Tiểu luận cao học nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng

1

NÂNG CAO NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG
Ý NGHĨA ĐỐI VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG CHỈNH ĐỐN
ĐẢNG TRONG ĐẢNG BỘ QUÂN ĐỘI HIỆN NAY

Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, Đảng bộ quân đội là bộ phận
của tồn Đảng, vì vậy tổ chức cơ sở đảng trong quân đội là bộ phận cấu
thành nền tảng của Đảng và của Đảng bộ quân đội. Đảng Cộng sản Việt
Nam lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt quân đội nhân dân Việt Nam.
Đảng thực hiện sự lãnh đạo đối với Quân đội trực tiếp và trước hết thông
qua hệ thống tổ chức đảng trong quân đội từ cơ sở đến toàn quân. Tổ chức
cơ sở đảng là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở đơn vị cơ sở trong quân đội, có
trách nhiệm lãnh đạo mọi mặt đơn vị thuộc quyền theo phạm vi, nội dung,
quyền hạn quy định cho từng cấp, do đó năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ
sở đảng cao hay thấp ảnh hưởng quyết định đến hiệu lực lãnh đạo của Đảng
bộ quân đội, của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với qn đội. Chính vì vậy,
việc nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong quân đội là
một nội dung cơ bản của công tác xây dựng đảng nói chung, của Đảng bộ
quân đội nói riêng, là vấn đề xun suốt có tính ngun tắc trong xây dựng
quân đội cách mạng.
Hơn 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành dưới sự lãnh đạo của
Đảng đối với quân độ, đã khẳng định: sự lãnh đạo của Đảng đối với quân
đội là một tất yếu khách quan, là nguyên tắc căn bản nhất trong xây dựng
lực lượng vũ trang cách mạng nói chung, xây dựng qn đội nói riêng, bảo
đảm cho qn đội ta ln: “Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến
đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ
nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh


2

thắng” (1). Có Đảng lãnh đạo Quân đội nhân dân Việt Nam mới có mục tiêu
chiến đấu đúng đắn, có lập trường cách mạng vững vàng, có bản chất
___________
(1) Hồ Chí Minh, Tồn tập, tập 11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, trang 350.

cách mạng của giai cấp công nhân, mới trở thành lực lượng chiến đấu,
lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân ,
như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “ Qn đội ta có sức mạnh vơ địch vì
nó là một Qn đội nhân dân do Đảng ta xây dựng, lãnh đạo và giáo dục”
(1)

.

Thực tiễn trong các thời kỳ cách mạng đã chứng minh, để thực hiện sự lãnh
đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt đối với Quân đội, Đảng đã thiết lập và
không ngừng củng cố hệ thống tổ chức Đảng trong Quân đội, nhất là luôn
quan tâm xây dựng các tổ chức cơ sở đảng. Do xuất phát từ vị trí, vai trị
của tổ chức cơ đảng, từ yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội, từ bối cảnh tình
hình, đặc biệt từ thực trạng của việc xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong
tồn qn. Vì vậy, cần phải khơng ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và
sức
chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng trong Đảng bộ quân đội. Đây là vấn
đề cấp bách, cơ bản nhằm bảo đảm xây dựng qn đội về chính trị hồn
thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống.
Trong hệ thống tổ chức đảng trong Quân đội, tổ chức cơ sở đảng là tổ
chức lãnh đạo của Đảng ở đơn vị cơ sở, giữ vị trí vai trị đặc biệt quan
trọng. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt nam đã xác định và trong quy định tổ
chức đảng trong Quân đội nhân dân Việt nam (số 74 - QĐ/TW, ngày 07
tháng 5 năm 2003) đã chỉ rõ chức năng: “Tổ chức cơ sở đảng ( chi bộ cơ

3

sở, đảng bộ cơ sở) là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị lãnh đạo mọi
mặt hoạt động của đơn vị” (2).
Với vai trò là nền tảng của Đảng, các tổ chức cơ sở đảng chính là một bộ
phận cấu thành Đảng; nói lên rằng, khơng có tổ chức cơ sở đảng thì khơng
___________
(1) Hồ Chí Minh, Về chiến tranh vũ trang và lực lượng vũ trang nhân dân, Nxb QĐND, H. 1970, trang 360.
(2) Tổ chức sự lãnh đạo của Đảng trong QĐND Việt Nam, Nxb QĐND, Hà Nội, 2003, trang 24.

có Đảng. Sự lãnh đạo của Đảng, trước tiên phải thông qua các tổ chức cơ
sở đảng. Vì tổ chức cơ sở đảng là cầu nối liền Đảng và các cơ quan lãnh
đạo cấp trên của Đảng với quần chúng. Mối liên hệ giữa Đảng với quần
chúng là mối liên hệ bản chất nhất của Đảng. Việc tăng cường mối liên hệ
giữa Đảng với quần chúng thông qua đảng viên là một bảo đảm quan trọng
nâng cao sức mạnh chiến đấu của Đảng. Nguồn gốc sức mạnh của của
Đảng Cộng sản là mối liên hệ chặt chẽ với quần chúng. Thường xuyên
củng cố và tăng cường mối liên hệ với quần chúng là một quy luật tồn tại,
phát triển và hoạt động của Đảng Cộng sản, là điều kiện bảo đảm cho sự
thành công của cách mạng, nhất là trong điều kiện Đảng cầm quyền. Đây
không chỉ là vấn đề phương pháp hay tác phong công tác, mà là vấn đề
quan điểm, đường lối chiến lược của Đảng, vấn đề thuộc về bản chất của
Đảng. V.I. Lê-nin đã chỉ rõ : “Nếu không liên hệ với quần chúng thì Đảng
khơng là cái gì hết”.
Tổ chức cơ sở đảng là tổ chức lãnh đạo của Đảng ở đơn vị cơ sở, nơi
thường xuyên trực tiếp liên hệ với quần chúng hàng ngày. Do vậy, tổ chức
cơ sở đảng có điều kiện gần gũi quần chúng, nắm bắt tình hình tâm tư,
nguyện vọng, kiến nghị của quần chúng để kịp thời báo cáo lên cơ quan

4

lãnh đạo của Đảng ở cấp trên nghiên cứu giải quyết. Đồng thời, thông qua
tổ chức cơ sở đảng để tuyên truyền giáo dục và tổ chức thực hiện đường
lối, chủ trương của Đảng trong quần chúng.
Muốn tổ chức cơ sở đảng ln trong sạch vững mạnh, phải có đội ngũ
đảng viên tiền phong gương mẫu, có phẩm chất và năng lực tốt. Chính tổ
chức cơ sở đảng có vai trò là nơi giáo dục, rèn luyện, kết nạp và sàng lọc
đảng viên, là nơi đào tạo đội ngũ cán bộ cho Đảng; đảng viên chỉ có thể
hồn thành được nhiệm vụ và phấn đấu rèn luyện tu dưỡng tốt phải trực
tiếp sinh hoạt, hoạt động trong một tổ chức cơ sở đảng. Do đó, việc quản lý
đảng viên một cách toàn diện, tạo điều kiện cho đảng viên phấn đấu, rèn
luyện chỉ có tổ chức cơ sở đảng mới trực tiếp làm được.
Không những thế, tổ chức cơ sở đảng cịn có điều kiện lựa chọn trong
phong trào quần chúng những người ưu tú có đủ điều kiện, tiêu chuẩn để
bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện, thử thách, kết nạp họ vào Đảng. Đồng thời
sàng lọc đưa ra khỏi Đảng những phần tử cơ hội, không đủ tư cách đảng
viên, làm trong sạch Đảng, tăng thêm sức mạnh cho Đảng, góp phần nâng
cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức đảng.
Bên cạnh đó tổ chức cơ sở đảng còn thực hiện vai trò kiểm tra giám sát mọi
hoạt động của cơ quan quản lý và người chỉ huy đơn vị. Để hoàn thành chức
năng lãnh đạo, tổ chức cơ sở đảng không chỉ bảo đảm cho người chỉ huy hồn
thành nhiệm vụ của mình mà cịn phải có trách nhiệm kiểm tra giám sát và
điều chỉnh người chỉ huy theo đúng đường lối, nghị quyết của Đảng, pháp luật
của Nhà nước, chủ trương, nghị quyết thực hiện nhiệm vụ của đơn vị.
Từ vị trí, vai trị đặc biệt quan trọng trên đây, trong tồn bộ cơng tác xây
dựng và hoạt động của Đảng, với bối cảnh quốc tế cũng như yêu cầu nhiệm

5

vụ quân đội hiện nay đặt ra cần phải quan tâm xây dựng tổ chức cơ sở đảng
ở các đơn vị trong quân đội.
Bước vào giai đoạn mới của cách mạng, tình hình thế giới và khu vực
đang diễn biến hết sức phức tạp và mau lẹ, chứa đựng nhiều yếu tố có thể
gây mất ổn định. Từ cuối những năm 80 đầu những năm 90 của thế kỷ XX,
hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa tỏ ra yếu kém, bất lực trước những địn
phản kích của chủ nghĩa tư bản thế giới; hệ thống các nước xã hội chủ
nghĩa tan rã, trước hết Đông Âu, Liên Xô, trung tâm của hệ thống cách
mạng thế giới. Sang thế kỷ XXI, nội dung cơ bản của thời đại không thay
đổi, nhưng chủ nghĩa tư bản thế giới đang tạm thời thắng thế, phong trào
cách mạng thế giới thế giới có sự điều chỉnh cho phù hợp. Hiện nay, chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đang thực hiện âm mưu, thủ đoạn
“diễn biến hồ bình”, hịng phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt nam, nhằm “phi chính trị hố” qn đội ta, tình hình đó đã và đang đòi
hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo Đảng đối với quân đội.
Trước tình hình thế giới diễn ra phức tạp, trước những thắng lợi mà Đảng
lãnh đạo nhân dân ta đã giành được trong quá trình đổi mới, trên cơ sở phân
tích những điều kiện khách quan và chủ quan, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ IX của Đảng xác định: “ Bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh
thổ, bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và nền văn hoá; bảo vệ
Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ sự nghiệp
đổi mới và lợi ích quốc gia, dân tộc” (1).
Với quan điểm chỉ đạo đầu tiên là giữ vững vai trò lãnh đạo tuyệt đối
trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và khẳng

6

định xây dựng Đảng là then chốt, kết hợp chặt chẽ với bảo vệ Đảng, bảo vệ
an ninh chính trị nội bộ. Để thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ trong chiến
lược bảo vệ Tổ quốc và khẳng định xây dựng đảng là then chốt, kết hợp
chặt chẽ với bảo vệ Đảng, bảo vệ vững chắc an ninh chính trị nội bộ. Để
thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi
phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó Đảng bộ Quân đội cần
quan tâm xây dựng các tổ chức cơ sở đảng, bảo đảm có đủ năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu cao, nhằm góp phần hồn thành xuất sắc nhiệm vụ
trong mọi tình huống đặt ra đối với quân đội.
___________
(1) Đảng Cộng sản Việt nam, Văn kiện Đại hội IX, Nxb CTQG, H. 2001, trang 39 - 40.

Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, mà trực tiếp
thường xuyên là Bộ Chính Trị, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các
tổ chức cơ sở đảng nói chung, tổ chức cơ sở đảng trong Quân đội nói riêng
đã có bước phát triển mới, đúng hướng, trực tiếp đưa Quân đội ta vững
vàng vượt qua mọi thử thách, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ, trưởng
thành về nhiều mặt, góp phần bảo đảm cho quân đội ta luôn luôn là quân
đội của nhân dân, quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân.
Các tổ chức cơ sở đảng trong qn đội ln có bản lĩnh chính trị vững
vàng, ln kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lãnh đạo
đơn vị hồn thành nhiệm vụ chính trị. Từ đặc điểm, nhiệm vụ khác nhau ở
mỗi loại hình tổ chức cơ sở đảng, từng tổ chức cơ sở đảng tham gia tích cực
cơng tác vận động quần chúng, góp phần giải quyết các điểm nóng như ở
Thái Bình, Tây Ngun để giữ vững ổn định chính trị, tạo điều kiện thuận
lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong bất kỳ điều kiện,

7

hoàn cảnh nào, các tổ chức cơ sở đảng cũng luôn kiên định và giáo dục cán
bộ, chiến sĩ trong đơn vị quán triệt nhiệm vụ chiến lược bảo vệ Tổ quốc
trong tình hình mới, nhiệm vụ chính trị của đơn vị; kiên quyết chống lại
mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch.
Các tổ chức cơ sở đảng trong quân đội ngày càng nhận thức rõ hơn tầm
quan trọng của cơng tác chính trị của Đảng. Coi trọng công tác giáo dục bồi
dưỡng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng những vấn đề cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của
Đảng, nhiệm vụ chính trị của quân đội, của đơn vị gắn với giáo dục truyền
thống vẻ vang của dân tộc, của Đảng, của quân đội. Đồng thời chủ động
phê phán những quan điểm sai trái, giảm sút ý chí chiến đấu, giao động,
thiếu niềm tin vào sự nghiệp đổi mới đất nước và con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội và những biểu hiện mơ hồ mất cảnh giác với âm mưu, thủ
đoạn “diễn biến hồ bình” của chủ nghĩa đế quốc, những biểu hiện tự do vô
kỷ luật, phát ngôn vô nguyên tắc ...
Các đơn vị trong tồn qn ln quan tâm xây dựng tổ chức cơ sở đảng
trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; gắn
xây dựng cấp uỷ với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, gắn việc xây dựng
đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ ở đơn vị. Các tổ chức cơ sở
đảng ln ln được kiện tồn cả về số lượng và chất lượng; mọi hoạt động
đều được thực hiện đúng quy chế, nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt
đảngluôn được giữ vững và thực hiện nghiêm túc. Chế độ sinh hoạt lãnh
đạo của các tổ chức cơ sở đảng duy trì có nền nếp và chất lượng hơn, công
tác kiểm tra của Đảng được coi trọng và tiến hành tích cực. Các quan hệ
nội bộ, quan hệ giữa lãnh đạo và chỉ huy điều hành thực hiện được giải


8

quyết phù hợp hơn, sự đoàn kết thống nhất trong các tổ chức cơ sở đảng và
đơn vị có nhiều tiến bộ hơn.
Vấn đề xây dựng đội ngũ đảng viên có chất lượng, số lượng hợp lý ln
là một trong những nội dung cơ bản và thường xuyên quan trọng của cơng
tác xây dựng đảng, bởi lẽ, có con người mạnh thì mới có có tổ chức mạnh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Đảng mạnh là do chi bộ tốt, chi bộ tốt là do
các đảng viên đều tốt”. Quán triệt vị trí tầm quan trọng và yêu cầu xây
dựng đội ngũ đảng viên, các tổ chức cơ sở đảng trong quân đội đã thường
xuyên coi trọng và tiến hành tích cực kết hợp đồng bộ các biện pháp: Giáo
dục, bồi dưỡng, quản lý rèn luyện và sàng lọc, giải quyết đúng đắn mối
quan hệ giữa chất lượng và số lượng đội ngũ. Cấp uỷ đảng cơ sở có nhiều
cố gắng nghiên cứu, quán triệt và cụ thể hoá tiêu chuẩn đảng viên. Đây là
nội dung quan trọng để lựa chọn, bồi dưỡng và sàng lọc.
Phương pháp và tác phong của cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng đã có sự đổi
mới và chuyển biến tích cực; mối quan hệ công tác giữa tổ chức cơ sở đảng
với chỉ huy đơn vị và cơ quan được giải quyết đúng chức năng, nhiệm vụ
lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng, theo cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với
Quân đội. Là chỗ dựa vững chắc cho chỉ huy đơn vị phát huy trách nhiệm,
thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chức trách.
Bước vào thời kỳ mới, cuộc đấu tranh để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng trong quân đội cũng như trong toàn
Đảng diễn ra gay gắt, phức tạp trong quá trình tự đổi mới, chỉnh đốn Đảng gắn
liền với sự phát triển của tình hình nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự
phát triển mới của năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở
đảng trong quân đội đã được thể hiện ở những kết quả bước đầu quan trọng


9

trên. Tuy nhiên, trước những thử thách của thời kỳ mới, trước sự phát triển của
yêu cầu, nhiệm vụ của Quân đội và của mỗi đơn vị cơ sở trong toàn quân, đã
làm bộc lộ những hạn chế, bất cập quan trọng trong năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng trong quân đội.
Tính hạy bén, kịp thời nắm bắt, phát hiện những vấn đề mới nổi cộm
trong cuộc đấu tranh với các thế lực thù địch và trong nội bộ đơn vị còn
nhiều khó khăn, hạn chế. Với tình hình diễn biến phức tạp khó lường trên
thế giới và khu vực; cuộc đấu tranh giai cấp và dân tộc, công cuộc xây
dựng và bảo vệ của mỗi quốc gia có sự phát triển cả thuận lợi và khó khăn,
thời cơ và nguy cơ... nhưng ở một số cơ sở chưa nhận thức đầy đủ nên dẫn
đến lúng túng, bất ngờ. Đồng thời do trình độ lý luận cịn hạn chế, nên việc
lý giải trước những diễn biến tình hình chưa có những cơ sở khoa học, tính
thuyết phục khơng cao. Việc tổ chức học tập, nghiên cứu lý luận chậm đổi
mới, thậm chí cịn nặng tính hình thức, kinh nghiệm chủ nghĩa.
Ở các tổ chức cơ sở đảng trong Quân đội không nằm ngồi thực trạng là
một bộ phận khơng nhỏ cán bộ, đảng viên có sự suy thối về tư tưởng chính
trị, đạo đức lối sống, tuy mức độ có khá hơn. Nhưng với vị trí, vai trị là: “ nền
tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị lãnh đạo mọi mặt hoạt động của cơ sở”, thì
sự suy thối dù ở mức độ nào cũng là một hiện tượng đáng lo ngại, phải
kiên quyết ngăn chặn và đẩy lùi.
Sự xuất hiện và phát triển của bộ phận suy thối đó, dẫn đến hiện tượng
phân hố giàu nghèo khơng chính đáng trong tổ chức đảng là một nguy cơ đối
với đoàn kết, kỷ luật của Đảng, lòng tin của quần chúng. Sự suy thoái về đạo
đức lối sống dẫn đến sự suy thoái về đạo đức lối sống đi đến phản bội Tổ
quốc, làm gián điệp cho địch. Trong khi đó, ở tổ chức cơ sở đảng tình trạng


10

đấu tranh phê bình cịn nhiều hạn chế, cịn nể nang, sợ trù dập, như nhận định

của nghị quyết Trung ương IX (khố IX): “Nhìn chung sức chiến đấu của tổ
chức cơ sở đảng còn nhiều hạn chế, yếu nhất là vai trò của của chi bộ đảng;
trong sinh hoạt khơng rõ nội dun; kém tính chiến đấu trong việc chống quan
liêu, tham nhũng, lãng phí suy thối về đạo đức lối sống” (1).
Sự hẫng hụt về trí tuệ, suy thoái về đạo đức, lối sống giảm sút niềm tin
và ý chí chiến đấu là những biểu hiện yéu kém, bất cập về chính trị, tư
tưởng nhưng cũng là những mặt yếu kém về chất lượng của các tổ chức cơ
sở đảng, của công tác xây dựng đảng về mặt tổ chức.
Đội ngũ đảng viên ở cơ sở có sự tăng lên về số lượng, nhưng chất lượng
còn hạn chế; cán bộ chính trị ở cấp phân đội cịn thiếu nhiều, năng lực tổ
chức hoạt động công tác đảng, công tác chính trị chưa thực sự đáp ứng
được yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị. Cấp uỷ ở cơ sở còn biểu năng lực tổ
chức thực ___________
(1) Văn kiện Hội nghị BCHTW Đảng lần thứ IX (khoá IX), Nxb CTQG, H. 2004, trang 66.

hiện yếu kém kéo dài trên một số lĩnh vực, nhất là trong công tác xây dựng
đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, trong đấu tranh chống tiêu cực là sự yếu
kém cả về trách nhiệm, về phẩm chất và về nguyên tắc sinh hoạt đảng. Đặc
biệt công tác kiểm tra chưa được coi trọng đúng mức, chưa được tiến hành
nghiêm túc, cịn nhiều hình thức là biểu hiện của của sức chiến đấu bị suy
yếu và năng lực lãnh đạo chưa toàn diện ở tổ chức cơ sở đảng. Bên cạnh
đó, mặc dù nghị quyết số 27 của Bộ Chính Trị chủ trương khơi phục lại hệ
thống tổ chức đảng, nhưng cơ chế lãnh đạo vẫn khơng được củng cố, hồn
thiện đầy đủ hiệu lực lãnh đạo của cấp uỷ vẫn bị hạn chế. Dù chưa hồn
chỉnh chủ trương khơi phục lại hệ thống tổ chức đảng đúng đắn, nhưng việc


11

thực hiện đã không gắn liền với cuộc đấu tranh tự phê bình và phê bình đã

chỉ ra một cách thẳng thắn, nghiêm túc tư tưởng đề cao quyền lực cá nhân,
hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, vi phạm cơ bản về lãnh đạo và sinh hoạt
của Đảng. Với cơ chế lãnh đạo như hiện nay, cùng với việc thực hiện cơ
chế một người chỉ huy, tư tưởng quyền lực cá nhân lại đang phát triển
mạnh, tổ chức đảng tuy được khơi phục nhưng lại rơi vào tình trạng bị “chỉ
huy hố”, “hành chính hố”. Quan hệ chỉ huy, quan hệ trên dưới, quan hệ
quyền lực chi phối quan hệ nội bộ cấp uỷ, chi bộ. Vấn đề cơ chế lãnh đạo
như vậy, còn dẫn đến nhận thức khơng đúng vị trí, vai trị của tổ chức đảng nói
chung tổ chức cơ sở đảng nói riêng, dẫn đến hạn chế công tác xây dựng đảng ở
cơ sở.
Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng phải
không ngừng phát triển mới đáp ứng yêu cầu của tình hình nhiệm vụ cách
mạng, nhiệm vụ quân đội và đơn vị trong từng thời kỳ. Năng lực lãnh đạo
và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảngtrong quân đội được thể hiện
trong năng lực lãnh đạo trên mọi lĩnh vực cả về chính trị, tư tưởng và tổ
chức, trong mọi nhiệm vụ đối với mọi con người, mọi tổ chức. Với thực
trạng hiện nay của các tổ chức cơ sở đảng, đòi hỏi phải nâng cao năng lực,
sức chiến đấu để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Vì vậy,
cần phải tiến hành đồng bộ các giải pháp cơ bản sau:
Một là, Khẳng định và nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò của tổ chức cơ
sở đảng trong quân đội trong giai đoạn mới.
Điều lệ Đảng Cộng sản Việt nam (khoá IX), xác định: “Tổ chức cơ sở
đảng (chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở ) là nền tảng của Đảng, là hạt nhân lãnh
đạo chính trị ở cơ sở” . Như vậy tổ chức cơ sở đảng không chỉ là nơi tổ


12

chức thực hiện mọi chủ trương của các cấp, mà còn là nơi xuất phát điểm,
nơi kiểm nghiệm, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng các

cấp cho đến Đảng uỷ Quân sự Trung ương và Ban Chấp hành Trung ương.
Do đặc điểm tổ chức quân sự và hồn cảnh chiến tranh mà có lúc nhận thức
về vị trí, vai trị của tổ chức cơ sở đảng khơng đầy đủ. Vì vậy, cần phải đổi
mới, nâng cao nhận thức , phát huy cho được vị trí, vai trò của tổ chức cơ
sở đảng trong mọi giai đoạn cách mạng.
Tổ chức cơ sở đảng luôn luôn giữ vị trí rất quan trọng đối với sự lãnh
đạo của Đảng; là nơi Đảng gắn liền với quần chúng; trực tiếp tổ chức lãnh
đạo quần chúng tham gia xây dựng và thực hiện mọi đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ của quân đội;
nơi tiếp xúc trước tiên với những vấn đề mới nảy sinh, trực tiếp đương đầu
với những thử thách mới; nơi góp phần quan trọng thẩm định, bổ sung,
hồn chỉnh đường lối, chủ trương chính sách của Đảng; nơi phát triển, quản
lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên; nơi để cho tất cả các đảng viên thực hiện
các quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong sinh hoạt đảng, trong phân công
và kiểm tra công tác, trong tạo nguồn cán bộ ... Vai trị của tổ chức cơ sở
đảng có ý nghĩa chiến lược lâu dài không chỉ đối với nhiệm vụ xây dựng
quân đội, xây dựng đất nước, nhiệm vụ đấu tranh chống âm mưu “diễn biến
hồ bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, mà còn là tổ chức quan
trọng để đánh thắng địch trong các tình huống chiến tranh hiện đại có thể
xảy ra. Vì vậy, xây dựng và nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của các tổ chức cơ sở đảng phải đi từ việc phát huy vai trò của tổ chức cơ
sở đảng, nguồn gốc năng lực và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng .
Như Đảng ta đã chỉ rõ: “Toàn Đảng tập trung chỉ đạo xây dựng, củng cố tổ


13

chức cơ sở đảng, tạo sự chuyển biến rõ nét, nâng cao năng lực lãnh đạo,
sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, gắn xây dựng tổ chức đảng với xây
dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là đổi mới, nâng cao chất

lượng sinh hoạt chi bộ” (1).
Trong tình hình hiện nay, cùng với sự phát triển của nhiệm vụ và tổ chức
của quân đội, tổ chức cơ sở đảng trong quân đội bao gồm nhiều loại hình
hơn so với trước đây; nội dung, yêu cầu xây dựng tổ chức cơ sở đảng cũng
đặt ra nhiều vấn đề mới, phức tạp hơn. Nhưng sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư
của các cấp trong xây dựng tổ chức cơ sở đảng chưa đúng mức, còn nhiều
biểu hiện hình thức; mơ hình tổ chức ở một số loại hình cơ sở đảng chưa phù
hợp, nhưng chậm đổi mới. Để đáp ứng yêu cầu của tình hình, các cấp uỷ
lãnh đạo và chỉ đạo cần nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trị của tổ chức cơ
sở đảng để định ra phương hướng, biện pháp xây dựng, củng cố tổ chức cơ
sở đảng về mọi mặt, để tổ chức cơ sở đảng đảm nhiệm tốt chức năng nhiệm
vụ.
Hai là, thường xuyên xây dựng, củng cố cấp uỷ cơ sở trong sạch vững
mạnh theo đúng tiêu chuẩn.
Cấp uỷ cơ sở có vị trí hết sức quan trọng. Là cơ quan lãnh đạo chi bộ cơ sở,
___________
(1) Văn kiện Hội nghị BCHTW Đảng lần thứ IX (khoá IX), Nxb CTQG, H. 2004, trang 211.

đảng bộ cơ sở giữa hai kỳ Đại hội, cấp uỷ có trách nhiệm trước tổ chức cơ sở
đảng và cấp trên lãnh đạo mọi mặt hoạt động của đơn vị, giữ mối liên hệ
giữa tổ chức đảng cấp mình với tổ chức đảng cấp trên, cấp dưới và địa
phương. Cấp uỷ cơ sở là hạt nhân lãnh đạo chính trị, trung tâm đồn kết của
chi bộ, đảng bộ và đơn vị.


14

Vì vậy, phải thường xun củng cố, kiện tồn cấp uỷ cơ sở về tổ chức. Nội
dung quan trọng của công tác xây dựng đảng trong lực lượng vũ trang , Đảng
chỉ rõ: “ Kiện toàn Ban Chấp hành các cấp của Đảng là khâu then chốt đối với

toàn bộ hoạt động của Đảng và của cả hệ thống chuyên chính vơ sản”(1). Củng
cố, kiện tồn cấp uỷ cơ sở về tổ chức là bảo đảm cho cấp uỷ thường xuyên có
số lượng đủ, theo quy định của Điều lệ Đảng, các quy định của Bộ Chính Trị
đối với các tổ chức đảng trong quân đội; đồng thời phải có chất lượng cao và
cơ cấu hợp lý.
Chất lượng là yếu tố quyết định nhất đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của cấp uỷ. Vì vậy, kiện tồn cấp uỷ phải lấy chất lượng làm chính. Các cấp uỷ
viên phải là những đảng viên ưu tú nhất, tiêu biểu nhất trong chi bộ, đảng bộ,
nhất là các uỷ viên Ban thường vụ, đặc biệt là đồng chí bí thư. Cần được lựa
chọn những đồng chí thực sự tiêu biểu, có phẩm chất, năng lực tốt, có uy tín
cao trong tổ chức đảng và đơn vị để bầu vào cấp uỷ. Cùng với việc kiện toàn
cấp uỷ cơ sở, phải thường xuyên bồi dưỡng , rèn luyện các cấp uỷ viên để
khơng ngừng nâng cao trình độ mọi mặt , đáp ứng chức trách nhiệm vụ.Trước
hết về lập trường chính trị phải kiên định mục tiêu xã hội chủ nghĩa, trung
thành với Đảng, với Tổ quốc, với chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh. Chấp hành nghiêm túc ngun tắc tập trung dân chủ, hồn tồn nhất
trí với đường lối chính trị, quân sự của Đảng, tin tưởng và kiên quyết thực
hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới. Thực sự vững vàng và nhạy bén về chính
trị trước sự diễn biến phức tạp trong tình hình hiện nay. Về năng lực, phải
nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, nhiệm vụ của quân đội và đơn vị,
có khả nặng vận dụng tốt trong lĩnh vực hoạt động của mình. Có kiến thức
cần thiết về khoa học qn sự, khoa học quản lý kinh tế, xã hội, về công tác


15

đảng, CTĐ,CTCT có năng lực tổ chức thực hiện nghị quyết đạt hiệu quả
cao.
Cấp uỷ viên ở cơ sở phải có đạo đức và lối sống trong sáng trung thực;
khơng tham vọng cá nhân; không cục bộ bản vị; không cơ hội và tích cực

chống tham nhũng; gần gũi và chăm lo mọi mặt đời sống của cán bộ, chiến
sĩ; giữ gìn sự đồn kết và kỷ luật trong chi bộ, đảng bộ và đơn vị; nói và làm
theo nghị quyết của Đảng, thẳng thắn đấu tranh tự phê bình và phê bình, cầu
thị, khiêm tốn và được quần chúng tín nhiệm.
Ba là, coi trọng đổi mới phong cách làm việc, giữ vững các nguyên tắc tổ
chức và sinh hoạt trong Đảng.
Những năm qua ở các tổ chức cơ sở đảng trong quân đội có ưu điểm là đã có
những cố gắng làm việc theo nguyên tắc, theo quy chế. Song bên cạnh đó, cũng
cịn nhiều biểu hiện tập trung quan liêu, gia trưởng, độc đốn, khơng chú ý lắng
nghe ý kiến cấp dưới, khơng phát huy trí tuệ tập thể, có tình trạng phân tán, cục
bộ, có nơi vơ tổ chức, thiêú ý thức chấp hành kỷ luật, làm suy giảm hiệu lực
lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng. Các tổ chức cơ sở đảng cần nghiêm
khắc phê phán và khắc phục những khuyết điểm đó, thực hiện nghiêm túc
nguyên tắc tập trung dân chủ, kiên quyết và khẩn trương lập lại kỷ cương, củng
cố kỷ luật trong tổ chức đảng và tổ chức chính quyền ở đơn vị cơ sở. Để thực
hiện tốt nhiệm vụ, trước hết các tổ chức cơ sở đảng phải nghiêm chỉnh chấp
hành đường lối, chính sách của Đảng, nói và làm theo nghị quyết của cấp trên
và của tập thể . Mọi cán bộ, đảng viên dù ở cương vị nào cũng phải phục tùng
vô điều kiện kỷ luật của Đảng. Mọi sự năng động, sáng tạo phải trong khuôn
khổ đường lối, chính sách của Đảng. Cấp uỷ đảng dù ở cương vị nào cũng
khơng được tự đặt mình ngồi tổ chức, tự cho mình quyền nói và làm khác


16

với nghị quyết của tập thể. Mặt khác phải tăng cường sự lãnh đạo của tập
thể, mở rộng dân chủ trong sinh hoạt đảng; mọi vấn đề quan trọng đều phải
được bàn bạc và quyết định tập thể trên cơ sở nghiên cứu và phân tích đầy
đủ những kinh nghiệm sáng tạo ở các đơn vị, lấy ý kiến của quần chúng.
Đồng thời, “xây dựng chế độ phát huy quyền làm chủ, quyền giám sát của

quần chúng đối với tổ chức đảng, đảng viên, xây dựng và thực hiện quy chế
dân chủ trong Đảng”(1). Cán bộ lãnh đạo cấp cơ sở phải đi sát và lắng nghe
ý kiến của cấp dưới, bình tĩnh lắng nghe cả những ý kiến trái với ý kiến của
mình. Chỉ có nói thẳng, nói hết những ý kiến khác nhau, thảo luận dân chủ
mới tìm ra được chân lý.
Nâng cao chất lượng sinh hoạt của chi bộ và các cấp uỷ, đẩy mạnh tự phê
bình và phê bình là một yêu cầu quan trọng của việc đổi mới phong cách
lãnh đạo, lề lối làm việc. Chỉ có dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, thực hiện
nghiêm túc tự phê bình và phê bình mới có thể nhận rõ ưu điểm để phát
huy, thấy hết khuyết điểm để sửa chữa. Trong cuộc vận động tự phê bình
và phê bình theo tinh thần nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khoá VIII, với
tinh thần nghiêm túc và dân chủ, nhiều tổ chức cơ sở đảng trong quân đội
đã phát hiện và tích cực sửa chữa khuyết điểm nên bước đầu đã củng cố
được lòng tin của đảng viên và quần chúng ở đơn vị. Cấp uỷ, tổ chức cơ sở
đảng cần tiếp tục phát huy những kết quả đó, đưa việc tự phê bình và phê
bình vào nền nếp sinh hoạt đảng. Trong đấu tranh chống chủ nghĩa quan
liêu hiện nay cần phải quan tâm nhiều hơn nữa. Song trên thực tế còn nhiều
cán bộ lãnh đạo chưa chú trọng đến việc đi cơ sở, gặp gỡ quần chúng để
tìm hiểu, nắm bắt tình hình, lắng nghe ý kiến của cấp dưới, kịp thời giải
quyết những vấn đề vướng mắc, nổi cộm. Một số cấp uỷ cơ sở chưa nắm


17

chắc cơng tác kiểm tra, chưa có chương trình kiểm tra trong từng thời gian,
tập trung vào những công tác trọng tâm, những đơn vị trọng điểm, do đó
chưa đưa ra được kết luận đúng, sai rõ ràng để cán bộ, đảng viên uốn nắn,
sửa chữa kịp thời. Cần rút kinh nghiệm, bổ sung và hoàn chỉnh các quy chế
làm việc của các tổ chức cơ sở đảng, xây dựng ý thức tôn trọng quy chế,
làm việc theo quy chế, chống thái độ tuỳ tiện. Có quy định cụ thể và thực

hiện ngay một số chế độ công tác và sinh hoạt nội bộ, trước hết là chế độ
hội nghị, chế độ kiểm tra, chế độ tự phê bình và phê bình. Chế độ tiếp xúc
với quần chúng.
Bốn là, xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây
dựng đơn vị cơ sở vững mạnh toàn diện.
Đây là quan điểm đúng đắn, sáng tạo của Đảng ta, là tiếp tục nhận thức sự
phát triển của mối quan hệ gắn bó hữu cơ, vốn có giữa tổ chức cơ sở đảng và
đơn vị cơ sở trong điều kiện lịch sử mới.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng
đơn vị vững mạnh toàn diện được thể hiện đồng bộ, toàn diện về chính
trị, tư tưởng, tổ chức và chính sách. Trước hết, phải nâng cao hơn nữa về
nhận thức, trách nhiệm cho mọi người, nhất là các cấp uỷ, đội ngũ cán
bộ, đảng viên về xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn
với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Cần tập trung làm cho mọi
cán bộ, đảng viên, chiến sĩ nhận thức đúng đắn về tính tất yếu khách
quan của vấn đề này. Chỉ xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững
mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh tồn diện, thì mới nâng cao
được chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của đơn vị và quân đội;
trực tiếp tăng cường trận địa chính trị, tư tưởng, văn hố của Đảng trong


18

đơn vị, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chiến lược “diễn biến hồ
bình”, “phi chính trị hố” qn đội của các thế lực thù địch; bảo đảm sự
lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội được
thực hiện từ cơ sở.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn
vị vững mạnh toàn diện phải xuất phát nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Nghĩa là làm
cho nhiệm vụ chính trị được quán triệt, thực hiện đầy đủ ở đơn vị cơ sở đúng

với đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thực tiễn đơn vị
và địi hỏi của tình hình mới, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục toàn
diện trên các mặt hoạt động, các nội dung, biện pháp tổ chức xây dựng đơn vị.
Luôn luôn gắn xây dựng tổ chức cơ sở đảng với xây dựng và phát huy
sức mạnh của các tổ chức trong đơn vị, giải quyết tốt các mối quan hệ,
trước hết là giữa lãnh đạo với chỉ huy đơn vị cơ sở. Bởi vì, sự lãnh đạo của
tổ chức đảng đối với đơn vị được thực hiện thông qua hệ thống chỉ huy, hệ
thống cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và các tổ chức quần chúng ở đơn
vị cơ sở. Các tổ chức đó vững mạnh và đồng bộ thì hiệ quả lãnh đạo của tổ
chức cơ sở đảng đối với đơn vị mới được tăng cường, đơn vị mới vững
mạnh toàn diện và hoàn thành mọi nhiệm vụ.
Ở các đơn vị cơ sở có nhiều mối quan hệ, nhưng mối quan hệ chủ yếu
trong nội bộ đơn vị là quan hệ giữa lãnh đạo và chỉ huy. về nội dung mối
quan hệ đó được biểu hiện sự tác động qua lại trong việc thực hiện chức
năng, nhiệm vụ lãnh đạo của tổ chức đảng và tổ chức chỉ huy ở cơ sở. Giải
quyết tốt mối quan hệ này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để giải quyết các mối
quan hệ khác trong nội bộ đơn vị, và đó cũng là giải quyết một u cầu
khách quan mà nội dung của nó có tính cơ bản và trực tiếp đến việc thực


19

hiện xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn xây dựng đơn
vị vững mạnh toàn diện. Coi trọng việc gắn xây dựng đội ngũ đảng viên với xây
dựng đội ngũ cán bộ, gắn việc kiện toàn, củng cố cấp uỷ với xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ trì, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ là một trong những nội
dung, biện pháp quan trọng, có ý nghĩa then chốt, vì đội ngũ cán bộ, đảng viên
là chủ thể quyết định chất lượng, hiệu qủa xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong
sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; gắn xây dựng
đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ trên cả ba mặt phẩm chất chính

trị, năng lực hành động và kiến thức xã hội cần thiết; phương pháp, tác phong,
phong cách lãnh đạo chỉ huy đơn vị.
Thường xuyên phát huy đầy đủ trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên
với sự nỗ lực chủ quan của bản thân cơ sở trong việc xây dựng tổ chức cơ sở
đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh toàn
diện. Cấp trên trực tiếp cơ sở phải làm gương cho cấp dưới và hướng dẫn chỉ
đạo xây dựng cơ sở. Cấp trên phải luôn sâu sát cơ sở, luôn nắm vững thực trạng
tình hình cơ sở, nhất là các đơn vị trọngđiểm, các cơ sở yếu kém cần phân
công cấp uỷ viên, cơ quan chức năng có trách nhiệm giúp đỡ cụ thể. Đối với
bản thân đơn vị cơ sở phải phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn đảng bộ, chi
bộ và đơn vị trong việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn
với xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh toàn diện.
Một trong những vấn đề có tầm quan trọng, nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc
cho việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn
vị cơ sở vững mạnh toàn diện, ngăn ngừa mọi biểu hiện vi phạm nguyên tắc trong
quá trình tổ chức thực hiện là phải gắn xây dựng, hoàn thiện với tổ chức thực hiện
nghiêm túc cơ chế, quy chế một cách đồng bộ. Việc xây dựng quy chế hoạt động


20

của tổ chức đảng cũng như của đơn vị cần phải bảo đảm thể hiện được tính dân
chủ, tính khoa học và tính pháp lý cao; phải xuất phát từ thực tiễn của từng đơn vị
cơ sở.
Năm là, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, thi hành kỷ luật đảng trong
các tổ chức cơ sở đảng. Điều 30 Điều lệ Đảng (khoá IX) quy định rõ: “ Kiểm
tra là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng. Tổ chức đảng phải tiến
hành công tác kiểm tra. Tổ chức đảng và đảng viên chị sự kiểm tra của Đảng.
Các cấp uỷ đảng lãnh đạo công tác kiểm tra và tổ chức thực hiện nhiệm vụ
kiểm tra các tổ chức đảng và đảng viên chấp hành cương lĩnh chính trị, Điều lệ

Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng” (1).
Do vậy, công tác kiểm tra gắn liền một cách tất yếu với sự lãnh đạo của Đảng.
Kiểm tra là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng, một bộ phận quan
trọng trong công tác xây dựng đảng, không kiểm tra coi như không lãnh đạo.
thực tiễn cho thấy ở đâu cấp uỷ coi trọng cơng tác kiểm tra thì ở đó kỷ cương
trong Đảng được giữ vững, nội bộ đồn kết thống nhất, việc thực hiện chỉ thị,
nghị quyết của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước được đúng đắn, ít
sai phạm, mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng được củng cố. Cấp uỷ lãnh
đạo công tác kiểm tra gồ các nội dung: đè ra phương hướng, nhiệm vụ kiểm tra
cho các tổ chức đảng thuộc quyền trong từng thời gian; định kỳ nghe các tổ chức
đảng cấp dưới báo cáo kết quả công tác kiểm tra; xem xét giải quyết các yêu cầu,
kiến nghị của các tổ chức đảng cấp dưới, cấp uỷ thực hiện nhiệm vụ công tác
kiểm tra, chủ yếu kiểm tra việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng,
nghị quyết, chỉ thị của cấp uỷ cấp trên và cấp mình trên mọi lĩnh vực hoạt động.
Nội dung kiểm tra của cấp uỷ rất quan trọng, rộng lớn. Song các cấp uỷ cần căn