Một trong các định hướng của việc đổi mới phương pháp dạy học hoá học hiện nay là tăng cường gắn lý thuyết với thực tiễn

Một trong các định hướng của việc đổi mới phương pháp dạy học hoá học hiện
nay là tăng cường gắn lý thuyết với thực tiễn, học đi đôi với hành.
Hỏi: Vì sao ném đất đèn xuống ao làm cá chết?
Đáp: Đất đèn có thành phần chính là canxicacbua khi tác dụng với nước sinh ra khí
axetilen và canxihidroxit. CaC
2
+ 2H
2
O > C
2
H
2
+ Ca(OH)
2
Axetilen có thể tác dụng với nước sinh ra andehitaxetic. Các chất này làm tổn thương đến
hoạt động hô hấp của cá vì vậy có thể làm chết cá.

Hỏi: Vì sao người ta thường dùng tro bếp để bón cây?
Đáp: Trong tro bếp có chứa K
2
CO
3
cung cấp nguyên tố kali cho cây.

Hỏi: Vì sao NaHCO
3
được dùng để chế thuốc đau dạ dày?
Đáp: NaHCO
3
làm giảm lượng axit trong dạ dày nhờ phản ứng:
NaHCO

3
+ HCl > NaCl + CO
2
+ H
2
O

Hỏi: Vì sao trong công nghiệp thực phẩm, (NH
4
)
2
CO
3
được dùng làm bột nở?
Đáp: (NH
4
)
2
CO
3
được dùng làm bột nở vì khi trộn vào bột mì, lúc nướng bánh
(NH
4
)
2
CO
3
phân huỷ thành các chất khí và hơi nên làm cho bánh xốp và nở.
(NH
4

)
2
CO
3
> 2 NH
3
+ CO
2
+ H
2
O

Hỏi: Khi cơm bị khê người ta thường cho vào nồi cơm một mẩu than củi lại làm mất
mùi khê?
Đáp: Do than củi xốp có khả năng hấp phụ mùi khét của cơm khê làm cho cơm đỡ mùi
khê.

Hỏi: Vì sao nước rau muống đang xanh khi vắt chanh vào có màu đỏ?
Đáp: có một số hợp chất hoá học gọi là chất chỉ thị màu, chúng làm cho dung dịch thay
đổi màu khi độ axit thay đổi. Trong rau muống ( và vài loại rau muống khác) có chất chỉ
thị màu này. Trong chanh có chứa 7% axit xitric. vắt chanh vào nước rau làm thay đổi
axit, do đó làm thay đổi màu nước rau. Khi chưa vắt chan, nước rau muống có màu xanh
lét là chứa chất kiềm canxi.

Hỏi: Vì sao không dùng nước chè khi uống tân dược
Đáp: Trong lá chè có chứa 20% tanin và từ 1 đến 1,5% cafein, các chất này có thể liên
kết với một số hợp chất của tân dược, do đó làm giảm hiệu quả của thuốc

Hỏi: Vì sao vắt chanh vào cốc sữa đặc có đường sẽ thấy có kết tủa.
Đáp: Trong sữa có thành phần Protein gọi là cazein, khi vắt chanh vào sữa sẽ làm tăng độ

chua tức làm giảm độ pH của dung dịch sữa. Tới pH đúng với điểm đẳng điện của cazein
thì chất này sẽ kết tủa. Khi làm phomat người ta cũng tách cazein rồi cho lên men tiếp.
Việc làm đậu phụ cũng theo nguyên tắc tương tự như vậy.

Hỏi: Vì sao ăn sắn ( củ mì) hay măng có khi bị ngộ độc.
Đáp: Ăn sắn hay măng bị ngộ độc khi chúng chứa nhiều axit xianhyđric (HCN). Ở dạng
tinh khiết axit xianhyđric là chất khí mùi hanh nhân, có vị đắng và rất độc. Nhiệt độ nóng
chảy là -13,3
o
c, tan trong nước, rượu, ete và là axit rất yếu. Trong thiên nhiên gặp ở dạng
liên kết trong một số thực vật ( hạt mận, đào, củ sắn, măng tươi).
Sắn luộc hay măng luộc hoặc xào nấu có vị đắng là chứa nhiều axit xianhyđric, có nguy
cơ bị ngộ độc. Khi luộc sắn cần mở vung để axit xianhyđric bay hơi, sắn đã phơi khô, giã
thành bột để làm bánh thì khi ăn không bao giờ bị ngộ độc vì khi phơi khô axit
xianhyđric sẽ bay hết hơi.
Trong công nghiệp axit xianhyđric được điều chế bằng cách oxi hoá hỗn hợp khí metan
(CH
4
) và amoniac (NH
3
), có xúc tác platin. Axit xianhyđric là nguyên liệu điều chế tổng
hợp các chất cao phân tử. Axit xianhyđric ở dạng tự do dùng làm chất xông hơi chống
côn trùng gây bệnh. Muối của axit xianhyđric như kali xianua (KCN) dùng trong tổng
hợp chất hữu cơ, trong nhiếp ảnh và để tách kim loại vàng ra khỏi quặng.

( Sưu tầm )