Tiểu luận cao học xã hội học ảnh hưởng của mạng xã hội tiktok đến lối sống của sinh viên hiện nay (nghiên cứu trường hợp học viện báo chí và tuyên truyền)

DANH MỤC VIẾT TẮT

MXH

Mạng xã hội

HVBCTT

Học viện Báo chí và Tuyên truyền


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Sự phát triển của mạng xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của
tồn xã hội trong những năm gần đây. Bên cạnh rất nhiều tiện ích mà mạng xã
hội mang lại cho người dùng như: thông tin nhanh, khối lượng thông tin
phong phú được cập nhật liên tục, có nhiều tiện ích về giải trí… cịn có một
khía cạnh khá quan trọng, làm thay đổi mạnh mẽ hình thức giao tiếp giữa
những cá nhân, các nhóm, và các quốc gia với nhau, đó chính là khả năng kết
nối. Như vậy, mạng xã hội đã trở thành một phương tiện phổ biến với những
tính năng đa dạng cho phép người dùng kết nối, chia sẻ, tiếp nhận thơng tin
một cách nhanh chóng, hiệu quả.
Trong các mạng xã hội hiện nay, Tiktok là mạng xã hội có lượng người
dùng khổng lồ trên tồn thế giới. Năm 2019, Tiktok đã có mặt trên 155 quốc
gia với 75 ngơn ngữ, có 500 triệu người trên thế giới sử dụng Tiktok đã trở
thành ứng dụng di động được tải xuống nhiều nhất thế giới. Tiktok xuất hiện
tại Việt Nam vào đầu năm 2019 và trở thành một trong các quốc gia có tốc độ
tăng trưởng người dùng Tiktok cao nhất khu vực Đông Nam Á. Ứng dụng
Tiktok ở Việt Nam đã thu hút số lượng người dùng ngày càng tăng và có sự
đa dạng về thành phần, độ tuổi người sử dụng, có cả người sử dụng trong các
đơn vị hành chính sự nghiệp và lực lượng vũ trang. Ứng dụng này cho phép

xem clip nhạc, quay video ngắn và chèn hiệu ứng đặc biệt, hầu hết video có
thời lượng ngắn dưới 1 phút, nó tập hợp các tính năng mới nhất thiên về giải
trí, được thế hệ trẻ yêu thích dễ dàng chia sẻ với bạn bè và người thân. Việc
tham gia mạng xã hội Tiktok đang trở thành trào lưu và xu hướng của nhiều
người, nhất là thế hệ trẻ. Tiktok đã và đang phối hợp với những cơ quan
truyền thông thực hiện những chiến dịch nâng cao nhận thức, hưởng ứng các
phong trào mạnh mẽ đến thế hệ trẻ, có thể kể đến như: “An tồn cho thanh
thiếu niên trên mơi trường mạng”; phối hợp với UBND TP. Hồ Chí Minh tổ
1


chức chiến dịch: “Tôn vinh áo dài Việt Nam”, chiến dịch chống dịch Covid
19 “Vũ điệu rửa tay”, hưởng ứng ngày đi bầu cử “Tôi đi bầu cử”...
Bên cạnh mặt tích cực, mạng xã hội Tiktok cịn gây ra những ảnh
hưởng tiêu cực nhiều hạn chế tới lối sống của sinh viên Việt Nam hiện nay
như tuyên truyền tư tưởng phản động, lan truyền những video đồi trụy, coi
thường giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống, xem nhẹ tình thân…Điều đó đặt
ra yêu cầu làm rõ những ảnh hưởng này nhằm nhận diện và lý giải những ảnh
hưởng tích cực và tiêu cực mà mạng xã hội Tiktok mang đến đời sống sinh
viên hiện nay. Hơn nữa, việc nghiên cứu ảnh hưởng của mạng xã hội Tiktok
đối với sinh viên có thể giúp đề xuất những kiến nghị có giá trị trong việc hỗ
trợ giáo dục và đào tạo sinh viên nói riêng và thanh niên nói chung trong bối
cảnh tồn cầu hóa hiện nay. Để góp phần làm rõ ảnh hưởng của mạng xã hội
tới một nhóm đối tượng xã hội cụ thể là sinh viên, đặc biệt là những phương
diện quan trọng nhất gắn liền với sinh viên là học tập và đời sống nên tác giả
tiến hành nghiên cứu đề tài “Ảnh hưởng của mạng xã hội Tiktok đến lối
sống của sinh viên hiện nay (Nghiên cứu trường hợp Học viện Báo chí và
Tuyên truyền)”.
2. Tổng quan tài liệu
Các nghiên cứu liên quan đến mạng xã hội và mạng xã hội Tiktok

Việt Nam là một trong số những nước có tốc độ phát triển nhanh về
cơng nghệ thông tin, số người sử dụng internet, mạng xã hội lớn và ngày càng
tăng. Theo thống kê, đến tháng 1/2020 Việt Nam có số người sử dụng internet
lên đến 68,17 triệu người (chiếm tỷ lệ 70% số dân); số lượng người dùng
mạng xã hội là 65 triệu người (chiếm tỷ lệ 67% số dân. Việt Nam là quốc gia
đứng thứ 18 thế giới về tỷ lệ người dân sử dụng internet và là một trong 10
nước có lượng người dùng Facebook và YouTube cao nhất thế giới, trong đó
thanh, thiếu niên chiếm tỷ lệ khá lớn. 
2


Trong nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam với đề
tài “Một số vấn đề văn hóa mạng hiện nay” cho thấy hiện nay giới trẻ dành
3.7 giờ mỗi ngày để truy cập Internet. Đây là một con số khá cao so với các
cuộc khảo sát trước đó ngày càng có xu hướng tăng lên. Với nhiều tiện ích đa
dạng, mạng xã hội đã đáp ứng hoàn hảo những nhu cầu của giới trẻ về giải trí,
kết nối, cập nhật thơng tin
Các nghiên cứu về ảnh hưởng của mạng xã hội và mạng xã hội Tiktok
Luận án tiến sĩ xã hội học về đề tài “Ảnh hưởng của việc sử dụng mạng
xã hội Facebook đến học tập, đời sống của sinh viên hiện nay” đã khẳng định
sự gia tăng và phát triển không ngừng của các trang mạng xã hội như
Facebook, Twitter, Youtube, Myspace… mỗi mạng xã hội có sự thành cơng
nhất định dựa trên sự phù hợp với yếu tố về địa lý, văn hóa… Tác giá cũng
chứng minh được mức độ sử dụng mạng xã hội rất phổ biến, rất nhiều người
sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả cung cấp tri thức nâng cao giá trị bản
thân, nơi để gắn kết cộng đồng, nơi giúp đỡ những người có hồn cảnh khó
khăn, cần sự trợ giúp của xã hội. Những cũng không thể không kể đến những
tác động của mạng xã hội đến đời sống được tác giá phân tích cụ thể. Sự phát
triển của mạng xã hội kéo theo những hệ luy như sự phát tán thông tin rất
nhanh đến tư tưởng, tạo môi trường để những kẻ xấu lợi dụng, hạn chế giá trị

đạo đức, làm phai mờ văn hóa nhân văn của một bộ phận thanh niên hiện nay.
Bên cạnh việc sử dụng mạng xã hội Facebook phục vụ cho học tập thì việc sử
dụng này cũng khiến sinh viên lơ là việc học, mất tập trung, nhiều sinh viên
thức khuya, lãng phí thời gian và khơng gian học tập của sinh viên, làm giảm
khả năng tương tác với các mối quan hệ đời thực của sinh viên,…Tuy nhiên
ảnh hưởng của mạng xã hội Facebook đến các hoạt động ngoại khóa của sinh
viên theo kết quả thu được những ý kiến tích cực, hỗ trợ việc thực hiện các
hoạt động thực tế hơn, tạo ra những biến đổi sâu sắc cả về loại hình và cách

3


thức tổ chức. Qua nghiên cứu, tác giả cũng kiến nghị một số giải pháp sử
dụng hiệu quả mạng xã hội Facebook trong học tập và đời sống cho sinh viên.

Trong nghiên cứu về “Ảnh hưởng của nội dung video trên Tik Tok đến
hành vi, thái độ của sinh viên Hà Nội” của nhóm sinh viên trường ĐHQGHN
đã làm rõ những ảnh hưởng của các nội dung video trên nền tảng Tik Tok đến
thái độ, hành vi của sinh viên Hà Nội. Những nội dung video trên Tik Tok tập
trung về: nghệ sĩ, xu hướng mới, giải trí, học tập. Theo kết quả thu được, số
sinh viên học chuyên ngành tự nhiên dành thời gian sử dụng Tik Tok dưới
1h/ngày trong khi số sinh viên theo chuyên ngành xã hội gấp 3 lần so với các
bạn học ban tự nhiên. Những video có nội dung liên quan đến đời sống xã hội
được các bạn trẻ quan tâm hàng đầu, điều nàycho thấy nhu cầu hiểu biết và
giải trí của đa số sinh viên ngày càng cao đòi hỏi các ứng dụng mạng xã hội
phát triển thu hút số lượng người dùng lớn, điển hình là Tik Tok. Tác giả
cũng chỉ ra 3 nhân tố ảnh hưởng của nội dụng Tik Tok đến hành vi của sinh
viên được cụ thể là Hành vi học hỏi kĩ năng, sử dụng ứng dụng và sử dụng
thời gian. Bên cạnh việc học hỏi thêm những kĩ năng mềm áp dụng vào cuộc
sống, đến những kiến thức từ chính chun ngành của mình được các bạn học

hỏi và ứng dụng rất nhanh, sáng tạo. Tuy nhiên chính vì điều đó mà họ có thể
bị cuốn hút vào những nội dung đó và dẫn đến khả năng mất kiếm sốt về thời
gian, ảnh hưởng khơng nhỏ đến sức khỏe, tinh thần cũng như việc học. 3 nhân
tố gây ảnh hưởng đến thái độ của sinh viên gồm thái độ tích cực về học thuật,
tích cực về tinh thần và tiêu cực về tinh thần. Không ngừng học hỏi, trau dồi
kĩ năng của bản thân giúp hoàn thiện và nâng cấp thành phiên bản tốt nhất của
chính mình, đa phần sinh viên cho rằng dành thời gian sử dụng Tiktok giúp
họ thoải mái, cởi mở. Nhưng cũng khơng ít bạn cho rằng đó là lãng phí thời
gian, đơi khi cịn có những cảm xúc tiêu cực về cuộc sống vì bị ảnh hưởng bởi
những yếu tố bạo lực, kinh dị, chỉ trích, gây ám ảnh.
4


Qua nghiên cứu, nhóm sinh viên đã tập trung phân tích và lý giải chi
tiết những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực về những nội dung video trên Tik
Tok đến sinh viên Hà Nội đồng thời khuyến nghị một số giải pháp giúp việc
sử dụng Tik Tok trở nên bổ ích và thích nghi trong bối cảnh bùng nổ công
nghệ và các nền tảng mạng xã hội ngày càng nhiều như hiện nay.
Trong bài báo đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thơng
tháng 1/2021 có tiêu đề “Tác động của mạng xã hội đến lối sống của sinh viên
các trường đại học khu vực Hà Nội”. Đứng từ góc nhìn quản lý báo chí truyền
thơng cho thấy việc mạng xã hội ngày càng trở nên phổ biến có vai trị quan
trọng trong các hoạt động xã hội. Chính sự phát triển ồ ạt này khiến sinh viên
càng có cơ hội tham gia vào thế giới thơng tin rộng lớn, cùng lúc tiếp cận
nhiều tư tưởng và giá trị sống khác nhau nhưng với khối lượng tin lớn chưa
qua kiểm duyệt được tung lên mạng đã gây ra những ảnh hưởng đáng báo
động đến lối sống của sinh viên hiện nay.Theo kết quả khảo sát trên 5 trường
ĐH trên địa bàn Hà Nội 100% sinh viên sử dụng mạng xã hội trong đó hơn
75% sinh viên cho rằng việc đầu tiên khi dùng internet là truy cập mạng xã
hội, thời gian sử dụng trung bình 2h/ngày. Việc sử dụng mạng xã hội cũng tạo

ra những điều tích cực cho xã hội như gắn kết cộng đồng, chia sẻ những khó
khăn, giúp đỡ lẫn nhau, gia tăng lượng tri thức. Ngồi những mặt tích cực thì
khơng thể khơng kể đến những mặt tiêu cực như fake news, sống ảo, trào lưu
bắt nạt, câu like để nổi tiếng,..gây rối loạn trật tự, xơn xao dư luận, mất an
tồn xã hội, việc nghiện online khiến năng suất lao động giảm, học tập sao
nhãng, sức khỏe không tốt. Bài viết đã kiến nghị những giải pháp trước mắt
nhằm ngăn chặn những tác hại tiêu cực của mạng xã hội đến tư tưởng và lối
sống của sinh viên hiện nay.
Bài viết “Tik Tok với những trào lưu gây độc hại tấn công giới trẻ” trên
Báo Phụ nữ như một lời khẳng định về tác hại tiêu cực của việc sử dụng mạng
xã hội có số lượng người truy cập đơng đảo như hiện nay. Trong bối cảnh Đại
5


dịch Covid khiến những hoạt động bên ngoài bị hạn chế, mạng xã hội được
thời chiếm thế. Tính đến năm 2021 có hơn 1,1 tỷ người dùng trên khắp thế
giới. Những trào lưu nguy hiểm và độc hại trên Tik Tok như Thử thách thùng
sữa, Thử thách đập phá trường học, hành hung giáo viên… gây ra những tai
nạn đáng tiếc và tuyên truyền những nội dung phản cảm, trái với chuẩn mực
đạo đức. Những giải pháp kiến nghị phía nhà trường và phụ huynh cần quan
tâm và xử lý ngăn chặn những hành đơng này ngay để phịng tránh những tai
nạn khơng đáng có. Đồng thời khuyến nghị phụ huynh quan tâm hỗ trợ đến
con em mình, đảm bảo sự an tồn của trẻ trên khơng gian mạng 24/7 giúp con
vượt qua quãng thời gian học online tại nhà an tồn và bổ ích.
Bài viết trên tờ báo Be United với tiêu đề “Ảnh hưởng của mạng xã hội
đến thế hệ tiếp theo” chỉ ra tầm quan trọng của việc sử dụng mạng xã hội đối
với đời sống của giới trẻ, nó đóng vai trị khơng thể thiếu hiện nay, trung bình
mỗi người trẻ sử dụng 2h/ngày, 27h/tuần. Bài viết đề cập cả những yếu tố tích
cực và tiêu cực mà thế hệ trẻ phải đối mặt. Trước tiên, những điều tích cực mà
giới trẻ được tiếp cận đó là sự phổ biến và tiện lợi của mạng xã hội, nó cho

phép việc học trở nên dễ dàng và sáng tạo hơn, đem lại nhiều hứng thú đối
với việc học. Khuyến khích sự đột phá, thể hiện quan điểm cá nhân nhiều
hơn, nhờ có mạng xã hội mà giới trẻ được nói lên tiếng nói của mình, quan
tâm đến nhiều vấn đề xã hội, tham gia vào vấn đề chính trị như đi cầu cử, đọc
tin tức. Khơng những vậy, nhờ có mạng xã hội mà giới trẻ được mở rộng các
mối quan hệ và tăng cường sự giao tiếp, khám phá văn hóa của các nước trên
thế giới. Mạng xã hội thậm chí cịn đóng vai trị là nơi kết nối cơ hội việc làm,
kiếm thêm thu nhập cho nhiều bạn trẻ. Bên cạnh những điểm tích cực thì việc
sử dụng mạng xã hội cịn gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều bạn trẻ, làm xao
nhãng việc học, gây hại đến sức khỏe, kết quả học tập và tinh thần. Nhiều
cuộc tấn công qua mạng gây tổn hại nghiêm trọng đến tinh thần của các bạn
trẻ. Thêm vào đó, việc chia sẻ q nhiều thơng tin tiêu cực lên mạng xã hội
6


còn là trở ngại cho việc vào đại học và cơ hội việc làm sau này, thiếu tương
tác là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh như ích kỉ, trầm cảm, cơ lập và rất
khó để hịa nhập với mọi người. Do đó, người trẻ cần nhận thức và trang bị kĩ
càng kĩ năng để thích nghi với những biến đổi trong tương lai.
Mạng xã hội khơng cịn xa lạ với cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Sự
xuất hiện với những tính năng đa dạng, nguồn thơng tin phong phú cho phép
người dùng tiếp nhận, chia sẻ và chọn lọc thơng tin một cách có hiệu quả, làm
tác động nhiều đến thói quen cũ và hình thành những biểu hiện của tư duy,
văn hóa… ở giới trẻ, trở thành phần tất yếu trong đời sống. Kết quả nghiên
cứu cho thấy, 100% sinh viên được khảo sát có sử dụng mạng xã hội, trong đó
Facebook xếp thứ nhất về mức độ u thích (tính đến năm 2017). Trung bình
một ngày sinh viên sử dụng 6 tiếng vào ngày thường và 6,5 tiếng vào chủ nhật
để khai thác thông tin trên MXH. Trong đó mục đích khai thác thơng tin trên
MXH xếp vị trí thứ nhất là Giải trí, Kết nối bạn bè, học tập, tìm kiếm thơng
tin… Nghiên cứu cũng chỉ ra yếu tố giới có tác động đến việc khai thác và sử

dụng thông tin trên MXH. Nữ giới quan tâm đến các chủ đề về làm đẹp, thời
trang trong khi nam giới dành thời gian cho mục đích chơi game chiếm tỉ lệ
cao hơn so với nữ giới. Yếu tố chun ngành đóng vai trị tác động tới việc
khai thác và sử dụng thông tin trên MXH, các chuyên ngành lý luận chủ yếu
sử dụng MXH cho việc học tập, giải trí, kết nối bạn bè chiếm tỉ lệ cao nhất,
khối ngành Nghiệp vụ và kinh tế cũng tương tự như vậy. Bên cạnh đó, nghiên
cứu cũng chỉ ra yếu tố gia đình cũng ảnh hưởng khơng nhỏ đến việc khai thác
và sử dụng thông tin trên mạng xã hội của sinh viên, có sự khác nhau giữa
điều kiện gia đình của sinh viên và các chủ đề mà sinh viên quan tâm.
Trong nghiên cứu của ThS Báo Chí Học về đề tài “Tác động của mạng
xã hội đến lối sống của sinh viên các trường đại học khu vực Hà Nội - Từ góc
nhìn quản lý Báo chí - Truyền thơng”  cho thấy, hầu hết các bạn trẻ đều sử
dụng mạng xã hội, trong đó phần lớn các bạn trẻ cho biết đang dùng ít nhất 2
7


mạng xã hội, như Facebook để cập nhật thông tin bạn bè, Tik Tok và Youtube
để xem và chia sẻ video nghe nhạc thư giãn. Phần lớn các bạn cho thấy mục
đích sử dụng MXH của mình để cập nhật tin tức, giải trí, thể hiện bản thân,
kinh doanh. Trung bình họ dành 2-3h/ ngày để sử dụng MXH. Thời gian sử
dụng MXH của mỗi người còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố chi phối như:
không gian, thời gian, điều kiện kinh tế, tính chất cơng việc, mục đích lên
mạng… Tuy nhiên MXH cũng tác động nhiều đến lối sống của sinh viên, điển
hình như việc thay đổi về thời gian, MXH giờ đây không chỉ đồng hành trong
việc học, cơng việc mà cịn đi sâu vào cuộc sống của giới trẻ như các quán ăn,
địa điểm vui chơi giải trí. Thay đổi về khơng gian, sinh viên giờ khơng cịn bị
giới hạn, họ có thể thỏa sức kết nối, giao lưu trong không gian không biên
giới. Những thay đổi trong phương thức giao tiếp, những biểu cảm cảm xúc
xuất hiện đem lại niềm vui nhưng nó cũng kèm theo những tác hại như: bôi
nhọ danh dự, tẩy chay, cô lập ai đó… Sự thay đổi nhanh chóng nhất có thể kể

đến đó là thói quen và lối sống, những cụm từ “bán hàng online”, “order hàng
Nhật”, “ship” hàng, … là những từ quen thuộc để mua bán, trao đổi, giao
nhận hàng hóa trên thị trường Internet, những thói quen đã dần hình thành
trong lối sống của giới trẻ hiện nay. Những thay đổi khác có thể kể đến như:
cách thu nhận thơng tin, cách chia sẻ thơng tin…Có thể thấy những thay đổi
chóng mặt của mạng xã hội cũng khiến thái độ, lối sống của sinh viên thay
đổi theo. Những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực ln đi cùng với nhau do đó
địi hỏi mỗi cá nhân cần tiếp thu những cái tốt và loại bỏ những cái xấu để
khơng ảnh hưởng tới chính bản thân, gia đình và xã hội.
Đứng từ góc độ văn hóa truyền thống, bài viết “Tác động của tồn cầu
hóa đến lối sống của người Việt Nam hiện nay”  đã làm rõ những tác động
của tồn cầu hóa đến các phương diện của cuộc sống, trong đó nổi bật hơn cả
là đời sống văn hóa - xã hội. Tuy nhiên, dưới tác động của tồn cầu hóa, lối
sống của người Việt Nam hiện nay đang có nhiều thay đổi. Sự du nhập văn
hố phương Tây với những quan niệm về giá trị sống, phong cách sống, lối
8


sống mới, một mặt, tác động tích cực đến việc làm thay đổi lối sống khép kín,
cam chịu, phụ thuộc vốn có của người Việt Nam sang một lối sống cởi mở,
năng động, tự lập, dám chịu trách nhiệm, phù hợp với xu thế thời đại. Theo
hướng tích cực, Đây là thời cơ, cũng là thách thức lớn, đòi hỏi mỗi cá nhân
phải tự hồn thiện bản thân, tích cực, sáng tạo, chủ động tiếp cận và biến đổi
hoàn cảnh. Nhận thức rõ điều đó, người Việt Nam đã chủ động học tập, trau
dồi phẩm chất đạo đức cần thiết của thời đại công nghiệp, hiện đại. Rèn luyện
phong cách làm việc công nghiệp, lối sống trách nhiệm, chủ động, mạnh dạn,
dám nghĩ, dám làm, ý thức kỷ luật, tự giác, nỗ lực vươn lên. Song song với
những tác động tích cực là những tác động tiêu cực. Tồn cầu hóa khiến quan
niệm sống, đặc biệt của giới trẻ có phần “bung mở”, rộng rãi, phóng túng,
thậm chí cuồng loạn, coi thường giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống, xem

nhẹ tình thân, ruột thịt. Xuất hiện nhiều trào lưu xa rời thực tế, nạn bạo lực
trong giới trẻ, gây rối trật tự xã hội. Dịng chảy tồn cầu hố đẩy con người
tiệm cận nhanh hơn với những lợi ích cá nhân, với chủ nghĩa kim tiền, lối
sống thoáng, sống gấp, sống hưởng thụ. Do vậy, vấn đề đặt ra hiện nay khơng
phải là chống lại tồn cầu hố mà thuận theo, hồ nhập trong dịng chảy tồn
cầu hố nhưng khơng thể hồ tan.
Sử dụng mạng xã hội có mối liên hệ với những vấn đề sức khỏe tinh
thần, nghiên cứu trên mạng xã hội Tik Tok, Facebook, Twitter. 
Những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần
không phải điều xa lạ. Những nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc dành
quá nhiều thời gian vào những nền tảng MXH có thể gây gián đoạn giấc ngủ,
xa rời thực tế. Đồng thời, mối liên hệ chặt chẽ giữa việc sử dụng MXH ở mức
độ cao có liên quan đến những triệu chứng trầm cảm, rối loạn lo âu. Một số
nền tảng truyền thông xã hội đã cho thấy rằng họ nhận thức được ảnh hưởng
của chúng đối với sức khỏe tâm thần bằng cách phát hành các bản cập nhật để
bảo vệ người dùng và trải nghiệm trực tuyến tốt hơn. Những nhà hoạch định
9


chính sách của Tik Tok và các nền tảng MXH khác đang nỗ lực đưa ra những
khuyến nghị giúp người dùng có trải nghiệm an tồn hơn. Tuy nhiên, những
nghiên cứu gần đây chỉ ra những ảnh hưởng của các nền tảng MXH có liên
quan đến chứng rối loạn ăn uống, động thái mới nhất của Tik Tok là liên tục
triển khai những dự án liên quan đến những vấn đề này, như triển khai chiến
dịch “Hơm nay ăn gì?” và nhiều chiến dịch khác nhằm nâng cao nhận thức
cho thế hệ trẻ, xây dựng khơng gian mạng an tồn. 
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Làm rõ ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội Tik Tok đến học tập,
lối sống của sinh viên hiện nay, từ đó đề xuất một số khuyến nghị giúp nâng

cao hiệu quả sử dụng Tik Tok của sinh viên hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Mô tả thực trạng sử dụng Tik Tok của sinh viên (mục đích sử dụng,
thời gian sử dụng, thời điểm, tần suất, phương tiện truy cập ,…)
- Phân tích ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội Tik Tok đến lối
sống của sinh viên.
- Phân tích ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội đến thái độ, hành
vi của sinh viên (trong cách tiếp nhận thông tin, cách chia sẻ thơng tin, thói
quen trong cuộc sống hàng ngày…)
- Đề xuất một số kiến nghị, giải pháp phát huy những ảnh hưởng tích
cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của việc sử dụng mạng xã hội Tik Tok tới lối
sống và việc học tập của sinh viên.
4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu

10


4.1. Đối tượng nghiên cứu
Ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội Tik Tok đến lối sống của
sinh viên hiện nay.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Sinh viên năm 1-4 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền
4.3. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 1/2022 đến
tháng 5/2022
- Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện trên Google Form
5. Giả thiết nghiên cứu
- Trong số các MXH, Tik Tok là MXH được sinh viên sử dụng nhiều
nhất để khai thác vào mục đích giải trí.
- Sinh viên sử dụng MXH với mục đích giải trí, tiếp đến là chia sẻ

thơng tin và phục vụ cho việc học.
- Mạng xã hội Tik Tok là phương tiện hữu ích trong cuộc sống và trong
việc học. Không chỉ giúp sinh viên tiếp cận với nguồn tri thức phong phú,
việc trao đổi với bạn bè cũng thuận tiện hơn.
- Mạng xã hội Tik Tok không chỉ giúp lưu giữ những kỉ niệm đáng nhớ
giữa bạn bè, người thân,… mà còn mang lại nhiều cơ hội việc làm cho sinh
viên. Tuy nhiên việc sử dụng MXH Tik Tok cũng đem lại những hệ lụy tiêu
cực tới lối sống của sinh viên hiện nay.
6. Khung lý thuyết

11


Bối cảnh hiện nay: xu hướng tồn cầu hóa, sự phát
triển của Internet, cách mạng công nghệ 4.0

Đặc điểm
cá nhân:
- Độ tuổi
- Giới tính
- Năm học
Đặc điểm
gia đình:
- Khu vực
sống
- Thu nhập

Thực trạng
sử dụng
mạng xã hội

TikTok của
sinh viên
HVBCTT

12

- Ảnh hưởng của
việc sử dụng
mạng xã hội đến
lối sống, việc học
tập của sinh viên
- Ảnh hưởng của
việc sử dụng
mạng xã hội đến
hành vi, thái độ
của sinh viên


Đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước

7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Cơ sở lý luận
- Vận dụng quan điểm đường lối của Đảng và Nhà nước về việc quản
lý, cung cấp, sử dụng internet và MXH.
- Vận dụng lý thuyết xã hội học : Lý thuyết lựa chọn hợp lý, lý thuyết
xã hội hóa.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu 
- Tìm hiểu rõ về thực trạng sử dụng MXH của sinh viên: mục đích sử
dụng, thời gian sử dụng, thời điểm, tần suất, phương tiện truy cập ,…

- Phân tích nội dung trên luận án, luận văn, tạp chí, báo điện tử 
- Nội dung tin chọn lọc theo tiêu chí ngẫu nhiên nhưng theo tỷ lệ :
+ Nội dung phong phú gồm các bài viết về nhiều khía cạnh liên quan
đến ảnh hưởng của MXH đến lối sống của sinh viên

13


+ Các luận án, luận văn, bài viết trên trang các báo điện tử được tập
hợp, phân tích
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Anket, phỏng vấn sâu
Xây  dựng bộ công cụ điều tra : bảng hỏi Anket nhằm
- Mô tả thực trạng sử dụng Tik Tok của sinh viên (mục đích sử dụng,
thời gian sử dụng, thời điểm, tần suất, phương tiện truy cập ,…)
- Phân tích ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội Tik Tok đến lối
sống của sinh viên.
- Phân tích ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội đến thái độ, hành
vi của sinh viên (trong cách tiếp nhận thông tin, cách chia sẻ thơng tin, thói
quen trong cuộc sống hàng ngày…)
Xây dựng bảng phỏng vấn sâu nhằm giúp cho nhà nghiên cứu có thêm
thơng tin và ý tưởng để xây dựng bộ công cụ nghiên cứu, xây dựng giả thuyết
nghiên cứu.
 7.2.3. Phương pháp chọn mẫu
- Chọn sinh viên học năm 1 đến năm 4 để tiến hành khảo sát nghiên
cứu “Ảnh Hưởng Của Mạng Xã Hội Tiktok Đến Lối Sống Của Sinh Viên
Hiện Nay.”
- Cách thức chọn mẫu:
Sử dụng phương pháp chọn mẫu phân cụm/theo chùm:
Bước 1: Lập danh sách các lớp chia theo 2 chùm là lớp thuộc khối lý
luận và lớp thuộc khối nghiệp vụ từ năm nhất đến năm tư năm học 2020 –

2021 (tương ứng K41 - K38) 
Bước 2: Từ danh sách các lớp mỗi chùm, chọn ngẫu nhiên hệ thống 3
lớp theo bước nhảy k. 
14


Có 66 lớp khối lý luận: chọn ngẫu nhiên hệ thống 5 lớp theo bước nhảy
k=22. Cứ 22 lớp, chọn lấy một lớp vào mẫu. Chọn lớp đầu tiên trong khoảng
từ 1 – 66 theo danh sách quay vịng.
Có 81 lớp khối nghiệp vụ: chọn ngẫu nhiên hệ thống 5 lớp theo bước
nhảy k=27. Cứ 27 lớp, chọn lấy một lớp vào mẫu. Chọn lớp đầu tiên trong
khoảng từ 1- 81 theo danh sách quay vòng.
Bước 3: Chọn ngẫu nhiên đơn giản 20 sinh viên mỗi lớp. Tổng số bảng
hỏi phát ra là 200 bảng hỏi.
7.2.4. Phương pháp xử lý thơng tin 
Sử dụng phần mềm phân tích thống kê SPSS 20 để phân tích dữ liệu
định lượng khảo sát 
8. Bảng hỏi
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Khoa Xã hội học và Phát triển                                Mã số
phiếu……….
ẢNH HƯỞNG CỦA MẠNG XÃ HỘI TIKTOK ĐẾN LỐI SỐNG CỦA
SINH VIÊN HIỆN NAY (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP HỌC VIỆN
BÁO CHÍ VÀ TUN TRUYỀN)
Tơi là sinh viên lớp Xã hội học K38 thuộc khoa Xã hội học và Phát
triển. Hiện nay tôi đang tham gia nghiên cứu và tìm hiểu về: “Ảnh Hưởng
Của Mạng Xã Hội Tiktok Đến Lối Sống Của Sinh Viên Hiện Nay.”. Để hoàn
thành được đề tài nghiên cứu chúng tôi rất cần sự ủng hộ và giúp đỡ của các
bạn.
Hãy lựa chọn những phương án trả lời  mà các bạn cho là phù hợp nhất

bằng cách khoanh tròn vào những đáp án tương ứng.

15


 Tôi xin đảm bảo những thông tin do anh/ chị cung cấp chỉ sử dụng vào
mục đích nghiên cứu của sinh viên khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện
Báo chí và Tuyên truyền.
Xin chân thành cảm ơn sự trợ giúp thơng tin từ các anh/chị !
A. THƠNG TIN NGƯỜI TRẢ LỜI
A1. Năm sinh của anh/chị?
………..
A2. Giới tính
1. Nam
2. Nữ
A3. Bạn đang là sinh viên năm mấy?
1. Năm 1
2. Năm 2
3. Năm 3
4. Năm 4
A4. Khối học của bạn là gì?
1. Nghiệp vụ
2. Lý luận
A5. Dân tộc
1. Kinh
2. Khác…
A6. Bạn đến từ đâu?
1. Thành thị                                           2. Nông thôn
A7. Bạn đang sống với ai?
16

1. Sống cùng bố, mẹ
2. Sống cùng bạn bè
3. Sống cùng người thân (cơ, dì, chú, bác…)
4. Sống một mình
5. Khác …
A8. Điều kiện của gia đình bạn?
1. Khá giả
2. Trung bình
3. Khó khăn

B. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI TIKTOK
B1. Bạn có sử dụng mạng xã hội TikTok khơng?
1. Có
2. Khơng
B2. Bạn sử dụng MXH TikTok bằng phương tiện nào?
1. Điện thoại thơng minh
2. Máy tính để bàn
3. Máy tính xách tay
4. Máy tính bảng

17


B3. Thời gian trung bình sử dụng mạng xã hội TikTok của bạn
trong 1 ngày là bao lâu?
1. Dưới 1h
2. Từ 2-4h
3. Từ 4-6h

4. Trên 6h
B4. Các chủ đề chính mà bạn quan tâm trên MXH TikTok? (Có
thể chọn nhiều phương án)
1. Chủ đề giới tính
2. An ninh chính trị
3. Thời trang, làm đẹp
4. Thời sự
5. Khoa học đời sống
6. Review sản phảm
7. Giải trí
8. Chăm sóc sức khỏe
9. Giáo dục
10. Tình yêu
11. Khác
18


B5. Mục đích sử dụng MXH TikTok của bạn là gì?
1. Tìm kiếm việc làm
2. Lưu giữ kỉ niệm
3. Chia sẻ kiến thức, quan điểm cá nhân
4. Học tập
5. Kết nối bạn bè
6. Giải trí
7. Khác
C. ẢNH HƯỞNG CỦA MẠNG XÃ HỘI ĐẾN LỐI SỐNG CỦA
SINH VIÊN.
C1. Lợi ích bạn nhận được khi sử dụng MXH TikTok?
1. Kết nối bạn bè
2. Học hỏi thêm kiến thức bổ ích

3. Tìm được việc làm
4. Sống hịa đồng, tích cực tham gia các hoạt động xã hội.
C2. Sử dụng MXH TikTok có hỗ trợ cho ngành học của bạn
khơng?
1. Có
2. Khơng
19