Dịch tể 1

GIỚI THIỆU
DỊCH TỄ HỌC
Dịch Tễ Học Cơ Bản _ Đại Học

Nguyễn Đỗ Ngun
Bộ Môn Dịch Tễ
Khoa Y Tế Công
Cộng
Đại Học Y Dược TP.
HCM

1


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Mục Tiêu Bài Giảng
1.

Phân tích được định nghĩa của dịch tễ
học.

2.

Liệt kê được ba mục đích, ba chiến lược,
và ba nội dung nghiên cứu của dịch tễ
học.

2

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Phân Tích Gốc Từ

EPIDEMIOLOGY
Epi

về

Demos

người

Logos

mơn học
3


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Những Người Sáng Lập

Snow và Dịch tễ học thực
địa
Dịch tễ học Mô tả


Xác định nước là nguồn lây của
dịch tã

4


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

DỊCH
Luân
TÃ

DỊCH…
TÃ
Đôn, 1854
DỊCH
TÃ

DỊCH TÃ

DỊCH
TÃ

5


Bản đồ điểm (Spot Map)
6

X

Bơm B

Phố Lớn
Bơm A
X

X
7

Bơm C


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

Dịch tễ học Phân
tích
Cơng ty cấp
nước
Southwark
& Vauxhall
Lambeth
Cả hai

Dân số

Số

chết

Chết/
1.000

167.654

844

5,0

19.133

18

0,9

300.149

652

2,2
8


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

Dịch tễ học Phân tích

Cơng ty cấp
nước

Dân số

Số
chết

Chết/
1.000

Southwark
& Vauxhall

98.862

419

4,2

154.615

80

0,5

Lambeth

9

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Snow và Dịch Tễ Học Thực Địa

LÝ THUYẾT
Dịch tễ học Mô tả

Giả thuyết nguyên nhân

SNOW
Phân bố ca tã theo
nơi chốn
Dịch tã lây qua
đường nước

Dịch tễ học Phân tích So sánh tỉ lệ bệnh ở 2
nhóm sử dụng nước
bẩn/sạch

10


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Lịch Sữ Diễn Tiến

Dịch Tễ Học Bệnh Lây
Châu Âu, Hoa Kỳ, cuối 1800
Dịch Tễ Học Bệnh Không

Lây
Từ 1900
Nghiên cứu của Doll và Hill
Nghiên cứu Framingham
11


Định Nghĩa Dịch Tễ Học

12


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Định Nghĩa Dịch Tễ Học

DTH là một môn học về Sự Phân Bố,
và
những Yếu Tố Quyết Định của những
biến
cố và tình trạng liên quan đến sức khỏe
trong những dân số cụ thể, và sự ứng
dụng

13


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Đối Tượng Nghiên Cứu

Bác sĩ Lâm sàng

Dịch tễ học



Từng người bệnh



Bệnh, khỏe



Tìm đến bác sĩ



Xếp nhóm



Khơng xếp nhóm



Một phần cơ chế



Cơ chế sinh bệnh

bệnh


Giả thuyết
14


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Xếp Nhóm trong DTH

Tuổi
0–5

Số mới mắc Thời gian bệnh
hàng năm trung bình (năm)
6 / 1.000
4,8

6 – 16

3 / 1.000

10,7

17 – 44

2 / 1.000

13,0

45 – 64

1 / 1.000

33,0

65+

0

33,0

Chung

3 / 1.000

10,0
15


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Kiểm Định Giả Thuyết trong DTH

Hút thuốc

Bệnh mạch vành (+
+)

Không hút
thuốc

Bệnh mạch vành
(+)

Hút thuốc

~

Bệnh mạch vành

16


Mục Đích - Chiến Lược
Nội Dung của DTH

17


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Những Nội Dung Cơ Bản của DTH

Mục đích
Mơ tả bệnh

trạng
Xác định
ngun nhân
Xác định hiệu
quả can thiệp

Chiến
lược
Mơ tả trên
từng dân
số
So sánh
So sánh

Nội dung
DTH mơ tả

DTH phân
tích
DTH can thiệp
18


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Mô Tả

AI tuổi, giới,
v.v.

Bệnh

Ở ĐÂU
KHI
NÀO

3
W’s

Who ?

Where ?

Con người Nơi chốn

When ?
Thời
gian

19


Xác Định Nguyên
Nhân

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Phân Tích

Hút thuốc lá

Ung thư phổi

Có hút thuốc

Bệnh

Phơi nhiễm

Bệnh

E + (Exposed)

D + (Disease)

Không phơi nhiễm

Không Bệnh

E - (Non-exposed)

D20


Xác Định Nguyên
Nhân Tiếp Cận
Đoàn Hệ

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Phân Tích

B+
PN+
B-

Dân số
nghiên
cứu

B+
PNBt1 : Bắt đầu

t2 : Phát hiện bệnh
21


Xác Định Nguyên
Nhân Tiếp Cận
Bệnh-Chứng

Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Dịch Tễ Học Phân Tích

PN+
B+
PN-

Dân số

nghiên
cứu

PN+
BPNt1 : Tìm ngun nhân

t2 : Bắt đầu

22


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Xác Định Hiệu
Quả

Dịch Tễ Học Can Thiệp

HQ+
Dân số
nghiên
cứu

Phân
bổ

CT
+

ngẫu

HQ–
HQ+

nhiên

CT-

HQ–
t1
Bắt đầu

t2
Phát hiện hiệu quả

23


Kết Luận

24


Giới Thiệu Dịch Tễ Học

Bệnh Sốt Xuất Huyết
Ở đâu?
Hiệu quả
hay khơng?

Ai?
Khi nào?
Tại sao?

Dịch tễ
học Mơ
Tả
Dịch tễ
học
Phân Tích

Dịch tễ học
Can Thiệp
25