khóa luận tốt nghiệp bảo hiểm tín dụng xuất khẩu kinh nghiệm của các nước và ý nghĩa thực tiễn với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu việt nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH QUỐC TẾ









KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP





Đề tài:
BẢO HIỂM TÍN DỤNG XUẤT KHẨU: KINH NGHIỆM CỦA
CÁC NƢỚC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN VỚI CÁC DOANH
NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM




Giáo viên hướng dẫn : ThS. Kim Hƣơng Trang
Sinh viên thực hiện : Ngô Minh Phƣơng
Lớp : Anh 4
Khóa : K45

Hà Nội - 05/2010

1
LỜI MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Xuất khẩu có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy tăng
trƣởng kinh tế và tạo nguồn ngoại tệ lớn đáp ứng nhu cầu nhập khẩu. Ngày
nay, trong nền kinh tế toàn cầu hoá, các quốc gia muốn phát triển nhất thiết
phải quan tâm tới vấn đề đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ. Để hỗ trợ và
thúc đẩy xuất khẩu, các nƣớc đều xây dựng cho mình những chính sách hỗ trợ
xuất khẩu.
Sau khi gia nhập WTO, nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu
rộng vào nền kinh tế thế giới. Các chính sách trợ cấp xuất khẩu nhƣ thƣởng
thành tích xuất khẩu, thƣởng vƣợt kim ngạch xuất khẩu hay trợ cấp thay thế
nhập khẩu trƣớc đây đã đƣợc thay thế bằng các cơ chế và chính sách hỗ trợ
xuất khẩu, trong đó chính sách tín dụng xuất khẩu đƣợc coi là một công cụ vô
cùng hữu hiệu.
Tuy nhiên, hoạt động tín dụng xuất khẩu lại hàm chứa trong nó rất
nhiều rủi ro mà điển hình là rủi ro ngƣời xuất khẩu không đƣợc thanh toán.
Đồng thời, nó vẫn chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của doanh nghiệp trong việc
phát triển mặt hàng và mở rộng thị trƣờng xuất khẩu. Để tiếp tục hỗ trợ cho
các doanh nghiệp xuất khẩu, giải pháp mà nhiều nƣớc trên thế giới đƣa ra là
hình thức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Thực tế cho thấy, bảo hiểm tín dụng
xuất khẩu mang lại những lợi ích vô cùng to lớn cho các doanh nghiệp xuất
khẩu và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Tại Việt Nam, hình thức bảo hiểm này tuy còn khá mới mẻ nhƣng khi mà

hoạt động tín dụng xuất khẩu của Việt Nam đang ngày càng phát triển thì bảo
hiểm tín dụng xuất khẩu sẽ trở thành một yêu cầu và đòi hỏi tất yếu của các tổ
chức tín dụng, ngân hàng và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Nhận thức
đƣợc tầm quan trọng của vấn đề này, em đã quyết định nghiên cứu đề tài: Bảo

2
hiểm tín dụng xuất khẩu: kinh nghiệm của các nƣớc và ý nghĩa thực tiễn với
các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Một là, tìm hiểu những vấn đề cơ bản về bảo hiểm tín dụng xuất khẩu
và vai trò của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đối với các doanh nghiệp xuất
nhập khẩu.
Hai là, nghiên cứu tình hình hoạt động bảo hiểm tín dụng xuất khẩu của
một số nƣớc trên thế giới từ đó rút ra bài học kinh nghiệm về hoạt động này
cho Việt Nam.
Ba là, trên cơ sở nghiên cứu ý nghĩa thực tiễn của bảo hiểm tín dụng
xuất khẩu đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam, đƣa ra những
giải pháp phát triển bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại Việt Nam.
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
* Đối tƣợng nghiên cứu
Lý luận về bảo hiểm tín dụng xuất khẩu
Kinh nghiệm của một số nƣớc áp dụng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu từ
đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Thực trạng và tầm quan trọng của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đối với
các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam, giải pháp cho việc phát triển bảo
hiểm tín dụng tại Việt Nam
* Phạm vi nghiên cứu
Chọn 3 tổ chức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu nổi tiếng trên thế giới
nhằm rút ra kinh nghiệm thực tế cho Việt Nam
4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Phƣơng pháp phân tích tổng hợp, thu thập và đánh giá trên cơ sở phân
tích các thông tin tài liệu về hoạt động bảo hiểm tín dụng xuất khẩu của Việt
Nam và thế giới.

3
5. KẾT CẤU CỦA KHOÁ LUẬN
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ biểu, danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn gồm có 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Lý luận chung về bảo hiểm tín dụng xuất khẩu
Chƣơng 2: Kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới trong lĩnh vực bảo
hiểm tín dụng xuất khẩu
Chƣơng 3: Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại Việt Nam và ý nghĩa thực tiễn của
bảo hiểm tín dụng xuất khẩu đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam

Em xin chân thành cảm ơn ThS. Kim Hƣơng Trang đã giúp em hoàn
thành khoá luận này!


4
CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM
TÍN DỤNG XUẤT KHẨU
I. BẢO HIỂM TÍN DỤNG XUẤT KHẨU
1. Khái niệm
1.1 Tín dụng xuất khẩu
Để hiểu rõ khái niệm về tín dụng xuất khẩu, trƣớc tiên cần làm rõ khái
niệm chung nhất về tín dụng.
* Khái niệm tín dụng:
1

Tín dụng (credit) xuất phát từ chữ Latin là credo (tin tƣởng, tín nhiệm).

Trong thực tế, tuỳ theo từng bối cảnh cụ thể, thuật ngữ tín dụng đƣợc hiểu
theo các nghĩa khác nhau.
- Xét trên góc độ dịch chuyển quỹ cho vay từ chủ thể thặng dƣ tiết kiệm sang
chủ thể thiếu hụt tiết kiệm, tín dụng đƣợc coi là phƣơng pháp dịch chuyển quỹ
từ ngƣời cho vay sang ngƣời đi vay.
- Xét trên góc độ hoạt động ngân hàng, tín dụng là một giao dịch về tài sản
(tiền hoặc hàng hoá) giữa bên cho vay (ngân hàng, các định chế tài chính) và
bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp…), trong đó bên cho vay chuyển giao tài
sản cho bên đi vay sử dụng, trong một thời hạn nhất định theo thoả thuận, bên
đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện gốc và lãi cho bên cho vay khi
đến hạn thanh toán.
- Xét trong một quan hệ tài chính cụ thể, tín dụng là một giao dịch về tài sản
trên cơ sở có hoàn trả giữa hai chủ thể. Ví dụ nhƣ hình thức bán hàng trả
chậm, bên bán chuyển giao hàng hoá cho bên mua và sau một thời gian nhất
định theo thoả thuận, bên mua phải trả tiền cho bên bán.

1
PGS.TS. Lª V¨n TÒ (chñ biªn), 2007, NghiÖp vô Ng©n hµng th-¬ng m¹i, NXB Thèng Kª

5
Dù có nhiều cách hiểu khác nhau nhƣng nhìn chung, tín dụng thể hiện
các nội dung cơ bản sau: Tín dụng là sự chuyển nhượng quyền sử dụng một
lượng giá trị nhất định dưới hình thức hiện vật hay tiền tệ trong một thời hạn
nhất định từ người sở hữu sang người sử dụng, và khi đến hạn người sử dụng
phải hoàn trả lại cho người sở hữu với một lượng giá trị lớn hơn. Khoản lợi
tức dôi ra này gọi là lợi tức tín dụng.
* Tín dụng xuất khẩu:
Trong xu thế toàn cầu hoá, khu vực hóa, thƣơng mại thế giới không
ngừng đƣợc mở rộng thì nhu cầu về thị trƣờng tiêu thụ ngày càng trở nên cấp
bách hơn đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Do khả năng về tài chính

có hạn mà các doanh nghiệp không phải lúc nào cũng đủ vốn để thu mua, chế
biến hàng xuất khẩu, và từ đó nảy sinh quan hệ tín dụng xuất khẩu. Có thể
nói, sự ra đời của tín dụng xuất khẩu là một yêu cầu tất yếu khách quan, gắn
liền với hoạt động thƣơng mại quốc tế.
Theo định nghĩa của Bách khoa toàn thƣ Việt Nam: “Tín dụng xuất
khẩu là khoản tín dụng người xuất khẩu cấp cho người nhập khẩu (tín dụng
thương mại) hoặc khoản cho vay trung và dài hạn, dùng để tài trợ các dự án
cung cấp vốn cho hoạt động xuất khẩu hàng hoá.”
Tín dụng xuất khẩu bao gồm hai hình thức:
 Tín dụng cấp trước khi gửi hàng hoặc hoàn thành dự án: Đây là hình
thức cấp tín dụng trung hạn hoặc ngắn hạn (từ khi ký hợp đồng đến khi giao
hàng), thƣờng do doanh nghiệp nhập khẩu cấp cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Mục đích của TDXK trƣớc khi giao hàng là nhằm cung ứng vốn để doanh
nghiệp xuất khẩu mua nguyên vật liệu, chế biến, vận chuyển hàng hoá, bảo
hiểm, thuế…; đảm bảo khả năng thực hiện hợp đồng của doanh nghiệp xuất
khẩu.
Ngoài ra, Ngân hàng cũng có thể cấp tín dụng ứng trƣớc cho doanh
nghiệp xuất khẩu khi thanh toán bằng phƣơng thức nhờ thu kèm chứng từ

6
hoặc tín dụng chứng từ. Các ngân hàng và tổ chức tín dụng khác rất cẩn thận
khi xem xét hạn mức cho vay vì nhà xuất khẩu bao giờ cũng muốn tối đa hoá
giá trị tín dụng trong khi đó hoạt động xuất khẩu có rất nhiều rủi ro ảnh hƣởng
đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
 Tín dụng cấp sau khi giao hàng hoặc hoàn thành dự án: Đây là hình
thức cấp tín dụng trung và dài hạn, do Ngân hàng và các tổ chức tín dụng cấp
cho doanh nghiệp xuất khẩu. Ngân hàng cấp tín dụng cho nhà xuất khẩu trên
cơ sở chiết khấu các chứng từ có giá nhƣ hối phiếu và bộ chứng từ hàng hoá.
Việc ngân hàng và các tổ chức tín dụng có chiết khấu mua chứng từ thanh
toán hay không phụ thuộc vào tính chất của bộ chứng từ, độ tín nhiệm của

nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu cũng nhƣ điều khoản thanh toán.
Nhƣ vậy, TDXK có thể coi là sự cam kết hỗ trợ về mặt tài chính để các
nhà xuất khẩu đẩy mạnh sản xuất, khuyến khích xuất khẩu. TDXK không
những có tác dụng thúc đẩy hoạt động xuất khẩu trong nƣớc mà còn là biện
pháp hữu hiệu khuyến khích nhà nhập khẩu mua hàng. Vòng quay vốn và khả
năng tiêu thụ hàng hoá tăng lên khiến hoạt động thƣơng mại quốc tế ngày
càng phát triển.
1.2 Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (Export Credit Insurance)
1.2.1 Khái niệm
Theo định nghĩa của Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB): “Bảo hiểm
tín dụng xuất khẩu (BHTDXK) là hình thức bảo đảm tài chính cho nhà xuất
khẩu trong các hợp đồng xuất khẩu có điều kiện thanh toán theo hình thức tín
dụng mở khi họ phải đối mặt với rủi ro nợ xấu, mất khả năng thanh toán của
nhà nhập khẩu do mất khả năng thanh toán, phá sản.”
Thực chất, BHTDXK là việc nhà xuất khẩu đóng tiền phí bảo hiểm cho
công ty hay tổ chức bảo hiểm theo thoả thuận với một hay nhiều loại rủi ro
nhất định. Sau đó, nhà xuất khẩu sử dụng bảo hiểm này làm chứng từ thế chấp
khi vay vốn tại các ngân hàng và tổ chức tín dụng. Bản chất của việc này là

7
nhà xuất khẩu mua bảo hiểm chuyển giao cho ngân hàng hay tổ chức tín dụng
quyền đòi tiền nhà nhập khẩu trong trƣờng hợp nhà nhập khẩu không thể
thanh toán tiền hàng.
Trên thực tế, BHTDXK không chỉ áp dụng cho hoạt động xuất khẩu
hàng hoá thông thường mà còn bảo hiểm cho các nhà đầu tư trong nước khi
đầu tư trực tiếp ra nước ngoài hoặc bảo hiểm cho các nhà đầu tư nước ngoài
nhằm thu hút vốn đầu tư vào trong nước.
Nhƣ vậy, mục tiêu của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là:
 Bảo vệ nhà xuất khẩu trƣớc những rủi ro ngƣời mua nƣớc ngoài
không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền hàng vì các lý do

thƣơng mại, chính trị…
 Khuyến khích xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ bằng những điều
khoản mang tính cạnh tranh
 Hỗ trợ quá trình thâm nhập vào thị trƣờng khu vực nƣớc ngoài
của các nhà xuất khẩu và đầu tƣ trong nƣớc
 Giúp các nhà xuất khẩu, các tổ chức tín dụng tài trợ cho xuất
khẩu có khả năng linh hoạt hơn về tài chính trong việc xử lý các
khoản nợ từ nƣớc ngoài.
 Khuyến khích hoạt động đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài và thu
hút vốn đầu tƣ từ nƣớc ngoài vào trong nƣớc.
Cũng giống nhƣ các loại hình bảo hiểm khác, BHTDXK tuân thủ theo
nguyên tắc “chỉ bảo hiểm cho một rủi ro mà không bảo đảm cho một sự chắc
chắn”. Tức là ngƣời xuất khẩu sẽ chỉ đƣợc bồi thƣờng theo hợp đồng bảo
hiểm tín dụng xuất khẩu khi ngƣời nhập khẩu bị phá sản, không trả nợ đƣợc
trong một thời gian dài. Khoảng thời gian này đƣợc gọi là thời gian chờ đợi
(waiting period). Thời gian chờ đợi dài hay ngắn tuỳ thuộc vào quy định của
từng tổ chức bảo hiểm nhƣng thông thƣờng là 6 tháng kể từ ngày đến hạn
thanh toán.

8


9
Hình 1: Thời gian chờ đợi


(Nguồn: Munich Re Group, “Export credit Insurance”, 2004, Munchener
Ruckversicherungs-Gesellschaft, Koniginstrasse 107)

1.2.2 Các loại rủi ro đƣợc bảo hiểm trong Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu

2

 Rủi ro thương mại: là những rủi ro liên quan đến ngƣời nhập khẩu hoặc
Ngân hàng thanh toán, bao gồm:
 Không có khả năng trả nợ do bị phá sản, thua lỗ kéo dài, tịch
biên tài sản…
 Ngƣời nhập khẩu mất khả năng thanh toán vào cuối thời hạn tín
dụng hoặc sau một thời hạn xác định khi thời hạn tín dụng đã
thoả thuận chấm dứt
 Ngƣời nhập khẩu từ chối nhận hàng mặc dù hàng hoá đƣợc giao
hoàn toàn phù hợp với các điều khoản của hợp đồng
 Ngƣời nhập khẩu từ chối thanh toán các điều khoản có liên quan
đến hàng xuất khẩu nhƣ chi phí gom hàng, chi phí gia công…
 Rủi ro chính trị: là những rủi ro do sự mất ổn định về kinh tế, chính trị,
xã hội của nƣớc ngƣời mua ảnh hƣởng đến hoạt động xuất nhập khẩu, nhƣ:
 Huỷ hay không cấp mới giấy phép xuất khẩu

2
Paul Delbridge FIA and Bryan Joseph FIA, 1992, “Export and Trade Credit Insurance”,
The Staple Inn Actuarial Society,

10
 Chiến tranh, nổi loạn, đình công, đảo chính hoặc các biến động
khác ở nƣớc ngƣời nhập khẩu ảnh hƣởng đến việc thực hiện hợp
đồng
 Rủi ro trong việc chuyển tiền từ nƣớc ngƣời nhập khẩu khi
Chính phủ nƣớc nhập khẩu đƣa ra các biện pháp nhằm trì hoãn
việc thanh toán nợ nƣớc ngoài do việc thanh toán sẽ làm tăng
những thiệt hại cho Chính phủ nƣớc này.
 Ngƣời xuất khẩu bị cấm vận trong thanh toán, tức là tài khoản

tiền gửi ở nƣớc ngoài của ngƣời xuất khẩu bị phong toả.
 Hành động của Chính phủ nƣớc ngoài, theo một cách nào đó đã
cản trở việc thực hiện hợp đồng nhƣ: hạn chế xuất/nhập khẩu,
tịch thu hoặc chiếm hữu hàng hoá, quốc hữu hoá…
 Giao dịch buôn bán giữa ngƣời xuất khẩu tƣ nhân và ngƣời nhập
khẩu thuộc khu vực nhà nƣớc và các doanh nghiệp nhà nƣớc
không thực hiện nghĩa vụ cam kết trong thanh toán.
Ngoài ra, cũng cần kể đến các loại rủi ro khác nhƣ: rủi ro tài chính, rủi
ro sản xuất và vận tải, rủi ro tỷ giá.
2. Đặc điểm của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu
2.1 Hình thức tài trợ thƣơng mại quốc tế trực tiếp
BHTDXK không những đƣợc biết đến nhƣ một loại hình bảo hiểm phi
nhân thọ mà còn đƣợc xem là một công cụ của Nhà nƣớc nhằm khuyến khích
và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của quốc gia.
Nếu rủi ro xảy ra với doanh nghiệp xuất khẩu trong quá trình đi vay hay
bán chịu, các cơ quan bảo hiểm sẽ đền bù theo mức phí bảo hiểm mà doanh
nghiệp đã mua. BHTDXK sẽ giúp doanh nghiệp có nhiều cơ hội hơn để tiếp
cận với các nguồn vốn tín dụng, phát triển nhiều mặt hàng mới, thị trƣờng
mới, yên tâm khi thâm nhập vào các thị trƣờng nhiều rủi ro. Ban đầu, các tổ
chức bảo hiểm này đều do Nhà nƣớc bỏ vốn thành lập và hỗ trợ theo cơ chế

11
bù lỗ hoà vốn dài hạn. Tuy nhiên, trong quá trình toàn cầu hoá và hội nhập
kinh tế quốc tế, hoạt động bảo hiểm phải đảm bảo “không mang tính ƣu
đãi/hỗ trợ phát triển”, phù hợp với nguyên tắc của WTO. Từ đó, mô hình
BHTDXK đã từng bƣớc có sự tham gia của khu vực tƣ nhân.
3

Để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia BHTDXK, Chính phủ các
nƣớc hỗ trợ một phần phí bảo hiểm cho các doanh nghiệp. Mặt khác, để hỗ

trợ cho các công ty bảo hiểm khi phải bồi hoàn cho những khiếu nại nợ lớn,
Chính phủ còn thực hiện tái bảo hiểm đối với hoạt động BHTDXK của Công
ty bảo hiểm. Do thực hiện nhiệm vụ mà Chính phủ giao nên các Công ty bảo
hiểm đƣợc trả phí hoạt động, thƣờng bằng 15% tổng số phí tái bảo hiểm của
Công ty bảo hiểm đó.
Trong loại hình BHTDXK, tỷ lệ rủi ro đƣợc bảo hiểm cao, thƣờng từ
90% đến 95% trị giá hợp đồng xuất khẩu (đƣợc tổ chức cung cấp bảo hiểm
chấp nhận). Doanh nghiệp xuất khẩu cũng sẽ phải chịu một phần rủi ro đối
với doanh thu của mình. Tỷ lệ đƣợc bảo hiểm đối với các rủi ro chính trị
thƣờng cao hơn đối với các rủi ro thƣơng mại nhằm tạo sự an tâm cho các nhà
xuất khẩu, đặc biệt khi xuất khẩu sang các thị trƣờng có bất ổn về chính trị.
Nhƣ vậy, với sự tài trợ của Chính phủ, BHTDXK đã giải quyết phần lớn
rủi ro cho các doanh nghiệp xuất khẩu và góp phần thúc đẩy hoạt động xuất
khẩu của quốc gia.
2.2 Đƣợc cung cấp bởi các tổ chức tín dụng xuất khẩu
Tổ chức tín dụng xuất khẩu (Export Credit Agencie-ECA) là tổ chức
hoạt động nhằm hỗ trợ, khuyến khích hoạt động xuất khẩu và đầu tƣ nƣớc
ngoài của các doanh nghiệp trong nƣớc thông qua việc cung cấp các dịch vụ
cho vay, bảo lãnh và bảo hiểm.

3
/>nghiem-cho-viet-nam.html

12
Về cơ bản, chức năng của các tổ chức tín dụng xuất khẩu là bảo đảm về
mặt tài chính cho các doanh nghiệp xuất khẩu, ngân hàng và các nhà đầu tƣ
trƣớc các rủi ro thƣơng mại và rủi ro chính trị. Hầu hết các hỗ trợ về TDXK
đƣợc thực hiện thông qua 2 hình thức là bảo lãnh và bảo hiểm. Hiện nay, các
nƣớc phát triển và hầu hết các nƣớc đang phát triển đều có tổ chức tín dụng
xuất khẩu chính thức (tổ chức tín dụng xuất khẩu đƣợc Nhà nƣớc bảo trợ)

hoặc Ngân hàng xuất nhập khẩu-Eximbank để hỗ trợ xuất khẩu, đặc biệt là
cung cấp BHTDXK.
2.2.1 Lịch sử phát triển của các tổ chức tín dụng xuất khẩu
Tổ chức tín dụng xuất khẩu đầu tiên, Export Credit Guarantee
Department (ECGD) ra đời tại Anh vào năm 1919. Cho đến những năm 1970,
hầu hết các thành viên của OECD thành lập tổ chức tín dụng xuất khẩu và tiếp
sau đó, các nƣớc đang phát triển cũng thành lập tổ chức tín dụng xuất khẩu
nhƣ một công cụ quan trọng thúc đẩy xuất khẩu.
Hình 2: Thời gian ra đời tổ chức tín dụng xuất khẩu tại các nƣớc
trên thế giới



13
(Nguồn: Concept Paper on The Creation of The Regional Export Credit and Finance
Scheme, 2004)
Năm 1934, các nhà bảo hiểm tín dụng xuất khẩu thuộc sở hữu Nhà
nƣớc và tƣ nhân thành lập Hiệp hội Bern có 75 thành viên và là tổ chức bảo
hiểm tín dụng xuất khẩu và đầu tƣ hàng đầu thế giới.
2.2.2 Các mô hình tổ chức tín dụng xuất khẩu trên thế giới
4

Trên thế giới hiện nay, có 4 mô hình tổ chức tín dụng xuất khẩu.
Mô hình 1: Tổ chức tín dụng xuất khẩu là một Uỷ ban của Chính phủ
Mô hình này đƣợc áp dụng tại Anh và Thụy Điển. Tại Anh, tổ chức tín
dụng đƣợc biết đến là Export Credit Guarantee Department-ECGD. Đây là
một Uỷ ban độc lập hoạt động dựa trên vốn ngân sách do bộ trƣởng Bộ Công
thƣơng phê duyệt. Tại Thụy Điển, Export Risk Guarantees là một bộ phận của
Phòng Hợp tác Kinh tế.
Mô hình 2: Tổ chức tín dụng xuất khẩu là tổ chức thuộc sở hữu Nhà nước

Đây là mô hình phổ biến nhất trên thế giới. Tuy nhiên, có nhiều dạng
khác nhau và cũng có nhiều dòng sản phẩm khác nhau. Một số tổ chức chỉ
cung cấp bảo hiểm nhƣ SACE của Italia, NEXI của Nhật Bản; một số khác
chỉ cho vay nhƣ JBIC của Nhật Bản. Trong khi đó, tại Mỹ và Đức, bảo hiểm
tín dụng xuất khẩu và bảo hiểm đầu tƣ thậm chí còn đƣợc cung cấp bởi hai tổ
chức khác nhau (US Eximbank và OPIC; Hermes và PWC).
Mô hình 3: Công ty tư nhân hoạt động nhân danh Chính phủ
Đây là mô hình đƣợc áp dụng tại các nƣớc nhƣ Pháp, Đức, Hà Lan và
gần đây là Nam Phi. Với mục đích hỗ trợ xuất khẩu quốc gia, các công ty hoạt
động độc lập so với bộ máy Nhà nƣớc nhƣng những vấn đề quan trọng sẽ
đƣợc quyết định bởi Chính phủ. Khi hoạt động nhân danh Chính phủ, các rủi
ro sẽ do Chính phủ tái bảo hiểm.
Mô hình 4: Tổ chức tín dụng xuất khẩu phi chính thức

4


14
Đây là mô hình mới, phát triển tại New Zealand sau khi có sự tƣ nhân
hoá các tổ chức tín dụng xuất khẩu quốc gia vào những năm 1980. Chính phủ
nhận thấy rằng không có bất cứ một ràng buộc nào về vấn đề này và đã
chuyển giao nhiệm vụ này cho một tổ chức. Danish ECA của New Zealand,
nhận vốn từ Chính phủ đảm trách việc phân tích rủi ro và báo cáo lại cho
Chính phủ.
2.2.3 Vai trò chủ yếu của các tổ chức tín dụng xuất khẩu
Tổ chức tín dụng xuất khẩu chủ yếu cung cấp các sản phẩm BHTDXK.
Bên cạnh đó các tổ chức tín dụng xuất khẩu cũng là nguồn cung cấp thông tin
thị trƣờng, năng lực và tình trạng tài chính của ngƣời mua giúp các nhà xuất
khẩu thực hiện các giao dịch kinh doanh an toàn và hiệu quả. Các quốc gia
xuất khẩu cũng đƣợc hƣởng lợi nhờ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng hóa,

đảm bảo mục tiêu tăng trƣởng kinh tế, tạo công ăn việc làm và tăng thu ngoại
hối cải thiện cán cân thanh toán quốc gia. Vì những lợi ích đó nên hầu hết các
nƣớc phát triển đều thành lập các tổ chức tín dụng xuất khẩu để tăng cƣờng
năng lực cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu.
Các tổ chức tín dụng xuất khẩu có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với các
công ty bảo hiểm thƣơng mại, công ty tái bảo hiểm, các tổ chức tín dụng xuất
khẩu chính thức khác thông qua việc trao đổi cơ sở dữ liệu từ Hiệp hội Bern,
trao đổi công nghệ, đồng bảo hiểm hoặc tái bảo hiểm trong những dự án cụ
thể; cung ứng dịch vụ bổ sung, không cạnh tranh; chuyển giao rủi ro với các
công ty tái bảo hiểm qua việc nâng cao năng lực, cân đối cơ cấu rủi ro.
Tóm lại, các tổ chức tín dụng xuất khẩu là các tổ chức chuyên cung cấp
BHTDXK. Với nguồn vốn và sự hỗ trợ lớn từ Chính phủ, tổ chức tín dụng
xuất khẩu đã làm giảm bớt rủi ro cho các doanh nghiệp xuất khẩu và góp phần
thúc đẩy xuất khẩu của các nƣớc phát triển.
2.3 Quy tắc xuất xứ là một trong các yếu tố quyết định trong bảo hiểm
tín dụng xuất khẩu

15
Bên cạnh các yếu tố rủi ro, quy tắc xuất xứ cũng là một yếu tố quyết
định trong BHTDXK. Trƣớc hết, chúng ta cần tìm hiểu một số nét cơ bản về
quy tắc xuất xứ.
2.3.1 Một số nét cơ bản về quy tắc xuất xứ (Rules of Origin)
Theo Tổ chức Thƣơng mại thế giới WTO, quy tắc xuất xứ (QTXX)
đƣợc chia thành hai loại:
(1) Quy tắc xuất xứ không ưu đãi: đƣợc sử dụng để phân biệt sản phẩm
nƣớc ngoài với sản phẩm trong nƣớc khi một quốc gia không muốn có sự đối
xử giống nhau giữa hàng trong nƣớc và hàng nhập khẩu. Theo Hiệp định của
WTO ký tại Marrakech năm 1994, quy tắc xuất xứ có thể hiểu là tất cả những
QTXX đƣợc áp dụng trong chính sách thƣơng mại không mang tính chất ƣu
đãi của một nƣớc nhƣ trong việc áp dụng Quy tắc đối xử tối huệ quốc MFN,

chống bán phá giá, các biện pháp tự vệ, hạn ngạch thuế quan…
(2) Quy tắc xuất xứ ưu đãi: đƣợc sử dụng để quyết định hàng hoá nào
có thể nhập vào một nƣớc dƣới sự đối xử ƣu đãi. Quy tắc này xác định liệu
hàng hoá có thích hợp với sự đối xử đặc biệt giữa hai hay nhiều nƣớc hay
không, nhƣ Hệ thống ƣu đãi phổ cập (GSP), các khu vực thƣơng mại tự do,
các hiệp định song phƣơng và khu vực. Theo các hiệp định này, các hàng hoá
nhất định sẽ đƣợc hƣởng chế độ miễn hoặc giảm thuế khi đƣợc nhập vào nƣớc
cho hƣởng ƣu đãi nếu chứng minh đƣợc nguồn gốc xuất xứ từ nƣớc đƣợc
hƣởng ƣu đãi.
Mục đích chính của Quy tắc xuất xứ (Rules of Origin) là đảm bảo
những lợi ích của chế độ ƣu đãi thuế quan theo Hệ thống ƣu đãi phổ cập
(GPS) chỉ đƣợc dành cho những sản phẩm mà thực sự có thu hoạch, sản xuất,
gia công hoặc chế biến ở những nƣớc xuất khẩu đƣợc hƣởng ƣu đãi. Tuy
nhiên, vai trò của QTXX không giới hạn trong các ƣu đãi thuế quan. Trên
thực tế, khái niệm xuất xứ hàng hoá là một công cụ chủ yếu của các chính
sách thƣơng mại khác, từ việc đàm phán khu vực mậu dịch tự do hay hình

16
thành một khối kinh tế khu vực đến việc áp dụng thuế chống phá giá hoặc cấp
giấy phép nhập khẩu.

17
* Tiêu chuẩn xác định xuất xứ
Sản phẩm xuất khẩu từ một nƣớc đƣợc hƣởng ƣu đãi có thể đƣợc chia
thành hai nhóm:
Nhóm 1: Những sản phẩm đƣợc thu hoạch, sản xuất hoàn toàn trong
nƣớc xuất khẩu. Những sản phẩm này đƣợc gọi là sản phẩm “xuất xứ toàn
bộ’, có xuất xứ GSP bởi vì hoàn toàn không sử dụng các bộ phận hay nguyên
liệu nhập khẩu hoặc không rõ xuất xứ.
Nhóm 2: Những sản phẩm đƣợc làm từ nguyên liệu, bộ phận hoặc phụ

tùng nhập khẩu, có nghĩa là những sản phẩm này đƣợc sản xuất toàn bộ hoặc
một phần từ nguyên liệu, phụ tùng nhập khẩu hoặc không rõ xuất xứ. Những
sản phẩm này đƣợc gọi là sản phẩm “có thành phần nhập khẩu”, có xuất xứ
tại nƣớc ƣu đãi khi chúng đƣợc “gia công hoặc chế biến đầy đủ” tại nƣớc xuất
khẩu đƣợc hƣởng ƣu đãi.
Với một sản phẩm xuất xứ toàn bộ, việc xác định xuất xứ không phải là
vấn đề khó khăn. Nhƣng nếu sản phẩm có thành phần nhập khẩu từ các nƣớc
khác nhau thì việc xác định nguồn gốc xuất xứ trở nên phức tạp hơn. Đối với
các sản phẩm này, để xác định đƣợc nguồn gốc xuất xứ, các nƣớc có thể áp
dụng các tiêu chuẩn nhƣ sau:
Thứ nhất là tiêu chuẩn gia công hay còn gọi là quy tắc thay đổi hạng
mục thuế quan (Change in Tariff Classification Rule). Theo tiêu chuẩn này,
nguyên liệu, bộ phận hay thành phần nhập khẩu đƣợc coi là đã gia công, chế
biến đầy đủ khi thành phẩm đƣợc xếp vào hạng mục HS với 4 số khác hạng
mục của tất cả các nguyên liệu, bộ phận và thành phần nhập đã sử dụng. Các
nƣớc cho hƣởng ƣu đãi đã đƣa ra một danh mục các hoạt động gia công hoặc
chế biến phải thực hiện đối với nguyên liệu không có xuất xứ để sản phẩm
đƣợc coi là có xuất xứ. Tiêu chuẩn này đƣợc áp dụng bởi Cộng đồng Châu
Âu, Nhật, Nauy, Thụy Sỹ.

18
Thứ hai là tiêu chuẩn tỷ lệ phần trăm (Percentage Test). Tiêu chuẩn
này đƣợc áp dụng tại Australia, Canada, New Zealand, Mỹ, Cộng hoà Séc,
Hungary, Ba Lan, Liên bang Nga và Slovakia. Tiêu chuẩn này đƣợc thống
nhất, hài hoà hoá hoàn toàn. Các nƣớc Canada, Bungary, Cộng Hòa Séc, Ba
Lan, Liên bang Nga quy định một tỷ lệ phần trăm tối đa cho trị giá nguyên
liệu, bộ phận và thành phần nhập khẩu hoặc không rõ xuất xứ. Các nƣớc New
Zealand, Mỹ, Úc quy định một tỷ lệ phần trăm tối thiểu cho trị giá nguyên
liệu nội địa và chi phí sản xuất khi sản xuất sản phẩm xuất khẩu (Phụ lục 1).
2.3.2 Tầm quan trọng của Quy tắc xuất xứ

QTXX đƣợc các tổ chức tín dụng xuất khẩu và công ty bảo hiểm sử
dụng để xác định tỷ lệ phần trăm tối đa cho trị giá nguyên liệu, thành phần
nhập khẩu của hàng hoá (hay tỷ lệ phần trăm tối thiểu cho trị giá nguyên liệu,
thành phần nội địa của hàng hoá). Và các tổ chức bảo hiểm tín dụng xuất
khẩu sẽ căn cứ vào đó để quyết định việc cung cấp việc cung cấp dịch vụ của
mình. Vì vậy, nguồn gốc xuất xứ của hàng hoá đem xuất khẩu là một yếu tố
quyết định với ngƣời xuất khẩu khi muốn tham gia BHTDXK. Các doanh
nghiệp xuất khẩu phải chấp nhận quy định về QTXX mà các tổ chức bảo
hiểm tự định.
Quy tắc xuất xứ là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định số thuế
phải nộp cũng nhƣ quyết định liệu có rào cản thƣơng mại nào với hàng hoá
đem xuất khẩu hay không. Nó là cơ sở để các doanh nghiệp tính toán các chi
phí phải bỏ ra và cân nhắc sự cần thiết của việc sử dụng BHTDXK. Nếu thực
sự cần thiết, doanh nghiệp xuất khẩu phải tìm hiểu về các nguyên tắc của
QTXX mà tổ chức bảo hiểm sử dụng vì nó thƣờng là điều kiện tiên quyết để
đƣợc bảo hiểm. Nếu sản phẩm xuất khẩu là sản phẩm xuất xứ toàn bộ thì tỷ lệ
phần trăm rủi ro đƣợc bảo hiểm cũng sẽ tăng lên.
QTXX đóng vai trò quan trọng đối với nhu cầu tài chính của doanh
nghiệp xuất khẩu. Nó khuyến khích các doanh nghiệp nhà nƣớc đa dạng hoá

19
loại hình kinh tế và thúc đẩy công nghiệp hoá để có thể sử dụng một cách tối
đa nguyên liệu và thành phần trong nƣớc.
Khi sử dụng các sản phẩm BHTDXK của tổ chức nƣớc ngoài, doanh
nghiệp xuất khẩu phải tính toán rất cụ thể chi phí phải bỏ ra và lợi ích đạt
đƣợc. Chính vì vậy, việc tìm hiểu QTXX đƣợc áp dụng nhƣ thế nào ở các
quốc gia khác nhau sẽ giúp các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.
3. Các lĩnh vực kinh doanh chính của bảo hiểm tín dụng xuất khẩu
5

Trong Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu có 3 lĩnh vực kinh doanh chính là:
 Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ngắn hạn (Short-term Export Credit
Insurance): Theo quy định của WTO hay OECD, các sản phẩm bảo hiểm tín
dụng xuất khẩu ngắn hạn về cơ bản là sản phẩm bảo hiểm thƣơng mại. Đây
là sản phẩm bảo hiểm xuất khẩu truyền thống, dành cho những khoản tín
dụng có thời hạn (credit period) không vƣợt quá 180 ngày. Trên thế giới,
90% giao dịch thƣơng mại quốc tế đƣợc thực hiện bằng tiền mặt hoặc các
loại tín dụng ngắn hạn. Loại bảo hiểm này thƣờng bảo hiểm cho toàn bộ
doanh thu của doanh nghiệp. Trƣớc khi gửi hàng hoặc sau khi xuất hàng,
ngƣời xuất khẩu có thể đƣợc bảo hiểm đối với những rủi ro chính trị và
thƣơng mại. Tỷ lệ bảo hiểm thƣờng lên tới 90-95% trị giá hợp đồng (không
bao gồm thuế giá trị gia tăng).
 Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trung và dài hạn (Medium-long term
Export Credit Insurance): Bảo hiểm cho những khoản tín dụng có thời hạn
trên 12 tháng (trung hạn từ 1 đến 5 năm, dài hạn trên 5 năm)
6
; áp dụng cho
các mặt hàng xuất khẩu nhƣ máy móc, thiết bị, các công trình, dự án và các
hình thức xuất khẩu với lƣợng vốn lớn. Tỷ lệ đƣợc bảo hiểm thƣờng là 85%
trị giá hợp đồng. Theo quy định của WTO và OECD, loại hình BHTDXK

5
Website cña Trung t©m Th-¬ng m¹i Quèc tÕ (International Trade Centre)

6
International Finance Consulting, 2004, The OECD Arrangement specifies maximum
repayment terms for official support depending on country Category and industry sector.

20
này đƣợc phép có sự hỗ trợ trực tiếp của Chính phủ (đƣợc các tổ chức tín

dụng thuộc Nhà nƣớc trợ cấp và bảo lãnh kinh doanh) do trị giá bảo hiểm lớn
và mức độ rủi ro cao.
 Bảo hiểm đầu tư (Investment Insurance): Nhƣ đã nói ở trên, BHTDXK
không chỉ bảo hiểm cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa thông thƣờng mà còn
bảo hiểm các rủi ro cho các nhà đầu tƣ khi đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài. Tổ
chức bảo hiểm Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) đã phối
hợp với World Bank cung cấp loại bảo hiểm này. MIGA bắt đầu đi vào hoạt
động tháng 4 năm 1988 với các thành viên của cả các nƣớc phát triển và đang
phát triển. Mục tiêu cơ bản của tổ chức là khuyến khích hoạt động đầu tƣ
nƣớc ngoài bằng cách cung cấp bảo hiểm rủi ro chính trị (PRI) cho các nhà
đầu tƣ và các dịch vụ nhằm cải thiện khả năng thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài.
II. VAI TRÒ CỦA BẢO HIỂM TÍN DỤNG XUẤT KHẨU
1. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu
1.1. Bảo vệ doanh nghiệp xuất khẩu trƣớc các rủi ro về tài chính
Phần lớn các rủi ro nhà nhập khẩu không thanh toán tiền hàng (bao
gồm cả rủi ro thƣơng mại và chính trị) đến từ hoạt động tín dụng xuất khẩu.
Những rủi ro đó ảnh hƣởng lớn đến doanh thu và hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp xuất khẩu. Vì thế, khi quyết định cấp TDXK cho khách hàng,
các doanh nghiệp xuất khẩu phải cân nhắc một cách rất kỹ lƣỡng.
Nhƣng chúng ta cũng thấy rằng cấp tín dụng cho khách hàng đƣợc coi
là một yếu tố quan trọng trong kinh doanh, thể hiện sự tôn trọng, tin tƣởng và
ý định hợp tác lâu dài. Đặc biệt, trong điều kiện nền kinh tế thị trƣờng cạnh
tranh khốc liệt nhƣ hiện nay, cấp tín dụng cho khách hàng là một nhân tố
quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp xuất khẩu. Bằng cách sử
dụng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, các nhà xuất khẩu có thể bảo đảm tài
chính cho chính mình trƣớc những rủi ro mà họ có thể gặp phải. Điều này sẽ

21
tạo tâm lý an tâm hơn cho nhà xuất khẩu trong việc sẵn sàng cấp tín dụng cho
nhà nhập khẩu. Hơn thế nữa, nhà xuất khẩu có thể mở rộng các điều kiện

thanh toán nhƣ chấp nhận điều kiện thanh toán trả chậm ngoài tiền mặt và
Thƣ tín dụng mà nhà nhập khẩu yêu cầu, cho phép nhà nhập khẩu mua trả
chậm với số lƣợng lớn hơn… Sử dụng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, doanh
nghiệp xuất khẩu vừa có thể duy trì các mối làm ăn, vừa mở rộng thị phần và
tạo ra lợi thế cạnh tranh so với các nhà xuất khẩu khác.
1.2. Tạo cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng
Không chỉ đóng vai trò là công cụ che chắn và giảm thiểu rủi ro cho
nhà xuất khẩu, BHTDXK còn giúp các nhà xuất khẩu tăng năng lực tiếp cận
nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng và các tổ chức tài chính. Khi vay vốn của
ngân hàng và các tổ chức tài chính, nếu các khoản phải thu từ nƣớc ngoài đều
đã đƣợc bảo hiểm thì ngân hàng sẽ tin tƣởng hơn vào khả năng trả nợ của
doanh nghiệp. Ngoài ra, khi doanh nghiệp tiến hành chiết khấu hối phiếu và
bộ chứng từ tại các ngân hàng, các ngân hàng sẽ chấp nhận chiết khấu với
một tỷ lệ cao hơn nếu các rủi ro trong thanh toán hối phiếu đã đƣợc bảo hiểm.
Qua đó, doanh nghiệp có khả năng về vốn để phát huy tối đa năng lực sản
xuất và khả năng cung cấp hàng hoá dịch vụ.
1.3. Doanh nghiệp xuất khẩu có nhiều điều kiện để thâm nhập các thị
trƣờng mới
Trên thực tế, nhiều trƣờng hợp thị trƣờng có nhu cầu cao với các sản
phẩm của doanh nghiệp xuất khẩu nhƣng đồng thời đó lại là thị trƣờng có
mức độ rủi ro cao. Những rủi ro này thƣờng xuất phát từ những bất ổn về
chính trị nhƣ chiến tranh, bạo động…khiến nhiều nhà xuất khẩu có tâm lý e
ngại khi tiếp cận các thị trƣờng này.
Tuy nhiên, khi áp dụng BHTDXK, các doanh nghiệp xuất khẩu không
còn quá lo lắng khi thâm nhập vào thị trƣờng mới vì tỷ lệ đƣợc bảo hiểm với

22
các rủi ro chính trị, các rủi ro liên quan đến thị trƣờng là rất cao (thƣờng trên
95% trị giá bảo hiểm).
Doanh nghiệp xuất khẩu còn đƣợc các tổ chức tín dụng xuất khẩu và

công ty bảo hiểm hỗ trợ về thông tin liên quan đến đối tác nhập khẩu và nƣớc
nhập khẩu.
2. Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu
Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu về cơ bản đem lại lợi ích cho các doanh
nghiệp xuất khẩu. Song bên cạnh đó, nó cũng có vai trò không nhỏ đối với
các doanh nghiệp nhập khẩu.
Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu còn hạn chế về vốn hay gặp khó khăn
trong quay vòng vốn cho nên họ thích sử dụng tín dụng hơn trong thanh toán
hàng nhập khẩu. Khi các doanh nghiệp xuất khẩu sẵn sàng cho thanh toán trả
chậm, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nhập khẩu sẽ diễn ra một
cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Mặt khác, các doanh nghiệp có nhu cầu
về tín dụng xuất khẩu sẽ có thêm nhiều sự lựa chọn trong vấn đề tìm đối tác
cho mình.

23
CHƢƠNG II: KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ
NƢỚC TRÊN THẾ GIỚI TRONG LĨNH VỰC
BẢO HIỂM TÍN DỤNG XUẤT KHẨU
I. KHÁI QUÁT THỊ TRƢỜNG BẢO HIỂM TÍN DỤNG
XUẤT KHẨU THẾ GIỚI
1. Thị trƣờng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu châu Âu
Châu Âu là khu vực có sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động
BHTDXK, chiếm 80% thị phần doanh thu phí BHTDXK toàn thế giới.
Hoạt động BHTDXK Châu Âu phát triển ở một số quốc gia nhƣ Pháp,
Đức, Hà Lan, Anh, Tây Ban nha. Đến nay, thị trƣờng thuộc sự kiểm soát của
3 tổ chức tín dụng xuất khẩu chủ chốt là Coface (Pháp), Atradius (Hà Lan) và
Euler & Hermes (Đức).
Tại Châu Âu, Uỷ ban Châu Âu EC có vai trò điều phối hoạt động của
các tổ chức tín dụng của các nƣớc thành viên. Việc xây dựng một thị trƣờng
bảo hiểm tín dụng xuất khẩu hiệu quả rất cần thiết cho các doanh nghiệp xuất

khẩu cũng nhƣ cho sự phát triển chung của thị trƣờng xuất khẩu Châu Âu.
Ngày 1/7/1990, EC đã ban hành một chỉ thị mà theo đó, các tổ chức tín dụng
và công ty bảo hiểm của các nƣớc khác nhau thuộc EC có thể cung cấp dịch
vụ bảo hiểm cho các doanh nghiệp xuất khẩu của các nƣớc thành viên khác.
Chỉ thị này cũng quy định kể từ sau ngày 31/12/1992, các tổ chức bảo hiểm
tín dụng xuất khẩu chính thức nhƣ ECGD của Anh, Hermes của Đức, SACE
của Italia…khi cung cấp dịch vụ không đƣợc có sự phân biệt giữa các nhà
xuất khẩu trong nƣớc và các nhà xuất khẩu nƣớc ngoài khác thuộc EC. Quy
định này đã giúp cho các nhà xuất khẩu Châu Âu có thể tìm kiếm và sử dụng
bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ở bất cứ quốc gia nào thuộc cộng đồng chung.
Đồng thời thị trƣờng bảo hiểm của mỗi nƣớc phải không ngừng cải thiện để

24
thích nghi với việc cung cấp sản phẩm bảo hiểm của mình ra nƣớc ngoài và
trƣớc sự cạnh tranh của các tổ chức bảo hiểm nƣớc ngoài. Tháng 7/1998, EU
ban hành chỉ thị liên quan đến quy tắc hài hòa hoá trong bảo hiểm tín dụng
xuất khẩu trung và dài hạn nhằm giảm thiểu những hành vi cạnh tranh không
công bằng giữa các tổ chức bảo hiểm chính thức trong cộng đồng chung Châu
Âu. Chính vì vậy, tại thị trƣờng châu Âu, BHTDXK tƣ nhân phát triển mạnh
hơn các mô hình khác.
Thƣơng mại thế giới phát triển đã tạo cơ hội cho BHTDXK phát triển.
Từ 1990 cho đến nay, thị trƣờng BHTDXK Châu Âu đã chứng kiến sự phát
triển vƣợt bậc của các tổ chức tín dụng xuất khẩu. Năm 1990, doanh thu của 5
tổ chức bảo hiểm đứng đầu chỉ chiếm 40% thị trƣờng toàn cầu. Năm 2005, 4
tổ chức hàng đầu đã chiếm tới 80 % thị trƣờng, gồm có: Euler Hermes - 37%;
Atradius - 23%; Coface - 18% và Credito y Caucion - 15%
7
. Năm 2005, tổng
phí bảo hiểm tín dụng toàn cầu khoảng 6,9 tỷ USD, tăng 4,5 % so với năm
2004 trong đó có sự đóng góp chủ yếu của thị trƣờng BHTDXK Châu Âu. Sự

phát triển của hoạt động TDXK thế giới đã mang đến một thị trƣờng bảo hiểm
tín dụng toàn cầu vô cùng sôi động, nổi bật hơn cả là các nƣớc Trung và Tây
Âu nhƣ Ba Lan, Cộng hoà Séc…
Nhiều nhà bảo hiểm tín dụng đƣa ra các chính sách hƣớng vào các
doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) vì các doanh nghiệp này còn gặp nhiều khó
khăn trong vấn đề quản trị rủi ro tín dụng. Khu vực SMEs là một thị trƣờng
hứa hẹn cho các nhà bảo hiểm tín dụng Châu Âu. Ƣớc tính rằng, các tổ chức
bảo hiểm mới chỉ thâm nhập 20% vào thị trƣờng tiềm năng này. Tính đến
2005, chỉ có khoảng 2% các doanh nghiệp nhỏ (doanh thu dƣới 10 triệu EUR)

7
Swiss Re, “Credit Insurance and surety: solidifying commitments”, Sigma No 6/2006.