Bài giảng dịch tễ học thú y part 10 docx

145
•
Nói tóm lại đối với yếu tố truyền lây chúng ta phải
thường xuyên thực hiện các biện pháp vệ sinh thức
ăn, nước uống, vệ sinh thân thể, chuồng trại, khu
vực chăn nuôi, tiêu độc ngoại cảnh xung quanh
động vật nuôi.
•
Đồng thời phải tiến hành tiêu diệt dã thú, chuột,
côn trùng, tiết túc và xử lý xác chết.
2.1. Tiêu độc
•
Tiêu độc là biện pháp nhằm loại trừ và tiêu diệt
mầm bệnh ở ngoại cảnh bên ngoài cơ thể động
vật như:

Vệ sinh tiêu độc chuồng trại, phương tiện dụng cụ
chăn nuôi và các dụng cụ khác có thể trực tiếp
hoặc gián tiếp làm lây lan bệnh cho động vật hoặc
gián tiếp gây ô nhiễm cho sản phẩm động vật.
•
Thông thường có các phương pháp tiêu độc sau:

Tiêu độc cơ giới: gồm quét dọn, lau chùi, cọ rửa hoặc
cạo lớp ngoài của dụng cụ, nền chuồng…

Mục đích giảm bớt số mầm bệnh, giảm bớt những
chất thích hợp cho sự tồn tại của mầm bệnh và giúp
phát huy tác dụng của phương pháp tiêu độc khác.

Vì vậy tiêu độc cơ giới phải đi trước các phương pháp

khác và phải đi sau các các chất tiêu độc hoá học.
146

Tiêu độc hoá học: Là biện pháp thường dùng nhất,
có chất sát trùng tác động bằng cách làm vón
protein của VSV hoặc phá huỷ protein hoặc hoá hợp
protein làm thành những chất không hoà tan được.

Các chất sát trùng thường chia làm 3 dạng: dạng
bột, dạng khí, dạng lỏng.

Các chất sát trùng đòi hỏi phải có một đậm độ và
thời gian tác động nhất định mới có tác dụng và tác
dụng tăng lên khi nhiệt độ được nâng cao.

Tiêu độc vật lý: Có rất nhiều biện pháp vật lý để
tiêu độc như dùng sức nóng khô (đốt, phơi khô, hấp
khô…), sức nóng ướt: đun sôi, hấp Pasteur, hấp
ướt, dùng tia cực tím, tia tử ngoại…

Tiêu độc sinh vật học: thường dùng phương pháp
nhiệt sinh vật học.

Do trong phân, nước tiểu, chất độn chuồng có
nhiều loại VSV lên men, làm cho nhiệt độ của đống
phân ủ lên cao, có khi tới 750C. Với nhiệt độ đó kéo
dài khoảng 15 ngày, có thể tiêu diệt phần lớn các
VK gây bệnh không có nha bào, virut, trứng giun
sán và ấu trùng của chúng.
2.2. Tiêu diệt côn trùng tiết túc

•
Côn trùng tiết túc đóng vai trò là yếu tố tryền lây,
một số còn là nguồn bệnh. Chính vì vậy tiêu diệt
chúng hoặc ngăn cản chúng phơi nhiễm với động
vật nuôi có tác dụng lớn đề phòng và chống bệnh
truyền nhiễm.
2.3. Tiêu diệt chuột
•
Chuột vừa yếu tố truyền lây vừa là nguồn bệnh, do
vậy cần có biện pháp tiêu diệt và ngăn cản chúng
phơi nhiễm với động vật nuôi, thức ăn và các dụng
cụ chăn nuôi.
147
2.4. Xử lý xác chết
•
Một trong những yếu tố truyền lây quan trọng của ổ
dịch là xác chết của động vật mắc bệnh truyền
nhiễm. Do vậy, phải có những biện pháp xử lý thích
đáng thì mới ngăn chăn dịch lây lan.
•
Xác động vật chết do bệnh truyền nhiễm phải đem
chôn, đốt ở những nơi xa khu dân cư, xa nguồn
nước, bãi chăn…
3. Biện pháp bảo vệ động vật thụ cảm
3.1. Tăng cường sức đề kháng không đặc hiệu
•
Bằng cách giải quyết tốt khâu vệ sinh, thức ăn,
nước uống, chăm sóc, nuôi dưỡng, sử dụng hợp
lý…
3.2. Chọn lọc và tạo giống có sức đề kháng

•
Con người bằng các phương pháp khoa học và tiên
tiến hiện nay đã và đang tìm ra những giống động
vật nuôi có năng xuất cao và sức chống chịu với
bệnh tốt.
3.3. Tạo miễn dịch chủ động bằng vacxin
•
Đây là biện pháp chủ động, tích cực, mang lại hiệu
quả cao đặc biệt là đối với những nơi hay xảy ra
dịch, nơi có nguồn dịch thiên nhiên.
•
Tiêm vacxin được thực hiện khi chưa có dịch (tiêm
phòng) hoặc khi đã có dịch (tiêm chống dịch).
•
Các loại vacxin được dùng phổ biến hiện nay là
Vacxin sống nhược độc, Vacxin vô hoạt, giải độc tố.
148
•
Cách sử dụng vacxin: Dùng đúng theo hướng dẫn
của nhà sản xuất. Tiêm đúng liều, đúng cách, bảo
quản đúng quy cách, dụng cụ tiêm phòng phải vô
trùng…

Vacxin chỉ nên tiêm cho những gia súc khoẻ mạnh
vì hiệu quả của vacxin phụ thuộc nhiều vào đáp ứng
miễn dịch, tình trạng sức khoẻ của gia súc.

Những gia súc còn non, gầy yếu, mắc bệnh, sắp đẻ
không nên tiêm vacxin vì lúc này đáp ứng miễn dịch
không tốt.

3.4. Tạo miễn dịch bằng kháng huyết thanh
•
Tiêm kháng huyết thanh để tạo miễn dịch bị động
cho động vật bởi ngay sau khi tiêm cơ thể gia súc
có khả năng chống được bệnh.
•
Vì vậy kháng huyết thanh thường được sử dụng
trong trường hợp phòng bệnh một cách khẩn cấp
cho gia súc chưa phát bệnh ở trong ổ dịch, gia súc
ở vùng trực tiếp bị dịch uy hiếp.
•
Tuy nhiên do thời gian miễn dịch sau khi tiêm kháng
huyết thanh ngắn (1 - 3 tuần), nên sau khoảng 10
ngày cần tiêm vacxin để tạo miễn dịch chủ động,
lâu dài.
•
Tiêm kháng huyết thanh thường áp dụng cho
những giống gia súc quý, phòng bệnh gấp, hay
trước khi vận chuyển sang vùng khác…
•
Khi sử dụng cần tiêm đúng cách, đúng liều lượng
149
3.5. Tổ chức tiêm phòng
•
Công tác tiêm phòng phải được tiến hành theo một
kế hoạch dài hạn, nhằm hạn chế và tiến tới thanh
toán một số bệnh truyền nhiễm.
•
Khi lập kế hoạch tiêm phòng cần dựa vào tình hình
dịch đã điều tra được qua nhiều năm và khả năng

phát triển đàn gia súc, kế hoạch cần nêu lên được:

Số lượng động vật nuôi cần tiêm phòng định kỳ
theo kế hoạch chung của cả nước

Tình hình dịch của địa phương và các vùng lân cận

Số lượng và loại vacxin cần tiêm phòng.

Các vùng cần tiêm phòng gồm: các ổ dịch cũ, vùng
biên giới, nơi tập trung động vật nuôi, các vùng bị
dịch đe doạ, các trại chăn nuôi tập trung

Lịch tiêm phòng căn cứ vào mùa phát bệnh, độ dài
miễn dịch của vacxin, thời gian sử dụng gia súc và
thời vụ có biến động nhiều nhất của đàn gia súc.
•
Nên tiêm phòng trước 1 tháng vào mùa dịch bệnh
của động vật thường xảy ra. Ngoài các đợt tiêm
phòng chính, còn có các đợt tiêm phòng bổ sung.
•
Các đợt tiêm phòng phải thực hiện nhanh gọn, làm
xong trong một thời gian ngắn. Phải đạt tỷ lệ tiêm
phòng cao và đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật.
VI. ĐIỀU TRA XỬ LÝ MỘT VỤ DỊCH
1. Điều tra dịch
•
Đây là một công tác quan trọng hàng đầu khi có một
vụ dịch xảy ra, vì nó là cơ sở khoa học chính xác cho
việc phòng chống dịch kịp thời.

•
Bất cứ một biểu hiện dịch nào trên thực địa dù quy
mô to hay nhỏ cũng cần điều tra để chứng minh:
Nguồn của tác nhân gây dịch và hoàn cảnh xảy ra
dịch, Phương thức lây truyền dịch, Sự phân bố dịch
theo thời gian, không gian, quần thể động vật
•
Để đi đến xây dựng được biện pháp phòng chống dịch
thích hợp.
150
•
Vậy, điều tra dịch tức là khảo sát sự phân bố của
bệnh theo thời gian, không gian (địa điểm), động
vật với các đặc tính: giống, loài, tuổi, tính biệt để
từ đó quy ra mối tương quan có thể có giữa các yếu
tố trên và sự phát sinh của vụ dịch.
•
Trước kia thuật ngữ “Dịch” chỉ để mô tả sự bùng nổ
cấp của các bệnh nhiễm khuẩn, các định nghĩa gần
đây đã nhấn mạnh vào khái niệm gia tăng tần số
mắc.
•
Vậy một vụ dịch của bệnh truyền nhiễm hay ký sinh
trùng là sự xuất hiện nhiều trường hợp đột ngột và
bất thường đối với một không gian và thời gian cụ
thể. Các trường hợp này có nguy cơ lan truyền,
chúng có một quan hệ logic đặc biệt.
•
Các bệnh dịch có khả năng xảy ra là: Bệnh dịch hay
gây tình trạng khẩn cấp như đã xảy ra trước kia,

Bệnh dịch lưu hành tại địa phương này gây dịch đột
xuất, Bệnh nhập từ ngoài vào
2. Các yêu cầu điều tra một vụ dịch
•
Điều tra một vụ dịch đòi hỏi một cách đề cập hệ
thống nhận biết tất cả những gì cần thiết, đôi khi
phải tập trung huy động tất cả các lực lượng theo
đúng ý nghĩa của sự khẩn cấp.
2.1. Xác đ
ị
nh s
ự
th
ậ
t là có m
ộ
t v
ụ
d
ị
ch
•
Một vụ dịch có thể là rõ ràng ngay khi thấy có sự
gia tăng tần số mắc, chết của quần thể hơn mức
bình thường trong một khoảng thời gian ngắn.
151
•
Tuy nhiên có thể có sự gia tăng không rõ ràng,
trong trường hợp này sự tồn tại của một vụ dịch chỉ
có thể được kiểm tra bằng cách so sánh với sự lưu

hành của bệnh đó trong cùng một thời điểm ở khu
vực đó trong những năm trước (Cúm gia cầm, Lở
mồm long móng, Dịch tả lợn…).
•
Một vụ dịch không nhất thiết phải có số lượng lớn
các trường hợp bệnh, có những bệnh đã vắng mặt
nhiều năm thì chỉ một trường hợp bệnh xuất hiện
cũng được coi là có dịch (Cúm gia cầm, Nhiệt thán,
Ung khí thán…).
2.2. Xác đ
ị
nh ch
ẩ
n đoán
•
Nhiệm vụ đầu tiên của việc điều tra một vụ dịch là
phát hiện được nguồn truyền nhiễm, nghĩa là phải
chẩn đoán chính xác căn nguyên của bệnh và các yếu
tố lan truyền bệnh trong quần thể động vật, từ đó
mới có biện pháp phòng chống hữu hiệu.
•
Chẩn đoán trong một vụ dịch thường dựa vào:

Thăm khám lâm sàng: với các triệu chứng điển hình
hoặc không điển hình; các triệu chứng đặc biệt

Dịch tễ học: phát hiện nguồn lây từ đâu? Phương thức
lây lan, các yếu tố truyền bệnh (chú ý côn trùng, tiết
túc…), cường độ lan truyền bệnh. Đặc điểm của động
vật bệnh: loài, giống, tuổi, tính biệt…


Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm: đây là yêu cầu
cực kỳ quan trọng đối với các bệnh do vi sinh vật gây
nên, nó cho ta biết một cách chắc chắn tác nhân gây
bệnh của vụ dịch đó. Trong những trường hợp khó
khăn về nuôi cấy vi sinh vật, ta phải dụa vào chẩn
đoán huyết thanh học, dị ứng học…
•
Tuy nhiên không nhất thiết phải đợi kết quả chẩn
đoán phòng thí nghiệm mới tiến hành điều tra và thực
hiện các biện pháp phòng chống. Tốt hơn hết là tiến
hành song song. Thậm chí vẫn thực hiện các hiện
pháp khống chế dịch ngay cả khi chẩn đoán mới dựa
trên nhận xét “nghi ngờ” về một bệnh nào nó.
152
2.3. Ti
ế
n hành ch
ẩ
n đoán nhanh các ca b
ệ
nh đ
ầ
u tiên
•
Muốn dập tắt nhanh vụ dịch phải biết được một
cách nhanh chóng tác nhân gây bệnh và các yếu tố
lan truyền dịch, nên cần xem xét cẩn thận những
phát hiện lâm sàng của các ca bệnh đầu tiên và phải
có những nhận xét, kết luận thật cẩn thận, đặc biệt

khi xuất hiện các trường hợp có triệu chứng không
điển hình.
•
Phải nắm vững định nghĩa trường hợp bệnh và
những tiêu chuẩn ổ dịch để kết luận các ca bệnh
trong vụ dịch đó.
2.4. Xét các trư
ờ
ng h
ợ
p có s
ự
ti
ế
p xúc chung
•
Đây là phần cực kỳ quan trọng trong quá trình phân
tích vụ dịch. Phải tập hợp các ca bệnh lại theo thời
gian - địa điểm - đặc điểm của động vật giống nhau.

Giới hạn: Biết về thời gian khởi điểm của mỗi ca
bệnh có thể giúp ích cho xác định thời kỳ ủ bệnh. Ở
đây, điều rất quan trọng là việc thu thập các triệu
chứng phải thật cẩn thận, nhất là các triệu chứng
xảy ra trước khi xuất hiện triệu chứng điển hình.

Địa điểm: Nên cố gắng tìm sự liên hệ giữa những
trường hợp bệnh với thức ăn, nước uống, đồng cỏ,
khu vực chăn thả, phương thức chăn nuôi… trong
những vùng nhất định.


Động vật: lưu ý đến các đặc điểm như loài, giống,
tuổi, tính biệt, số lượng, tỷ lệ ốm, chết… đây có thể
là những biến số dịch tễ học có ích khi phân tích.
153
2.5. Hình thành gi
ả
thuy
ế
t
•
Đây là một nhiệm vụ rất khó khăn, giả thuyết phải
được dựa trên các nhận xét trực giác. Cần điều tra
tập trung vào việc làm sáng tỏ, chứng minh và phủ
nhận giả thuyết này nếu hình thành giả thuyết khác.
•
Ban đầu phải có giả thuyết tạm thời về: Nguyên
nhân và bản chất bệnh, Nguồn gốc vụ bùng nổ và
phương thức lây
•
Giả thuyết đặt trên những thông tin ban đầu chưa
đầy đủ, nhưng cần phải có nó để hướng dẫn điều
tra thực địa. Nó có thể được bổ sung, hoàn thiện
hay thay đổi hẳn khi điều tra sâu hơn.
2.6. L
ậ
p k
ế
ho
ạ

ch và ch
ỉ
đ
ạ
o đi
ề
u tra d
ị
ch t
ễ
h
ọ
c
•
Một điều quan trọng nữa là sử dụng những mẫu điều
tra chuẩn mực để điều tra ở những vùng có dịch.
Phương thức điều tra toàn bộ vụ dịch trên thực địa có
thể được tiến hành theo thể thức sau:
•
Bản chất bệnh: Tìm kiếm, thăm khám lâm sàng, Chẩn
đoán trong phòng thí nghiệm (phân lập mầm bệnh,
làm huyết thanh học…),Tập hợp các cá thể bị bệnh

Độ lớn vụ dịch và các nhóm động vật bị tấn công:
Thành lập các biểu đồ dịch, Thành lập các bản đồ
dịch tễ, Xác định các chỉ số mắc bệnh trong các
nhóm động vật, Điều tra hồi cứu, Điều tra huyết
thanh học, Theo dõi tiếp

Nguồn lây và phương thức lây: Tìm kiếm động vật

tiếp xúc, Xác định về xét nghiệm các chất lây từ các
nguồn lây

Vùng và động vật có thể bị đe doạ:Thông tin về các
vụ dịch sau, Tình hình miễn dịch, tiêm chủng, Điều
tra miễn dịch học (huyết thanh học)
154
2.7 Phân tích s
ố
li
ệ
u
•
Sau khi điều tra theo mẫu có sẵn thì tiến hành phân
tích, tính toán và lập các bảng biểu, tính cá chỉ số
cần thiết trong dịch tễ học
2.8. Đưa ra các k
ế
t lu
ậ
n
•
Các kết luận phải đưa ra tất cả các dữ kiện thích
hợp và rõ ràng để chỉ ra được:

Tác nhân gây bệnh

Phương thức lây lan bệnh

Tình hình miễn dịch trong quần thể động vật với

bệnh đó
2.9. Th
ự
c hi
ệ
n nh
ữ
ng bi
ệ
n pháp ki
ể
m soát
•
Nhiều biện pháp kiểm soát được sử dụng trong điều
tra dịch.
•
Trong trường hợp dịch xảy ra ở khu vực đã được
tiêm phòng bằng vacxin phải tiến hành đánh giá tình
trạng vacxin.
•
Nếu có nghi ngờ về chất lượng vacxin, phải tiến
hành tiêm chủng lại càng sớm càng tốt.
2.10. Vi
ế
t báo cáo
•
Soạn thảo báo cáo kết quả điều tra và đề xuất
những biện pháp phòng chống dịch
•
Đây là bước quan trọng cung cấp tư liệu điều tra,

kết quả điều tra và những khuyến cáo cần thiết.
•
Bản báo cáo này được coi là kết quả của một quá
trình nghiên cứu nên lý lẽ phải xác đáng, phân tích
phải dựa trên cơ sở khoa học của những kết quả
thu được về các dữ kiện, về lâm sàng, xét nghiệm,
dịch tễ học.
155
•
Từ đó làm sáng tỏ nguồn gốc dịch, các yếu tố
truyền lây, thời gian, địa điểm xảy ra dịch cùng loài
động vật có nguy cơ và các vấn đề quan tâm khác.
•
Báo báo cũng phải đề xuất được các biện pháp
phòng và chống dịch một cách cụ thể dựa trên cơ
sở khoa học và thực tễ điều tra của vùng xảy ra
dịch.
•
Bản báo cáo này còn có thể giúp ích cho việc giảng
dạy môn dịch tễ học và dùng làm tài liệu tham khảo
cho các nghiên cứu sau này.
VI. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN TRONG Ổ DỊCH
•
Căn cứ vào Pháp lệnh thú y, trong vùng dịch cần thi
hành các biện pháp kỹ thuật sau:

1. Báo cáo có dịch

2. Xác định bệnh, xác định phạm vi ổ dịch


Để có thể chẩn đoán chính xác và xác định được
phạm vi của ổ dịch ta cần lấy mẫu, chẩn đoán, xét
nghiệm bệnh.

Từ đó ra quyết định công bố dịch (tên bệnh, phạm vi
có dịch, các biện pháp cần thi hành)

3. Thi hành quyết định công bố dịch

Thành lập ban chống dịch

4. Bãi bỏ quyết định công bố dịch
VII. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CÓ THỂ DÙNG ĐỂ KHỐNG
CHẾ VÀ THANH TOÁN DỊCH BỆNH TRUYỀN NHIỄM
1. Để tự nhiên
•
Có thể để bệnh phát triển tự nhiên, thì sự lưu hành
của bệnh cũng sẽ tự giảm mà không cần tác động
gì bởi tỷ lệ bệnh có thể giảm do sự thay đổi của
tổng đàn giảm vì những con mắc bệnh đã bị chết
hoặc bị diệt hoặc do môi trường ngoại cảnh thay
đổi mà không cần sự can thiệp của con người.
•
Nhưng đây không phải là biện pháp hoàn chỉnh.
156
2. Cách ly
•
Đối với động vật nhiễm bệnh hoặc nghi ngờ nhiễm
bệnh hoặc chưa nhiễm bệnh, khi nhập đàn cần có
thời gian cách ly.

•
Thời gian cách ly này phụ thuộc vào thời gian nung
bệnh của từng bệnh.
•
Phải đủ thời gian để sự nhiễm bệnh được bộc lộ, để
động vật nhiễm bệnh trở thành không nhiễm bệnh.
Có thể điều trị hoặc không đối với động vật này.
3. Có thể giết hoặc tiêu huỷ
•
Việc giết hoặc tiêu huỷ áp dụng cho những động vật
mắc bệnh ở thể mạn tính, những động vật mang
trùng, những động vật mắc bệnh mà sự lây lan làm
nguy hiểm cho người và các động vật khác, những
động vật phơi nhiễm với bệnh nguy hiểm.
4. Tiêm phòng vacxin tạo miễn dịch
•
Đối với vacxin chết có thuận lợi là an toàn, sản xuất
nhanh khi có mầm bệnh mới. Nhưng hạn chế là giá
thành cao, tạo miễn dịch chậm, thời gian miễn dịch
ngắn, hiệu quả kinh tế không cao.
•
Đối với vacxin sống có ưu điểm là tạo miễn dịch
nhanh, thời gian miễn dịch duy trì được lâu, hiệu quả
kinh tế cao, giá thành hạ. Nhưng nguy hiểm vì dễ làm
lây lan bệnh, nếu không cẩn thận có thể trở thành
cường độc. Khi kiểm tra không phân biệt được chủng
do vacxin hay do chủng cường độc gây bệnh trong tự
nhiên.
157
5. Điều trị dự phòng

•
Điều trị những động vật mang trùng bằng các loại
thuốc để hạn chế sự lây lan của bệnh. Dùng kháng
sinh diệt mầm bệnh hoặc trộn vào thức ăn để tăng
khả năng chống bệnh và tăng khả năng sản xuất
của động vật nuôi.
•
Điều trị các vết thương, các vết cắn có thể là
nguyên nhân gây nên nhiễm trùng, dùng thuốc diệt
ký sinh trùng trên cơ thể động vật và chuồng trại.
•
Nhược điểm là nếu sử dụng không đúng liều lượng
kháng sinh và thuốc diệt ký sinh sinh trùng có thể
gây nên tính nhờn thuốc của vi sinh vật và ký sinh
trùng gây bệnh.
•
Dùng kháng huyết thanh để tạo miễn dịch nhanh và
tăng khả năng miễn dịch của cơ thể, nhất là đối với
những bệnh nguy hiểm.
6. Vận chuyển động vật
•
Trong thời gian có dịch, tuyệt đối không được vận
chuyển động vật ra vào vùng dịch.
•
Nếu bắt buộc phải vận chuyển cần chú ý tránh xa
những vùng đang có dịch bệnh, tránh không cho
phơi nhiễm với những nơi nghi có ô nhiễm mầm
bệnh.
158
7. Bãi chăn thả

•
Không để động vật nghi mắc bệnh chăn thả chung với
động vật khoẻ hoặc động vật đã có miễn dịch.
•
Nên tách đàn nhỏ để chăn thả, vì động vật trưởng
thành thường thích nghi và có miễn dịch cao hơn so
với động vật non, do đó không nên chăn thả chung
giữa động vật non và động vật trưởng thành.
•
Áp dụng các biện pháp cơ học, sinh học, vật lý, hoá
học để làm giảm sự ô nhiễm của bãi chăn, đồng cỏ
tới mức cho phép.
•
Có chế độ luân phiên bãi chăn thả theo mùa và theo
thời gian, vì như vậy đồng cỏ sẽ có thời gian phục
hồi, lại vừa phòng bệnh tốt.
8. Khử trùng, tiêu độc
•
Đối với các bệnh truyền qua loài côn trùng hút máu,
có thể diệt bằng các loại hoá chất diệt côn trùng
hoặc làm thay đổi môi trường ngoại cảnh.
•
Khử trùng, tiêu độc chuồng trại bằng các hoá chất,
thường xuyên vệ sinh tiêu độc dụng cụ, đồ dùng
chăn nuôi, thức ăn, nước uống.
•
Thức ăn nước uống có thể xử lý bằng nhiệt hoặc
bằng kháng sinh. Với nước uống có thể cho chất sát
trùng nhẹ vào để tiêu độc.
9. Chọn giống

•
Lựa chọn đàn giống tốt, vừa có tính sản xuất cao lại
vừa có khả năng đề kháng với ngoại cảnh và có
tính chống bệnh tốt.
•
Hiện nay, do áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến
vào sản xuất, con người đã chọn lọc, lai tạo được
nhiều giống gia súc, gia cầm mới có khả năng
chống đỡ, không mẫn cảm đối với một số bệnh.