Nguồn gốc và bản chất của ý thức

Nguồn gốc và bản chất của ý thức
- Khái niệm: Ý thức là sản phẩm và thuộc tính của một dạng vật chất có tổ chức cao là bộ não
người; sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người trên cơ sở
thực tiễn.
*Nguồn gốc (quan điểm duy vật biện chứng)= nguồn gốc tự nhiên + nguồn gốc xã hội
*Nguồn gốc tự nhiên
- Bộ não người:
+ Là một dạng vật chất sống có tổ chức cao nhất, phức tạp nhất
+ là cơ quan vật chất của ý thức, ý thức là thuộc tính của bộ não, là kết quả hoạt động sinh lý
thần kinh của bộ não.
 Nơi sinh ra và tồn tại của ý thức
- Sự tác động của TGKQ đến bộ não con người -> Phản ánh
+ sự tái tạo những đặc điểm của dạng vật chất này ở dạng vật chất khác trong q trình tác
động qua lại
+ là thuộc tính chung của mọi dạng vật chất
+ có nhiều hình thức, trình độ…
(các trình độ phản ánh:
+ phản ánh vơ sinh(vật lý, hóa học): là những hình thức phản ánh cịn mang tính thụ động,
chưa có tính chọn lọc
+ phản ánh hữu sinh (tính kích thích, cảm ứng, phản xạ, tâm lý) là những hình thức phản ánh
có tính định hướng, có chọn lọc
+ Ý thức: là hình thức phản ánh cao nhất của thế giới vật chất, có tính năng động, sang tạo)
 Nội dung của ý thức
 Sự xuất hiện con người và hình thành bộ óc người có năng lực phản ánh hiện thực khách
quan là nguồn gốc tự nhiên của ý thức.
*Nguồn gốc xã hội
- Lao động : là q trình con người sử dụng cơng cụ lao động tác động vào tự nhiên để cải
biến tự nhiên tạo ra sản phẩm thỏa mãn nhu cầu của mình
+ duy trì sự tồn tại của con người, đồng thời giúp bộ óc ngày càng pt, hồn thiện về mặt sinh
học
+ giải phóng con người khỏi thế giới động vật

+ làm cho TGKQ bộc lộ đặc điểm thuộc tính để con người nhận thức
+ làm xuất hiện ngồn ngữ 1 cách khách quan
- Ngơn ngữ: là hệ thống tín hiệu vật chất mang nội dung ý thức
+ là công cụ giao tiếp, phương tiện để truyền đạt tư tưởng, tri thức của con người
+ giúp con người khái quát được các đặc điểm, thuộc tính của SVHT
*Bản chất của ý thức
- Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan: ý thức phản ánh thế giới khách quan
nhưng nó đã bị cải biến thơng qua lăng kính chủ quan( nhu cầu, nguyện vọng, tâm tư, tình
cảm, kinh nghiệm, tri thức..)
- Ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan
+ ý thức phản ánh thế giới khách quan trên cơ sở tiếp nhận, xử ký thơng tin có tính chọn lọc,
định hướng
+ khơng chỉ ở vẻ bề ngồi mà cịn khái qt bản chất, quy luật
+ trên cơ sở tri thức đã có con người sáng tạo ra những tri thức mới
(sự phản ánh ý thức là quá trình thống nhất của 3 mặt: 1 là trao đổi thông tin giữa chủ thể và
đố tượng phản ánh; 2 là mơ hình hóa đối tượng trong tư duy dưới dạng hình ảnh tinh thần;
3 là chuyển hóa mo hình từ tư duy ra hiện thực khách quan)
- Ý thức là một hiện tượng xã hội mang bản chất xã hội: sự ra đời, phát triển của ý thức gắn
liền với hoạt động thực tiễn, chịu sự chi phối không chỉ của các qui luật tự nhiên mà còn bở


các quy luật xã hội. được quy định bởi nhu cầu giao tiếp xã hội và các điều kiện sinh hoạt
hiện thực của đời sống xã hội.
*Vai trò trong đời sống xã hội
Ý thức xã hội?
Ý thức có vai trị chỉ đạo hoạt động thực tiễn của con người?