Sáng kiến kinh nghiệm phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh

1
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................2
Lý do chọn đề tài :........................................................................ 2
B. PHẦN NỘI DUNG...................................................................3
I. Những khó khăn, thuận lợi khi giảng dạy môn chạy nhanh:...................3
II. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:...............................................4
III. Các giải pháp đã thực hiện.........................................................4
1. Thành lập đội tuyền chạy nhanh....................................................4
2.1. Phương pháp kéo dài:..............................................................6
2.2. Phương pháp dãn cách:.............................................................7
2.3. Phương pháp lặp lại:................................................................7
3. Quá trình huấn luyện..................................................................8
3.1. Những tuần đầu của thời kỳ huấn luyện.........................................8
3.2. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền bằng một số bài tập..................9
3.3. Huấn luyện chiến thuật và tâm lí thi đấu......................................11
3.4. Những tuần cuối của chu kì huấn luyện.......................................11
II. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng........................................12
1. Bảng kết quả trước khi huấn luyện...............................................12
2. Bảng kết quả sau khi huấn luyện.................................................12
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..............................................14
I. Kết luận................................................................................ 14
II. Khuyến nghị.........................................................................14


2
A. PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài :
Điền kinh là mơn thể thao có lịch sử lâu đời, được ưa chuộng và phổ biến
rộng rãi trên thế giới. với nội dung rất phong phú và đa dạng, các bài tập điền
kinh ln có vị trí chủ yếu trong những bài tập phát triển toàn diện. Đối với thể

thao thành tích cao, điền kinh chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình thi
đấu của các đại hội Olympic quốc tế và đời sống văn hóa thể thao của nhân loại.
Trong những năm gần đây phong trào thể dục thể thao nói chung và điền
kinh nói riêng phát triển mạnh mẽ khơng chỉ ở thành phố mà cịn phát triển ở
các vùng nông thôn. Đặc biệt phát triển mạnh vào những năm ngành GD - ĐT
đưa môn điền kinh thành môn thi thường xuyên trong các năm học. Trong điền
kinh, chạy bền là nội dung cơ bản và xuyên suốt trong chương trình học thể dục
ở trường THCS. Ngồi vai trị là một mơn thi đấu, trong giáo dục thể chất chạy
bền còn là một phương tiện rèn luyện nâng cao sức khỏe, nâng cao thể lực hiệu
quả, có tác dụng giáo dục phẩm chất ý chí cho người tập.
Để đáp ứng với sự phát triển của xã hội - xã hội cơng nghệ địi hỏi người
thầy phải thật sự chuẩn mực về tư cách, nhà giáo, vừa phải chuẩn mực về kiến
thức, kỹ năng. Đạt được vấn đề này người giáo viên thể dục phải không ngừng
trau dồi kiến thức, thường xuyên rèn luyện thể lực, chiến thuật để đáp ứng với
những tiến bộ kĩ thuật của người học và đạt được chuẩn mực như chỉ thị
36CT/TW của ban bí thư Trung ương Đảng khố VIII về: “Cơng tác TDTT
trong tình hình mới, ghi rõ: “phải phấn đấu đạt được các mục tiêu về giáo dục
thể chất trong trường học, đồng thời cần kiện toàn hệ thống đào tạo cán bộ giáo
viên, huấn luyện viên, vận động viên trẻ…”
Phong trào chạy nhanh ở Quận Thanh Xuân cũng như toàn quốc đang
phát triển rộng khắp từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược đến miền xuôi.
Quan sát ở một số Hội khoẻ Phù Đổng cấp Quận, cấp Huyện, Thành phố. Qua
tiếp xúc với các HLV, các nhà chuyên môn thì tất cả đều thừa nhận rằng: “Các
VĐV, Học sinh, của chúng ta thi đấu chưa đạt hiệu quả cao là do thể lực còn
yếu, kỹ chiến thuật chưa hợp lý, tâm lí căng thẳng”.
Là một giáo viên thể dục với 10 năm trong nghề rất có tâm huyết với nghề
nghiệp, tôi mạnh dạn khẳng định phương án tối ưu để mang lại hiệu quả tập
luyện cho học sinh là một vấn đề cần làm, một việc làm thiết thực. Tìm ra được
những nguyên nhân tồn tại và yếu kém.
Vì những lí do trên để góp mình vào sự nghiệp đào tạo thế hệ vận động

viên trẻ cho huyện nhà tôi mạnh dạn nêu lên một vài kinh nghiệm nhỏ về:
“ Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh ”


3
Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài
Phạm vi : Học sinh trường THCS Nguyễn Lân – Quận Thanh Xuân - Hà
Nội
Thời gian: Thực hiện đề tài từ năm 2020 - 2021
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Những khó khăn, thuận lợi khi giảng dạy môn chạy nhanh:
Khảo sát thực tế tại trường THCS Nguyễn Lân - Quận Thanh Xuân - Hà
Nội.
Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện
1. Khó khăn:
Chạy nhanh là một mơn thể thao địi hỏi người tập phải có khả năng chống
lại mệt mỏi trong q trình tập luyện nên học sinh rất ngại khi tập luyện, các em
đa số là con em gia đình cơng nhân viên chức nhà nước, gia đình chủ yếu tập
trung cho các em học văn hóa là chính. Chính vậy khơng có thời gian tập luyện,
tài liệu khơng có, đặc biệt là mơi trường xã hội, các em tiếp xúc cịn hạn hẹp nên
q trình tập luyện và tâm lí thi đấu khơng ổn định, trình độ học sinh khơng
đồng đều.
Thời lượng học trên lớp ít nên thời gian học sinh tập luyện cùng ít, vì đa số là
con em cơng nhân viên chức nên ngoài việc học trên lớp về nhà dành phần lớn thời
gian cho việc học và phụ giúp gia đình nên phần lớn khơng có thời gian tập luyện.
Chạy nhanh là môn thể thao cần phải thường xuyên tập luyện, nội dung
lặp đi lặp lại dễ gây nhàm chán. Ngồi ra phần lớn các em lười, khơng hứng thú,
khơng chịu khó tập luyện, tập luyện trên lớp thì chưa có sự ham mê, chưa kiên
trì khắc phục khó khăn nên gây khơng ít khó khăn trong cơng tác giảng dạy và
huấn luyện.

Cơ sở vật chất, sân bãi dụng cụ phục vụ cho tập luyện còn thiếu, chưa đạt
kĩ thuật, việc tổ chức giảng dạy môn thể dục chủ yếu được tiến hành trên sân
trường, đầu tư cho tập luyện chi phí thấp. Trong phân phối chương trình thường
1 tiết Thể dục ghép từ 02 nội dung trở lên.
2. Thuận lợi:
Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo và tạo mọi điều kiện
thuận lợi để phong trào thể dục thể thao trong nhà trường đạt kết quả cao. Chạy
bền là mơn thể thao có ưu thế của trường THCS Nguyễn Lân, nhiều em có năng
khiếu của nên chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo tới việc tập luyện chạy
bền của con em mình. Họ coi trọng mơn thể dục cũng như những mơn văn hố
khác.
Hàng năm Ban giám hiệu thành lập ban chỉ đạo hội thi thể dục thể thao.
Và tổ chức hoạt động thể dục thể thao trong những ngày lễ lớn để giao lưu với
các đơn vị bạn thuận lợi cho việc phát hiện năng khiếu của các em học sinh.
Trường có đội ngũ giáo viên được đào tạo chính quy, về chuyên mơn đủ
có phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chun mơn giỏi và có năng lực để huấn


4
luyện các em tập luyện những môn thể thao tham gia thi đấu tại hội khoẻ phù
đổng các cấp Quận – Thành phố.
Khi chưa thực hiện đề tài phát hiện các em học sinh có năng khiếu tập
luyện chạy bền qua các buổi học, thi đấu do Quận tổ chức. Được gia đình quan
tâm ủng hộ tạo mọi điều kiện thuận lợi để các em có thời gian tập luyện tốt.
Nhìn chung với tình trạng thực tế đó đã giúp cho bộ môn thể dục và
phương pháp huấn luyện học sinh giỏi chạy nhanh trong những năm qua đạt kết
quả cao.
II. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Giáo viên kiểm tra sơ bộ thành tích của 6 lớp mỗi lớp 10 em học sinh
Bảng 1: Kết quả thu được

Lớp

Sĩ số

6A1
6A2
6A3
7A1
7A2
7A3

10
10
10
10
10
10

Giỏi
SL
1
1
1
1
1
1

Khá
%
10

10
10
10
10
10

SL
3
2
2
3
2
2

%
30
20
20
30
20
20

Trung bình
SL
%
6
60
7
70
7

70
6
60
7
70
7
70

Yếu
SL
0
0
0
0
0
0

%
0
0
0
0
0
0

III. Các giải pháp đã thực hiện
1. Thành lập đội tuyền chạy nhanh
Muốn có học sinh đạt thành tích cao trước hết người thầy phải có chun
mơn giỏi, có con mắt nghề nghiệp để tuyển chọn được các em có phẩm chất đạo
đức, thể lực, trình độ kĩ thuật tốt để dưa vào tập luyện. Tuyển chọn các em học

sinh có tố chất năng khiếu đặc biệt, sức mạnh, sức bền, khéo léo, thể hình của
học sinh, chiều cao, cân nặng, điều kiện sinh hoạt và hoàn cảnh gia đình của
từng em học sinh hình thành đội tuyển:
Thời gian thành lập năm 2019
Địa điểm: Trường THCS Nguyễn Lân.
Thời gian tập luyện 2 buổi / tuần trong suốt năm học.


5
Bảng 2: Kết quả số liệu tuyển chọn đội tuyển môn chạy nhanh
Năm 2020 - 2021
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Họ và tên
Nguyễn Trọng Tùng
Anh
Dương Văn Tuấn
Nguyễn Tuấn Hùng

Trần Minh Đức
Nguyễn Minh Nghĩa
Nguyễn Văn Toàn
Nguyễn Phương
Nguyên
Nguyễn Thị Hồng
Hạnh
Thiều Hà Uyên
Hoàng Anh Thư
Triệu Hà Linh
Triệu Đan Lê

Lớp

Nam
(Nữ)

Cự ly

Kỹ
thuật

8A1

Nam

100m

Tốt

8A1
8A1
8A1
7A4
7A4

Nam
Nam
Nam
Nam
Nam

100m
100m
100m
100m
100m

Tốt
Tốt
Tốt
Khá
Tốt

8A1

Nữ

100m

Khá

8A3

Nữ

100m

Khá

8A1
8A1
7A1
7A2

Nữ
Nữ
Nữ
Nữ

100m
100m
100m
100m

Khá
Khá
Khá
Khá

Thành tích(s)
12”9
13”00
12”9
13”5
13”9
13”8
15”5
15”6
15”7
15”9
15”9
15”8

Dựa vào kết quả trên tơi tham mưu cùng ban giám hiệu nhà trường mua
sắm dụng cụ, trang phục, chuẩn bị sân bãi để “ Huấn luyện học sinh giỏi môn
chạy nhanh ”.
2. Phương pháp huấn luyện
Huấn luyện là một phương pháp giảng dạy, hướng dẫn thực hành do Giáo
viên chỉ đạo mà trong đó việc luyện tập của học sinh được thực hiện. Tóm lại
huấn luyện thể thao là một q trình sư phạm nhằm hồn thiện năng lực thể
thao cho học sinh. Các nhiệm vụ chính của huấn luyệm thể thao được xác định
trên cơ sở của các yêu cầu được đặt ra từ quá trình huấn luyện. Đó là các nhiệm
vụ:
- Giáo dục các phẩm chất tâm lý
- Chuẩn bị thể lực
- Chuẩn bị kỹ thuật và năng lực phối hợp vận động
- Phát triển trí tuệ
Muốn giải quyết tốt các nhiệm vụ nêu trên, phải sử dụng tốt các phương
tiện huấn luyện thể thao là:

- Các bài tập thể chất
- Các phương tiện tâm lý
- Các biện pháp vệ sinh
- Các yếu tố lành mạnh của thiên nhiên.
Trong huấn luyện thể thao, đặc biệt là sức bền, phải chú trọng đến lượng
vận động, nó bao gồm ba bộ phận cơ bản, gắn bó với nhau một cách chặt chẽ:


6
các yêu cầu của lượng vận động, quá trình thực hiện lượng vận động, độ lớn của
lượng vận động.
Phải tuân thủ nguyên tắc huấn luyện, đó là:
- Nguyên tắc nâng cao lượng vận động
- Nguyên tắc đảm bảo tính liên tục của lượng vận động
- Nguyên tắc sắp xếp lượng vận động theo chu kỳ.
Phát triển tốt sức nhanh là tiền đề cần thiết cho khả năng phục hồi nhanh
chóng sau các lượng vận động lớn. Căn cứ vào yêu cầu thi đấu, sức nhanh được
phân thành: sức nhanh cơ sở và sức nhanh chuyên môn.
* Huấn luyện sức nhanh cơ sở:
Nhằm mục đích mở rộng và nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống
tim mạch, các chức năng trao đổi chất trong điều kiện đủ ôxy và phát triển sức
nhanh chung cho các nhóm cơ lớn. Phương tiện huấn luyện là các bài tập phát
triển chung , đó là các bài tập với khối lượng lớn đến rất lớn, có cường độ từ
40% - 85% sức, quãng nghỉ khơng có hoặc rất ngắn ( nghỉ tích cực bằng đi bộ
hoặc chạy nhẹ nhàng), các dạng bài tập:
- Chạy cự ly trung bình từ 40% - 60% sức
- Chạy cự ly trung bình biến tốc từ 65% - 85% sức
- Chạy biến tốc từ 60% - 85% sức, cự ly 100m + 100m hoặc 200m +
200m.
- Chạy lặp lại từ 65% - 85% sức cự ly chạy từ 100m – 2000m.

* Huấn luyện sức nhanh chuyên môn:
Nhằm phát triển trực tiếp năng lực sức nhanh thi đấu chuyên môn,
phương tiện chính là các bài tập, các bài tập thi đấu và điều kiện gần giống thi
đấu, các cuộc thi đấu và kiểm tra. Và các dạng bài tập có cường độ hoạt động từ
85% - 100% sức, cường độ tối đa, khối lượng trung bình – thấp…
Căn cứ vào mục đích phát triển các dạng năng lực sức nhanh , tôi sử dụng
một số phương pháp sau:
2.1. Phương pháp kéo dài:
Phương pháp này có đặc điểm là LVĐ kéo dài khơng có thời gian nghỉ
giữa. Việc nâng cao khả năng hấp thụ ơxy có thể thực hiện theo hai cách khác
nhau: Hoặc là thông qua một LVĐ liên tục trong điều kiện đủ ôxy, hoặc là thông
qua một LVĐ kéo dài, nhưng thay đổi cường độ vận động để tạo nên q trình
trao đổi năng lượng thiếu ơxy trong một khoảng thời gian nhất định. Do vậy
phương pháp kéo dài có thể thực hiện dưới các dạng sau:
* Phương pháp liên tục:
Duy trì tốc độ vận động trong một thời gian dài, cường độ vận động có
thể xác định rõ ràng thông qua mạch đập. Cường độ vận động tuỳ theo u cầu
của từng mơn thể thao, có thể dao động trong khoảng 140lần/ph – 150lần/ph
* Phương pháp thay đổi:
Thay đổi tốc độ vận động có kế hoạch trong quá trình thực hiện lượng vận
động, khi tăng tốc độ vận động làm cho các hoạt động của các cơ quan cung cấp


7
năng lượng bị căng thẳng, tạo nên quá trình trao đổi thiếu ôxy trong khoảng thời
gian nhất định.
* Phương pháp ngẫu hứng:
Tốc độ vận động thay đổi theo hứng thú riêng của học sinh. Phương pháp
này được sử dụng trong môi trường tự nhiên.
2.2. Phương pháp dãn cách:

Là phương pháp tập luyện mà trong đó có sự luân phiên một cách hệ
thống giữa các giai đoạn vận động ngắn, trung bình và dài với các qng nghỉ
ngắn, khơng dẫn đến sự hồi phục đầy đủ. Tốc độ vận động và thời gian nghỉ
được xác định trên cơ sở nhiệm vụ tập luyện.
2.3. Phương pháp lặp lại:
Được vận dụng trong huấn luyện phát triển sức nhanh là lặp lại từng phần
của các u cầu thi đấu chun mơn. Yếu tố chính của lượng vận động và thời
gian vận động.
Trong quá trình giảng dạy và huấn luyện phát triển sức nhanh, Giáo viên
cần phải căn cứ vào điều kiện thực tế để chọn các đường chạy có các yêu cầu
khác nhau về kỹ thuật để học sinh tập luyện. Trước khi cho học sinh luyện tập,
Giáo viên cần nói rõ đặc điểm đường chạy, cự ly chạy, kỹ thuật cần sử dụng,
thời gian, số lần.
Giảng dạy và huấn luyện phát triển sức nhanh còn phải giáo dục phẩm
chất đạo đức, tâm lý, sinh lý, chế độ vệ sinh, tự xoa bóp, tự kiểm tra để phòng và
sử lý chấn thương, giáo dục phẩm chất ý chí, đạo đức chính là kỷ luật, ý chí
khắc phục khó khăn, tin tưởng ở chính mình. Từ đó các em kiên trì, dũng cảm
trong tập luyện, bồi dưỡng phẩm chất ý chí là khâu chủ yếu trong việc chuẩn bị
về tâm lý cho các em vào kiểm tra và thi đấu. Trong đó điều kiện quan trọng
nhất là cho học sinh quen với hình thức thi đấu, rèn luyện khả năng khơng lùi
bước trước khó khăn, vững về tâm lý trong lúc căng thẳng nhất. Mặt khác, ta cần
phải đặt ra mục đích cho từng giờ học, buổi tập. Những buổi tập ấy, sự tương
quan giữa lượng vận động với khả năng từng học sinh, Giáo viên cần ghi rõ nội
dung kế hoạch của từng ngày, ghi rõ thành tích của từng nhóm ( sức khoẻ) học
sinh, để nắm được thể lực của từng nhóm mà áp dụng bài tập cho phù hợp.
Hình thức tổ chức trong giờ tập, buổi tập luyện với môn chạy nhanh là
các giờ tập theo lớp hoặc các buổi tập huấn luyện đội tuyển. Bắt đầu bằng tập
nhẹ nhàng rồi tăng dần, sau đó thực hiện với nội dung chính, phần cuối buổi tập
giảm nhẹ với các bài tập thả lỏng, hồi tĩnh.
Phân tích các chỉ tiêu và lượng vận động nên tiến hành trong các buổi tập

đầu tiên. Giáo viên phải xác định lượng vận động đó có phù hợp với học sinh
hay không, phản ứng của cơ thể và sự phục hồi thể lực của học sinh như thế
nào? việc nắm kỹ thuật, phẩm chất ý chí của học sinh ra sao? Trong mọi trường
hợp cần xác định mọi chỉ tiêu ở mức độ bình thường, khơng chịu ảnh hưởng của
lượng vận động lớn. Sau thời gian dài luyện tập chỉ tiêu ở mức trung bình có thể
thay đổi. Đối với học sinh THCS muốn có sức khoẻ tốt và nâng cao thành tích


8
thì phải giữ đúng chế độ sinh hoạt, vệ sinh, đặc biệt là phải tuân theo thời gian
biểu hàng ngày.
3. Q trình huấn luyện
Chạy nhanh được coi là mơn thể thao mũi nhọn của nền thể thao nước
nhà, mục đích huấn luyện chủ yếu của môn chạy bền là giúp các em đạt tới một
thành tích thi đấu cao nhất và một sự phát triển toàn diện về mọi mặt nên
phương pháp huấn luyện và lựa chọn bài tập phải phù hợp với đặc thù của môn.
Trong huấn luyện học sinh chạy bền, sức bền chung và sức bền chuyên mơn
đóng vai trị quan trọng. Trình độ phát triển sức bền chung ở mức cao là cơ sở
để hoàn thiện sức nhanh chuyên môn và cho phép người chạy thi đấu có kết quả
trên những cự ly dài hơn.
Kế hoạch huấn luyện, chu kì huấn luyện 1 năm 35 tuần, mỗi tuần 2 buổi,
mỗi buổi 3 tiếng. Nội dung huấn luyện cần đảm bảo toàn diện về thể lực, kĩ
thuật, chiến thuật, tâm lí thi đấu, đặc biệt cần đề ra chỉ tiêu phấn đấu cụ thể có
căn cứ khoa học thực tiễn.
Cụ thể buổi giờ cho các nội dung sau:
- Huấn luyện kĩ thuật cơ bản (9 tuần)
- Huấn luyện tố chất sức bền (18 tuần)
- Huấn luyện chiến thuật và tâm lý thi đấu (2 tuần)
- Kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao (6 tuần)
3.1. Những tuần đầu của thời kỳ huấn luyện.

Huấn luyện kỹ thuật cơ bản thông qua các nhiệm vụ sau:
Nhiệm vụ 1: Xây dựng khái niệm môn học thông qua các biện pháp chủ
yếu sau :
- Giáo viên phân tích làm mẫu kỹ thuật chạy.
- Cho xem phim, ảnh kỹ thuật.
- Cho người học chạy trên các đoạn từ 50 – 100m.
Trong quá trình chạy của học sinh, giáo viên sẽ nêu bật những đặc điểm
cá nhân của các em, đồng thời hướng dẫn và sửa những sai lầm chủ yếu nhất.
Nhiệm vụ 2: Dạy kỹ thuật chạy trên đường thẳng với tốc độ đều và thay
đổi, thông qua các biện pháp sau :
- Phân tích làm mẫu kĩ thuật chạy trên đường thẳng.
- Tập đánh tay tại chỗ(đứng tại chỗ tăng dần tần số và biên độ động tác).
- Tập chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đạp sau.
- Chạy lặp lại các đoạn 30-40m với tốc độ tăng đều.
- Chạy tăng tốc độ sau đó duy trì tốc độ đạt được khoảng 20-30m.
- Chạy và thực hiện tăng tốc theo hiệu lệnh của giáo viên.
Trong quá trình giảng dạy cần yêu cầu học sinh chạy theo đường thẳng,
đạp sau hết, đánh tay tích cực, tư thế thân trên và đầu thẳng, bàn chân tiếp xúc
đất từ phân trước và đặt trên đất nhẹ nhàng.
Nhiệm vụ 3: Dạy kỹ thuật chạy đường vịng thơng qua các biện pháp sau:
- Giáo viên phân tích và làm mẫu kỹ thuật chạy đường vòng .


9
- Tập chạy trên đường vịng có bán kính lớn nhỏ.
- Chạy tăng tốc độ từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra
đường thẳng.
- Chạy 200m, 400m với tốc độ trung bình.
Trong quá trình tập luyện giáo viên hướng dẫn học sinh khi chạy trên
đường vòng phải nghiêng thân về phía đường vịng. Khi chạy từ đường vòng ra

đường thẳng cần lưu ý học sinh chayj thoải mái với biên độ rộng đồng thời vẫn
duy trì được tốc độ đã có.
Sau khi học sinh đã biết cách chạy đúng và thoải mái cả trên đường thẳng
lẫn đường vịng thì cần chuyển sang dạy kỹ thuật xuất phát.
Nhiệm vụ 4: Dạy xuất phát cao và tăng tốc độ thơng qua các biện pháp
sau:
- Phân tích, làm mẫu kỹ thuật xuất phát cao.
- Tập xuất phát cao và chạy sau xuất phát 50m.
- Tập xuất phát cao ở đầu đường vòng và chạy sau xuất phát 50m.
Khi dạy xuất phát cao cần tiến hành theo nhóm và cần chú ý đến tư thế
“vào chỗ” của vận động viên. Ở những lần xuất phát đầu tiên không nên yêu
cầu học sinh thực hiện với tốc độ nhanh nhất để giúp các em xây dựng được
định hình đúng. Sau khi học sinh nắm vững kỹ thuật xuất phát cần áp dụng hình
thức chạy tiếp sức có xuất phát cao vào cuối buổi tập để nâng cao tính hưng
phấn trong tập luyện.
Nhiệm vụ 5: Hồn thiện kỹ thuật chạy nhanh thơng qua các biện pháp
sau:
- Chạy biến tốc, chạy lặp lại ở các cự ly từ 200m đến 2000m với yêu cầu
thời gian và tốc độ.
- Chạy 200m, 400m xuất phát cao có u cầu tốc độ.
- Chạy trên cư ly chính với yêu cầu tốc độ.
- Tập như thi đấu và đánh giá kết quả.
Trong quá trình tập luyện giáo viên quan sát để sớm phát hiện ra những sai
lầm thường mắc về kỹ thuật như: Chân đạp sau không hết, chống trước bằng cả
bàn chân, không phối hợp được đánh tay, thân trên ngửa ra sau nhiều, trọng tâm
cơ thể thấp, chạy chuyển từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra
đường thẳng đột ngột, giật cục… để sớm đưa ra nhưng biện pháp và cách thức
sửa sai phù hợp.
Việc tiếp thu kỹ thuật chạy ở một mức độ nào đó cịn phụ thuộc vào trình
độ thể lực chun mơn. Vì vậy tập luyện để phát triển các tố chất thể lực sẽ góp

phần hồn thiện kỹ thuật và nâng cao năng lực phối hợp giữa dùng sức và thả
lỏng các cơ tham gia trong quá trình chạy.
3.2. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền bằng một số bài tập
Trong huấn luyện học sinh chạy nhanh, sức nhanh chung và sức nhanh
chun mơn đóng vai trị quan trọng. Trình độ phát triển sức nhanh chung ở mức
cao là cơ sở để hồn thiện sức nhanh chun mơn và cho phép người chạy thi
đấu có kết quả trên những cự ly dài hơn.


10
Sức nhanh chuyên môn không chỉ giúp vận động viên duy trì được tốc độ
trung bình cao trong cả cự ly mà còn giúp họ thực hiện được việc tăng tốc độ
phù hợp với kế hoạch chiến thuật.
Mục đích cơ bản của quá trình huấn luyện này là nhằm phát triển toàn diện
các tố chất, tăng cường khả năng vận động của các hệ cơ quan để nâng cao khả
năng chịu đựng và đảm bảo q trình biến đổi thích nghi diễn ra liên tục nhằm
duy trì và kéo dài trạng thái sung sức thể thao để giúp các em khơng ngừng nâng
cao thành tích.
Vì vậy huấn luyện phát triển sức nhanh ngày càng trở nên đặc biệt quan
trọng và là một khâu thiết yếu không thể thiếu trong quy trình đào tạo vận động
viên.
Trong mơn chạy nhanh có những đặc trưng riêng. Hoạt động tập luyện và
thi đấu chạy bền đòi hỏi người tập phải thường xuyên thực hiện các bài tập với
thời gian dài. Vì vậy, sức nhanh trong chạy nhanh được thể hiện ở sức nhanh
chung và sức nhanh chuyên môn. Để phát triển 2 loại sức nhanh này chúng ta
cần tập cho học sinh tập những bài tập sau:
Bài tập 1: Tập sức bền bằng trò chơi vận động hoặc một số bài tập như:
- Nhảy dây bền
- Tâng cầu tối đa
- Chạy dích dắc tiếp sức

- Chạy vượt chướng ngại vật tiếp sức
- Chạy lên dốc
- Chạy xuống dốc …
Bài tập 2: Tập chạy trên địa hình tự nhiên với các cự ly nâng dần từ 300m
đến 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m, 3000m. Thời kỳ đầu thì tập với
cường độ nhỏ và trung bình, tốc độ đều sau đó nâng dần lên. Gần thi đấu thì
nâng cường độ chạy và duy trì khối lượng.
Bài tập 3: Các bài tập phát triển tốc độ chạy: chạy tăng tốc độ, chạy xuất
phát và chạy tốc độ cao, chạy lặp lại ở cự ly 50-200m với tốc độ cao.
Bài tập 4: Phát triển sức bền chuyên môn bằng các bài tập: chạy lặp lại,
biến tốc ở cự ly: 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m với tốc độ thấp
hơn thi đấu. Gần thi đấu thì chạy lặp lại với cự ly thi, tốc độ cao hơn.
Bài tập 5: các bài tập với bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, cầu lơng… để
tăng tính linh hoạt và điều chỉnh khối lượng vận động.
Để nâng cao sức nhanh cần áp dụng các phương pháp huấn luyện khác
nhau như: phương pháp đồng đều, phương pháp thay đổi, phương pháp lặp lại
và phương pháp tổng hợp. ngoài ra phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng rất
quan trọng. Và sử dụng bài tập gì với phương pháp nào cần chú ý khơng nâng
lượng vận động lên đột ngột với thời gian ngắn từ buổi tập này đến buổi tập sau,
từ tuần này đến tuần sau, mà cần luân phiên các lượng vận động lớn nhỏ theo
chu kỳ tuần.


11
3.3. Huấn luyện chiến thuật và tâm lí thi đấu
Huấn luyện là trang bị kiến thức cho các em về tâm lí, kĩ thuật, chiến
thuật trong tập luyện cũng như thi đấu. Trong đó việc huấn luyện chiến thuật
cho vận động viên cũng có ý nghĩa quan trọng. Về lý thuyết, chạy vượt qua cự
ly với tốc độ đều là phương án hợp lý nhất song trong thi đấu lại hiếm khi gặp.
Hai phương án phổ biến nhất thường thấy là:

- Chạy nhằm mục đích đạt thành tích cao nhất của bản thân. Trong trường
hợp này vận động viên chạy với tốc độ tương đối đều bất kể đối thủ di chuyển
nhanh hay chậm.
- Chạy với mục đích giành vị trí cao nhất trong đợt chạy. Trong trường hợp
này cần đặc biệt chú ý đến việc rút đích.
Để huấn luyện hoàn thiện kỹ xảo chiến thuật cần áp dụng những biện pháp
sau:
- Tham gia thi đấu để giải quyết các nhiệm vụ được đặt ra trong huấn luyện
hoặc tự lựa chọn các tình huống khác nhau.
- Tập luyện cùng với những vận động viên chạy có kinh nghiệm hơn.
- Chạy các đoạn cự ly có tăng tốc độ rút về đích.
- Chạy nhanh sau xuất phát, lựa chọn vị trí trong nhóm và xác định tốc độ
chạy giữa quãng cần thiết.
- Chạy dẫn đầu
- Vượt lên đối thủ trong các tình huống khác nhau.
Ngồi ra, để thắng cuộc thi cần phải biết rõ khả năng, chiến thuật và thể lực của
đối phương.
Giáo dục ý trí và tâm lí thi đấu ổn định, gây hứng thú tạo niềm tin, giáo dục
các trạng thái tâm lý trước, trong và sau khi thi đấu.
Nội dung giáo dục chủ yếu ở mặt này bao gồm rèn luyện để nâng cao
tính kỉ luật trong sinh hoạt, tập luyện và thi đấu, nâng cao phẩm chất ý chí, sự
ham mê tập luyện, phát huy tinh thần khắc phục khó khăn, tận tuỵ trong cơng
việc, từng bước củng cố tính tự tin, sự kiên trì và khơng ngừng nâng cao ý thức
phấn đấu.
Đây là một trong những nội dung chủ yếu và đặc biệt quan trọng của thời
kì chuẩn bị nhằm giúp các em phát triển tồn diện về mọi mặt để đạt thành tích
thi đấu tốt nhất.
Tơi tự nhận thấy bản thân tơi có sự kiên trì và tỉ mỉ để nghiên cứu các đối
tượng học sinh. Bên cạnh đó, tơi ln có biện pháp cụ thể kịp thời tạo cho các
em có trạng thái tâm lí thi đấu vững vàng, tự tin, đồn kết để đạt thành tích cao

nhất.
3.4. Những tuần cuối của chu kì huấn luyện
(Tổ chức kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao)
Là hình thức kiểm tra thường xuyên và đặc biệt quan trọng đối với công
tác đào tạo và huấn luyện chạy nhanh. Mục đích của hình thức thi đấu này là
nhằm kiểm tra, đánh giá trình độ tập luyện về các mặt như kĩ thuật, chiến thuật,
thể lực, và cả tâm lí… của các em sau một giai đoạn tập luyện nhất định.


12
Phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng có tầm quan trọng đáng kể khi trình độ kỹ
xảo của vận động viên được nâng cao
II. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng
Với những kinh nghiệm và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn
chạy nhanh tôi đã tiến hành trong thời gian thực hiện đề tài, đặc biệt là năm học
2020 – 2021 đội tuyển học sinh giỏi môn điền kinh của trường mà tôi đã huấn
luyện đã đạt được những kết quả đáng mừng, cụ thể như sau:
1. Bảng kết quả trước khi huấn luyện
Nam
Kỹ
STT
Họ và tên
Lớp
Cự ly
Thành tích(s)
(Nữ)
thuật
Nguyễn Trọng Tùng
12”9
1

8A1 Nam 100m
Tốt
Anh
2 Dương Văn Tuấn
8A1 Nam 100m
Tốt
13”00
3 Nguyễn Tuấn Hùng
8A1 Nam 100m
Tốt
12”9
4 Trần Minh Đức
8A1 Nam 100m
Tốt
13”5
5 Nguyễn Minh Nghĩa
7A4 Nam 100m
Khá
13”9
6 Nguyễn Văn Toàn
7A4 Nam 100m
Tốt
13”8
Nguyễn Phương
15”5
7
8A1 Nữ
100m
Khá
Nguyên

Nguyễn Thị Hồng
15”6
8
8A3 Nữ
100m
Khá
Hạnh
9 Thiều Hà Uyên
8A1 Nữ
100m
Khá
15”7
10 Hoàng Anh Thư
8A1 Nữ
100m
Khá
15”9
11 Triệu Hà Linh
7A1 Nữ
100m
Khá
15”9
12 Triệu Đan Lê
7A2 Nữ
100m
Khá
15”8
2. Bảng kết quả sau khi huấn luyện
Nam
Kỹ

STT
Họ và tên
Lớp
Cự ly
Thành tích(s)
(Nữ)
thuật
Nguyễn Trọng Tùng
12”7
1
8A1 Nam 100m
Tốt
Anh
2 Dương Văn Tuấn
8A1 Nam 100m
Tốt
12”9
3 Nguyễn Tuấn Hùng
8A1 Nam 100m
Tốt
12”8
4 Trần Minh Đức
8A1 Nam 100m
Tốt
13”3
5 Nguyễn Minh Nghĩa
7A4 Nam 100m
Khá
13”5
6 Nguyễn Văn Toàn

7A4 Nam 100m
Tốt
13”6
Nguyễn Phương
15”1
7
8A1 Nữ
100m
Khá
Nguyên
Nguyễn Thị Hồng
15”2
8
8A3 Nữ
100m
Khá
Hạnh


13
9
10
11
12

Thiều Hà Uyên
Hoàng Anh Thư
Triệu Hà Linh
Triệu Đan Lê

8A1
8A1
7A1
7A2

Nữ
Nữ
Nữ
Nữ

100m
100m
100m
100m

Khá
Khá
Khá
Khá

15”3
15”5
15”6
15”5

Kết luận: Qua một năm huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh nhìn
chung các em học sinh có ý thức tập luyện tốt, các tố chất sưc bền phát triển rõ
rệt, tâm lí thi đấu ổn định đạt được nhiều thành tích cao.
So sánh bảng 2 và bảng 3, kết quả tập luyện kĩ thuật và thành tích thi
đấu của các em được nâng lên rõ rệt. Các em được áp dụng các bài tập bổ trợ kỹ

thuật đúng phương pháp, phong phú nên kích thích được sự ham mê, ý chí vươn
lên, khơng sợ gian khổ, kiên trì khắc phục khó khăn. Kết quả kiểm tra đánh giá
về kỹ thuật cũng như thành tích của nhóm được thực nghiệm tăng lên rõ rệt.
Từ cơ sở các bài tập đó ở trường, ở lớp, các em đã tích cực hơn trong
việc luyện tập ở nhà và ở địa phương. Từ đó các em phát triển tốt hơn về mặt thể
chất cũng như trình độ, thể lực và kỹ thuật của mơn chạy nhanh. Sức khỏe các
em phát triển cũng là một điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu nhanh các môn
học khác.

C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I. Kết luận
Áp dụng sáng kiến này tôi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc phát
triển sức bền cho học sinh, giáo dục cho các em tinh thần đồn kết gắn bó, giúp
đỡ lẫn nhau cùng học tập – tập luyện . Giúp cho học sinh nâng cao ý thức tập


14
luyện, lòng ham mê, khả năng chịu đựng được lượng vận động lớn, khắc phục
khó khăn, chống lại mệt mỏi hồi phục nhanh chóng sau một giờ tập , buổi tập.
Làm cho các em ln tích cực hăng say và hiểu rõ được kỹ năng vận động,
phương pháp tập luyện của một giờ học, một buổi học chạy bền. Nâng cao hiệu
quả phát triển tồn diện về đức , trí , thể , mĩ trong nhà trường. Theo đúng chủ
trương đường lối của Đảng và Nhà nước trong việc giáo dục và đào tạo thế hệ
trẻ hôm nay.
II. Khuyến nghị
Điền kinh nói chung và chạy cự ly ngắn nói riêng đã và đang là môn thể
thao trọng điểm trong chiến lược phát triển của nghành thể dục thể thao Việt
Nam. Là môn thi đấu tại hội khoẻ phù đổng các cấp huyện, tỉnh, quốc gia, quốc
tế, và điều này đã được khẳng định bằng các tấm huy chương mà các em đã
mang về cho nhà trường và cho huyện nhà.

Vì vậy, tơi đề nghị Phịng giáo dục Quận Thanh Xn, Ban giám hiệu nhà
trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, dụng cụ tập luyện để thầy và trò chúng
tôi tập luyện đạt kết quả cao hơn nữa.
Giáo dục thể chất trong trường học là một mặt giáo dục toàn diện cần
được quan tâm. Đề nghị sở giáo dục Hà Nội có kế hoạch đầu tư về cơ sở vật
chất.
Sở giáo dục Hà Nội hàng năm hay trong mỗi năm học tổ chức thi đấu cho
các môn thể thao đặc biệt là môn điền kinh để chuyên môn của tôi ngày một
nâng cao hơn nữa và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi đạt nhiều kết quả tốt
hơn.
Thông qua đề tài này tôi càng được củng cố những kiến thức chun mơn,
nắm vững tâm lí học sinh với những kinh nghiệm và sự cố gắng nỗ lực của bản
thân tơi đã hồn thành đề tài “ Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi chạy
nhanh” của mình.
3. Bài học kinh nghiệm
Với lịng nhiệt tình và niềm say mê nghề nghiệp, từng năm bồi dưỡng, rèn
luyện nâng cao chuyên môn nghiệp vụ tôi đã xây dựng được niềm tin đối với
học sinh, với tập thể Hội đồng giáo dục và đã dược Ban giám hiệu nhà trường,
cha mẹ học sinh ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho bản thân tôi thực hiện tốt kế
hoạch huấn luyện đề ra.
Coi trọng và nghiêm túc thực hiện chính xác q trình tuyển chọn ban đầu
đã hình thành đội tuyển chạy bền gồm các em học sinh có phẩm chất tốt và có
khả năng tốt về năng khiếu chạy nhanh đã dành được thành tích cao trong tập
luyện cũng như trong thi đấu thể dục thể thao cấp huyện và cấp tỉnh.
Kế hoạch đề ra sát với đối tượng học sinh và theo dõi chặt chẽ quá trình
thực hiện để điều chỉnh cường độ lượng vận động phù hợp với khả năng học
sinh.
Đây mới chỉ là quan điểm của cá nhân tôi qua quá trình giảng dạy và huấn
luyện, vì vậy chắc chắn khơng tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong

15
được sự đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo và các
bộ môn khác về sáng kiến kinh nghiệm của tôi.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
Thanh Xuân, ngày … tháng … năm 2022
Tác giả

Lê Hồng Sơn

Tài liệu tham khảo
TT
1

Tên sách
Sách giáo viên thể dục 6

Tác giả
Trần Đồng Lâm

Nhà xuất bản
Giáo Dục


16
2

Sách giáo viên thể dục 7

Trần Đồng Lâm

Giáo Dục

3

Sách giáo viên thể dục 8

Trần Đồng Lâm

Giáo Dục

4

Sách giáo viên thể dục 9

Trần Đồng Lâm

Giáo Dục

5

Phạm Vĩnh Thông

Giáo Dục

6

Một số vấn đề đổi mới
phương pháp dạy học mơn
thể dục THCS

Giáo trình điền kinh

Phạm Khắc Học

7

Giáo trình thể dục

Trương Anh Tuấn

8

Lí luận và phương pháp
thể dục thể thao

Nhiều tác giả

Thể dục thể
thao
Đại học sư
phạm
Thể dục thể
thao