Tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội ở Việt Nam

Tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã
hội ở Việt Nam
Đề cương đề tài mã số:10688
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................1
DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................2
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ..........................................................3
MỞ ĐẦU..........................................................................................................4
PHẦN 1 SỰ CẦN THIẾT PHẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI.............................................................6
I. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI.........................................................6
1. Khái niệm và đặc điểm quản lý nhà nước.........................................6
a. Khái niệm quản lý nhà nước............................................................6
b. Đặc điểm quản lý nhà nước.............................................................8
c. Cơ cấu hệ thống và các yếu tố tạo nên hoạt động quản lý nhà nước9
2. Khái niệm và đặc điểm của bảo hiểm xã hội..................................11
a. Khái niệm về bảo hiểm xã hội........................................................11
b. Đặc điểm của bảo hiểm xã hội.......................................................12
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động bảo hiểm xã hội..................13
a. Sự phát triển của nền kinh tế..........................................................13
b. Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước................................14
c. Người sử dụng lao động.................................................................14

d. Nhận thức của người lao động.......................................................15
4. Quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội...................15
a. Quản lý nhà nước đối với hoạt động BHXH..................................15
b. Đặc điểm quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội....16
II. SỰ CẦN THIẾT PHẢI TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI......................................17

1. Xuất phát từ đòi hỏi của sự phát triển kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa.........................................................................17
2. Xuất phát từ yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của
dân, do dân và vì dân............................................................................18
3. Xuất phát từ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực...........19
III. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG
BẢO HIỂM XÃ HỘI.................................................................................19
1. Nhà nước ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp
luật về bảo hiểm xã hội.........................................................................19
2. Tổ chức và hoàn thiện bộ máy thực hiện bảo hiểm xã hội............21
3. Nhà nước tổ chức quản lý hoạt động bảo hiểm xã hội...................21
a. Xây dựng chiến lược, chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội.............21
b. Thực hiện áp dụng hệ thống các biện pháp nhằm quản lý hoạt động
BHXH.................................................................................................23
4. Nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật
về BHXH; Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
BHXH.....................................................................................................25
5. Công cụ quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội.....26
IV. KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI....................................................................27

PHẦN 2 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM.................................29
I. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM. 29
II. XÁC ĐỊNH CÁC CHỦ THỂ VÀ KHÁCH THỂ TRONG QUẢN
LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM.....................................................32
1. Chủ thể quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội......32
2. Đối tượng quản lý trong bảo hiểm xã hội........................................35
III. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT
ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI....................................................................36

1. Thực trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật về bảo hiểm xã
hội...........................................................................................................36
2. Thực trạng tổ chức quản lý và thực hiện chính sách của nhà nước
đối với hoạt động bảo hiểm xã hội trong những năm qua.................40
a. Quản lý và ngày càng mở rộng đối tượng áp dụng: Đối tượng áp
dụng được quy định ở điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội...........................41
b. Quản lý và phát triển Quỹ bảo hiểm xã hội....................................44
3. Thực trạng thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về
BHXH; Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
BHXH.....................................................................................................51
4. Hệ thống tổ chức quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội................52
PHẦN 3 GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM.......57
I. QUAN ĐIỂM VỀ ĐỔI MỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM.................................57
1. Nhận thức về vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động BHXH,
quản lý phát triển BHXH.....................................................................58

2. Đổi mới và hoàn thiện các quy định của pháp luật về quản lý hoạt
động BHXH, hoàn thiện mô hình tổ chức bên trong của BHXH Việt
Nam trên cơ sở đảm bảo tính kế thừa và phát triển, đồng thời tham
khảo có chọn lọc kinh nghiệm của các nước trong khu vực và thế
giới. 59
3. Quản lý chặt chẽ nhằm bảo toàn và phát triển quỹ BHXH trong
khuôn khổ pháp luật và rủi ro nhỏ nhất. Đảm bảo quỹ luôn tăng
trưởng và làm yên lòng người tham gia BHXH.................................59
4. Thực hiện quản lý chặt chẽ các chế độ BHXH bắt buộc theo quy
định của Luật BHXH, triển khai kịp thời và quản lý có hiệu quả chế
độ BHXH thất nghiệp, chế độ BHXH tự nguyện...............................59
II. KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ

NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BHXH Ở VIỆT NAM HIỆN
NAY............................................................................................................59
1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với
BHXH bắt buộc đồng thời xây dựng và hoàn thiện Luật BHXH Thất
nghiệp và BHXH Tự nguyện................................................................59
2. Tiếp tục mở rộng và tăng cường quản lý có hiệu quả đối tượng
tham gia BHXH trong thời gian tới.....................................................60
3. Tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động quản lý và phát
triển quỹ BHXH....................................................................................61
a. Hoàn thiện quy trình quản lý thu BHXH phù hợp với từng loại đối
tượng tham gia BHXH........................................................................62
b. Nâng cao hiệu quả công tác cấp, quản lý và sử dụng sổ BHXH.....63
c. Tăng cường công tác quản lý chi BHXH........................................64
d. Tăng cường phát triển quỹ BHXH..................................................64

4. Hoàn thiện tổ chưc bộ máy, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ
làm công tác BHXH, công tác quản lý và theo dõi hoạt động BHXH
ở cơ sở.....................................................................................................65
5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; nâng cao hiệu quả hoạt
động thanh tra, kiểm tra và sử lý vi phạm Luật BHXH....................66
6. Ứng dụng công nghệ tin học trong quản lý.....................................67
KẾT LUẬN....................................................................................................69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................70