Hoàn thiện phân cấp quản lý ngân sách địa phương trên địa bàn tỉnh ninh bình
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.35 MB, 116 trang )
HAI HOC K K'J K TC QUOC DM
PHAM TH1 KIM
-
-
-
DAI HOC KTQD *
TT. THONG TIN TH 0 VIEN
phono luan AN - tU lieu
HOAN THlEN PHAN cap QUAN LY NGAN SACH
BIA PHllUNG TREN BIA BAN TINH NINH B1NH
Chuy&n nganh: Kinh tfi chinh tr|
w
___
___
*•*
LUAN
VAN THA
C SY KINH TE
■
■
Ngtfot hu'((ng dan khoa hoc:
PGS.TS. NGUYEN VAN HAO
THS.
BA Xoi - 2010
AflT
MUC
LUC
•
•
DANH MUC CHC VIET TAT
DANH MUC SO DO, BANG, BIEU DO
TOM TAT LUAN VAN
MO DAU......................................................................................................................1
CHUONG 1: CO SO LY LUAN VA THUC TIEN VE PHAN CAP QUAN LY
NGAN SACH DIA PHUONG TREN DIA BAN TINH............................ 5
1.1.
Ngan sach dia phuong va vai tro cua ngan sach dia phuong doi voi
phat trien kinh te dia phuoig......................................................................5
1.1.1.
Ngan sach Nha nude, thu ngan sach nha nude va chi ngan sach nha nude..... 5
1.1.2.
Nguyen tac xay dung NSNN, cau true cua NSNN va vi tri NSDP trong he
thong NSNN Viet Nam......................................................................................... 11
1.1.3 .
Ngan sach dia phuong va vai tro cua ngan sach dia phuong doi vdi phat
trien kinh te dia phuong............................. ; .<.......................................................13
1.2.
Mot so van de co- ban ve phan cap quan ly ngan sach dia phuong..........15
1.2.1.
Phan cap quan ly ngan sach dia phuong va su can thiet phan cap quan ly
ngan sach cho dia phuong.................................................................................... 15
1.2.2 .
Noi dung phan cap quan ly ngan sach dia phuong...........................
1.2.3 .
Cac nguyen tac co ban va nhan to anh hudng den phan cap quan ly ngan
17
sach dia phuong.....................................................................................................20
1.3 .
r
r
r
Kinh nghiem quoc te, trong nuoc va bai hoc rut ra cho phan cap quan ly
NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh............................................................... 24
1.3.1.
Kinh nghiem phan cap quan ly ngan sach dia phuong cua mot so nude tren
the gidi..................................................................................................................... 24
1.3.2 .
Kinh nghiem phan cap quan ly ngan sach dia phuong tai thanh pho Hai Phdng.... 2 8
1.3.3 .
Bai hoc rut ra ve phan cap quan ly NSDP cho tinh Ninh Binh....................... 30
CHU'O’NG 2: THUC TRANG PHAN CAP QUAN LY NGAN SACH DIA
PHUONG TREN DIA BAN TINH NINH BINH......................................32
2.1.
Dac diem tu nhien, kinh te - xa hoi cua tinh Ninh Binh va anh huong
cua no den phan cap quan ly NSDP tren dia ban tinh............................. 32
2.1.1 . Dac diem tn nhien.................................................................................................. 32
2 .1.2 . Dac diem kinh te - xa hoi...................................................................................... 35
2.2 .
2.2.1 .
Thuc trang phan cap quan ly NSDP o’ tinh Ninh Binh............................. 39
Thye trang phan cap ban hanh che do chinh sach, tieu chuan dinh mure o
dia phuong............................................................................................................ 39
2.2.2 .
Phan cap nguon thu va nhiem vu chi ngan sach gitra cac cap ngan sach a
dia phuong............................................................................................................ 40
2.2.3 .
Thuc trang phan cap ve chu trinh ngan sach o dia phuong.............................. 59
2.3.
Danh gia thuc trang phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia
ban tinh Ninh Binh...................................................................................... 62
2.3.1 .
Nhung ket qua va thanh tuu dat dupe trong phan cap va dieu hanh ngan
sach tren dia ban tinh Ninh Binh.........................................................................62
2.3.2 .
Nhung ton tai, han che trong phan cap ngan sCch............................................ 65
2.3.3 .
Nguyen nhan cua nhung ton tai, han che trong phan cap va dieu hanh ngan
sach tren dia ban tinh Ninh Binh......................................................................... 70
CHUONG 3: PHUONG HUONG VA GIAI PHAP HOAN THIEN PHAN CAP
QUAN LY NGAN SACH DIA PHUONG TREN DIA BAN TINH
NINH BINH................................................................................................. 72
3.1.
Phuong huong hoan thien phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren
dia ban tinh Ninh Binh trong thoi gian toi............................................... 72
3.1.1 .
Phan cap quan ly ngan sach dia phuong dap ung nhung yeu cau doi moi co
che quan ly kinh te............................................................................................... 72
3.1.2. Phan cap quan ly ngan sach dia phuong phai phu hop voi phan cap quan ly
kinh te - xa hoi....................................................................................................... 73
3.1.3. Phan cap quan ly NSDP theo hudng phan cap rong hern cho ngan sach cac
cap di doi vdi tang cubng trach nhiem quan ly.................................................. 73
3.2.
r
r
r
Mot so giai phap chu yeu hoan thien phan cap quan ly ngan sach dia
phuong tren dia ban tinh Ninh Binh trong thoi gian toi ........................ 74
3.2.1
Hoan thien quy trinh ngan sach dia phuong....................................................... 74
3.2.2.
Hoan thien co che phan cap nguon thu va ty le phan tram phan chia cac
khoan thu giua cac cap chinh quyen dia phuong tren dia ban tinh.................. 76
3.2.3.
Hoan thien co che phan cap nhiem vu chi.......................................................... 81
3.2.4.
Quy dinh ro trach nhiem cua co quan Thue, Kho bac nha nude cac cap..............82
3.2.5.
Tang cudng cong tac thanh tra, kiem tra................................................................ 83
3.3.
Mot so kien nghi nham bo sung, sua doi Luat NSNN ve phancap quan
ly ngan sach nha nude................................................................................. 84
3.3.1.
Ve khoan thu xo so kien thiet va tien su dung dat............................................. 85
3.3.2.
Ve phan cap nguon thu......................................................................................... 85
3.3.3.
Ve tham quyen ban hanh che do, chinh sach..................................................... 87
3.3.4.
Ve van de sau moi ky on dinh ngan sach, phai thuc hien giam dan so bo
sung tu ngan sach cap tren hoac tang ty le phan tram (%) dieu tiet so thu
nop ve ngan sach cap tren.....................................................................................88
3.3.5.
Ve chi chuyen nguon ngan sach sang nam sau.................................................. 89
3.3.6.
Ve viec ngan sach dia phuong ho tro cho cac co quan trung uong dong tren
dia ban..................................................................................................................... 90
KET LUAN VA KIEN NGHI.................................................................................. 91
DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO................................................................ 93
PHU LUC
DANH MUC CHU” VIET TAT
DNNN
Doanh nghiep nha nude
GTGT
Gia tri gia tang
HDND
Hoi dong nhan dan
KBNN
Kho bae nha nude
KTTT
Kinh te thi trudng
NSNN
Ngan saeh nha nude
NSTW
Ngan saeh trung ugng
NSBP
Ngan saeh dia phugng
TNDN
Thu nhap doanh nghiep
UBND
Uy ban nhan dan
XDCB
Xay dung eg ban
XHCN
Xa hoi ehu nghia
DANH MUC SO DO, BANG, BIEU DO
SO DO
Sa do so 1.1: Ngan sach nha nude Viet Nam
12
BANG
Bang 2.1:
Tong hap thu NSNN tren dia ban tinh Ninh Binh giai doan nam
2006-2010 .....................................................................................................42
Bang 2.2:
Tong hop thu ngan sach cap huyen giai doan 2006-2010....................... 46
Bang 2.3:
Tong hop thu ngan sach cap xa giai doan 2006-2010..............................47
Bang 2.4:
Tong hap chi ngan sach dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh giai
doan nam 2006-2010................................................................................... 53
Bang 2.5:
Tong hop chi ngan sach cap huyen giai doan 2006-2010....................... 57
Bang 2.6:
Tong hop chi ngan sach cap xa giai doan 2006-2010..............................58
BIEU DO
Bieu do 2.1: Bieu do thu NSNN tren dia ban tinh giai doan 2006-2010....................42
Bieu do 2.2: So sanh co cau nguon thu nam 2006 va nam 2010.................................44
Bieu do 2.3: Bieu do chi NSDP tren dia ban tinh giai doan 2006-2010..................... 53
TKC’oW BAI HOC KIMI TE QUOC
dAa
PHAM
THI■ KIM THANH
■
Ap QUAN LY NGAN SACH
HOAN THIEN PHAN c
BIA PHUUNG THEN BIA BAN Tl’NH NINH BlNH
ChuySn nganh: Kinh
chinh trj
TOM TAT LUAN VAN THAC SY
Ha Not - 2010
i
TOM TAT LUAN
VAN
•
Phan cap - phan quyen la mot van de mang tinh pho bien d cac nude tren the
gidi. Ve ban chat, do la su chia se quyen han, trach nhiem giua cac to churc nha
nude d nhieu cap do theo cac muc tieu khac nhau tuy vao dac diem chinh tri, kinh te
d moi quoc gia. Phan cap quan ly tai chinh cd noi dung rat rong the hien quan he tai
chinh giua cac cap chinh quyen, giua co quan tai chinh nha nude vdi co quan chu
quan va vdi cac doanh nghiep, cac don vi du toan,... Trong do, quan he giua ngan
sach cac cap chinh quyen dia phuong la noi dung quan trong nhat. Day cung la van
de duoc nghien cuu, sua doi bo sung nhieu lan, dac biet Luat NSNN nam 2002 da
xu ly nhieu van de ton tai cua phan cap quan ly ngan sach dia phuong.
Thue te qua 8 nam thuc hien Luat NSNN 2002, phan cap quan ly ngan sach
dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh da mang lai nhung thanh cong va ket qua
budc dau. Tuy nhien do boi canh kinh te lien tuc thay doi, xu hudng toan cau hoa,
hoi nhap kinh te quoc te va khu vuc, cai each hanh chinh dia phuong se dien ra
manh me hon. Mat khac, mot so chinh sach cua Nha nude thay doi nen phan cap
quan ly ngan sach dia phuong chua kip thich ung.
De phat huy tinh chu dong, sang tao, nang cao trach nhiem cua cac cap chinh
quyen dia phuong, dac biet la chinh quyen cap co so trong viec quan ly khai thac va
nuoi dudng nguon thu dap ung yeu cau chi thuc hien cac nhiem vu chinh tri, phat
trien kinh te - xa hoi cua dia phuong, nang cao hieu qua su dung ngan sach nha
nude, viec hoan thien phan cap quan ly thu, chi ngan sach giua cac cap chinh quyen
dia phuong cho phu hop vdi dac diem tinh hinh thuc tien cua tinh Ninh Binh la rat
can thiet.
Trude nhung yeu cau buc xue neu tren, tac gia da chon de tai nghien cuu:
“Hoan thien phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh”
lam luan van tot nghiep thac sy cua minh.
Luan van dupe thuc hien tren co so ke thua va phat huy nhung kdt qua nghien
cuu dudi goc do ly luan, kinh nghiem cua the gidi, cua mot so cac dia phuong.
11
Danh gia thuc trang phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia ban tinh Ninh
Binh giai doan 2006-2010, nhung ket qua dat dupe, nhung ton tai han che va
nguyen nhan cua nhung ton tai han che. Tu do de tai da de xuat phuong huong, giai
phap va nhung kien nghi nham tiep tuc hoan thien phan cap quan ly NSDP tren dia
ban tinh Ninh Binh.
Luan van dupe tiep can nghien cuu va trinh bay tren co so cac phuong phap
chung cua kinh te chinh tri nhu: phuong phap luan duy vat bien chung va duy vat
lich su dong thdi su dung cac phuong phap nghien cuu dac thu nhu: phuong phap
thong ke, phuong phap phan ti'ch khai quat, tong hop, mo hinh, bieu bang minh hoa.
Diem moi cua luan van so vdi cac cong trinh nghien cuu trudc day do la cong
trinh dupe nghien cuu mot each toan dien, tren co so khoa hoc ve thuc trang phan
cap quan ly NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh. Dong thbi de ra dupe phuong
huong, muc tieu, dac biet la he thong cac giai phap vira co tinh cap bach trudc mat,
vira co tinh chien lupc lau dai nham day manh phan cap quan ly NSNN giua chinh
quyen dia phuong cac cap, phat huy tinh nang dong, sang tao, quyen tu chu, tu chiu
trach nhiem cua chinh quyen dia phuong tren co so phan dinh ro cu the nhiem vu,
quyen han, trach nhiem cua moi cap trong bo may chinh quyen Nha nude.
Thu1 nhat, Co’ sd ly luan va thuc tien ve phan cap quan ly ngan sach dia
phuong tren dia ban tinh.
Ngan sach dia phuong la ke hoach tai chinh co ban, vira la quy tien te tap
trung cua dia phuong dupe hinh thanh bang cac nguon thu va cac khoan chi cua dia
phuong nham bao dam nguon von de thoa man nhu cau phat trien kinh te va cac
hoat dong van hoa xa hoi trong dia phuong. De tao dong luc khuyen khich cac cap
chinh quyen dia phuong chu dong, sang tao khai thac cac nguon luc tren dia ban
mot each hieu qua can thiet thuc hien phan cap quan ly ngan sach cho dia phuong.
Phan cap quan ly ngan sach dia phuong la phan dinh trach nhiem va quyen
han, nghia vu va lpi ich giua co quan chinh quyen nha nude cac cap d dia phuong
trong viec xu ly cac van de cua hoat dong NSNN. Phan cdp quan ly ngan sach dia
phuong gom 3 noi dung, do la: Phan cap ban hanh che do, chinh sach thu, chi va
iii
quan ly ngan saeh; Phan cap nguon thu va nhiem vu chi gitra cac cap ngan saeh dia
phuong; va Phan cap ve chu trinh ngan saeh. Trong do, phan cap nguon thu va
nhiem vu chi gitra cac ngan saeh dia phuong la noi dung cot loi trong co che phan
cap ngan saeh.
Viec nghien cuu kinh nghiem phan cap quan ly ngan saeh dia phuong cua mot
so nude tren the gidi va kinh nghiem phan cap quan ly ngan saeh dia phuong tai
thanh pho Hai Phdng la rat can thiet, de rut ra duoc nhtrng bai hoc quan trong van
dung vao tinh Ninh Binh.
Thu1 hai, Thue trang phan cap quan ly ngan saeh dia phuong tren dia ban
tinh Ninh Binh
Ninh Binh la tinh cd the manh ve du lich va nganh cong nghiep vat lieu xay
dung, tuy nhien nhtrng thuan loi ve dieu kien tu nhien nay chi tap trung tai mot so
dia ban, dieu nay cd anh hudng, tac dong Ion den kinh te - xa hoi cua ttrng huyen,
thi xa, thanh pho cung nhu anh hudng den phan cap quan ly ngan saeh dia phuong.
Phan cap quan ly ngan saeh dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh duoc day
manh tren ca 3 noi dung, nhat la phan cap nguon thu, nhiem vu chi ngan saeh gitra
cac cap ngan saeh d dia phuong.
Phan cap nguon thu gitra cac cap NSDP chia lam hai nhom:
- Nhom 1: Nguon thu ngan saeh cap tinh, ngan saeh cap huyen, ngan saeh cap
xa hudng 100%.
- Nhom 2: Cac khoan thu phan chia theo ty le (%) gitra ngan saeh Trung uong
va ngan saeh cac cap chinh quyen dia phuong.
Viec quy dinh ty le (%) phan chia gitra cac cap ngan saeh doi vdi mot so
khoan thu nhu thue sir dung dat nong nghiep, thue nha dat, thue chuyen quyen str
dung dat, thu tien str dung dat cd can ctr vao dac diem kinh te - xa hoi, tinh chat khu
vuc cua ttrng huyen, thi xa, thanh pho.
Viec phan cap nhiem vu chi NSDP la tuong doi on dinh; Nhiem vu chi cua
ngan saeh cap tinh, cap huyen va cap xa duoc phan cap tuong tu nhu trong Luat
NSNN nam 1996. Khi Luat NSNN nam 2002 duoc ban hanh (thay the Luat NSNN
IV
nam 1996), co hieu lire thi hanh tu nam ngan sach 2004, chi quy dinh nhiem vu chi
giua ngan sach trung uong va ngan sach dia phuong. HDND cap tinh co nhiem vu
quy dinh phan cap nhiem vu chi cho tirng cap ngan sach d dia phuong. Tuy nhien,
do phan cap nhiem vu chi cu the cho cac cap ngan sach d dia phuong theo Luat
NSNN nam 1996 tuong doi khoa hoc, phu hop vdi dac diem tinh hinh cua tung cap
chinh quyen nen viec phan cap cu the nhiem vu chi giua cac cap ngan sach d dia
phuong co ban van giu on dinh nhu trudc khi co Luat NSNN nam 2002.
Sau 4 nam thuc hien phan cap nguon thu, nhiem vu chi theo Quyet dinh
1493/2006/QD-UBND ngay 20/7/2006, so thu NSNN tren dia ban gia tang dot bien,
thu ngan sach nha nude nam 2007 tang 156% so vdi nam 2006. Dac biet, so thu
NSNN tren dia ban udc thuc hien nam 2010 cua tinh Ninh Binh 3.100 ty dong da
tang tren 3,5 lan so vdi nam 2006, toe do tang thu binh quan dat tren 38%/nam; Co
cau thu cung co chuyen bien theo chieu hudng tich cue, cac khoan thu tir thue, phi
va thu khac ngan sach chiem ty trong ngay cang ldn trong tong thu NSNN tren dia
ban (nam 2006 chiem ty trong 39%, udc thuc hien nam 2010 chiem ty trong 42%).
Nguon thu duoc tang cudng keo theo tong chi ngan sach dia phuong nam 2007-
nam dau cua thdi ky on dinh ngan sach mdi dat 3.193 ty dong gap hon 1,6 lan so
vdi nam cudi cua thdi ky on dinh ngan sach trudc. So lieu ve thu, chi ngan sach
huyen va ngan sach xa cho thay nha viec tang cudng phan cap nguon thu va cac
chinh sach ve thudng vuot thu da giup cho cap huyen, cap xa cd nguon de thuc hien
cac nhiem vu chi.
Vdi co che phan cap quan ly ngan sach hien hanh cac cap chinh quyen dia
phuong tir tinh den xa da budc dau quan tarn khai thac, nudi duong nguon thu. Viec
phan cap nguon thu gan lien vdi nhiem vu chi cua tung cap ngan sach, vi vay nhiem
vu thu ngan sach luon dupe coi la cong tac trong tarn. Cac cap chinh quyen dia
phuong da tung budc chu dong trong hoat dong ngan sach, han che duoc tinh trang
thu dong, trong cho y lai vao ngan sach cap tren. Tuy nhien, trong qua trinh thuc
hien phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh con phat
sinh nhung bat cap nhu: Quy trinh ngan sach dia phuong con long ghep trong quy
V
trinh ngan sach noi chung; Tham quyen, trach nhiem cua moi cap trong viec ban
hanh che do, chinh sach, tieu chuan, dinh muc chua ro rang, cu the; Viec phan cap
nguon thu va nhiem vu chi con co nhtrng han che nhat la phan cap nguon thu...
Thir ba, Phuong huong va nhung giai phap chu yeu nham hoan thien
phan cap quan ly ngan sach dia phuong trong thdi gian toi.
Co the khang dinh rang day la noi dung quan trong nhat, la cot loi, la muc dich
nghien cuu cua luan van. Va vdi muc tieu hoan thien phan cap quan ly ngan sach
dia phuong theo huong phu hop vdi phan cap quan ly kinh te - xa hoi, phan cap
rong hon cho ngan sach cac cap di doi vdi tang cudng trach nhiem quan ly va dap
ung dupe nhung yeu cau doi mdi co che quan ly kinh te. De thuc hien muc tieu tren,
tac gia da dua ra mot so giai phap co ban, do la:
Giai phap dau tien do la hoan hien phan cap chu trinh ngan sach dia phuong
dac biet theo huong phan dinh rd hon tham quyen cua HDND cac cap trong viec
quyet dinh du toan, phan bo du toan va phe chuan quyet toan ngan sach.
Giai phap thu hai do la hoan thien co che phan cap nguon thu va nhiem vu chi
giua cac cap ngan sach dia phuong tren dia ban tinh. Cu the:
- Ve phan cap nguon thu: Tren co so Luat NSNN va cac van ban huong dan
thuc hien, nhung chinh sach che do mdi, danh gia dung nhung mat cdn han che
trong phan cap nguon thu va ty le phan tram phan chia cac khoan thu giua ngan
sach cac cap chinh quyen dia phuong tinh Ninh Binh. Luan van da dua ra nhung
giai phap ve phan cap nguon thu nhu: Thanh lap Quy phat trien dat cua tinh; Tiep
tuc thuc hien ty le giai phong mat bang va dau tu co so ha tang khong qua 35% so
thu tu giao dat, dau gia quyen su dung dat; phan chia nguon thu tien su dung dat,
thue thu nhap ca nhan, thue tai nguyen; phi bao ve mdi trudng doi vdi nude thai,
khai thac khoang san, le phi trudc ba nha dat, thue mon bai...
- Ve phan cap nhiem vu chi: Phan cap toan bo nhiem vu chi su nghiep giao
due mam non cho ngan sach cap xa; Phan cap nhiem vu chi cho cac trung tarn y te
huyen, trung tarn dieu dudng huyen cho ngan sach cap huyen; De nghi thay doi te ty
le phan bo vupt thu tien su dung dat cua ngan sach cap tinh cho UBND cac huyen,
thi xa, thanh pho: ...
VI
- Ve nhiem vu cua co quan Thue, Kho bac nha nude cac cap nham giai quyet
han che bat cap trong viec phan cap nguon thu khong gan lien vdi phan cap quan ly
thu; dam bao on dinh , nang cao trach nhiem, tinh chu dong, cong khai, minh bach
trong viec quan ly nguon thu va dieu hanh ngan saeh.
Giai phap thu ba do la de nghi bo sung, sua doi Luat NSNN trong linh vuc ve
phan cap quan ly NSNN. Dua tren quan diem: “Khac phuc nhimg ton tai cua Luat
NSNN hien hanh de nang cao hieu lire, hieu qua quan ly NSNN, tao dong lire phat
X
7X7
trien cac nguon luc, phan bo ngan saeh mot each hap ly, bao dam edng bang, phuc
7
r
r
vu muc tieu phat trien kinh te - xa hoi, dam bao an ninh quoc phdng, tang truang
kinh te ben vung, thue hien xda doi giam ngheo. Lam rd han quyen han va trach
nhiem cua cac ca quan Trung uang; tang cuang quyen han va trach nhiem cua
HDND, UBND cac cap va cac dan vi sir dung ngan saeh trong linh vuc NSNN”.
Luan van da dua ra 7 van de va de xuat hudng sua doi trong phan cap quan ly
NSNN gom: Phan anh vao can doi NSNN doi vdi nguon thu xo so kien thiet va tien
su dung dat; Ve phan cap nguon thu doi vdi Khoan thue tieu thu dac biet thu tu
hang hoa, dich vu trong nude, Khoan thue GTGT hang san xuat trong nude, thu
thue thu nhap doanh nghiep hach toan toan nganh va doi vdi 5 khoan thu phan chia
cho ngan saeh cap xa; Ve dieu chinh lai thdi ky on dinh ngan saeh la 5 nam cho phu
hop vdi ke hoach phat trien KT-XH; Ve tham quyen ban hanh che do, chinh saeh;
Ve kien nghi bo quy dinh sau moi thdi ky on dinh ngan saeh, phai tang kha nang tu
can doi, phat trien NSDP, thue hien giam dan so bo sung tu ngan saeh cap tren hoac
tang ty le phan tram (%) dieu tiet so thu nop ve ngan saeh cap tren; Ve chi chuyen
nguon ngan saeh sang nam sau va Ve viec NSDP ho trp cho cac co quan trung uong
dong tren dia ban.
Ve liqit che cua luan van:
Pham vi nghien cuu cua de tai la phan cap quan ly ngan saeh dia phuong tren
dia ban tinh Ninh Binh trong giai doan 2006 - 2010. Mac du, luan van da de cap den
3 noi dung cua phan cap quan ly ngan saeh dia phuong, do la: Phan cap ban hanh
che do chinh saeh thu, chi va quan ly ngan saeh; Phan cap nguon thu va nhiem vu
vii
chi ngan sach giCra cac cap ngan sach d dia phuong; Phan cap ve chu trinh ngan
sach nhung luan van chi tap trung nghien cuu ve phan cap nguon thu va nhiem vu
chi ngan sach giua cac cap ngan sach d dia phuong - noi dung cot loi trong co che
phan cap ngan sach. Nhung noi dung khac ve phan cap quan ly ngan sach dia
phuong la rat rong, vdi khuon kho la mot luan van thac sy, tac gia khong the nghien
cuu het duoc./.
Nghien cuu co so ly luan va thuc tien cua phan cap quan ly ngan sach dia
phuong dang la doi hoi cap thiet trong dieu kien hien nay. Trong nhung nam qua,
phan cap quan ly NSDP da tirng budc tao duoc su chu dong, nang dong cua chinh
quyen cac cap.Tuy nhien, phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia ban tinh
Ninh Binh cung boc lo nhung ton tai can phai khac phuc. Sau khi nghien cuu thuc
trang phan cap quan ly ngan sach tren dia ban tinh Ninh Binh va van dung nhung
kien thuc ly luan ve quan ly NSNN noi chung, quan ly NSDP noi rieng, de tai da de
xuat he thong cac phuong hudng, giai phap va nhung kien nghi tiep tuc hoan thien
phan cap quan ly NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh.
IRCOlSG »AI HOC MLHH TC ftUOC
«An
PHAM
THI■ KIM THANH
■
HOAN THIEN PHAN CAP QUAN LY NGAN SACH
BIA PHUUNG THEN DIA BAN TINH NINH BINH
ChuySn nganhn Kinh tS chinh tr|
LUAN VAN THAC SY KINH T<
■
■
Nguoi huong dan khoa hoc:
PGS.TS. NGUYEN VAN HAO
Ha Moi - 2010
-1 -
MO DAU
1. Su* can thiet cua de tai
Phan cap - phan quyen la mot van de mang tinh pho bien d cac nude tren the
gidi. Ve ban chat, do la su chia se quyen han, trach nhiem giua cac to chuc nha
nude d nhieu cap do theo cac muc tieu khac nhau tuy vao dac diem chinh tri, kinh te
d moi quoc gia. Phan cap quan ly tai chinh cd noi dung rat rong the hien quan he tai
chinh giua cac cap chinh quyen, giua co quan tai chinh nha nude vdi co quan chu
quan va vdi cac doanh nghiep, cac don vi du toan,... Trong do, quan he giua ngan
sach cac cap chinh quyen dia phuong la noi dung quan trong nhat. Day cung la van
de duoc nghien cuu, sua doi bo sung nhieu lan, dac biet Luat NSNN nam 2002 da
xu ly nhieu van de ton tai cua phan cap quan ly ngan sach dia phuong.
Thuc te qua 8 nam thuc hien Luat NSNN 2002, phan cap quan ly ngan sach
dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh da mang lai nhung thanh cong va ket qua
budc dau. Tuy nhien do bdi canh kinh te lien tuc thay doi, xu hudng toan cau hoa,
hoi nhap kinh te quoc te va khu vuc, cai each hanh chinh dia phuong se dien ra
manh me hon... nen phan cap quan ly ngan sach dia phuong chua kip thich ung cho
nen chua tao dong luc khai thac tot nguon thu, tinh trang day dua, trdn lau thue, that
thu thue con dien ra kha pho bien.... Mat khac, mot so chinh sach cua Nha nude
thay doi nhu: Thue thu nhap ca nhan thay the cho thue thu nhap doi vdi ngudi co
thu nhap cao, thue chuyen quyen su dung dat va thue thu nhap doanh nghiep thu tir
ca nhan ho san xuat kinh doanh; Ty le ngan sach dia phuong duoc hudng doi vdi
Phi bao ve moi trudng doi vdi nude thai...
De phat huy tinh chu dong, sang tao, nang cao trach nhiem cua cac cap chinh
quyen dia phuong, dac biet la chinh quyen cap co so trong viec quan ly khai thac va
nudi duong nguon thu dap irng yeu cau chi thuc hien cac nhiem vu chinh tri, phat
trien kinh te - xa hoi cua dia phuong, nang cao hieu qua sir dung ngan sach nha
nude, viec hoan thien phan cap quan ly thu, chi ngan sach giua cac cap chinh quyen
dia phuong cho phu hop vdi dac diem tinh hinh thuc tien cua tinh Ninh Binh la rat
can thiet.
-2-
Trudc nhtrng yeu cau buc xuc neu tren, tac gia da chon de tai nghien cuu:
“Hoan thien phan cap quan ly ngan saeh dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh ”
lam luan van tot nghiep thac sy cua minh.
2. Tinh hinh nghien cuu cua de tai
Da co nhung cong trinh nghien cuu ve chu de phan cap quan ly ngan saeh nhu:
- Luan an Tien sy kinh te “Hoan thien co che phan cap ngan saeh cua cac cap
chinh quyen dia phuong d Viet Nam” cua tac gia Pham Due Hong, nam 2002.
- Luan an Tien sy kinh te “Phuong hudng hoan thien phan cap quan ly NSDP
theo dac diem cua moi cap chinh quyen d Viet Nam” cua tac gia Hoang Cong Uan,
nam 2002.
- Luan an Tien sy kinh te “Doi moi co che phan cap quan ly NSNN” cua tac
gia Nguyen Viet Cudng, nam 2001.
- Saeh “Phan cap quan ly ngan saeh”, Vien Khoa hoc Tai chinh-Bo Tai chinh,
Nxb Tai chinh, nam 1994.
Tren dia ban tinh Ninh Binh moi co 1 luan van nghien cuu trong linh vuc tai
chinh ngan saeh, do la: Luan van Thac sy Quan ly kinh te “Hoan thien quan ly ngan
saeh nha nude tren dia ban tinh Ninh Binh” cua tac gia Duong Due Quan, nam 2007.
Nhtrng cong trinh nay hoac de cap den cac van de chung, hoac kha lac hau so
vdi tinh hinh hien nay. Hien tai chua cd cong trinh nao nghien cuu ve hoan thien
phan cap quan ly NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh.
3. Muc dich va nhiem vu cua luan van
Muc dich cua luan van:
- Dua tren co so ly luan ve phan cap quan ly NSDP trong dieu kien KTTT
dinh hudng XHCN d Viet Nam de phan tich, danh gia thue trang phan cap quan ly
NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh, tu do de xuat cac giai phap hoan thien trong thdi
gian tdi.
Nhiem vu cua luan van:
- He thong hoa mot so van de ly luan chung ve phan cap quan ly NSDP trong
dieu kien nen KTTT dinh hudng XHCN d Viet Nam.
-3 -
- Khao sat, phan tich thuc trang phan cap quan ly NSDP tren dia ban tinh Ninh
Binh trong thdi gian 5 nam gan day (2006-2010).
- Tong ket kinh nghiem ve phan cap quan ly ngan sach dia phuong d mot so
nude tren the gidi.
- De xuat phuong huong va giai phap chu yeu hoan thien phan cap quan ly
NSDP tren dia ban tinh Ninh Binh trong thdi gian tdi.
4. Doi tuong va pham vi nghien cu u cua luan van
Luan van chu yeu nghien cuu van de phan cap quan ly NSDP tren dia ban
tinh Ninh Binh tren co so Luat NSNN nam 2002 trong thdi gian 5 nam trd lai
day (2006 - 2010).
5. Phuong phap nghien cuu cua luan van
- Luan van su dung cac phuong phap chung cua kinh te chinh tri nhu: phuong
phap luan duy vat bien chung va duy vat lich su dong thdi su dung cac phuong phap
nghien cuu dac thu nhu: phuong phap thong ke, phuong phap phan tich khai quat,
tong hop, mo hinh, bieu bang minh hoa.
- Su dung so lieu thu cap ve tinh hinh thuc hien thu, chi ngan sach, phan cap
quan ly NSNN tren dia ban tinh Ninh Binh giai doan 2006-2010.
6. Nhung dong gop cua luan van
- Gop phan lam rd nhung van de ly luan ve quan ly NSDP trong nen KTTT
dinh huong XHCN d Viet Nam.
- Phan tich rut ra mat manh, mat yeu cua phan cap quan ly ngan sach dia
phuong tren dia ban tinh Ninh Binh.
- De xuat mot so giai phap hoan thien phan cap quan ly ngan sach dia phuong
tren dia ban tinh Ninh Binh.
La mot cong chuc hien dang cong tac tai Phong Tong hop ngan sach cua So
Tai chinh tinh Ninh Binh, thong qua viec nghien cuu de tai se giup tdi thay duoc
thuc trang cong tac phan cap quan ly NSNN tren dia ban tinh, cac giai phap dupe de
xuat se gop phan phat huy tinh chu dong, sang tao cua cac cap chinh quyen dia
-4-
phuong, tao lap moi trubng tai chinh lanh manh nham giai phong va phat trien cac
nguon lire, phan bo ngan sach mot each hop ly, dam bao cong bang va sir dung co
hieu qua nguon NSNN phuc vu muc tieu phat trien kinh te - xa hoi cua tinh.
r
r
7. Ket cau cua luan van
Ngoai phan mb dau, ket luan va danh muc tai lieu tham khao, luan van gom 3
chuong. Cu the nhu sau:
Chuffng 1\ Cor sb ly luan va thuc tien ve phan cap quan ly ngan sach dia
phuong tren dia ban tinh.
Chuffng 2: Thuc trang phan cap quan ly ngan sach dia phuong tren dia ban
tinh Ninh Binh.
Chirffng 3: Phuong hubng va giai phap hoan thien phan cap quan ly ngan sach
dia phuong tren dia ban tinh Ninh Binh.
-5 -
CHUONG1
CO SO LY LUAN VA THUC TIEN VE PHAN CAP QUAN LY
NGAN SACH DIA
PHUONG TREN DIA
BAN TINH
•
•
1.1. Ngan saeh dia phuong va vai tro cua ngan saeh dia phuong doi vdi
r
phat trien kinh te dia phuong
1.1.1. Ngan saeh Nha nud’c, thu ngan saeh nha nude va chi ngan saeh nha nude
1.1.1.1. Khai niem ve ngan saeh nha nuve
Trai qua hang tram nam, ke tu khi thuat ngu NSNN duoc sir dung lan dau tien
d nude Anh, cho den nay ngudi ta van con tranh cai nhieu ve nhung van de xung
quanh pham tru NSNN, ngudi ta da dua ra nhieu dinh nghTa ve NSNN tuy theo cac
trudng phai va cac linh vuc nghien cuu. Dong thdi, cung vdi sir phat trien manh me
cua KTTT, sir thay doi chuc nang cua Nha nude qua cac thdi ky da dat ra van de
can cd nhtrng nhan thue mdi ve NSNN, dac biet ve vai tro cua NSNN trong nen
KTTT cua mdi quoc gia.
Xung quanh khai niem NSNN, hien nay co rat nhieu quan diem khac nhau. Cd
the neu len mot so quan niem ve NSNN sau day:
Theo Philip E.Taylor: “NSNN la chuong trinh tai chinh chu yeu cua Chinh
phu, tap trung cac du lieu thu va chi trong khoang thdi gian tai khoa bao ham cac
chuong trinh hoat dong phai thue hien va cac phuong tien tai tro cho cac hoat
dong ay” .
Quan niem nay da lot ta dupe noi dung thue chat cua hoat dong NSNN la cac
hoat dong thu, chi tai chinh nham bao dam cho Nha nude thue hien dupe cac chuc
nang cua minh. Song, quan niem nay chua neu dupe muc dich cua NSNN, do do
ban chat cua NSNN chua dupe the hien ro.
A
A
A
Theo tac gia Tran Dinh Ty: NSNN la du toan hang nam ve toan bo cac nguon
tai chinh dupe huy dong cho Nha nude va su dung cac nguon tai chinh do nham bao
dam thue hien chuc nang cua Nha nude do Hien phap quy dinh.
-6-
Quan niem nay kha toan dien, vira bao quat duoc dac tinh du toan thu, chi cua
NSNN, vira neu bat duoc dac trung tai chinh cong cua NSNN vdi hai diem nhan:
Do luat dinh va can thiet de thuc hien chuc nang cua Nha nude. Tuy nhien, quan
niem nay chua phan anh duoc mdi quan he giua NSNN vdi cac loai tai chinh khac
trong nen KTTT. Do do vai trd cua NSNN chua dupe the hien rd.
Theo Luat NSNN nam 2002: "NSNN la toan bo cac khoan thu, chi cua Nha
nude trong du toan da dupe co quan nha nude cd tham quyen quyet dinh va dupe
thuc hien trong mot nam de bao dam thuc hien cac chuc nang, nhiem vu cua Nha
nude”...
Quan niem nay tiep can NSNN theo giac do nghiep vu hep, neu ro tinh thdi
han, tinh du toan va tinh phap dinh cua NSNN. Tuy nhien, dudi giac do nghien cuu,
quan niem nay khong phan anh dupe ban chat kinh te - xa hoi va vi tri cua NSNN
trong he thong tai chinh quoc gia.
Theo tac gia Nguyen Thanh Tuyen: NSNN la mot he thong cac quan he kinh
te phat sinh trong qua trinh phan phoi cac nguon tai chinh cua xa hoi de tao lap va
su dung quy tien te tap trung cua Nha nude nham thuc hien cac churc nang cua
Nha nude.
Trong quan niem nay da phan anh rd vi tri cua NSNN va vai trd cua nd. Tuy
nhien, tinh phap dinh va tinh du toan cung nhu can doi thu, chi cua NSNN chua
dupe de cap.
Theo giao trinh Ly thuyet tai chinh cua Hoc vien Tai chinh: NSNN phan anh
cac quan he kinh te phat sinh gan lien vdi qua trinh tao lap, phan phdi va su dung
quy tien te tap trung cua Nha nude khi Nha nude tham gia phan phdi cac nguon tai
chinh quoc gia nham thuc hien cac chuc nang cua Nha nude tren co sd luat dinh
Giong nhu quan niem tren, nhung quan niem nay da nhan rd tinh thu, chi
NSNN, tinh dong cua NSNN.
Tiep thu cac nhan to hop ly cua cac quan niem neu tren ve NSNN, luan van
cho rang khai niem NSNN nen dupe xem xet dudi hai giac do:
-7-
Xet ve hinh thuc: NSNN la mot ban dir toan thu, chi theo che do chinh sach do
Nha nude quy dinh; cac khoan thu, chi trong ban du toan deu duoc cu the hoa va
dinh lupng. Chinh phu la co quan lap du toan NSNN, Quoc hoi phe chuan va giao
cho Chinh phu to chuc thuc hien.
Nhu vay, xet ve hinh thuc, khi noi den NSNN ngudi ta thudng de cap den cac
dau hieu co ban:
- Hinh thuc bieu hien: NSNN duoc phan anh dudi dang van ban, tap ho so.
- Tinh phap ly: NSNN dupe co quan Nha nude cd tham quyen quyet dinh.
- Tinh kinh te: NSNN phan anh cac khoan thu va cac khoan chi.
- Tinh nien do: NSNN duoc thuc hien trong mot khoang thdi gian nhat dinh
(thong thudng la mot nam).
Xet ve ban chat: NSNN phan anh moi quan he kinh te giua Nha nude va cac
chu the khac trong qua trinh phan phoi gia tri san pham thang du xa hoi. Cac chu
the trong xa hoi, tuc ho gia dinh va doanh nghiep, la ngudi tao ra nguon luc tai
chinh, nhung trong tieu dung ho chi dupe hudng mot phan nguon luc tai chinh do
minh tao ra, mot phan phai nop NSNN. Nhu vay, bang quyen luc cong cong cua
minh, Nha nude chuyen dich mot bo phan thu nhap bang tien cua cac chu the xa hoi
thanh thu nhap cua Nha nude. Phan da nop vao NSNN se dupe phan phoi den cac
doi tupng trong xa hoi thong qua cac khoan cap phat cua ngan sach cho muc dich
tieu dung va dau tu.
Moi quan he giua Nha nude va cac chu the khac trong xa hoi la moi quan he
khong binh dang. Tuy nhien, Nha nude khong the dua vao quyen luc cua minh de
bat buoc cac chu the xa hoi dong gop nguon tai luc vdi bat ky gia nao. Tuy thuoc
vao chuc nang, nhiem vu cua Nha nude trong moi giai doan nhat dinh ma moi quan
he lpi ich giua Nha nude va cac chu the trong xa hoi cung khac nhau. Vi vay viec
giai quyet hai hoa moi quan he lpi ich giua Nha nude va xa hoi trong qua trinh phan
phoi lai san pham thang du xa hoi cd y nghia rat quan trong.
Tu nhung phan tich tren, cd the khai quat ve ban chat NSNN nhu sau: NSNN
r
r
la mot pham tru kinh te phan anh cac moi quan he giua Nha nude va cac chu the
-8-
khac trong phan phoi tong san quoc dan, chuyen dich mot bo phan thu nhap
bang tien d cac chit the kinh te khde thanh thu nhap cua Nha nud’c va phan phdi
•’
y
r
r
•>
chuyen dich nguon thu nhap do den cac doi tuong str dung de thwc hien cac cliirc
nang, nhiem vu cua Nha nuoc.
1.1.1.2. Thu ngan saeh Nha nude
Thu ngan saeh nha nude la qua trinh nha nude su dung quyen luc de huy dong
mot bo phan gia tri cua cai xa hoi hinh thanh quy ngan saeh nha nude nham dap ung
nhu cau chi tieu cua nha nude. Theo Luat NSNN nam 2002: “Thu ngan saeh Nha
nude bao gom cac khoan thu tir thue, phi, le phi; cac khoan thu tu hoat dong kinh te
cua Nha nude; cac khoan dong gop cua to chuc va ca nhan; cac khoan vien tro; cac
khoan thu khac theo quy dinh cua phap luat”.
Theo quy dinh tai Nghi dinh 60/2003/ND-CP ngay 06/6/2003 cua Chinh phu
quy dinh cu the thu ngan saeh Nha nude gom:
- Thue do cac to churc, ca nhan nop theo quy dinh cua phap luat.
- Phan nop ngan saeh nha nude theo quy dinh cua phap luat tir cac khoan phi,
le phi.
- Cac khoan thu tir hoat dong kinh te cua Nha nude theo quy dinh cua phap
luat, gom:
Tien thu hoi von cua Nha nude tai cac cor sd kinh te;
Thu hoi tien cho vay cua Nha nude (ca goc va lai);
Thu nhap tir von gop cua Nha nude vao cac co sd kinh te, ke ca thu tir loi
nhuan sau khi thue hien nghTa vu ve thue cua cac td chuc kinh te co su tham gia gop
von cua Nha nude theo quy dinh cua Chinh phu.
Phan nop ngan saeh theo quy dinh cua phap luat tir cac hoat dong sir nghiep.
- Tien sir dung dat; thu tir hoa lqi cong san va dat cong ich.
- Tien cho thue dat, thue mat nude.
- Huy dong tir cac to chuc, ca nhan theo quy dinh cua phap luat.
- Cac khoan dong gop tu nguyen cua cac to chuc, ca nhan d trong va ngoai nude.
- Thu tir huy dong von dau tu xay dung cac cong trinh ket cau ha tang theo
quy dinh tai Khoan 3 Dieu 8 cua Luat Ngan saeh nha nude.
-9-
- Phan nop ngan sach nha nude theo quy dinh cua phap luat tu tien ban hoac
cho thue tai san thuoc sd huu nha nude.
- Cac khoan vien tro khdng hoan lai cua Chinh phu cac nude, cac to chuc, ca
nhan d ngoai nude cho Chinh phu Viet Nam, cac to chuc nha nude thuoc dia
phuong theo quy dinh tai Dieu 50 cua Nghi dinh nay.
- Thu tu Quy du tru tai chinh theo quy dinh tai Dieu 58 cua Nghi dinh nay.
- Thu ket du ngan sach theo quy dinh tai Dieu 69 cua Nghi dinh nay.
- Cac khoan thu khac theo quy dinh cua phap luat, gom:
Cac khoan di san nha nude duoc hudng;
Phan nop ngan sach theo quy dinh cua phap luat tir cac khoan phat, tich thu;
Thu hoi du tru nha nude;
Thu chenh lech gia, phu thu;
Thu bo sung tu ngan sach cap tren;
Thu chuyen nguon ngan sach tir ngan sach nam trudc chuyen sang;
Cac khoan thu khac.
1.1.1.3. Chi ngan sach Nha nude
Chi ngan sach nha nude la qua trinh la qua trinh phan phdi va su dung quy
ngan sach nham thuc hien cac nhiem vu cua nha nude trong tirng thdi ky. Xuat phat
tir vai trd quan ly vi mo cua nha nude trong viec phat trien kinh te - xa hoi, noi dung
chi ngan sach rat da dang. Theo Luat NSNN nam 2002: “Chi ngan sach Nha nude
bao gom cac khoan chi phat trien kinh te - xa hoi, bao dam quoc phong, an ninh,
bao dam hoat dong cua bo may nha nude; chi tra no cua Nha nude; chi vien tru va
cac khoan chi khac theo quy dinh cua phap luat”.
Theo quy dinh tai Nghi dinh 60/2003/ND-CP ngay 06/6/2003 cua Chinh phu
quy dinh cu the chi ngan sach Nha nude gom:
- Chi dau tu phat trien ve:
Dau tu xay dung cac cong trinh ket cau ha tang kinh te - xa hoi khdng cd kha
nang thu hoi von;
Dau tu va ho tro cho cac doanh nghiep, cac to chuc kinh te, cac to chuc tai
chinh cua Nha nude; gop von cd phan, lien doanh vao cac doanh nghiep thuoc linh
vuc can thiet cd su tham gia cua Nha nude theo quy dinh cua phap luat;
- 10-
Chi bd sung du tru nha nude;
Chi dau tu phat trien thuoc cac Chuang trinh muc tieu quoc gia, du an nha nude;
Cac khoan chi dau tu phat trien khac theo quy dinh cua phap luat.
- Chi thudng xuyen ve:
Cac hoat dong sir nghiep giao due, dao tao, y te, xa hoi, van hoa thong tin van
hoc nghe thuat, the due the thao, khoa hoc va cong nghe, cac su nghiep xa hoi khac;
Cac hoat dong su nghiep kinh te;
Quoc phong, an ninh va trat tu an toan xa hoi;
Hoat dong cua cac co quan nha nude;
Hoat dong cua Dang Cong san Viet Nam;
Hoat dong cua Uy ban Mat tran To quoc Viet Nam, Lien doan Lao dong Viet
Nam, Doan Thanh nien Cong san Ho Chi Minh, Hoi Cuu chien binh Viet Nam, Hoi
Lien hiep Phu nu Viet Nam, Hoi Nong dan Viet Nam;
Tra gia theo chinh sach cua Nha nude;
Phan chi thudng xuyen thuoc cac Chuang trinh muc tieu quoc gia, du an Nha nude;
Ho tra Quy Bao hiem xa hoi;
Tra cap cho cac doi tuong chinh sach xa hoi;
xa hoi - nghe nghiep;
Cac khoan chi thudng xuyen khac theo quy dinh cua phap luat.
- Chi tra ng goc va lai cac khoan tien do Chinh phu vay.
- Chi vien tra cua ngan sach trung uong cho cac Chinh phu va to chuc ngoai nude.
- Chi cho vay cua ngan sach trung uong.
- Chi tra goc va lai cac khoan huy dong dau tu xay dung ket cau ha tang theo
quy dinh tai Khoan 3 Dieu 8 cua Luat Ngan sach nha nude.
- Chi bo sung Quy du tru tai chinh theo quy dinh tai Dieu 58 cua Nghi dinh nay.
- Chi bo sung ngan sach cap tren cho ngan sach cap dudi.
- Chi chuyen nguon ngan sach tu ngan sach nam trudc sang ngan sach nam sau.
