Dịch tể 1

GIỚI THIỆU
DỊCH TỄ HỌC
Dịch Tễ Học Cơ Bản _ Đại Học
Nguyễn Đỗ Ngun
Bộ Môn Dịch Tễ
Khoa Y Tế Công Cộng
Đại Học Y Dược TP. HCM
1


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Mục Tiêu Bài Giảng

1.

Phân tích được định nghĩa của dịch tễ
học.

2.

Liệt kê được ba mục đích, ba chiến lược,
và ba nội dung nghiên cứu của dịch tễ
học.

2


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Phân Tích Gốc Từ

EPIDEMIOLOGY
Epi

về

Demos

người

Logos

mơn học
3


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Những Người Sáng Lập



Snow và Dịch tễ học thực địa
Dịch tễ học Mô tả

Xác định nước là nguồn lây của dịch tã

4

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

DỊCH TÃ

DỊCH
TÃ
Luân Đôn,
1854
…
DỊCH TÃ

DỊCH TÃ

DỊCH TÃ

5


Bản đồ điểm (Spot Map)
6


X

Bơm B

Phố Lớn
Bơm A

X

X
7

Bơm C


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

Dịch tễ học Phân tích
Cơng ty cấp
nước
Southwark
& Vauxhall
Lambeth
Cả hai

Dân số
167.654

Số
chết
844

Chết/
1.000
5,0

19.133

18

0,9

300.149

652

2,2
8


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

Dịch tễ học Phân tích
Cơng ty cấp
nước
Southwark
& Vauxhall
Lambeth

Dân số
98.862

Số

chết
419

Chết/
1.000
4,2

154.615

80

0,5

9


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

LÝ THUYẾT
Dịch tễ học Mô tả

Giả thuyết nguyên nhân

Dịch tễ học Phân tích

SNOW
Phân bố ca tã theo nơi
chốn

Dịch tã lây qua
đường nước
So sánh tỉ lệ bệnh ở 2
nhóm sử dụng nước
bẩn/sạch

10


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Lịch Sữ Diễn Tiến

Dịch Tễ Học Bệnh Lây
Châu Âu, Hoa Kỳ, cuối 1800
Dịch Tễ Học Bệnh Không Lây
Từ 1900
Nghiên cứu của Doll và Hill
Nghiên cứu Framingham
11


Định Nghĩa Dịch Tễ Học

12


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Định Nghĩa Dịch Tễ Học

DTH là một môn học về Sự Phân Bố, và
những Yếu Tố Quyết Định của những biến
cố và tình trạng liên quan đến sức khỏe
trong những dân số cụ thể, và sự ứng dụng
mơn học này trong việc Kiểm Sốt những
Vấn Đề Sức Khỏe
13


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Đối Tượng Nghiên Cứu

Bác sĩ Lâm sàng

Dịch tễ học



Từng người bệnh



Bệnh, khỏe



Tìm đến bác sĩ



Xếp nhóm



Khơng xếp nhóm



Một phần cơ chế bệnh



Cơ chế sinh bệnh



Giả thuyết

14


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Xếp Nhóm trong DTH

Tuổi
0–5

Số mới mắc
hàng năm
6 / 1.000

Thời gian bệnh
trung bình (năm)
4,8

6 – 16

3 / 1.000

10,7

17 – 44

2 / 1.000

13,0

45 – 64

1 / 1.000

33,0

65+

0

33,0

Chung

3 / 1.000

10,0
15


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Kiểm Định Giả Thuyết trong DTH

Hút thuốc

Bệnh mạch vành (++)

Không hút
thuốc

Bệnh mạch vành (+)

Hút thuốc

~

Bệnh mạch vành

16

Mục Đích - Chiến Lược
Nội Dung của DTH

17


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Những Nội Dung Cơ Bản của DTH

Mục đích

Chiến lược

Nội dung

Mơ tả bệnh
trạng

Mơ tả trên
từng dân số

DTH mơ tả

Xác định
ngun nhân

So sánh

DTH phân tích

Xác định hiệu
quả can thiệp

So sánh

DTH can thiệp

18


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Mô Tả

AI tuổi, giới, v.v.

Bệnh

Ở ĐÂU
KHI NÀO

3 W’s

Who ?
Con người

Where ?

When ?

Nơi chốn

Thời gian
19


Xác Định Nguyên Nhân

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Phân Tích

Hút thuốc lá

Ung thư phổi

Có hút thuốc

Bệnh

Phơi nhiễm

Bệnh

E + (Exposed)

D + (Disease)

Không phơi nhiễm

Không Bệnh

E - (Non-exposed)

D20


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Xác Định Nguyên Nhân
Tiếp Cận Đoàn Hệ

Dịch Tễ Học Phân Tích

B+
PN+
B-

Dân số
nghiên
cứu

B+
PNBt1 : Bắt đầu

t2 : Phát hiện bệnh
21

Xác Định Nguyên Nhân
Tiếp Cận Bệnh-Chứng

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Phân Tích

PN+
B+
PN-

Dân số
nghiên
cứu

PN+
BPNt1 : Tìm ngun nhân

t2 : Bắt đầu

22


Xác Định Hiệu Quả

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Can Thiệp

HQ+
Dân số
nghiên
cứu

Phân

CT+

HQ–

bổ
ngẫu

HQ+

nhiên

CT-

HQ–
t1
Bắt đầu

t2
Phát hiện hiệu quả

23

Kết Luận

24


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Bệnh Sốt Xuất Huyết
Ở đâu?
Hiệu quả
hay khơng?

Ai?
Khi nào?
Tại sao?

Dịch tễ học
Mơ Tả
Dịch tễ học
Phân Tích

Dịch tễ học
Can Thiệp
25