THUỐC GIẢM ĐAU GÂY NGHỆN

MỤC TIÊU
o
Phân lọai các thuốc giảm đau nói chung và giảm
đau gây nghiện nói riêng.
o
Tính ch t v t lý, hóa học, công thức cấu tạo, ấ ậ
phương pháp kiểm nghiệm một số thuốc.
o
Liên quan cấu trúc và tác dụng của các thuốc
trong nhóm.
o
Cơ chế tác dụng, chỉ đònh, chống chỉ đònh, tác
dụng phụ, cách sử dụng một số thuốc thông dụng.

ĐẠI CƯƠNG
Triệu chứng đầu tiên  khám bệnh

ÑAÏI CÖÔNG
Do nhieàu nguyeân nhaân
Tổn thương tế bào => bradikynin, serotonin,
protaglandin, chất P

ÑAÏI CÖÔNG
Đáp ứng khác nhau tùy cá nhân, tâm trạng

Sụùi daứy vaứ nhanh A : 70-100 m/s
Sụùi maỷnh vaứ chaọm A vaứ C : 0,5-2 m/s

Cơ chế kiểm soát đau

Tầng ngoại biên : ức chế tiền synapse
- Giảm đáp ứng cơ quan thụ cảm
- Giảm dẫn truyền qua synapse

Cơ chế kiểm soát đau
-
Tầng tuỷ sống : ức chế đau nhẹ
-
Tầng trên tuỷ sống : enkephalin

Cơ chế kiểm soát đau
Tầng trung ương : các peptid opioids nội sinh

Nhu mô não  dynorphin

Dưới đồi, tuyến não thùy  endorphin

Hệ thống chống đau cơ thể  Met, Leu enkephalin

Các peptids opioid nội sinh

5
10
15
30
45
60
H-Glu-Leu-Thr-Gly-Gln-Arg-Leu-Arg-Gln-Gly-Asp-Pro-Asn-Ala
Leu-Ser-His-Glu-Leu-Ala-Asn-Pro-Gly-Glu-Gly-Asp-Asn-Ala-Gly
Leu-Ala-Asp-Leu-Val-Ala-Ala-Glu-Lys-Lys-Asp-Glu-Gly-Pro-Tyr

Arg-Lys-Asp-Lys-Pro-Pro-Ser-Gly-Trp-Asg-Phe-His-Glu-Met-Arg
Tyr
Gly-Gly
Met-Phe
Thr-Ser-Glu-Lys-Ser
Val-Leu-Pro-Thr-Gla
Thr-Leu-Phe-Lys-Asn
Asn-Lys-Ile-Ile-Ala
Ala-Tyr-Lys-Lys-Gly-Glu-OH
61
65
70
80
85
91
Methionin
Enkephalin
Endorphin
ß
-
Caùc endorphin

CÁC RECEPTOR
•
μ : giảm đau, ức chế hô hấp, giảm nhu động
ruột, co đồng tử, sảng khoái.
•
κ : giảm đau, bồn chồn, loạn tâm thần
•
δ : giảm đau

Papaver somniferum

MORPHIN
Chiết từ nhựa cây Papaver somniferum
Opium (nhựa thuốc phiện : ít dùng)
Có 2 nhân alcaloid cơ bản trong cây thuốc phiện
N
CH
3
O
CH
3
O
CH
2
OCH
3
OCH
3
O
N CH
3
RO
R'O
Benzylisoquinolein (Papaverin)
Phenanthren (morphin)

phenanthren

MORPHINE

O
N CH
3
HO
HO
.HCl.
3
H
2
O
MORPHIN HYDROCLORID
Chiết xuất từ nhựa
Tách = amoniac (OH phenol)
Tinh thể kim, bột trắng, đắng
Thăng hoa trong không khí
Dễ mất nước kết tinh ở 100
O
C
Nóng chảy 200
O
C kèm phân hủy

Tủa với TT alkaloid
o
Dragendorff K[BiI
4
]: tủa đỏ cam
o

Frohde (amonimolypdat/H
2
SO
4
) : tím  xanh
o
Marquis (formol/H
2
SO
4
đđ): đỏ tía  tím
Kiềm và carbonat kiềm : tạo muối và tủa base
Tạo ester và ether (do OH alcol và OH phenol)

Khöû Oxy (do OH phenol)

Khöû FeCl
3
: taïo pseudomorphin

Khöû KIO
3
/H
+
 Iod

Khöû kaliferrycyanid/H
+
 xanh Prusse
O

N
HO
HO
CH
3
O
N
HO
HO
CH
3
O
N
OH
OH
H
3
C
K
3
[Fe(CN)
6
]
/HCl
+
H
4
[Fe(CN)
6
]

3H
4
[Fe(CN)
6
] + 4FeCl
3
 Fe
4
[Fe(CN)
6
] + 12KCl

Khöû nöôùc taïo apomorphin
O
N CH
3
HO
HO
_ H
2
O
H
+
O
N CH
3
HO
T
o
O

N CH
3
HO
HO
N CH
3
HO
HO
HO
N CH
3

Tạo sản phẩm azo hoá (do OH phenol)
O
HO
H
N
H
H
HO
CH
3
N N SO
3
H
Tạo tủa trắng với AgNO
3

Đònh lượng


PP môi trường khan

PP bạc kế (Morh hay Charpentier Volhlard)

PP trung hoà

PP đo quang phổ UV 285nm

So màu  2-nitrosomorphin đo 450nm

CÁC THUỐC GIẢM ĐAU GÂY NGHIỆN

Giảm đau mạnh

Gây sảng khoái, an thần, gây ngủ

Ức chế trung tâm hô hấp

Ức chế trung tâm ho

Gây co đồng tử, tăng trương lực cơ

Táo bón, gây nôn, buồn nôn

Gây nghiện

Morphine
•
Giảm đau : gắn receptor μ, yếu hơn κ, δ
–

Trung ương
–
Ngoại vi : tăng ngưỡng đau

↓ giải phóng chất P trước sinap, ưu cực hóa
giảm dẫn truyền.

Morphine
•
Ức chế hô hấp, giảm nhạy cảm CO
2
•
Ức chế trung tâm ho
•
Gây co đồng tử
•
Táo bón : ↓ nhu động ruột
•
Kích thích trung tâm nôn