thuyết trình triết học giai cấp, dân tộc, nhân loại trong thời đại hiện nay và vận dụng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở việt nam

18/05/11

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

I.
II.

Giai cấp và Đấu tranh giai cấp
p
g
p
Quan hệ Giai cấp với Dân tộc và nhân loại trong
thời đại ngày nay

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

I.

Giai cấp và Đấu tranh giai cấp
Khái qt các quan điểm ngồi mácxít về giai cấp và đấu tranh
giai cấp

1.
a.
b.

Quan điểm mát xít về giai cấp và đấu tranh giai cấp

2.
a.
b.

c.

3.

Quan điểm của các nhà tư tưởng trước Mác về giai cấp và đấu
tranh giai cấp
Quan điểm tư sản hiện nay về giai cấp và đấu tranh giai cấp

Giai cấp
Đấu tranh giai cấp
Đấu tranh của Giai cấp vô sản trong điều kiện mới hiện nay

Vấn đề GC và ĐTGC trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1


18/05/11

1.

Khái qt các quan điểm ngồi mácxít về giai cấp và đấu
tranh giai cấp
a. Quan điểm của các nhà tư tưởng trước Mác về giai cấp và
đấu tranh giai cấp
i.

Thời cổ đại:

Ở Trung Quốc cổ đại
Khổng tử: XH= Quân tử + Tiểu nhân; Bảo vệ quý tộc.
Lão tử: Chủ trương bảo vệ lợi ích cho tầng lớp nơng nơ.
Mặc tử: XH= Sĩ+ Nơng+ Cơng+ Thương; Bình đẳng
đẳng.
Ở Ấn Độ cổ đại
Upanisát: XH = Tăng lữ + Vương cơng… + Bình dân + Nô
lệ.
Ở Hy Lạp cổ đại
Platông: XH = Triết gia + Chiến binh + Bình dân; Bất bình
đẳng tài sản → xung đột XH.
Aríxtốt: XH = Cầm quyền thống trị + Bị trị & nô lệ.

Nhận xét: Các quan niệm về GC & ĐTGC thời này rất
đơn giản, chất phác.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

ii.

Thời phục hưng và cận đại
T.Morơ, T.Campanenla, G.G.Rútxơ…
•
•

GC khác nhau có quyền lực & địa vị khác nhau.
ĐTGC, bất cơng trong XH có ngun nhân trong sự phát
triển kinh tế, trong hình thức sở hữu.

X.Ximơng:
•

•
•

Quyền sở hữu là tiêu chuẩn phân biệt XH, là cơ sở của
thượng tầng kiến trúc của XH.
XH = Nhà kh. học + Chủ sở hữu + Người khơng có sở hữu
ĐTGC là sản phẩm của XH áp bức, nhằm xác lập trật tự XH
phù hợp với lợi ích GC, là ĐT giữa tư sản & quý tộc; giữa
hữu sản & vô sản.

Ph.Ghiđô, Ơ.Chiêry, Ph.Minhê:
•
•

XH có nhiều GC. Thay đổi quan hệ tài sản
Thay đổi
quan hệ GC & chế độ chính trị.
GC hình thành dựa vào con đường vũ lực, nô dịch. ĐTGC
tạo nên nội dung chủ yếu của lịch sử.

Nhận xét: “Thuyết ĐTGC không phải do Mác, mà do giai
cấp tư sản trước Mác sáng tạo ra”.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

Khái quát các quan điểm ngồi mácxít về giai cấp và đấu
tranh giai cấp

1.
b.

Quan điểm tư sản hiện nay về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Phủ nhận hoàn toàn lý luận GC & ĐTGC; vì
GC khơng là hiện tượng phổ biến, ĐTGC không là quy luật
chung của mọi XH → Lý luận GC là sai lầm.
Điển hình tại Mỹ, quan hệ sở hữu đã thay đổi → khơng cịn
GC vơ sản → ĐTGC là vô nghĩa.
“Bác bỏ” cơ sở kinh tế của GC đi tìm cơ sở sinh học, hay tâm
ọ
y
lý của GC.
Trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế xuất hiện 2
quan điểm sai lầm về ĐTGC:
Quan điểm hữu khuynh coi thường, buông lỏng, xem nhẹ
vấn đề GC & ĐTGC
Quan điểm tả khuynh đề cao quá mức tầm quan trọng của
vấn đề GC & ĐTGC

Nhận xét: Vấn đề GC & ĐTGC rất phức tạp, các nhà tư
tưởng tư sản ln xun tạc hay che đậy nó.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2


18/05/11

2.
a.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp

Giai cấp
Quan niệm
Nguồn gốc
Kết cấu

b.

Đấu tranh giai cấp
Quan niệm
Nguyên nhân & nguồn gốc
Các hình thức cơ bản
Vai trị của đấu tranh giai cấp trong Xã hội có giai cấp đối kháng

c.

Đấu tranh của Giai cấp vô sản trong điều kiện mới hiện nay
Điều kiện mới
Nội dung mới
Hình thức mới

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp

2.
a.

Giai cấp
Quan niệm

“Người ta gọi giai cấp, những tập đoàn to lớn, những tập đoàn này
khác nhau về địa vị của họ trong một hệ thống sản xuất xã hội nhất
định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của họ (thường thì những
quan hệ này được pháp luật quy định và thừa nhận) đối với những
tư liệu sản xuất, về vai trò của họ trong tổ chức lao động xã hội và
như vậy là khác nhau về cách thức hưởng thụ về phần của cải ít
hoặc nhiều mà họ được hưởng. Giai cấp là những tập đoàn người,
mà tậ đ à này thì có thể chiếm đ t có đị vị khá nhau t
à tập đồn à
ó
hiế đoạt ó địa ị khác h trong
một chế độ kinh tế - xã hội nhất định”.
(V.I.Lênin)
Giai cấp gắn liền với một hệ thống SX nhất định và có địa vị khác
nhau trong hệ thống SX đó. Địa vị này do các QHSX quyết định. Vì
vậy, GC khác nhau có:
QH khác nhau đối với việc sở hữu TLSX;
Vai trò khác nhau trong tổ chức, quản lý lao động XH;
Phương thức & quy mô thu nhập của cải XH khác nhau.
Địa vị khác nhau của GC là cơ sở của QH bóc lột GC; thực chất QH
GC trong XH đối kháng là QH bóc lột.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
a.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Giai cấp
Nguồn gốc
LLSX phát triển

Phân công LĐ
Năng suất LĐ tăng
phẩm thặng dư tương đối
Chế độ tư hữu
Giai cấp.

Sản

Kết cấu
Các giai cấp cơ bản đối lập nhau
Các giai cấp không cơ bản
Các tầng lớp trung gian
Sự xung đột của các giai cấp cơ bản sẽ dẫn đến đấu tranh giai
cấp.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

3


18/05/11

2.
b.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Đấu tranh giai cấp
Quan niệm
Đấu tranh giai cấp là “cuộc đấu tranh của quần chúng bị tước hết
quyền, bị áp bức và lao động, chống bọn có đặc quyền, đặc lợi, bọn

áp bức và bọn ăn bám, cuộc đấu tranh của những người công nhân
làm thuê hay những người vô sản chống những người hữu sản hay
giai cấp tư sản”.
(V.I.Lênin)
(V I Lênin)
Nguyên nhân và nguồn gốc
Nguyên nhân: Sự xung đột lợi ích kinh tế giữa các giai cấp.
Nguồn gốc: Mâu thuẫn giữa LLSX mới và QHSX (PTSX) cũ.
Các hình thức cơ bản
Đấu tranh kinh tế
Đấu tranh chính trị
Đấu tranh tư tưởng
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
b.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Đấu tranh giai cấp (tt)
Vai trò của đấu tranh giai cấp trong Xã hội có giai cấp đối kháng
Trong tuyên ngôn Đảng Cộng Sản của Mac – Ăngen: “Lịch sử xã hội
lồi người từ khi có giai cấp đến nay là lịch sử đấu tranh giai cấp”.

Đấu tranh giai cấp là động lực phát triển chủ yếu của xã hội có giai
cấp.

•
•

Lĩnh vực kinh tế

Thời bình LLSX
bình:
Thời chiến (CMXH xảy ra): QHSX

dẫn đến LLSX

•
•

Lĩnh vực chính trị
Thời bình: Đời sống CT
Thời chiến (CMXH xảy ra): KTTT

dẫn đến CSHT

•
•

Lĩnh vực tư tưởng
Thời bình: Đời sống TT-VH
Thời chiến (CMXH xảy ra): HTT

dẫn đến Tồn tại XH

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
b.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp

Đấu tranh giai cấp (tt)
Như vậy, đấu tranh giai cấp dẫn đến chun chính vơ sản - cơng
cụ xóa bỏ chế độ tư hữu và giai cấp, xây dựng chủ nghĩa cộng
sản. Điều kiện tiên quyết là phải tạo ra được lực lượng sản xuất
phát triển rất cao cùng với sự trưởng thành vượt bậc của con
người tạo ra một năng suất lao động xã hội rất cao.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

4


18/05/11

2.
c.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Đấu tranh của Giai cấp vô sản trong điều kiện mới hiện nay
Điều kiện mới
Chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, so sánh
lực lượng thay đổi tạm thời có lợi cho các lực lượng phản cách
mạng và bất lợi cho lực lượng cách mạng. Lực lượng cách mạng
chia rẽ, mất đoàn kết, suy yếu. Lực lượng phản cách mạng có lợi
tuyên truyền xuyên tạc lý luận giai cấp và đấu tranh giai cấp.
CNTB có những điều chỉnh, thay đổi để thích nghi tiếp tục phát
triển, mâu thuẫn giai cấp (tư sản và vô sản) tạm thời được xoa
dịu.
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ đang phát triển mạnh mẽ
làm cho lực lượng sản xuất tăng nhanh. Nền kinh tế tri thức và

xã hội thơng tin ra đời làm phân hóa giai - tầng trong xã hội. Mâu
thuẫn giữa lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hóa cao với
quan hệ sản xuất vẫn dựa trên trên chế độ sở hữu tư nhân TBCN
về tư liệu sản xuất có nhiều biều hiện mới gay gắt, phức tạp,
không dễ nhận thức như trước đây, những kết luận vội vàng:
khơng cịn giai cấp vơ sản, đấu tranh giai cấp lỗi thời …
Thực tế cho thấy, xung đột giữa tư bản lao động, phân cực giàu
nghèo, phân hóa thu nhập, xung đột dân tộc, khu vực, cộng
đồng … đã tạo nên sự bất ổn trong xã hội.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
c.

Quan niệm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp
Đấu tranh của Giai cấp vô sản trong điều kiện mới hiện nay
Nội dung mới
Đấu tranh giữa lao động và tư bản (ở các nước TBCN phát triển).
Đấu tranh của nhân dân lao động (các nước đang phát triển và
các nước XHCN) chống chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản
động quốc tế, vì độc lập dân tộc và CNXH và vì lợi ích chân chính
của mình.
Trọng tâm của cuộc đấu tranh của giai cấp vơ sản trên tồn thế
giới là đấu tranh vì độc lập dân tộc và CNXH chống các thế lực
phản động, đế quốc chủ nghĩa đang ráo riết thực hiện “diễn biến
hòa bình (lật đổ chế độ XHCN mà khơng cần chiến tranh).

Hình thức mới
Vẫn tồn tại 3 hình thức cơ bản: đấu tranh kinh tế, đấu tranh
chính trị và đấu tranh tư tưởng. Nhưng vận dụng uyển chuyển,

lồng ghép vào các hình thức đấu tranh khác, khơng được cường
điệu hóa dẫn đến cục bộ, khơng đồn kết được các lực lượng hịa
bình, dân chủ, tiến bộ. Đồng thời cũng khơng được chủ quan,
thỏa hiệp, mất cảnh giác làm cho lực lượng cách mạng rơi vào
thế bị động, phân liệt.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

3.
a.

Vấn đề GC và ĐTGC trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
Đặc điểm GC & quan hệ giai cấp ở Việt Nam hiện nay
Điều kiện mới
Đấu tranh giai cấp ở Việt Nam diễn ra trong điều kiện mới: cơ
cấu giai cấp, vị trí giai cấp thay đổi dẫn đến quan hệ giữa các
giai cấp cũng có sự thay đổi.
Nội dung mới
Mục tiêu của đấu tranh giai cấp ở Việt Nam là độc lập dân tộc
gắn liền với CNXH, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
ắ
ằ
dân chủ, văn minh. Vì vậy, đấu tranh giai cấp ở Việt Nam
diễn ra với nhiều hình thức nhưng nổi bật lên là đấu tranh
giải quyết mâu thuẫn giữa một bên là quần chúng nhân dân
lao động, các lực lượng xã hội đi theo con đường dẫn tới mục
tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ, văn
minh, đồn kết trong mặt trận thống nhất do Đảng cộng sản
lãnh đạo với một bên là các thế lực, các tổ chức, các phần tử
chống độc lập dân tộc và CNXH.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

5


18/05/11

Vấn đề GC và ĐTGC trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
Đặc điểm GC & quan hệ giai cấp ở Việt Nam hiện nay

3.

Nội dung mới (tt)
Các thế lực phản động trong nước cấu kết với các thế lực phản
động quốc tế sử dụng “Âm mưu diễn biến hồ bình” hịng thủ
tiêu sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với xã hội đi đến chỗ lật
đổ chế độ xã hội. Cuộc đấu tranh giai cấp hiện nay khơng cịn
trực diện như thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc mà nó ẩn giấu
đằng sau qua các cuộc đấu tranh về kinh tế, văn hoá, tư tưởng.
Cuộc đấu tranh giai cấp hiện nay không chỉ là đấu tranh bảo vệ
chính quyền mà cịn định hướng đi lên CNXH.

Hình thức mới
Đấu tranh giai cấp ở nước ta còn thể hiện ở cuộc đấu tranh giữa
hai con đường XHCN và TBCN. Đó là cuộc đấu tranh giữa các
nhân tố thúc đẩy đất nước đi theo con đường XHCN chống lại các
nhân tố thúc đẩy đất nước chuyển dịch theo hướng TBCN.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

Quan hệ Giai cấp với Dân tộc và nhân loại trong
thời đại ngày nay

II.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Nhân loại và quan hệ giai cấp với nhân loại
Tư tưởng HCM về quan hệ Giai cấp – Dân tộc – Nhân loại
trong cách mạng Việt Nam
Quan hệ Giai cấp – Dân tộc – Nhân loại trong Cách mạng Việt
Nam

1.
2.
3.
3
4.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1.
a.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Khái niệm dân tộc & Sự hình thành dân tộc
Khái niệm dân tộc
Theo nghĩa khoa học (hiện đại), dân tộc là khái niệm dùng để chỉ
hình thức cộng đồng người ổn định, bền vững, được hình thành
trong lịch sử lâu dài, trên cơ sở cộn.g đồng về ngôn ngữ, về lãnh
thổ, về kinh tế và về văn hóa, tâm lỳ, tính cách. Dân tộc là một

cộng đồng người có những đặc điểm chung thống nhất sau đây:
Một là, cộng đồng về ngôn ngữ
Thứ hai, cộng đồng về lãnh thổ
Ba là, cộng đồng về kinh tế
Bốn là, cộng đồng về văn hóa, tâm lý, tính cách.
Như vậy, bốn đặc trưng trên không thể thiếu được của mỗi dân
tộc. Tuy nhiên, dân tộc không phải là phép cộng giản đơn của
bốn đặc trưng - bốn mối quan hệ cộng đồng trên mà chính là kết
hợp một cách biện chứng các mối quan hệ ấy. Nó vừa kết nối dân
tộc thành một khối vừa tạo ra động lực để liên kết và phát triển
cho mỗi quốc gia dân tộc.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

6


18/05/11

1.
a.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Khái niệm dân tộc & Sự hình thành dân tộc
Sự hình thành dân tộc

Sự hình thành dân tộc rất đa dạng: có dân
tộc được hình thành từ một bộ tộc phát
triển lên nhưng đa số dân tộc được hình
lên,
thành trên cơ sở nhiều bộ tộc và tộc người

hợp nhất lại. Việc hình thành dân tộc từ các
hình thức cộng đồng người trước dân tộc
phát triển lên dân tộc là một quá trình có
tính chất liên tục vừa là bước nhảy vọt.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1.
b.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Quan hệ giữa giai cấp & dân tộc trong lịch sử
Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định rằng, vấn đề dân tộc không
thể tách rời khỏi vấn đề giai cấp, đấu tranh dân tộc không thể
tách rời khỏi vấn đề giai cấp, đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai
cấp quan hệ mật thiết với nhau.
pq
ệ ậ
Đồng thời, chủ nghĩa Mác- Lênin khẳng định tầm quan trọng đặc
biệt của nhân tố dân tộc đối với sự phát triển xã hội, ý nghĩa cực
kỳ to lớn của việc giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc đối với sự
nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1.
b.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Quan hệ giữa giai cấp & dân tộc trong lịch sử (tt)

Tính chất của dân tộc được quy định bởi phương thức sản xuất
thống trị trong dân tộc, bởi kết cấu giai cấp được sản sinh từ
phương thức sản xuất đó.
Vai trị của nhân tố giai cấp cịn thể hiện ở mối quan hệ giữa áp
bức giai cấp và áp bức dân tộc, đấu tranh giai cấp và đấu tranh
dân tộc.
Chủ nghĩa Mác đã chỉ ra nguyên nhân sâu xa, căn bản của áp
bức dân tộc là chế độ người áp bức bóc lột người, nói cách khác,
áp bức giai cấp là nguyên nhân căn bản của áp bức dân tộc.
Trong thời đại ngày nay, CNTB, do bản chất kinh tế của nó, là
nguyên nhân căn bản và phổ biến của áp bức dân tộc và sự bất
bình đẳng giữa các dân tộc.
Nhân tố giai cấp đóng vai trò quyết định trong mối quan hệ giai
cấp - dân tộc.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

7


18/05/11

1.
b.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Quan hệ giữa giai cấp & dân tộc trong lịch sử (tt)

Dân tộc là địa bàn trực tiếp của cuộc đấu tranh giai
cấp của giai cấp công nhân.

Vấn đề dân tộc chỉ có thể được giải quyết từng bước
ộ
ợ g q y
g
và triệt để cùng với sự thắng lợi của CNXH. CNXH có
sức mạnh xóa bỏ áp bức giai cấp, đồng thời xóa bỏ
áp bức dân tộc, bảo đảm quyền của các dân tộc tự
do phát triển tất cả các giá trị của mình.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1.
c.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Vấn đề DT & quan hệ giai cấp với dân tộc trong thời đại
hiện nay
Đặc trưng thời đại hiện nay
Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại phát triển mạnh
mẽ
LLSX phát triển
xã hội hóa, quốc tế hóa các kết cấu
giai cấp, các quan hệ giai cấp – dân tộc – nhân loại.
Sự thất bại của CNXH đã được xây dựng ở Liên Xô và Đông Âu
CNTB tạm thời chiếm ưu thế.
CNXH không bị tiêu diệt. CNXH & phong trào giải phóng DT tiếp
tục đấu tranh, đổi mới để thích nghi & tồn tại.
Các quốc gia dân tộc hiện đại đều trở thành yếu tố thị trường thế
giới thống nhất và duy nhất. Cơ cấu kinh tế toàn cầu hiện nay là
cơ cấu TBCN, với các cường quốc, các trung tâm tư bản lớn, các

công ty xuyên quốc gia...

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

1.
c.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Vấn đề DT & quan hệ giai cấp với dân tộc trong thời đại
hiện nay
Vấn đề DT & quan hệ giai cấp với dân tộc
Thời đại hiện nay – thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH, làm cho
những mâu thuẫn của thời đại trở nên gay gắt và phức tạp hơn,
ảnh hưởng mạnh mẽ đến vấn đề dân tộc và quan hệ giữa dân
tộc với giai cấp.
ộ
g
p
Hầu hết các DT trên TG đều đã giành được độc lập DT; nhưng do
nghèo nàn, lạc hậu mà họ vẫn bị lệ thuộc về kinh tế & chính trị
vào các nước đế quốc TBCN.
CNĐQ duy trì hình thức áp bức GC-DT rất tinh vi
Muốn xóa bỏ
triệt để áp bức GC-DT phải xóa bỏ CNTB-ĐQ.
Vấn đề GC gắn liền với vấn đề DT độc lập
Về giai cấp: Đấu tranh giải phóng dân tộc khỏi sự áp bức bóc
lột của chủ sở hữu đế quốc các tập đoàn tư bản lớn.
Về dân tộc: xây dựng mối quan hệ bình đẳng giữa dân tộc,
phong trào giải phóng dân tộc tác động đến cuộc đấu tranh giai
cấp công nhân thế giới.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

8


18/05/11

1.
c.

Dân tộc và quan hệ giai cấp với dân tộc
Vấn đề DT & quan hệ giai cấp với dân tộc trong thời đại
hiện nay

•
•

•
•

Vai trị nhân tố dân tộc trong sự nghiệp phát triển xã hội và trong
quan hệ với vấn đề giai cấp:
Một là, xu hướng giảm tương đối vai trò nhân tố dân tộc và sự
khác biệt giữa các dân tộc, tăng sự phụ thuộc lẫn nhau, sự giao lưu
g
giữa các dân tộc.
ộ
Tích cực: mở rộng sự hợp tác quốc tế về kinh tế, văn hóa giữa
các dân tộc, thúc đẩy sự hỗ trợ nhau phát triển.

Tiêu cực: coi thường bản sắc văn hóa dân tộc, xem thường yêu
cầu độc lập, chủ quyền dân tộc, dễ dàng áp đặt “giá trị phương
Tây” lên các dân tộc khác.
Hai là, xu hướng khẳng định và tăng cường nhân tố dân tộc, bản
sắc của các dân tộc.
Tích cực: coi trọng độc lập dân tộc, phong trào giải phóng dân
tộc phát triển, thúc đẩy chủ nghĩa yêu nước.
Tiêu cực: dễ rơi vào chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, cực đoan, chủ
nghĩa bài ngoại.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
a.

Nhân loại và quan hệ giai cấp với nhân loại
Nhân loại, lợi ích của nhân loại và vấn đề nhân loại

•
•
•
•
•

Nhân loại:
Chỉ tồn thể cộng đồng người sống trên trái đất hàng triệu năm
nay, không phân biệt chủng tộc, dân tộc, giai cấp, tôn giáo…
Nhân loại là một thể thống nhất, cơ sở của sự thống nhất đó là
những nhân tố tồn tại khách quan quy định lợi ích chung của mỗi
cá thể và của cả cộng đồng.

ộ g
g
Lợi ích nhân loại: gồm tất cả điều kiện và quá trình khách quan,
mọi nhân tố đảm bảo cho nhân loại tồn tại và phát triển.
Vấn đề nhân loại: vấn đề liên quan đến sự tồn tại của cả lồi
người, địi hỏi sự hợp tác của tồn nhân loại:
Bảo vệ mơi trường,
Chống chiến tranh hạt nhân,
Phịng chống thiên tai, dịch bệnh
Phát triển dân số,
Giải phóng dân tộc, bình đẳng cho con người, …
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

2.
a.

Nhân loại và quan hệ giai cấp với nhân loại
Quan hệ giai cấp và nhân loại

•
•

Lợi ích giai cấp chi phối lợi ích nhân loại:
Giai cấp khác nhau có địa vị xã hội khác nhau nên nhìn nhận và
giải quyết các vấn đề nhân loại không giống nhau; về cơ bản:
Giai cấp tiên tiến, cách mạng có lợi ích phù hợp với lợi ích nhân
loại, giải quyết các vấn đề nhân loại theo xu hướng tích cực.
Giai cấp bảo thủ, phản động có lợi ích đối lập với lợi ích nhân
p
p

g
p
loại, giải quyết các vấn đề nhân loại theo xu hướng tiêu cực.
Giai cấp công nhân (sản phẩm của phương thức sản xuất TBCN,
đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, xã hội hóa cao) mang
bản chất cách mạng và có tính quốc tế có lợi ích giai cấp phù hợp
với lợi ích nhân loại giải quyết đúng đắn các vấn đề nhân loại
hiện nay (không sa vào chủ nghĩa duy tâm cực đoan, chủ nghĩa
bè phái, chủ nghĩa cực quyền nước lớn).
Cuộc đấu tranh của giai cấp cơng nhân vì lợi ích của mình, gắn
liền với cuộc đấu tranh vì dân chủ, bình đẳng, tự do, gắn liền với
phong trào giải phóng dân tộc, đó cũng là vì lợi ích nhân loại.
Khi nào nhân loại cịn tồn tại thì mới cịn tồn tại của giai cấp.
Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

9


18/05/11

3.

Tư tưởng HCM về quan hệ giai cấp dân tộc nhân loại trong
cách mạng Việt Nam
a. Về vấn đề Dân tộc và Thuộc địa
Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã có nhiều
quan điểm sâu sắc về mối quan hệ giai cấp, dân tộc, nhân loại, đáp
ứng yêu cầu mới của thực tiễn cách mạng Việt Nam trong thời đại
ngày nay:
Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm của các

dân tộc.
Chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn ở các nước đang đấu
tranh giành độc lập.
Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

3.

Tư tưởng HCM về quan hệ giai cấp dân tộc nhân loại trong
cách mạng Việt Nam
b. Về cách mạng giải phóng dân tộc
Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con
đường cách mạng vơ sản.
Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng
Cộng sản lãnh đạo.
ộ g
ạ
Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm tồn dân
tộc.
Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động,
sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vơ sản
ở chính quốc.
Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con
đường cách mạng bạo lực.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

3.

Tư tưởng HCM về quan hệ giai cấp dân tộc nhân loại trong
cách mạng Việt Nam
c. Về đại đoàn kết dân tộc
Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, bảo đảm thành công
của cách mạng.
Đại đoàn kết toàn dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của
cách mạng.
Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân
dân.
Đại đoàn kết dân tộc phải biến thành sức mạnh vật chất, có tổ
chức là Mặt trận dân tộc thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

10


18/05/11

3.

Tư tưởng HCM về quan hệ giai cấp dân tộc nhân loại trong
cách mạng Việt Nam
d. Về kết hợp sức mạnh Dân tộc với sức mạnh thời đại
Nắm bắt chính xác đặc điểm và xu thế phát triển thời đại, đặt
cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam trong sự gắn bó với cách
mạng vơ sản thế giới.
Kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa
q

quốc tế trong sáng.
g
g
Giữ vững độc lập tự chủ, dựa vào sức mình là chính, tranh thủ sự
giúp đỡ của các nước XHCN, sự ủng hộ của nhân loại tiến bộ,
đồng thời không quên nghĩa vụ quốc tế cao cả của mình.
Mở rộng tối đa quan hệ hữu nghị, hợp tác, sẵn sàng “làm bạn với
tất cả các nước dân chủ”.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

4.

Quan hệ giai cấp, dân tộc, nhân loại trong cách mạng VN
hiện nay

Giải quyết tốt mối quan hệ giai cấp với đoàn kết dân
tộc.
Giải quyết tốt mối quan hệ giữa xây dựng & phát
triển kinh tế thị trường với đoàn kết dân tộc.
Giải quyết tốt mối quan hệ giữa giữ vững độc lập tự
chủ với mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, phát huy
sức mạnh nội lực của toàn dân tộc với tranh thủ sức
mạnh của thời đại.

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

Thuyết trình Triết học – UEH – Cao học đêm 6 – Khóa 20

11