Phát triển nguồn nhân lực ngành giao thông vận tải việt nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

DHKTQD

L V . ThS

4015

HRVdW DAI HOC KCMI TBJ QUOC I>Atf

t3

Li TH| HONG DIEP

jr

«

PHAT TRIEN NGUON NHAN LUC
NGANH GIAO THONG VAN TAI VIET NAM
TRONG OIEU KIEN HOI NHAP KINH TE QUOC TE
■

re

ff?

M.

A

M

»

*•?’

LUAN VAN THAC SI KINH TE

h& Moi

- %OO9

Iff


TRE^HG DAI HOC KIM TE QUOC DM
fy" ta «»

LE TH •I HONG DIEP
•
DAI HOC KTQD
TT. THONG TIN THIS VIEN

PHONG LUAN AN TU LIEU

PHAT TRIEN NGUON NHAN LUC

NGANH GIAO THONG VAN
TAI VIET
NAM
■
■

41

jw

jw'

jw*'

j«r

TRONG OIEU KIEN HOI NHAP KINH TE QUOC TE
Chuyen nganh: KINH TE CHINH TR|

LUAN
VAN THAC
St KINH TE
■
■

Nguoi huong dan khoa hoc:

GS. TS. PHAM QUANG PHAN

Ha Not - 200»

W


MUC LUC

DANH MUC TU' VIET TAT
DANH MUC BANG BIEU, SO DO
TOM TAT LUAN VAN

MO' DAU..................................................................................................................... 1

CHUONG 1: NHUNG VAN DE LY LUAN VA THUC TILN VE PHAT TRIEN
NNL NGANH GTVT VIET NAM TRONG DIEU KIEN HOI

NHAP KTQT......................................................................................6
~.

AX

A?'

K

Z^

A?

Z

1.1. NHUNG VAN DE CHUNG VE NNL VA PHAT TRIEN NNL................ 6

1.1.1. Nguon nhan luc (NNL), phat trien NNL.................................................. 6
1.1.2. Cac tieu chi co ban ve phat trien NNL............................................... 11
1.1.3. Vai tro cua NNL trong dieu kien hoi nhap KTQT............................ 16
A

V

Z

A

AX

7

. 9.

AZ

Z

Z?

1.2. NOI DUNG VA CAC NHAN TO ANH HUONG DEN PHAT TRIEN

NNL NGANH GTVT VIET NAM .................................................................... 21
1.2.1. Dac diem NNL nganh GTVT Viet Nam........................................... 211
1.2.2. Noi dung va cac nhan to anh huong den phat trien NNL GTVT.... 22

1.2.3. Su can thiet khach quan phat trien NNL nganh GTVT.................. 28
1.3. KINH NGHIEM TRONG NU6C VA QUOC TE VE PHAT TRIEN
NNL TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KTQT............................................... 334

1.3.1. Kinh nghiem quoc te ve phat trien NNL........................................... 34

1.3.2. Kinh nghiem ve phat trien NNL cua mot so nganh o trong nude........ 39

1.3.3. Bai hoc kinh nghiem ve phat trien NNL............................................ 41
CHUONG 2: THUC TRANG NNL NGANH GTVT VIET NAIM.................... 46
2.1. TONG QUAN VE NGANH GTVT VIET NAM....................................... 46

2.1.1. So luqc ve lich su hinh thanh va phat trien nganh GTVT Viet Nam.... 46
2.1.2. ChUc nang, nhiem vu va co cau to chuc cua Bo GTVT.................. 477


2.2. THUC TRANG NGUON NHAN LUC NGANH GTVT VIET NAM..... 54

2.2.1. Thuc trang so luong, chat lupng, co cau NNL nganh GTVT.........54
2.2.2. Tinh hinh dao tao va su dung NNL nganh GTVT............................ 64
Z

Z

A

X

2.3. DANH GIA CHUNG NGUON NHAN LUC NGANH GTVT................. 66
2.3.1. Nhung mat manh cua NNL nganh GTVT......................................... 66
2.3.2. Nhung ton tai, han che, nguyen nhan cua NNL nganh GTVT........ 6)7
chuong

3: dinh hUOng vA cac giAi phap chu yeu nhAm phAt

TRIEN NNL NGANH GTVT VIET NAM TRONG THOU

GIAN TOl......................................................................................... 70
3.1. DINH HUONG PHAT TRIEN NNL NGANH GTVT VIET NAM

TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KTQT..........................................................70
3.1.1. Dinh hudng phat trien nganh GTVT Viet Nam................................. 70
3.1.2. Dinh hudng phat trien NNL nganh GTVT Viet Nam....................... 72
3.2. CAC GIAI PHAP CHU YEU NHAM PHAT TRIEN NNL NGANH
GTVT VIET NAM DEN NAM 2020................................................................. 75

3.2.1. Nhom giai phap ve to chdc he thong nganh GTVT.......................... 75
3.2.2. Nhom giai phap ve cong tac DT, boi duong NNL nganh GTVT ...77

3.2.3. Nhom giai phap ve cong tac tuyen dung, su dung NNL................... 86
3.2.4. Nhom giai phap ve che do, chinh sach doi vdi NNL........................ 93

KIEN NGHI............................................................................................................ 101
KET LU AN............................................................................................................. 103

DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO.............................................................. 105

PHU LUC SO 01..................................................................................................... 108
PHU LUC SO 02..................................................................................................... 109


DANH MUC Tf VIET TAT
NNL

Nguon nhan luc

GTVT

Giao thong van tai

CNXH

Chu nghia xa hoi

KT-XH

Kinh te xa hoi

KTQT

Kinh te quoc te

LLLD

Luc luong lao dong

KTCT

Kinh te chinh tri

SXKD

San xuat kinh doanh

QLNN

Quan ly nha nudc

HCSN

Hanh chinh su nghiep

CNH-HDH

Cong nghiep hoa, hien dai hoa

GD-DT

Giao duc dao tao

CMKT

Chuyen mon ky thuat

WTO

To chuc thuong mai the gidi

KTCN

Ky thuat cong nghe

CNKT

Cong nhan ky thuat

PPP

Phuong phap suc mua tuong duong

KTTT

Kinh te thi trudng

LLSX

Luc luong san xuat

QHSX

Quan he san xuat

CNTT

Cong nghe thong tin

KTQD

Kinh te quoc dan

NCKH

Nghien cuu khoa hoc

TBCN

Tu ban chu nghia

DNNN

Doanh nghiep nha nudc

CBCNV

Can bo cong nhan vien

KHKT

Khoa hoc ky thuat

BHTN

Bao hiem that nghiep


DANH MUC BANG BIEU, SO DO

Bang 1.1. Ty le LLLD co CMKT (Tinh den

................................ 19

So do 2.1. Co cau to chuc nganh GTVT............................................................ 50

Bang 2.1. So luong NNL nganh GTVT den 2008.............................................. 55
Bang 2.2. Co cau, chat luong NNL theo trinh do............................................. 59

Bang 2.3. Chat luong NNL theo trinh do QLNN, LLCT................................... 61
Bang 2.4. Chat luong NNL theo muc do hoan thanh nhiem vu........................ 62
Bang 2.5. Co cau NNL theo gidi tfnh, do tuoi, tham nien cong tac................. 63
Bang 2.6. Phan loai trudng dao tao NNL theo nganh san xuat......................... 65
Bang 3.1. Du bao nhu cau NNL toan nganh den nam 2020............................ 74


TR.ltfdW DAI HOC KIXII TE QUOC DM
«7> on xo

LE TH •I HONG DIEP
•

PHAT TRIEN NGUON NHAN LUO

NGANH GIAO THONG VAN
TAI VIET
NAM
■
■
J*

JI

J*

J^r

TRONG OIEU KIEN HOI NHAP KINH TE QUOC TE
Chuyen nganh: KINH TE CHINH TR|

tom tat lua
n van thac
sT
■
■

Ha NOi - 2009


1

MO DAU

1. Tinli cap thiet cua de tai

Phat trien NNL la dong lye chu yeu cua su phat trien nhanh va ben vtrng.
Cuong linh xay dung dat nude trong then ky qua do va chien luqc phat trien

KT-XH cua Dang da chi ro: con ngudi la nguon lire quan trong nhat, la
ngudn lire cua moi nguon lire, quyet dinh sir hung thinli cua dat nude. Dae

biet trong boi canh hoi nhap KTQT van dd NNL trd nen cap bach hon bao gid
het. Vi vay de tai. “Phat trien NNL nganh GTVT Viet nant trong dieu kien
hoi nhap KTQT" co y nghTa ca ve ly luan va thuc tidn.

2. Muc dich nghien cuu va nhiem vu khoa hoc cua de tai

• Muc dich nghien cun:
Tren co so nghien cuu, phan tich nhung van de ly luan va thuc tien ve

phat trien NNL, danh gia thuc trang NNL cua nganh GTVT Viet nam, luan

van neu len nhung quan diem, giai phap nham phat trien NNL nganh GTVT
Viet nam dap trng yeu cau phat trien trong thoi ky hoi nhap KTQT

• Nhung nhiem vu khoa hoc cua de tai:
- Phan tich nhung van de ly luan va thuc tien ve NNL, phat trien NNL
- Danh gia thuc trang NNL cua nganh GTVT

- Neu len nhung dinh huong va cac giai phap chu yeu phat trien NNL
nganh GTVT dap ung yeu cau hoi nhap quoc te
3. Tinh hinh nghien cuu
Hien nay da co nhieu de tai, cong trinh khoa hoc cua cac tac gia nghien

cuu o cac goc do, linh vuc khac nhau. Nhung de tai nghien cuu phat trien
NNL nganh GTVT moi co mot so rat it, va chua duqc phan tich day du.
r
4. Doi tuong va pham vi nghien cuu

Trong luan van nay doi tuong nghien cuu duqc xac dinh la : Phat trien
NNL nganh GTVT Viet nam trong dieu kien hoi nhap KTQT. Luan van tap


ii
trung nghien ciiu, giai quyet van de ve phat trien NNL nganh GTVT trong qua

trinh doi mdi va hoi nhap KTQT
5. Phuong phap nghien ciiu

Luan van dua tren phirong phap nghien cun truyen thong nhu : Chu nghia

duy vat bien chiing, chu nghia duy vat lich suf ; phuong phap thong ke, phan
tfch tong hop so sanh de lam ro chu de nghien cun

6. Nhung dong gop chu yeu cua de tai

- Luan van gop phan lam sang to nhung van de ly luan va thuc tien ve
phat trien NNL

- Phan tfch, danh gia thuc trang NNL nganh GTVT
- De xuat mot so quan diem va giai phap chu yeu nhSm phat trien NNL
nganh GTVT Viet nam trong dieu kien hoi nhap KTQT
7. Ket cau luan van: Ngoai phan mo dau, ket luan va danh muc tai lieu

tham khao, luan van dupe ket cau thanh 3 chuong:
Chuong 1: Nhung van de ly luan - thuc tien ve phat trien NNL va sir can

thiet khach quan phat trien NNL nganh GTVT Viet Nam
trong dieu kien hoi nhap KTQT.

Chuong 2\ Thuc trang NNL nganh GTVT Viet Nam hien nay.

Chuong 3: Dinh hudng va giai phap chu yeu phat trien NNL nganh

GTVT Viet Nam trong nhung nam toi.


Ill

CHUdNG 1

NHUNG VAN DE LY LUAN - THUC Tlf N VE PHAT TRIEN NNL

VA SU CAN THIET KHACH QUAN PHAT TRIEN NNL NGANH

GTVT VIET NAM TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KTQT
1.1. NHUNG VAN DE CO BAN VE NNL VA PHAT TRIEN NNL

1.1.1. NNL, phat trien NNL

1.1.1.1. Khai niem nguon nhdn lite
Hien nay tren the gicri cung nhu trong nude co nhieu tac gia, hoc gia, nha

khoa hoc dua ra nhung khai niem ve NNL. Tir nhung quan niem tren, tiep can

du'di goc do cua Kinh te Chinh tri, theo tac gia luan van co the hieu: NNL la
tong hod the life vd tri life ton tai trong todn bo LLLD xd hoi cua mot quoc
gia, trong do ket tinh truyen thong vd kinh nghiem lao dong sang tqo ciia mot
dan toe trong lich sit ditt/c van dung de san xuat ra cua edi vat chat vd tinh

than phuc vu cho nhu can liien tai vd titang lai cua mot dd't nitde.

1.1.1.2. Phat trien NNL

Xem xet mot each khai quat thi phat trien NNL la sir bien doi ve so luqng

va chat luqng NNL, dirqc bieu hien thong qua cac mat co cau, the lire, ky nang,
kien thuc va tinh than can thiet cho cong viec. Tir nhirng luan diem trinh bay
r
x r
tren, theo tac gia luan van: Phat trien NNL chinh Id sir bien doi ve so lirong vd

r
2
r
'
chat lirong NNL tren cac mat the lire, tri lire, ky ndng, kien th ire vd tinli than
cung voi qua trinh tqo ra nhirng bien doi tien bo ve co’ cau NNL.

1.1.2. Cac tieu chi co ban danh gia NNL

• Cac tieu chi danh gid so luqng NNL: Thong thudng de danh gia so
luqng NNL, ngudi ta sir dung mot so cac chi tieu nhir: dan so, co cau, mtre

tang, toe do tang dan so, dan so hoat dong kinh te, dan so khong hoat dong

kinh te so vdi so dan.


• Cac tieu chi danh gia chat luong NNL: Chat luong NNL phu thuoc

vao trinh do phat trien KT-XH, vao GD-DT, vao truyen thong van hoa dan toc,
muc tang dan so va cac chinh sach vi mo cua Nha nudc. De danh gia chat

luong NNL ngudi ta su dung cac tieu chi: Tinh trang suc khoe ; Trinh do van

hoa ; Trinh do CMKT ; Chi so phat trien nhan luc HDI; Kinh nghiem song,
nang luc hieu biet thuc tidn, pham chat dao du"c, thai do va phong cach lam

viec cua ngudi lao dong.
1.1.3. Vai tri) cua phat trien NNL trong qua trinh hoi nhap KTQT

Mot quoc gia muon phat trien thi can phai co cac nguon luc nhu: Tai

nguyen thien nhien, von, KHCN, con ngudi...Trong do con ngudi la nguon luc
quan trong nhat quyet dinh su tang trudng va phat trien KT-XH. Doi vdi nudc

ta NNL chat luong cao la nguon luc noi sinh, la yeu to quyet dinh su thanh
cong cua su nghiep CNH, HDH va su phat trien ben vung dat nudc.. NNL chat

luong cao la dieu kien rut ngdn khoang cach tut hau ve KT-XH va la yeu to
quan trong, can thiet de tham gia hoi nhap KTQT.
1.2. NOI DINIG VL CAC NHAN TO ANH HATING DEN PHAT TRIEN NNL

NGANH NNVN VIEN LAM NRONG PlNv KIEL HOI NHAP KNQN

1.2.1. Dac diem NNL nganh GTVT Viet Nam
GTVT la mot nganh san xuat vat chat dac biet, dieu kien lam viec luu dong,

vat va, nang nhoc, doc hai, thdi gian keo dai...Xuat phat tu dac thu cua nganh
GTVT nen NNL cua nganh cung mang nhung net dac trung rieng. Nganh co

doi ngu lao dong tuong doi ldn, co trinh do CMKT cao va tinh chuyen mon
hoa sau, ty le lao dong nu rat thap. LLLD co the luc tot ca ve suc khoe lSn tinh

than, co tinh than trach nhiem, dao dur va y thuc ky luat cao.

1.2.2. Noi dung va cac nhan to anh huong den phat trien cua NNL
nganh GTVT Viet Nam

1.2.2.1, Noi dung phat trien NNL nganh GTVT

• Phat tiien so luong, co cau NNL
So luong NNL trudc het phu thuoc vao quy mo va co cau dan so. Tang


V

truong dan so tac dong true tiep tOi so luong va chat luong NNL. Su phat trien
NNL phai dam bao su phu hop giua yeu cau va kha nang cung ung she lao dong

cho su phat trien KT-XH. Dan so tang nhanh khi trinh do ky thuat cong nghe cua
nen kinh te con thap da gay kho khan cho viec nang cao chat luong NNL. Doi
vOi nganh GTVT Viet Nam hien nay, viec tang so luong NNL trong mot so linh

vuc san xuat vat chat va dich vu phai chu y gan lien vdi chat luong, cong tac dao

tao, giao duc va su dung hieu qua NNL, san sang cho hoi nhap KTQT
• Phat trien chat lu’png NNL
Chat luong NNL la trinh do kha nang cua nang luc the chat va nang luc

tinh than cau thanh LLLD xa hoi. Nang cao chat luong NNL chinh la su tang
cudng sUc manh va ky nang hoat dong sang tao cua nang luc the chat va nang

luc tinh than cua LLLD. Nang cao chat luong NNL tuc la nang cao cac mat:

tri luc, the luc, chi so HDI, pham chat dao dhc, nhan cach, truyen thong van

hoa. Doi voi nganh GTVT muon nang cao chat luong NNL phai chu trong
nang cao ddi song vat chat, van hoa tinh than cho ngudi lao dong, nang cao
chat luong dao tao NNL, chu trong boi duong ky nang thuc hanh, trang bi
nhung kien thuc phap luat, quan ly nha nuOc, tin hoc, ngoai ngu. Ngoai ra phai

tfch cuc tuyen truyen, khoi day long tu hao dan toc, truyen thong hon 60 nam

xay dung va phat trien nganh GTVT nham khich le y chi' vuon len cua toan the
CBCNV trong nganh.

I.2.2.2. Cac nhan to anh htfffng den NNL: GTVT la mot nganh kinh te
quan trong trong nen kinh te quoc dan. NNL nganh GTVT la mot bo phan cau

thanh cua NNL quoc gia. Vi vay no cung chiu anh huong cua nhung nhan to
chung nhu: Toc do tang dan so; Trinh do phat trien KT-XH; Muc song; Dao

dhc, truyen thong van hoa dan toc; Trinh do phat trien va chat luong giao duc,
dao tao; Trinh do phat trien KHCN ; Trinh do phat trien y te va cham soc shc

khoe. Ngoai ra no con chiu tac dong truc tiep cua cac yeu to dac thu cua
nganh nhu: dieu kien lam viec kho khan, di bien, tinh chat cong viec nang
nhoc doc hai, nguy co tai nan lao dong cao...


1.2.3. Sir can thiet khach quan phat trien NNL nganh GTVT Viet
Nam trong dieu kien hoi nhap KTQT
Hoi nhap KTQT da mang lai cho NNL nganh GTVT Viet Nam nhieu co

hoi nhu: Co di£u kien de nang cao trinh do CMKT, tao them co hoi viec lam
cho ngudi lao dong, tao them nguon lire vat chat cho phat trien NNL, tao dieu

kien cho NNL nganh tham gia sSu rong hon vao phan cong va hop tac lao

dong quoc te... Ben canh do hoi nhap KTQT cung dem den cho NNL nganh

nhieu thach thuc. Sir canh tranh ve lao dong trinh do cao ngay cang gay gdt,

gay ra ap lire ldn cho NNL nganh.
Trong boi canh hoi nhap KTQT viec phat trien NNL nganh GTVT Viet

Nam la het sue can thiet va khach quan. Boi vi: Do khoang each giua yeu cauchat luong thuc te va tinh dac thii cua NNL nganh. Dac biet hien nay nay,
KHCN phat trien nhu vu bao, doi hoi phai nang cao nhanh chong chat luong

NNL mdi co the tiep can va van dung nhung cong nghe tien tien, hien dai vao

viec phat trien GTVT. Hon nua hoi nhap KTQT, ban than tu no dat ra sure ep

canh tranh ve NNL quoc te doi vdi nganh GTVTViet Nam.

1.3.

KINH NGHIEM TRONG NUOC VA QUOC TE VE PHAI TRIEN NNL

TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KTQT

1.3.1. Kinh nghiem phat trien NNL cua mot so nude
Trong dieu kien hoi nhap KTQT nguon nhan lire cua Viet Nam noi
chung va nganh GTVT noi rieng con nhieu bat cap, viec hoc tap co chon loc

nhung kinh nghiem ve phat trien NNL cua cac nude trong khu vuc va the gidi
la het sue can thiet. Qua tim hieu thuc ti6n nhung nam doi moi chung ta thay

kinh nghiem ve cong tac dao tao, boi dudng, su dung nhan tai cua mot so nude

nhu: Trung Quoc, cac nude ASEAN va Chau A va dac biet la kinh nghiem ve
chinh sach tuyen dung, su dung NNL cua cac nude phat trien da cho chung ta

nhung bai hoc het sure quy bau.


vii
1.3.2. Kinh nghiem ve phat trien NNL cua mot so nganh 6 trong nude
Ngoai viec hoc tap kinh nghiem phat trien NNL cua cac nude trong khu

vuc va the gidi. Nganh GTVT can phai hoc tap kinh nghiem vd Phat trien
NNL cua mot so nganh cd anh hudng va tac dong ldn d Viet Nam hien nay

nhu: nganh Tai chinh ngan hang; nganh Dau khf. Qua do rut ra nhung bai hoc
kinh nghiem quy bau de ap dung vao dieu kien cu the cua nganh GTVT
1.3.3. Bai hoc kinh nghiem ve phat trien NNL
• Kinh nghiem cua nude ngoai cho phat trien NNL u Viet Nani

Nha nude cd vai tro quyet dinh trong viec dinh hudng va dSn dat NNL
phat trien. Quan ly, sir dung NNL dung dan, hop ly se tao ra dong luc manh

me trong viec nang cao chat luqng NNL. Hoan thien he thong phap luat vd

quan ly NNL. Chu trong md rong hop tac quoc te ve dao tao NNL. Quan tarn

boi dudng dao dire, truyen thong van hoa dan toe.
• Kinh nghiem phat trien NNL cua mot so nganh trong nude van dung

vdo viec phat trien NNL nganh GTVT.
Chinh sach dai ngo nhan tai la yeu to' quan trong de dam bao va duy tri

NNL chat luqng cao. Chinh sach dau tu cho giao due, dao tao lao dong vai tro

quyet dinh trong viec nang cao chat luqng NNL. Chinh sach quan ly sir dung
NNL cd chat luqng cao lam tang hieu qua SXKD.

CHUGNG2

THUC TRANG NNL NGANH GTVT VIET NAM

2.1. TONG QUAN VE NGANH GTVT VIET NAM
2.1.1. So hioc ve lich sir hinh thanh va phat trien nganh GTVT Viet Nam
- Ngay 28/08/1945, Chu tich Ho Chi Minh da ky tuyen cao cua Chinh
phu lam thdi thanh lap Bo Giao thong cong chinh. Qua nhieu lan thay doi den

ngay 21/02/1961, Uy ban thudng vu Quoc hoi phe chuan nghi quyet cua Hoi

dong Chinh phu tach Buu dien ra khoi Bo Giao thong Buu dien, lap Bo GTVT.


viii

De! phu hcrp vdi yeu cau doi mdi va phat trien KT-XH cua dat nudc trong boi
canh hoi nhap KTQT. Ngay 22/04/2008 chinh phu da ban hanh nghi dinh

51/2008/ND- CP quy dinh chut nang, nhiem vu, quySn han va co cau to chile

cua Bo GTVT thay the nghi dinh so 34/2003/ND-CP.

Qua hon 60 nam xay dung va phat trien, nganh GTVT Viet Nam da cd
nhifiu dong gdp to ldn vao cong cuoc bao ve va dung xay dat nudc. Thuc hien

dudng loi doi mdi cua Dang ttr Dai hoi Dang toan quoc lan thii VI den nay,
nganh GTVT ngay cang phat trien va thu duqc nhung thanh tuu quan trong, dac

biet la tren linh vuc xay dung the che, luat phap, xay dung va thuc hien chien
luqc, quy hoach phat trien GTVT.

2.1,2. Chile nang, nhiem vu va co cau to chuc cua Bo GTVT

• Chile nang, nhiem vu: Bo GTVT la co quan cua Chinh phu, thuc hien
chuc nang QLNN ve GTVT dudng bo, dudng sat, dudng thuy noi dia, hang
hai, hang khong trong pham vi ca nudc. Bo GTVT co trach nhiem thuc hien

nhiem vu, quyen han quy dinh tai Nghi dinh so 178/2007/ND-CP ngay 03

thang 12 nam 2007 cua Chinh phu quy dinh chuc nang, nhiem vu, quyen han
va co cau to chuc cua Bo, co quan ngang Bo va nhung nhiem vu, quyen han cu

the theo qui dinh tai nghi dinh 51/2008/ND-CP.
• Co

cau to chile: Co cau to chile cua Bo GTVT gom: Cac to chile lam

chile nang tham muu;

cac to chile quan ly chuyen nganh; cac to chile su

nghiep; cac Ban quan ly du an; cac DNNN true thuoc Bo.

2.2. THlTC TRANG NNL NGANH GTVT VIET NAM

2.2.1, Thuc trang so luong, chat luong, co cau NNL nganh GTVT

• Thuc trang so luong NNL nganh GTVT
Tinh den 31/12/2008, NNL toan nganh cd 443.215 lao dong, phan bo trai

rang tren khdp cac linh vuc va cac vung, mien dia ly tren toan quoc. Trong do:
kho'i QLNN: 66.874 ngudi chiem 15,08%; kho'i HCSN: 2.528 ngudi chiem
0,57%; kho'i SXKD: 373.813ngudi chiem 84,3%. Qua 5 nam (2004-2008)


IX

NNL toan nganh GTVT ve so luong luon tang len , toc do tang binh quan

hang nam khoang > 10%. So sanh vdi toc do tang sau 5 nam la 41%. Vdi toc
do tang nhu tren la hoan toan phu hop vdi yeu cau phat trien cua nganh.
• Thuc trang chat luung NNL nganh GTVT

Tu nhung so lieu phan tfch cho thay sau 5 nam, NNL nganh GTVT khong

chi tang len ve so luong ma con duoc nang cao ca ve chat luong. Dieu do the hien
rat ro qua cac chi tieu phan tfch ve trinh do chuyen mon; trinh do ngoai ngu; trinh
do tin hoc; trinh do QLNN; trinh do ly luan chinh tri va muc do hoan thanh nhiem

vu. Tuy nhien NNL chua qua dao tao vSn chiem mot ty trong kha ldn theo so lieu

nam 2008 toan nganh la: 43,1%. co cau NNL nhu tren la bat hop ly.
• Thuc trang cu cau NNL nganh GTVT

Do dac thu nganh GTVT la mot nganh SXVC phuc vu phat trien co so ha

tang ky thuat, dieu kien lam viec nang nhoc, doc hai, dia ban hoat dong rong
khdp nen ty le lao dong nu chiem rat ft, chua thuc su quan tam den nguon lao

dong nu, chua chu trong thfch dang den dao tao, bo sung NNL tre. Xet theo trinh
do chuyen mon co the thay can bo QLNN phan dong co trinh do dai hoc va tren
dai hoc. Tuy nhien khoi SXKD con ton tai mot LLLD tuong doi ldn (43,1%)

chua qua dao tao. Xet theo dac thu cong viec nhin chung ty le gian tiep toan

nganh qua 5 nam deu giam do viec thuc hien chu truong tinh giam bien che.

2.2.2. Tinh hinh dao tao va su’ dung NNL nganh GTVT
He thong dao tao nganh GTVT phat trien tu rat sdm( nam 1945) vdi toc
do phat trien kha nhanh. Tinh den nam 2008 toan nganh co 29 trudng chuyen

nghiep, dao tao da nganh, da nghe, co nhieu nganh nghe dac thu, phan bo

khap toan quoc. Chat luong dao tao nganh cang duoc nang cao dap ung duoc
nhu cau phat trien ca ve so luong, chat luong va co cau NNL cho nganh. Hien

nay, nganh chu truong day manh xa hoi hoa giao duc, tang cudng dau tu cho
dao tao NNL chat luong cao, tien hanh quy hoach mang ludi dao tao, gan ket

vdi yeu cau phat trien KT-XH cua nganh va cua dat nudc, nham tao NNL co
du trinh do nang luc phuc vu cho viec phat trien nganh va hudng tdi xuat khau


2.3. DANH GIA CHUNG NNL NGANH GTVT
2.3.1. Nhffng mat manh cua NNL nganh GTVT

- Nhin chung chat luong NNL toan Nganh duoc dao tao kha co ban, co
trinh do ly thuyet rong, duoc tuyen chon co bai ban, can bo quan ly co trinh

do nghien cuu, kha nang tiep thu cao, de chap nhan, thich nghi vdi tri thdc
mdi, tien bo khoa hoc, cong nghe mdi.
- Trai qua thdi gian NNL duoc toi luyen va trudng thanh trong thuc ti£n

vdi nhieu kho khan, gian kho, thieu thon cua cac giai doan nen co y chi, nghi
luc cao, tinh than kien tri sang tao, y thUc trach nhiem tot va nhieu kinh

nghiem qui bau.
- Ldp can bo tre co tinh than doi mdi va chu dong, ham hoc hoi, chiu kho
nghien cuu, moi quan he rong, biet nhieu thong tin va ung dung cong nghe mdi.

- Ldp can bo cao tuoi hien nay dang giu nhung trong trach va vi tri quan trong
trong Nganh, het long tam huyet xay dung cho su phat trien cua nganh GTVT.

2.3.2. Nhung ton tai, han che va nguyen nhan cua NNL nganh GTVT
Thu nhat: Co cau NNL cua nganh theo trinh do chuyen mon con bat hop

ly va mat can doi mot cach nghiem trong dac biet la o khoi SXKD.
Thu hai: So luong can bo dau nganh co hoc ham, hoc vi cao nhu pho giao

su, tien sy chua nhieu, bo sung vao luc luong nay hang nam con it, dac biet la

ldp can bo tre.
Thu ba: Can bo co trinh do dai hoc o khoi SXKD chiem ty trong qua thap

trong khi NNL cua khoi nay chiem 84,3% luc luong lao dong toan nganh.

Thu tU: Viec dau tu de dao tao NNL co trinh do tay nghe cao hoan toan
co kha nang thich ung vdi moi trudng va dieu kien lam viec tren day chuyen

cong nghe mdi, ky thuat hien dai chua duoc quan tam dung muc.
• Nguyen nhan:

- Nguyen nhan cua. nhung thanh cdng: Qua trinh phat trien NNL trong
bo'i canh hoi nhap KTQT da duoc chi dao thong nhat trong toan nganh. Ban


than doi ngu lao dong trong nganh da biet phat huy truyen thong ve vang cua
nganh qua hon 60 nam thanh lap va phat trien , dong then nhan thuc ro nhung

co hoi va thach thiic do hoi nhap mang lai.

- Nguyen nhan cua nhitng han che:
+ Cong tac quy hoach, chien luqc phat trien NNL nganh con thieu tong

the, chua de ra mot lo trinh cu the de thuc hien ke hoach phat trien NNL.
+ Chinh sach dau tu cho dao tao NNL con bat hop If, chua tinh den

nhung kho khan dac thu cua trmg vung, mien. Co so vat chat cua cac truong
dao tao con thieu va lac hau, chat luong doi ngu giao vien chua dong deu din

den chat luong dao tao NNL chua cao.
+ Cac che do chinh sach khuyen khich ngudi lao dong chua thoa dang,

con mang tinh blnh quan, chua tao ra dong luc thuc sir de thu hut nhan tai...
CHlMNG3

DINH Hl()NG VA CAC GIAI PHAP CHU YEU NHAM PHAT TRIEN
NNL NGANH GTVT VIET NAM TRONG THdl GIAN TO I

3.1. DINH HUONG PHAT TRIEN NNL NGANH GTVT VIET NAM TRONG
DIEU KIEN HOI NHAP KTQT

3.1.1. Dinh hirdng phat trien nganh GTVT Viet Nam
Den nam 2020, he thong GTVT nudc ta co ban dap ling nhu cau van tai

da dang cua xa hoi voi muc tang truong nhanh, dam bao chat luong ngay

cang cao, gia thanh hop ly; kiem che tien tdi giam sir gia tang tai nan giao

thong va han che 6 nhiem moi truong. Ve tong the, hinh thanh duqc mot he
thong GTVT hop ly giira cac phuong thuc van tai va cac hanh lang van tai

chu yeu doi voi cac mat hang chinh co khoi luong Ion.
3.1.2. Dinh hircmg phat trien NNL nganh GTVT Viet Nam

3.1.2.1.Quan diem phat trien NNL nganh GTVT Viet Nam

Mot la, quan triet quan diem: phat huy tiem nang tri tue con ngudi,
xay dung NNL nganh GTVT ngay cang nang cao ve chat luong va coi do


xii

la “chia khoa” quan trong de di den thanh cong trong qua trinh doi moi va
1

/X •

1

'X

'X

J -'X

hoi nhap quoc te.
r

y

r

y

Hai la, Tiep tuc dieu chinh chinh sach dOi voi viec thu hut cac nguon
vOn dau tu nuoc ngoai theo huong truoc het uu tien vao mot sO linh vuc co
kha nang dao tao va su dung LLLD chat luong cao. Day manh chinh sach

khuyen khich, thu hut LLLD tre da qua dao tao
Ba /d, xay dung va trien khai chien luoc phat trien NNL nganh GTVT tu

nay den nam 2020 va tam nhin 2030.
Bon la, cai cach manh me he thOng GD-DT theo huong hien dai, gop phan

dao tao NNL cua dat nuoc co chat luong ngay cang cao, dap ung yeu cau phat

trien dat nuoc theo huong CNH, HDH va hoi nhap sau rong vao nen KTQT.
3.1.2.2. Du bao nhu cau NNL GTVT den nam 2020

Dua tren so lieu du bao nhu cau NNL cua Vien chien luoc va phat trien
GTVT ta co the thay tuy theo dac thu cua tung nganh nghe, cong viec ma so
luong lao dong co su bien dong khac nhau. Nam 2020 so vdi 2015. Trinh do

dai hoc, cao dang tang 51.662 ngudi hay tang 62,56%. Luc luong lao dong
trinh do THCN giam 2.519 ngudi hay giam 8,6%, CNKT tang 14.025 ngudi

hay tang 7,4%. Ty le NNL du bao d cac bac dao tao phu hop voi dinh huong
cua Bo GD - DT trong do bac dai hoc va CNKT muc do tang nhieu hon la phu

hop voi xu huong doi moi cong nghe cua nganh, va yeu cau hoi nhap quoc te.
3.2.

CAC GIAI PHAP CHU YEU NHNM PHAT TRIEN NNL NGANH GTVT

VIET NAM DNN NAM 2020

3.2.1. Nhom giai plh^|3 ve to chuc he thong nganh GTVT
Thuc hien viec giam bien che' bo may to chuc cua Bo GTVT, kien toan to
chuc va tinh giam bien che bo may cua cac cuc QLNN chuyen nganh, cac Ban

quan ly du an. To chuc thuc hien sap xep, doi moi, phat trien va nang cao hieu qua

DNNN. To chuc sdp xep lai cac doanh nghiep nha nuoc, to chuc sap xep lai cac

xiii

Tong cong ty nha nude tien tdi hinh thanh cac tap doan kinh te trong nganh

GTVT. Xac dinh ro chuc nang quan ly nha nude, phan dinh quyen han cua co

quan QLNN va cua doanh nghiep.
3.2.2. Nhdm giai phap ve cong tac DT, boi duong NNL nganh GTVT

Trude het phai xac dinh trach nhiem doi vdi viec dao tao, boi dudng
NNL cua don vi. Xac dinh ro muc dfch trong viec dao tao, boi duong NNL,

chu trong ren luyen ky nang thuc hanh cho ngudi lao dong. Tien hanh hoach
dinh nhu cau, lira chon phuong an dao tao, boi duong phu hop nhat, tien hanh

danh gia chuong trinh dao tao va huy dong kinh phi dao tao tir moi nguon.
• Nhdm giai phap doi vdi cac co sd dao tao thuoc bo GTVT

Tien hanh quy hoach mang ludi cac co sd dao tao den nam 2020. Tang
cudng cong tac lanh dao nganh doi vdi viec md rong quy mo, nang cao hieu
qua cong tac dao tao. Doi mdi muc tieu va noi dung chuong trinh, phuong

phap dao tao. Xay dung doi ngu giao vien va nhung chuyen gia gidi cho
nganh. Nang cao chat lirong dao tao nghe, phat trien he thong thong tin ve thi
trudng lao dong, gSn dao tao vdi san xuat. Xay dung va trang bi co sd vat chat cho

cac co sd dao tao. Da dang hoa phuong thde dao tao va md rong quan he hop
tac quoc te trong dao tao.
3.2.3. Nhdm giai phap ve cong tac tuyen dung, su dung NNL

Hoach dinh nhu cAu tuyen dung, hoach dinh NNL hang nam va dai han-

Xay dung noi dung, chuong trinh, quy trinh tuyen dung phu hop vdi nganh. Xay

dung chien luoc, hinh thuc va nguyen tSc tuyen dung NNL. Dinh kl tien hanh
danh gia thanh tich cong tac cua CBCNVC. Thirc hien nghiem tuc viec bo

nhiem, midn nhiem, luan chuyen can bo. Huy dong va sir dung NNL hop If.

3.2.4. Nhdm giai phap ve che do, chinh sach doi vdi NNL
Xac dinh rd vai tro, chiic nang cua cac chinh sach doi vdi quan ly NNL.
Xay dung va hoan thien he thong chinh sach khuyen khich ngudi lao dong

nhu: Chinh sach tien luong; Chinh sach viec lam; Chinh sach khen thudng dai

ngo, ky luat lao dong; Chinh sach tuyen dung va sir dung lao dong ...


xiv

KIEN NGHI

Can cu vao ket qua nghien cuu thuc trang, nhat la th han che, yeu kem

cua cong tac phat trien NNL nganh, de thuc hien tot he thong cac nhom giai
phap da de xuat, tac gia xin manh dan neu ra mot so kien nghi nhu sau:
1. Doi voi Bo Giao thong van tai

- Nang cao nhan thuc va trach nhiem cua cac cap trong nganh GTVT ve
vai tro cua phat trien NNL trong boi canh hoi nhap KTQT

- KhSn truong bo sung va hoan thien quy hoach tong the ve phat trien
NNL trong toan nganh.

- Ban hanh cac van ban phan cap quan ly GD-DT trong Bo GTVT, Tang
cudng tinh tu chu, tu chiu trach nhiem cho cac co sd dao tao. Chu dong, tich

cuc thuc hien cac chu truong chinh sach lien quan den xa hoi hoa giao duc.
2. Doi voi cac co so dao tao

- Thiet lap mang ludi thong tin dao tao, gan dao tao vdi viec lam.

- Doi mdi quan ly giao duc, chu trong dau tu tang cudng co sd vat chat,
chu y dao tao ky nang thuc hanh, thuc tap cho hoc vien.

- Xay dung tieu chuan nang luc cho sinh vien sau khi tot nghiep.
3. Doi voi cac co quan QLNN va cac Bo, Nganh co lien quan

- Hoan thien khung kho phap lf ve phat trien NNL tren co sd hoan canh

thuc tien cua Viet Nam va phu hop vdi thong le quoc te de tao moi trudng

thuan loi, thong thoang, huy dong moi nguon luc cho phat trien NNL
- Ban hanh cac van ban phap luat quy dinh trach nhiem nghia vu dong
gop kinh phi cho giao duc dao tao NNL doi vdi cac doanh nghiep.

- Cai tien chinh sach tien luong dam bao nang cao muc song cho ngudi
lao dong, dam bao cong bang xa hoi va dac thu cua tung nganh.

XV

KET LEAN

Giao thong van tai la mot bo phan quan trong trong ket cau ha tang KT-

XH. Trong nhung nam qua, dac biet sau hon hai muoi nam doi mod nganh
GTVT da duoc dau tu phat trien manh me gop phan quan trong vao viec tang
truong kinh te. Nhieu llnh vuc cua nganh da dat trinh do tien tien trong khu
vuc gop phan thuc day phat trien KT-XH nang cao sire canh tranh, tao tien de

hoi nhap KTQT. Thanh tuu do la thanh qua ting dung nhanh chong, manh me
KHKT, cong nghe tien tien vao san xuat; trong do vai tro NNL la dong lire

quan trong cd y nghia quyet dinh, thuc day cong cuoc doi mdi va phat trien

cua nganh.

Chinh vi vay van de “ Phat trien nguon nhan life nganh GTVT Viet Nam
trong dieu kien hoi nhap kinh te quoc te” mang y nghia ly luan va thuc tidn
cao. Trong luan van nay, tac gia da di sau phan tfch cac noi dung sau:

- Nghien cun co so ly luan va thuc tidn nhung van de co ban ve phat trien
NNL. Trong do lam ro cac noi dung chu yeu cua phat trien NNL, cac dieu

kien, nhan to anh huong den phat trien NNL. Phan tfch nhung bai hoc kinh
nghiem ve phat trien NNL cua mot so nude tren the gidi va mot so nganh

trong nude van dung vao dieu kien dac thu cua nganh GTVT Viet Nam.
- Phan tfch, danh gia thuc trang NNL cua nganh GTVT Viet Nam thong

qua hoat dong cua cac khoi : Quan ly Nha nude, san xuat kinh doanh, hanh
chfnh sir nghiep. Tu do rut ra nhung uu diem, thanh tuu nguyen nhan han che

va nhung bat cap ve thuc trang NNL hien nay cua nganh
- Tir co so ly luan va thuc trang NNL cua nganh GTVT tac gia de xuat
nhung yeu cau, dir bao, nhung giai phap chu yeu nhSm phat trien NNL cua
nganh GTVT Viet Nam phu hop vdi qua trinh doi mdi dap ting yeu cau canh
tranh va hoi nhap KTQT.


TRUING »AI HOC KIMI TE QUOC I>AX

m

LE THI• HONG DIEP
•

PHAT TRIEN NGUON NHAN

LUC
■

NGANH GIAO THONG VAN
TAI VIET
NAM
■
■
TRONG DIEu KIEN HOI NHAP KINH TE QUOC TE
Chuyen nganh: KINH TE CHINH TR|

LUAN
VAN THAC
St KINH TE
■
■

Ngudi huong dan khoa hoc:

GS. TS. PHAM QUANG PHAN

Ha JVAi - 2009


1
MO DAU

1. Tinh cap thiet cua de tai

Sir nghiep CNH, HDH dat nude cua nhan dan ta dudi sir lanh dao cua
Dang trong nhirng nam qua da thu duoc nhieu thanh tuu to Ion, tirng budc dua

dat nude thoat khoi tinh trang khung hoang, dat toe do tang trudng kinh te cao
va on dinh, doi song cua nhan dan cung tirng buoc dupe cai thien, bo mat cua
xa hoi da co nhung thay doi dang ke. Mot trong nhung tien de de tao ra su

thanh cong do la Dang ta da danh gia dung vi tri va vai trd cua viec phat trien
NNL phuc vu sir nghiep CNH, HDH dat nude, tirng buoc xay dung va phat

trien kinh te tri thuc dap ung nhu cau hoi nhap KTQT va khu virc.
Ngay nay, viec ung dung ngay cang rong rai nhung thanh tuu cua khoa

r
r
hoc va cong nghe hien dai vao qua trinh san xuat da lam nang suat lao dong

tang nhanh. Tuy nhien, khoa hoc va cong nghe du cd sue manh the nao cung

khong the thay the hoan toan vai tro cua con ngudi. Nguon nhan lire van dong

vai tro quan trong, quyet dinh qua trinh san xuat, tang trudng va phat trien
KT- XH. The gidi dang cd xu hudng chuyen tir nen kinh te dua vao sir giau cd

cua cac nguon tai nguyen sang kinh te tri thuc. Trong boi canh nhu vay,
nguon luc con ngudi cang trd thanh dong lire chu yeu cua su phat trien nhanh
va ben vung. Cuong lmh xay dung dat nude trong thdi ky qua do va chien

lupc phat trien kinh te - xa hoi cua Dang da chi ro: con ngudi Id nguon luc

quan trong nhat, la nguon luc cua moi nguon luc, quyet dinh su hung thinh
cua dat nude. Tai Dai hoi lan thu VIII, Dang ta khang dinh sir can thiet phai

thuc hien mot each cd hieu qua chien lupc phat trien con ngudi. Tiep tuc thuc

hien duong loi dung dan va khoa hoc do, Dai hoi lan thu X cua Dang xac dinh
mot trong nhung nhiem vu chu yeu cua chien lupc phat trien kinh te - xa hoi

tir nay den nam 2010 la “Phat trien manh khoa hoc va cong nghe, giao due va


2

dao tao, nang cao chat luong nguon nhan lye dap ung yeu cau cong nghiep

hoa, hien dai hoa dat nudc va phat trien kinh te tri thuc”.Sau hon 20 nam tien
hanh doi mdi va lung budc hoi nhap quoc te, cung vdi sy phat trien manh me

cua nen kinh te - xa hoi, NNL Viet Nam da co sy phat trien nhanh ca ve so

luong va chat luong.Tuy nhien, vdi yeu cau cua qua trinh phat trien nen kinh

te dat nudc trong boi canh hoi nhap quoc te ngay cang sau rong thi chat luong
NNL nudc ta hien nay con nhieu bat cap va han che.

Bat dau tu Dai hoi Dang VI, GTVT da duoc xac dinh la “khau quan
trong nhat cua ket cau ha tang” va Nganh GTVT duoc giao trong trach phai di
trudc de dap ung yeu cau phat trien cua nen kinh te”.Tiep sau do Nghi quyet

cac dai hoi Dang VII, VIII, IX,X deu khang dinh chu truong nay, dong thdi,

Dang va Nha nudc cung uu tien tap trung nhieu nguon lyc cho phat trien ket
cau ha tang GTVT. Nhd chu truong dung dan do cua Dang va Nha nudc,

cung vdi sy quan tam chi dao dieu hanh cua Chinh phu, Nganh GTVT da tien

nhung budc dai cung dat nudc trong cong cuoc doi mdi.
Gia nhap WTO, Viet Nam phai thyc hien day du cac quy dinh cua to
chuc nay, phai md cua thi trudng hang hoa va thi trudng dich vu theo lo trinh
cam ket. thyc hien day du cac hiep dinh cua WTO. Nhu vay, hang hoa xuat

nhap khau se tang nhanh, dau tu nudc ngoai vao Viet Nam de san xuat hang
hoa, dich vu cung tang manh va ap lyc doi vdi nganh GTVT tren tat ca cac

linh vyc cang ldn. GTVT dang dung trudc rat nhieu thach thuc cua thdi ky
hoi nhap ma thach thuc ldn nhat la hoan thien ket cau ha tang giao thong

thuoc cac linh vyc cua nganh nhu: Hoan thien he thong dudng bo, dudng sat,
hang khong, hang hai dap ung yeu cau CNH-HDH va hoi nhap quoc te.
Mot thach thuc khac khong nho ma Nganh GTVT can phai vuot qua lien

quan den yeu to con ngudi - yeu to quyet dinh sy thanh cong cua qua trinh hoi