nha nuoc noi chung, cua tinh thanh pho noi rieng.
r

1.1.2. Noi dung cua ca che quan ly tai chinh cua giao due va dao tao a tinh
r

thanh pho
1.1.2.1. He thong van ban phap quy via huong dan cua nha nude ve quan ly
ngudn tai chinh cho giao duc va dao tao

O nuoc ta, he thong van ban hien hanh chu yeu nhu Luat Ngan sach Nha
nuoc nam 2002; Luat giao duc nam 2005; Nghi dinh so 60/2003/ND-CP ngay
06/06/2003 cua Chinh phu quy dinh chi tiet va huong dan thi hanh Luat Ngan sach

Nha nuoc; Thong tu 59/2003/TT-BTC ngay 23/6/2003 huong dan thuc hien Nhi
dinh so 60 cua Chinh phu; Nghi dinh 75/2006/ND-CP ngay 2/8/2006 cua Chinh phu

quy dinh chi tiet va huong dan thi hanh mot so dieu cua Luat giao duc; Nghi dinh
43/2006/ND- CP ngay 25/4/2006 cua Chinh phu ve quy dinh quyen tu chu, tu chiu

trach nhiem ve thuc hien nhiem vu, to chuc bo may, bien che va tai chinh doi voi

don vi su nghiep cong lap; Thong tu 71/2006/TT-BTC ngay 9/8/2006 cua Bo Tai
chinh huong dan thuc hien Nghi dinh 43/2006/ND- CP;Thong tu 81/2006/TT-BTC

ngay 6/9/2006 cua Bo Tai chinh ve huong dan che do kiem soat chi doi voi cac don

vi su nghiep cong lap thuc hien quyen tu chu, tu chiu trach nhiem ve thuc hien


11

nhiem vu, to chuc bo may, bien che va tai chinh; Thong tu 108/2008/TT-BTC ve

huong dan xu ly ngan sach cuoi nam va lap. bao cao quyet toan ngan sach nha nude
hang nam....
Tren co so cac van ban phap quy. hang nam nha nude thuong cd cac van ban

hudng dan cho cac tinh. thanh phd ve chi tieu tai chinh. Tren co sd do cac tinh
thanh phd hudng dan cho cac co sd giao due va dao tao true thuoc de xay dung ke

hoach phat trien giao due va dao tao, trong do cd ke hoach ve tai chinh. Viec xay

dung ke hoach tai chinh phai duoc xay dung tren nhung can cu sau:

- Danh gia tinh hinh thuc hien ke hoach nam hoc trudc va va udc thuc hien
ke hoach nam hoc ke tiep, trong do phai lam ro tinh hinh mang ludi truong hoc cua

tinh, thanh phd; Quy mo hoc sinh, sinh vien, ty le hoc sinh di hoc so vdi dan sd

trong do tuoi mam non. tieu hoc. trung hoc co sd, trung hoc phd thong; tinh hinh

thuc hien tuyen sinh dai hoc, cao dang, trung cap chuyen nghiep trong nam; Chat
luong giao due d cac cap hoc va trinh do dao tao; cong tac phd cap giao due - chong

mil chu, tinh hinh thuc hien doi moi day va hoc ngoai ngu trong he thong giao due
quoc dan; tinh hinh phat trien giao due dan toe. giao due vung kho khan, dac biet

kho khan, cac huyen ngheo; Tinh hinh phat trien doi ngu nha giao va can bo quan ly
giao due; Ket qua dau tu xay dung co sd vat chat truong hoc; tinh hinh thuc hien

Chuong trinh kien cd hoa truong, ldp hoc va nha cong vu giao vien; Tinh hinh thuc
hien cac chinh sach cua Nha nude va cac chinh sach cua dia phuong doi vdi hoc
sinh, sinh vien (mien, giam hoc phi, ho tro chi phi hoc tap...), chinh sach doi vdi

giao vien (phu cap dac thu, luong giao vien mam non ngoai bien che) va chinh sach

doi vdi nha truong (xay dung truong dat chuan....). Tinh hinh thu. chi ngan sach va
huy dong cac nguon tai chinh. Danh gia duoc nhung thanh tuu, han che va nguyen

nhan han che.
- Xay dung ke hoach phat trien giao due va dao tao nam ket tiep dua tren cac
can cu nhu Nghi quyet cua Dang, Quoc hoi, Quyet dinh cua Thu tudng Chinh phu

ve giao due va dao tao, ve phat trien kinh te - xa hoi cac vung; Dinh hudng phat
trien giao due va dao tao cua ca nude thong qua cac nhiem vu trong tarn; Nghi