Sáng kiến kinh nghiệm ử dụng trò chơi phù hợp theo nội dung bài học nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn toán 7

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO BIỆN PHÁP
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI PHÙ HỢP THEO NỘI DUNG BÀI HỌC
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN TỐN 7

Họ và tên: Lê Quang Năm
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS An Thủy

Quảng Bình, tháng 12 năm 2020


BIỆN PHÁP
“SỬ DỤNG TRÒ CHƠI PHÙ HỢP THEO NỘI DUNG BÀI HỌC NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN TỐN 7”
NỘI DUNG BIỆN PHÁP
I. LÍ DO CHỌN BIỆN PHÁP
Một trong những vấn đề khiến nhiều giáo viên và phụ huynh học sinh đang trăn
trở là hiện tượng các em học sinh hiện nay đang lơ là, không hứng thú trong học tập.
Nguyên nhân chính là các em học sinh bị chi phối việc học bởi những thú vui
tiêu khiển ở bên ngồi. Các em đã bị lơi cuốn vào những mặt trái của sự phát triển
công nghệ thông tin như trò chơi điện tử, mạng xã hội. Hầu như bạn học sinh nào
cũng có một mạng xã hội là Instagram, Facebook,… và thời gian sử dụng mạng xã hội
rất nhiều.
Bản thân tơi ln tự đặt ra cho mình câu hỏi “Làm thế nào để tạo hứng thú học
tập cho học sinh trong các tiết học, đặc biệt là bộ môn Tốn tơi đang giảng dạy?”. Câu
hỏi đó thơi thúc tơi khơng ngừng học hỏi, tìm tịi những phương pháp dạy học mới,
vận dụng linh hoạt hơn để thu hút được sự tập trung, yêu thích học tập từ các em học
sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Tốn.

Tơi thiết nghĩ rằng các em đang tuổi ăn, tuổi chơi vậy sao mình khơng lồng
ghép trị chơi một cách phù hợp vào trong bài học. Trò chơi học tập là một trong
những hoạt động mà các em sẽ hứng thú. Bởi vui chơi vừa là nhu cầu, vừa là quyền
lợi của các em học sinh, nó giúp các em cân bằng được trạng thái tâm lý, tinh thần khi
tham gia những tiết học. Việc đưa các trị chơi vui nhộn, trí tuệ trên tinh thần “Học mà
chơi, chơi mà học” vào các tiết học Toán sẽ giúp các em lĩnh hội tri thức một cách dễ
dàng, kiến thức sẽ được củng cố, khắc sâu một cách vững chắc, tạo cho các em niềm
say mê, hứng thú trong học tập. Đó chính là lí do tơi chọn biện pháp “Sử dụng trị
chơi phù hợp theo nội dung bài học nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn
Tốn 7”
Trước khi nghiên cứu biện pháp này, tơi đã tiến hành khảo sát chất lượng học
tập bộ môn Toán đối với học sinh lớp 7, kết quả khảo sát trước khi vận dụng biện
pháp như sau:
Giỏi
Lớp

Số HS

7.1

37

Khá

T/bình

Yếu

Kém

Trên T/B

SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL%
4 10.81 10 27.03 14 37.84 7 18.92 2

5.40

28

75.7


II. MỤC ĐÍCH CỦA BIỆN PHÁP
Với biện pháp này tơi mong muốn tạo ra được khơng khí học tập vui tươi, hồn
nhiên và hết sức sinh động trong từng tiết dạy học tốn, kích thích được tính tị mị,
ham học, trí tưởng tượng và tư duy sáng tạo, năng động của các em.
Trị chơi tốn học sẽ giúp học sinh khơng cịn thấy chán nản, căng thẳng khi
học tốn, phá tan đi được sự sợ sệt, âu lo, ám ảnh của các em học sinh yếu kém mỗi
khi đến tiết học toán, giúp các em tự tin vào bản thân mình hơn, hịa nhập vào tập
thể trong tình thân ái, vui tươi, thân thiện.
Học sinh yêu trường mến lớp hơn, kính trọng và gần gũi với thầy cơ giáo hơn.
Đặc biệt các em cảm nhận được rằng: mình được học tập, sinh hoạt trong trong một
mơi trường an tồn, thân thiện, bình đẳng, làm cho học sinh cảm nhận được: “Mỗi
ngày đến trường là một ngày vui”.
Phát huy được năng lực tư duy, hợp tác, tính tích cực, chủ động của học sinh
trong hoạt động học từ đó nâng cao chất lượng dạy học mơn Tốn trong nhà trường.
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
1. Cách tổ chức trò chơi trong tiết dạy học Tốn
Trước mỗi tiết dạy, tơi đã tiến hành chuẩn bị tốt các bước cơ bản để làm tiền đề
cho những giờ học hiệu quả. Sau khi xác định mục tiêu cần đạt của từng nội dung sử

dụng trị chơi. Tơi đưa ra thiết kế nội dung của từng trị chơi (có thể soạn ơ chữ, câu
hỏi trắc nghiệm, hình ảnh,…), đồng thời thiết kế luật chơi, tiến trình chơi, cách tổ
chức,…
Sau các bước chuẩn bị cho việc tổ chức trị chơi, tơi đã chuẩn bị các đồ dùng,
thiết bị phương tiện tổ chức trò chơi, chuẩn bị phần thưởng để trò chơi thêm hấp dẫn.
Nhờ vậy, việc tiến hành tổ chức trò chơi theo quy trình trở nên dễ dàng hơn. Trong
mỗi hoạt động tổ chức trị chơi học tập, tơi giới thiệu trị chơi, luật chơi và cách chơi;
tiếp theo là việc lựa chọn học sinh tham gia trò chơi. Tổ chức cho học sinh tham gia
trò chơi, dẫn dắt hoạt động chơi, giám sát và thực hiện theo luật chơi. Cuối cùng giáo
viên tuyên bố người thắng cuộc và trao thưởng (nếu có).
Cuối tiết học theo tiến trình mới này, tơi tổ chức cho học sinh tự rút ra những
vấn đề chính thơng qua trị chơi như ý nghĩa của trị chơi, nội dung liên quan đến trò
chơi, cách thực hiện chơi như thế nào để đạt hiệu quả, rút kinh nghiệm và khắc sâu
kiến thức qua trò chơi. 
Để đạt hiệu quả trong sử dụng trị chơi học tập thì việc đa dạng hố trị chơi
trong giờ học là vơ cùng quan trọng để các em “chơi mà học” là điều không dễ dàng.
Vì vậy khi thiết kế trị chơi học tập, tôi đã kết hợp nhiều kĩ năng và kiến thức liên
quan, đồng thời phải nắm vững và thực hiện các nguyên tắc chủ yếu như: Nội dung
trò chơi phải gắn với mục tiêu từng tiết học; luật chơi rõ ràng, đơn giản dễ nhớ, dễ


thực hiện; điều kiện, phương tiện tổ chức trò chơi phong phú hấp dẫn; sử dụng trị
chơi đúng lúc; trị chơi phải kích thích được sự hứng thú của từng học sinh; đánh giá
kết quả của trò chơi với thái độ nhẹ nhàng mang tính chất khích lệ, động viên nhưng
phải cơng bằng.
2. Một số hình thức áp dụng trị chơi vào tiết học Tốn
Việc sử dụng trị chơi vào tiết học Tốn địi hỏi giáo viên phải có sự chuẩn bị
chu đáo, lựa chọn các trò chơi khác nhau phù hợp theo từng nội dung bài học nhằm
tạo nên được hiệu quả cao nhất, tránh tình trạng q lạm dụng trị chơi trong một tiết
học. Sau đây tôi xin đưa ra một số hình thức áp dụng trị chơi vào trong tiết học Tốn.

2.1. Sử dụng trị chơi vào phần mở đầu của bài học
Nếu chỉ bắt đầu tiết học bằng hình thức kiểm tra bài cũ truyền thống sẽ tạo
khơng khí nặng nề cho một tiết học. Vì vậy, tơi thường chọn cách bắt đầu nhẹ nhàng
hơn, tạo cho các em không khí vui tươi, hào hứng để chuẩn bị cho một tiết học. Tơi
chọn những trị chơi lồng ghép những kiến thức cũ của bài trước và những kiến thức
cũ chuẩn bị cho bài học mới. Những câu hỏi trong những trị chơi này có mức độ
khơng q khó và thời gian thực hiện khoảng 5 phút. Tránh thiết kế những trị chơi
lớn và những câu hỏi q khó trong phần mở đầu này.
Tơi thường chọn hình thức trị chơi thiết kế theo câu hỏi trắc nghiệm có 4 lựa
chọn vì nó quen thuộc với học sinh, giúp các em có sự quan sát và tư duy nhanh hơn.
Một ví dụ mà tơi đã sử dụng trong bài dạy: Làm trịn số (Tiết 15 đại số 7)


2.2. Sử dụng trò chơi vào phần luyện tập sau khi hình thành kiến thức mới
Sau khi hình thành kiến thức mới, ngồi những hoạt động nhóm, chúng ta có
thể lồng ghép vào đó những trị chơi vừa củng cố nội dung vừa học vừa kiểm tra sự
tiếp thu của học sinh và cũng tạo được khơng khí cho tiết học.
Trong phần này tơi thường chọn những trị chơi thực hiện trực tiếp trên bảng
hoặc trên bảng phụ hoặc chuẩn bị những dụng cụ đi kèm. Tôi muốn các em vận động
nhẹ, muốn các em được trải nghiệm chơi thực tế khi đó kiến thức sẽ tự nhiên đến với
các em giúp các em nhớ kiến thức lâu hơn. Phần này thể hiện được sự sáng tạo của
giáo viên, các trị chơi càng đa dạng về hình thức càng lơi cuốn được các em tập
trung.
Một số trị chơi tơi thường áp dụng trong bài dạy:
* Trò chơi “Ai nhanh hơn”
Đây là trị chơi tơi luyện tính nhanh nhẹn, khẩn trương khi làm tốn. Lơi cuốn
các em cùng thi đua học tập một cách hăng say, hịa hợp.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Làm tròn số” (tiết 15 – Đại số 7) giáo viên sẽ ghi lên bảng
phụ 5 số thập phân, yêu cầu học sinh làm tròn các số trên đến chữ số thập phân thứ 2.
Giáo viên cho học sinh hoạt động cá nhân, tối đa 3 phút ai trả lời nhanh nhất, đúng

nhất thì giành chiến thắng (học sinh trả lời bằng hình thức giơ bảng).
*Trị chơi “Chung sức”
Đây là trị chơi rèn luyện tính trách nhiệm, cộng đồng cho học sinh. Thay vì
dùng phương pháp thảo luận nhóm bình thường mà chúng ta thường hay sử dụng, thì
trị chơi “Chung sức” sẽ giúp học sinh thảo luận nhóm một cách nhẹ nhàng, hiệu quả,
khơng bị gị ép, rập khuôn. Nhờ sự “Chung sức” của mỗi đội chơi, nhất là sự đóng
góp, diễn giải của những học sinh tích cực, học sinh khá-giỏi, các em học sinh trung
bình, yếu, kém sẽ có thêm cơ hội để nắm bắt kiến thức đã học, có cơ hội để ghi điểm
về mình nếu các em làm khá đạt yêu cầu.
Ví dụ: Khi dạy bài: “Lũy thừa của một số hữu tỉ” (Tiết 7 – Đại số lớp 7), giáo
viên chiếu câu hỏi lên màn hình, đồng thời gắn các miếng giấy cứng có ghi đề bài và
đáp án lên bảng (Khơng tn theo một thứ tự nào cả).
Cho các đội thảo luận, trao đổi 3 phút. Bốc thăm chọn ra 2 đội chơi.
Khi có hiệu lệnh của giáo viên, lần lượt từng thành viên của 2 đội lên bảng ghép
đề bài và đáp án tương ứng vào phần bảng của đội mình (cứ em này về chỗ thì em
khác mới được lên bảng).
Sau 3 phút, giáo viên ra hiệu lệnh dừng cuộc chơi. Giáo viên và cả lớp cùng
chấm, đội nào có cặp đề bài - đáp án chính xác và nhiều hơn thì đội đó sẽ chiến
thắng.


2.3. Sử dụng trò chơi trong các tiết luyện tập, ôn tập
Trong một tiết học luyện tập hay ôn tập có nhiều cách để giáo viên hệ thống lại
kiến thức. Trong đó cách tổ chức trị chơi cũng là một lựa chọn tốt. Trong phần này
chúng ta có thể tổ chức các trò chơi lớn hơn, phân loại câu hỏi từ dễ đến khó, có thể
sử dụng các trị chơi trực tiếp hoặc sử dụng trò chơi được thiết kế trên máy tính.
Một số trị chơi tơi thường sử dụng trong bài dạy:
* Trò chơi “leo núi”
Trò chơi này rèn luyện kĩ năng tính tốn cho học sinh.Thu hút số đơng học
sinh tích cực, nhiệt tình học tập. Giáo viên chuẩn bị trước một số bài tập liên quan

đến bài học theo cấp độ từ dễ đến khó, giáo viên sắp xếp các bài tập theo dạng hình
tháp, càng lên cao càng khó dần. Mỗi thành viên của mỗi đội lên giải một bài tập từ
dưới lên trên, sau đó về chỗ để thành viên khác của đội mình lên giải tiếp. Đội nào
“Leo” lên đỉnh sớm hơn và có số câu trả lời đúng nhiều hơn, đội đó thắng cuộc.
* Trị chơi “ơ chữ”
Trị chơi này được thiết kế giống như trò chơi “vượt chướng ngại vật” của
cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia. Một chương trình được rất nhiều học sinh u
thích. Chính vì vậy về hình thức và cách chơi các em sẽ thấy gần gũi giúp tiếp thu
nhanh hơn.
Một ví dụ tơi đã sử dụng trong bài dạy: ôn tập chương I (Tiết 19 – Đại số 7)


KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Xen kẽ các hoạt động phát triển tư duy tơi đã tổ chức những trị chơi khiến
khơng khí tiết học ln vui vẻ. Những kiến thức tốn học trở nên thú vị và dễ tiếp thu
hơn với học sinh.
Chính sự hứng thú của các em trong mỗi giờ học Tốn được nâng lên, nên giờ
học của các em khơng cịn khơ khan như những tiết học truyền thống trước đây nữa
mà trở nên sôi động, hấp dẫn. Các em tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, hào
hứng, phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi “Học mà chơi, chơi mà học”. Tính nhút
nhát, tự ti của một số em được khắc phục, các em mạnh dạn, tự tin và ham học hơn.
Trong quá trình giảng dạy bản thân đã cố gắng phát huy những ưu điểm của
việc sử dụng trò chơi trong các tiết học. Cùng với sự chỉ đạo của lãnh đạo nhà trường,
sự phối kết hợp và giúp đỡ của đồng nghiệp và sự hợp tác tích cực của học sinh, tơi
nhận thấy học sinh đã có sự chuyển biến một cách tích cực về mọi mặt, cụ thể là các
em u thích mơn học hơn, chất lượng mơn Tốn nâng lên rõ rệt.
Kết quả sau khi áp dụng biện pháp:
Giỏi
Lớp

Số HS

7.1

37

Khá

T/bình

Yếu

Kém

Trên T/B

SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL%
7 18.92 12 32.43 15 40.54 3

8.11

0

0

34

91.9

Với những kết quả đạt được, tôi tin tưởng rằng nếu biện pháp được ứng dụng

rộng rãi và trở thành một trong các chuyên đề dạy học sẽ góp phần nâng cao chất
lượng mơn Tốn cũng như tạo hứng thú học tập cho học sinh.
Trên đây là báo cáo biện pháp “Sử dụng trò chơi phù hợp theo nội dung bài
học nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn tốn 7” của tơi. Rất mong nhận được
sự góp ý của ban giám khảo để báo cáo được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ
ÁP DỤNG BIỆN PHÁP

TÁC GIẢ

Lê Quang Năm