Giáo án Lịch Sử 12 Bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939-1945). N...

VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Tiết: 24, 25, 26.
Bài 16: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA
THÁNG TÁM (1939-1945)
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ RA ĐỜI.
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
1/ Kiến thức: Học sinh nắm được các nội dung cơ bản
-

Trình bày được KN từng phần và những chủ trương của Đảng.
Phân tích được sự sáng suốt của Đảng trong việc cớp thời cơ phát động khởi
nghĩa.
- Trình bày khái quát cuộc tổng KN trong cả nước, diễn biến chính cuộc khởi
nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gịn.
2/ Tư tưởng:
Bồi dưỡng niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, tinh thần hăng hái, nhiệt tình
cách mạng, ý thức độc lập, tự do dân tộc
3/ Kĩ năng: Phân tích, so sánh, đánh giá các sự kiện lịch sử
4/ Năng lực hướng tới:
Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn
đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
- Năng lực chuyên biệt:
o Năng lực tái hiện sự kiện.
o Năng lực thực hành bộ môn: khai thác, sử dụng tranh ảnh, tư liệu,
bản đồ
II. TƯ LIỆU VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
-

- GV sưu tầm tài liệu, lược đồ liên quan đến bài giảng.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC.
1/ Ổn định lớp:
2/ Kiểm tra bài cũ:
Trình bày quá trình chuẩn bị tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền?
3/ Dẫn nhập vào bài mới:
4/ Tổ chức các hoạt động dạy - học.
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Cả lớp

Nội dung học sinh cần nắm

III. KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH
- GV giải thích vì thời cơ khởi CHÍNH QUYỀN
nghĩa chưa thật sự chín muồi mà 1/ Khởi nghĩa từng phần (3/1945 – giữa 8/1945)


VietJack.com

chỉ xuất hiện ở một số địa phương > Đảng chỉ chủ trương khởi nghĩa
từng phần để chuẩn bị cho tổng
khởi nghĩa.
“Đức hàng Nhật cũng cúi đầu

Facebook: Học Cùng VietJack

a/ Hoàn cảnh
- Đầu 1945, chiến tranh thế giới II bước vào giai
đoạn cuối => Phe phát xít bị tấn cơng dồn dập ở
châu Âu và châu Á

- 8/1944, Pháp được giải phóng => Mâu thuẫn
Pháp – Nhật gay gắt

Bốn phương châu Á, châu Âu vẫy - Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp
vùng
b/ Chủ trương của Đảng
Đồng cỏ héo đã bùng lửa cháy
- Ngay đêm 9/3 hội nghị mở rộng ban thường vụ
Nước non ơi hết thảy vùng lên…

TW Đảng tại Đình Bảng – Từ Sơn (Bắc Ninh)

…Lời Đảng gọi một ngày sấm nổ

- 12/3/1945, TW Đảng ra chỉ thị “Nhật Pháp bắn
nhau và hành động của chúng ta”

Biển người dâng ngập phố ngập
đồng
Mùa thu cách mạng thành công
Mùa thu đây hỡi cờ hồng vàng
sao”
Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân.
- GV: yêu cầu hs theo dõi sgk để
thấy được hoàn cảnh, chủ trương
của Đảng trong việc phát động KN
từng phần.
- HS: theo dõi sgk.
- GV: gọi 1,2 Hs trình bày, sau đó
gv chốt lại.

-GV: Yêu cầu Hs theo dõi sgk để
thấy được diễn biến cao trào kháng
Nhật cứu nước.
- HS: theo dõi sgk, 1,2 em trình
bày.
- GV: Nhận xét chốt lại.

c/ Cao trào kháng Nhật cứu nước
- Ở căn cứ Cao – Bắc – Lạng, chính quyền nhân
dân được thành lập ở nhiễu xã – châu
- Phong trào phá kho thóc Nhật thu hút hang triệu
người tham gia.
- Khởi nghĩa từng phần diễn ra ở một số địa
phương như Hiệp Hồ (Bắc Giang), Tiên Du (Bắc
Ninh)
- 11/3/1945, tù chính trị ở Ba Tơ nổi dậy phá nhà
lao, chiếm đồn giặc, lập ra chính quyền CM. Hàng
loạt các nhà tù khác ở Nghĩa Lộ, Sơn La, Hoả Lò
nổi dậy.


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

- Ở Nam Kỳ, phong trào Việt Minh phát triển mạnh
mẽ.
* Ý nghĩa:
- LLCM phát triển vượt bậc, LL trung gian ngả về
CM, quần chúng sẵn sàng nổi dậy tổng KN giành

độc lập.
- Cao trào chuẩn bị trực tiếp cho CM T8.

2/ Công việc chuẩn bị cuối cùng trước ngày tổng
KN.
Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân.
- GV dẫn dắt: ngay từ trong cao
trào kháng Nhật Đảng ta đã có chủ
trương đẩy mạnh chuẩn bị LLCM
tiến tới tổng KN Vũ trang.

- Từ 15 – 20/4/1945, TW Đảng triệu tập hội nghị
quân sự Bắc Kỳ thống Nhất các lực lượng vũ trang,
lập ra uỷ ban quân sự Bắc Kỳ.
- 16/4/1945, tổng bộ Việt Minh thành lập “uỷ ban
dân tộc giải phóng Việt Nam”.

- GV: cơng việc chuẩn bị cuối cùng - 15/5/45 VNTTGPQ và CQQ thống nhất thành
VNGPQ.
được tiến hành ntn?
- 4/6/1945, Khu giải phóng Việt Bắc ra => Toàn
- HS theo dõi SGK trả lời.
Đảng toàn đan sẵn sàng chờ thòi cơ tổng khởi
- GV: nhận xét, chốt lại.
nghĩa
3/ Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945.
a/ Nhật đầu hàng Đồng Minh – Lệnh tổng khởi
nghĩa được ban bố.
- 5/1945, Đức đầu hàng Đồng Minh
Hoạt động 4: Cả lớp, cá nhân.

- 15/8/1945, Nhật đầu hàng Đồng Minh, quân Nhật
ở Đơng Dương rệu rã, chính phủ Trần Trọng Kim
và tay sai hoang mang đến cực độ => Thời cơ
“Ngàn năm có một đã đến”

- GV: Vì sao Đảng quyết định tổng
khởi nghĩa khi Nhật đầu hàng đồng
- Ở trong nước, cao trào cách mạng dâng cao, khí
minh?
thế cách mạng của quần chúng đang sôi sục sẵn
- HS: trả lời
sàng chờ lệnh tổng khởi nghĩa của Đảng


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

“Một khi thời cơ đã qua đi không
biết bao giờ sẽ trở lai, hoặc là lúc
này hoặc là không bao giờ” (Bác
Hồ)

Chủ trương của Đảng

- Gv: Nội dung và ý nghĩa của hội
nghị toàn quốc và đại hội quốc dân
tại Tân trào.

- 14/8 – 15/8, hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại
Tân Trào quyết định tổng khởi nghĩa và thơng qua
các vấn đề về chính sách đối nội – ngoại sau khi
giành chính quyền.

- HS dựa vào SGK trình bày nội
dung.
- Ý nghĩa: thể hiện sự nhất trí của
tồn Đảng tồn dân với sự nghiệp
giải phóng dân tộc.
- GV: Hãy đánh giá những hành
động của Đảng trong thời gian
này?
Hs trả lời.
- Gv xử dụng bản đồ treo tường để
trình bày diễn biến tổng khởi nghĩa
tháng Tám trong cả nước. Liên hệ
việc khởi nghĩa giành chính quyền
ở tỉnh nhà .

- 13/8/1945, TW Đảng và tổng bộ Việt Minh đã
thành lập uỷ ban khởi nghĩa (23h cùng ngày ra
quân lệnh số 1 phát lệnh tổng khởi nghĩa toàn
quốc)

- 16 – 17/8/1945, đại hội quốc dân do tổng bộ Việt
Minh triệu tập tại Tân Trào.
b/ Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945
- Từ ngày 14/8/1945, tuy chưa nhận được lệnh tổng
khởi nghĩa của TW nhưng căn cứ vào tình hình cụ

thể ở địa phương và vận dụng chỉ thị Nhật – Pháp
bắn nhau nhiều huyện, xã ở châu thổ sông Hồng đã
tiến hành khởi nghĩa.
- Từ 14 – 18/8/1945 đã có bốn tỉnh giành được
chính quyền sớm nhất (Bắc Giang, Hải Dương, Hà
Tỉnh, Quảng Nam)
- 16/8/1945, đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy một
đơn vị giải phóng tiến về thị xã Thái Nguyên mở
đầu cho tổng khởi nghĩa.
- 19/8, giành chính quyền thắng lợi ở thủ đơ Hà
Nội

Lưu ý: Ở Móng Cái, Hà Giang, Lào
Cai, Lai Châu, Vĩnh Yên do quân
Tưởng và tay sai vào chiếm đóng
từ trước nên ta chưa giành được
chính quyền
1. Hoạt động luyện tập:

- 23/8, giành chính quyền ở Huế
- 25/8, giành chính quyền thắng lợi ở Sài Gòn
- 28/8, ở hai tỉnh cuối cùng ở Hà Tiên và Đồng Nai
- 30/8, tại Ngọ môn (Huế) vua Bảo Đại đọc lời
thoái vị, trao ấn kiếm cho chính quyền cách mạng.


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Câu 1: Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân do ai làm đội trưởng? Lúc
mới thành lập có bao nhiêu người?
A. Do đồng chí Võ Ngun Giáp - Có 36 người.
B. Do đồng chí Trường Chinh - Có 34 người.
C. Do đồng chí Phạm Hùng - Có 35 người.
D. Do đồng chí Hồng Sâm - Có 34 người.
Câu 2: Mặt trận Việt Minh chính thức thành lập ngày nào?
A.10-5-1941      
B. 15-5-1941
C. 19-5-1941      
D. 29- 5 – 1941
Câu 3: Đội Việt Nam Giải phóng quân ra đời dựa trên sự hợp nhất của các tổ
chức nào?
A. Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân với đội du kích Bắc Sơn.
B. Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân với Cứu quốc quân.
C. Việt Nam Tun truyền Giải phóng qn với du kích Ba Tơ.
D. Cứu quốc quân với du kích Thái Nguyễn.
Câu 4: Lực lượng nào tham gia vào cuộc binh biến Đô Lương (ngày 13 - 1 1941)?
A. Đông đảo quân chúng nhân dân.
B. Chủ yếu là công nhân và nông dân.
C. Chủ yếu là nơng dân.
D. Chỉ có binh lính người Việt trong qn đội Pháp, khơng có quần chúng
tham gia.
Câu 5: Bản chỉ thị "Sửa soạn khởi nghĩa" và kêu gọi nhân dân "Sắm vũ khí đuổi
thù chung" là của:
A. Ban chấp hành Đảng Cộng sản Đơng Dương.
B. Hồ Chí Minh.
C. Tổng bộ Việt Minh.
D. Cứu quốc quân.
V. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC:

- Học bài cũ
- Chuẩn bị bài 17: Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1954. Nước Việt Nam dân chủ
cộng hoà