Tải bản đầy đủ (.pdf) (111 trang)

Nghiên cứu chuyển hóa dầu ăn thải thành nhiên liệu lỏng bằng phương pháp cracking xúc tác

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.05 MB, 111 trang )

1



Trong ng
, 
                  
lên.T 
 , , công ty Masan  Mì

-5

.
   
   
cracking xúc tác.

-5, zeolit X, Y, REY
  

có kích
 , 


-
41, SBA-
.
   






xúc tác; So sánh 


V
      giúp nâng cao         
 
 


2




1.1. 
1.1.1. Khái quát chung
 
 
 [1,15,124].
 
 

o 
  [125]:
- 
- 
2

- 

-  - 

- 
- 
 

2
, CO, CO
2


.





- 
-  
ba.
1.1.2.1. Phân loại theo trạng thái
Wikipedia [124

- Dạng rắn 

- Dạng lỏng : 

 Xăng sinh học: 

 


3

 Diesel sinh học:      
 

 Một số dạng khác:  các

- Dạng khí: 

 Biogas: 


 Hydro:           


 Các sản phẩm khí khác: 

1.1.2.2. Phân loại dựa theo nguồn nguyên liệu sản xuất

thành ,  và 
 [1,15,16,125].
- Nhiên liệu sinh học thế hệ thứ nhất: 

Nhiên  
cao và  
- Nhiên liệu sinh học thế hệ thứ hai: 
   nông 

nhanh n. 

 
. 

- Nhiên liệu sinh học thế hệ thứ ba: 



Bảng 1.1. Phân loại nhiên liệu sinh học [1,15,16]

Nhiên liệu sinh học
thế hệ thứ nhất
Nhiên liệu sinh học
thế hệ thứ hai
Nhiên liệu sinh học
thế hệ thứ ba

- 
     
(ngô, lúa mì, khoai tây) hay

mía)

-    
     


- 
     




* Thay th nhiên liu diesel:
- Biodiesel sn xut t to,
du m thi.
* Sn phm ca phn ng
cracking du m thi: khí,
   
kerosen xanh.
4

     
     
    
     
   
   

-    


- Metanol.
-  her-
Tropsch.
- 
     
    
diesel
- Diesel Fischer 
Tropsch.
- Dimetyl ete.

- Diesel xanh.


a. Xăng sinh học Bioetanol:



hemi-xenlulo




2

 [15,17,125].
b. Biodiesel

 
u





-11% oxy


este [15,17-19].
c. Nhiên liệu BtL (Biomass – to – Liquid)



  To  Liquid) và
CTL (Coal  To  Liquid) [17].
d. Khí sinh học
- Biometan: 

  
 
5

 
 [1,15,125].
- Biohydro: 

2




 [1,15,17].
 nhiên 

1.1.3.1. Phương pháp trao đổi este thu biodiesel


                  
 
i




 
  
1,2].
 , 
           





 
                 
Quá trình này


 B 

R
1
COOCH
2
R
2
COOCH
R
3
COOCH
2
+ 3ROH

HOCH
2
+ R
2
COOR
HOCH
HOCH
2
R
1
COOR
R
1
COOR

Triglyxerit Rượu mạch thẳng Glyxerin Biodiesel


etanol [1].
Y. [21] 


6

 
.
cao su 
cao su, WFO-1
    -        
WFO-7-8

 
22].
.

 
 
 

 [20,23,126].
1.1.3.2. Phương pháp hydrocracking
          
hydro  và
c alkan  
ra các  
1,3].


TM
) [24,25].
   

19,20].











Hình 1.1. Sơ đồ biểu diễn quá trình hydrocracking dầu ăn thải [102]

 xanh.
     xanh         
 Diesel xanh 

x
[19,26,27].



7

Bảng 1.2. So sánh tính chất của biodiesel, diesel xanh, diesel khoáng [1,19,26,27]

Các chỉ tiêu
Biodiesel
Diesel xanh
Diesel khoáng
% Oxy
11
0
0
g/ml
0,88
0,78
0,84


<10
<1
<10
, MJ/kg
38
44
43
% NO
x

+ 10
0
-

50-65
80-90
40


hóa. 
oxy thành các hydrocacbon paraf
1,19,26,27].
- Hydro deoxyl hóa:
C
n
COOH nC
n+1
+ 2H
2
O

- Decacboxy hóa:
C
n
COOH nC
n
+ CO
2

CO
2
+ H
2
CO + H
2
O
- Hydro isome hóa:
nC
n+1
+ nC
n
iC
n+1
+ iC
n


-Al
2
O
3


trình này là 350 -  - 
C
15
 C
18
n-alkan, iso  ,Ngoài ra

2
, Rh-Al
2
O
3

2
O
3
,
Pd/C, Pd/SiO
2
, Pt/Al
2
O
3
, Pt/TiO
2
, CoMo/Al
2
O
3

[19,20].     
cho quá trình hydrocracking
-5, ZrSO
4
HZSM-5-ZrSO
4
[25,28,29].
 
thành các paraf
 xit béo
xanh có
 
19,20,25,30].
1.1.3.3. Phương pháp cracking xúc tác


19,20,25,30


2
3
Xúc tác
H

úc tácX

úc tácX

úc tácX


8



3, 
 này có nh  




 1,32,33].
--

2

2

    
nhiên, 
 [1,32,34-37].


[3,25,28,36-44].

xanh  sau:
9

Bảng 1.3. So sánh nhiên liệu sinh học sản xuất bằng các phương pháp khác nhau [1,3,16,20,25,28,36-44]

Nhiên liệu biodiesel thu được bằng

phương pháp trao đổi este
Nhiên liệu xanh thu được bằng phương pháp
hydrocracking
Nhiên liệu xanh thu được bằng phương pháp
cracking xúc tác



  
 





axit béo
         
diesel xanh       parafin,
 

diesel xanh là parafin,
áng



 45 - 55)
- 90)
 55 - 65)







 ()



x


x

 
x

 
 
 
       

,
t

       

10

1.1.4. Tình hình  và 


1.1.4.1. Tình hình nghiên cứu và sản xuất nhiên liệu sinh học từ dầu mỡ động
thực vật trên thế giới

 , 
biodies
          

                 
/nhà máy             
[16,18,45,127,128].

    n  
 
 
[2,25,126].
 

          
Canad
 [4,25,126].
,

  T

 và 
. 
 [16,17,23,127].
   ông           
 


 [26,44,126,129].
Bảng 1.4. Sản lượng tiêu thụ biodiesel ở một số nước [124-127]

TT
Tên quốc gia
Lượng tiêu thụ hàng năm, tấn
Loại dầu sử dụng
1

190.000

2
Australia
100.000

3
Italia
779.000

4

241.000
-
5

207.000

6
Pháp
960.000

-
7
Malaysia
500.000

8
Indonesia
120.000

9
Argentina
1.100.000

11


 
nhà máy 


các c
 [1,25,125].

Dầu thực vật
Rượu
Xúc tác
Ester
Rượu
Rượu
Thiết bị tinh chế glyxerin

Nước
Làm khô
Nước rửa
Biodiesel
Glyxerin
tinh khiết
Thiết bị phản ứng
Glyxerin thô


Hình 1.2. Công nghệ sản xuất biodiesel theo phương pháp gián đoạn

 

  các nhà máy
g   có
. này nguyên

nên . 
 [1,25,125].

Dầu thực vật
Rượu
Xúc tác
Ester
Rượu
Rượu
Thiết bị tinh chế glyxerin
Nước
Làm khô

Nước rửa
Biodiesel
Glyxerin
tinh khiết
Thiết bị phản ứng 1
Rượu
Thiết bị phản ứng 2
Ester
Glyxerin
n
Số lượng lò phản ứng trung gian n = 2….n
Tách
glyxerin
Glyxerin thô


Hình 1.3. Công nghệ tổng hợp biodiesel theo phương pháp liên tục

n
     


o

Tách glyxerin
12

1,17,27,126



Dầu thực vật
Biodiesel
Thiết bị phản ứng 1
thuỷ phân
Thiết bị phản ứng 2
ester hoá
Nước
Pha nước
Glyxerin
Xử lý nước thải
Pha
dầu
Methanol
Thu hồi
Methanol
Thiết bị
làm sạch
TB phân
tách
TB phân
tách

Hình 1.4. Công nghệ tổng hợp biodiesel theo phương pháp siêu tới hạn

-

 [16,126].
Do 

 và pilot.

Tr
             




 

-
u là nhôm và
 40
o

o

          
Esterfip-
- 250
o

 
các nhà
 



 -H




13

hà
8].

Hình 1.5. Sơ đồ công nghệ quá trình sản xuất biodiesel Esterfip-H


-
              


               CS (mesoporous





 


 128].

 
                 
SCRO-

a
 [127].


rui Chemical Co.Ltd.), K
3
PO
4


2
SiO
3


127]


 hành       
[42,43,49-53].
34-36,54 

o
C -5,
14

-41 và -41/ZSM-5, MCM-41/SBA-15,
MCM-41/H-Beta
  
  12%.
ác xúc tác HZSM-5, beta
zeolit, SBA-15, Al-SBA- 

o





 520
o
 ZSM-



360
o
  
33,7%.

485  585
o

 
57]
Trong các , Katikaneni [58-60 cracking
 500
o


Hà Lan, 
-
  
o
   


 [4].

c 

 
 xanhnhà
                   
 [126].
1.1.4.2. Tình hình nghiên cứu và sản xuất nhiên liệu sinh học từ dầu mỡ động
thực vật tại Việt Nam

quan tâm t 
biodiesel               
. -

kha


m 
inh Tú
 
15

 

[2].  




GS.
-  

3
, Na
2
SiO
3
/MgO
 [5,6]. Nhóm   

tác superaxxit SO
4
2-
/zeolit [7] 
nhiên  -Al
2
O
3
dùng cho
8].
 -  “Đánh giá hiện
trạng công nghệ sản xuất và thử nghiệm hiện trường nhiên liệu sinh học (biodiesel) từ mỡ
cá nhằm góp phần xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam về biodiesel ở Việt Nam”  
 
 
 [8]. 

do  4%, t 
2

SO
4
,
sau .
Tháng  
      “Hoàn thiện công nghệ sản xuất dầu
diesel sinh học gốc (B100) từ nguồn dầu mỡ động thực vật Việt Nam bằng xúc tác dị thể
trên hệ dây chuyền pilot công suất 200 tấn/năm và diesel sinh học (B5) 4000 tấn/năm”
 - 


              


. 

Tuy nhiên, 
 
 

  C
công trình Nghiên cứu công nghệ sản xuất nhiên liệu sinh học từ dầu thực vật thải của
công nghiệp chế biến thực phẩm bằng phương pháp cracking trên xúc tác axit rắn đa mao
quản”  [4]

ZSM--ZSM-5, NM-Y, Al-SBA-
cracking xúc tác trong pha khí

, v
  

16

 


 

1.2. U  


                 

           
               

 
 [17,125].

1.2.1.1. Mỡ cá thải

, 


        

                 


(Anfaco-125,126].


 .  


 ÷ 
                  
÷  [2,125].
1.2.1.2. Mỡ động vật thải


,
[2,125,126].

 
  [2,125,126]
 , có 8 nhà máy
án


17


9].
Bảng 1.5. Một số tính chất mỡ động vật thải

Đặc điểm
Mỡ gia súc
Mỡ lợn
Mỡ gà

1,07

0,63
0,56

45,3
77,9
76,7

o
C, mm
2
/s
46,37
39,53
41,06

38,90
39,49
39,62

1.2.1.3. Dầu ăn thải sau chế biến thực phẩm


hàng
6 so sánh
 17,18,25,35].
Bảng 1.6. So sánh tính chất dầu đã qua chiên rán và dầu hạt cải





và 
1.2.2. 
T 


 

            i
   t lý và hóa h           
    chiên rán là:
Tính chất
UFO*
Dầu hạt cải nguyên chất

2,1
<0,5

o
C (cSt)
35,3
30,2

béo (%kl)
Myristic (C14:0)
0,9
1
Palmitic (C16:0)
20,4
42,8
Stearic (C18:0)

4,8
4,5
Oleic (C18:1)
52,9
40,5
Linoleic (C18:2)
13,5
10,1
Linolenic (C18:3)
0,8
0,2
Khác
6,7
0,9
18

-  
- 
-  
- m màu.
- 
-  
- axit 
- 
- 
- 
1.2.2.1. Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ đông đặc






cao.        
-55
o
C.

axit béo không no cao,  [9].
1.2.2.2. Màu sắc

        
 
 [9].
1.2.2.3. Khối lượng riêng
 
20
=0,907 ÷ 0,971
  
 [9].
1.2.2.4. Chỉ số axit
9

 xanh 

1.2.2.5. Hàm lượng các tạp chất cơ học






 [9].
1.2.2.6. Hàm lượng nước


19


 [9].
1.2.3.  
  

dùng v

- 
     Saari Csallany  chuyên gia  hóa thc
 và  khoa hóa sinh, 
                 



 
, 

 
[9,125].
1.2.4. 
        
thành 
-125,126]. Do


- 
-   
-  

-   
- 
- 
- 
- nh th
- 


Cracking là quá trình phân ck-hydro cacbon có kht
lththh
Q

t C-



i 
 [10,11,61,62].
20

1.3.2. Xúc tác cho quá trình cracking
, n

và

 [10,11,61,62]:

- 



- 


- 
 g

- 


 

ác.
- m bo  thu
 


 

- 

- tái sinh.
- 
 axit cao. Xúc tác có




 

 
2

i-Al, Ni-Mg-Al hay Mg-
2
O
3


2
[63,64].
Các t31,34,35,37,39,65-70,] n
7.

21

Bảng 1.7. So sánh kết quả cracking dầu cọ trên các loại xúc tác khác nhau

Xúc tác
Độ chuyển hóa, %
Sản phẩm thu, % khối lượng
Xăng
Kerosen
Diesel
HZSM-5
96,8
44,6
19,6

6,7
MCM-41
84,6
20,9
3,4
30,6
USY
70,7
14,3
5,0
2,3
Zeolit H-*
70,9
16,1
18,5
6,8
MCM-41*
72,7
30,3
7,4
3,7
SBA-15**
61,4
20,7
15,5
4,8
Al-SBA-15**
88,2
36,0
17,2

4,6



trình
cracking UnB/Embrapa (Bras

o

-600
o


 -500
o
C trong 30-50
phút thu diesel [39,49].
 
ai trò 
trong xúc tác.
1.3.2.1. Vật liệu zeolit


  [12,13].

Me
2/n
O.Al
2
O

3
. xSiO
2
. yH
2
O

Me - 
x - SiO
2
/Al
2
O
3
y - 
a. Tính chất axit của zeolit
n hình và quan trng ca zeolit, nó quyn hot tính xúc
tác ca zeolit, nht là trong quá trình cracking.
Lc axit ca zeolit b nh hng bi nhiu yu t u trúc tinh th ca zeolit (s
i góc liên kt Si-OH-Al); thành phn hóa hc ca zeolit (t s Si/Al, s thay th
ng hình Si vi các nguyên t khác, bn cht và hàm lng cu
kin x lý nhit [11-13
 tâm Si.

22

b. Tính chất chọn lọc hình dáng của zeolit

11,12]:
- 

- tính.
- 

- 
- 

 



á

á
- Chọn lọc hình dáng đối với các chất tham gia phản ứng: 


h 

-Octan


Hình 1.6. Sự chọn lọc hình dáng chất tham gia phản ứng

- Chọn lọc hợp chất trung gian: 



Ví d khi isome hoá m-xylen trong H-
ZSM-22 phn ng ch có th xy ra trong mao qu  c hình
 lng phân t ch không theo   (hình 1.7).


23









Hình 1.7. Sự chọn lọc hình dáng hợp chất trung gian

- Chọn lọc sản phẩm phản ứng: Sau khi phn ng thc hin trong mao qun ca
zeolit, nhng sn phm to ra có kích th cng knh khác nhau. Các sn phm này
có t khuch tán khi mao qun không ging nhau. Sn phm nào có t khuch
tán ln nht thì  chn lc theo sn phn nht. 




 
1.8).

Hình 1.8. Sự chọn lọc hình dáng sản phẩm phản ứng

c. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp zeolit
- p

[11,12



- 
 


 11,12,71,72


- c: 
ì
p-etyltoluen


m-xylen
p-xylen

và trimetylbenzen
CH
3

CH
3

CH
3

CH
3


CH
3

CH
3

CH
3

CH
3

CH
2

OH
OH
OH
O(-)
O(-)
OH
H
H
H
H
24


4


  

  

cao [11,12,114].
d. Giới thiệu một số vật liệu zeolit
* Zeolit ZSM-5
Zeolite ZSM-- 
 -5 Å.
-5 là:
Na
n
Al
n
Si
96-n
O
192
.16H
2
O (0<n<8)

-
 
-


- 5,6 Å
Å
Å -5

[11,12,71,73,74].

Hình 1.9. Cấu trúc mao quản của Zeolit ZSM-5
Zeolit ZSM-
 ZSM-,  
. -
-
cracking xúc tác [11,12,74-76].
* Zeolit Y

 
= 1,6  

2
, tách O
2
/N
2

.  

Å.
25



4

Å
kính 7,4 Å

a
Å 
[11,12,74,77,78].
1.3.2.2. Vật liệu mao quản trung bình
       

n


 

AlPO4-8, VPI-- 15Å
 

 [47,78-80].


- 100Å 
  
bình A, 
 
[71,74,81-86].
a. Khái niệm vật liệu mao quản trung bình
               
 50 nm (20 - 500Å)  [11-13].
Vt liu mao qun trung bình có th c phân loi theo nhiu tiêu chí khác nhau.
ng có hai cách phân loi vt liu mao qun trung bình.
- Phân loi theo cu trúc:
+ Cu trúc l MCM-41, SBA-15.
+ Cu trúc lp ph: MCM-48, SBA-16.

+ Cu trúc lp (laminar), ví d MCM-50.
+ Cu trúc không trt t (disordered), ví d KIT-1 (55), L3.
- Phân loi theo cht hình thành nên mng li mao qun:
+ Vt liu mao qun trung bình cha silic: h vt liu SBA, MCM và các vt
liu thay th mt phn Si trong mng li, bng các nguyên t khác nh Ti-SBA, Al-
MCM-41, Fe-SBA-15
+ Vt liu mao qun trung bình không cha Si, ví d oxyt ZrO
2
, TiO
2

b. Đặc điểm cấu trúc của vật liệu mao quản trung bình



 

×