11 y duc trong gdsk (18 19)

Y ÐỨC TRONG
GIÁO DỤC SỨC KHỎE
BS, ThS Trương Trọng Hoàng
Bộ môn Y đức & Khoa học hành vi
Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch


Mục tiêu
Bài học giúp sinh viên:
 Biết được các nguyên tắc y đức trong giáo dục
sức khỏe
 Hình thành thái độ và thực hành tốt bảo đảm y
đức trong hoạt động giáo dục sức khỏe.

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

2


Lời thề Hippocrate nguyên thủy
“…Tôi sẽ chỉ dẫn mọi chế độ có lợi cho người
bệnh tùy theo khả năng và sự phán đốn của
tơi, tơi sẽ tránh mọi điều xấu và bất công.”

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

3

Lời dạy của Hải Thượng Lãn Ông
 Hải

Thượng Lãn Ông
Lê Hữu Trác
(1720 – 1791)

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

4

4


Y đức trong giáo dục sức khỏe
 Hải

Thượng Lãn Ông đã nói:
“Như trong ngạn ngữ có câu: “cho thuốc
khơng bằng cho phương” vì là cho thuốc chỉ
cứu được một mạng người, chứ cho phương
thì giúp đỡ người ta vơ tận.

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

5


Y đức trong giáo dục sức khỏe
Nhưng nghĩ cho kỹ, nếu cho phương mà trong
đó có một vị khơng đúng, thì hàng trăm nhà
chịu tai hại; huống chi viết lên thành sách mỗi
lời nói đều thành khn phép nhất định, khó
mà thay đổi được; nhỡ trong câu nói có sai
lầm thì tai hại lại quá hơn những bài thuốc.”
(Hải Thượng Y tông Tâm lĩnh)

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

6


2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

7


2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

8


2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

9


Những nguyên tắc cơ bản của Y đức
 Không

làm điều có hại (Non-maleficence)
“Trước hết, khơng làm điều có hại” (“Primum
non nocere” “First, do no harm”)
 Làm điều có lợi cho bệnh nhân (Beneficence)
 Tôn trọng sự tự chủ (Autonomy):
Người nhân viên y tế cần cung cấp đủ thông tin
để bệnh nhân quyết định.
 Ðồng ý dựa trên sự thông hiểu (Informed
consent) là một khái niệm rất quan trọng trong
ngành Y.


2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

10

10


Những nguyên tắc cơ bản của Y đức
Luật khám bệnh, chữa bệnh có hiệu lực từ
1/1/11:
 Điều 10. Quyền được lựa chọn trong khám
bệnh, chữa bệnh
1. Được cung cấp thông tin, giải thích, tư vấn
đầy đủ về tình trạng bệnh, kết quả, rủi ro có
thể xảy ra để lựa chọn phương pháp chẩn
đoán và điều trị.

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

11

11


Những nguyên tắc cơ bản của Y đức
 Nói

sự thật (Veracity)
 Bảo mật (Confidentiality)
 Công minh (Justice)

 Không kỳ thị (Non-discrimination)
 Trung thành với vai trị của mình (Fidelity/Role
fidelity).

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

12

12


Quan hệ thầy thuốc-bệnh nhân
 Quan

hệ thầy thuốcbệnh nhân là một mối
quan hệ rất đặc biệt!
 là mối quan hệ dựa trên
chữ TÍN – NIỀM TIN

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

13


Quan hệ thầy thuốc-bệnh nhân
“Khi chiết tự chữ Tín, ta thấy nét chủ

( 丶 ) trên cùng nằm trong bộ nhân, kế
đến là chữ nhất ( 一 ) nằm trên chữ nhị
( 二 ) và dưới cùng là chữ khẩu ( 口 ).
Ám chỉ nếu là người, hễ mà một thì nói một, hai thì nói hai; tức là người chân
thật, thành tín, có chữ Tín, có niềm tin. Theo cách nói bình dân: bụng nghĩ sao
thì nói như vậy, làm y như vậy khơng hề dối láo; hầu có được tiếng khen hay để
tránh né, che giấu cái lỗi phạm, sai trái của mình.”
( />
2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

14


Quan hệ thầy thuốc-bệnh nhân
 Ngũ

thường: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.
 Chữ tín trọng yếu đến độ Khổng Tử đã nói:
"Người khơng Tín thì khơng đứng được ở
đời".

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

15

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

16


Quan hệ thầy thuốc-bệnh nhân
Cổ Học Tinh Hoa:
 Nước Lỗ có một cái đỉnh quý. Nước Tề bắt phải đem dâng
cống. Vua nước Lỗ cho làm một cái đỉnh giả đem sang.
Vua nước Tề bảo phải có Chính Tử đem đỉnh sang mới
tin. Vua nước Lỗ cho gọi Chính Tử đến và truyền mang
cái đỉnh giả sang nước Tề.
 Chính Tử thắc mắc: "Tại sao không đưa cái đỉnh thật đi?".
Vua Lỗ cho biết là ông rất quý cái đỉnh. Nghe thế Chính
Tử liền thưa: "Nhà vua quý cái đỉnh ấy thế nào, tơi cũng
q chữ tín của tơi như thế".
 Sau vua nước Lỗ đành phải đưa cái đỉnh thật ra; Chính
Tử mới chịu đi.
2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

17


Nói sự thật
 Em

nhớ lại xem có những quảng cáo nào có
thể khiến người xem/nghe hiểu lệch lạc về
bản chất của sự việc dẫn đến những hành vi
có hại cho sức khỏe?

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

18

18


Nói sự thật
 Đâu

là những so sánh hình tượng cịn trong
giới hạn đạo đức?


2018

Khi nó khơng làm cho người ta hiểu lệch lạc về
bản chất của sự việc dẫn đến những hành vi
có hại cho sức khỏe.

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

19

19


Nói sự thật
 “Thực

hiện <hành vi sau> đem lại rất nhiều lợi
ích là…”
Tuy nhiên thực hiện hành vi này có gây ra
biến chứng gì khơng, với tỉ lệ bao nhiêu?

“Nửa sự thật không phải là sự thật!”

2018

GDSK Y5 TĐHYKPNT NK2018-2019

20

20