CHUONG i (1)

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM

KINH TẾ HỌC VI MÔ


BỘ CƠNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP TP.HCM

GIÁO TRÌNH, TÀI LIỆU THAM
KHẢO
4. “Economics”, Alain Aderton, Causeway Press
1.
Kinh tế3rd
học
Vi mô 2000
– Bộ Giáo dục và Đào tạo
Limited,
Edition,
2.
tế học ViDavid
mô – PGS.
5. Kinh
“Economics”,
BeggsTS Cao Thúy Xiêm
3.
Robert
S. Pindyck,
6. “Microeconomics”
Hƣớng dẫn thực hành
Kinh

tế học Vi Daniel L.
Rubinfeld,
6th Edition
mô
7. Internet


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
Vì sao phải nghiên cứu kinh tế học vi mô?
- Sự khan hiếm là việc xã hội với các nguồn lực hữu
hạn không thể thỏa mãn tất cả mọi nhu cầu vô hạn và ngày
càng tăng của con người.
- Do nguồn lực có giới hạn, mỗi người mua hoặc bán đều
phải tính tốn lựa chọn cho mình phương án tiêu dùng tối ưu
hoặc phương án tổ chức sản xuất kinh doanh tối ưu.
- Giúp bạn lí giải được những hiện tượng diễn ra trong
cuộc sống hàng ngày như tại sao ngày lễ người ta lại đi du
lịch nhiều? Tại sao trái cây cứ đến mùa lại hạ giá?...


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.1. Nền kinh tế

CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.1. Nền kinh tế
Các hộ gia đình chi tiêu thu nhập của mình để đổi lấy
hàng hóa hoặc dịch vụ cần thiết do các doanh nghiệp sản
xuất. Tham gia vào thị trường yếu tố sản xuất, các hộ gia đình
cung cấp các nguồn lực như lao động, đất đai, vốn cho
doanh nghiệp để đối lấy thu nhập mà các doanh nghiệp phải
trả cho việc sử dụng các nguồn lực đó.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.1. Nền kinh tế
Các doanh nghiệp tham gia vào hai thị trường đó để
mua hoặc thuê các yếu tố sản xuất cần thiết để tạo ra các hàng
hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng mong muốn.
Chính phủ tham gia vào hai thị trường này để cung cấp
hàng hoá dịch vụ mà xã hội mong muốn nhưng thị trường
không sản xuất được một cách có hiệu quả.
=> Nền kinh tế là đối tƣợng nghiên cứu của kinh tế học.

CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.1. Nguồn gốc
Kinh tế học ra đời từ rất sớm và phát triển đến ngày nay
- Cha đẻ của ngành KTH là Adam Smith (1723 -1790) với
tác phẩm “Của cải của các dân tộc „
- Tiếp sau đó nổi lên có nhiều trường phái khoa học
khác nhau và có sự cọ sát rất lớn, đặc trưng có trường phái
Keynes (1883 - 1946) cho rằng “Nhà nước phải tác động trực
tiếp vào nền kinh tế để tránh suy thoái”, để chống lạm
phát, thất nghiệp,... Đến nay, trường phái này được thừa


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.2. Khái niệm
Kinh tế học có rất nhiều định nghĩa khác nhau như:
+ Kinh tế học là khoa học của sự lựa chọn;

+ Kinh tế học nghiên cứu các hoạt động sản xuất và trao
đổi của con người;
+ Kinh tế học phân tích các động thái trong nền kinh tế
nói chung như: xu hướng giá cả, sản lượng đầu ra, thất
nghiệp;
+ Kinh tế học nghiên cứu cách thức con người tổ chức


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.2. Khái niệm
Kinh tế học là môn khoa học nghiên cứu cách thức mà
con người và xã hội lựa chọn sử dụng các nguồn lực khan
hiếm cho nhiều mục đích khác nhau để sản xuất hàng hóa,
dịch vụ nhằm đáp ứng tốt nhất cho nhu cầu của con người.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.3. Phân loại

- Dựa vào nội dung nghiên cứu: Kinh tế học có hai bộ
phận quan trọng là Kinh tế học vi mơ (Microeconomics) và
Kinh tế học vĩ mơ (Macroeconomics). Ngồi ra cịn có Kinh
tế lượng (Econometrics) và Kinh tế quốc tế (International
Economics).


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.3. Phân loại
- Dựa vào nội dung nghiên cứu:
+ Kinh tế học vi mô là một môn khoa học nghiên cứu hành
vi và cách thức ra quyết định của 3 thành viên của nền kinh tế
là người sản xuất, người tiêu dùng và chính phủ.
+ Kinh tế học vĩ mơ nghiên cứu các vấn đề kinh tế tổng
thể của một nền kinh tế như vấn đề tăng trưởng, lạm phát,
thất nghiệp… Kinh tế vĩ mô quan tâm đến mục tiêu kinh tế
của cả nền kinh tế hay của cả một quốc gia và tìm cách


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô

1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.3. Phân loại
- Dựa vào phương pháp nghiên cứu: Kinh tế học chỉ
cho chúng ta cách thức suy nghĩ về các vấn đề phân bổ nguồn
lực chứ kinh tế học không đảm bảo cho chúng ta các “câu trả
lời đúng” vì kinh tế học nghiên cứu cả vấn đề thực
chứng (positive) và vấn đề chuẩn tắc (normative).


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
1. Kinh tế học và nền kinh tế
1.2. Kinh tế học
1.2.3. Phân loại
+ Kinh tế học thực chứng liên quan đến cách lý giải
khoa học, các vấn đề mang tính nhân quả và thường liên
quan đến các câu hỏi như: Đó là gì? Tại sao lại như vậy? Điều
gì xảy ra nếu…
+ Kinh tế học chuẩn tắc liên quan đến việc đánh giá
chủ quan của các cá nhân. Nó liên quan đến các câu hỏi như:
Điều gì nên xảy ra? Cần phải như thế nào?...


CHƯƠNG I.
.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN

ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
2. Đối tƣợng, nội dung và phƣơng pháp nghiên cứu của
kinh tế vi mô
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của kinh tế học vi mô là hành vi
và cách thức ra quyết định của 3 thành viên của nền kinh
tế (người sản xuất, hộ gia đình và chính phủ).


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
2. Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của
kinh tế vi mô
2.2. Nội dung nghiên cứu
+ Cầu và cung trên thị trường;
+ Hệ số co giãn và ý nghĩa của các loại co giãn đó;
+ Lý thuyết hành vi người tiêu dùng;
+ Lý thuyết hành vi người sản xuất;
+ Thị trường cạnh tranh và độc quyền;
+ Thị trường sức lao động;
+ Sự trục trặc của kinh tế thị trường và vai trị điều tiết của
Chính phủ.


CHƯƠNG I.

KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
2. Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của
kinh tế vi mô
2.3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp mô hình hóa: Để nghiên cứu kinh tế học,
các giả thiết kinh tế được thành lập và kiểm chứng bằng
thực nghiệm. Nếu các phép thử được thực hiện lặp đi lặp lại
nhiều lần đều cho kết quả thực nghiệm đúng như giả thiết
thì giả thiết được coi là lý thuyết kinh tế.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
2. Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu của
kinh tế vi mô
2.3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp so sánh tĩnh: Ceteris Paribus là thuật
ngữ Latinh được sử dụng thường xuyên trong kinh tế học có
nghĩa là giả định các nhân tố khác không đổi. Các giả thuyết
kinh tế về mối quan hệ giữa các biến phải đi kèm với giả định
ceteris paribus trong mơ hình.
- Phương pháp phân tích cận biên: Đây là phương pháp
đặc thù của kinh tế học vi mơ, cịn được gọi là phương pháp
tối ưu hóa hay phương pháp phân tích lợi ích – chi phí.

CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
3. Một số khái niệm cơ bản
- Sự khan hiếm (scarcity): Khan hiếm tồn tại khi nhu cầu
vượt
quá khả năng sẵn có về tài nguyên để thỏa mãn nhu cầu đó.
+ Khi nhu cầu lớn hơn khả năng đáp ứng sẽ dẫn tới sự
khan hiếm.
+ Sự khan hiếm mang tính quy luật: nhu cầu của con người
là vô hạn nhưng khả năng đáp ứng là hữu hạn.
+ Người tiêu dùng khan hiếm về tiền bạc, người sản
xuất khan hiếm về nguồn lực, mọi người khan hiếm về thời
gian.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
I. Kinh tế học vi mô
3. Một số khái niệm cơ bản
- Nguồn lực (resources) là các yếu tố đầu vào được sử
dụng để sản xuất ra hàng hoá phục vụ nhu cầu của con
người, bao gồm: Đất đai, Lao động, Vốn, Khả năng kinh
doanh của doanh nghiệp.

- Hàng hoá: là những sản phẩm, phương tiện, cơng cụ
thoả mãn nhu cầu con người. Chúng ta có các loại hàng hóa
hữu hình, vơ hình.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản
1. Những vấn đề kinh tế cơ bản
Vì nguồn lực là khan hiếm nên để phân bổ nguồn lực
một cách hiệu quả, doanh nghiệp phải trả lời những vấn đề
kinh tế cơ bản là:
- Sản xuất cái gì?
- Sản xuất như thế nào?
- Sản xuất cho ai?


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản
1. Những vấn đề kinh tế cơ bản
- Sản xuất cái gì?
Doanh nghiệp phải xác định hàng hố, dịch vụ mà mình
sẽ sản xuất hay cung cấp bằng việc nghiên cứu thị trường và
đề ra những kế hoạch cụ thể.
- Sản xuất nhƣ thế nào?

Doanh nghiệp phải lựa chọn được công nghệ phù hợp và
biết cách kết hợp đầu vào một cách tối ưu để sản xuất ra hàng
hóa đã được chọn.
- Sản xuất cho ai?
Doanh nghiệp phải xác định được đối tượng sẽ tiêu


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản
2. Các cơ chế kinh tế
Cơ chế kinh tế ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải quyết ba
vấn đề kinh tế cơ bản của nền tế và theo đó tác động trực tiếp
đến trình độ phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Mỗi nền
kinh tế sẽ lựa chọn một cơ chế kinh tế để phát triển nền kinh
tế theo cách riêng của mình. Có 3 loại cơ chế kinh tế là cơ
chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung (hay còn gọi là cơ chế
mệnh lệnh), cơ chế kinh tế thị trường và cơ chế kinh tế hỗn
hợp.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản
2. Các cơ chế kinh tế
2.1. Cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung

- Đặc điểm:
+ Đối với câu hỏi “sản xuất cái gì?”: Nhà nước sẽ quyết
định sản xuất cái gì, sản lượng bao nhiêu và giao chỉ tiêu pháp
lệnh cho các doanh nghiệp Nhà nước.
+ Đối với câu hỏi “sản xuất như thế nào?”: Nhà nước
sẽ quyết định công nghệ và phân phối vốn, kỹ thuật máy
móc cơng nghệ cho các doanh nghiệp.
+ Đối với câu hỏi “sản xuất cho ai?”: Nhà nước sử dụng
chế độ phân phối bằng hiện vật và tem phiếu theo cơ chế giá


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản
2. Các cơ chế kinh tế
2.1. Cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung
- Ưu điểm:
+ Việc quản lý được thống nhất tập trung;
+ Cho phép tập trung mọi nguồn lực để giải quyết được
nhu cầu công cộng của xã hội;
+ Hạn chế được phân hóa giàu - nghèo và bất công xã hội.


CHƯƠNG I.
KINH TẾ HỌC VI MÔ VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP
II. Những vấn đề kinh tế cơ bản

2. Các cơ chế kinh tế
2.1. Cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung
- Nhược điểm:
+ Nảy sinh cơ chế tập trung, quan liêu, bao cấp, không
thúc đẩy sản xuất phát triển;
+ Sản xuất không dựa trên cơ sở thị trường, sử dụng
phương thức phân phối bình quân, triệt tiêu động lực phát
triển;
+ Phân phối và sử dụng nguồn lực kém hiệu quả, cấp trên
can thiệp quá sâu vào công việc của cấp dưới, cấp dưới ỷ lại
chờ cấp trên.