1001 cách lý giải báo cáo tài chính bán niên

1.001 cách lý giải báo cáo tài chính
bán niên
Nhiều DN đã và đang phải giải trình về chênh lệch KQKD
trước và sau soát xét. Điều thú vị là các DN có rất nhiều cách
để lý giải về sự chênh lệch này.
@font-face { font-family: "MS Mincho"; }@font-face { font-family:
"\@MS Mincho"; }p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {
margin: 0in 0in 0.0001pt; font-size: 12pt; font-family: "Times New
Roman"; }div.Section1 { page: Section1; }
Năm 2010 là năm đầu tiên việc soát xét báo cáo tài chính (BCTC)
bán niên bắt buộc thực hiện đối với tất cả các công ty niêm yết.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Namvề công tác soát xét, hoạt
động này chỉ yêu cầu thực hiện để có sự bảo đảm vừa phải rằng,
BCTC không chứa những sai sót trọng yếu. Tuy nhiên, sau khi
DN công bố BCTC "vòng hai" – có thêm ý kiến của kiểm toán
viên, nhiều công ty niêm yết đã và đang phải giải trình về chênh
lệch kết quả kinh doanh trước và sau soát xét. Điều thú vị là các
DN có rất nhiều cách để lý giải về sự chênh lệch này.
Đa dạng giải trình về chênh lệch tỷ giá
Đầu năm nay, CTCP Vận tải Xăng dầu VIPCO (VIP) đã gây ra
một "scandal" nho nhỏ trên thị trường khi bất ngờ công bố lợi
nhuận cả năm 2009 giảm rất mạnh so với con số ước tính 10
tháng đầu năm. Một trong các nguyên nhân chính yếu là VIPCO
phải đánh giá lại các khoản vay nợ ngoại tệ bằng USD. Rủi ro
khoản vay nợ đã khiến lợi nhuận cuối năm của VIPCO sụt giảm
bất ngờ. Năm nay, ban lãnh đạo VIPCO không muốn sự kiện cũ
lặp lại nên đã có sự cẩn trọng tối đa. Trong BCTC 6 tháng,
VIPCO đã thực hiện tạm trích lập 10 tỷ đồng về chênh lệch tỷ giá,
kiểm toán viên lưu ý điều này và cho rằng, theo các quy định hiện
hành, Công ty chỉ phải thực hiện trích lập vào thời điểm cuối năm.
Giải trình ý kiến của kiểm toán, ông Nguyễn Đạo Thịnh, Chủ tịch

HĐQT VIPCO cho biết: "Công ty thực hiện điều này nhằm đảm
bảo chỉ tiêu lợi nhuận cả năm 2010 không biến động quá bất
thường so với 6 tháng đầu năm. VIPCO đã tạm trích lập 10 tỷ
đồng vào kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2010 và nếu
không trích lập, lợi nhuận của VIPCO sẽ tăng lên tương ứng".
VIPCO là trường hợp tự giác thực hiện và bị kiểm toán "lưu ý",
nhưng cũng vấn đề tỷ giá, có DN chưa thực hiện trích lập lại bị
"nhắc nhở". Sau khi thực hiện soát xét BCTC bán niên, lợi nhuận
sau thuế của CTCP Hữu Liên Á Châu (HLA) giảm từ 39,1 tỷ đồng
xuống còn 26,8 tỷ, tương ứng giảm 31,5%. Ông Trần Tuấn
Nghiệp, Tổng giám đốc Công ty cho biết, bên cạnh việc phải trích
bổ sung chi phí lãi vay, chi phí vận chuyển, dự phòng giảm giá
hàng tồn kho, nợ ngắn hạn khó đòi…, HLA còn phải đánh giá bổ
sung khoản chênh lệch tỷ giá 7,2 tỷ đồng (chiếm tới 60% con số
lợi nhuận chênh lệch giảm).
Cũng câu chuyện tỷ giá, Công ty kiểm toán PKF Việt Nam lưu ý
trong BCTC soát xét bán niên của CTCP Nhiệt điện Bà Rịa (BTP)
rằng, BTP chưa kết chuyển khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá hơn 27
tỷ đồng từ năm ngoái vào năm nay (theo kế hoạch trong BCTC
2009 đã qua kiểm toán) và cũng chưa đánh giá khoản lỗ do
chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ là 16,5 tỷ đồng. Trong giải
trình sau đó gửi HOSE, lãnh đạo BTP hầu như chỉ "nhắc lại" các
nhận xét của Công ty kiểm toán PKF Việt Nam mà không cung
cấp thêm thông tin sâu hơn với NĐT, chẳng hạn giải thích về lý
do chưa thực hiện.
Bạn muốn download phần mềm kế toán FTS Accouting miễn
phí phải không? Hãy click vào đây
Trích dự phòng: muôn màu muôn vẻ
Việc trích lập/hoàn nhập dự phòng đầu tư tài chính cũng được
thực hiện ở nhiều DN với muôn màu muôn vẻ: sau soát xét, lợi

nhuận trước thuế của CTCK Ngân hàng Sacombank (SBS) giảm
18,5%; CTCP Chế biến thực phẩm Kinh đô miền Bắc (NKD) giảm
38%. Cả hai có lợi nhuận sau soát xét giảm mạnh khi phải thực
hiện trích lập thêm theo yêu cầu của kiểm toán.
Cũng vấn đề trích lập và hoàn nhập dự phòng, giải trình của
CTCP Nhựa Tân Đại Hưng (TPC) lại khiến nhiều NĐT quan tâm:
trong quá trình soát xét, HĐQT TPC và Công ty kiểm toán A&C
thống nhất cuối năm mới trích lập dự phòng các khoản đầu tư tài
chính (khoảng 2 tỷ đồng) vì lý do thị giá các cổ phiếu đang thay
đổi; chưa trích lập dự phòng nợ khó đòi (1,6 tỷ đồng) vì chưa có
dấu hiệu rủi ro. Trong văn bản giải trình, TPC còn đánh giá thêm
rằng, nếu có trích lập đầy đủ thì lợi nhuận bán niên của Công ty
vẫn khả quan – tương đương 72% kế hoạch lợi nhuận năm.
Những lưu ý và giải trình "lạ"
Khá nhiều công ty đã phải giải trình các vấn đề khác liên quan
đến việc phân bổ chi phí và ghi nhận doanh thu. Tuy nhiên, có
nhiều lưu ý của kiểm toán và giải trình của DN niêm yết rất "lạ".
Trong BCTC soát xét của CTCP Đầu tư và Xây dựng Bưu điện
(PTC), Công ty kiểm toán A&C có lưu ý rằng, Nhà máy Vật liệu
Viễn thông 1 (đơn vị trực thuộc PTC) thực tế đã ngừng hoạt động
từ quý IV/2009, nhưng số liệu trên BCTC của PTC cho thấy hoạt
động của nhà máy vẫn đang được phản ánh vào báo cáo ngày
30/6/2010 theo nguyên tắc hoạt động liên tục. Về điều này, ông
Nguyễn Duy Bắc Việt, Tổng giám đốc Công ty giải thích, do sức
cầu thị trường cáp đồng viễn thông tụt giảm nên PTC đã chủ
trương thu hẹp hoạt động của đơn vị thành viên. Tuy nhiên, do
máy móc dây chuyền còn lại chưa khấu hao hết khoảng 29 tỷ
đồng, nên PTC có chủ trương liên kết với đối tác để tận dụng
máy móc, thiết bị. Kế hoạch hợp tác, liên kết sẽ được xây dựng
trong năm 2010 và năm 2011 dự án đi vào hoạt động. Cũng cần

nói thêm sau soát xét, mức lỗ của PTC đã cao gấp đôi so với con
số công bố trước đó.
Trong khi đó, PKF Việt Nam lưu ý trong BCTC soát xét bán niên
của CTCP Nhiệt điện Bà Rịa rằng, trong kỳ Công ty đã chi lương
tháng 3 cho nhân viên với tổng giá trị là 1,6 tỷ đồng, nhưng ghi
nhận vào tháng 7/2010 thay vì trong kỳ. Về điều này, Công ty lại
chỉ giải thích rất ngắn gọn là "Công ty phân bổ sót"! Còn nếu đọc
giải trình mới đây của CTCP Văn hóa Phương Nam (PNC), các
NĐT đã từng là cựu cổ đông của PNC từ năm 2007 trở về trước
sẽ phải lục lại trí nhớ bởi họ có thể nhận được món quà bất ngờ.
Công ty Kiểm toán DTL từ chối cho ý kiến về một khoản nợ gần 4
tỷ đồng của PNC, DTL cho biết dù đã thu thập nhưng không đủ
tài liệu để cho ý kiến về con số trên. Về điều này PNC giải thích,
đây là cổ tức những năm trước mà Công ty chưa trả được cho cổ
đông dù đã đăng báo mời NĐT đến Công ty nhận!