Sáng kiến kinh nghiệm thpt một số kinh nghiệm tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả ở trường trung học phổ thông

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT BẮC YÊN THÀNH

MỘT SỐ KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC DẠY HỌC TRỰC TUYẾN HIỆU QUẢ
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Lĩnh vực: Quản lý
Tác giả: Nguyễn Bá Thủy
Đơn vị công tác: Trƣờng THPT Bắc Yên Thành

Nghệ An – Tháng 3/2022. Số điện thoại: 0984 976 308


MỤC LỤC
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................................... 3
1. Lý do chọn đề tài: .................................................................................................................. 3
2. Mục đích nghiên cứu: .............................................................................................................. 4
3. Phạm vi nghiên cứu: ................................................................................................................ 4
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................................. 4
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................................... 4
Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TRỰC TUYẾN Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. ............................................................................................................. 5
1.1 Hoạt động Dạy học trực tuyến. .................................................................................................... 5
1.1.1 Khái niệm Dạy học trực tuyến .............................................................................................. 5
1.1.2 Các mơ hình Dạy học trực tuyến ........................................................................................... 5
1.2. Cơ sở pháp lý cho việc triển khai dạy học trực tuyến tại các trƣờng Trung học phổ thông. 7
1.3. Thực trạng hoạt động dạy học trực tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên Thành – Nghệ An. ... 8
1.3.1 Đặc điểm tình hình chung:.............................................................................................. 8
1.3.2 Thực trạng triển khai dạy học trực tuyến ở trƣờng THPT Bắc Yên Thành.................... 9

1.3.3 Điều tra, khảo sát về thực trạng triển khai dạy học trực tuyến ở trƣờng THPT Bắc Yên
Thành. ....................................................................................................................................14
Chƣơng 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TRỰC TUYẾN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. .......................................................................................21
2.1 Nguyên tắc đề xuất các biện pháp: ..................................................................................21
2.2 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến ở trƣờng trung học phổ
thông. ........................................................................................................................................21
2.2.1 Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học
sinh về Dạy học trực tuyến..................................................................................................22
2.2.2 Biện pháp 2: Đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, thống nhất. ...........24
2.2.3 Biện pháp 3: Quy trình hóa hoạt động dạy học trực tuyến ....................................28
2.2.4 Biện pháp 4: Xây dựng đội ngũ hỗ trợ giáo viên và học sinh trong dạy học trực
tuyến......................................................................................................................................29
2.2.5 Biện pháp 5: Xây dựng chƣơng trình dạy học trực tuyến ......................................30
2.2.6 Biện pháp 6: Thƣờng xuyên kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả việc tổ chức
dạy học trực tuyến ...............................................................................................................30
2.2.7 Biện pháp 7: Quản lý và lƣu trữ hồ sơ dạy học trực tuyến ....................................31
2.3 Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất: ............32
Phần III. KẾT LUẬN ..................................................................................................................35
1. Kết luận: ...............................................................................................................................35
2. Kiến nghị và đề xuất: ...............................................................................................................36

2


Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Dạy học trực tuyến (hay còn gọi là e-learning) là phƣơng thức dạy học ảo
thơng qua máy vi tính, điện thoại thông minh nối mạng đối với một máy chủ ở nơi
khác. Giáo viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua đƣờng truyền băng

thông rộng hoặc kết nối không dây.
Theo Thông tƣ số 09/2021/TT-BGDĐT, ngày 30 tháng 03 năm 2021, Quy
định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và
cơ sở giáo dục thƣờng xun thì:
Mơ hình dạy học mới đƣợc áp dụng tiêu biểu là “đào tạo trực tuyến” là một
trong những giải pháp tối ƣu có khả năng đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong học tập,
giảng dạy và thuận lợi trong đào tạo nhiều cấp học và những mặt tích cực mà
phƣơng pháp này mang lại trong quá trình giảng dạy và học tập.
Dạy học trực tuyến là hình thức giáo dục phổ biến nhiều quốc gia. Trong bối
cảnh hiện nay, dịch bệnh Covid-19 còn nhiều diễn biến phức tạp, nhiều trƣờng học
đƣợc trƣng dụng cho cơng tác phịng, chống dịch, nhiều cơng trình xây dựng, sửa
chữa trƣờng lớp bị tạm ngƣng, cịn có một số giáo viên, học sinh là F0 đang điều
trị tại nhà hoặc khu cách ly hay bệnh viện. Chính vì thế hình thức dạy học trực
tuyến là một lựa chọn phù hợp và đƣợc quan tâm nhất của đội ngũ nhà giáo ngành
giáo dục. Làm thế nào để dạy học trực tuyến mang lại hiệu quả nhất đang là vấn đề
khiến các nhà quản lý giáo dục, giáo viên, cha mẹ và học sinh quan tâm.
Tại tỉnh Nghệ An, do diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 năm học
2019-2020 đã phải gián đoạn việc học tập trung một thời gian, bắt buộc các nhà
trƣờng phải tổ chức dạy học trực tuyến một cách “bất đắc dĩ” bởi vì hồn tồn
khơng có sự chuẩn bị nào, từ nhà quản lý, thầy cơ giáo, các em học sinh. Tất cả
đều trong tình trạng “mạnh ai nấy chạy”, với sự nổ lực, cố gắng của các nhà
trƣờng, thầy cô giáo và các em học sinh cùng phụ huynh chúng ta cũng đã hoàn
thành chƣơng trình năm học và cũng từ đó cụm từ “dạy học trực tuyến” đã trở nên
thƣờng xuyên với ngành giáo dục. Đến tháng 3/2021, Thơng tƣ 09/2021/BGDĐT
ra đời chính thức xác định dạy học trực tuyến là hoạt động nhằm hỗ trợ hoặc thay
thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông thực hiện một phần hoặc toàn bộ
nội dung bài học hoặc chủ đề trong chƣơng trình giáo dục phổ thơng để hỗ trợ hoặc
thay thế dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề đó tại cơ sở giáo dục phổ thơng.
Nhƣ vậy dạy học trực tuyến trở thành hình thức dạy học đƣợc áp dụng song song
với dạy học trực tiếp, tập trung trên lớp học.

Do đó, bên cạnh tổ chức tốt hoạt động dạy học tập trung thì nâng cao hiệu
quả dạy học trực tuyến cũng là một nội dung quan trọng trong hoạt động của nhà
trƣờng. Là một cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, trực tiếp chỉ đạo, điều hành và tổ
chức hoạt động dạy học trực tuyến trong 3 năm qua cùng việc với tìm hiểu, nghiên
3


cứu lý luận chúng tôi đã rút ra đƣợc một số kinh nghiệm trong công tác và xây
dựng đề tài: “MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC DẠY HỌC TRỰC TUYẾN
HIỆU QUẢ Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học trực tuyến ở trƣờng trung học phổ
thông Bắc Yên Thành trong 3 năm học 2019-2020, 2020-2021 và 2021-2022, xác
định những điểm mạnh và hạn chế từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu
quả dạy học trực tuyến.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Hoạt động dạy học trực tuyến ở trƣờng THPT Bắc Yên Thành và một số
trƣờng THPT công lập khác trên địa bàn huyện Yên Thành.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài tập trung làm rõ một số vấn đề sau:
- Nghiên cứu lý luận về dạy học trực tuyến
- Thực trạng hoạt động dạy học trực tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên Thành.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến tại
trƣờng trung học phổ thông.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu, phân tích và tổng hợp các tài liệu về cơ sở pháp lý, các tài liệu
giáo dục học, tâm lý học, các tạp chí, sách, báo, đặc san tham khảo có liên quan tới
vấn đề nghiên cứu.
- Điều tra quan sát:

Điều tra, khảo sát thực tế; phỏng vấn các cán bộ quản lý, giáo viên và học
sinh trƣờng THPT.
- Thực nghiệm sƣ phạm:
Tổ chức thực nghiệm đề tài vào thực tiễn để xem xét tính khả thi và hiệu quả
của đề tài cũng nhƣ tiếp tục bổ sung, hoàn thiện.

4


Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TRỰC
TUYẾN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.
1.1 Hoạt động Dạy học trực tuyến.
1.1.1 Khái niệm Dạy học trực tuyến
Dạy học trực tuyến (cịn gọi là e-learning) là phƣơng thức dạy học ảo
thơng qua máy vi tính, điện thoại thơng minh hoặc máy tính bảng có kết nối
Internet. Học sinh có thể học tập tại nhà hay bất cứ đâu mà không cần phải tới
trƣờng học.
Dạy học trực tuyến bản chất cũng nhƣ dạy học truyền thống. Học sinh tiếp
nhận thông tin qua một khóa học mà ở đó vẫn có giáo viên tổ chức, hƣớng dẫn học
sinh tiếp nhận thông tin, tri thức, rèn luyện kỹ năng. Sự khác biệt là thông qua
công nghệ kết nối internet để tƣơng tác giữa các thành viên. Giảm thiểu sự tƣơng
tác và tiếp xúc về mặt khoảng cách vật lý. Giáo viên có thể dạy và học sinh có thể
học thơng qua nhiều thiết bị, học vào nhiều thời điểm, giới hạn về vị trí, thời gian
dạy và học là hầu nhƣ khơng có.
Một cách chung nhất, Dạy học trực tuyến (e-learning) là quá trình dạy học
thông qua mạng Internet và Công nghệ Web.
1.1.2 Các mơ hình Dạy học trực tuyến
1.1.2.1 Dạy học trực tuyến trực tiếp:
Dạy học trực tuyến trực tiếp là mơ hình dạy học trực tuyến cho phép học sinh tƣơng

tác đồng thời với giáo viên thông qua một nền tảng công nghệ. Với mơ hình này, lớp học
trực tuyến thực chất là mơ hình lớp học truyền thống, nay đƣợc đƣa lên online mà thôi.
Điểm khác là việc tƣơng tác giữa thầy – trò, trò – trò trong lớp học đƣợc thực hiện
thông qua tin nhắn, chat, gọi audio hay gọi video với nhiều ngƣời cùng lúc (nhắn tin nhóm,
gọi nhóm,…). Điều ƣu việt hơn là một số khóa học, ngƣời chủ trì hoặc các cá nhân (ngƣời
dạy, ngƣời học) đƣợc ngƣời chủ trì cho phép có thể ghi lại để xem, nghe lại sau đó.
Đây là hình thức đƣợc các nhà trƣờng phổ thông Việt Nam sử dụng phổ biến trong
những năm gần đây, khi mà đại dịch Covid-19 đã làm cho việc tổ chức dạy học tập trung
của các nhà trƣờng bị gián đoạn. Một số nền tảng đƣợc sử dụng nhiều cho mơ hình này nhƣ:
Zoom meeting; Google meet, Microsoft teams,…
Ở mơ hình này giáo viên sẽ “tƣơng tác trực tiếp” với học sinh thông qua các phần
mềm, khá giống với việc giảng dạy truyền thống tại các lớp học.
Ưu điểm:
Học sinh và giáo viên có thể tƣơng tác tƣơng tự nhƣ lớp học truyền thống, cho cảm
giác khơng bị xa lạ. Giáo viên có thể giải đáp ngay các câu hỏi mà học sinh đặt ra ở trên lớp.
5


Giáo viên có thể chữa bài, hƣớng dẫn học sinh làm bài trực tiếp cho học sinh. Các học sinh
có thể tƣơng tác trực tiếp với nhau nên có thể tổ chức các hoạt động nhóm.
Nhược điểm:
Học sinh có thể bị giới hạn thời lƣợng giao tiếp, đặc biệt là với số lƣợng đông của một
lớp học truyền thống, một số trƣờng hợp chúng ta sẽ không thể cho tất cả học sinh đƣợc phát
biểu, bày tỏ ý kiến. Giáo viên và học sinh không chủ động thời gian mà phụ thuộc vào lịch
học cụ thể của nhà trƣờng. Ngoài ra tốc độ đƣờng truyền internet, chất lƣợng thiết bị làm ảnh
hƣởng rất lớn đến chất lƣợng dạy học. Hơn nữa nếu thực hiện theo chƣơng trình giáo dục
phổ thơng hiện hành, học sinh học mỗi buổi 5 tiết, mỗi tiết 45 phút sẽ gây ra ức chế tâm lý
ảnh hƣởng đến sức khỏe tâm sinh lý của thế hệ trẻ.
1.1.2.2 Dạy học trực tuyến gián tiếp:
Khác với mơ hình dạy học trực tuyến trực tiếp, mơ hình này u cầu học sinh phải

hồn thành khóa học dựa trên chính bản thân họ, gần nhƣ khơng có nhiều sự hỗ trợ từ thầy
cơ giáo.
Đây là mơ hình đƣợc các hệ thống đào tạo từ xa, đào tạo trực tuyến bậc học đại học
của chúng ta sử dụng. Ở mơ hình này, thầy cô giáo sẽ quay clip trƣớc bài học và đƣa lên hệ
thống quản lý dạy học trực tuyến của nhà trƣờng, học sinh sẽ xem video bất cứ lúc nào họ
muốn và họ có thể. Sau đó học sinh làm các bài tập mà thầy cô giáo giao trong khóa học và
so sánh với đáp án. Học sinh có thể thảo luận với các bạn khác trên các nền tảng ứng dụng
của nhà cung cấp khóa học hoặc thông qua ứng dụng chat, nhắn tin của mạng xã hội nhƣ
Zalo, messenger,… Trong một số trƣờng học thầy cô giáo có thể gửi cho học sinh các clip
bài học để học sinh xem trƣớc, sau đó thảo luận online với thầy cơ giáo và các bạn.
Ưu điểm:
Học sinh có thể chủ động thời gian và ít bị ảnh hƣởng của tốc độ đƣờng truyền
internet, chất lƣợng thiết bị học tập. Mơ hình này giúp học sinh tăng cƣờng kỹ năng tự học.
Giáo viên có thể giao nhiều bài tập cho học sinh.
Nhược điểm:
Trong mơ hình này, khơng có sự tƣơng tác giữa ngƣời dạy và ngƣời học, thiếu sự
chữa bài và hƣớng dẫn trực tiếp nên học sinh khó hiểu bài ngay. Do đó nó khơng phù hợp
cho các đối tƣợng học sinh các bậc học Tiểu học, THCS. Với bậc THPT cũng chỉ nên áp
dụng trong những môn, bài không cần nhiều sự tƣơng tác và cho các lớp có khả năng học
độc lập, chủ động, tự giác cao.
1.1.2.3 Mơ hình kết hợp:
Là mơ hình hịa trộn, phối hợp hai mơ hình dạy học trực tuyến trực tiếp và gián tiếp
với nhau. Tại mơ hình này, mỗi bài học đƣợc chia thành 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Học sinh tìm hiểu một số kiến thức thơng qua các hình thức chủ động
nhƣ đọc tài liệu, xem video, tìm hiểu các nội dung bài học. Dƣới sự hƣớng dẫn, giao việc của
6


thầy cô giáo, các học sinh trong lớp sẽ tiếp cận cùng một lƣợng tài liệu giống nhau để đảm
bảo kiến thức chung nhƣ nhau (giai đoạn này sử dụng mơ hình thứ 2: Trực tuyến gián tiếp).

Giai đoạn 2: Thực hiện nội dung dạy học trực tuyến trực tiếp thông qua các
ứng dụng nền tảng để thảo luận, chữa bài, luyện tập trực tiếp với giáo viên (giai
đoạn này chính là mơ hình dạy học trực tuyến trực tiếp).
Giai đoạn 3: Học sinh giải quyết các bài tập về nhà do giáo viên giao, ở giai
đoạn này tiếp tục sử dụng mơ hình dạy học trực tuyến gián tiếp.
Trong mơ hình kết hợp, học sinh chủ động học, tiếp cận kiến thức, khơng bị
bó buộc thời gian, đồng thời có sự tƣơng tác thầy trị nhằm bù lấp khiếm khuyết
kiến thức, khắc phục đƣợc các sai lầm từ đó đạt đƣợc hiệu quả giờ học.
Việc phân chia tiết học trực tuyến thành các phần, áp dụng các mơ hình dạy
học trực tuyến khác nhau giúp giảm thiểu những hạn chế của từng mơ hình và đặc
biệt giúp giảm thời lƣợng online của mỗi bài học từ đó giúp cho giờ học hiệu quả
hơn, học sinh hứng thú hơn…
1.2. Cơ sở pháp lý cho việc triển khai dạy học trực tuyến tại các trƣờng
Trung học phổ thông.
Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 “Về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện
kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, xác định:
“Đa dạng hóa nội dung, tài liệu học tập, đáp ứng yêu cầu của các bậc
học, các chƣơng trình giáo dục, đào tạo và nhu cầu học tập suốt đời của mọi
ngƣời.
Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phƣơng pháp dạy và học theo hƣớng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
ngƣời học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để ngƣời học tự cập nhật
và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp
sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại
khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thông trong dạy và học…”
Luật giáo dục số 43/2019/QH14.
Theo điều 30, khoản 2, mục c: “Giáo dục trung học phổ thông củng cố, phát

triển nội dung đã học ở trung học cơ sở, hoàn thành nội dung giáo dục phổ thông;
bảo đảm chuẩn kiến thức phổ thông cơ bản, tồn diện và hƣớng nghiệp cho học
sinh, có nội dung nâng cao ở một số môn học để phát triển năng lực, đáp ứng
nguyện vọng của học sinh.”
Theo điều 30, khoản 3: “Phƣơng pháp giáo dục phổ thông phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc trƣng từng môn học,
7


lớp học và đặc điểm đối tƣợng học sinh; bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, hứng thú
học tập, kỹ năng hợp tác, khả năng tƣ duy độc lập; phát triển toàn diện phẩm chất
và năng lực của ngƣời học; tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin và truyền
thông vào quá trình giáo dục.”
Đặc biệt, ngày 30/03/2021 Bộ GD-ĐT đã ban hành Thông tƣ 09/2021/TTBGDĐT, Quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục
phổ thông và cơ sở giáo dục thƣờng xuyên. Sự ra đời của Thông tƣ số 09/2021/TTBGDĐT đã giải quyết căn bản những bất cập của việc tổ chức dạy học trực tuyến
trong thời gian chống dịch Covid-19 trƣớc đây là ở mỗi địa phƣơng, mỗi nhà
trƣờng cũng không giống nhau, mà mạnh ai nấy làm, căn cứ vào điều kiện sẵn có.
Bên cạnh việc quy định nguyên tắc, điều kiện, trách nhiệm của các bên liên quan,
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép việc dạy học trực tuyến hỗ trợ hoặc thay thế dạy
học trực tiếp. Kết quả kiểm tra, đánh giá trong dạy học trực tuyến cũng chính thức
đƣợc cơng nhận. Sự ra đời của Thơng tƣ 09/2021/TT-BGDĐT là căn cứ pháp
lý giúp các nhà trƣờng chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết, sẵn sàng ứng phó
với các tình huống bất thƣờng.
Đối với giáo dục Nghệ An, từ năm 2019 nhằm đối phó với dịch Covid-19 Sở
GD-ĐT đã có nhiều văn bản hƣớng dẫn tổ chức dạy học ứng phó với dịch nhằm
vừa đảm bảo an tồn đồng thời vừa hồn thành chƣơng trình năm học và đạt đƣợc
mục tiêu đảm bảo chất lƣợng dạy học.
1.3. Thực trạng hoạt động dạy học trực tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên
Thành – Nghệ An.
1.3.1 Đặc điểm tình hình chung:

1.3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển:
Trƣờng THPT Bắc Yên Thành thành lập ngày 12/9/1983. Từ năm 1983 đến
năm 1991 là phân hiệu 2 trƣờng Cấp 3 Yên Thành I (nay là trƣờng THPT Phan
Đăng Lƣu); từ năm học 1991-1992 trƣờng đƣợc tách ra khỏi trƣờng THPT Phan
Đăng Lƣu, sáp nhập với trƣờng PTCS Lăng Thành với tên gọi là trƣờng Phổ thông
cấp 2,3 Bắc Yên Thành; từ năm học 1995-1996 UBND tỉnh Nghệ An có quyết
định tách thành hai trƣờng là trƣờng THCS Lăng Thành và trƣờng THPT Bắc Yên
Thành.
Trƣờng đóng trên địa bàn xã Lăng Thành là một xã ở phía bắc huyện Yên
Thành, tỉnh Nghệ An. Địa bàn tuyển sinh của trƣờng rộng nhƣng đây là một vùng
mà kinh tế cịn nhiều khó khăn, giao thông không thuận lợi. Học sinh của trƣờng
chủ yếu là con em nơng dân, thu nhập cịn thấp, ít có điều kiện để đầu tƣ cho con
em học hành. Nguồn kinh phí của nhà trƣờng tƣơng đối khó khăn, phụ thuộc vào
ngân sách nhà nƣớc và các khoản phí theo quy định; nguồn tài trợ giáo dục thấp so
với các đơn vị khác.
8


Năm học 2021-2022 trƣờng có 42 lớp (mỗi khối 14 lớp) với hơn 1800 học
sinh.
1.3.1.2 Tình hình đội ngũ và cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học
trực tuyến của nhà trường:
- Về đội ngũ: Tại thời điểm hiện tại, trƣờng có 99 cán bộ, giáo viên, nhân
viên (trong đó: CBQL 04 ngƣời; Giáo viên 90 ngƣời; Nhân viên 05 ngƣời), 100%
đạt chuẩn đào tạo, có 25 cán bộ, giáo viên có trình độ thạc sỹ, 30 Giáo viên dạy
giỏi cấp tỉnh, tất cả Cán bộ quản lý và giáo viên đều có trình độ Tin học từ Chứng
chỉ Tin học cơ bản trở lên. Đội ngũ giáo viên nhà trƣờng chủ yếu có độ tuổi dƣới
45 tuổi.
- Về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học trực tuyến: Trƣờng có
khn viên rộng (54.000 m2), có đầy đủ các phịng cho 42 lớp học 1 ca đƣợc bố trí

liên tục, kết nối. Tất cả các phịng học đều đƣợc bố trí máy chiếu hiện đại phục vụ
cho dạy học. Trƣờng có 3 phịng Thí nghiệm hiện đại, có máy tính, ti vi 75 inch có
kết nối internet; 01 phịng Lab học Ngoại ngữ và 03 phịng máy vi tính (mỗi phịng
25 máy) tất cả đều đƣợc kết nối internet. Hiện tại trƣờng có 03 gói internet băng
thơng rộng, khu vực nhà hành chính, nhà thí nghiệm và nhà học của học sinh đều
đã đƣợc phủ sóng wifi.
Thuận lợi đối với việc dạy học trực tuyến: Với đội ngũ đang ở độ tuổi sung
sức nhƣng lại có kinh nghiệm dạy học, có khả năng tiếp cận với các cơng nghệ
mới, đƣợc đào tạo chính quy, nhiệt tình trong cơng tác, ln nổ lực vƣơn lên trong
dạy học, nhà trƣờng có thuận lợi lớn đối với việc tổ chức dạy học trực tuyến. Bên
cạnh đó với việc trƣờng đã trang bị đầy đủ cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học, hạ
tầng công nghệ thông tin đảm bảo cho quá trình dạy học trực tuyến đƣợc diễn ra
thơng suốt, đồng bộ.
Khó khăn, hạn chế: Do diện tích rộng nên việc phủ sóng wifi gặp khó khăn,
trƣờng chƣa bố trí đƣợc hệ thống cab mạng đến tận các phòng lớp học nên bị ảnh
hƣởng đến chất lƣợng dạy học đối với các tiết học mà học sinh học tập trung tại
lớp, giáo viên dạy trực tuyến ở nhà hoặc phát online cho các học sinh phải học trực
tuyến ở nhà học. Mặc dù đa số giáo viên tích cực và có kỹ năng cơng nghệ thơng
tin tốt nhƣng vẫn còn một bộ phận giáo viên lớn tuổi, việc cập nhật phƣơng thức
dạy học trực tuyến khó khăn, ngồi ra sức ì ở một số giáo viên cịn lớn, lƣời đổi
mới là lực cản khơng nhỏ đối với hoạt động dạy học trực tuyến.
1.3.2 Thực trạng triển khai dạy học trực tuyến ở trƣờng THPT Bắc Yên
Thành.
Đến nay, một giải pháp cơ bản về dạy học trực tuyến đã đƣợc trƣờng THPT
Bắc Yên Thành triển khai, đó là sử dụng dạy học trực tuyến trên nền tảng
Web/Internet thông qua hệ thống lms.vnedu.vn đƣợc nhà trƣờng ký hợp đồng với
nhà cung cấp là VNPT.
9

Từ năm 2020, do diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, học sinh phải
ngừng đến trƣờng, với phƣơng châm “tạm dừng đến trƣờng, không dừng việc
học”, nhà trƣờng cùng với nhiều trƣờng phổ thơng trong tồn tỉnh Nghệ An đã
mạnh dạn thử nghiệm và hoàn thiện dần hoạt động dạy học trực tuyến. Mơ hình
đƣợc áp dụng ở thời điểm đó là mơ hình dạy học trực tuyến gián tiếp. Trên hệ
thống lms.vnedu.vn nhà trƣờng tổ chức các khóa học theo môn, khối, giáo viên tạo
các clip và đăng tải để học sinh tự học; nhằm khắc phục các hạn chế của mơ hình
này, các thầy cơ giáo đã sử dụng các công cụ mạng xã hội nhƣ facebook,
messenger hay zalo để hƣớng dẫn học sinh tự học. Mặc dù mới chỉ cịn rất “thơ sơ”
mang tính đối phó nhƣng đã rất hữu hiệu trong điều kiện học sinh của nhà trƣờng
hầu hết là con em nông dân, thu nhập thấp, phƣơng tiện học tập tiên tiến khơng có,
các em chủ yếu mƣợn điện thoại của bố mẹ, anh chị, tranh thủ học tập vào ban
đêm. Hơn nữa hạ tầng mạng Internet trên địa bàn còn yếu, học sinh học trực tuyến
trực tiếp rất dễ bị “lag”, “out”. Cùng với đó giáo viên cũng chƣa quen với hoạt
động dạy học trực tuyến nên cần có q trình bồi dƣỡng, tập huấn và tự bồi dƣỡng.
Sau 02 năm thực hiện theo mơ hình trực tuyến gián tiếp, đến đầu năm học
2021-2022. Nhà trƣờng đã lựa chọn chuyển sang phƣơng án dạy học trực tuyến
trực tiếp vẫn trên hệ thống lms.vnedu.vn theo phƣơng án tổ chức: Trƣờng tạo các
lớp học Zoom meeting trên lms.vnedu.vn tƣơng ứng với các lớp học truyền thống,
học sinh đăng nhập liên tục trong buổi, giáo viên thay đổi phòng học nhƣ tiến hành
trên lớp học truyền thống; khi zoom có biểu hiện quá tải, nhà trƣờng có thêm các
phịng Google meet dự phịng. Q trình dạy học đã diễn ra rất thành công với sự
hỗ trợ rất hiệu quả của Tổ hỗ trợ kỹ thuật bao gồm Ban giám hiệu, các nhóm
trƣởng chun mơn và một số thầy cơ giáo có kỹ năng cơng nghệ thơng tin tốt.
Đến tháng 11/2021, khi đã thành thạo với mô hình dạy học trực tuyến trực
tiếp, nhà trƣờng đã tiến thêm một bƣớc nâng cao chất lƣợng, giảm stress cho học
sinh bằng cách thành lập các khóa học riêng theo môn trong các danh mục lớp trên
lms.vnedu.vn để giáo viên chia giờ dạy trực tuyến thành 3 giai đoạn: Chuẩn bị,
online và Bài tập về nhà (áp dụng mơ hình kết hợp); Ở mức độ cao hơn, khi đã tổ
chức dạy học trực tiếp nhà trƣờng vẫn tiếp tục tổ chức dạy học mỗi tuần thêm một

buổi trực tuyến, nhờ đó chƣơng trình đƣợc thực hiện một cách đầy đủ và đảm bảo
lƣợng kiến thức theo yêu cầu bởi vì những thiếu hụt do dạy online đƣợc giáo viên
bù đắp ngay ở tiết học offline.
Sau tết Nguyên đán Nhâm Dần (2022), dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4
theo quan điểm: Thích ứng, Linh hoạt, An tồn, nhà trƣờng tổ chức dạy học linh
hoạt kết hợp dạy học trực tiếp với trực tuyến: Nếu lớp có F0 đi học thì cả lớp học
online cho hết thời gian cách li theo quy định; Các lớp còn lại học trực tiếp kết hợp
với trực tuyến cho các học sinh diện F0, F1 hoặc bị ốm khơng thể đi học tập trung;
Ngồi ra với các tiết học mà thầy cô giáo thuộc diện F0, F1 phải điều trị, cách li thì
học sinh học tập trung cịn giáo viên thì dạy online qua mạng.
10


Cùng với diễn biến của dịch, phƣơng án, mơ hình dạy học trực tuyến tại nhà
trƣờng cũng ngày càng đƣợc hồn thiện.
Những điểm mạnh:
- Sau một q trình “mị mẫm”, nghiên cứu và thử nghiệm, đến nay nhà
trƣờng đã xác định đƣợc hình thức dạy học trực tuyến rõ ràng. Đó là xây dựng hệ
thống e-learning dựa trên cơng nghệ truyền thông internet, phƣơng án đƣợc lựa
chọn là dử dụng hệ thống lms.vnedu.vn do VNPT cung cấp.
Sau 3 năm vận hành, hồn thiện đến thời điểm này có thể nói hệ thống
lms.vnedu.vn đã đáp ứng đƣợc các yêu cầu của một hệ thống quản lý và tổ chức
dạy học trực tuyến. Hệ thống có sự kết nối đồng bộ với hệ thống quản lý học tập
vnedu.vn mà hiện nay nhà trƣờng đang sử dụng với nhiều tiện ích nhƣ Quản lý
điểm, quản lý Kế hoạch, Lịch báo giảng, Quản lý Giáo án, Sổ điểm, học bạ, sổ liên
lạc điện tử. Có thể nói đã tạo ra một hệ sinh thái đủ mạnh phục vụ cho các công
việc của trƣờng học. Hệ thống lms.vnedu.vn vẫn tiếp tục đƣợc hoàn thiện và có đội
ngũ kỹ thuật viên thƣờng xuyên hỗ trợ, tƣ vấn cho các nhà trƣờng trong quá trình
sử dụng. Với hệ thống kết nối thống nhất trong toàn ngành Giáo dục và Đào tạo
Nghệ An. Cùng với định hình hệ thống phần mềm, sau 03 năm triển khai, đầu tƣ

thực hiện, đến nay nhà trƣờng đã xây dựng đƣợc các thiết bị máy móc, phần cứng
để có thể tổ chức dạy học trực tuyến một cách phù hợp.
- Đội ngũ giáo viên của nhà trƣờng có trình độ chun mơn, nghiệp vụ đáp
ứng tốt yêu cầu của dạy học trực tuyến. Sau 03 năm tổ chức dạy học trực tuyến,
lực lƣợng giáo viên đã không ngừng tham gia bồi dƣỡng và tự bồi dƣỡng từ đó
hồn thiện bản thân, nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ sƣ phạm và kỹ năng
công nghệ thông tin.
- Giáo viên và học sinh tích cực tham gia học tập trực tuyến. Do ảnh hƣởng
của đại dịch Covid-19, với quan điểm “tạm dừng đến trƣờng, không dừng việc
học”, đông đảo thầy cô giáo và học sinh của nhà trƣờng hào hứng tham gia hoạt
động học tập trực tuyến, từng bƣớc khắc phục khó khăn về trình độ, về chất lƣợng
thiết bị, tốc độ đƣờng truyền internet,… Thông qua hoạt động dạy học trực tuyến
các em học sinh vẫn tiếp tục quá trình học tập trong thời gian ngừng đến trƣờng do
dịch bệnh, vẫn có thể hồn thành chƣơng trình năm học, đảm bảo chất lƣợng dƣới
sự hỗ trợ của thầy cơ giáo.
- Có hành lang pháp lý quy định đối với hoạt động dạy học trực tuyến. Cùng
với sự ra đời của Thông tƣ 09/2021/TT-BGDĐT, có thể nói đã chấm dứt thời kỳ
vừa làm vừa lo kết quả dạy học trực tuyến không đƣợc công nhận, tạo ra một bƣớc
ngoặt đối với nền giáo dục. Không chỉ trong thời kỳ chống dịch mà về lâu dài,
chúng ta có thể thiết kế một chƣơng trình dạy học trong đó bên cạnh dạy học trực
tiếp trên lớp sẽ có một thời lƣợng tổ chức dạy học trực tuyến.
Những điểm yếu:
11


- Năng lực thiết kế bài giảng trực tuyến của thầy cơ giáo cịn hạn chế. Mặc
dù sau 03 năm thực hiện đã tạo ra đƣợc một sơ sở dữ liệu khá lớn các bài giảng,
giáo án nhƣng chất lƣợng các bài giảng điện tử chƣa cao.. Nguyên nhân là do kỹ
năng cơng nghệ thơng tin của giáo viên cịn thấp.
- Ý thức của một số thầy cô giáo và học sinh đối với dạy học trực tuyến còn

hạn chế. Một số còn mang tƣ tƣởng bảo thủ, ngại thay đổi, lƣời đổi mới. Không
muốn sử dụng phƣơng thức dạy học trực tuyến. Một số khơng nhỏ các bài giảng
cịn mang tính đối phó do cả về thái độ ứng xử với dạy học trực tuyến của ngƣời
dạy (coi dạy học trực tuyến là phƣơng án mang tính thời điểm, đối phó).
- Một số học sinh ý thức học tập chƣa đúng đắn, khả năng tự học và tự quản
thấp nên lợi dụng khoảng cách địa lý đã không tham gia đầy đủ vào q trình học
tập. Từ đó kết quả học tập thấp.
- Chất lƣợng máy vi tính kết nối internet chƣa tốt. Do thiết bị học tập của
học sinh là do gia đình tự chuẩn bị mà điều kiện kinh tế của vùng trƣờng đóng cịn
nhiều khó khăn do đó phƣơng tiện học tập chủ yếu là điện thoại thông minh mƣợn
của bố mẹ, anh chị hoặc ngƣời thân. Cấu hình máy khơng cao, chất lƣợng mạng
(4G hoặc wifi) không tốt đã dẫn đến các hiện tƣợng không kết nối đƣợc, bị lag, bị
out trong quá trình học tập.
Một số hình ảnh về Dạy học trực tuyến ở trƣờng THPT Bắc Yên Thành
từ năm 2019 đến năm 2022:

Giáo viên tạo clip để đưa lên trang dạy học trực tuyến năm 2019
12


Hình ảnh học sinh học trực tuyến năm 2019

Một tiết học trực tuyến trực tiếp thông qua zoom meetting nhúng trên hệ thống lms.vnedu.vn
của thầy trò trường THPT Bắc Yên Thành năm học 2021-2022
13


1.3.3 Điều tra, khảo sát về thực trạng triển khai dạy học trực tuyến ở
trƣờng THPT Bắc Yên Thành.
1.3.3.1 Mục đích điều tra, khảo sát :

Mục đích điều tra, khảo sát nhằm thu thập và phân tích thơng tin thu thập đƣợc về
thực trạng hoạt động dạy học trực tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên Thành.
1.3.3.2 Công cụ điều tra, khảo sát:
Việc điều tra, khảo sát đƣợc tiến hành nhờ công cụ Google Form. Thông tin thu thập
đƣợc từ Google form đƣợc xử lý trên máy vi tính thơng qua phần mềm bảng tính MicroSoft
Excel.
1.3.3.3 Tiến hành điều tra, khảo sát:
Chúng tôi tiến hành điều tra, khảo sát đối với 400 giáo viên và học sinh đang công tác
và học tập của trƣờng. Nhờ công cụ Google form loại trừ các phiếu không hợp lệ nên 100%
các câu trả lời thu thập đƣợc đều hợp lệ.
Địa chỉ link khảo sát: />1.3.3.4 Tổng hợp số liệu điều tra, khảo sát:
Bảng 1: Kết quả điều tra, khảo sát về thực trạng dạy học trực tuyến
Câu hỏi
Lựa chọn
Số ý kiến trả lời
1

Tỉ lệ %

Trong 3 năm học 2019-2020 đến 2021-2022 anh/chị đã dạy/học trực tuyến trong
thời gian bao lâu?

2

Dƣới 1 tháng

22

5.5%

Từ 1 tháng đến dƣới 3 tháng

135

33.75%

Từ 3 đến dƣới 6 tháng

125

31.25%

Trên 5 tháng

118

29.5%

Trong năm học 2021-2022 thời lƣợng dạy/học trực tuyến của anh/chị chiếm tỉ lệ
bao nhiêu % so với tổng thời lƣợng dành cho môn học?
Dƣới 20%

32

8%

20% đến dƣới 30%

51

12.75%

30% đến dƣới 40%

52

13%

40% đến dƣới 50%

63

15.75%

50% đến dƣới 60%

62

15.5%
14


3

4

60% đến dƣới 70%

26

6.5%

70% đến dƣới 80%

42

10.5%

80% đến dƣới 90%

33

8.25%

90% đến dƣới 100%

16

4%

100%

23

5.8%

Tỉ lệ học sinh trong lớp có phƣơng tiện để tham gia học trực tuyến là bao nhiêu?
Dƣới 20%

9

2.25%

20% đến dƣới 30%

4

1%

30% đến dƣới 40%

3

0.75%

40% đến dƣới 50%

4

1%

50% đến dƣới 60%

4

1%

60% đến dƣới 70%

3

0.75%

70% đến dƣới 80%

5

1.25%

80% đến dƣới 90%

21

5.25%

90% đến dƣới 100%

111

27.75%

100%

236

59%

Tỉ lệ học sinh trong lớp tham gia học trực tuyến là bao nhiêu?
Dƣới 20%

5

1.25%

20% đến dƣới 30%

5

1.25%

30% đến dƣới 40%

2

0.5%

40% đến dƣới 50%

2

0.5%

50% đến dƣới 60%

1

0.25%

60% đến dƣới 70%

6

1.5%

70% đến dƣới 80%

5

1.25%

80% đến dƣới 90%

22

5.5%

90% đến dƣới 100%

149

37.25%

100%

203

50.75%

15

Bảng 2: Kết quả điều tra, khảo sát về thực trạng dạy học trực tuyến
Câu hỏi 5

Anh/chị có những điều kiện nào sau đây

Có

Khơng

để dạy/học trực tuyến?

SL

Tỉ lệ %

SL

Tỉ lệ %

5.1

Máy tính

181

45,25%

219

54,75%

5.2

Điện thoại thơng minh hoặc máy tính bảng

385

96,25%

15

3,75%

5.3

Đƣờng truyền mạnh internet ổn định

339

84,75%

61

13,25%

5.4

Hệ thống quản lý dạy học trực tuyến LMS

378

94,5%

22

5,5%

5.5

Các phần mềm dạy học trực tuyến (VD:

396

99%

4

1%

217

54,25%

183

45,75

272

68%

128

32%

Zoom, Meet,...)
5.6

Các phần mềm hỗ trợ dạy học trực tuyến
(VD: Canva, Kahoot, Azota, Padlet,...)

5.7

Đƣợc tập huấn, hỗ trợ trong quá trình
dạy/học trực tuyến

Bảng 3: Kết quả điều tra, khảo sát về thực trạng dạy học trực tuyến
Câu hỏi 6

Bạn đồng ý ở mức độ nào với mỗi nhận định sau
đây về hiệu quả dạy học trực tuyến?

Học sinh chủ động hoàn thành các
nhiệm vụ học tập
Học sinh duy trì sự tập trung trong
quá trình học tập
Học sinh tƣơng tác tốt với thầy giáo
và bạn bè trong quá trình học
Học sinh phản hồi nhanh và hiệu quả

trong quá trình học tập
Học sinh tiến bộ qua từng bài học

Không

Đồng ý

Đồng ý

Rất đồng

đồng ý

một phần

14

108

234

44

(3,5%)

(27%)

(58,5%)

(11%)

18

122

204

56

(4,5%)

(30,5%)

(52%)

(14%)

15

80

237

68

(3,75%)

(20%)

(59,25%)

(17%)

17

113

215

55

(4,25%)

(28,25)

(53,75)

(13,75%)

33

136

170

61

(8,25%)

(34%)

(42,5%)

(15,25%)

ý

16


Bảng 4: Kết quả điều tra, khảo sát về thực trạng dạy học trực tuyến
Câu hỏi

Đánh giá của bạn về hiệu quả của dạy học Số ý kiến trả lời

Tỉ lệ %

trực tuyến

7
Khơng hiệu quả

10

2.5%

Ít hiệu quả

187

46.75%

Hiệu quả

187

46.75%

Rất hiệu quả

16

4%

Kết quả khảo sát có thể xem tại link: />1.3.3.5 Phân tích số liệu điều tra, khảo sát và đánh giá thực trạng:
Thông qua việc trả lời câu hỏi 1 và câu hỏi 2, có thể thấy rằng trong thời gian qua nhà
trƣờng đã tổ chức dạy học trực tuyến với thời gian khá dài (có đến 31,25% dạy và học trực
tuyến từ 3 đến 6 tháng và 29,5% giáo viên và học sinh tham gia dạy học trực tuyến trên 5
tháng), thời lƣợng chƣơng trình đƣợc thực hiện theo dạy học trực tuyến chiếm một tỉ lệ khá
cao, tùy từng khối, lớp mà tỉ lệ này khác nhau, tuy nhiên tỉ lệ này tập trung từ 20% đến dƣới
60% (tổng là 57% số câu trả lời). Xin lƣu ý rằng từ tháng 1.2022 do dịch covid-19 nên nhà
trƣờng tổ chức dạy học linh hoạt, lớp nào có F0 thì chuyển học online cả lớp, các em học
sinh thuộc diện F0, F1 thì ở nhà học online, các thầy cơ giáo thuộc diện F0, F1 ở nhà dạy
online. Vì vậy con số thu thập đƣợc không tập trung.
Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 1:

17


Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 2:

Qua kết quả trả lời câu hỏi 4, ta thấy rằng hầu hết thầy cơ giáo và học sinh của nhà
trƣờng có tham gia dạy và học trực tuyến. Có 50,75% câu trả lời cho biết lớp mình dạy/học
có số học sinh tham gia học trực tuyến là 100% và 37,25% câu trả lời là lớp mình có từ 90%
đến dƣới 100% học sinh học trực tuyến.
Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 4:

Về các điều kiện phục vụ cho dạy học trực tuyến, thông qua các câu trả lời thu thập
đƣợc từ câu hỏi 3 và câu hỏi 5. Ta thấy tuyệt đại đa số giáo viên và học sinh có đủ thiết bị để
dạy học trực tuyến (Máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại thơng minh), đồng thời phần
đơng câu trả lời (339 ngƣời, chiếm 84,75%) nói rằng có đƣờng truyền internet ổn định (của
trƣờng hoặc của gia đình). Ngồi ra, qua câu hỏi 5, chúng ta thấy rằng nhà trƣờng đã có hệ
thống quản lý dạy học trực tuyến LMS, cũng nhƣ có sử dụng các phần mềm dạy học trực
tuyến (Zoom meeting, Google meet,…), không những thế có 217 câu trả lời (54,25%) cho
biết có sử dụng các phần mềm hỗ trợ nhƣ Canva, Kahoot, Azota, Padlet,… nhằm nâng cao
hiệu quả của bài học và làm cho giờ học hấp dẫn hơn. Chúng ta cũng thấy đƣợc hà trƣờng đã
18


tổ chức tập huấn, hƣớng dẫn cho giáo viên và học sinh về dạy học trực tuyến. Đây là một
trong những nguyên nhân làm cho hoạt động dạy học trực tuyến tại nhừ trƣờng trong thời
gian qua đƣợc tiến hành trơi chảy và có hiệu quả khá cao.
Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 3:

Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 5:

Để tìm hiểu ý thức, thái độ học tập trực tuyến của học sinh, chúng tôi đề xuất câu hỏi
6. Kết quả thu thập đƣợc cho thấy học sinh có thái độc học tập khá tích cực, tất cả các khía
cạnh đƣợc hỏi từ sự chủ động, sự tập trung, tƣơng tác giữa thầy – trò, trò – trị, tính hiệu quả
và sự tiến bộ đều đƣợc đa số câu trả lƣời đồng ý hoặc đồng ý một phần, bên cạnh đó cũng có

khá đơng phƣơng án bày tỏ rất đồng ý.
19


Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 6:

Mặc dù vậy, trong các phƣơng án thu thập đƣợc của câu hỏi 7 về tính hiệu quả của
dạy học trực tuyến, số phƣơng án trả lời “hiệu quả” và “ít hiệu quả” ngang nhau (46,75%)
và vẫn còn 10 ngƣời (2,5%) trả lời không hiệu quả. Với bậc học trung học phổ thông, khả
năng độc lập, sự tự chủ và khả năng tự học của một bộ phận học sinh còn hạn chế thì việc
học trực tuyến chắc chắn chƣa thể đạt đƣợc hiệu quả cao. Số liệu điều tra đã phản ánh trung
thực về hiệu quả dạy học trực tuyến tại nhà trƣờng và chính điều này đặt ra nhu cầu phải có
thêm những biện pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến.
Biểu đồ phương án trả lời câu hỏi 7:

Tóm lại: Từ kết quả điều tra thu thập đƣợc, chúng ta có những thơng tin quan trọng
về thực trạng dạy học trực tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên Thành. Các kết quả điều tra sẽ
giúp chúng ta có những đánh giá khách quan, trung thực, thơng qua đó giúp chúng tơi đề
xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học trực tuyến tại nhà trƣờng
trung học phổ thông.

20


Chƣơng 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC TRỰC TUYẾN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG.
2.1 Ngun tắc đề xuất các biện pháp:
2.1.1 Tính hợp pháp:
Các biện pháp phải phù hợp với các quy định pháp luật về quản lý, tổ chức
dạy học. Dựa trên các chủ trƣơng, đƣờng lối giáo dục của Đảng, pháp luật Nhà

nƣớc, các văn bản chỉ đạo, hƣớng dẫn của Bộ và Sở GD-ĐT.
2.1.2 Tính thực tiễn:
Các biện pháp đƣợc đề xuất phải gắn liền với thực tiễn dạy học tại nhà
trƣờng trung học phổ thông, phù hợp với xu hƣớng phát triển giáo dục hiện nay.
Trong đó đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào đổi mới
phƣơng pháp dạy và học là rất cần thiết để nâng cao chất lƣợng dạy học.
Các biện pháp đƣợc đề xuất dựa trên thực trạng hoạt động dạy học trực
tuyến tại trƣờng THPT Bắc Yên Thành và một số trƣờng trung học phổ thông trên
địa bàn Yên Thành và đảm bảo không gây ảnh hƣởng đến hoạt động dạy học
chung của các nhà trƣờng.
2.1.3. Tính khả thi:
Các biện pháp đề xuất phải có khả năng áp dụng vào thực tiễn hoạt động dạy
học trực tuyến của nhà trƣờng một cách thuận lợi, hiệu quả. Do đó khi xây dựng
các biện pháp phải đảm bảo tính khoa học thực hiện các bƣớc tiến hành cụ thể,
chính xác. Đƣợc đơng đảo thầy cô giáo và học sinh tham gia, đƣợc điều chỉnh, bổ
sung, hồn thiện dần trong q trình thực hiện.
2.1.4. Tính đồng bộ:
Việc đề xuất các biện pháp phải xuất phát từ sự đồng bộ trong các khâu của
hoạt động dạy học trực tuyến: Lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh
giá.
Trong thực tiễn, các biện pháp có sự tác động qua lại lẫn nhau, quan hệ mật
thiết với nhau, có tác dụng hỗ trợ, thúc đẩy nhau. Chỉ khi thực hiện đồng bộ các
biện pháp thì mới tạo đƣợc hiệu quả cao nhất.
2.2 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến ở trƣờng
trung học phổ thông.
Từ thực tiễn tổ chức dạy học trực tuyến tại nhà trƣờng trung học phổ thông
nơi đang công tác cùng với việc nghiên cứu lý luận và tham khảo mơ hình của các
trƣờng bạn. Chúng tơi xin đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động dạy học trực tuyến ở trƣờng trung học phổ thông nhƣ sau:
21

2.2.1 Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên,
nhân viên và học sinh về Dạy học trực tuyến.
2.2.1.1 Mục tiêu của biện pháp:
- Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về
vai trị, lợi ích và ý nghĩa của dạy học trực tuyến, hiểu đúng bản chất dạy học trực
tuyến nhƣ là một phƣơng pháp học tập và tiếp cận kiến thức phù hợp với tình hình
hiện nay, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, góp phần hồn thành chƣơng trình
và nâng cao chất lƣợng dạy học.
- Tạo sự nhất trí cao trong tồn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh,
từ đó đẩy mạnh việc triển khai dạy học trực tuyến.
- Tạo sự hứng thú, chủ động và tích cực học tập ở mỗi học sinh khi tham, gia
học, trên cơ sở đó lơi cuốn học sinh và đẩy mạnh việc triển khai dạy học trực
tuyến.
2.2.1.2 Tổ chức thực hiện biện pháp:
Nhận thức có vai trị quan trọng trong việc chỉ đạo hoạt động, là tiền đề, là
cơ sở cho hành động. Nhận thức đúng thì mới hành động đúng. Vì vậy nâng cao
nhận thức cho các đối tƣợng tham gia vào quá trình chỉ đạo, tổ chức dạy học trực
tuyến là vấn đề quan trọng hàng đầu, có tính quyết định đối với việc triển khai hoạt
động dạy học trực tuyến.
Trong 03 năm thực hiện, nhà trƣờng đã tổ chức thực hiện nhƣ sau:
- Quán triệt, triển khai các văn bản chỉ đạo, hƣớng dẫn tổ chức dạy học của
ngành giáo dục ứng phó với dịch Covid-19 và các văn bản về dạy học trực tuyến
thông qua các bảng thông báo của nhà trƣờng, trên nhóm kín facebook, zalo của
cán bộ, giáo viên, nhân viên.
- Tổ chức tuyên truyền và cử cán bộ, giáo viên tham gia các hội thảo, tập
huấn, bồi dƣỡng vế ứng dụng Công nghệ thông tin trong giáo dục, về dạy học trực
tuyến nhằm nâng cao hiểu biết về triển khai và ứng dụng công nghệ thơng tin trong
đổi mới quản lý, dạy học. Sau đó tổ chức tập huấn lại cho toàn thể giáo viên trong

đơn vị.
- Tổ chức hƣớng dẫn cho toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh
trong nhà trƣờng cách sử dụng hệ thống phần mềm dạy học trực tuyến: Đối với
giáo viên, bên cạnh tổ chức hƣớng dẫn trực tiếp, nhà trƣờng chúng tôi đã phân
công các cán bộ quản lý và giáo viên Tin học, giáo viên có Kỹ năng cơng nghệ
thơng tin tốt tạo các clip hƣớng dẫn sử dụng hệ thống lms.vnedu.vn, sử dụng zoom
meeting, Google meet và các phần mềm hỗ trợ để mọi ngƣời có thể tra cứu ngay
khi cần. Đối với học sinh, nhà trƣờng cũng tạo clip hƣớng dẫn sử dụng hệ thống,
gửi qua nhóm zalo của lớp (thơng qua giáo viên chủ nhiệm) để các em biết cách
tham gia học tập trực tuyến.
22


- Tổ chức Hội thảo cấp trƣờng để trao đổi kinh nghiệm, tháo gỡ các vƣớng
mắc mà giáo viên gặp phải trong quá trình dạy học trực tuyến. Năm học 2021-2022
trƣờng đã tổ chức hội thảo “Nâng cao hiệu quả tiết dạy online” nhằm trao đổi kinh
nghiệm, cùng nhau thảo luận về các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giờ học trực
tuyến.
- Xây dựng và áp dụng Nội quy học tập trực tuyến của nhà trƣờng nhằm
nâng cao kỷ luật, kỷ cƣơng giờ học, giáo dục ý thức học tập của học sinh.
- Ngoài các đối tƣợng tham gia trực tiếp vào hoạt động dạy học trực tuyến ở
trên cịn có một lực lƣợng tuy khơng tham gia dạy học trực tuyến nhƣng có vai trị
đặc biệt quan trọng là phụ huynh. Nếu phụ huynh hiểu, đồng thuận và phối hợp
giúp đỡ thì sẽ giúp cho dạy học trực tuyến đƣợc tiến hành thuận lợi vì phụ huynh
cung cấp thiết bị (mạng, máy tính, điện thoại,…) đồng thời là ngƣời giúp quản lý,
nhắc nhở học sinh nghiêm túc tham gia học trực tuyến. Vì vậy, thơng qua các giáo
viên chủ nhiệm và ban đại diện cha mẹ học sinh trƣờng và các lớp, chúng tôi đã
làm công tác tuyên truyền, vận động phụ huynh để họ hiểu và ủng hộ, giúp đỡ nhà
trƣờng triển khai dạy học trực tuyến.

Tập huấn dạy học trực tuyến năm học 2019-2020

23


Hội thảo nâng cao chất lượng tiết học online, năm học 2021-2022
2.2.2 Biện pháp 2: Đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, thống
nhất.
2.2.2.1 Mục tiêu của biện pháp:
- Xây dựng, lựa chọn phần mềm quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến thống
nhất trong toàn trƣờng, có thể kết nối đƣợc với các phần mềm, các hệ thống quản
lý trƣờng học khác để tạo sự thống nhất.
- Hồn thiện hạ tầng cơng nghệ thơng tin của nhà trƣờng, đảm bảo hệ thống
mạng Internet, tốc độ, đƣờng truyền, băng thông và hệ thống các phần mềm đáp
ứng khả năng truy cập, lƣu trữ các nguồn tài nguyên học tập, các dữ liệu phục vụ
giảng dạy và học tập góp phần nâng cao chất lƣợng đào tạo.
- Bên cạnh hạ tầng công nghệ thông tin cũng cần chú ý trang bị đầy đủ hệ
thống máy chiếu, ti vi trên các phòng học và phòng chức năng nhằm hỗ trợ tốt nhất
các trƣờng hợp học sinh học trực tuyến tập trung (áp dụng cho các trƣờng hợp “đặc
biệt” nhƣ thầy cô giáo thuộc diện F0, F1 Covid-19 phải ở nhà cách li và vẫn dạy
trực tuyến cho học sinh học tập trung tại trƣờng)
2.2.2.2 Tổ chức thực hiện:
- Một trong những khó khăn khi thực hiện dạy học trực tuyến ở bậc học phổ
thơng nói chung và cấp trung học phổ thơng nói riêng là trong một thời điểm học
sinh phải học nhiều môn với nhiều thầy cô giáo; mỗi tuần học sinh phải học từ 28
đến 30 tiết, mỗi buổi học sinh phải học 4 – 5 tiết với các môn học khác nhau, nếu
24


không cùng sử dụng một hệ thống, một phần mềm dạy học trực tuyến thì ngƣời

học sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng. Nhận thức đƣợc vấn đề này, sau một quá
trình tìm hiểu trƣờng THPT Bắc Yên Thành đã lựa chọn sử dụng hệ thống
lms.vnedu.vn và đã ký hợp đồng cung cấp gói trả phí với VNPT Nghệ An. Sau 3
năm thực hiện đến nay chúng tôi đã hoàn thiện và thống nhất:
Toàn trƣờng tạo thành 3 danh mục lớn là 3 khối, trong mỗi khối có chứa các
danh mục con là các lớp, mỗi lớp có các khóa học tƣơng ứng là các mơn học.
Trong các khóa học có sử dụng phần mềm Zoom meeting và Google meet phục vụ
cho các bày học trực tuyến trực tiếp. Điều đáng nói là chúng tơi đã trang bị đủ cho
mỗi lớp một tài khoản zoom meeting không giới hạn thời gian (bằng cách sử dụng
email dạng @nghean.edu.vn để đăng ký tài khoản zoom), các khóa học theo mơn
trong một lớp đều sử dụng tài khoản zoom chung này nên mỗi buổi học sinh chỉ
cần đăng nhập 01 lần và sẽ online học cả 5 tiết mà không phải “vào – ra” theo từng
tiết học. Một giải pháp rất đơn giản nhƣng hiệu quả rất lớn, giảm thiểu đƣợc những
rủi ro khi học sinh không truy cập đƣợc vào lớp học (nhất là ở thời điểm chống
dịch nên lƣợng ngƣời truy cập vào hệ thống zoom meeting lớn).
Bên cạnh các phần mềm dùng để dạy trực tuyến trực tiếp là zoom và meet,
tại Hội thảo nâng cao chất lƣợng dạy học online các thành viên đã đƣợc giới thiệu
về một số phần mềm hỗ trợ trong dạy học trực tuyến nhƣ Quizizz.com,
Canva.com, Kahoot, Wheelofnames, Azota.vn, padlet,…
- Để đảm bảo mạng Internet, tốc độ, đƣờng truyền, băng thông đáp ứng khả
năng truy cập, lƣu trữ các nguồn tài nguyên học tập, các dữ liệu phục vụ giảng dạy
và học tập. Đến nay, nhà trƣờng đã đầu tƣ lắp đặt hệ thống mạng internet băng
thông rộng với 3 line ADSL đảm bảo truy cập đƣợc thông suốt, phục vụ tốt cho
việc dạy học trực tuyến, tiến hành kéo dây mạng đến từng phòng lớp học để ƣu
tiên cho truy cập dạy học trực tuyến. Để lƣu trữ dữ liệu các tiết dạy trực tuyến, nhà
trƣờng đầu tƣ hệ thống máy tính với các đĩa lƣu trữ dung lƣợng lớn để lƣu trữ các
video bài dạy của giáo viên bên cạnh hƣớng dẫn mọi ngƣời sử dụng lƣu trữ đám
mây.
- Cùng với đầu tƣ nâng cấp hệ thống mạng internet và máy tính, nhà trƣờng
đã đầu tƣ lắp đặt máy chiếu cho tất cả các phòng học các lớp và học học bộ mơn,

phịng thí nghiệm, phục vụ tốt cho các tiết dạy trực tuyến mà học sinh học tập
trung tại lớp.
- Bên cạnh việc trang bị cơ sở vậy chất, hạ tầng cơng nghệ thơng tin của nhà
trƣờng thì việc động viên, khuyến khích thầy cơ giáo và học sinh chủ động trang bị
cho mình các loại thiết bị phục vụ cho dạy học trực tuyến nhƣ máy tính, mạng
internet gia đình cũng rất quan trọng. Để hỗ trợ các học sinh có hồn cảnh khó
khăn chƣa có thiết bị học tập trực tuyến, trong 3 năm qua nhà trƣờng đã kết nối,
kêu gọi các nhà hảo tâm, các thế hệ cựu học sinh và giáo viên ủng hộ để mua điện
thoại thông minh và sim mạng cho các em với tổng trị giá hơn 70 triệu đồng.
25