Nghiên cứu hoạt tính sinh học và thành phần hóa học một số loài thuộc chi Ficus ở Việt Nam

-1-


M #∃U

Lãnh th Vi∃t Nam n&m trong vùng khí h)u nhi∃t ∗+i gió mùa. Có t+i 3/4
di∃n tích c.a c0 n1+c là r2ng núi trùng ∗i∃p, ∗4a hình chia c6t nên ∗i7u ki∃n khí h)u
c8ng r:t ∗a d;ng, có nhi7u ti<u vùng khí h)u khá ∗=c tr1ng. >:t ∗ai c.a c0 n1+c ∗7u
th< hi∃n tính ch:t nhi∃t ∗+i ?m ∗i<n hình, r:t ph≅c t;p, r:t ∗a d;ng v7 lo;i hình, v7
phân bΑ và v7 ch:t l1Βng. NhΧng y∆u tΑ ∗ó t;o nên nhΧng ∗i7u ki∃n sinh thái,
nhΧng th0m thΕc v)t nhi∃t ∗+i r)m, ?m, th1Φng xanh, ho=c th1a, nΓa rΗng lá và c0
các th0m thΕc v)t mang tính c)n nhi∃t ∗+i Ι các khu vΕc núi cao Theo 1+c tính,
Vi∃t Nam có kho0ng gϑn 13000 loài thΕc v)t b)c cao có m;ch trong ∗ó có kho0ng
h,n 4000 loài ∗1Βc sΓ dΗng làm thuΑc. >a sΑ các loài thΕc v)t ∗ó ∗7u sΑng hoang
d;i. MΚt sΑ cây thuΑc quý ∗1Βc nh)p trΛng ph bi∆n Ι nhi7u ∗4a ph1,ng nh1 b;c
hà, b;ch chΜ, b;ch tru)t, ∗1,ng quy, huy7n sâm, ng1u t:t, vân mΚc h1,ng, xuyên
khung c8ng trΙ nên quen thuΚc.
Ngoài sΕ phong phú v7 thành phϑn ch.ng lo;i, nguΛn d1Βc li∃u Vi∃t Nam
còn có giá tr4 to l+n Ι chΟ chúng ∗1Βc sΓ dΗng rΚng rãi trong cΚng ∗Λng ∗< chΧa
nhi7u ch≅ng b∃nh khác nhau. Các cây thuΑc ∗1Βc sΓ dΗng d1+i hình th≅c ∗Κc v4
hay phΑi hΒp v+i nhau t;o nên các bài thuΑc c ph1,ng, còn tΛn t;i và th4nh hành
∗∆n ngày nay. Ngoài ra, hàng trΘm cây thuΑc ∗ã ∗1Βc khoa hΡc y - d1Βc hi∃n ∗;i
ch≅ng minh v7 giá tr4 chΧa b∃nh c.a chúng. Nhi7u lo;i thuΑc ∗1Βc chi∆t xu:t t2
d1Βc li∃u Vi∃t Nam nh1 rutin, D-strophantin, berberin, palmatin, L-
tetrahydropalmatin, artermisinin, các s0n ph?m t2 tinh dϑu ∗ã ∗1Βc sΓ dΗng rΚng rãi
trong n1+c và xu:t kh?u. Xu h1+ng ∗i sâu nghiên c≅u xác minh Y hΡc c truy7n và
tìm ki∆m các hΒp ch:t tΕ nhiên có ho;t tính sinh hΡc cao ∗< làm thuΑc t2 d1Βc li∃u
ngày càng ∗1Βc th∆ gi+i quan tâm.
Vi∃c sΓ dΗng các hΒp ch:t thiên nhiên và các s0n ph?m có nguΛn gΑc thiên
nhiên làm d1Βc ph?m chΧa b∃nh ∗ang ngày càng thu hút ∗1Βc sΕ quan tâm c.a các
nhà khoa hΡc c8ng nh1 cΚng ∗Λng bΙi 1u ∗i<m c.a chúng là ∗Κc tính th:p, dΣ h:p

thu và chuy<n hóa trong c, th< h,n so v+i các d1Βc ph?m t ng hΒp.
-2-


M=c dù Ficus là mΚt chi l+n, ∗1Βc các nhà khoa hΡc trên th∆ gi+i quan tâm
nghiên c≅u và th< hi∃n nhi7u ho;t tính sinh hΡc quý báu, nh1ng Ι n1+c ta, vΤn ch1a
có nhi7u nghiên c≅u mang tính h∃ thΑng ∗< t;o ra c, sΙ khoa hΡc phΗc vΗ lâu dài.
Xu:t phát t2 thΕc t∆ ∗ó, chúng tôi ∗ã thΕc hi∃n ∗7 tài "Nghiên c&u ho)t tính sinh
h+c và thành ph
n hóa h+c m/t s loài thu/c chi Ficus Vi3t Nam", v+i mΗc
tiêu và nΚi dung nghiên c≅u sau:

M5c tiêu nghiên c&u:
1. Nghiên c≅u ∗1Βc thành phϑn các hΒp ch:t trao ∗ i th≅ c:p theo ∗4nh h1+ng
ho;t tính sinh hΡc c.a mΚt sΑ loài thuΚc chi Sung (Ficus L.).
3. >ánh giá ∗1Βc ho;t tính sinh hΡc (secondary bioassay) c.a các hΒp ch:t ∗ã
phân l)p ∗1Βc nh&m tìm ki∆m các d1Βc ch:t có tri<n vΡng.

N/i dung nghiên c&u:
1. Thu th)p mΤu l1Βng l+n 04 loài Ficus là: F. callosa, F. elastica, F. drupacea và
F. microcarpa ∗< ti∆n hành các nghiên c≅u ti∆p theo.
2. Nghiên c≅u phân l)p các hΒp ch:t trao ∗ i th≅ c:p theo ∗4nh h1+ng ho;t tính
sinh hΡc c.a các loài F. callosa, F. elastica, F. drupacea và F. microcarpa sΓ
dΗng các ph1,ng pháp s6c ký.
3. Xác ∗4nh c:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t phân l)p ∗1Βc b&ng các ph1,ng
pháp ph
4. >ánh giá ho;t tính chΑng ôxi hóa (ph1,ng pháp ORAC) và ho;t tính ≅c ch∆
enzym Υ-glucosidase c.a các hΒp ch:t.

-3-


CH7!NG 1. T
NG QUAN V:N #; NGHIÊN C=U

1.1. Sς LΩΞC VΨ CHI SUNG (FICUS L.)
Chi Sung (Ficus L.) là mΚt chi l+n trong hΡ Dâu t&m (Moraceae), gΛm các
cây gΟ l+n, gΟ nh[, bΗi và c0 dây leo, phân bΑ rΚng rãi kh6p các vùng nhi∃t ∗+i
Nam và B6c bán cϑu. Ng1Φi ta 1+c tính có kho0ng 1000 loài thuΚc chi này phân bΑ
Ι các n,i trên th∆ gi+i. Các n1+c vùng >ông Nam và Nam châu á là n,i t)p trung
nhi7u loài nh:t. Ι Vi∃t Nam hi∃n ch1a có nghiên c≅u ∗ϑy ∗. v7 chi Sung (Ficus L.).
Ph;m Hoàng HΚ ∗ã nghiên c≅u và mô t0 75 loài, 2 phân loài và 46 th≅. Theo nhΧng
nghiên c≅u gϑn ∗ây c.a NguyΣn Ti∆n Bân thì chi này có th< có t2 100 ∗∆n 200 loài
Ι Vi∃t Nam (>Ο Huy Bích et al., 2004; NguyΣn Ti∆n Bân et al., 2003).
Theo Lã >ình M∴i, các loài thuΚc chi Sung (Ficus L.) ∗7u có m., ∗ây là
nguΛn nguyên li∃u làm thuΑc có giá tr4. NhΕa c.a c.a nhi7u loài Ficus ∗ã ∗1Βc dân
∗4a ph1,ng Ι nhi7u n,i sΓ dΗng ∗< ∗i7u tr4 v∆t th1,ng, chΟ bϑm gi)p, mΗn nhΡt cho
k∆t qu0 tΑt. Ngoài ra, chúng còn ∗1Βc sΓ dΗng ∗< chΧa viêm th:p kh+p, chΧa ho và
tiêu ch0y. V[ c.a các loài cây này th1Φng ∗1Βc dùng trong y hΡc c truy7n ∗< ∗i7u
tr4 b∃nh ti<u ∗1Φng (Lã >ình M∴i et al., 2005), rΑi lo;n tiêu hóa và kháng viêm
c8ng nh1 chΧa l].
D1+i ∗ây là mô t0 s, l1Βc mΚt sΑ loài Ficus ph bi∆n Ι Vi∃t Nam:
- Cây sung Ficus racemosa
Cây thân gΟ cao t+i 25-30 m, ∗1Φng kính
thân cây t+i 60-90 cm; hoa ∗,n tính cùng
gΑc. V[ thân cây màu nâu ánh xám, nh_n.
Các cành nh[, phi∆n lá non và chùm qu0 v+i
các sΒi lông cong xuΑng hay ∗1Βc che ph.
r)m r;p b&ng lông t, m7m màu tr6ng. Các

cành nh[ màu nâu. Các lá kèm hình tr≅ng-m8i mác, dài 1,5-2 cm, có màng và lông
t,. Các lá s+m rΗng, mΡc so le; cuΑng lá dài 2-3 cm; phi∆n lá hình elip-tr≅ng ng1Βc,
elip hay elip hp. Qu0 mΡc thành chùm trên các cành nh[ ng6n trên thân cây già,
-4-


∗ôi khi Ι nách lá trên các cành non hay trên các cành nh[ không lá ∗ã già, mΡc
thành c=p, màu cam ánh ∗[ khi chín, hình qu0 lê, ∗1Φng kính 2-2,5 cm, phϑn gΑc
qu0 thu nh[ thành cuΑng, lΟ chân lông trên ∗Μnh hình rΑn, phαng; cuΑng dài kho0ng
1 cm; các lá b6c t ng bao hình tam giác-tr≅ng. Các hoa ∗Εc và cái c8ng nh1 vú lá
mΡc ra trên cùng mΚt cây. Hoa ∗Εc: các lΟ chân lông c)n ∗Μnh, không cuΑng; thùy
c.a ∗ài hoa 3 hay 4; nh4 2. Ra hoa trong kho0ng tháng 5 t+i tháng 7.
- Cây G
a Ficus microcarpa
Cây gΟ nh[ ho=c trung bình, th1Φng xanh,
cao 15-20(25) m, có h∃ rΣ khí sinh phát
tri<n m;nh; v[ ngoài màu xám. Lá mΡc
cách, phi∆n lá hình bϑu dΗc - tr≅ng ho=c
gϑn hình tr≅ng - bϑu dΗc, kích th1+c 3-12
× 1,5-9 cm; gΑc lá hình nêm, chóp lá tù
ho=c h,i nhΡn, mép lá nguyên, 5-9 ∗ôi
gân bên, th1Φng nh_n. Sung mΡc Ι nách lá, th1Φng t2ng ∗ôi mΚt, không cuΑng, gϑn
hình cϑu, ∗1Φng kính ch2ng 8-12 mm, nh_n, khi chín có màu tím ho=c thΤm. C0 hoa
∗Εc và hoa cái ∗7u không cuΑng, bao hoa 3(4) m0nh, hoa ∗Εc chΜ có 1 nh4.
- Cây #a Ficus bengalensis
Cây gΟ to, cao 10-30 m, có nhi7u rΣ phΗ
khí sinh; cành non có lông ng6n, dày. Lá
có phi∆n xoan, dài 10-22 cm, gΑc tròn hay
hình tim, gân phΗ 5-7 c=p, cuΑng dài 1-7
cm. Qu0 sung t2ng c=p Ι nách nhΧng lá

∗ã rΗng, tròn hay xoan, to 1,5 cm, không

lông, màu ∗[ ∗)m; lá b6c 3, có lông dày, hoa có bao mΤu 3-4, nh4 1. Cây trΛng t2
h;t nhanh chóng phát tri<n các rΣ khí t2 các cành cây và các rΣ khí này sβ phát tri<n
thành thân cây thΕc thΗ khi chúng ch;m t+i m=t ∗:t.

-5-


- Cây ngái Ficus hispida
Cây nh∴, cao 5-7 m. Cành non có nhi7u
lông, nháp, màu nâu xám, cành già nh_n.
Lá mΡc ∗Αi, hình bϑu dΗc ho=c trái xoan,
dài 11-20 cm, rΚng 5-12 cm, gΑc tròn, ∗ϑu
tù có m8i nhΡn ng6n, mép khía rΘng, có
lông nháp Ι c0 hai m=t; lá kèm hình tam
giác, có lông ng6n. CΗm hoa Ι gΑc thân và cành già gΛm hoa ∗Εc và hoa cái; hoa
∗Εc r:t nhi7u Ι ∗Μnh c.a cΗm hoa, có 3 lá ∗ài lõm, nh4 1; hoa cái có ∗ài bao bΡc l:y
bϑu, vòi có lông m7m. Qu0 ph≅c, m7m, hình cϑu, thót l;i Ι gΑc, ∗ϑu bt v[ có lông
nháp. Mùa hoa qu0 tháng 5-10.

- Cây vú bò Ficus hirta
Cây nh∴, cao 1-2 m. NgΡn non có lông.
Thân ít phân cành, có lông dày. Lá mΡc so
le, th1Φng t)p trung Ι ngΡn thân, hình bϑu
dΗc, gΑc tròn ho=c h,i hình tim, ∗ϑu thuôn
nhΡn, có 3-5 thùy (th1Φng là 3), m=t trên
nháp, m=t d1+i có lông nh[, mép khía rΘng,
gân gΑc 3; cuΑng lá có lông dày, c≅ng; lá
kèm hình ngΡn giáo. CΗm hoa mΡc Ι kβ lá gΛm hoa ∗Εc và hoa cái; hoa ∗Εc không

cuΑng, lá ∗ài 4, hình gi0i, dính nhau Ι gΑc, nh4 2, hoa cái có cuΑng, lá ∗ài 4, thuôn
tù, bϑu hình trái xoan. Qu0 ph≅c hình cϑu, khi chín màu vàng. Mùa hoa qu0: tháng
9-12.

1.2. CÁC NGHIÊN CχU HOδT TÍNH SINH HφC CHI SUNG (FICUS L.)
1.2.1. Các nghi
n c&u trê n th gi i
Các nghiên c≅u v7 hóa hΡc và mΑi liên h∃ v+i ho;t ∗Κng sinh-d1Βc hΡc c.a
các loài thuΚc chi Sung (Ficus L.) c8ng ∗ã ∗1Βc thΕc hi∃n trong kho0ng 50 nΘm gϑn
-6-


∗ây. Nhìn chung, các loài thuΚc chi Sung (Ficus L.) th1Φng có các nhóm hΒp ch:t
steroid, flavonoid, các triterpene, saponin, megastigman, các hΒp ch:t phenol và
mΚt sΑ hΒp ch:t dΣ bay h,i
a. Các nghiên c u theo h!#ng kháng t% bào ung th!
NΘm 2001, các nhà khoa hΡc Israel nghiên c≅u thành phϑn hóa hΡc t2 mΤu
nhΕa loài F. carica và phân l)p ∗1Βc hΟn hΒp c.a các hΒp ch:t 6-O-acyl-
β
-D-
glucopyranosyl-
β
-sitosterol, v+i nhánh acyl ch. y∆u là palmitoyl và linoleyl v+i
l1Βng nh[ là stearyl và oleyl. ThΓ nghi∃m ho;t tính gây ∗Κc t∆ bào cho th:y, các
hΒp ch:t này có tác dΗng ≅c ch∆ sΕ phát tri<n c.a nhi7u dòng t∆ bào ung th1 khác
nhau nh1: MCF-7 (ung th1 vú), Jurkat và HD-MAR (ung th1 máu), DU-145 (ung
th1 tuy∆n ti7n li∃t) (Rubnov et al., 2001). C8ng trong nΘm 2001, mΚt hΒp ch:t
norisoprenoid m+i, ficustriol và mΚt alkaloid d;ng throindolizidine ∗ã bi∆t là O-
methyltylophorinidine ∗1Βc phân l)p t2 cành và lá loài F. hispida mΡc Ι Thái Lan.
HΒp ch:t O-methyltylophorinidine th< hi∃n ho;t tính gây ∗Κc t∆ bào cao ∗Αi v+i các

dòng t∆ bào ung th1 ∗1Βc thΓ nghi∃m là Col2 (ung th1 ruΚt k∆t, ED
50
= 0,02 µg/ml),
Lu1 (ung th1 ph i, ED
50
= 0,018 µg/ml), KB (ung th1 bi<u mô, ED
50
= 0,02 µg/ml)
và LNCap (ung th1 tuy∆n ti7n li∃t, ED
50
= 0,03 µg/ml) (Peraza-Sasnchez et al.,
2002).
Vào nΘm 2005, ba hΒp ch:t chromen, sáu hΒp ch:t flavonoid, mΚt hΒp ch:t
benzopyran và mΚt hΒp ch:t isocoumarin ti∆p tΗc ∗1Βc các nhà khoa hΡc >ài Loan
phân l)p t2 mΤu thân cây F. formosana f. formosana. Trong ∗ó ba hΒp ch:t
flavonoid là carpachromene, apigenin và norartocarpetin th< hi∃n ho;t tính gây ∗Κc
t∆ bào r:t :n t1Βng trên các dòng t∆ bào ung th1 Hep-G2, PLC/PRF/5 và Raji v+i
giá tr4 IC
50
t2 0,016 ∗∆n 0,076 µM. MΚt ∗i7u r:t ∗áng quan tâm là ho;t tính c.a các
hΒp ch:t này t1,ng ∗1,ng ho=c m;nh h,n ch:t chu?n d1,ng (Sheu et al., 2005).
b. Các nghiên c u theo h!#ng ho(t tính kháng viêm và ch∗ng ôxi hóa
Ho;t ∗Κng chΑng ôxi hóa c.a các anthocyanin t2 loài F. carica ∗ã ∗1Βc
ch≅ng minh thông qua các nghiên c≅u c.a Solomon và cΚng sΕ. Theo ∗ó, phân
∗o;n d4ch chi∆t giàu anthocyanin ∗óng góp t+i 36% ho;t tính chΑng ôxi hóa c.a
-7-


d4ch chi∆t t ng (Solomon et al., 2006). Bên c;nh ∗ó, hai flavonoid phân l)p t2 cây
F. bengalensis c8ng cho ho;t ∗Κng chΑng ôxi hóa rõ ràng trên các thΓ nghi∃m v+i

chuΚt b4 nhiΣm m∴ trong máu. Ho;t ∗Κng này có th< ∗1Βc so sánh v+i ho;t ∗Κng
c.a ch:t chΑng ôxi hóa chu?n là quercetin (Daniel et al., 1998). Nghiên c≅u hóa hΡc
theo ∗4nh h1+ng ho;t tính sinh hΡc d4ch chi∆t etanol cây Sung F. racemosa ∗ã dΤn
t+i sΕ phân l)p c.a mΚt hΒp ch:t m+i là axit racemosic. HΒp ch:t này th< hi∃n ho;t
tính kìm hãm m;nh các enzym COX-1 (cyclooxygenase-1) và 5-LOX (5-
lipoxygenase) v+i giá tr4 IC
50
là 90 và 18 µM và th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa
thu dΡn gΑc tΕ do ABTS :n t1Βng v+i giá tr4 IC
50
=19 µM (Li et al., 2004).
Ho;t ∗Κng chΑng viêm loét d; dày c.a d4ch chi∆t cΛn loài F. glomerata Roxb
trên mΚt sΑ mô hình sinh loét d; dày Ι chuΚt ∗ã ∗1Βc Rao và cΚng sΕ thΕc hi∃n.
Nghiên c≅u ∗ó ∗ã ch≅ng minh r&ng d4ch chi∆t cΛn c.a loài này cho th:y ho;t ∗Κng
chΑng loét phΗ thuΚc vào nΛng ∗Κ thΓ nghi∃m. D4ch chi∆t này cho th:y ho;t ∗Κng
b0o v∃ r:t cao ∗Αi v+i mô hình thΓ nghi∃m gây loét d; dày b&ng cΛn. Các tác gi0
c8ng cho r&ng ho;t ∗Κng này có ∗1Βc là bΙi sΕ có m=t c.a các thành phϑn phenolic
có trong F. glomerata. Ho;t tính kháng viêm c.a d4ch chi∆t cây F. racemosa ∗ã
∗1Βc thΓ nghi∃m trên các mô hình gây viêm trên chuΚt khác nhau nh1 gây viêm
b&ng carrageenin, serotonin, histamine và dextran. η nΛng ∗Κ 200 và 400 mg/kg,
d4ch chi∆t c.a loài này ∗ã cho th:y ho;t ∗Κng kháng viêm rõ r∃t trên các mô hình
thΓ nghi∃m. η nΛng ∗Κ 400 mg/kg, d4ch chi∆t này cho ho;t ∗Κng tΑt nh:t v+i kh0
nΘng kìm hãm 30.4, 32.2, 33.9, 32.0% sau 3 giΦ gây viêm lϑn l1Βt v+i carrageenin,
serotonin, histamine và dextran. ThΓ nghi∃m ho;t tính tr1Φng diΣn Ι nΛng ∗Κ trên
cho th:y d4ch chi∆t F. racemosa làm gi0m ∗∆n 41% khΑi l1Βng u h;t. Ho;t ∗Κng
này có th< so sánh v+i ho;t ∗Κng c.a ch:t chΑng viêm phenylbutazone (Rao et al.,
2008).
c. Các nghiên c u theo h!#ng kháng vi sinh v,t
Các nghiên c≅u v7 tác dΗng kháng vi sinh v)t c.a các loài Ficus ∗1Βc các
nhà khoa hΡc quan tâm nghiên c≅u t2 khá s+m. NΘm 1990, các nhà khoa hΡc ThΗy

Sι phát hi∃n d4ch chi∆t metanol c.a cây F. spetica th< hi∃n ho;t tính kháng khu?n
-8-


và kháng n:m m;nh. Các nghiên c≅u thành phϑn hóa hΡc theo ∗4nh h1+ng ho;t tính
sinh hΡc t2 cây F. septica c.a nhóm nghiên c≅u này ∗ã xác ∗4nh ∗1Βc hai hΒp ch:t
alkanoid là Ficuseptine và antofine. Các hΒp ch:t này th< hi∃n ho;t tính m;nh
kháng các ch.ng vi khu?n B. subtilis, M. luteus, E. coli và kháng ch.ng n:m P.
oxalicum (Baumgartner et al., 1990).
Các ho;t ∗Κng kháng sinh, chΑng n:m, chΑng kí sinh trùng c.a d4ch chi∆t
mΚt sΑ loài thuΚc chi Sung (Ficus L.) c8ng ∗ã ∗1Βc nghiên c≅u. D4ch chi∆t v[ cây
F. asperifolia ∗ã ∗1Βc sΓ dΗng ∗< thΓ nghi∃m ho;t tính kháng vi sinh v)t ki<m ∗4nh
là Staphylococcus aureus, B. subtilis, Micrococcus flavus, E. coli, Pseudomonas
aeruginosa và các dòng kháng S. aureus là SA1199B, RN4220 và XU212. Thêm vào
∗ó, ho;t ∗Κng chΑng ôxi hóa v+i thΓ nghi∃m nguyên bào sΒi trên da c.a d4ch chi∆t
này c8ng ∗1Βc ch≅ng minh (Annan, Houghton, 2008). T1,ng tΕ nh1 v)y, ho;t ∗Κng
kháng sinh c.a d4ch chi∆t hai loài F. chlamydocarpa (FCR) và F. cordata (FCB)
cùng v+i các thành phϑn mang ho;t tính ∗ã ∗1Βc công bΑ. Các nghiên c≅u cho th:y
ho;t ∗Κng kháng sinh trên các dòng vi sinh v)t thΓ nghi∃m c.a hai loài này ch. y∆u
là do các thành phϑn flavonoid có ho;t tính quy∆t ∗4nh. Các hΒp ch:t
alpinumisoflavone, gaenistein, laburnetin, luteolin (phân l)p t2 FCR) và
epiafzelechin (phân l)p t2 FCB) có ho;t tính m;nh trên dòng Mycobacterium
smegmatis v+i nΛng ∗Κ ≅c ch∆ tΑi thi<u MIC trong kho0ng t2 0,61 ∗∆n 312,50
µg/ml. >áng chú ý là hΒp ch:t laburnetin cho ho;t ∗Κng kìm hãm M. tuberculosis
r:t m;nh. Bên c;nh ∗ó, d4ch chi∆t c.a F. chlamydocarpa c8ng cho hi∃u qu0 kìm
hãm r:t cao ∗Αi v+i 10 trong sΑ 16 ch.ng vi khu?n thΓ nghi∃m. D4ch chi∆t methanol
c.a FCB cho tác dΗng kìm hãm tΑt h,n so v+i FCR trên các dòng vi sinh v)t (Kuete
et al., 2008). Ho;t tính di∃t giun c.a mΚt sΑ loài Ficus ∗1Βc cho là quy∆t ∗4nh bΙi
phân ∗o;n ch≅a enzim ficin. ThΓ nghi∃m trên chuΚt b4 gây nhiΣm v+i Syphacia
obvelata, Aspiculuris tetraptera và Vampirolepis nana cho th:y nhΕa cây F.

insipida và F. carica có th< lo;i tr2 lϑn l1Βt 38.6% và 41.7% t ng sΑ dòng S.
obvelata nh1ng không hi∃u qu0 ∗Αi v+i các dòng còn l;i. Tuy nhiên, nhΧng nghiên
-9-


c≅u v7 ∗Κc tính c:p cho th:y kh0 nΘng gây ch0y máu ruΚt non r:t cao khi thΓ
nghi∃m các loài Ficus ∗ó (De Amorin et al., 1999).
d. M−t s∗ nghiên c u theo h!#ng khác
ThΓ nghi∃m s, bΚ v7 các thành phϑn hóa hΡc loài F. sycomorus cho k∆t qu0
d1,ng tính v+i các thành phϑn tannin, saponin, ∗1Φng khΓ, alcaloid và các
flavonoid. >ây là các thành phϑn mang d1Βc tính cao có kh0 nΘng phát tri<n các
nghiên c≅u t;o thuΑc. Bên c;nh ∗ó, thí nghi∃m v7 ho;t ∗Κng chΑng teo c, c.a d4ch
chi∆t loài này c8ng cho k∆t qu0 r:t ∗áng chú ý (Sandabe et al., 2006).
Phân ∗o;n giàu saponin t2 v[ rΣ cây F. platyphylla gϑn ∗ây th< hi∃n ho;t
∗Κng chΑng co gi)t r:t cao, ho;t ∗Κng này t1,ng tΕ nh1 các dòng thuΑc chΑng co
gi)t dΕa trên c, ch∆ khóa kênh natri (Chindo et al., 2009). >i7u này gΒi mΙ cho
vi∃c phát hi∃n và phân l)p các saponin có ho;t ∗Κng chΑng co gi)t cao trong t1,ng
lai.
1.2.2. Các nghiên c&u trong n
c
Hi∃n nay, ch1a có nhi7u công trình nghiên c≅u v7 thành phϑn hóa hΡc và
ho;t tính sinh hΡc c.a các loài thuΚc chi Sung (Ficus L.) Ι Vi∃t Nam ∗1Βc công bΑ.
NΘm 1998, nhóm nghiên c≅u c.a các nhà khoa hΡc thuΚc Vi∃n Hóa hΡc công bΑ sΕ
phân l)p và xác ∗4nh c:u trúc c.a hai hΒp ch:t triectpen m+i là 3-acetyl ursa-14:15-
en-16-one và lanosterol-11-one acetate t2 loài F. fistulosa thu th)p t;i V1Φn quΑc
gia Cúc Ph1,ng (Tuyen et al., 1998). Ti∆p theo, mΚt hΒp ch:t sesquitecpen m+i là
verrucarin L acetate ∗1Βc xác ∗4nh t2 loài này vào nΘm 2002. MΚt ∗i7u r:t ∗áng
quan tâm là hΒp ch:t này có tác dΗng kháng ký sinh trùng sΑt rét Plasmodium
falciparum r:t cao v+i giá tr4 IC
50

< 1 ng/ml. Ho;t tính c.a hΒp ch:t này cao h,n c0
chloroquine, artemisinin và quinine (Zhang et al., 2002).
Gϑn ∗ây, d4ch chi∆t metanol c.a lá cây ∗7 F. religiosa ∗1Βc ch≅ng minh có
ho;t tính kháng viêm m;nh mβ. D4ch chi∆t loài này có th< có tác dΗng b0o v∃ thϑn
kinh chΑng l;i sΕ viêm, kìm hãm sΕ s0n sinh tác nhân ∗i7u ti∆t viêm nh1 NO và các
cytokine ti7n viêm trong t∆ bào thϑn kinh ∗∃m (macroglia) chuΚt ho;t hóa. Các k∆t
qu0 trên gΒi mΙ cho các nghiên c≅u phát tri<n các d1Βc ph?m có tác dΗng phòng
-10-


ng2a mΚt sΑ b∃nh thoái hóa thϑn kinh chαng h;n nh1 b∃nh Parkinson (Jung et al.,
2008). Các nghiên c≅u v7 thành phϑn hóa hΡc cây ∗7 c.a nhóm các nhà khoa hΡc
thuΚc Vi∃n Hóa hΡc các HΒp ch:t Thiên nhiên ∗ã xác ∗4nh ∗1Βc mΚt sΑ hΒp ch:t
nor-isoprenoid và lignan. Trong ∗ó các hΒp ch:t lignan là (+)-pinoresinol và
syringaresinol O-
β
-D-glucopyranoside th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa m;nh trên
h∃ DPPH v+i giá tr4 ED
50
t1,ng ≅ng là 16,90 và 16,93 µM (Hoàng Thanh H1,ng et
al., 2009; Cϑm Th4 Ính et al., 2009).

1.3. CÂY GϕA F. MICROCARPA
1.3.1. Mô t
, phân b và sinh thái
G2a là cây gΟ nh[ ho=c trung bình, th1Φng xanh, cao 15-20(25) m, có h∃ rΣ
khí sinh phát tri<n m;nh; v[ ngoài màu xám. Lá mΡc cách, phi∆n lá hình bϑu dΗc -
tr≅ng ho=c gϑn hình tr≅ng - bϑu dΗc, kích th1+c 3-12 × 1,5-9 cm; gΑc lá hình nêm,
chóp lá tù ho=c h,i nhΡn, mép lá nguyên, 5-9 ∗ôi gân bên, th1Φng nh_n. Sung mΡc
Ι nách lá, th1Φng t2ng ∗ôi mΚt, không cuΑng, gϑn hình cϑu, ∗1Φng kính ch2ng 8-12

mm, nh_n, khi chín có màu tím ho=c thΤm. C0 hoa ∗Εc và hoa cái ∗7u không cuΑng,
bao hoa 3(4) m0nh, hoa ∗Εc chΜ có 1 nh4.
G2a có vùng phân bΑ rΚng t2 Sri Lanka, κn >Κ ∗∆n >ông D1,ng, Thái Lan,
khu vΕc Malesia, mi7n Nam Trung QuΑc, quϑn ∗0o Ryukyu, quϑn ∗0o Solomon,
Australia, quϑn ∗0o Caroline và Mariana, New Caledonia, quϑn ∗0o Lovalty và
Palau. η n1+c ta, loài này mΡc hoang ho=c ∗1Βc trΛng t;i các tΜnh Hà Tây, Hòa
Bình, Hà NΚi, Ninh Bình, Th2a Thiên - Hu∆, >à N_ng, Qu0ng Nam, Bình D1,ng,
Bình Ph1+c, >Λng Nai, Thành phΑ HΛ Chí Minh, Bà R4a - V8ng Tàu (M∴i et al.,
2005).
G2a sinh tr1Ιng trong nhi7u ∗i7u ki∃n sinh thái khác nhau t2 các hΑc ∗á ven
bΦ bi<n ∗∆n ∗Λi núi ∗á, t2 các khu vΕc ∗ϑm lϑy ven bi<n ∗∆n vùng r2ng núi. Th1Φng
g=p mΡc ven theo sông suΑi, kênh r;ch, vùng có tri7u. Cây ra hoa k∆t qu0 hϑu nh1
quanh nΘm.

-11-


1.3.2. Cô
5ng và ho)t tính sinh h c
NhΕa lá, rΣ, v[ cây g2a ∗1Βc dùng làm thuΑc chΧa tr4 ∗au ∗ϑu, ∗au nh≅c
rΘng, các chΟ s1ng ∗au. RΣ khí sinh dùng s6c uΑng chΧa c0m m;o, viêm amygdal,
∗au nh≅c kh+p x1,ng, ∗òn ngã ∗au. NhΕa t2 lá và v[ ∗1Βc dùng làm thuΑc chΧa
b∃nh ∗au viêm gan và tiêu ch0y. N1+c s6c t2 lá dùng làm thuΑc uΑng chΧa c0m
cúm, ho gà, viêm khí qu0n, viêm ruΚt c:p, sΑt rét. T;i quϑn ∗0o Admiralty, ng1Φi ta
dùng lá G2a non n:u n1+c xông ∗< chΧa c0m và ∗au nh≅c ∗ϑu (M∴i et al., 2005).

Βng 1.1. Ho;t tính chΑng ôxi hóa c.a các d4ch chi∆t cây G2a cùng v+i mΚt sΑ hΒp
ch:t và hàm l1Βng t ng các hΒp ch:t phenol trong các c=n chi∆t (Ao et al., 2008).
Χch chi≅t
EC

50
µg/ml)
Hàm
∋Εng t ng các
hΕp chΓt
(mg
gallic acid t1,ng
∗1,ng/1g c=n chi∆t)

DPPH

ABTS
+
PMS-
NADH
V[
7,9
±
0,1 4,0
±
0,0 97,5
±
2,8
237 ± 0.6
Qu0
7,3
±
0,0 9,2
±
0,1 179

±
2,8
179 ± 6.8
Lá
21,4
±
0,1 10,2
±
0,0 223
±
2,2
128 ± 1.2
BH
379
±
13,0

265
±
10,1

> 1000 41.7 ± 1.0
BE
4,8
±
0,0 1,6
±
0,0 63,2
±
1,3

436 ± 2.1
BW
11,6
±
0,1 4,0
±
0,0 83,9
±
2,8
194 ± 0.8
Trolox
4,4
±
0,0 0,5
±
0,0 181
±
5,8

Catechol 1,3 ± 0,0 114 ± 7,9
Vanillin >1000 425 ± 23,3
Syringaldehyde 74,1 ± 0,7 274 ± 26,9
p-Propylphenol 320 ± 3,0 >1000
p-Vinylguaiacol

8,8 ± 0,0 >1000
Syringol 5,4 ± 0,0 >1000
M i giá tr# trong b%ng ∋()c th+ hi.n b/ng tr# s1 trung bình ± sai s1 chu2n (n = 3).
K∆t qu0 ∗ánh giá ho;t tính sinh hΡc cho th:y, d4ch chi∆t methanol c.a v[,
qu0 và lá cây G2a F. microcarpa th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa r:t m;nh. Trong

-12-


∗ó, c=n chi∆t methanol c.a v[ cây G2a th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa m;nh h,n
c=n chi∆t methanol c.a lá và qu0 trên h∃ thΑng ABTS
•+
, PMS–NADH và
β
-
carotene/linoleic acid. Tuy nhiên không có sΕ khác bi∃t nào ∗áng k< ∗1Βc phát hi∃n
trên ph1,ng pháp DPPH. Do th< hi∃n ho;t tính cao h,n các phϑn khác, d4ch chi∆t
methanol v[ cây G2a ti∆p tΗc ∗1Βc chi∆t phân bΑ thành các c=n chi∆t tan trong
hexane (BH), ethyl acetate (BE) và n1+c (BW). Trong ba phân ∗o;n chi∆t thu ∗1Βc,
phân ∗o;n BE th< hi∃n ho;t tính thu dΡn gΑc tΕ do DPPH, ABTS
•+
và thu dΡn gΑc
O
2
(Superoxide) sinh ra Ι h∃ thΑng PMS-NADH m;nh nh:t (B0ng 1.1). Giá tr4
EC
50
c.a nó Ι ba ph1,ng pháp ∗ánh giá này lϑn l1Βt là 4,8, 1,6 và 63,2 µg/ml. Ch:t
∗Αi ch≅ng d1,ng ∗1Βc sΓ dΗng là trolox có giá tr4 EC
50
t1,ng ≅ng là 4,4, 0,5 và 181
µg/ml. Nh1 v)y, ho;t tính chΑng ôxi hóa c.a phân ∗o;n chi∆t ethyl acetate m;nh
t1,ng ∗1,ng so v+i ho;t tính c.a ch:t chu?n d1,ng trolox. Phân tích thành phϑn
hóa hΡc c.a phân ∗o;n chi∆t ethyl acetate c.a c=n chi∆t methanol v[ cây G2a b&ng
ph1,ng pháp GC-MS và HPLC-MS ∗ã xác ∗4nh sΕ có m=t c.a 12 hΒp ch:t là
catechol, coumaran, p-vinylguaiacol, syringol, p-propylphenol, vanillin, p-

propylguiacol, isovanillic acid, 4-n-propylresorcinol, syringaldehyde,
protocatechuic acid và oleanolic acid. Catechol th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa
m;nh h,n trolox (Ao et al., 2008).
Ngoài ra, c=n chi∆t methanol c.a v[ cây G2a còn th< hi∃n ho;t tính kháng
khu?n trên c0 các ch.ng vi khu?n Gram (
) (Escherichia coli và Achromobacter
polymorph) và Gram (+) (Bacillus brevis, B. cereus và B. subtilis) khi thΓ nghi∃m
b&ng ph1,ng pháp khu∆ch tán ∗λa th;ch. T1,ng tΕ nh1 Ι ho;t tính chΑng ôxi hóa,
c=n chi∆t methanol c.a v[ cây G2a th< hi∃n ho;t tính kháng khu?n m;nh h,n so v+i
c=n chi∆t c.a qu0 và lá. Các c=n chi∆t methanol t2 v[, lá và qu0 cây G2a ∗7u không
th< hi∃n ho;t tính kháng ch.ng vi khu?n Mycobacterium avium. Tuy nhiên, phân
∗o;n chi∆t ethyl acetate c.a c=n chi∆t methanol v[ cây G2a (BE) l;i th< hi∃n ho;t
tính m;nh trên t:t c0 các ch.ng vi khu?n ∗1Βc thΓ nghi∃m, k< c0 ch.ng M. avium
(B0ng 1.2). Các k∆t qu0 trên cho th:y, phân ∗o;n chi∆t ethyl acetate c.a c=n chi∆t
methanol v[ cây G2a th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa và kháng khu?n cao có th<
-13-


do nó có ch≅a hàm l1Βng cao các hΒp ch:t phenol (436 mg gallic acid t1,ng
∗1,ng/1g c=n chi∆t) (Ao et al., 2008).
BΒng 1.2. Ho;t tính kháng khu?n c.a các d4ch chi∆t cây G2a và ampicillin (Ao et
al., 2008)
ChΗng vi khuΙn
#∋ϑng kính vòng vô khuΙn mm)
VΚ Β BE Ampicillin

Bacillus brevis
17,5 ± 2,5

11,3 ± 0,0

11,9 ± 1,4

18,2 ± 2,4

34,5 ± 0,5
Bacillus cereus
14,7 ± 1,2

13,8 ± 1,0

10,9 ± 0,1

15,5 ± 2,5

–
Bacillus subtilis
15,3 ± 1,3

12,9 ± 0,1

12,0 ± 0,5

16,8 ± 1,8

30,0 ± 0,0
Escherichia coli
17,8 ± 0,8

11,2 ± 0,4

7,5 ± 0,0 16,0 ± 0,5

27,0 ± 0,5
Mycobacterium avium
– – – 7,3 ± 0,8 34,5 ± 0,5
Achromobacter
polymorph
8,0 ± 1,0 – – 7,3 ± 0,8 21,0 ± 2,5
M i giá tr# trong b%ng ∋()c th+ hi.n b/ng tr# s1 trung bình ± sai s1 chu2n (n = 2).
Các c3n chi4t ∋()c th5 6 n7ng ∋8 400 µg/∋9a, kháng sinh appicillin th5 6 1 µg/∋9a.

BΒng
. Ho;t tính chΑng ôxi hóa c.a các d4ch chi∆t rΣ khí sinh cây G2a cùng v+i
mΚt sΑ hΒp ch:t và hàm l1Βng t ng các hΒp ch:t phenol trong các c=n chi∆t (Ao et
al., 2009).
Χ
EC
50
(µ
g/
Hàm
∋Εng tΦng các hΕp
ch
t ph (mg gallic
acid t1,ng ∗1,ng/1g c=n)
DPPH ABTS
+

PMS-

NADH
Methanol
6,8 ± 0,1 5,6 ± 0,1 137,5 ± 6,4 240,3 ± 4,3
Hexan
173,0 ± 5,8

75,1 ± 0,8

>1000 45,2 ± 1,3
Ethyl acetate
6,0 ± 0,0 1,8 ± 0,0 89,7 ± 2,6 391,9 ± 2,5
n-Butanol
11,2 ± 0,1 3,0 ± 0,0 115,2 ± 3,2 286,9 ± 5,1
N1+c
36,5 ± 0,2 12,4 ± 0,3

211,1 ± 10,7

92,0 ± 2,5
Trolox
4,4 ± 0,0 0,5 ± 0,0 180,7 ± 5,8
M i giá tr# trong b%ng ∋()c th+ hi.n b/ng tr# s1 trung bình ± sai s1 chu2n (n = 3).
-14-


BΒng . Ho;t tính kháng khu?n c.a các d4ch chi∆t c.a rΣ khí sinh cây G2a và
ampicillin (Ao et al., 2009)
Χ
g (
B. brevis

B.
cereus
B.
subtilis
E. coli
M.
avium
A.polymorph

Methanol
12,8 ±
0,5
13,1 ±
0,2
11,6 ±
0,9
11,0 ±
0,8
– –
Hexan
11,9 ±
0,3
11,4 ±
0,5
10,5 ±
0,2
11,3 ±
0,3
– –

Ethyl
acetate
13,4 ±
0,7
14,5 ±
0,4
12,5 ±
0,5
12,0 ±
0,1
– –
n-Butanol
13,0 ±
0,3
14,0 ±
0,4
12,0 ±
0,1
9,0 ± 0,1 – –
N1+c
10,0 ±
0,2
10,5 ±
0,3
10,5 ±
0,4
– – –
Ampicillin
34,3 ±
0,7

6,5 ± 0,3 30,0 ±
0,0
34,5 ±
0,3
34,5 ±
0,3
21,0 ± 1,4
DMSO
8,5 ± 0,2 – 6,8 ± 0,5 6,5 ± 0,0 6,5 ± 0,0 –
M i giá tr# trong b%ng ∋()c th+ hi.n b/ng tr# s1 trung bình ± sai s1 chu2n (n = 3).
Các c3n chi4t ∋()c th5 6 n7ng ∋8 200 µg/∋9a, kháng sinh appicillin th5 6 1 µg/∋9a.

Các nghiên c≅u ti∆p theo c.a nhóm tác gi0 Ao Changwei v7 ho;t tính chΑng
ôxi hóa và kháng khu?n c.a các c=n chi∆t c.a rΣ khí sinh cây G2a cho th:y: Phân
∗o;n chi∆t ethyl acetate có ch≅a hàm l1Βng các hΒp ch:t phenol cao nh:t và c8ng
th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa cao nh:t (B0ng 1.3). Ngoài ra, các d4ch chi∆t có
hàm l1Βng các hΒp ch:t phenol cao (d4ch chi∆t ethyl acetate, methanol và n-
butanol) c8ng th< hi∃n ho;t tính kháng khu?n cao h,n các d4ch chi∆t có hàm l1Βng
các hΒp ch:t phenol th:p (d4ch chi∆t n1+c và hexane) trên bΑn ch.ng vi khu?n thΓ
nghi∃m là Bacillus brevis, B. cereus, B. subtilis và Escherichia coli. Tuy nhiên, t:t
c0 các c=n chi∆t không th< hi∃n ho;t tính trên hai ch.ng vi khu?n Mycobacterium
avium và Achromobacter polymorph (B0ng 1.4). Các hΒp ch:t protocatechuic acid,
catechol, p-vinylguaiacol, syringol, p-propylphenol, vanillin, p-propylguaiacol,
-15-


isovanillic acid, 4-n-propylresorcinol, syringaldehyde và oleanolic acid ∗1Βc xác
∗4nh có m=t trong phân ∗o;n chi∆t ethyl acetate c.a c=n chi∆t methanol rΣ khí sinh
cây G2a b&ng ph1,ng pháp HPLC-MS (Ao et al., 2009).
Gϑn ∗ây, các nghiên c≅u c.a nhóm tác gi0 κn >Κ cho th:y c=n chi∆t ethyl

acetate c.a v[ cây G2a th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa (thu dΡn gΑc tΕ do DPPH,
ABTS
•+
và thu dΡn gΑc O
2
) và b0o v∃ gan m;nh (th< hi∃n Ι m≅c ∗Κ làm gi0m sΕ
thay ∗ i các chΜ sΑ sinh hóa Ι chuΚt khi ∗1Βc kích thích b&ng CCl
4
và paracetamol).
Nghiên c≅u hóa thΕc v)t ∗ã ch≅ng minh sΕ có m=t c.a hΒp ch:t phenol là catechin,
mΚt hΒp ch:t có th< ∗óng vai trò t;o nên ho;t tính chΑng ôxi hóa và b0o v∃ gan
(Kalaskar, Surana, 2011). Ti∆p theo, các nghiên c≅u c.a nhóm tác gi0 ng1Φi Ai C)p
cho th:y, c=n chi∆t n-hexane c.a lá cây G2a Ι li7u 500 mg/kg th< trΡng và sΓ dΗng
5 lϑn/tuϑn liên tΗc trong 9 tuϑn có tác dΗng c0i thi∃n tΑt thành phϑn lipid, th< hi∃n
ho;t tính chΑng ôxi hóa, các enzym ch≅c nΘng gan và hình thái mô b∃nh hΡc gan Ι
chuΚt ∗ã ∗1Βc làm tΘng choletsterol máu. Các k∆t qu0 cho th:y d4ch chi∆t n-hexane
cây G2a có tác dΗng chΑng ôxi hóa và làm gi0m lipid máu Ι chuΚt gây tΘng
cholesterol máu do nó có tác dΗng làm gi0m sΕ ôxi hóa LDL (low-density
lipoprotein), tΘng c1Φng t ng hΒp HDL (high-density lipoprotein) và ≅c ch∆ sΕ
peroxy hóa lipid (Awad et al., 2011).
h hΕ & cΓ Λ∋Ε
Theo các tài li∃u ∗ã công bΑ, các hΒp ch:t trao ∗ i th≅ c:p ch. y∆u c.a cây
G2a là các triterpene. Ngoài ra, mΚt sΑ hΒp ch:t thuΚc nhóm flavonoid, lignan,
phenylpropanoid, chlorin, monotecpen, dΤn xu:t c.a tocopherol và mΚt sΑ hΒp ch:t
khác.
a. Các h.p ch/t triterpene
Thành phϑn triterpene c.a cây G2a ∗1Βc các nhà khoa hΡc nghiên c≅u khá
s+m. NΘm 1987, sáu hΒp ch:t triterpene là lupenyl acetate (1), friedelin (
), glutinol
(3), epifriedelinol (

), taraxerol (5) và oleanolic acid ( ) ∗ã ∗1Βc phân l)p và xác
∗4nh t2 lá cây G2a (Higa et al., 1987). >∆n nΘm 1996, nhóm nghiên c≅u c.a tác gi0
-16-


này ti∆p tΗc công bΑ
β
-amyrin (7),
β
-amyrin acetate (8), maslinic acid (9) và 2
α
-
hydroxyursolic acid (10) (Hình 1.1) t2 qu0 cây G2a (Higa et al., 1996).
AcO
O
HO
H
HO
H
R
1
O
H
R
2
HO
HO
H COOH
HO
HO

H
COOH
R
1
O
H
H R
3
R
2
H
H
1
3
5
R
1
= H, R
2
= COOH
7 R
1
= H, R
2
= CH
3
8 R
1
= Ac, R
2

= CH
3
10
9
11 R
1
= H, R
2
+R
3
= O
R
1
= R
3
=H, R
2
= OH
13 R
1
= Ac, R
2
+R
3
= O
R
1
= R
2
= R

3
=H
HO
H
H
H
H
OH
HO
H
H
H
H
O
15
HO
H
H
H
H
O
17
HO
H H H

Hình 1.1. C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t 1 - (Higa et al., 1996; Kuo, Chiang,
1999)
NΘm 1999, nΘm hΒp ch:t triterpene d;ng khung taraxastan m+i 22-oxo-20-
taraxasten-3
β

-ol (11), 20-taraxastene-3
β
,22
β
-diol (12), 3
β
-acetoxy-20-taraxasten-
22-one (13), 20(30)-taraxastene-3
β
,21
α
-diol ( ), 20
α
,21
α
-epoxytaraxastan-3
β
-ol
(15), cùng v+i 20-taraxasten-3
β
-ol ( ) và ptiloepoxide (17) (hình 1.1) ∗1Βc phân
l)p và xác ∗4nh c:u trúc t2 rΣ khí sinh cây G2a F. microcarpa (Kuo, Chiang, 1999).
Sau ∗ó, nhóm nghiên c≅u này ti∆p tΗc công bΑ thêm bΑn hΒp ch:t triterpene d;ng
khung ursan m+i, 3
β
-acetoxy-11
α
-methoxy-12-ursene (18), 3
β
-acetoxy-11

α
-
ethoxy-12-ursene (19), 3
β
-acetoxy-11
α
-hydroperoxy-12-ursene ( ), 3
β
-hydroxy-
11
α
-hydroperoxy-12-ursene ( ) và hai triterpene d;ng khung olean m+i, 3
β
-
acetoxy-11
α
-ethoxy-12-oleanene ( ), 3
β
-acetoxy-11
α
-hydroperoxy-12-oleanene
(
), cùng v+i 3
β
-acetoxy-11
α
-hydroxy-12-ursene ( ), 3
β
,11
α

-diacetoxy-12-
-17-


ursene (
), 3
β
-acetoxy-11
α
-hydroxy-12-oleanene ( ) (hình 1.2), t2 rΣ khí sinh
loài cây này (Kuo, Chiang, 2000).
R
1
O
H
R
2
O
R
1
O
R
2
O
R
1
O
OR
2
AcO

R
O
AcO
R
OR
2
AcO
HOO
O
AcO
HOO
O
AcO
R
H
AcO
O
R
R
1
= Ac, R
2
= Et
3 R
1
= Ac, R
2
= OH
R
1

= Ac, R
2
= H
18 R
1
= Ac, R
2
= Me
19 R
1
= Ac, R
2
= Et
0 R
1
= Ac, R
2
= OH
1 R
1
= H, R
2
= OH
R
1
= Ac, R
2
= H
5 R
1

= R
2
= Ac
R
1
= R
2
= H
R
1
= Ac, R
2
= H
R
1
= Ac, R
2
= Me
30 R = OH
33 R = H
31 R = OMe
R = OOH
35
37 R = OMe
38 R = OOH
39 R =
β
-H
0

R

=

α
-
O
O
H
H
AcO
O
O

Hình 1.2. C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t 18 - (Chiang, Kuo, 2000; Chiang,
Kuo, 2001; Kuo, Chiang, 2000)
C8ng trong nΘm 2000, nhóm nghiên c≅u này ti∆p tΗc công bΑ thêm b?y hΒp
ch:t triterpene d;ng khung taraxestan m+i là 20-taraxastene-3
β
,22
α
-diol ( ), 3
β
-
acetoxy-20-taraxasten-22
α
-ol ( ), 3
β
-acetoxy-22
α

-methoxy-20-taraxastene ( ),
3
β
-acetoxy-20
α
,21
α
-epoxytaraxastan-22
α
-ol (30), 3
β
-acetoxy-19
α
-methoxy-20-
taraxastene (31), 3
β
-acetoxy-19
α
-hydroperoxy-20-taraxastene ( ), 3
β
-acetoxy-
20
α
,21
α
-epoxytaraxastane (33) (Hình 1.2), t2 rΣ khí sinh loài F. microcarpa
(Chiang, Kuo, 2000). NΘm 2001, sáu hΒp ch:t triterpene m+i, 3
β
-acetoxy-12
β

,13
β
-
epoxy-11
α
-hydroperoxyursane ( ), 3
β
-acetoxy-11
α
-hydroperoxy-13
α
H-ursan-12-
one (35), 3
β
-acetoxy-1
β
,11
α
-epidioxy-12-ursene ( ), (20S)-3
β
-acetoxy-lupan-29-
oic acid (37), (20S)-3
β
-acetoxy-20-hydroperoxy-30-norlupane (38), 3
β
-acetoxy-
18
α
-hydroperoxy-12-oleanen-11-one (39), cùng v+i 3
β

-acetoxy-12-oleanen-11-one
-18-


( ) (Hình 1.2) ti∆p tΗc ∗1Βc công bΑ t2 rΣ khí sinh c.a loài này. C:u trúc hóa hΡc
c.a các hΒp ch:t
và 39 ∗1Βc khαng ∗4nh b&ng k∆t qu0 ph X-ray (Chiang, Kuo,
2001).
AcO
OH
HO
O
HO
H
O
AcO
HO
OAc
AcO
HO
H
O
R
2
O
AcO
O
O
5 
23

7 R
1
= H, R
2
= OH
9 R
1
+ R
2
= O
R
1
O
O
50
O
H
AcO
O
O
51
AcO
OH
AcO
OH
53
O
O
O

Hình 1.3. C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t
- (Chiang et al., 2001; Chiang,
Kuo, 2002; Chiang et al., 2005; Kuo, Lin, 2004)
C8ng trong nΘm 2001, nhóm nghiên c≅u c.a tác gi0 Chiang YM l;i ti∆p tΗc
công bΑ thêm bΑn hΒp ch:t cyclopropyl triterpene m+i là 27-nor-3
β
-hydroxy-25-
oxocycloartane (
), (22E)-25,26,27-trinor-3
β
-hydroxycycloart-22-en-24-al ( ),
3
β
-acetoxy-15
α
-hydroxy-13,27-cyclours-11-ene ( ), 3
β
-acetoxy-12
α
-formyloxy-
13,27-cycloursan-11
α
-ol ( ), cùng v+i (23E)-27-nor-3
β
-hydroxycycloart-23-en-
25-one ( ) (Hình 1.3) t2 rΣ khí sinh c.a loài này. Trong ∗ó các hΒp ch:t và
có c:u trúc 13,27-cycloursan r:t hi∆m g=p (Chiang et al., 2001). NΘm 2002, nhóm
nghiên c≅u c.a tác gi0 Chiang YM ti∆p tΗc công bΑ thêm ba hΒp ch:t triterpene m+i
và hi∆m là 3
β

-acetoxy-11
α
-hydroxy-11(12 13)abeooleanan-12-al ( ), 3
β
-
hydroxy-20-oxo-29(20→
19)abeolupane ( ) và 29,30-dinor-3
β
-acetoxy-18,19-
dioxo-18,19-secolupane ( ) (Hình 1.3). C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t ∗1Βc
-19-


xác ∗4nh b&ng các ph1,ng pháp ph NMR và X-Ray. Các hΒp ch:t và có c:u
trúc ∗Κc ∗áo có th< b6t nguΛn t2 khung lupan v+i cùng con ∗1Φng sinh t ng hΒp
(Chiang, Kuo, 2002). Ti∆p theo vào nΘm 2004, các tác gi0 Kuo YH và Lin HY công
bΑ hai hΒp ch:t triterpene m+i và hi∆m là 29(20 19)abeolupane-3,20-dione ( ) và
19,20-secoursane-3,19,20-trione (50), cùng v+i (Hình 1.3) t2 lá loài F.
microcarpa. T;i thΦi ∗i<m công bΑ, hΒp ch:t
là dΤn xu:t 29(20→19)abeolupane
th≅ hai ∗1Βc phát hi∃n (Kuo, Lin, 2004).
BΒ
. Ho;t tính gây ∗Κc t∆ bào c.a các hΒp ch:t 58- 5 (Chiang et al., 2005).
HΕp chΓt
IC
50
(µ
)
HONE-1 KB HT29
58

>10 >10
9,3
±
1,6
59
7,2
±
1,9 6,3
±
1,6
>10
4,7
±
1,9 6,7
±
2,6
>10
4,9
±
2,1 8,2
±
1,8
>10
>10
8,4
±
2,9
>10
5,2
±

0,7 4,0
±
2,1 6,3
±
1,8
8,8
±
1,5 8,2
±
2,7 4,7
±
1,5
9,4
±
2,8 8,3
±
2,4
>10
M i giá tr# trong b%ng ∋()c th+ hi.n b/ng tr# s1 trung bình ± sai s1 chu2n (n = 3)
NΘm 2005, nhóm nghiên c≅u c.a tác gi0 Chiang YM công bΑ sáu hΒp ch:t
triterpene m+i, 3
β
-acetoxy-12,19-dioxo-13(18)-oleanene (51), 3
β
-acetoxy-19(29)-
taraxasten-20
α
-ol ( ), 3
β
-acetoxy-21

α
,22
α
-epoxytaraxastan-20
α
-ol (53), 3,22-
dioxo-20-taraxastene (
), 3
β
-acetoxy-11
α
,12
α
-epoxy-16-oxo-14-taraxerene (55),
3
β
-acetoxy-25-methoxylanosta-8,23-diene ( ), cùng v+i chín hΒp ch:t ∗ã bi∆t là
3
β
-acetoxy-11
α
,12
α
-epoxy-14-taraxerene (57), 3
β
-acetoxy-25-hydroxylanosta-
8,23-diene (58), oleanonic acid (59), acetylbetulinic acid ( ), betulonic acid ( ),
acetylursolic acid (
), ursonic acid ( ), ursolic acid ( ) và 3-oxofriedelan-28-oic
acid (

) (Hình 1.3 và 1.4) t2 rΣ khí sinh cây G2a. K∆t qu0 ∗ánh giá ho;t tính gây
∗Κc t∆ bào trên ba dòng t∆ bào ung th1 là HONE-1 (nasopharyngeal carcinoma), KB
-20-


(oral epidermoid carcinoma), HT29 (colorectal carcinoma) cho th:y, các hΒp ch:t
59-
có ch≅a nhóm axít Ι v4 trí C-28 th< hi∃n ho;t tính m;nh (B0ng 1.5) v+i giá tr4
IC
50
n&m trong kho0ng 4,0-9,4 µM (Chiang et al., 2005). Gϑn ∗ây, 12,20(30)-
ursadien-3α-ol, epifriedelanol, α-amyrin acetate,
β
-sitosterol,
β
-daucosterol ∗1Βc
công bΑ t2 rΣ khí sinh cây G2a (Wang et al., 2009). Sang nΘm 2010,
β
-amyrone,
lupeol, lupeol acetate, maslinic acid, epifriedelinol (Li et al., 2010), friedelin,
friedelinol, betulinic acid, stigmast-4-en-6
β
-ol-3-one (Ya et al., 2010), ti∆p tΗc ∗1Βc
công bΑ t2 cây G2a.
R
2
COOH
R
1
AcO

O
R
AcO
OR
O
COOH
R
1
= H, R
2
= OAc
R
1
+ R
2
= O
55 R = O
57 R = H
2
R = Me
58 R = H
59
R
2
COOH
R
1
R
1
= H, R

2
= OAc
3 R
1
+ R
2
= O
R
1
= H, R
2
= OH
O
COOH

C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t 55 - (Chiang et al., 2005;)

b. Các h.p ch/t flavonoid và lignan
NΘm 1997, hai hΒp ch:t isoflavon là ficuisoflavone ( ) và
isolupinisoflavone E (
) (Hình 1.5), ∗1Βc phân l)p t2 v[ thân cây F. microcarpa.
C:u trúc hóa hΡc c.a chúng ∗1Βc xác ∗4nh b&ng các ph1,ng pháp ph (Li et al.,
1997). NΘm 2008, (
)-epiafzelechin t2 lá cây G2a ∗1Βc nghiên c≅u ∗4nh tính và
∗4nh l1Βng b&ng ph1,ng pháp s6c ký l+p m[ng (TLC) và s6c ký l[ng hi∃u nΘng cao
(HPLC) (Wu et al., 2008). Gϑn ∗ây, mΚt hΒp ch:t flavonoid d;ng khung chancon
m+i là 4-(2-methylbut-3-en-2-yl)-4′-methoxy-2,5-dihydroxychalcone (
) (Hình
1.5) ∗1Βc phân l)p và xác ∗4nh c:u trúc t2 rΣ khí sinh cây G2a. HΒp ch:t này th<
hi∃n ho;t tính y∆u ≅c ch∆ sΕ s0n sinh khí NO và gây ∗Κc ∗Αi v+i các dòng t∆ bào

-21-


ung th1 K562 và PC3 (Xu et al., 2009). NΘm 2010, isovitexin ( ), vitexin (70),
orientin (71), isovitexin-3′′-O-glucopyranoside (
) (Hình 1.5), ∗1Βc xác ∗4nh có
trong lá cây G2a b&ng ph1,ng pháp HPLC-MS (Wang et al., 2010). Cùng nΘm này,
catechin (73) và epicatechin (73a) ∗1Βc công bΑ t2 v[ cây G2a (Ao et al., 2010) và
(+)(2R,3S) afzelechin, (
)(2R,3R) epiafzelechin và ( )(2R,3S) afzelechin t2 lá cây
G2a (Hu et al., 2010).
O
O
OH
OOH
HO
O
O
OOH
OH
HO
O
MeO
HO
OH
O
OOH
HO
OH
O

OH
RO
HO
HO
O
OOH
HO
OH
O
OH
HO
HO
HO
R
9 R = H
7
R =
β
-D-glucopyranosit
70 R = H
71 R = OH
O
OOH
HO
OH
73 R =
α
OH
73a R =
β

OH
R
OH
OHC
O
OCH
3
OH
OCH
3
CH
2
OH
O
O
H
H
H
3
CO
HO
H
3
CO
OR
2
OR
1
OH
OCH

3
OH
HOH
2
C
s =
75 R
1
= S, R
2
= CH
3
R
1
= CH
3
, R
2
= S

Hình 1.
C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t - (Li et al., 1997; Li, Kuo, 2000;
Wang et al., 2010; Xu et al., 2009)
Hai hΒp ch:t 73 và 73a th< hi∃n ho;t tính chΑng ôxi hóa và ≅c ch∆ enzym
hyaluronidase r:t tΑt (enzym xúc tác th.y phân hyaluronic acid và ∗1Βc cho là giΧ
vai trò quan trΡng trong quá trình di cΘn c.a các t∆ bào ung th1) (Ao et al., 2010).
(+)(2R,3S) afzelechin, (-)(2R,3R) epiafzelechin th< hi∃n ho;t tính kháng virut HSV-
1 y∆u v+i giá tr4 IC
50
t1,ng ≅ng là 0,49 và 0,55 mg/ml (Hu et al., 2010). Ba hΒp

ch:t lignan m+i là ficusal (
), ficusesquilignan A (75) và ficusesquilignan B ( )
(Hình 1.5) ∗1Βc phát hi∃n t2 gΟ cây G2a vào nΘm 2000 (Li, Kuo, 2000).


-22-


c. Các h.p ch/t phenyl propanoid
NΘm 2006, mΚt phenylpropanoid m+i ficuscarpanoside B (77) cùng v+i ba
ch:t ∗ã bi∆t là (7S,8R)-syringoylglycerol (78), (7S,8R)-syringoylglycerol-7-O-
β
-D-
glucopyranoside (79) và icariside D
2
(80) (Hình 1.6) ∗1Βc phân l)p t2 rΣ khí sinh
cây G2a (Ouyang, Kuo, 2006). Sau ∗ó, ba phenylpropanoid m+i, ficuscarpanoside
A (81), guaiacylglycerol 9-O-
β
-D-glucopyranoside ( ), erythro-guaiacylglycerol 9-
O-
β
-D-glucopyranoside (83), cùng v+i guaiacylglycerol (), erythro-
guaiacylglycerol (85), 4-methoxy guaiacylglycerol 7-O-
β
-D-glucopyranoside ( )
và 3-(4-hydroxy-3-methoxy phenyl) propan-1,2-diol (87) ti∆p tΗc ∗1Βc nhóm tác
gi0 này phân l)p và xác ∗4nh c:u trúc t2 rΣ khí sinh cây G2a vào nΘm 2007 (Ouyang
et al., 2007).
R

3
O
OH
R
2
O
OH
OCH
3
R
1
HO
OGc
OH
OCH
3
R
O
O
O
O
H
HO
OH
HO
R
2
O
OH
R

1
OH
OCH
3
78 R
1
= OCH
3
, R
2
= R
3
= H
79 R
1
= OCH
3
, R
2
= Glc, R
3
= H
8
R
1
= R
2
= H, R
3
= Glc

8
R
1
= R
2
= R
3
= H
8
R
1
= R
3
= H, R
2
= Glc
80
77 R
1
= OCH
3
81 R
1
= H
83 R
1
= OH, R
2
= Glc
85 R

1
= OH, R
2
= H
87 R
1
= R
2
= H
O
HO
HO
HO
OH
Glc =

Hình
C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t - (Ouyang, Kuo, 2006; Ouyang
et al., 2007)
d. Các h.p ch/t s0c t∗ chlorin
Gϑn ∗ây nh:t, ba hΒp ch:t s6c tΑ chlorin m+i là µcusmicrochlorin A (88),
µcusmicrochlorin B (89) và µcusmicrochlorin C (90), cùng v+i aristophyll-C (91),
pyropheophytin a ( ), 13
2
(S)-pheophyton a (93), 13
2
(R)-pheophyton a ( ),
13
2
(R)-hydroxypheophytin a (95), 13

2
(S)-hydroxypheophytin a (
), 13
2
(R)-
hydroxypheophyton a (97) và 13
2
(S)-hydroxypheophyton a (98) (Hình 1.7) ∗1Βc
phân l)p và xác ∗4nh c:u trúc t2 lá cây G2a. MΚt ∗i7u ∗áng quan tâm là các hΒp
ch:t neophytin m+i r:t hi∆m g=p trong tΕ nhiên. Trong suΑt 10 nΘm trΙ l;i ∗ây, chΜ
có ba hΒp ch:t neophytin tΕ nhiên có c:u trúc m+i ∗1Βc xác ∗4nh. Các nghiên c≅u
-23-


ti∆p theo v7 ho;t tính sinh hΡc c.a l+p ch:t này sβ h≅a hn nhi7u k∆t qu0 ∗áng quan
tâm (Lin et al., 2011).
NH
N
N
HN
H
3
C
CH
3
CH
3
CH
3
O

H
3
C
COOMe
MeO
RO
O
H
2
C
O
NH
N
N
HN
H
3
C
R
CH
3
CH
3
O
H
3
C
O
O
O

H
2
C
O
phytyl
NH
N
N
HN
H
3
C
CH
3
CH
3
CH
3
H
3
C
R
3
O
O
H
2
C
O
R

2
R
1
88 R = Me
89 R = phytyl
90 R = CHO
91 R = Me
R
1
= R
2
= H, R
3
= phytyl
93 R
1
= H, R
2
= COOCH
3
,R
3
= Me
R
1
= COOCH
3
, R
2
= H, R

3
= Me
95 R
1
= OH, R
2
= COOCH
3
, R
3
= phytyl
R
1
= COOCH
3
, R
2
= OH, R
3
= phytyl
97 R
1
= OH, R
2
= COOCH
3
, R
3
= Me
98 R

1
= COOCH
3
, R
2
= OH, R
3
= Me

C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t 88 -98 (Lin et al., 2011)
e. Các h.p ch/t khác
Ngoài thành phϑn các hΒp ch:t trao ∗ i th≅ c:p chính là các triterpene,
flavonoid, lignan và phenylpropanoid, mΚt sΑ l+p ch:t khác c8ng ∗1Βc phân l)p và
xác ∗4nh c:u trúc t2 cây G2a. NΘm 1998, mΚt monotecpen, ficusic acid (99) và hai
hΒp ch:t phenol m+i, ficusol (100) và ficuglucoside (101) (Hình 1.8), ∗1Βc phân l)p
và xác ∗4nh c:u trúc t2 d4ch chi∆t methanol c.a gΟ cây G2a (Li, Kuo, 1998). Ti∆p
theo, mΚt hΒp ch:t apocarotenoid, ficusone (
) và hai dΤn xu:t γ-lacton m+i,
ficuspirolide (103) và ficusolide ( ), cùng v+i 4,5-dihydroblumenol A (105) ti∆p
tΗc ∗1Βc hai tác gi0 này công bΑ vào nΘm 1999 (Kuo, Li, 1999) và mΚt γ-lacton
m+i, ficuspirolide diacetate (
) (Hình 1.8) vào nΘm 2000 (Li, Kuo, 2000).
-24-


O
H
COOH
OH
H

COOCH
3
H
3
CO
HO
OCH
3
OH
O
O
HO
HO
OH
OH
HO
HO
O
O
O
O
O
O
CH
2
OR
CH
2
OR
O

OH
O H
OH
O
MeOCOH
(CH
2
)
3
-CH-(CH
2
)
3
-CH-(CH
2
)
3
-CH-CH
3
O
CH
3
CH
3
CH
3
R
(CH
2
)

3
-CH-(CH
2
)
3
-CH-(CH
2
)
3
-CH-CH
3
CH
3
CH
3
CH
3
O
HO
COOH
OH
O
O
O
HO
HO
OH
OH
HO
OH

O OH
OH O
O
HO
OH
99
100
101
103
R = H
R = Ac
105
107 R =
β
CH
3
108 R =
α
CH
3
109
110
1
1
1

Hình 1.8. C:u trúc hóa hΡc c.a các hΒp ch:t 99-112 (Kuo, Li, 1999; Li, Kuo, 1998;
Li, Kuo, 2000; Ouyang, Kuo, 2006)
NΘm 2002, hai m1,i ba hΒp ch:t có kh0 nΘng bay h,i là 4-
methylbenzaldehyde, methyl salicylate, myrcene, (E)-

β
-ocimene, linalool, α-
pinene, sabinene,
β
-pinen, limonene, dendrolasine, cyclosativene,
α
-copaene,
β
-
cubebene,
β
-elemene,
β
-caryophyllene,
β
-copaene, aromadendrene,
α
-humulene,
germacrene D, bicyclogermacrene,
α
-muurolene, germacrene A và -cadinene,
∗1Βc xác ∗4nh t2 cây G2a b&ng GC-MS (Laure et al., 2002). Nghiên c≅u ti∆p theo
cho th:y, phytol (32,74%), 6,10,14-trimethyl-2-pentadecanone (13,18%), (E,E)-
6,10,14-trimethyl-5,9,13-pentadecatrien-2-one, patchoulic alcohol (4,05%) và 6,10-
dimethyl-5,9-undecadien-2-one (3,67%) là thành phϑn chính c.a tinh dϑu thu ∗1Βc
b&ng ph1,ng pháp c:t lôi cuΑn h,i n1+c c.a cây G2a (Li et al., 2008). Hai dΤn xu:t
α
-tocopherol m+i,
α
-tocospirol A (107) và B (108), cùng v+i

α
-tocopherol (109)
∗1Βc công bΑ t2 rΣ khí sinh cây G2a. Các c, ch∆ ph0n ≅ng và chuy<n hóa sinh hΡc
c.a 107 và 108 ∗ã ∗1Βc ∗1a ra (Chiang, Kuo, 2003). Hai hΒp ch:t m+i (7E,9Z)-
dihydrophaseic acid 3-O-
β
-D-glucopyranoside (110) và ficuscarpanic acid (111),
cùng v+i 2,2'-dihydroxyl ether (1 ) (Hình 1.8) ti∆p tΗc ∗1Βc công bΑ t2 rΣ khí sinh
c.a cây G2a (Ouyang, Kuo, 2006). Gϑn ∗ây, mΚt hΒp ch:t m+i (2S,3S,4R)-2-[(2'R)-
-25-


2'-hydroxypentracosanoylamino]-heptadecane-1,3,4-triol cùng v+i hexacosanoic
acid, heneicosanoic acid (Wang et al., 2009), stearic acid (Li et al., 2010) và 1-
pentatriacontanol (Ya et al., 2010) ∗1Βc công bΑ t2 rΣ khí sinh cây G2a.
1.4. CÂY >A BÚP >ν F. ELASTICA
Β 0
>a búp ∗[ là cây gΟ th1Φng xanh, cao t+i 35 m, ∗1Φng kính thân có th< lên
t+i 70 cm. RΣ c8ng phát tri<n m;nh trên cành và mΡc h1+ng xuΑng ∗:t. Lá to, hình
trái xoan hay bϑu dΗc, m=t trên màu lΗc bóng, dày và dai. ChΛi ngΡn bao bΙi mΚt
cái búp ∗[ do lá kèm t;o ra, khi lá mΙ ra thì các búp rΗng xuΑng. CΗm hoa d;ng qu0
sung, hình càu dt, mΡc Ι nách lá; cΗm qu0 chín màu vàng lΗc, m7m, dΣ nát.
Cây mΡc hoang và ∗1Βc trΛng nhi7u ∗< l:y bóng mát, ho=c trΛng Ι mép ao
hΛ, l:y qu0 rΗng làm th≅c Θn cho cá. Ra hoa qu0 vào tháng 3-5. Cây phân bΑ nhi7u
n,i Ι Vi∃t Nam và còn có Ι κn >Κ, Neepan, Mianma, Malaixia, In∗ônêxia.
5 ) +c − +c
Lá cây >a búp ∗[ th1Φng dùng ∗< gi0i c0m cho ra mΛ hôi. Tua rΣ lΒi ti<u
m;nh, th1Φng dùng chΧa phù n7, c tr1+ng do x, gan. M. dùng chΧa mΗn nhΡt (Võ
VΘn Chi, 2012). Nghiên c≅u m+i ∗ây cho th:y, nhΕa cây ∗a búp ∗[ th< hi∃n ho;t
tính chΑng sán máng (Seif El-Din et al., 2014). Phân tích GC-MS dϑu lá cây >a búp

∗[ trΛng Ι Nigeria cho th:y các thành phϑn chính là 6,10,14-trimethyl-2-
pentadecanone (25.9%), geranylacetone (9.9%), heneicosene (8.4%) và 1,8-cineole
(8.2%) (Ogunwande et al., 2011). NΘm 2012, hai hΒp ch:t ba hΒp ch:t m+i là
ficusamide, ficusoside và elasticoside ∗ã ∗1Βc phân l)p t2 v[ rΣ khí sinh cây >a búp
∗[. K∆t qu0 ∗ánh giá ho;t tính cho th:y ficusamide th< hi∃n ho;t tính gây ∗Κc t∆ bào
trung bình trên dòng t∆ bào ung th1 ph i A549 và ho;t tính kháng khu?n m;nh trên
ch.ng Staphylococcus saprophyticus, trong khi elasticoside th< hi∃n ho;t tính m;nh
trên ch.ng Enterococcus faecalis (Mbosso et al., 2012).