Tổng hợp Tác giả, tác phẩm, nội dung, nghệ thuật, tóm tắt các tác phẩm văn thi THPT Quốc Gia

CÁC TÁC GIẢ - TÁC PHẨM VĂN HỌC 12
TÁC GIẢ
Quang
Dũng

Tố Hữu

ĐẶC ĐIỂM SÁNG TÁC

Hồn thơ phóng khống, hồn hậu,
lãng mạn, tài hoa.
Tây Tiến

Thơ TH vừa mang tính trữ tình
chính trị sâu sắc, vừa mang tính Việt Bắc
dân tộc đậm đà.
Là lá cờ đầ trong thơ ca cách mạn
Việt Nam.

-Tính trữ tình chính luận.
Nguyễn
- Có sự kết hợp hài hịa giữa cảm
Khoa Điềm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng
của người trí thức về đất nước,
con người VN.

Xuân
Quỳnh

Hồ Chí

TÁC
PHẨM

1948

1954

Đ. trích
“Đất nước”
(Trường ca 1971
Mặt đường
khát vọng)

Thơ XQ là tấm lòng của 1 tâm
hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn
nhiên tươi tắn, vừa chân thành
Sóng
đắm thắm và ln da diết khát
vọng về hạnh phúc bình dị đời
thường.
-

NĂM
ST

Coi văn nghệ là vũ khí chiến

Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

1967

NỘI DUNG

NGHỆ THUẬT

Bài thơ đã khắc họa thành cơng
hình tượng người lính Tây Tiến trên
nền cảnh núi rừng miền Tây hùng vĩ,
dữ dội. Đó là hình tượng người lính
mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi
tráng.

- Cảm hứng và bút pháp lãng mạn.
- Cách sử dụng ngôn từ đặc sắc: các
từ chỉ địa danh, từ tượng hình, từ Hán
Việt,…
- Kết hợp chất nhạc và chất họa

Bản anh hùng ca về cuộc kháng
Bài thơ đậm đà tính dân tộc, tiêu biểu
chiến; bản tình ca về nghĩa tình cách cho phong cách thơ Tố Hữu.
mạng và kháng chiến.

-Những cảm nhận mới mẻ về ĐN.
-Tư tưởng ĐN của Nhân dân.

- Sử dụng chất liệu văn hóa dân gian:
ngơn từ, hình ảnh bình dị, dân dã, giàu
sức gợi.
(qua đó khơi dậy lịng u nước, tự

- Giọng điệu thơ biến đổi linh hoạt.
hào dân tộc, tự hào về nền văn hóa
- Sức truyền cảm lớn từ sự hịa quyện
đậm đà bản sắc Việt Nam)
của chất chính luận và chất trữ tình.
Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ - Thể thơ 5 chữ truyền thống; cách ngắt
trong t.yêu hiện lên qua hình tượng nhịp, gieo vần độc đáo, giàu sức liên
sóng: tình u thiết tha, nồng nàn, tưởng.
đầy khát vọng và sắt son chung thủy, - Xây dựng hình tượng ẩn dụ, giọng thơ
vượt lên mọi giới hạn của đời người. tha thiết…
Là áng văn chính luận mẫu mực, thể
hiện rõ phong cách nghệ thuật trong
1


Minh
-

Nguyễn
Tuân

đấu phụng sự cho sự nghiệp Tuyên ngôn 1945
cách mạng.
độc lập
Ln coi trọng tính chân thật
và tính dân tộc của văn học.
Đặc biệt chú trọng đến đối
tượng và mục đích tiếp nhận
để quyết định nội dung và
hình thức của tác phẩm.

- Ơng là mợt nghệ sĩ tài hoa,un
bác, phong cách nghệ thuật độc
đáo: Luôn tiếp cận cuộc sống từ
Người lái 1960
góc độ tài hoa un bác ở phương
đị sơng Đà
diện văn hố, nghệ thuật.
- Ngịi bút phóng túng và có ý
thức sâu sắc về cái tơi cá nhân.

-Có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa
chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị
luận sắc bén với suy tư đa chiều
được tổng hợp từ vốn kiến thức
Ai đã đặt
Hoàng Phủ sâu rộng về nhiều lĩnh vực,
tên cho
Ngọc
- Lối viết hướng nội, xúc tích, mê dịng sơng
Tường đắm và tài hoa tạo cho thể loại bút
kí một phong cách riêng, đem đến
những đóng góp mới cho nền văn
xuôi Việt Nam hiện đại
Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

1981

- Tun ngơn Độc lập là một văn văn chính luận của Bác:
kiện lịch sử vơ giá tuyên bố trước + Lập luận: chặt chẽ, thống nhất từ

quốc dân đồng bào và thế giới về đầu đến cuối (dựa trên lập trường quyền
quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt lợi tối cao của các dân tộc)
Nam và khẳng định quyết tâm bảo vệ + Lí lẽ: xuất phát từ tình u cơng lí,
nền độc lập, tự do ấy.
thái độ tôn trọng sự thật, dựa vào lẽ
- Kết tinh lí tưởng đấu giải phóng phải và chính nghĩa của dân tộc.
dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc + Dẫn chứng: xác thực, lấy ra từ sự
lập, tự do.
thật lịch sử
- Là một áng văn chính luận mẫu + Ngôn ngữ: đanh thép, hùng hồn, chan
mực.
chứa tình cảm, cách xưng hơ bộc lộ tình
cảm gần gũi.
- Những ví von, so sánh, liên tưởng,
- Giới thiệu, khẳng định, ngợi ca vẻ tưởng tượng độc đáo, bất ngờ và rất thú
đẹp của thiên nhiên và con người lao vị.
động ở miền Tây Bắc của Tổ quốc. - Từ ngữ phong phú, sống động, giàu
- Thể hiện tình yêu mến, sự gắn bó hình ảnh và có sức gợi cảm cao.
thiết tha của Nguyễn Tuân đối với
- Câu văn đa dạng, nhiều tầng, giàu
đất nước và con người Việt Nam.
nhịp điệu, lúc thì hối hả, gân guốc, khi
thì chậm rãi, trữ tình…
- Thể loại bút kí
- Văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế
Thể hiện những phát hiện, khám
và tài hoa.
phá sâu sắc và độc đáo về sông
- Sức liên tưởng kì diệu, sự hiểu biết
Hương; bộc lộ tình yêu tha thiết, sâu

lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà phong phú về kiến thức địa lý, lịch sử,
văn hố nghệ thuật và những trải
văn đối với dịng sông quê hương,
nghiệm của bản thân
với xứ Huế thân thương.
- Ngơn ngữ phong phú, giàu hình ảnh,
giàu chất thơ, sử dụng nhiều phép tu tư
2


như: So sánh, nhân hố, ẩn dụ, ...
Tơ Hồi
-

Kim Lân

-

Có vốn hiểu biết phong phú,
sâu sắc về phong tục tập quán
của nhiều vùng miền trên cả Vợ chồng A 1952
nước.
phủ
Tô Hồi ln hấp dẫn người
đọc bởi lối trần thuật hóm
hỉnh, sinh động của người
từng trải với vốn từ vựng giàu
có,...

Kim Lân là cây bút truyện

ngắn.
Thế giới nghệ thuật của ông Vợ nhặt
thường là khung cảnh nơng
thơn hình tượng người nơng
dân. Đặc biệt ơng có những
trang viết đặc sắc về phong
tục và đời sống thôn quê. Kim
Lân là nhà văn một lòng một
dạ đi về với "đất" với "người"
với "thuần hậu nguyên thuỷ"
của cuộc sống nông thôn.

Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

1954

-Nghệ thuật xây dựng nhân vật có nhiều
điểm đặc sắc.(miêu tả tâm lí nv)
Tố cáo tội ác của bọn phong kiến, -Trần thuật uyển chuyển, linh hoạt;
thực dân; thể hiện số phận đau khổ cách giới thiệu nhân vật đầy bất ngờ, tự
của người dân lao động miền núi;
nhiên mà ấn tượng; kể chuyện ngắn
phản ánh con đường giải phóng và gọn, dẫn dắt tình tiết khéo léo.
ngợi ca vẻ đẹp, sức sống tiềm tàng, -Biệt tài miêu tả thiên nhiên và phong
mãnh liệt của họ.
tục, tập quán của người dân miền núi.
-Ngôn ngữ sinh động, chọn lọc và sáng
tạo, câu văn giàu tính tạo hình và thấm
đẫm chất thơ,…
a. Xây dựng được tình huống truyện

độc đáo:
- Tình huống truyện: Tràng nghèo,
Tố cáo tội ác của bọn thực dân,
xấu, lại là dân ngụ cư, giữa lúc đói khát
phát xít đã gây ra nạn đói khủng
khiếp năm 1945 và khẳng định: ngay nhất, khi cái chết đang cận kề (bức
trên bờ vực của cái chết, con người tranh nạn đói) lại “nhặt” được vợ, có vợ
theo.
vẫn hướng về sự sống, tin tưởng ở
tương lai, khát khao tổ ấm gia đình - Giá trị của tình huống: Tình huống
và thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.
éo le này là đầu mối cho sự phát triển
của truyện, tác động đến tâm trạng,
hành động của các nhân vật (người dân
xóm ngụ cư, mẹ Tràng và ngay cả
Tràng) và thể hiện chủ đề của truyện.
b. Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn;
dựng cảnh sinh động, có nhiều chi tiết
đặc sắc.
3


c. Nhân vật được khắc họa sinh động,
đối thoại hấp dẫn, ấn tượng, thể hiện
tâm lí tinh tế.
d. Ngơn ngữ một mạc, giản dị nhưng
chắt lọc và giàu sức gợi.

Nguyễn
Trung

Thành

Ông là nhà văn có những tác
Rừng xà nu 1965
phẩm viết hay nhất về đất và
người Tây Nguyên trong hai cuộc
kháng chiến

Nguyễn Thi (1928 – 1968) là
một trong những cây bút văn xi
hàng đầu của văn nghệ giải phóng
miền Nam thời kí chống Mĩ cứu
nước. Ơng gắn bó sâu sắc với
Nguyễn Thi nhân dân Nam Bộ và thực sự trở Những đứa 1966
thành nhà văn của người dân Nam con trong
Bộ. Nguyễn Thi cũng là cây bút gia đình
có năng lực phân tích tâm lí sắc
sảo.
Nhân vật của Nguyễn Thi có cá
tính riêng nhưng tất cả đều có
những đặc điểm chung "rất
Nguyễn Thi".
Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

Thơng qua câu chuyện về những
con người (cụ Mết, Tnú, Dít, Mai, bé - Lời văn trau chuốt, giàu hình ảnh.
Heng,...) ở một bản làng hẻo lánh,
- Nhân hóa, ẩn dụ.
bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn, - Lối nói đậm màu sắc Tây nguyên.
xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một

vấn đề có ý nghĩa lớn lao của dân tộc
và thời đại: Để cho sự sống của đất
nước và nhân dân mãi trường tồn,
khơng có cách nào khác hơn là phải
cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí
chống lại kẻ thù tàn ác.
- Tình huống truyện: Việt-một chiến sĩ
Qn giải phóng-bị thương phải nằm lại
chiến trường. Truyện kể theo dòng nội
Qua câu chuyện về những con
tâm của Việt khi liền mạch(lúc tỉnh),
người trong một gia đình nơng dân
Nam Bộ có truyền thống yêu nước, khi gián đoạn(lúc ngất) của người trong
cuộc làm câu chuyện trở nên chân thật
căm thù giặc, thủy chung với quê
hương, với CM, nhà văn khẳng định: hơn; có thể thay đổi đối tượng, khơng
sự hịa quyện giữa tình cảm gia đình gian, thời gian, đan xen tự sự và trữ
và tình yêu nước; giữa truyền thống tình.
gia đình và truyền thống dân tộc đã
- Chi tiết được chọn lọc vừa cụ
tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của
thể vừa giàu ý nghĩa, gây ấn tượng
con người VN, dân tộc VN trong
mạnh. Ngơn ngữ bình dị, phong phú,
cuộc kháng chiến chống Mỹ-cứu
giàu giá trị tạo hình và đậm sắc thái
nước.
Nam bộ.
4

Ông được xem là cây bút mở
Nguyễn
Chiếc
đường tài hoa và tinh anh nhất của
Minh Châu
thuyền
văn học thời kì đổi mới.
ngồi xa
Nguyễn Minh Châu ln khao
khát tìm hiểu những hạt ngọc ẩn
giấu bên trong mỗi con người.

1983

Là một tài năng đa dạng
nhưng kịch là phần đóng góp đặc Hồn
Lưu Quang sắc nhất. Ông được coi là một Trương Ba, 1981
Vũ
da hàng
trong những hiện tượng đặc biệt
Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

- Giọng văn chân thật, tự nhiên,
nhiều đoạn gây xúc động mạnh…
- Truyện đậm chất sử thi
a. Xây dựng tình huống truyện:
- Độc đáo, hấp dẫn, mang ý nghĩa
khám phá, phát hiện về đời sống
Chiếc thuyền ngoài xa thể hiện  Tình huống được đẩy lên cao trào và

những chiêm nghiệm sâu sắc của ngày càng xoáy sâu để thể hiện tính
nhà văn về nghệ thuật và cuộc đời: cách con người và cuộc đời.
nghệ thuật chân chính phải ln gắn b. Nghệ thuật kể chuyện: sinh động
với cuộc đời, vì cuộc đời; người nghệ - Người kể chuyện: là nhân vật Phùng
sĩ cần phải nhìn nhận cuộc sống và  tạo ra điểm nhìn trần thuật sắc sảo,
con người một cách tồn diện, sâu có khả năng khám phá đời sống; lời kể
sắc. Tác phẩm cũng rung lên hồi khách quan, chân thực, thuyết phục
chng báo động về tình trạng bạo - Ngôn ngữ nhân vật: phù hợp với
lực gia đình và hậu quả khơn lường đặc điểm tính cách của từng người
của nó.
+ Giọng điệu lão đàn ơng: thô bỉ, tàn
nhẫn, tục tằn, hung bạo
+ Những lời của người đàn bà: dịu
dàng, xót xa khi nói với con, đớn đau
và thấu trải lẽ đời khi nói về mình
+ Lời của Đẩu: giọng điệu của người
tốt bụng, nhiệt thành.
 Góp phần khắc sâu thêm chủ đề - tư
tưởng của truyện.
- Sáng tạo cốt truyện dân gian
Một trong những điều quý giá nhất
- Nghệ thuật dựng cảnh, dựng
của mỗi con người là được sống là đối thoại, độc thoại nội tâm.
mình, sống trọn vẹn với những giá trị
- Hành động của nhân vật phù
5


của sân khấu, một trong những thịt.
nhà soạn kịch tài năng nhất của

văn học Việt Nam hiện đại.

Gv: Phạm Thị Mỵ - Chúc các em đạt kết quả cao trong các kì thi tới!

mình có và theo đuổi. Sự sống chỉ
hợp với hồn cảnh, tính cách, góp phần
thật sự có ý nghĩa khi con người
phát triển tình huống,…
được sống trong sự hài hòa tự nhiên
giữa thể xác và tâm hồn.

6