ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƯỜNGĐẠIHỌCGIÁODỤC
NGUYỄNTHỊTHÚY
TUYỂNCHỌN,XÂYDỰNGVÀSỬDỤNGCÁCTHÍNGHIỆMHĨAHỌC,BÀITẬ
PTHỰCNGHIỆMĐỂTẠOHỨNGTHÚVÀRÈNLUYỆN
TƯDUYCHOHỌCSINHQUADẠYHỌCPHẦNPHIKIM,HĨA
HỌC10NÂNGCAO
LUẬNVĂNTHẠCSĨSƯPHẠMHĨAHỌC
HÀNỘI–2016
ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƯỜNGĐẠIHỌCGIÁODỤC
NGUYỄNTHỊTHÚY
TUYỂNCHỌN,XÂYDỰNGVÀSỬDỤNGCÁCTHÍNGHIỆMHĨAHỌC,BÀITẬ
PTHỰCNGHIỆMĐỂTẠOHỨNGTHÚVÀRÈNLUYỆN
TƯDUYCHOHỌCSINHQUADẠYHỌCPHẦNPHIKIM,HĨA
HỌC10NÂNGCAO
LUẬNVĂNTHẠCSĨSƯPHẠMHĨAHỌCCHUNN
GÀNH:LÝLUẬNVÀPHƯƠNGPHÁPDẠYHỌC
BỘMƠNHĨAHỌCMãs
ố:60140111
Ngườihướngdẫnkhoahọc:GS.TS:LÂMNGỌCTHIỀM
HÀNỘI–2016
LỜICẢMƠN
Luậnvănđ ư ợ chồnthànhtạiĐạih ọcGiáod ụcdướis ựhướngd ẫnkhoahọcc
ủaGS–
TSLâmNgọcThiềm.Tơixinbàytỏlịngkínhtrọngvàbiếtơnsâusắcvềsựhướngdẫntận
tìnhvàđầytâmhuyếtcủathầy trongsuốtqtrìnhthựchiệnvàhồnthiệnluậnvăn.
Tơixinchânthànhcảmơncácthầygiáo,cơgiáotrongtrườngĐạihọcGiáod ục–
Đạih ọcQ u ốcgiaHàNộiđãt r ự ctiếpgiảngd ạychotơitrongsuốtkhóahọc.
Tơicũngxindànhtớigiađình,đồngnghiệp,bạnbè,cácemhọcsinhđãđộngviên,
giúpđỡ,chiasẻ khókhăntrongsuốtthờigianthựchiệnluậnvăn.
Cuốicùng,tơixincảmơnphịngĐàotạotrườngĐạiHọcGiáodục–
ĐạihọcQuốcgiaHàNội,cảmơnbangiámhiệucáctrườngTHPTMỹĐứcB,THPTTù
ngThiệnđãtạođiềukiệnđểtơitiếnhànhđiềutrathựctrạngvàthựcnghiệmsưphạm.
Mặcdùđãcốgắngnhưngdothờigiancóhạn,nênchắcchắnnộidungluậnvăncị
nnhiềuthiếusót.Tơirấtmongtiếptụcnhậnđượcsựđónggópqbáucủacácthầycơ
,củacácbạnđồngnghiệpđểđềtàiđượchồnthiệnhơnvàhyvọngrằngđềtàicóthểđư
ợcứngdụngvàothựctiễngiảngdạysaunày.
HàNội, ngày20tháng10năm 2016
Tácgiả
NguyễnThịThúy
DANHMỤCCHỮVIẾTTẮT
BTTN
:
BàitậpthựcnghiệmDD
:
Dungdịch
ĐC
:
Đốichứng
GV
:
Giáoviên
HS
:
Họcsinh
HT
:
Hiệntượng
PPDH
:
PhươngphápdạyhọcPTN :
PhịngthínghiệmPTHH
:
PhươngtrìnhhóahọcSGK :
SáchgiáokhoaTHHH
:
ThínghiệmhóahọcTHPT :
Trunghọcphổthơng
TN
:
TN
:
Thínghiệm(chương2)
Thựcnghiệm(chương3)TNBD
:
ThínghiệmbiểudiễnTNSP
:
Thựcnghiệmsưphạm
MỤCLỤC
Lờicảmơn.......................................................................................................i
Danhmụcchữviếttắt........................................................................................ii
Mụclục...........................................................................................................iii
Danhmụccácbảng..........................................................................................vi
Danhmụccácbiểuđồ.......................................................................................vii
MỞĐẦU.......................................................................................................1
CHƯƠNGI:CƠSỞLÝLUẬN VÀTHỰC TIỄNCỦAĐỀTÀI6
1.1. Dạyhọcvàvaitrịcủadạyhọc.....................................................................6
1.1.1. Kháiniệmdạyhọc..................................................................................6
1.1.2.Vaitrịcủaqtrìnhdạyhọcđốivớisựpháttriểntrítuệ...................................6
1.2. Hứngthútronghọctập................................................................................6
1.2.1. Kháiniệmvềhứngthú............................................................................6
1.2.2.Biểuhiệncủahứngthú.............................................................................7
1.2.3.Vaitrịcủahứngthútronghọctập...............................................................8
1.2.4.Phươngphápkíchthíchhứngthú...............................................................9
1.3. Tưduyvàsựrèn luyệntưduytrongdạyhọc..................................................10
1.3.1. Kháiniệm.............................................................................................10
1.3.2. Cácthaotáccủatưduytrongdạyhọc.........................................................10
1.3.3. Tầmquantrọngcủaviệcpháttriểntưduy..................................................12
1.4. Thínghiệmhóahọc vàbàitậpthựcnghiệm..................................................12
1.4.1. Thínghiệmhóahọc................................................................................12
1.4.2. Bàitậpthựcnghiệm................................................................................14
1.4.3. Vaitrịcủathínghiệmhóahọcvàbàitậpthựcnghiệmtrongviệctạohứngthúvàrè
nluyệntưduychohọcsinh..................................................................................17
1.5.Thực trạngviệc sử dụngthínghiệmhóa họcvà bàitậpthựcnghiệmởmột
sốtrườngTHPTtrênđịabànthànhphốHàNội..............................................................18
Tiểukếtchương1.....................................................................................................20
CHƯƠNG2 :TUYỂNCHỌNXÂYDỰNG,S ỬDỤNGH ỆTHỐNGTHÍNGHIỆMHĨAHỌC,BÀITẬ
PTHỰCNGHIỆMĐỂTẠOHỨNGT H Ú H ỌCTẬPVÀR È N LUYỆ
NT Ư DUYCHO
HỌCSINHQUADẠYHỌCCHƯƠNGHALOGENVÀCHƯƠNGOXILƯUHUỲNH...............................................................................................21
2.1. Cơs ở c ủ a v i ệ c xâydựng h ệ t h ố n g t h í n g h i ệ m h ó a h ọ c v à b à i t ậ p t h ự c n g h
iệ m trongdạyhọchóahọc.........................................................................................21
2.1.1. Cơsởcủaviệcxâydựnghệthốngthínghiệmhóahọc...........................................21
2.1.2. Cơsởcủaviệcxâydựnghệthốngbàitậpthựcnghiệm..........................................23
2.1.3. ucầucủachươngHalogenvàchươngOxi –Lưuhuỳnh..................................23
2.2. Xâydựnghệthốngthínghiệmhóahọcđểtạohứngthúvàrènluyệntư
duychohọcsinh.......................................................................................................25
2.2.1. Xây dựnghệthốngthínghiệmbiểudiễn..................................................25
2.2.2.X â y dựngcácthínghiệmvui...........................................................................43
2.3. Xâydựnghệthốngbàitậpthựcnghiệmđểtạohứngthúvàrènluyệntư
duychohọcsinh.......................................................................................................49
2.3.1...................................................................................................................... Bài
tậphóahọcthựcnghiệmđượcthựchiệnbằngthínghiệm.................................................49
2.3.2...................................................................................................................... B
àitậpthựcnghiệmđượcthựchiệnbằngthínghiệmmơphỏng,quacácb ă n g hình,máyvití
nhvớicácthínghiệmphứctạp.....................................................................................50
2.3.3.Bàitậpthựcnghiệmđượctiếnhànhquahìnhvẽ.....................................................54
2.3.4. Bàitậpthựcnghiệmđượcdiễntảbằnglýthuyếtvàhọcsinhvậndụng
lýthuyếtđãhọcđểgiải...............................................................................................59
2.3.5. Bàitậpthựcnghiệmđượcứngdụngtrongthựctiễn..............................................62
2.4. Phươngphápsửdụngthínghiệmhóahọcvàbàitậpthựcnghiệmđểtạo
hứngthúhọctậpvàrènluyệntưduychohọc sinh...........................................................65
2.4.1. Phươngphápsửdụngthínghiệmhóahọcđểtạohứngthúvàrènluyện
tưduychohọcsinh....................................................................................................65
2.4.2. Phươngphápsửdụngbàitậpthựcnghiệmđểtạohứngthúvàrènluyện
tưduychohọcsinh....................................................................................................67
Tiểukếtchương2.............................................................................................82
CHƯƠNG3.THỰC NGHIỆMSƯPHẠM..................................................83
3.1. Mụcđích, nhiệmvụthựcnghiệm...............................................................83
3.1.1. Mụcđíchthựcnghiệmsưphạm...............................................................83
3.1.2. Nhiệmvụthựcnghiệmsưphạm...............................................................83
3.2. Phươngpháp, nộidungvàđốitượngthựcnghiệm........................................83
3.2.1. Phươngphápthựcnghiệm......................................................................83
3.2.2.Nộidungthựcnghiệmsưphạm.................................................................84
3.2.3. Đốitượng..............................................................................................84
3.3. Tiếnhànhthựcnghiệm..............................................................................84
3.4. Phântích,đánhgiákếtquảthựcnghiệmsưphạm..........................................85
3.4.1. Phântíchđịnhlượngkếtquảthựcnghiệm.................................................85
3.4.2. Kiểmđịnhkếtquảthựcnghiệm...............................................................93
Tiểukếtchương3.............................................................................................98
KẾTLUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..............................................................99
TÀILIỆU THAMKHẢO.............................................................................101
PHỤLỤC......................................................................................................103
DANHMỤCCÁCBẢNG
Bảng1.1.MứcđộsửdụngBTTNvàTNHHtrongdạyhọccủagiáoviên.................................18
Bảng3.1. Phânphốitầnsốhọcsinhđạtđiểmxi( k ếtquảTNSP–bàisố1).....................88
Bảng3.2. Phânphốitầnsố, tầnsuấtvàtầnsuấtlũytíchbàisố1...................................88
Bảng3.3. Phânphốitầnsốhọcsinhđạtđiểmxi(k ếtquảTNSP–bàisố2)....................90
Bảng3.4. Phânphốitầnsố, tầnsuấtvàtầnsuấtlũytíchbàisố2...................................91
Bảng3.5. Phânphốitầnsố, tầnsuấtvàtầnsuấtlũytíchtổnghợp................................93
Bảng3.6.Số%họcsinhđạtđiểmgiỏi,khá,trungbìnhvàyếu.........................................94
Bảng3.7.Tổnghợpcácthamsốđặctrưngtrongbàikiểmtra..........................................94
Bảng3.8. Bảngkiểmđịnhgiảthuyếtthốngkêsốtrungbìnhcộnggiảthuyết
H0các bàikiểmtraTNsưphạm..............................................................................96
Bảng3.9. BảngHopkin.......................................................................................97
Bảng3.10.SosánhlớpTNvàlớpĐC......................................................................98
Bảng3.11.Giátrịpvàhệsốảnhhưởng....................................................................98
DANHMỤCĐỒTHỊ,HÌNH, BIỂU ĐỒ
Hình1.1.SơđồđiệnphândungdịchNaCl.................................................................16
Hình1.2.SơđồthínghiệmđiềuchếSO2....................................................................16
Hình2.1. Tínhtẩymàucủacloẩm............................................................................27
Hình2.2.Điềuchếvàthukhíclo...............................................................................28
Hình2.3. O2t á c dụngvớiMg...................................................................................32
Hình2.4.ĐiềuchếSO2............................................................................................38
Hình2.5. Nhơmphảnứngvớiiot.............................................................................45
Hình2.6. Thínghiệmngọnlửaphátrâmthanh........................................................47
Hình2.7.Thínghiệmđiềuchếkhíclo.................................................................................50
Hình2.8. Cáchthukhíclo.......................................................................................51
Hình2.9. Thínghiệmđiềuchếkhíclo......................................................................51
Hình2.10. Điềuchếkhíoxi.....................................................................................53
Hình2.11.Điềuchếkhíclo......................................................................................53
Hình2.12.BìnhđiệnphânđểđiềuchếCl2,H2,NaOH.................................................54
Hình2.13. Điềuchếkhíoxi.....................................................................................54
Hình2.14.ThínghiệmNa+Cl2................................................................................55
Đồthị3.1.Đườnglũytíchbàikiểmtra số1.................................................................89
Hình3.2. Biểuđồbiểudiễntầnsuấtđiểmsốbàikiểmtra số1.......................................89
Đồthị3.3.Đườnglũytíchbàikiểmtra số2.................................................................91
Hình3.4. Biểuđồbiểudiễntầnsuấtđiểmsốbàikiểmtra số2.......................................92
Đồthị3.5.Đườnglũytíchtổnghợp...........................................................................93
Biểuđồ3.6.Biểuđồsosánhkếtquảhọctập(phầntổnghợp)...........................................94
MỞĐẦU
1. Lídochọnđềtài
NghịquyếtTrungương8KhóaXIđãnóirằn
g:“Đốivớigiáodụcphổthơng,tậptrungpháttriểnt
rítuệ,thểchất,hìnhthànhphẩmchất,nănglựccơng
dân,pháthiệnv à b ồidư ỡ n g n ă n g k h i ế u , địnhh
ư ớ ngn g h ềnghiệpc h o h ọcs i n h . N â n gc a o chất
lượnggiáodụctồndiện,chútrọnggiáodụclýtư
ởng,truyềnthống,đạođức,lốisống,ngoại
ngữ,tinhọc,nănglựcvàkỹnăngthựchành,vậndụng
kiếnthứcvàothựctiễn.Pháttriểnkhảnăngsángtạo,t
ựhọc,khuyếnkhíchhọctậpsuốtđời.”
Sựđổimớigiáo dục nhằmtạoranhững con
người tồn diện có phẩmchất đạođ ứ c,cósức
khỏe, cótrithứcvà năng độngsángtạo. Trong
đóđổimớiphươngphápd ạyhọcđượchiểulàtổchứ
ccáchoạtđộngchongườihọc,từđókhơidậyvàth
úcđẩ ylịnghammuốn,
pháttriểnnhucầutìmtịi,khámphá,pháthuykhảnăn
gtựhọcc ủahọ.Trướcvấnđềđó,ngườigiáoviênp
hảikhơngngừngtìmtịi,khaithác,xâydựngh o ạt
đ ộ ng,v ậnd ụngc á c p h ư ơ n g p h á p mớiđ ể p h á
t huyt í n h t í c h c ực,c h ủđộng,sángtạo,nângcao
nhậnthức,pháttriểntưduysángtạovàgâyhứngthú
họctậpcủangườihọc.
Trongtrườngphổthơng, thínghiệmgiú
phọcsinhlàmquen vớinhữngtínhchất,mốiliê
nhệvàquanhệcótínhquyluậtgiữacácđốitượn
gnghiêncứu,giúplà m cơsởđểnắmvữngcácquy
luật,cáckháiniệm
khoahọcvàbiếtcáchkhaithácc h ú n g . T h í n g h i
ệmh o á h ọcc ò n g i ú p h ọcs i n h c ó k h ản ă n g v ậ
nd ụngn h ữngquátrình nghiên c ứutrongnhà t
r ư ờ ng,t ro ng ph ịn g thínghiệmvàophạmvir ộ
ngr ã i tr on gcáclĩnhvựchoạtđộngcủaconngườ
i.ĐốivớibộmơnHốhọc,thínghiệmđ ó n g một
vaitrịđặcbiệtquantrọngnhưmộtbộmơnkhơ
1
ngthểthiếu,khơng
thểtá ch dờitrongq
trìnhdạyvàhọc.T
hínghiệmhốhọccị
ncótácdụngpháttri
ểnt ư duy,giáodụct
hếgiớiquanduyvật
biệnchứngvàcủng
cốniềmtinkhoahọ
cc ủahọcsinh.
Bàitậphóahọ
cthựcnghiệmlàmột
trongsốloạibàitậpc
ótácdụngcủngcốlý
thuyết,rènluyệnkỹn
ăngkỹxảothựchành
,cóýnghĩalớntrong
việcgắnliềnlýthuyế
tvà thực hành. Loại
bàitậpnàyvừamang
tính
chấtlý
thuyếtvàtính chất
thựch à n h . Mốiqu
anhệhữucơđượcth
ểhiệnrõkhigiảibàit
ậpnày.Muốngiảibà
itậpn à y họcsinhcầ
nnắmvữnglýthuyế
t,vậndụnglýthuyế
tđểvạchphươngá
ngiảiquyếtvàvậnd
ụngkỹxảothựchành
đểthựchiệnphươngá
nđãvạchra.
nộidungthựchànhv à bàitậpthựcnghiệmtron
gdạyhọchóa h ọcgiúprè nluy ệnkĩnă ng thựch
ành,p h á t triểntưduy.Tronghoạt
độngdạyhọcnóichungvà
hoạtđộngdạyhọc
hóahọc
Hóahọclàmột
bộmơnkhoahọcthự
cnghiệm,việctăng
2
nóiriêng,hứng thúhọctập là động lực thúcđẩytính tích cực, tựgiác
tronghọctập,lịngsaymê,hamhiểubiếttrithứckhoahọc.
Nộidungchươngtrìnhsáchgiáokhoa10bancơbảnvànângcaođãđưaranhữ
ngthínghiệmbằnghìnhvẽvàcóthêmti ếtthựchành,nhưngthí nghiệmhọcsinhđ
ượclàm
vàtheodõitừthầycơgiáocịnhạnchế,nênviệchìnhthànhkỹnăngthựchànhthínghiệmcũn
ghạnchế.Vìvậy,songsongvớiviệcsửdụngthínghiệmthìgiáoviênnênđưacácbàitậpthựcn
ghiệmđểđạthiệuquảdạyhọccao.
Từnhữnglýdotrên,tơichọnđềtài:“Tuyểnchọn,xâydựngvàsửdụngcácthí nghiệ
mhóahọc,bàitậpthựcnghiệmđểtạohứngthúvàrèn
luyệntưduychohọcsinhquadạyhọcphầnphikim,Hóahọc10nângcao”.
2. Lịchsửvấnđềnghiêncứu
Hiệnnayđãcómộtsốđềtài:
- TạohứngthúchohọcsinhyếukémtrongqtrìnhdạyhọcphầnPhiKimHó a học10-THPT;củaNguyễnThịVân,TrườngĐHGiáoDục.
- Mộtsốbiệnpháptạohứngthúgópphầnnângcaokếtquảhọctậpchohọcs i n h ph
ầnPhikimHóahọc10-THPT;củaĐặngThanhTrung,TrườngĐHGiáodục.
- Sửdụngthínghiệmvuivàảothuậthóahọcnhằm:Nângcaohứngthúhọctậphóa
họcchohọcsinhphổthơng-củaHồngThịMinhAnh,ĐạihọcSưphạmH à Nội(1995).
- Nângc a o n ă n g l ự cn h ậnt h ứcv à t ư d u y củah ọcs i n h t h ô n g q u a dạyh ọcc h
ư ơ ng S ự điệnl i h ó a h ọc1 1 c h ư ơ n g t r ì n h n â n g c a o ; c ủ aN g u y ễnT h ịH ư ờ ng,
TrườngĐạiHọcGiáoDục.
- Tuyểnchọn,xâydựngvàsửdụnghệthốngbàitậpthựcnghiệmnhằmnângc a o kiế
nthứckỹnăngthự chànhchohọcsinh11phầnphikim,NguyễnThịLanPhương,Tr
ườngĐHGiáoDục
Tuynhiên,chưacónhiềuđềtàisửd ụngbài tậpthựcnghiệmvàthínghiệmh ó
a họcđểtạohứngthúvàrènluyệntưduyquadạyhọcphầnphikimlớp10.
3. Mụcđíchnghiêncứu.
- Tuyểnchọn,xâydựnghệthốngcácthínghiệmbiểubiễn,thínghiệmhóahọcv u i vàcá
cdạngbàitậpthựcnghiệmvềhiệntượnghóahọctrongthiênnhiên,trongcuộcsốngtạohứn
gthúhọctậpchoHStrongcácgiờhọcHóahọc.
- Rènluyệnkhảnăngtưduysángtạo,kỹnăngthựchànhvàlàmthínghiệmh ó a h
ọc.
- GiúpHScóthêmkiếnthứcvềcáchiệntượnghóahọcđangxảyra.
- Sửdụngcóhiệu quảhệthốngthínghiệmvàbàitậpthực
nghiệmtronggiảngd ạyhóahọcởtrườngphổthơng.
4. Nhiệmvụnghiêncứu
4.1. Nghiêncứucácvấnđềcơsởlýluậncủađềtài
- NghiêncứuvềsựpháttriểntưduyvàhứngthúhọctậpcủaHStrong qtrìnhhọ
ctậpởtrườngphổthơng.
- VaitrịcủahứngthúhọctậpđốivớiqtrìnhlĩnhhộikiếnthứccủaHS.
- PhươngpháptạohứngthúhọctậpcủaHS.
4.2. Thiếtkếhệthốngthínghiệm,hệthốngbàitậpthựcnghiệmởcácbàitrongc h ư ơ n
g HalogenvàchươngOxi-Lưuhuỳnh.
4.3. Tiếnhànhthựcnghiệmsưphạm.
- Thựchiệngiảngdạycácbàihọcsửdụngthínghiệmhóahọcvàbàitậpthựcn gh iệm
- Kiểmtrathíđiểm,điềutra,đánhgiávàrútrabàihọcsưphạm.
4.4.Xửlýkếtquảthựcnghiệm,đưarakếtluận,đềxuất,kiếnnghịvàhồnthiệnluậnvăn.
5. Phạmvinghiêncứu
Nộid u n g n g h i ê n cứuđ ư ợ cgiớih ạnt r o n g h a i c h ư ơ n g : c h ư ơ n g h a l o g e
n v à c h ư ơ n g oxi–lưuhuỳnh..
Địabànthựcnghiệm:Khốilớp10trườngTHPTMỹĐứcB-MỹĐứcHàNộivàkhốilớp10trườngTHPTTùngThiện-SơnTây-HàNội.
Thờigianthựchiện:Từtháng11/2015đếntháng10/2016
6. Kháchthểvàđốitượngnghiêncứu
6.1. Kháchthểnghiêncứu
QtrìnhdạyhọchóahọcởtrườngtrunghọcphổthơngViệtNam.
6.2. Đốitượngnghiêncứu
- Hệthốnglýluậnvềhứngthúvàtưduycủahọcsinh.
- HệthốngthínghiệmhóahọcvàbàitậpthựcnghiệmtrongchươngHalogenv à chư
ơngOxi–Lưuhuỳnh.
- Hìnhthứcvậndụngcácthínghiệmhóahọc,bàitậpthựcnghiệmvàogiảngd ạyHó
ahọcởphổthơng.
7. Giảthuyếtkhoahọc
- Sửdụngcácthínghiệmhóahọcvàbàitậpthựcnghiệmtrongdạyhọchóahọcgiú
phọcsinhhứngthúhọctậpvàrènluyệntưduychohọcsinh.
8. Phươngphápnghiêncứu
8.1. Phươngphápnghiêncứulýluận
- Nghiêncứutàiliệulýluậndạyhọc,tàiliệupháttriểntưduy,kíchthíchhứngthúc h o h ọ
cs i n h , c á c t à i l i ệul i ê nq u a n đ ế nd ạyh ọcc h ư ơ n g H a l o g e n v à c h ư ơ n g OxiLưuhuỳnh.
- Nghiêncứutàiliệulýluậndạyhọccóliênquanđếnviệcsửdụngphươngp h á p d
ạyhọcmớinhằmkíchthíchhứngthúvàpháttriểntưduy.
- Nghiêncứunộidungkiếnthức,phânphốichươngtrình,sáchgiáoviên,tàiliệut
hamkhảo,cácchunđề….cóliênquanđếnphầnphikimHóahọc10.
8.2. Phươngphápnghiêncứuthựctiễn
Sửdụngphốihợpcácphươngphápsau:
- Phươngpháp
quansát:TiếnhànhquansátcáchoạtđộngdạyvàhọchóahọctạitrườngTHPTMỹĐứcnhằm
pháthiệnvấnđềnghiêncứu.
- Phươngp h á p đ à mtho ại:t r a o đ ổ ivớiG V v à H S đ ể t ì m hi ểuý k i ến,q u a n niệ
m,tháiđộ...củahọvềviệctổchứcdạyhọcmơnhóahọccósửdụngthínghiệmv à bàitậpthựcn
ghiệmởtrườngTHPT,vànhữngthuậnlợi,khókhănmàGVvàHSđãgặpphải.
- Phươngphápđiềutra:điềutrathựctrạngviệcsửdụngthínghiệmhóahọcvàb à i tậpth
ựctiễntrongdạyhọchóahọcởtrườngphổthơngtrênđịabànthànhphốH à Nội.
- Phươngphápthựcnghiệm:Dựavàogiảthuyếtkhoahọcđãđặtra,tiếnhànhthựcngh
iệmởmộtsốtrườngTHPTđểxemxéthiệuquảvàtínhkhảthicủaviệcd ạymơnhóahọcc
ósửdụngthínghiệmhóahọcvàbàitậpthựctiễntrongdạyhọcphầnphikimlớp10đãđượcxâ
ydựng.
8.3. Phươngphápxửlýthốngkêtốnhọc
Dùngđểphântíchvàxửlícácsốliệuthuđượcquađiềutravàthựcnghiệm.
9. Đónggópmớicủađềtài
- Tổngquanmộtcáchcóhệthốngcơsởlýluậnvềhứngthúvàpháttriểntưduychoh
ọcsinhTHPT.
- Xâydựnghệthốngcácthínghiệmhóahọc,bàitậpthựcnghiệmnhằmkíchthíchhứ
ngthúvàpháttriểntưduychohọcsinh.
- Sửdụng các thí nghiệmhóa học vàbài tậpthựcnghiệmmộtcách
đadạngvàp hong phútrongmọihìnhthứcdạyhọchóahọc,rènluyệnchoHSkhảnăngt
hựchà nh tốtcácthínghiệmhóahọc.
10. Cấutrúccủaluậnvăn
Ngồiphầnmởđầuvàkếtluậnnộidungcủaluậnvăngồm3chương:
Chương1.Cơsởlýluậnvàthựctiễncủađềtài
Chương2.Tuyểnchọnxâydựng,sửdụnghệthốngthínghiệmhóahọc,b à i tậpthựcnghiệmđểtạohứngthúh
ọctậpvàrènluyệntưduychohọcsinhquadạyhọcchươnghalogenvàchươngoxilưuhuỳnh
Chương3.Thựcnghiệmsưphạm
CHƯƠNG1
CƠSỞLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄNCỦAĐỀTÀI
1.1. Dạyhọcvàvaitrịcủadạyhọc
1.1.1. Kháiniệmdạyhọc
“Dạyhọclàm ộtq trình gồmtồnbộc á c th a o táccótổchứcvàcó địnhh ư ớ n
g giúpngườ ih ọct ừngbướ c c ó nănglựctư duyvànă nglực h à n h độngv ớimụcđíchc
hiếmlĩnhcácgiátrịtinhthần,cáchiểubiết,cáckỹnăng,cácgiátrịvănh ó a mànhânloạiđãđ
ạtđượcđểtrêncơsởđócókhảnănggiảiquyếtđượccácbàitốnthựctếđặtratrongtồnbộcuộ
csốngcủamỗingườihọc”.[9]
Dạyhọclàmộtqtrìnhtổchức,điềukhiểnhoạtđộnghọcnhằmhìnhthànhc h o ng
ườihọccótháiđộ,nănglực,phươngpháphọctậpvàýchíhọctậpđểhọtựk ha iphá
nhữngtrithứcphongphúcủa nhân loại.Điều đócũngcónghĩa:dạyhọclàd ạycáchhọc, cách
tiếpnhận
vàxửlý
thơng
tin,vận
dụng
chúng
vàoviệcgiảiquyếtc á c vấnđềtrongcuộcsống.
1.1.2. Vaitrịcủaqtrìnhdạyhọcđốivớisựpháttriểntrítuệ
Trongqtrìnhdạyhọcnóichung,họctậpnóiriêngkhơngphảichỉcómộtc h ức
năngtâmlíriênglẻnàođóthamgia,mànólàmộthoạtđộngthốngnhấtcủatồnbộnhân
cáchcá
nhân.Vìlẽđó,dạyhọc
khơngchỉảnhhưởngđếnsựpháttriểnnănglựctrítuệmàcịnảnhhưởngđếnsựpháttri
ểncácmặtkhácc ủanhâncáchnhư:nhucầunhậnthức,hứngthúhọctập,độngcơhọctập,l
ịnghamhiểubiết,khátvọngtìmtịi....
Trítuệnóiriêngvàcácchứcnăngtâmlýkhácnóichungđượcpháttriểnlạicóả n h hưởng
trở lạ iđế n q u á trình dạyhọc,quá t r ì n h lĩnhhộitrithức . N hờs ự phátt r iể n cácnăn
glựctrítuệcủahọcsinhgiúpchohọnắmkiếnthứctốthơn,đảmbảochất lượngcủahoạtđ
ộnghọctậpcaohơn.
Trongqtrìnhdạyhọcviệcnắmvữngtrithứcvàpháttriểntrítuệtácđộngqu alạih
ếtsứcchặtchẽ.Sựpháttriểntrítuệvừalàkếtquảlạivừalàđiềukiệncủaviệcnắmvữngtrithứ
ccủahoạtđộnghọctập.
1.2. Hứngthútronghọctập
1.2.1. Kháiniệmvềhứngthú.
- TheoquanniệmcủaA.G.Kovaliov:“Hứngthúhọctậpchínhlàtháiđộlựac h ọn
đặcbiệtcủachủthểđốivớiđốitượngcủahoạtđộnghọctập,vìsựthuhútvềmặttìnhcảmvàý
nghĩathựctiễncủanótrongđờisốngcủacánhân”.[12]
- PhạmMinhHạc–LêKhanh–
TrầnTrọngThủychorằng:“Khitacóhứngth úvềmộtcáigìđó,thìcáiđóbaogiờcũngđư
ợctthức,tahiểnghĩacủanóđốivớicuộcsốngcủata.Hơnnữaởtaxuấthiệnmộttình
cảmđặcbiệtđốivớinó,d o đóhứngthúlơicuốnhấpdẫnchúngtavềphíađốitượngcủ
anótạoratâmlýk h á t khaotiếpcậnđisâuvàonó”.[13]
- NguyễnQuangUẩnchorằng:“Hứngthúlàtháiđộđặcbiệtcủacánhânđốivớiđối
tượngnàođó,vừacóýnghĩađốivớicuộcsống,vừacókhảnăngmanglạikhốicảmcho
cánhântrongqtrìnhhoạtđộng.Kháiniệmnàyvừanêuđượcbảnc h ấ t cửahứngthú,vừag
ắnhứngthúvớihoạtđộngcủacánhân”.[13]
Mộtcáchkháiquátcóthểhiểu:Hứngthúlàtháiđộconngườiđốivớisựvật,hiệntư
ợngnàođó.Hứngthúlàbiểuhiệncủaxuhướngvề mặtnhậnt h ứ c củacánhânvớ i
hiệ nthực khá ch qua n, biể u hiện s ựha m thíchcủa c on ngườivề s ựvậ t, hi ệ n tượn
gnàođó.
Mộtsựvật,hiệntượngnàođóchỉcóthểtrởthànhđốitượngcủahứngthúkhich ú n g thỏ
amãn2điềukiệnsauđây:
Điềukiệncần:Sựvậtvàhiệntượngđóphảicóýnghĩavớicuộcsốngcủacán h â n,
điềukiệnnày.Muốnhìnhthànhhứngthú,chủthểphảinhậnthứcrõýnghĩac ủ a sựvậtvà
hiệntượngvớicuộc
sốngcủamình.Nhậnthứccàngsâu
sắcvàđầyđủcàngđặtnềnmóngvữngchắcchosựhìnhthànhvàpháttriểncủahứngthú.
Điềukiện đủ: Khi nhận thựcvà thực hiện được “sự vật và hiện tượng”
đóphảicó khảnăngmanglạikhốicảmchochủthể.
1.2.2. Biểuhiệncủahứngthú
Cókhánhiề uquanniệ m khácnhauvề nhữngbiểuhiệ ncủa hứngthú. Tuyn
hiên, quanniệmsauđâyđượcxemlàgầnvớiđềtàinghiêncứucủachúngtơi.
Hứngthúđượcbiểuhiệnởcácmặtsau:
- Vềmặtkiếnthức:
+Lnsaymê,tíchcựcsángtạotrongtìmhiểunhậnthứcsựviệc.
+Cóđầctịmịkhoahọc,hamhiểubiết,sẵnsànghọchỏi.
+Biếtvậndụngvàothựctiễncuộcsốngvàthíchlàmnhữngcơngviệckhó.
- Vềmặtýchí:
+Kiênnhẫn, khơngngạikhó, khắcphụckhó khăntìm hiểuvấnđềchođếnc
ùn g.
+Chịukhótìmhiểu quainternet,cácphươngtiệnthơngtin
đạichúnghayquan hững ngườixungquanhđểnângcaotầmhiểubiếtcủamìnhvềvấnđề.
- Vềmặtkỹnăng:
Pháttriểnmạnhmẽvàthểhiệnrõnétnhữngnănglựcthuộclĩnhvựcnhậnth
ứcnhưkỹnăngquansát,nănglựctưduy,nănglựcsosánh,nănglựctổnghợp,n ă n g lực
phântích,nănglựckháiqthóa-trừutượnghóa,…
- Vềtháiđộ,tìnhcảm:
+Rấthứngthú,phấnkhởitrongqtrìnhthamgiahọctập.
+Chủđộngdànhnhiềuthờigianchoviệctìmtịi,khámphákiếnthức.
+Thíchvượtquanhữngkhókhănvàvuisướng,hạnhphúckhibiếtthêmmộtk
iếnthứcmới.
-Vềkếtquả:
+Biếtrútrabàihọckinhnghiệm.
+Đạtkếtquảcaotronghọctập.
+Thườngxunthànhcơngtrongcơngviệc.
1.2.3. Vaitrịcủahứngthútronghọctập.
Hóahọckhơngchỉbaogồmnhữngđịnhluật,họcthuyếtcơbảnmàcịncóc á c
thaotác,kỹnăngtiếnhànhthínghiệm…
họcsinhphảinắmbắt.Việctiếpthuv à ghinhớcáck i ế n thứcnàyđịi hỏiởhọcsinhsựchủ
động,
tíchcực.Vìvậy,gâyh ứ n g thútrongdạyhọchóahọcsẽtạonguồnkíchthíchtớihọcsinh,từ
đócácemt h ê m saymêtìmhiểumơnhóahọcvàđemlạihiệuquảtrongviệctìmtịi,tiếpthu
kiếnthức.Việcgâyhứngthútrongdạyhọcmanglạimộtsốtácdụngđặcbiệtnhư:
- Duytrìtrạngtháitỉnhtáocủacơthể.Khicóhứngthú,cơthểsẽxuấthiệnn h u cầuhoạ
tđộngliêntục,tránhđượcsựuểoải.
- Hứngthúgiúpchúngtaduytrìsựchúýtrongmộtthờigiandài.
- Hứngthúlàmchỗdựachosựghinhớ.Khicóhứngthúthìsựghinhớlàtựnguyệnvàk
iếnthứcđượckhắcsâuhơn.
- Ảnhhưởngđếntínhchất,cườngđộ,diễnbiến,kếtquảcủadạyvàhọcgiúpch o hiệu
quảcủahoạtđộngnàyđượcnângcao.
8
- Tạoravàduytrìt í c h cựcnhậnthứcvàhoạtđộngnhậnthức.
9