Bài giảng Kỹ thuật thu nhận hợp chất có hoạt tính sinh học từ thực vật: Chương 5 - Các hợp chất có hoạt tính đặc biệt

Nội dung
1. Các hợp chất có hoạt tính kháng virus HIV
2. Các thuốc trừ sâu có nguồn gốc thực vật
3. Các hợp chất có hoạt tính chống ung thư


1. Các hợp chất có hoạt tính kháng virus HIV
1.1 Michellamine B
Là một alkaloid chiết xuất từ cây thuộc chi, loài Trung
Quân (Ancistrocladus korupensis D.W. Thomas& Gereau)
Thu ở Korup National park, Cameroon, 1987
+ Hoạt tính:
Ức chế cả HIV-1 và HIV-2
trong thí nghiệm in-vitro



1. Các hợp chất có hoạt tính kháng virus HIV
1.2 Conocurvone (C60H56O11)
Chiết xuất từ loài Conospermum incurvum,
Conospermum stoechadis, thuộc chi Quắn hoa (Cơm
vàng), nguồn gốc Tây Úc
+ Hoạt tính: Kháng HIV rất mạnh

Conospermum incurvum

Conospermum stoechadis


Conocurvone

1. Các hợp chất có hoạt tính kháng virus HIV
1.3 Prostratin
Là một chất hoạt hóa E protein-kinase C
Có trong vỏ cây Mamala Homalanthus nutants (họ Đại
kích hay Thầu dầu) ở Samoa
+ Hoạt tính: Chữa viêm gan – theo bài thuốc cổ Samoa
Paul Alan Cox và nhóm NCI (national cancer institute,
USA) đã tìm ra được prostratine có hoạt tính kháng HIV



1. Các hợp chất có hoạt tính kháng virus HIV
1.3 Prostratin
Cơ chế tác động:
+ gây kích hoạt HIV trong TB nhiễm tiềm ẩn thông qua
cảm ứng của NF-kappa B và SP1
+ Ức chế mạnh và bền vững các thụ thể HIV  làm giảm
nhiễm trùng mục tiêu và làm chậm quá trình lây truyền
HIV mới
 mở ra khả năng ứng dụng Prostratin kích hoạt HIV từ
sự tiềm ẩn và thanh lọc các nguồn dự trữ virus


2. CÁC THUỐC TRỪ SÂU CÓ NGUỒN GỐC THỰC VẬT
+ Từ lâu con người đã biết sd thuốc thảo mộc để trừ sâu
bệnh cho cây
+ đặc điểm chung:
Có tác dụng nhanh
Phổ rộng: Tác động lên nhiều loại sâu hại, cho nhiều loại

cây trồng
Thường là một số loại hoạt chất hoặc tinh dầu
VD:
Matrine – từ cây khổ sâm
Azadirachtin – từ cây Neem – một loài xoan Ấn Độ
Rotenone – từ cây ruốc cá (thuốc cá)
Các hoạt chất trong: Hạt cau, ớt, gừng, tỏi…


2. CÁC THUỐC TRỪ SÂU CÓ NGUỒN GỐC THỰC VẬT
+ Ở Việt Nam: có một số chế phẩm như
Đầu Trâu Jolie (matrine – 11g/L, trị bọ trĩ)
Vineem (azadirachtin)
Vironone (rotenone)


2. CÁC THUỐC TRỪ SÂU CÓ NGUỒN GỐC THỰC VẬT
2.1 Matrine
- Là alkaloid chiết từ khổ sâm
- Có khả năng diệt mối ngầm (Coptotermes
formosanus)

Sophora flavescens


2. CÁC THUỐC TRỪ SÂU CÓ NGUỒN GỐC THỰC VẬT
2.2 Azadirachtin
- Thuộc nhóm tetranotriterpenoid, chiết
xuất từ cây Neem (trồng ở Ninh Thuận,
Bình Thuận)

- Có khả năng khiến cơn trùng tránh xa

Azadirachta indica


2. CÁC THUỐC TRỪ SÂU CÓ NGUỒN GỐC THỰC VẬT
2.3 Rotenone
- Được chiết từ cây thuốc cá (ruốc cá,
duốc cá) Derris scandens, thuộc họ Đậu
Fabaceae

Derris scandens


3. CÁC HỢP CHẤT CĨ HOẠT TÍNH CHỐNG UNG THƯ


3. CÁC HỢP CHẤT CĨ HOẠT TÍNH CHỐNG UNG THƯ









Catharanthus roseus