VẬT LÝ CHẤT RẮN Chuong 25 sinh thái học cá thể

CHƯƠNG 25

SINH THÁI HỌC CÁ THỂ


SINH THÁI HỌC VÀ MÔI TRƯỜNG


Sinh thái học
- Mối quan hệ hai chiều giữa sinh vật với môi trường
- Các điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của sinh vật và
môi trường


Môi trường
- Tất cả các yếu tố bao quanh sinh vật
- Tác động lên sinh vật:
+ Sự tồn tại
+ Sự sinh trưởng, phát triển
+ Hoạt động sống


+ Tác động trực tiếp: động vật ăn thực vật.
+ Tác động gián tiếp: nước ô nhiễm  gây độc cho
động, thực vật.
+ Tác động qua lại: động vật sinh sôi nhiều  phân
nhiều  nguồn dinh dưỡng cho thực vật


Các loại môi trường sống của sinh vật:
- Môi trường nước: nước mặn (biển, hồ nước mặn),

nước lợ (nước vùng cửa sông, ven biển), nước ngọt (ao,
hồ, sông, suối)
- Môi trường đất: các loại đất khác nhau
- Môi trường không khí: các lớp khí quyển bao quanh
trái đất
- Mơi trường sinh vật: thực vật, động vật, con người


CÁC YẾU TỐ SINH THÁI HỌC


Các yếu tố khơng sống:
- Khí hậu: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, khơng khí, gió…
- Thổ nhưỡng: đất, đá, các thành phần cơ học và tính
chất lý hố của đất
- Nước: nước biển, nước ao, hồ, sông, suối, nước mưa
- Địa hình: độ cao, độ trũng, độ dốc, hướng phơi của địa
hình


Các yếu tố sống
- Các cơ thể sống: vi sinh vật, nấm, thực vật, động vật
- Ảnh hưởng trực tiếp/gián tiếp tới các cơ thể sống ở
xung quanh trong mối quan hệ cùng loài hay khác loài
- Là thế giới hữu cơ rất quan trọng của môi trường


Nhân tố con người
- Tác động của con người vào tự nhiên là tác động có ý
thức, có quy mơ rộng lớn

- Làm thay đổi mạnh mẽ môi trường và sinh giới


TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ SINH THÁI
TRÊN SINH VẬT


ÁNH SÁNG


Ảnh hưởng trên thực vật
Thực vật được chia thành 3 nhóm:
+ Cây ưa sáng: sống ở nơi quang đãng, thảo
nguyên, savan, rừng thưa, núi cao và hầu hết
cây nơng nghiệp
Ví dụ: tếch, xà cừ, phi lao...


+ Cây ưa bóng: sống ở nơi ít ánh sáng và ánh sáng tán xạ,
sống chủ yếu dưới tán rừng, trong hang động...
Ví dụ: lim, vạn niên thanh, nhiều lồi thuộc họ gừng, họ cà
phê
+ Cây chịu bóng: sống ở điều kiện ánh sáng vừa phải, là
trung gian của nhóm ưa bóng và ưa sáng
Ví dụ: ràng ràng...


- Ảnh hưởng đến hình thái giải phẫu
+ Thân cây
 Cây ở trong rừng: thân cao, thẳng, cành tập

trung ở phần ngọn, cành nhánh phía dưới héo
và rụng sớm (hiện tượng tỉa cành tự nhiên)
 Cây mọc nơi trống trải, ánh sáng mạnh: thân
thấp, nhiều cành và tán cây rộng


+ Lá cây
 Lá dưới tán: lá thường nằm ngang  nhận được
ánh sáng tán xạ, lá xếp xen kẽ nhau
 Lá ở tầng trên: xếp nghiêng để tránh tia nắng chiếu
thẳng góc


- Ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý của thực vật
+ Cây ưa sáng: cường độ quang hợp cao dưới ánh sáng
mạnh
+ Cây ưa bóng:
 có khả năng quang hợp ở ánh sáng yếu
 hô hấp yếu để tiết kiệm sản phẩm quang hợp


Ảnh hưởng trên động vật
- Sự phân chia nhóm động vật tùy theo khả năng chịu
ánh sáng
+ Nhóm động vật ưa sáng:
 Chịu được sự thay đổi cường độ ánh sáng,
thời

gian chiếu sáng, có giới hạn rộng về biên độ

sóng

ánh sáng
 Gồm động vật hoạt động ban ngày


+ Nhóm động vật ưa tối:
 Chịu được giới hạn ánh sáng hẹp
 Động vật hoạt động về đêm, sống trong hang,
trong đất, đáy biển


- Ánh sáng và sự sinh sản của động vật
+ Cường độ và thời gian chiếu sáng ảnh hưởng tới sự
sinh trưởng và hoạt động sinh sản của động vật
+ Ví dụ: tăng thời gian chiếu sáng  rút ngắn thời gian
phát triển ở cá hồi