chẩn đoán hình ảnh hội chứng mạch máu

CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
HỘI CHỨNG MẠCH MÁU
HỘI CHỨNG MẠCH MÁU
BS.NGUYỄN QUÝ KHOÁNG
BS.NGUYỄN QUÝ KHOÁNG
BS.NGUYỄN QUANG TRỌNG
BS.NGUYỄN QUANG TRỌNG
KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
BỆNH VIỆN AN BÌNH -TP.HCM
May 26, 2014
2
DÀN BÀI
DÀN BÀI
I.Đại c
I.Đại c
ươ
ươ
ng.
ng.
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
ư
ư
ờng.
ờng.
III.Những thay
III.Những thay
đ
đ
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t

ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ươ
ươ
ng
ng
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
A.T
A.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi chủ
ng tuần hoàn phổi chủ
đ
đ
ộng.
ộng.
B.T
B.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi thụ
ng tuần hoàn phổi thụ
đ
đ
ộng.
ộng.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
D.T

D.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ngoại biên.
ngoại biên.
E. Dò
E. Dò
đ
đ
ộng- tĩnh mạch phổi.
ộng- tĩnh mạch phổi.
IV.S
IV.S
ơ
ơ


đ
đ
ồ biện luận chung cuộc.
ồ biện luận chung cuộc.
V.Kết luận.
V.Kết luận.
May 26, 2014
3
DÀN BÀI
DÀN BÀI
I.Đại c

I.Đại c
ươ
ươ
ng.
ng.
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
ư
ư
ờng.
ờng.
III.Những thay
III.Những thay
đ
đ
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ươ
ươ
ng
ng
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
A.T
A.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi chủ
ng tuần hoàn phổi chủ
đ

đ
ộng.
ộng.
B.T
B.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi thụ
ng tuần hoàn phổi thụ
đ
đ
ộng.
ộng.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
D.T
D.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ngoại biên.
ngoại biên.
E. Dò
E. Dò
đ
đ
ộng- tĩnh mạch phổi.
ộng- tĩnh mạch phổi.
IV.S

IV.S
ơ
ơ


đ
đ
ồ biện luận chung cuộc.
ồ biện luận chung cuộc.
V.Kết luận.
V.Kết luận.
May 26, 2014
4
ĐẠI C
ĐẠI C
ƯƠ
ƯƠ
NG
NG

Hội chứng mạch máu bao gồm các dấu hiệu X quang
Hội chứng mạch máu bao gồm các dấu hiệu X quang
của những thay
của những thay
đ
đ
ổi bệnh lý về:số l
ổi bệnh lý về:số l
ư
ư

ợng,kích th
ợng,kích th
ư
ư
ớc và
ớc và
vị trí của các mạch máu phổi.
vị trí của các mạch máu phổi.

Một phim X quang ngực không phải chỉ
Một phim X quang ngực không phải chỉ
đ
đ
ể khảo sát
ể khảo sát
các tổn th
các tổn th
ươ
ươ
ng phổi-màng phổi.
ng phổi-màng phổi.

Nó còn
Nó còn
đ
đ
ể khảo sát các thay
ể khảo sát các thay
đ
đ

ổi về huyết
ổi về huyết
đ
đ
ộng học
ộng học
ảnh h
ảnh h
ư
ư
ởng trên các buồng tim và tuần hoàn phổi.
ởng trên các buồng tim và tuần hoàn phổi.
May 26, 2014
5
ĐẠI C
ĐẠI C
ƯƠ
ƯƠ
NG
NG

Để
Để
đ
đ
ánh giá một cách hệ thống về bệnh lý tim-
ánh giá một cách hệ thống về bệnh lý tim-
mạch,tr
mạch,tr
ư

ư
ớc tiên ta phải xem bệnh nhân
ớc tiên ta phải xem bệnh nhân
có tím
có tím
hay
hay
không
không


tím
tím
,tiếp
,tiếp
đ
đ
ến cần phải khảo sát 5 cấu trúc trên
ến cần phải khảo sát 5 cấu trúc trên
phim:
phim:
1.Tuần hoàn phổi.
1.Tuần hoàn phổi.
2.Sự giãn nở các buồng tim.
2.Sự giãn nở các buồng tim.
3.Situs (phân tích kỹ trong bài Bệnh tim bẩm
3.Situs (phân tích kỹ trong bài Bệnh tim bẩm
sinh).
sinh).
4.Quai ĐMC qua (P) hay qua (T)?

4.Quai ĐMC qua (P) hay qua (T)?
5.Những thay
5.Những thay
đ
đ
ổi cung s
ổi cung s
ư
ư
ờn.
ờn.
May 26, 2014
6
ĐẠI C
ĐẠI C
ƯƠ
ƯƠ
NG
NG
May 26, 2014
7
ĐẠI C
ĐẠI C
ƯƠ
ƯƠ
NG
NG
SITUS SOLITUS+LEVOCARDIA:1%CHD
SITUS SOLITUS+DEXTROCARDIA:95%CHD
SITUS INVERSUS+DEXTROCARDIA: 3%CHD

SITUS INVERSUS+LEVOCARDIA: 100%CHD
May 26, 2014
8
ĐẠI C
ĐẠI C
ƯƠ
ƯƠ
NG
NG

Về tuần hoàn phổi chúng ta sẽ khảo sát:
Về tuần hoàn phổi chúng ta sẽ khảo sát:

T
T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi chủ
ng tuần hoàn phổi chủ
đ
đ
ộng.
ộng.

T
T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi thụ
ng tuần hoàn phổi thụ

đ
đ
ộng.
ộng.

Giảm tuần hoàn phổi.
Giảm tuần hoàn phổi.

T
T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm-giảm ở
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm-giảm ở
ngoại biên.
ngoại biên.
May 26, 2014
9
DÀN BÀI
DÀN BÀI
I.Đại c
I.Đại c
ươ
ươ
ng.
ng.
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
ư
ư

ờng.
ờng.


III.Những thay
III.Những thay
đ
đ
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ươ
ươ
ng
ng
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
A.T
A.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi chủ
ng tuần hoàn phổi chủ
đ
đ
ộng.
ộng.
B.T
B.T
ă
ă

ng tuần hoàn phổi thụ
ng tuần hoàn phổi thụ
đ
đ
ộng.
ộng.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
D.T
D.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ngoại biên.
ngoại biên.
E. Dò
E. Dò
đ
đ
ộng- tĩnh mạch phổi.
ộng- tĩnh mạch phổi.
IV.S
IV.S
ơ
ơ


đ
đ

ồ biện luận chung cuộc.
ồ biện luận chung cuộc.
V.Kết luận.
V.Kết luận.
May 26, 2014
10
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU
May 26, 2014
11
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

Từ thân ĐMP chia 2 nhánh ĐMP(P) và
Từ thân ĐMP chia 2 nhánh ĐMP(P) và
ĐMP(T).
ĐMP(T).

ĐMP phân chia theo dạng cành cây
ĐMP phân chia theo dạng cành cây
(dichotomus branching). Bình th
(dichotomus branching). Bình th
ư
ư
ờng khó thấy
ờng khó thấy

mạch máu phổi ở vùng ngoại biên (cách 2cm
mạch máu phổi ở vùng ngoại biên (cách 2cm
tính từ ngoài vào)
tính từ ngoài vào)

ĐMP luôn
ĐMP luôn
đ
đ
i song song với phế quản.
i song song với phế quản.

Khẩu kính ĐMP/ phế quản
Khẩu kính ĐMP/ phế quản
≤
≤
1,2.
1,2.
May 26, 2014
12
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU
May 26, 2014
13
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

May 26, 2014
14
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

Khẩu kính ĐMP (P)
Khẩu kính ĐMP (P)
ngay n
ngay n
ơ
ơ
i song song phế
i song song phế
quản trung gian (# liên
quản trung gian (# liên
s
s
ư
ư
ờn VIII phía sau):
ờn VIII phía sau):

Nam
Nam
: 10-15 mm.
: 10-15 mm.

Nữ

Nữ
: 9-14 mm.
: 9-14 mm.
May 26, 2014
15
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

Rule of the thumb
Rule of the thumb
:
:



Bình th
Bình th
ư
ư
ờng khẩu kính ĐMP(P) bằng
ờng khẩu kính ĐMP(P) bằng
khẩu kính Khí quản ở ngang mức Quai
khẩu kính Khí quản ở ngang mức Quai
ĐMC.
ĐMC.

Ở trẻ em,bề ngang
Ở trẻ em,bề ngang

đ
đ
ộng mạch phổi trung
ộng mạch phổi trung
gian bằng bề ngang của cung s
gian bằng bề ngang của cung s
ư
ư
ờn sau thứ
ờn sau thứ
VIII bên (P).
VIII bên (P).
May 26, 2014
16
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

Khẩu kính ĐMP tính từ
Khẩu kính ĐMP tính từ
trong ra ngoài:
trong ra ngoài:

1/3 trong : < 20mm
1/3 trong : < 20mm

1/3 giữa : < 5mm
1/3 giữa : < 5mm


1/3 ngoài: < 1mm
1/3 ngoài: < 1mm
May 26, 2014
17
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU

Bình th
Bình th
ư
ư
ờng có 4 TMP
ờng có 4 TMP
đ
đ
ổ vào Nhĩ (T).
ổ vào Nhĩ (T).

Hai TMP trên thẳng
Hai TMP trên thẳng
đ
đ
ứng,
ứng,
nằm ngoài
nằm ngoài
ĐMP (P)
ĐMP (P)

và (T).
và (T).

Hai TMP d
Hai TMP d
ư
ư
ới
ới
nằm ngang và bắt chéo
nằm ngang và bắt chéo
ĐMP
ĐMP
thùy d
thùy d
ư
ư
ới 2 bên.
ới 2 bên.

Các nhánh TMP phân bố nh
Các nhánh TMP phân bố nh
ư
ư
lá dừa trên một
lá dừa trên một
thân TM chính (monopodial branching).
thân TM chính (monopodial branching).
May 26, 2014
18

GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU
GIẢI PHẪU
ĐỘNG MẠCH PHỔI
ĐỘNG MẠCH PHỔI
TĨNH MẠCH PHỔI
TĨNH MẠCH PHỔI
May 26, 2014
19
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
SINH LÝ
SINH LÝ

Tuần hoàn phổi giống nh
Tuần hoàn phổi giống nh
ư
ư
một cái b
một cái b
ơ
ơ
m có:
m có:
l
l
ư
ư
u l

u l
ư
ư
ợng máu cao, áp lực và kháng lực mạch
ợng máu cao, áp lực và kháng lực mạch
máu thấp
máu thấp




phân bố mạch máu theo trọng lực
phân bố mạch máu theo trọng lực
.
.
Độ chênh áp lực
Độ chênh áp lực
đ
đ
áy/
áy/
đ
đ
ỉnh: 25 cmH
ỉnh: 25 cmH
2
2
O.
O.
May 26, 2014

20
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
SINH LÝ
SINH LÝ

WEST: chia phổi thành 3
WEST: chia phổi thành 3
vùng từ trên xuống:
vùng từ trên xuống:

1/3 trên:
1/3 trên:
ASPN > ASĐM > ASTM
ASPN > ASĐM > ASTM

1/3 giữa:
1/3 giữa:
ASĐM > ASPN > ASTM
ASĐM > ASPN > ASTM

1/3 d
1/3 d
ư
ư
ới:
ới:
ASĐM > ASTM > ASPN
ASĐM > ASTM > ASPN
May 26, 2014

21
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
GIẢI PHẪU X QUANG VÀ SINH LÝ CỦA TUẦN HOÀN PHỔI BÌNH THUỜNG
SINH LÝ
SINH LÝ

Khẩu kính ĐMP ở 1/3 trên bằng một nửa
Khẩu kính ĐMP ở 1/3 trên bằng một nửa
ở 1/3 d
ở 1/3 d
ư
ư
ới.
ới.

Nếu bệnh nhân nằm ngửa(t
Nếu bệnh nhân nằm ngửa(t
ư
ư
thế chụp
thế chụp
phim tại gi
phim tại gi
ư
ư
ờng và chụp CT ngực) thì
ờng và chụp CT ngực) thì
khẩu kính ĐMP ở 1/3 trên sẽ bằng ở 1/3
khẩu kính ĐMP ở 1/3 trên sẽ bằng ở 1/3
d

d
ư
ư
ới.
ới.
May 26, 2014
22
DÀN BÀI
DÀN BÀI
I.Đại c
I.Đại c
ươ
ươ
ng.
ng.
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
II.Giải phẫu vàø Sinh lý của tuần hoàn phổi bình th
ư
ư
ờng.
ờng.
III.Những thay
III.Những thay
đ
đ
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ổi của tuần hoàn phổi trên X quang ngực t
ươ
ươ
ng

ng
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
ứng với các bệnh lý tim-mạch.
A.T
A.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi chủ
ng tuần hoàn phổi chủ
đ
đ
ộng.
ộng.
B.T
B.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi thụ
ng tuần hoàn phổi thụ
đ
đ
ộng.
ộng.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
C.Giảm tuần hoàn phổi.
D.T
D.T
ă
ă
ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở

ng tuần hoàn phổi ở trung tâm và giảm ở
ngoại biên.
ngoại biên.
E. Dò
E. Dò
đ
đ
ộng- tĩnh mạch phổi.
ộng- tĩnh mạch phổi.
IV.S
IV.S
ơ
ơ


đ
đ
ồ biện luận chung cuộc.
ồ biện luận chung cuộc.
V.Kết luận.
V.Kết luận.
May 26, 2014
23
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
T
T
ƯƠ
ƯƠ
NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH

NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG

Là tình trạng t
Là tình trạng t
ă
ă
ng
ng
l
l
ư
ư
u l
u l
ư
ư
ợng máu trong ĐMP,
ợng máu trong ĐMP,
còn gọi là t
còn gọi là t
ă
ă
ng áp tiền mao mạch phổi.
ng áp tiền mao mạch phổi.

Bình th
Bình th
ư

ư
ờng, khả n
ờng, khả n
ă
ă
ng dự trữ mao mạch phổi
ng dự trữ mao mạch phổi
gấp 8 lần
gấp 8 lần
l
l
ư
ư
u l
u l
ư
ư
ợng tuần hoàn phổi bình
ợng tuần hoàn phổi bình
th
th
ư
ư
ờng.
ờng.

Khi l
Khi l
ư
ư

u l
u l
ư
ư
ợng ĐMP t
ợng ĐMP t
ă
ă
ng, các ĐMP
ng, các ĐMP
đ
đ
ều t
ều t
ă
ă
ng
ng
khẩu kính từ trong ra ngoài, từ d
khẩu kính từ trong ra ngoài, từ d
ư
ư
ới lên
ới lên
nh
nh
ư
ư
ng
ng

vẫn giữ tỉ lệ nh
vẫn giữ tỉ lệ nh
ư
ư


đ
đ
ối với phân bố mạch máu
ối với phân bố mạch máu
bình th
bình th
ư
ư
ờng
ờng
.
.
May 26, 2014
24
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
T
T
ƯƠ
ƯƠ
NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH
NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG


SIMON phân ra 3
SIMON phân ra 3
đ
đ
ộ
ộ
giãn nở của ĐMP gốc:
giãn nở của ĐMP gốc:
-d = 2- 4 mm
-d = 2- 4 mm




đ
đ
ộ I
ộ I
-d = 4- 9 mm
-d = 4- 9 mm




đ
đ
ộ II
ộ II
-d > 9mm

-d > 9mm




đ
đ
ộ III
ộ III
*d là khoảng cách
*d là khoảng cách
đ
đ
o từ bờ
o từ bờ
xa nhất của ĐMP gốc
xa nhất của ĐMP gốc
đ
đ
ến
ến
đ
đ
oạn nối tiếp giữa 2
oạn nối tiếp giữa 2
đ
đ
iểm A và B.
iểm A và B.
May 26, 2014

25
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA TUẦN HOÀN PHỔI TRÊN X QUANG NGỰC
T
T
ƯƠ
ƯƠ
NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH
NG ỨNG VỚI CÁC BỆNH LÝ TIM-MẠCH
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG
TĂNG TUẦN HOÀN PHỔI CHỦ ĐỘNG
BÌNH THƯỜNG
HÌNH MẮT KÍNH
TĂNG THP CHỦ ĐỘNG
HÌNH DẤU TRIỆN