Báo cáo điều trị bướu sinh dục và một số trường hợp trên chó

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA THÚ Y – CHĂN NI

BÁO CÁO MƠN HỌC
BỆNH CHĨ MÈO
Đề tài: Điều trị bướu sinh dục trên chó

GVHD:

TS. Nguyễn Vũ Thuỵ Hồng Loan

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Anh Thư
Trần Ngọc Uyển Nhi
Bùi Thị Mai

TP.Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2022


MỤC LỤC
I. KHÁI QUÁT BỆNH BƯỚU SINH DỤC ......................................................... 2
1. Nguyên nhân .................................................................................................. 2
2. Dấu hiệu lâm sàng ......................................................................................... 2
3. Đường truyền lây ........................................................................................... 3
4. Điều trị ........................................................................................................... 3
II. MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP MẮC BỆNH BƯỚU SINH DỤC (TVT) .............. 4
TRƯỜNG HỢP 1: Bướu ở cơ quan sinh dục ................................................ 4
TRƯỜNG HỢP 2: Bướu sinh dục mọc ở mí mắt ......................................... 6
III. KẾT LUẬN ..................................................................................................... 9
IV. HỘ LÝ ............................................................................................................. 9
V. PHÒNG BỆNH .............................................................................................. 10

1


I. KHÁI QUÁT BỆNH BƯỚU SINH DỤC
Transmissible venereal tumo (TVT) là một bệnh khối u sinh dục ác tính có truyền
nhiễm trên chó. Thường lây truyền trong q trình giao phối hoặc qua tiếp xúc mô với
khối u. Khối u thường khu trú ở vùng ngoài của cơ quan sinh dục cũng có thể ở khoang
miệng và mũi chó đực và cái.
1. Nguyên nhân
Người ta nghi ngờ rằng đây là loại ung thư có từ rất lâu ở chó sói và chó hoang
thơng qua một đột biến trong vật liệu di truyền cơ bản của tế bào mơ.
Chó thuộc bất kỳ giống nào, độ tuổi hoặc giới tính nào cũng đều dễ mắc bệnh,
nhưng điều này thường được quan sát thấy ở chó lai tạp, chó cịn “ngun vẹn” (khơng
bị chết hoặc bị thiến), và chó đi lạc và thả rơng.
• Sự tiến triển của bướu sinh dục
Các khối u phát sinh từ sự phát triển khơng điều hịa của các tế bào mô. Tế bào
mô là một loại tế bào của hệ thống miễn dịch được tìm thấy ở nhiều vùng trên cơ thể,
bao gồm cả da. TVT phát triển từ tế bào mô của da.
Các khối u này thường định vị tại chỗ, chỉ ảnh hưởng đến khu vực tiếp xúc với
ung thư.
Mặc dù khối u sinh dục này có thể tự biến mất ( thối hố tự phát) do phản ứng
của hệ miễn dịch nhưng cực kỳ hiếm.
Trong một số trường hợp di căn hiếm hoi lan sang các vùng khác của cơ thể.
2. Dấu hiệu lâm sàng

2


• Nổi các bướu thịt lớn nhỏ hoặc sần sùi màu đỏ rớm máu.

• Nổi u bướu mặt trong da của bao quy đầu hay đầu dương vật.
• Thường xuyên liếm vùng sinh dục có khối u.
• Con cái nổi u sần sùi lịi ra khỏi âm đạo.
• Có máu nhỏ ra từ bao quy đầu dương vật hoặc âm đạo.
• Gây đau đớn.
• Kén ăn, sụt cân, đau bụng
3. Đường truyền lây
Truyền ngang : Sự truyền nhiễm thông qua hoạt động giao phối của những con
chó chưa triệt sản khi tiếp xúc vùng da bệnh, có thể là vùng miệng.
Thường thấy ở những con chó chưa triệt sản, phổ biến hơn ở các khu vực nhiệt
đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là ở Trung / Nam Mỹ, miền nam Hoa Kỳ, châu Á và châu
Phi, mặc dù nó xảy ra trên toàn thế giới.
4. Điều trị
Phẫu thuật cắt bỏ hồn tồn các khối u khơng có di căn là phương pháp điều trị
có xác suất chữa khỏi cao nhất. Nhưng phẫu thuật chỉ có thể chữa khỏi ở những con chó
mắc bệnh giai đoạn I và các khối u nhỏ, dễ tiếp cận, ung thư biểu mô biệt hóa tốt và
khơng xâm lấn.
Hóa trị đã được chứng minh là liệu pháp hiệu quả và thiết thực nhất. Thuốc chống
phân bào, chẳng hạn như cyclophosphamide, methotrexate, vincristine, vinblastine hoặc
doxorubicin, là những loại thuốc hóa trị để điều trị, vincristine sulfate là loại thuốc được
sử dụng thường xuyên nhất.
Nhiều trường hợp phải phẫu thuật cắt bỏ cả dương vật vì khối u xâm lấn khá phức
tạp, sẽ gây nhiều biến chứng, rủi ro cao. Ưu tiên dùng phương pháp hoá trị hơn là phẫu
thuật.
Phương pháp xạ trị sẽ được thực hiện nếu cả 2 phương pháp trên đều không thành
công.

3

II. MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP MẮC BỆNH BƯỚU SINH DỤC (TVT)
TRƯỜNG HỢP 1: Bướu ở cơ quan sinh dục
Một con chó cái 10 tuổi tên Lucky đã được đưa đến bệnh viện thú y Blue Cross ở
Blagoevgrad vào ngày 04/01/2019 trong tình trạng phủ phục. Con chó đã được cứu ở
ngồi đường phố.
Khi kiểm tra, Lucky có tình trạng suy nhược với màng niêm mạc nhợt nhạt, teo
cơ, nấm móng và hai khối u lớn như súp lơ, bị loét, xuất huyết ở âm đạo.

Khám da cho thấy rụng lông toàn thân do sự xâm nhập của chấy rận và tăng tiết
bã nhờn lan tỏa. Khơng có bất kỳ hạch to nào được phát hiện. Kiểm tra siêu âm ổ bụng
không cho thấy bất thường ở lá lách và các cơ quan khác.
Xét nghiệm chẩn đoán lâm sàng:
_ Một chọc hút tế bào bằng kim nhỏ của khối âm đạo cho thấy một quần thể tế
bào hình trứng và hình tròn tân sinh với một số tế bào viêm. Mỗi tế bào đều chứa các
nhân đơn, lớn và tròn. Tế bào chất dồi dào có dạng hạt nhỏ và rỗng. Các tế bào này có
đặc điểm đối với khối u hoa liễu có thể truyền nhiễm (TVT).
_Chạy sinh hố, sinh lý máu: kết quả CBC cho thấy thiếu máu, tăng lympho bào,
tăng bạch cầu hạt.
_ Kết quả âm tính với ghẻ Sarcoptes và Demodex.
_ Ngồi ra cịn xét nghiệm Snap 4Dx để sàng lọc các tác nhân gây các bệnh khác
như giun tim, nhiễm trùng máu, bệnh Lyme, Erlichia cannis, xét nghiệm Leishmania: kết
quả dương tính với E.canis, A.phagocytophilium và Leishmania Ab.

4


Phác đồ điều trị:
Đầu tiên điều trị bằng kháng sinh doxycycline 10mg/kg, đường uống, mỗi 12 giờ,
trong 30 ngày cho bệnh E.cannis và Anaplasmosis. Dùng thêm milteforan 2mg/kg, mỗi
24 giờ trong 24 ngày và Allopurinol 20mg/kg, mỗi 12 tiếng trong 6-9 tháng để trị bệnh

Leishmania.
Về xử lý khối u ở âm đạo (TVT), vinciristine sulfate 0,6 mg / kg / m2, I.V., 1
tuần/lần, liệu trình 8 tuần.

Kích thước bướu sinh dục lúc chưa hoá trị

Tuần đầu tiên hoá trị với Vinciristine
sulfate 0,6mg

5


Tuần thứ 2 hố trị

Tuần thứ 3 hố trị có tiến triển rõ rệt.

Tuần thứ 7: hồn tồn bình phục và

Tuần thứ 4: hồi phục nhanh và khơng có

ngưng điều trị các bệnh khác.

biến chứng.

Tuần thứ 4: Xét nghiệm cho thấy trong tất cả các đợt điều trị, lượng tiểu cầu khơng
giảm, CBC hồn tồn bình thường. Khơng có tác dụng phụ của việc điều trị bằng
vincristin.
Tuần thứ 7: Bệnh nhân đã hồn tồn bình phục. Việc điều trị bằng Allopurinol
dừng lại. Sáu tháng sau đợt điều trị vincristine cuối cùng, Lucky đã làm rất tốt, khơng có
TVT tái phát.

_Lucky sau đó vài tháng đã tái khám và nhận thấy khơng có dấu hiệu tái lại hay
di căn của bệnh ung thư sinh dục (TVT).
TRƯỜNG HỢP 2: Bướu sinh dục mọc ở mí mắt
Một con chó cái 1 tuổi, 15kg, chưa triệt sản, được đưa đến bệnh viện thú y trong tình
trạng bị sa mí mắt thứ ba bên phải và chảy mủ. Nó đi lang thang trong khu phố và được
nhận nuôi bởi một sinh viên thú y.
6


Khi kiểm tra, mí mắt thứ ba bên phải có u hạt, màu hồng nhạt, lấm tấm lan rộng,
viêm sưng. Xung quanh mắt có đóng vảy màu vàng nâu. Khám nhãn khoa thần kinh cho
thấy hai mắt bình thường. Việc tiết nước mắt, nhãn áp và khám nội soi đều bình thường
ở cả hai mắt. Khơng thấy giác mạc hấp thu vết huỳnh quang ở hai bên.

Ban đầu, các thú y chỉ định dùng kháng sinh Clavamox, kháng viêm Rimadyl và
thuốc mỡ tra mắt chloramphenicol nhưng sau 10 ngày, tình trạng mí mắt lại càng nặng
thêm.
Vì thế, các bác sĩ tiến hành xét nghiệm chẩn đốn lâm sàng vì ban đầu chỉ cho
rằng đây là một bệnh viêm mí mắt thơng thường:
 Sinh lý, sinh hố máu: CBC cho thấy thiếu máu nhẹ, giảm tiểu cầu rõ rệt.
 Sinh hóa huyết thanh cho thấy tăng phosphat máu nhẹ, tăng protein huyết trung
bình.
 Kiểm tra IDEXX 4Dx Snap: Chó dương tính với D. immitis, E. canis và A.
phagocytophilum và âm tính với B. burgdorferi.
 Xét nghiệm tế bào bướu ở mí mắt bằng cách sử dụng nhuộm Giemsa cho thấy một
quần thể tế bào tròn tân sinh với một số tế bào viêm. Có dấu hiệu ác tính trong
quần thể tế bào tròn này bao gồm tăng tế bào dị ứng nhẹ đến trung bình, mất tế
bào dị ứng, nhiều số liệu phân bào và nhiều tế bào chất ưa bazơ.
➢ Những xét nghiệm trên cho thấy dương tính với bướu sinh dục (TVT).

7


Tiến hành khám âm đạo nhưng khơng tìm thấy khối u hay bất cứ chỉ số nào về
bệnh bướu sinh dục (TVT) => có thể bị một con chó nhiễm TVT liếm vào mặt.
Phác đồ điều trị:
Điều trị bằng doxycycline 10 mg / kg BW, uống mỗi 12 giờ/ngày trong 30 ngày,
trị bệnh ehrlichiosis và anaplasmosis.
Ivermectin 136 μg, PO, 30 ngày/lần, pyrantel pamoate 114 mg và praziquantel
114 mg trị giun tim và ký sinh trùng đường ruột.
Đối với bướu sinh dục ở mí mắt (TVT) điều trị bằng vincristine sulfate 0,025
mg/kg BW, IV, 7 ngày/lần cho 6 lần điều trị.

Hình A: Sau 3 tuần hoá trị. Khối u giảm đáng kể
Hình B: Tuần 6 hố trị. Khối u gần như biến mất
Tuy nhiên, kết quả theo dõi CBC từ tuần đầu điều trị đến tuần thứ 5 vẫn cịn tình
trạng thiếu máu ( HTC 34%), giảm tiểu cầu dai dẳng, sau đó hỗn điều trị lại 1 tuần thì

8


khơng cịn tình trạng thiếu máu => giảm tiểu cầu được cho là do ức chế tủy xương từ
vincristine.
Sau hoá trị khối u ở mắt, bắt đầu điều trị giun tim. 18 tháng sau, chó khơng bị tái
phát TVT.
III. KẾT LUẬN
Ở chó đực hay chó cái, việc chẩn đốn cận lâm sàng là rất quan trọng để chẩn
đoán đúng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị bằng hoá trị hay phẫu thuật mà đảm bảo không
tái phát. Chẳng hạn ở trường hợp thứ 2, bướu sinh dục khu trú ở mí mắt, nhìn hay sờ nắn
qua bên ngồi vẫn dễ bị nhầm lẫn với những bệnh viêm mắt vì thế ban đầu các bác sĩ có

hướng điều trị sai làm bệnh trầm trọng hơn, phải xét nghiệm mới biết nguyên nhân bệnh
là đã mắc TVT do một chú chó bệnh bướu sinh dục liếm vào mặt.
IV. HỘ LÝ
Trong quá trình hố trị và sau hố trị, 1 phần nhỏ của hố trị liệu có thể được cơ
thể chó đào thải ra ngoài (như nước bọt, nước tiểu, phân), thường xuyên mang găng tay
để lau dọn chất thải, cho chất thải vào túi kín và mang đến nơi xử lý rác thải phù hợp.
Tránh xa trẻ nhỏ, phụ nữ mang bầu và những con chó khoẻ mạnh.
Theo dõi và thăm khám, xét nghiệm CBC thường xuyên mỗi tuần 1 lần ( trong
q trình hố trị) hoặc nếu kinh tế hạn hẹp, bạn có thể xét nghiệm cách tuần. Sau hố trị,
tái khám sau 7-10 tháng để xem có nguy cơ tái nhiễm hay di căn không.
Cho thú cưng của bạn đi dạo ở những khu vực ít xe cộ qua lại, đặc biệt là tránh
những khu vực có trẻ em và những vật nuôi khác hay lui tới. Các lượng nhỏ của hóa trị
liệu trong nước tiểu và phân sẽ tự phân hủy trong môi trường và không gây rủi ro cho
mơi trường. Việc thường xun cho chó ra ngồi đi vệ sinh sẽ giảm thiểu nhiễm bẩn
trong nhà bạn.
Sau điều trị, khơng cho chó liếm lên cơ thể người hay chó khác, ít nhất 8-10 tháng.
Hạn chế chó liếm vào chỗ đã khỏi bệnh.
Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và khơng cho chó hoạt động giao phối một
khoảng thời gian tuỳ tình trạng sức khoẻ.

9


Nếu dùng phương pháp điều trị bằng xạ trị thì phải cách ly tại thú y ít nhất 3-7
ngày tuỳ lượng thuốc.
V. PHỊNG BỆNH
Khơng thả rơng chó của bạn giao phối lung tung hay tiếp xúc với những chú
chó hoang, không rõ thông tin sức khoẻ.
Khi mua hoặc cưu mang những con chó về nhà, bạn nên đưa đi khám tổng
quát và tìm hiểu rõ những căn bệnh truyền nhiễm trước khi nhập chung đàn chó nhà.

Biện pháp kiểm sốt tốt nhất là triệt sản chó nhà khi khơng cần lai tạo giống
nữa, vừa giữ được sức khoẻ cho chó.

10


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Nước ngoài:
Dr. Elisabeth Snead & Jewel Milo (01/2014), Can Vet J., “A case of ocular canine
transmissible venereal tumor”, />PMC3866858/, truy cập ngày 23/5/2022.
Dr. Sofiya sinadinova (2019), Leishmaniasis associated to genital TVT in a dog, vet on
the balkans, , truy cập ngày
23/5/2022.
Debbie Stoewen DVM, MSW, RSW, PhD; Christopher Pinard, DVM; VCA animal
hospital; “What are transmissible venereal tumors (TVTs)”, />truy cập ngày 24/5/2022.
Yimesgen Tarekegn Abeka. Review on Canine Transmissible Venereal Tumor (CTVT).
Canc Therapy & Oncol Int J. 2019; 14(4): 555895. DOI:10.19080/CTOIJ.2019.14.555895
,truy cập ngày 23/5/2022.
Trong nước:
Dr. Trịnh, Bệnh bướu sinh dục trên chó (TRANSMISSIBLE VENEREAL TUMORS),
truy cập ngày 20/5/2022.
Diễm Thanh ,Khối u lây truyền qua đường tình dục ở chó,%20https:/trumboss.com/khoiu-lay-truyen-qua-duong-tinh-duc-o-cho/, truy cập ngày 20/5/2022.

11