05 tăng huyết áp ở người cao tuổi

TĂNG HUYẾT ÁP
Ở NGƯỜI CAO TUỔI

TS.BS Lê Đình Thanh
BV THỐNG NHẤT


ĐẶT VẤN ĐỀ
Tăng huyết áp (THA) hệ thống là một bệnh cơ
thể mạn tính hay gặp nhất tác động tới hơn 1 tỷ
người trên thế giới.
THA là một yếu tố nguy cơ sớm đối với tim
mạch, thận, và mạch máu não;
 THA được cho là nguyên nhân gây ra khoảng 7
triệu ca tử vong cho mỗi năm [1]

2


KHÁI NIỆM
 Huyết áp (HA) là áp lực máu lưu thông tác động
lên thành mạch.
 Tăng huyết áp (THA) là khi huyết áp tăng tới
mức có thể gây ra tổn thương hoặc đe dọa tổn
thương các cơ quan đích như võng mạc, não,
tim, thận, mạch máu lớn...
 Tăng huyết áp là khi huyết áp tâm thu ≥ 140mmHg
và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90mmHg hoặc
đang điều trị thuốc hạ áp.
Lý do:
- Có sự gia tăng đặc biệt nguy cơ TBMMN khi HA

≥ 140/90
- Tỷ lệ TBMMN giảm rõ rệt khi HA < 140/90
3


Cơ chế tự điều hòa
HUYẾT ÁP = CUNG LƯỢNG TIM X SỨC CẢN NGOẠI BIÊN
Tăng huyết áp = Tăng cung lượng tim và/hoặc Tăng sức cản ngoại biên

TIỀN TẢI

CƠ TIM

THẮT
COCO
BÓP
CHỨC NĂNG

THAY ĐỔI CẤU
TRÚC (PHÌ ĐẠI)

CHẸN KÊNH
Ca++

ỐI LƯNG
ỊCH

LI TIỂU

TÁI PHÂN PHỐI

KHỐI LƯNG
DỊCH

TĂNG HOẠT TÍNH
TK GIAO CẢM

CHẸN BÊTA

HOẠT TÍNH HỆ RENIN
ANGIOTENSIN

ỨC CHẾ HEÄ
RENIN
ANGIOTENSIN


DỊCH TỄ HỌC TĂNG HUYẾT ÁP (THA)
 Toàn thế giới 600 triệu người, tử vong 3
triệu/1năm.
 Tại Hoa Kỳ: 43 triệu người (24% người trưởng
thành).
 Tại Vương quốc Anh: 37% người trên 16 tuổi.
Tuổi 60 -70: 50% THA.
 Tại Việt Nam: Trần Đỗ Trinh (1992): 11,7%;
Phạm Tử Dương (1998): 15,95%; Phạm Gia
Khải (1999): 16,5%.
 Bệnh xu hướng ngày càng tăng
5

Tình hình bệnh tăng huyết áp tại Việt Nam
25,1 %
16,9%
11,2 %

1%
1960

1992

2002

2009

1960: Đặng Văn Chung et al.: THA ở người lớn phía Bắc VN.
1992: Trần Đỗ Trinh et al: THA ở người lớn VN ≥ 18 tuổi.
2002: Trương Việt Dũng et al.: THA ở người lớn VN 25 - 64 tuổi. Điều tra y tế quốc gia 2001 – 2002.
2008: Phạm Gia Khải et al.: Tần suất, nhận biết, điều trị & kiểm soát THA tại VN- kết quả của 1 điều tra quốc gia.


DỰ ĐOÁN BỆNH THA TẠI VIỆT NAM



Với dân số hiện nay khoảng 83
triệu người, Việt nam ước tính có
khoảng 6,7 triệu người bị THA.

 Nếu khơng có các biện pháp dự

phịng và quản lý hữu hiệu thì
đến năm 2025 sẽ có 9,9 triệu
người Việt nam bị THA.
8


NHỮNG THAY ĐỔI TRONG PHÂN LOẠI HUYẾT ÁP
Phân loại JNC 6

Phân loại JNC 7

HATT/HATTr
(mmHg)
Tối ưu

< 120/80

Bình thường

Bình thường

120-129/80-84

Giới hạn

130-139/85-89

THA

 140/90

THA

Độ 1

140-159/90-99

Giai đoạn 1

Độ 2

160-179/100-109

Độ 3

 180/110

TiÒn THA

Giai đoạn 2

The sixth report of the JNC on Prevention, Detection, Evaluation. And Treatment of High Blood Pressure.
Arch Intern Med 1997;157:2413-2446.
The seventh report of the JNC on Prevention, Detection, Evaluation. And Treatment of High Blood Pressure.
JAMA 2003;289:2560-2571

9


PHÂN LOẠI THA

TÌNH HÌNH CHẨN ĐỐN VÀ ĐIỀU TRỊ THA
THA

50% khơng
được chẩn đoán

Smith WC. et al. Control of blood pressure in Scotland:
The rule of halves. BMJ 1990;300:981-983

50% được chẩn
đốn

50% khơng được
Điều trị

50% được điều trị

50% khơng được
Kiểm sốt tốt

50% được kiểm
Sốt tốt11


Tỷ lệ bệnh nhân THA đạt mục tiêu vẫn còn rất thấp ở mọi nơi !!!
29.733.8%
Economically
developing

countries†1

29.9%
Germany*§2

24.3%
Turkey*3

27.4%
19.0%

China4

UAE*9
8.0%
Egypt10

21.028.5%
36.6%
Thailand*8

Taiwan*†‡5
20.0%
Philippines*6

26.6%
Malaysia*7

BP controlled <140/90 mmHg
BP uncontrolled ≥140/90 mmHg

† Control rate shown in males % – females %; *Treated population; 
§patients age 35–64 years; ‡adults aged ≥19 to 44 years; BP control  
levels not defined for China data

1. Pereira M et al. J Hypertens 2009; 27: 963–975; 2. Wolf-Maier et al. Hypertension 2004;43:10
–17; 3. Erem et al. J Public Health 2009;31:47–58; 4. Wang et al. Chin J Epidemiol 2012;33:903–
6; 5. Su et al. J Hypertens  2008;26:600–06; 6. Sison et al. PJC 2007;35:1–9; 7. Rampal et al. 
Public Health 2008;122:11–18; 8. Aekplakorn et al. J Hypertens 2008;26:191–8; 9. Ibrahim et al. 
Saudi J Kidney Dis Transplant 1999;10:376–81; 10. Ibrahim & Damasceno. Lancet 2012;380:611
 


Việt Nam: Chỉ 10.7% bệnh nhân THA được điều trị
đạt huyết áp mục tiêu

HYPERTENSION IN VIETNAM FROM COMMUNITY-BASED STUDIES TO A NATIONAL TARGETED PROGRAMME.
Vietnam National Heart Institute, BachMai Hospital & Hanoi Medical University, Vietnam. Pham Thai Son, UMEÅ –
2012



CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO HA
 Đo huyết áp tại PK, BV: bằng huyết áp kế chuẩn
(thuỷ ngân, đồng hồ, điện tử). Bệnh nhân nghỉ ngơi
trên 5 phút, không hút thuốc lá, thể dục trước đo
20 phút.
 Tự đo huyết áp ở nhà, cơ quan.
 Đo bằng phương pháp đo huyết áp lưu động.
 Đo huyết áp xâm lấn
The seventh report of the JNC on Prevention, Detection, Evaluation. And Treatment of High Blood

Pressure.
JAMA 2003;289:2560-2571

15


ĐỊNH NGHĨA THA (ESC 2013)


Vấn đề cơ bản của các hướng dẫn điều trị tăng HA

1.
2.
3.
4.
5.

Điều trị tăng HA để làm gì?
Khi nào bắt đầu điều trị?
Đích điều trị với số HA?
Thuốc gì?? Như thế nào???
Điều trị ở người cao tuổi?


1. ĐIỀU TRỊ TĂNG HÚT ÁP ĐỂ LÀM GÌ?

• Khơng phải chỉ để hạ con số huyết áp.
• Mục tiêu chính: Ngăn ngừa các biến cố
liên quan với tăng huyết áp.

Giảm biến cố tim mạch cho bệnh nhân THA
khi kiểm soát được huyết áp


2. KHI NÀO BẮT ĐẦU ĐIỀU TRỊ?