Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh

Mẫu 1

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
MÔ TẢ GIẢI PHÁP
Mã số: ………………………………
1. Tên sáng kiến: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục đạo đức học sinh.
3. Mô tả bản chất của sáng kiến:
3.1. Trình trạng giải pháp đã biết:
a. Cơ sở lý luận
Trường học là nơi đào tạo nhiều thế hệ học trị, là mơi trường đào tạo cho thế hệ
tương lai những con người đủ đức, đủ tài có phẩm chất đạo đức mẫu mực, để sau này
phục vụ cho đất nước.
Trong các trường học hiện nay việc giáo dục đạo đức cho học sinh là một trong
những nhiệm vụ thiết yếu, nhất là ở cấp THCS nhằm hạn chế được những học sinh
thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện theo tinh thần Nghị quyết đại hội X Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2015 - 2020, toàn ngành
tiếp tuc thực hiện hành động triển khai kế hoạch số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản,
toàn diện Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều
kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”.
Nhưng thực tế trong các trường THCS hiện nay một bộ phận học sinh cá biệt theo
chiều hướng xấu dường như trường nào cũng có và năm nào cũng có. Từ đó vấn đề đặt ra
là trường THCS có nhiệm vụ giáo dục đạo đức học sinh để các em trở thành con ngoan
trò giỏi mà trước tiên là phát triển tốt về mặt nhân cách.
Qua nhiều năm làm công tác quản lý bản thân tôi gặp khơng ít học sinh thường
xun vi phạm nội quy nhà trường nhưng mỗi em một lỗi riêng biệt khác nhau, địi hỏi
trong q trình giáo dục phải có nhiều sáng tạo mới có hiệu quả. Trong thời gian tìm hiểu
biện pháp giáo dục học sinh không chỉ dừng lại ở một vài lần tiếp xúc với học sinh hoặc
dừng lại ở một năm học, mà tôi cho rằng việc giáo dục học sinh thường xuyên vi phạm
nội quy nhà trường cần phải thường xuyên, liên tục và phải theo dõi các em cả một cấp

học đồng thời phải tìm tịi nhiều biện pháp giáo dục các em thích hợp mới đem lại hiệu
quả cao chẵn hạn như: Giáo dục trực tiếp, gián tiếp, tùy thuộc vào từng giai đoạn, lỗi vi
phạm của từng học sinh, mức độ vi phạm bên cạnh đó cịn phải quan tâm đến tâm lý lứa
tuổi, giới tính, mơi trường giáo dục . . . khác nhau, đồng thời phối hợp với gia đình hoặc
chính quyền địa phương khi cần thiết.
Ở lứa tuổi các em, lứa tuổi đang có sự mất cân bằng về mặt tâm sinh lý, việc các
em mong muốn trở thành người lớn, cùng với hoàn cảnh sống mỗi em một khác nhau; có
em khơng được sự quan tâm đúng mức của ơng, bà, cha mẹ; có em thì lại được q chiều
chuộng; có em bị ảnh hưởng bởi cha mẹ có lối sống khơng lành mạnh, có em bị tác động
xấu bởi các tệ nạn xã hội . . . từ sự khác biệt trên nảy sinh ra những hiện tượng tâm lý cá
biệt theo hiều hướng xấu trong học sinh và chính một bộ phận học sinh này các em
thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường và được thầy, cô xếp loại đạo đức cho các em
0


ở cuối năm chưa được tốt. Làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phấn đấu rèn luyện
và học tập của các em sau này.
Qua tìm tịi học hỏi ở đồng nghiệp, tham khảo phương pháp giáo dục trên các tạp chí,
sách, báo, . . . chúng tơi cũng rút ra được “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh”.
b. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến.
Thơng qua q trình nhiều năm làm cơng tác quản lý, bản thân luôn đặt ra mục tiêu
là: Làm thế nào để nâng cao chất lượng hai mặt giáo dục, đặc biệt là công tác giáo dục đạo
đức để giúp cho các em có đủ đức đủ tài khi các em ra trường phục vụ cho xã hội.
Do đó, với vai trị cán bộ quản lý cùa chúng tơi đã, đang và sẽ luôn vận dụng
những kinh nghiệm mà bản thân đã đúc kết được trong nhiều năm học qua. Mục đích tìm
ra một số biện pháp hữu hiệu, khả thi xây, phù hợp với từng đối tượng học sinh giúp các
em thực hiện tốt nội quy nhà trường và được xếp loại hạnh kiểm tốt. Từ những điều kiện
thực tế của nhà trường Hiệu trưởng phối hợp với bộ phận Cơng đồn, Đội xây dựng kế
hoạch hoạt động cho từng năm học, vấn đề trọng tâm của kế hoạch là phải thể hiện được
theo từng thời điểm, có biện những pháp giáo dục đạo đức phù hợp với tình hình thực tế

cho từng đối tượng học sinh.
Sáng kiến được áp dụng lần đầu áp dụng tại các trường: THCS Ngô Văn Cấn,
THCS Sơn Định, THCS Lê Hồng, THCS Vĩnh Thành.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
a. Mục đích của giải pháp:
a.1 Tình hình học sinh ở trường THCS
            Qua theo dõi đã phát hiện những năm gần đây, hiện tượng học sinh thường xuyên
vi phạm nội quy nhà trường có chiều hướng gia tăng, ở nhiều cấp độ khác nhau như vô lễ
với thầy, cơ giáo, có những trường hợp nghiêm trọng hơn như: trộm cắp, tiêm chích và
các tệ nạn xã hội khác…
Ở lứa tuổi này các em rất cần có sự hỗ trợ, tư vấn của người lớn hay nói cách khác
các em cần có sự giáo dục và các em rất cần đến những người thầy giáo, cô giáo, gia đình
để hướng các em xác định một các rõ ràng mục tiêu học tập và định hướng tương lai của
các em sau nầy. Muốn đạt được hiệu quả giáo dục cao chúng ta cần có tâm huyết, năng
động sáng tạo đồng thời có sự kiên trì, thật sự kiên trì và giáo dục học sinh bằng “cái
tâm” của nhà giáo nhất định chúng ta sẽ thành cơng.
Có rất nhiều yếu tố, hiện tượng làm nảy sinh những tư tưởng, tình cảm khơng lành
mạnh ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách lệch lạc làm cho các em trở thành học sinh
cá biệt theo chiều hướng xấu, những yếu tố, những hiện tượng đó khơng phải là hiện
tượng ngẫu nhiên hoặc tình cờ mà tất cả đều có những ngun nhân nhất định.
a.2 Mục tiêu của việc giáo dục đạo đức học sinh
Tâm lý giáo viên chủ nhiệm, ai cũng muốn học sinh lớp mình phụ trách ln
ngoan, học giỏi, tập thể lớp luôn học tập tiến bộ… Nhưng trên thực tế, trong một tập thể
lớp chúng ta luôn gặp những học sinh cá biệt, luôn làm đau đầu thầy cô. Chính vì lẽ đó,
người giáo viên chủ nhiệm phải nâng cao khả năng sư phạm, óc sáng tạo, tăng cường khả
năng tự nghiên cứu, học hỏi của giáo viên trong quá trình chủ nhiệm. Đồng thời thể hiện
sự nhiệt tình, tâm huyết, khơng ngại khó khăn, gian khổ và sự gần gũi, thân thiện với các
đối tượng học sinh nhằm nâng cao hiệu quả việc chủ nhiệm lớp đối với giáo viên làm chủ
1

nhiệm và nâng cao kết quả học tập, rèn luyện, hoạt động phong trào cũng như việc thay
đổi nhận thức, thay đổi nhân cách của các đối tượng học sinh.
a.3 Vai trò của việc giáo dục đạo đức học sinh
Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh THCS đã có sự thay đổi rất lớn về đặc
điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Những đặc điểm thay đổi về tâm sinh lý theo độ tuổi,
trình độ hiểu biết, nhưng vốn sống của các em còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy việc giáo
dục đạo đức học sinh ở trường THCS đóng vai trị hết sức quan trọng để hình thành nhân
cách cho các em sua này.
Mỗi học sinh có đặc điểm, hồn cảnh, thể chất, tâm lí, hành vi đạo đức, năng
khiếu, sở thích…rất khác nhau. Có nắm vững những đặc điểm cụ thể và kịp thời thì
chúng ta mới có thể lựa chọn những biện pháp sư phạm phù hợp nhằm khơi dậy và phát
huy những mặt mạnh sẵn có ở mỗi em, đồng thời hình thành và phát triển thêm những
phẩm chất để xây dựng cho các em những tâm hồn và tình cảm phong phú, có cách nghĩ
trong sáng, có tấm lịng nhân hậu để các em trở thành con ngoan trò giỏi và là một người
có ích cho xã hội.
b. Nội dung giải pháp:
b.1 Công tác quản lý chỉ đạo thực hiện
- Hiệu trưởng
Hiệu trưởng nhà trường là người thực hiện vai trị người quản lý, tổ chức, điều hành
toàn bộ hoạt của nhà trường, đặc biệt là việc tập trung nâng dần chất lượng hai mặt giáo dục.
Năm học 2018 - 2019 năm hoc thứ tư thực hiện Nghị quyết đại hội X Đảng bộ tỉnh
nhiệm kỳ 2015 - 2020, toàn ngành tiếp tục thực hiện kế hoạch số 29-NQ/TW về “Đổi
mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”. Chú trọng
giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống, hiểu biết xã hội, thực hành pháp
luật; tăng cường các hoạt động nhằm giúp học sinh vận dụng kiến thức liên môn vào giải
quyết các vấn đề thực tiễn.
- Đối với Tổng phụ trách
Thông qua thang điểm thi đua của liên đội, tổ chức cho học sinh thảo luận nội qui

nhà trường và hướng dẫn cho các em thực hiện nội qui, hằng tuần thông qua tiết chào cờ
đầu tuần cần phải đánh giá nhận xét cụ thể: gương người tốt, việc tốt những học sinh thực
hiện tốt nội quy nhà trường để các em phát huy; những hạn chế, vi phạm để rút kinh
nghiệm một cách khách quan nhằm kích thích tính tuyên phong gương mẫu của các em.
Tổng phụ trách cần phát huy vai trò quảng lý của Liên đội, đội cờ đỏ của nhà
trường; việc truy bài 15 phút đầu giờ, các hoạt động ngoại khoá . . . để giúp học sinh thực
hiện tốt nội quy nhà trường. Việc giáo dục các đối tượng học sinh cá biệt không đơn
thuần là nhìn nhận những biểu hiện bên ngồi của các em mà cần phải tìm hiểu nguyên
nhân dẫn đến các hành động thiếu chuẩn xác, khi đã xác định được nguyên nhân chúng ta
mới tìm ra biện pháp giáo dục phù hợp.
- Đối với giáo viên chủ nhiệm
Luôn quan tâm, theo dõi và gần gũi với các đối tượng học sinh. Đánh giá được khả
năng tư duy, nhận thức về học tập và ý thức tham gia các hoạt động của học sinh. Tìm
hiểu được điều kiện sống, sự quan tâm của gia đình đối với học sinh. Nhìn thấy được sự
2


thay đổi trong tâm, sinh lí của các em học sinh để có phương pháp giáo dục. Tranh thủ
được sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, của các bộ phận và của đồng nghiệp
trong công tác chủ nhiệm.
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác tổ chức quản lí một lớp học sao cho khi thầy cơ
có hoặc khơng có ở lớp thì mọi hoạt động vẫn được duy trì ổn định, có tính tự giác cao và
mọi việc vẫn hoàn thành tốt. Sự phát triển về nhận thức, nhân cách của người giáo viên chủ
nhiệm, khả năng tiếp thu của học sinh chỉ thực sự hiệu quả khi đó là một tập thể lớp vững
mạnh và lớp học phải là ngơi nhà thứ hai của mỗi trị. Trong lớp học cần phải tạo ra một
bầu khơng khí sư phạm ấm cúng, những yêu cầu về việc thực hiện nội quy lớp học cần
phối hợp và duy trì đều đặn, giáo viên chủ nhiệm ln khuyến khích, động viên những học
sinh của mình phát huy hết khả năng, năng lực học tập, năng lực công tác và khả năng làm
các công việc khác, cần phát hiện sớm để hạn chế những biểu hiện chưa tích cực của học
sinh, ln tạo khơng khí vui vẻ, u thương, đồn kết giữa học sinh trong lớp.

Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách của
học sinh trong lớp phát triển một cách toàn diện. Bởi lẽ chính thầy cơ là người trực tiếp
đảm đương vai trị quản lí học sinh trong một lớp, trực tiếp tổ chức cho học sinh thực thi
mọi yêu cầu giáo dục của nhà trường đưa ra. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi học
sinh nhất, hiểu tâm tư tình cảm của các em, ln trực tiếp uốn nắn những hành vi sai trái
của học sinh và giúp học sinh phát triển đúng hướng. Giáo viên chủ nhiệm phải đánh giá
kết quả rèn luyện của học sinh và tập thể lớp. Chức năng này có ý nghĩa cực kì quan
trọng với quá trình học tập, rèn luyện và phát triển nhân cách của học sinh. Sự đánh giá
khách quan, chính xác, đúng mực là một trong những điều kiện quan trọng để thầy và trò
tiếp tục điều chỉnh mục đích kế hoạch hoạt động cho cả lớp và mỗi thành viên. Việc đánh
giá này được thông qua nhiều kênh đánh giá như: tập thể tổ, lớp, cha mẹ học sinh, giáo
viên bộ môn…
- Đối với cá nhân học sinh
Luôn xác định nhiệm vụ học tập và rèn luyện đạo đức là nhiệm vụ quan trọng
nhất. Có phương pháp học tập khoa học, có nhận thức rõ ràng, đúng đắn về tầm quan
trọng của việc học và rèn luyện. Luôn có lối sống lành mạnh, ln học tập những chuẩn
mực đạo đức đúng đắn để có cách ứng xử đúng với thầy, cô, cha, mẹ, bạn bè và những
người xung quanh. Tích cực tham gia các hoạt động tập thể. Ln biết lắng nghe lời dạy
của gia đình, thầy cơ và sự góp ý của bạn bè. Quan tâm, giúp đỡ bạn bè, tự giác chấp
hành nội quy trường lớp và nhiệt tình để hồn thành tốt mọi kế hoạch đề ra.
b.2 Tổ chức thực hiện
- Giáo viên chủ nhiệm:
Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về nghiệp vụ chuyên môn
nhằm giúp học sinh phát triển tồn diện, trở thành cơng dân tốt cho xã hội. Bên cạnh đó,
ngồi cơng tác giảng dạy thì cơng tác chủ nhiệm cịn là một cơng tác mà bất kì người giáo
viên nào có tâm huyết cũng khơng thể xem nhẹ được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong
nhà trường hiện nay gặp phải khơng ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh sa sút
về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm tiến.
Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là cơng tác vơ cùng khó khăn, phức tạp. Bởi lẽ, mỗi
một tập thể lớp đều có những đặc thù riêng, có lớp như thế này, có lớp như thế khác; nào

là học sinh cá biệt về học tập, về đạo đức, nào là học sinh có hồn cảnh gia đình khó khăn
về kinh tế, con mồ côi, bố mẹ li thân, li dị, bố mẹ đi làm ăn xa…, cho nên giáo viên chủ
3


nhiệm phải có phương pháp chủ nhiệm như thế nào để có hiệu quả cao nhất. Cơng tác
chủ nhiệm của một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hồn thiện
mình hơn, xây dựng được tập thể lớp vững mạnh.
Như vậy nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm có vai trị quan trọng, ảnh
hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn luyện nhân cách của học sinh:
- Giáo viên chủ nhiệm: phải nắm bắt được tình hình của lớp chủ nhiệm của mình
thơng qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước, giáo viên bộ môn, giáo viên Tổng phụ
trách…, nhẳm ổn định tổ chức lớp càng sớm càng tốt, để lớp đi vào nền nếp cũng như
học tập; việc bầu ban cán sự lớp hết sức cẩn trọng, nhất là bầu lớp trưởng; Việc tiếp đến
là sắp xếp chỗ ngồi của các em, chỗ ngồi có tác động tâm lý rất lớn đến các em. Nên đổi
chỗ định kì khoảng 2 tháng một lần để các em đều được ngồi ở những vị trí phù hợp, đảm
bảo phát triển cân đối về mắt; Không nên để các em học sinh yếu, hay nói chuyện ngồi
bên nhau. Những em này cũng không nên cho ngồi bên cửa lớn hoặc cửa sổ, cố gắng sắp
xếp các em học yếu, hay nói chuyện ngồi cùng với các bạn học tốt, có đạo đức tốt để bạn
giúp đỡ. Xây dựng được đôi bạn học tập ở trường cũng như ở nhà.
Việc Xây dựng ban cán sự lớp là một yếu tố rất quan trọng đảm bảo duy trì tốt mọi
hoạt động của lớp vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải lựa chọn, phân công, giao nhiệm vụ cụ
thể, hợp lý cho mỗi em. Giáo viên chủ nhiệm phải kiểm tra thường xuyên, động viên, rút
kinh nghiệm, đưa ra một số giải pháp để ban cán sự lớp hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ví dụ:
Mỗi em trong ban cán sự đều có sổ sách ghi chép cơng tác mình làm và hiểu được nội dung
của cơng việc mình phụ trách. Cuối tuần đến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp thi đua
theo tổ, số liệu từng mảng cơng tác để trình bày trước lớp và cơ chủ nhiệm. Tiết sinh hoạt
lớp, giáo viên chủ nhiệm như người dự giờ buổi sinh hoạt của các em, nghe các em báo
cáo, chờ ý kiến chỉ đạo và triển khai công tác mới của cô “cố vấn”.
Gắn các em vào các phong trào (nhất là giữ vai trò nòng cốt trong hoạt động ngoài

giờ lên lớp) để các em cảm thấy tự tin hơn, cảm thấy được thầy cô và bạn bè tín nhiệm nên
sẽ cố gắng làm việc cho thật tốt. Giáo viên chủ nhiệm luôn động viên các em cán bộ lớp
qua việc tuyên dương khen thưởng (nếu có) mỗi đợt thi đua để cổ vũ tinh thần các em.
Xây dựng tổ chức lớp tự quản: giúp các em tự quản lý các hành vi, đạo đức, tác
phong, nền nếp, hoạt động của lớp khi khơng có giáo viên. Điều này giáo viên chủ nhiệm
phải tạo trước cho các em ý thức tự giác và việc quản lý theo dõi hoạt động của đội ngũ
cán bộ lớp phải được thực hiện thường xuyên. Muốn vậy, ngay từ đầu năm học giáo viên
chủ nhiệm cho tiến hành việc theo dõi thi đua của các tổ. Các tổ trưởng và tổ phó tự quản
lý thành viên của tổ mình, phân công theo dõi trực chéo nhau giữa các tổ dưới sự giám
sát của cán bộ lớp tương ứng với nội dung từng hoạt động. Ví dụ như việc truy bài 15
phút đầu buổi, các tổ trưởng sẽ kiểm tra việc chuẩn bị bài các bộ mơn trong buổi hơm đó
của các bạn trong tổ như thế nào. Cán sự các mơn và lớp phó học tập sẽ kiểm tra việc
chuẩn bị của các tổ trưởng.
Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng chỉ có 45 phút
mà cơng việc lớp trong tuần có rất nhiều thi làm sao giải quyết truyền tải hết. Vì vậy,
giáo viên chủ nhiệm phải tập cho lớp việc đánh giá, xếp thi đua trước. Mỗi bộ phận có
sẵn bản tổng hợp báo cáo. Đến tiết sinh hoạt các em tự thông báo kết quả thi đua, các nội
dung được thực hiện trong một tuần (những việc đã làm được và khơng làm được với lý
do cụ thể), tình hình lớp trong việc rèn luyện đạo đức tác phong (không đồng phục, mất
đồn kết, mất trật tự…), vi phạm về cơng tác văn thể, lao động, tự quản.
4


Giáo viên chủ nhiệm theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong tuần thông qua
báo cáo của từng bộ phận. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ việc, tìm lý do sai phạm,
đưa ra biện pháp xử lý. Giáo viên chủ nhiệm nhận xét kết quả thi đua tuyên dương tổ, cá
nhân thực hiện tốt những quy định của trường, lớp. Triển khai nội dung tuần tiếp theo và
nhắc nhở các em thực hiện tốt các nội dung trong tâm của tuần.
Trong bất cứ phong trào nào việc động viên khen thưởng luôn là yếu tố không thể
thiếu. Tùy theo tình hình, đặc thù của lớp mà giáo viên chủ nhiệm nên áp dụng những nội

dung biểu điểm thi đua thích hợp.
Bước đầu phải tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ, trong những
tiết vắng giáo viên… Có thể buổi đầu chưa quen, kết quả chưa đạt nhưng gắn nội dung
sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực, cán sự bộ mơn nên giải bài tập… sau nhiều lần
các em sẽ quen dần. Từ đó việc tự quản sẽ đi vào nền nếp, trở thành thói quen. Trong
những buổi đầu duy trì phong trào này rất cần sự quan tâm, theo dõi, nhắc nhở của giáo
viên chủ nhiệm.
Một tập thể đoàn kết tham gia tốt các phong trào không phải tự dưng mà có. Phải là
kết quả của q trình đầu tư làm cơng tác tư tưởng, vơ hiệu hóa các phần tử học sinh cá
biệt thường gây rối, phá vỡ tính đồn kết trong tập thể. Thường thường sự chia rẽ nội bộ
hay xảy ra ở các bạn khác ấp, xóm hoặc giữa các nhóm khác nhau về sở thích, sức học…
Điều này giáo viên chủ nhiệm nên nắm bắt để có biện pháp xử lý hợp tình hợp lý và kịp
thời.
Khơng dừng ở đó, vai trị động viên của giáo viên chủ nhiệm góp phần rất to lớn
vào kết quả phong trào thi đua của lớp. Phải khích lệ nêu gương điển hình, so sánh…
đúng lúc, kịp thời thì sẽ có tác dụng tích cực đến khả năng phấn đấu hồn thành tốt nhiệm
vụ của các em.
- Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm có tiếp xúc thường xuyên với học sinh mới biết được các em
biết gì, cần gì và tính tình các em như thế nào. Có tiếp xúc với các em mới kéo ngắn được
khoảng cách giữa thầy và trị, các em khơng còn e ngại, rụt rè, chắc chắn sẽ tự tin hơn và
mạnh dạn bộc bạch những việc cuả lớp, những thiếu sót của bản thân…
Khi tiếp xúc với học sinh, với vai trò là giáo viên chủ nhiệm phải thật khéo léo hỏi
thăm về gia cảnh để biết được đó có phải là điều kiện khó khăn, hoặc thuận lợi ảnh
hưởng đến học tập, đạo đức của các em. Đối với học sinh có gia đình quan tâm, giáo viên
nên phát huy thế mạnh này. Vì thường học sinh được giáo dục tốt, được chăm lo việc học
tập nên thường chăm ngoan hơn, chính những em như thế này là nhân tố tích cực của lớp.
Ngược lại, học sinh gặp phải những khó khăn về gia đình như: kinh tế, con ngoại hôn,
cha mẹ là người say sưa, lười lao động… do đó giáo viên và tập thể lớp ln cần có sự
quan tâm giúp đỡ. Những em này thường tự ti, mặc cảm nên cần phải khéo léo tế nhị

trong cách đối xử cũng như giúp đỡ các em.
Những buổi lao động, sinh hoạt đội, cắm trại, hội thi làm báo tường… rất dễ dàng
tạo điều kiện để thầy và trò gần gũi nhau hơn, hiểu nhau hơn. Giáo viên hướng dẫn cặn
kẽ công việc để các em tự tin phát huy khả năng của mình.
Một số học sinh lười học cho rằng thầy cơ dạy khó hiểu, u cầu cao…, nên các
em đạt kết quả học tập bộ mơn thấp. Giáo viên chủ nhiệm cần tìm cách phân tích, để các
em có nhận thức đúng đắn, từ đó xác định đúng trách nhiệm học tập của mình và tự giác
hoàn thành yêu cầu do giáo viên đề ra.
5


- Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp và giờ sinh hoạt lớp
Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh nhiều vấn đề trong mỗi buổi học là điều khó
có thể tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt với lớp vào mười lăm phút đầu buổi,
để hỗ trợ Ban cán bộ lớp trong thời gian tự quản. Giúp các em ôn bài, chuẩn bị bài mới
hoặc có sự việc gì xảy ra ở buổi học trước kịp thời chấn chỉnh…, nếu thực hiện tốt và
thường xuyên khâu sinh hoạt đầu buổi, học sinh sẽ ổn định tâm thế để bước vào tiết học
đầu tiên tốt hơn, kể cả các tiết học sau.
Sau mỗi buổi học, xét thấy có việc gì cần giải quyết ngay, giáo viên yêu cầu các
em ở lại năm, mười phút để làm việc và hàng tuần nên có cuộc họp với cán bộ lớp. Tuy
rằng lớp có lớp trưởng, lớp phó… nhưng giáo viên khơng hồn tồn giao cho các em mà
phải để ý đến lớp thường xuyên, kịp thời nhắc nhở, động viên.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải biết phát huy khả năng làm việc của cán bộ lớp,
nhất là lớp trưởng. Định hướng cho cán bộ lớp làm việc, tôn trọng ý kiến đề xuất, cách
làm việc của các em, giáo viên giúp cán bộ lớp làm việc là chính thay vì làm tất cả. Cán
bộ lớp là những người gần gũi, sát với lớp nhiều hơn giáo viên chủ nhiệm nên các em
giúp giáo viên giải quyết các vấn đề của lớp nhanh hơn, hiệu quả hơn và giáo viên chủ
nhiệm đỡ vất vả hơn.
Có một số học sinh thường chán ngán giờ sinh hoạt lớp, thậm chí có trường hợp
vài em bỏ trốn. Sở dĩ có hiện tượng này vì giờ sinh hoạt lớp chủ yếu là kiểm điểm những

sai sót của một số em vi phạm nội quy chủa trường, lớp. Vì vậy, giáo viên phải tạo khơng
khí vui vẻ, thoải mái trong giờ này. Giáo viên cho lớp nhận xét, đánh giá hoạt động trong
tuần với thời gian ngắn, dành thời gian nhiều hơn cho việc vạch ra phương hướng tuần
tới, sinh hoạt văn nghệ, thi sáng tác thơ văn, câu hỏi giải quyết tình huống… có như thế,
những em vi phạm nội quy hầu hết đều tự nhận thấy sai lầm của mình, sẽ tự thấy hối hận,
xấu hổ, kể cả học sinh cá biệt. Tránh trường hợp trong các buổi sinh hoạt, tập thể lớp cứ
tập trung vào sai  sót của bạn mà phê bình, chỉ trích, nặng lời thay vì giúp bạn tiến bộ thi
ngược lại học sinh sẽ lì lợm hơn, phá phách hơn, xa rời tập thể có khi cố tình phá lớp.
Đối với học sinh thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường, giáo viên cũng như
tập thể quan tâm theo dõi giúp đỡ thay vì nghiêm khắc phê bình trước tập thể lớp. Khi
phê bình các em phải tránh tình trạng căng thẳng giữa học sinh với giáo viên, giữa học
sinh với tập thể lớp. Điều đó có thể xảy ra là học sinh cá biệt phản ứng mạnh khi bị phê
bình, tự ý bỏ ra khỏi lớp, hoặc có lời lẽ vơ lễ với giáo viên…Trường hợp này xảy ra, chắc
chắn giáo viên sẽ bị mất uy tín. Cho nên, là giáo viên chủ nhiệm phải chủ động lấy tình
thương u, lời hay ý đẹp phân tích phải, trái để các em nhận ra việc làm sai của mình và
nhận lỗi là tốt nhất. Thực tế đã chứng minh rằng những học sinh này thể hiện tinh thần
tập thể cao trong những buổi lao động, cắm trại.
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý đến việc tuyên dương hoặc phê bình kịp thời đối
với học sinh. Giáo viên khơng thiên vị, phải công minh trong khi khen cũng như chê các
em. Những lời động viên khi các em làm việc tốt, những lời nhắc nhở khi các em làm sai
có tác dụng rất lớn đến việc tự rèn luyện của các em.
Như vậy việc gì cần giải quyết giáo viên chủ nhiệm giải quyết kịp thời sau mỗi buổi
học, không đợi đến sinh hoạt lớp. Làm như vậy rất dễ dàng chấn chỉnh nền nếp của tập thể.
Điều hết sức quan trọng trong công tác nâng cao chất lượng hai mặt giáo dục đặc biệt là
công tác giáo dục toàn diện cho các em giúp các em trở thành mội con ngoan trò giỏi.

6


b.3 Cơng tác phối hợp với các lực lượng ngồi nhà trường

- Phối hợp với các giáo viên bộ môn: Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên thông
báo trao đổi với giáo viên bộ mơn về tình hình học tập của lớp cũng như của từng học sinh
để nắm bắt được khả năng trình độ của các em mà có phương pháp giảng dạy thích hợp, đề
nghị giáo viên bộ mơn thơng báo những học sinh có những biểu hiện lệch lạch khác thường
cũng như việc thực hiện nội quy nhà trường, lớp. Để giáo viên chủ nhiệm nắm bắt kịp thời
giúp đở các em, tránh trường hợp sự việc xẩy ra quá lâu mới xử lý.
- Phối hợp với Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh: Giáo viên chủ nhiệm cũng
thường xuyên phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách đội, để thường xuyên nắm bắt tình
hình học sinh lớp mình cũng như phối hợp với Ban chỉ huy liên đội thơng qua các hoạt
động ngoại khóa để giáo dục đạo đức cho các em. Ngoài việc học kiến thức văn hóa, thì
việc tham gia các hoạt động đội là một điều khơng thể thiếu. Thơng qua đó, các em sẽ
được rèn luyện thêm nhiều phẩm chất của người học sinh cần có như là: tình đồn kết,
lịng nhân ái, tinh thần cầu tiến… giáo viên chủ nhiệm phải ln phát huy vai trị của Đội
Thiếu niên tiền phong trong việc hướng dẫn học sinh thực hiện tốt nội quy nhà trường.
- Phối hợp với gia đình học sinh: Việc giáo dục học sinh trong nhà trường là sự
kết hợp nhà trường với đoàn thể, địa phương, gia đình…Trong đó, mối quan hệ giữa gia
đình và nhà trường nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm là hết sức cần thiết.
 Đối với phụ huynh học sinh luôn phải quan tâm đến nhu cầu học tập của học sinh.
Theo dõi sự phát triển của con cái để hiểu được tâm, sinh lí con cái và đáp ứng các nhu cầu
cần thiết trong học tập của học sinh; gần gũi, lắng nghe ý kiến con cái để tạo mọi điều kiện
thuận lợi nhất về tinh thần, vật chất cho con cái học tập tốt. Thường xuyên liên lạc với giáo
viên chủ nhiệm để có hướng đi đúng cho con em và có biện pháp giáo dục tốt nhất.
Giáo viên chủ nhiệm phải là người huy động được tiềm năng, trí tuệ và khả năng
của các bậc phụ huynh vào việc giáo dục toàn diện học sinh đặc biệt là vấn đề tư tưởng
đạo đức ý thức học tập cũng như việc phịng chống các tệ nạn xã hội. Muốn có sự phối
hợp này cần nhận thức một cách đầy đủ trách nhiệm của chính phụ huynh học sinh và sự
yêu nghề mến trẻ của giáo viên chủ nhiệm.
Phối hợp với chính quyền địa phương, Đồn thể và các lực lượng khác của xã hội
trong chương trình xây dựng xã nơng thôn mới giúp đỡ, động viên cha mẹ học sinh quan
tâm hơn nữa con em của mình để hạn chế tình trạng cha mẹ bỏ mặc con cái đi làm ăn xa,

những mối bất hịa trong gia đình ảnh hưởng xấu đến việc học tập cũng như rèn luyện
đạo đức của con em mình, tạo điều kiện tốt cho mỗi gia đình có điều kiện chăm sóc giáo
dục con cái tốt hơn.
b.4 Một số biện pháp để tổ chức thực hiện
- Biện pháp kết bạn: Thường lứa tuổi học sinh dễ bị ảnh hưởng những thói hư tật
xấu nhưng cũng dễ tiếp thu những điều hay lẽ phải, dễ hòa mình vào những trị chơi có
tính tập thể, tính giáo dục cao. Do đó giáo viên chủ nhiệm nên phân cơng một nhóm bạn
tốt, cùng hồn cảnh, cùng sở thích, uớc mơ ... sinh hoạt, học tập với đối tượng này dần
dần lơi kéo các em hịa nhập vào các cuộc chơi bổ ích, từ đó xóa bỏ các mặc cảm là học
sinh hư hỏng để rồi cùng với các thành viên trong lớp xây dựng tập thể vững mạnh; mặt
khác, thơng qua nhóm bạn tốt, giáo viên chủ nhiệm giao cho học sinh cá biệt thực hiện
một số công việc, tạo những điều kiện để những học sinh này hoàn thành và động viên
khích lệ các em để các em xóa những tự ti, mặc cảm là học sinh cá biệt để hịa mình với
bạn bè. Ngồi ra có thể vận động gia đình của nhóm bạn tốt tham gia vào việc giúp đỡ
7


những học sinh này bằng cách tạo cho các em tâm lý xem gia đình của bạn như gia đình
mình, tạo điều kiện cho các em cùng tham gia học tập với con em mình để tách dần ra
khỏi nhóm bạn chưa ngoan.
- Biện pháp giáo dục bằng tâm lý: Quan hệ thầy trò vốn là mối quan hệ tách biệt từ
ngàn xưa. Trong nền giáo dục hiện tại, quan hệ đó đã được thay đổi, thầy trị ngày nay có
tình cảm thân mật gắn bó hơn, có như vậy thì chúng ta mới thực hiện tốt được nhiệm vụ
giáo dục tồn diện. Bởi có quan hệ gần gũi thì mới biết được những tâm tư nguyện vọng
của các em chúng ta mới có những biện pháp giáo dục thích hợp.
Gần gũi với các em quả là một vấn đề không đơn giản, nếu giáo viên chủ nhiệm
thiếu tế nhị một chút thì khó mà có thể gần gũi với các em được, chẳng hạn thường xuyên
phê bình, dùng nhiều lời xúc phạm đến các em . . ., đều có thể làm tổn thương đến mối
quan hệ thầy trị. Hơn nữa vì các em thường xuyên vi phạm nên các em càng lẩn tránh
tiếp xúc với giáo viên nhất là giáo viên chủ nhiệm lớp.

Giáo viên chủ nhiệm cần tạo đựơc mối quan hệ gần gũi với các em, thật sự là chỗ
dựa đáng tin cậy nhất sau cha mẹ của các em. Chú ý khi giao tiếp với các em ta phải ln
cởi mở, chân tình, vui vẻ đễ cảm hóa được các em, khi có mối quan hệ được tốt thì các em
sẽ thổ lộ những tâm tư tình cảm với giáo viên chủ nhiệm mà khơng một chút ngần ngại.
Những lời khuyên răn dạy bảo của chúng ta lúc này sẽ có tác dụng lớn đối với các em.
- Biện pháp giáo dục bằng tập thể: Ở tuổi các em, bạn bè có một vị trí rất lớn trong
mối quan hệ xã hội của các em, thường ở lứa tuổi này các em chưa ý thức được việc nào là
cần thiết hơn, chính vì thế đa phần trong quan hệ với thầy cô giáo các em thường có biểu
hiện bao che cho nhau, nhất là những khi đề cập tới các đối tượng học sinh thường xuyên
vi phạm nội quy nhà trường, mặc dù biết việc làm của bạn là sai, tuy vậy khi hỏi đến phần
lớn các em đều trả lời một câu chung cũng có thể các em ngại khơng dám nếu nói ra sự thật
vì sợ sự đe dọa của các bạn . . . Nhưng tất cả những suy nghĩ, những việc làm sai trái đó thì
chính các em học sinh cùng lớp, cùng khối là biết rõ nhất.
Về vấn đề này giáo viên chủ nhiệm cần khéo léo trong cách tiếp cận, có thể là
điều tra bằng cách giao nhiệm vụ theo dõi tìm hiểu cho ban cán sự lớp hoặc giao cho một
vài em học sinh đáng tin cậy nhất nào đó và sẽ trao đổi với các bạn bằng cách bảo mật
thơng tin. Thường thì những em này sẽ cung cấp cho chúng ta nguồn tin chính xác nhất.
- Biện pháp kết hợp với phụ huynh học sinh: Có thể trao đổi qua các cuộc họp phụ
huynh học sinh chung của lớp, giáo viên chủ nhiệm báo cáo kết quả rèn luyện của từng
em và đó chính là biện pháp không thể tách rời người giáo viên trong quá trình làm cơng
tác chủ nhiệm chẳn hạn như: việc thực hiện đồng phục của lớp nghiêm túc chưa hoặc vẫn
còn một số em vi phạm nội quy nhà trường mặc dù tôi cũng đã nhắc nhở nhiều lần mà
các em vẫn chưa thực hiện được một cách triệt để hay em này khắc phục thì lại em khác
vi phạm . . phụ huynh ai cũng muốn con em mình học tốt, học giỏi nhưng trước tiên phải
giáo dục các em thực hiện tốt nội quy trường lớp, có làm tốt được điều đó thì các em mới
có thể học tốt được vì đó là việc làm đơn giản và dể thực hiện nhất nếu em nào không
thực hiện được điều này thì chắc chắn rằng khơng thể học tốt được.
Có thể trao đổi qua việc đến thăm gia đình học sinh, thường học sinh cá biệt thì lại
có phụ huynh cá biệt: chẳn hạn một số cha mẹ học sinh không quan tâm đến việc học của
con em, hoặc không dám đối diện với sự thật về những sai phạm của con mình . . . thường

những phụ huynh này ít tham gia vào các cuộc họp chung kể cả những lúc có giấy mời
riêng cũng khơng đến. Trong trường hợp này giáo viên chủ nhiệm cần nhiệt tình hơn, có
8


thể đến thăm gia đình để tìm hiểu điều kiện sinh hoạt của gia đình và nắm được tình hình
của các em ở nhà, thường là cha mẹ học sinh này họ ngại nói những điều sai của con em họ
vì thế giáo viên chủ nhiệm phải có biện pháp khích lệ, khen ngợi các em sau đó mới lồng
một vài khuyết điểm của các em, tránh nêu hoàn toàn hoặc một loạt khuyết điểm thì phụ
huynh sẽ có sự mặc cảm, hoặc nảy sinh sự tiêu cực, buông xuôi, dẫn đến không muốn phối
hợp với nhà trường trong việc giúp đỡ các em thược hiện tốt nội quy nhà trường.
Có thể thay đổi bằng sổ liên lạc của nhà trường hoặc bằng sổ liên lạc điện tử để
gia đình kịp thời nắm bắt được những thông tin thưởng nhật của các em từ đó có biện
pháp giúp đỡ các em nhanh nhất.
b.5 Kiểm tra, đánh giá và kết luận
- Công tác kiểm tra, đánh giá
Qua sự cố gắng nỗ lực nhiều năm qua trong công tác quản lý cũng như việc vận
dụng linh hoạt các biện pháp trên năm học 2018 - 2019 chúng tôi đã thu được kết quả rất
khả quan tại các trường THCS Ngô Văn Cấn, THCS Sơn Định, THCS Lê Hồng, THCS
Vĩnh Thành:
+ Khơng có hiện tượng học sinh phải đưa ra Hội đồng kỷ luật nhà trường;
+ Quan hệ thầy trò, bạn bè ngày càng được thắt chặt;
+ Uy tín nhà giáo được nâng cao, tạo được niềm tin trong phụ huynh học sinh.
- Kết luận
Điều quan trọng để làm tốt công giáo dục đạo đức học sinh khơng nên nơn nóng,
vội vàng mà phải luôn điềm tĩnh, vạch định kế hoạch rõ ràng về thời gian, về nội dung
công việc và biện pháp thực hiện công việc. Đồng thời luôn tranh thủ được sự giúp đỡ
của những nguồn lực khác trong nhà trường, từ phía gia đình học sinh và từ chính sự tích
cực của các em học sinh… Nhưng quan trọng nhất là lòng yêu nghề cùng với sự tâm
huyết của tập thể sư phạm trong nhà trường.

Chính vì vậy chúng tơi thiết nghĩ điều cần thiết nhất đối mỗi giáo là phải thật sự
mẫu mực, phải là tấm gương sáng từ nhận thức đến hành động, từ lời nói đến cử chỉ, điệu
bộ đến thái độ ứng xử hàng ngày… để học sinh noi theo.
Tóm lại, để làm tốt cơng giáo dục đạo đức học sinh đòi hỏi người giáo viên khơng
chỉ là một giáo viên dạy tốt văn hóa mà còn phải quan tâm đến sự phát triển ở học sinh cả
những giá trị đạo đức, thể chất, thẩm mĩ… của các em. Giáo dục đạo đức học sinh là cả
một quá trình rất cần sự nỗ lực của mỗi giáo viên cần biết lựa chọn và kết hợp sử dụng
các biện pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh. Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, bằng sự
vị tha, bao dung, độ lượng… chắc chắn sẽ thành công.
3.3 Khả năng áp dụng của giải pháp
Đề tài sáng kiến: “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh”. Có thể áp dụng
cho tất cả các trường trung học cơ sở trong tỉnh Bến Tre và các tỉnh khác ở khu vực.
3.4 Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp
a. Kết quả thu được:
Sau học kỳ I năm học 2018 - 2019, các trường đạt được những thành tích như sau:

9


Kết quả: Hạnh kiểm:
Trường

Năm học

Xếp loại
THCS
TỐT
Ngơ văn
KHÁ
cấn

T.BÌNH
THCS
TỐT
Sơn
KHÁ
Định
T.BÌNH
THCS
TỐT
Lê Hồng
KHÁ
T.BÌNH
THCS
TỐT
Vĩnh
KHÁ
Thành
T.BÌNH

Tăng so với
2017-2018
TL %

2018-2019
SL
334
52
0
457
38

TL %
86.53
13.47
0
92.3
7.7

493
42
0
1284
132
0

92.2
7.8

4.16

Giảm so với
2017-2018
TL %
3.92

2.3

Ghi chú

0.24

0,1

3.8
0.48

89.6
9.1

2,7

0,2,8

b. Những cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến:
Toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh và phụ huynh học sinh của các
trường THCS Ngô Văn Cấn, THCS Sơn Định, THCS Lê Hồng, THCS Vĩnh Thành, cùng
với quan tâm giúp đở của chính quyền địa phương.
4. Tài liệu kèm theo gồm:
- Hình ảnh minh chứng: khơng (bản);
- Bản tính tốn: khơng (bản);
- Các tài liệu khác: không (bản).

10

Chợ Lách, ngày

tháng 02 năm 2019