thông khí nhân tạo không xâm nhập

THÔNG KHÍ NHÂN TẠO
KHÔNG XÂM NHẬP
BS ĐẶNG QUỐC TUẤN
Bộ môn Hồi sức Cấp cứu
trường ĐH Y Hà nội
2
ĐẠI CƯƠNG

Thông khí không xâm nhập là phương pháp
thông khí không cần đặt ống NKQ

→ tránh được các biến chứng của ống NKQ,
đặc biệt là biến chứng nhiễm khuẩn

BN dễ chịu, giao tiếp, ăn uống được

Có thể sử dụng tại nhà
3
CHỈ ĐỊNH

Trong SHH cấp mức độ vừa và nặng: đợt cấp
COPD, cơn hen phế quản cấp, phù phổi cấp
huyết động, ALI, ARDS, nhiễm khuẩn hô hấp
cấp tính

Trong cai thở máy: có thể rút NKQ sớm và
dùng phương pháp TKKXN

Suy hô hấp mạn tính (COPD), hội chứng
ngừng thở khi ngủ.
4

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

SHH cấp nguy kịch

Có chấn thương hay biến dạng mặt

Ngừng thở

Tăng tiết đờm nhiều, ho khạc kém

RL nhịp tim, RL huyết động

Tắc nghẽn đường hô hấp trên

Bệnh nhân không hợp tác, hôn mê

Không tự bảo vệ được đường thở
5
CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

CPAP (continous positive airway pressure):

Luôn có 1 áp lực dương cố định trong đường thở
→
Khi thở ra: PEEP. Giúp mở các phế nang, mở các
đường thở, giảm công hô hấp.
→
Khi thở vào: hỗ trợ một phần cho gắng sức thở
vào, giúp giảm công thở vào.


BN thở tự nhiên → Vt, TS hoàn toàn do BN

Chỉ định trong SHH cấp trung bình, SHH mt
6
CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

CPAP (continous positive airway pressure):
7
CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

Thông khí hỗ trợ áp lực PSV (pressure support
ventilation)

Máy đẩy vào khi bệnh nhân có nhịp tự thở

Áp lực đẩy vào được đặt theo chỉ định của BS

Có thể đặt PEEP → PSV có PEEP hoặc CPAP+PS
→
Vt phụ thuộc PS và sức cản của hệ hô hấp
→
TS phụ thuộc BN
→
Giảm công hô hấp tốt hơn CPAP vì PS
8
CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

Thông khí hỗ trợ áp lực PSV (pressure support
ventilation)
9

CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

BiPAP (bilevel positive airway pressure)

Sử dụng nhận cảm dòng rất nhạy, khởi động
nhanh

2 mức áp lực được đặt trước: IPAP, EPAP - dược
bảo đảm hằng định trong quá trình thở

IPAP: áp lực thở vào

EPAP: áp lực thở ra
→
IPAP – EPAP = PS
10
CÁC PHƯƠNG THỨC TKKXN

PSV và BiPAP: điều chỉnh Vt bằng cách điều
chỉnh PS, TS thở do BN

Khi BN thở chậm hơn TS đặt trước của máy:
máy tự động chuyển sang chế độ điều khiển
áp lực.

Phương thức giới hạn thể tích ít được sử
dụng trong TKKXN.
11
LỰA CHỌN MẶT NẠ


Mặt nạ mũi:

Chỉ tì lên vùng mặt quanh mũi
→
BN dễ chịu dễ hợp tác
→
Có thể nói, ăn uống, ho khạc trong khi thở máy

Nhược điểm:

Thoát khí qua miệng

Chỉ giới hạn cho thông khí giới hạn áp lực
12
LỰA CHỌN MẶT NẠ

Mặt nạ mặt:

Kín, ít bị thoát khí, có thể sử dụng cả phương
thức thông khí giới hạn thể tích.

Nhược điểm:

Tì vào xương hàm dưới có thể gây trật khớp
hàm

BN có thể có cảm giác ngọt ngạt khó chịu

Dễ gây chướng hơi dạ dày khi áp lực đường
thở > 25 cmH

2
O.
13
LỰA CHỌN MẶT NẠ

Mặt nạ mũi:
14
LỰA CHỌN MẶT NẠ

Mặt nạ mũi:
15
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Xem xét kỹ chỉ định và chống chỉ định

Ghi chép đầy đủ TS thở, SpO
2
, M, HA, tình
trạng BN

Lựa chọn mặt nạ vừa với BN, đặt và cố định
mặt nạ cẩn thận

Chọn phương thức thở. Đặt PEEP=5 cmH
2
O,
PS bắt đầu là 5, đặt FiO
2
để duy trì SpO
2

>
92%
16
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Điều chỉnh các thông số:

Điều chỉnh PS (IPAP): tăng 2 -3 cmH
2
O mỗi lần để
có Vte thích hợp, TS < 30/phút

Điều chỉnh FiO
2
để duy trì SpO
2
> 92%

BN đáp ứng tốt:

BN dễ chịu, thở theo máy tốt

Mặt nạ không bị hở

SpO
2
> 92%, TS thở < 30/phút, TS tim không quá
120% TS lúc đầu
17
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH


Nếu:

BN không thở theo máy, cảm giác khó thở, không
ngậm chặt được miệng

SpO
2
< 92%, TS thở > 30/phút, TS tim vượt quá
120% TS lúc đầu
→
Kiểm tra:

Mặt nạ hở ?

PS không đủ ?

FiO
2
thấp ?
18
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Nếu đã điều chỉnh mặt nạ và các thông số
máy thở nhưng BN vẫn không đáp ứng tốt
→
đặt ống NKQ, chuyển sang TKNT xâm nhập
19
BIẾN CHỨNG


Đỏ da mặt, có thể hoại tử da do đè ép (hay gặp
nhất là loét gốc mũi)

Khô mắt, mũi, miệng do thoát khí

Chướng hơi dạ dày do khí vào đường tiêu hoá

Sặc dịch vị

Có thể gặp chấn thương áp lực

Cảm giác khó chịu (do mặt nạ, dây buộc, hở khí
quanh mặt nạ)