Đánh Giá Các Công Trình Kiến Trúc Cũ Có Giá Trị Của Thành Phố Đà Nẵng Và Các Giải Pháp Bảo Tồn, Tu Tạo, Khai Thác Sử Dụng.docx

fi BND Thanh phfi Da Nang
So Khoa hoc va Cfing nghé

DE TAI: DANH GIA CXC CONG TRINH KIEN TRUC CU CO
GIA TRI CUA THANH PHG DA NANG VA C? c cIiI H×P
BAO TON, TU TAO, KHAI THA C SU DUNG.

Ban chin iihiéin ilé I:ii : figs. Ts. Kts Pham Din li Viet (chu ti‘i )
ThS. Kts Ngu en Thl Tu yé t Nga (Thu ky)
Kts Tran V.in Hoang
Nh irng ngvoi tliam gia: ThS. Kts Dang Via-I Long
ThS. Kts Ngii yen Dirc Vin li
Km VG Khfi i
Kts LQ Quoc Son
lits Ngti en Th tl y D
io’•b Kts Nguyén Minh
Quang I4ts Do Dtic
Chung
Kts Ngo Hai Drrong
Kts Nguyén V d'n Héu
Kts Nguyen Van Tai
K is Nguyen Tuan .4nh
lits Nguyen Minh Ph riang


Muc Inc:
02

Phsn mc dirt
Ly do chon dé Lai
Giéi han cua de tai

Phtrou g phap nghien ctiu
Muc tieu ciia de tai
Mo ta qua trinh nghien ciiu

Chuong 1 : Kh:ii qu:i t vé lich sir va nh frng die diém cua TP Da Nd ng .
I , I . Khéii quat ve lich sv
1.2. Nh flri g nét dac trung
I .2. l . Van hoa
1.2.2. XL hot
1 .2.3. Quy lioach va Kién trii c

l .3.

Trem nang

04
|l

07

16

19

62

Chiiong 4 : Nhtrng de xu:i t va kién nghi
4. I .
HP qu an diém.
4.2. Ve guy hoach

4. 3. Ve c:ic cong trinh cii the
4. 3. I .
Nha c
4. 3.2.
Nha cfing cong
4. 3. 3.
Cfing trinh ton gran lin nguong
4. 3.4.
Cong trinli kh‹ic
4.4. Phuong th tic quan ly va khai thac sit dung.


69
69


LQ do chon de tai:
‹ Di san dfi thi va kiln t r c la rnot phan cua
di san vfin hoa ciia con ng iioi, no cc› vai tro
fin trong trong viec tao nén lich sir va ban sae
ciia moi thanh pho trong qiia lrinh ton tai va
phat trien.
bao ve va phat huy trong
la cong vide het sic can thiét,
DC
cuoc
song hién Lai phai co mot phuong phap
tic:p
can

va doi
canhot
thiep thich hop moikhong
pha
nhimg
hong nhtinp• gia tri co ciia no. Day la cong
vide
von khfi khan va tuong doi mii doi voi chung

Gi‹ii han cua dé t:ii.

Trong dieu kien kinh phI khfi n p• the died tra tré n toan bo cac cJu an ›
a huyen cua thanh pho nen vé init khfi n p= gian chi gift han ti ong pham i i
nh‹rng
quan nnooii tthhaannhh nnoott ttaapp ttrruunngg
hhiinnhh
ttiirroonngg nnhhiicc:: uu vvaa kkhhéi ddiiéé iiii
the loai c0ng trinh géi han fi nhom nha ci, nha cfing cfing, cong trinh

Phvong ph:i p nghien c6u.
De tai sit dung mot so phuong phap sau:
- Phuong phap ban dfi va anh dé nghic: n c u quy hoach va lich sit dfi thi.
- Phvong phap thong ke de thu thfip cac so lieu vé cac ngoi nha.
- Phiiong phap xa Hi dé phfi ng van.


Mo ta qu:i trinh nghién ciru.
De t .ii da thric hién qua cfc biiéc:
Bute 1 ’ Diéu tra nghién cifu XHH bang
cach phfit phietl va phfing vfin ve cfc van de

nhu, tinh trang np• he nghiep, diéu kiln song,
nhiing
›'an de bfit cap hién nay vfi nhfrng mong muon.
Dieu tra ve tinh trang nha va cac
thé loai nha cung nhir quyén sfi him dat va nha.
Chup anh hien ti ang.
Bvfic 2: Tip hop thong ke, phan loai cfc tai


Chuong

Kh:i i qn:it ve lich sfi va nhiing dac diem
ciia thanh ph6 DaNang.

1.1 Kh:i i qu:it vé lich sit:

Thénh phti cé dim tich 1,256,24 km2, gfirn 7 qtittn, huyén vfii 47 xa
ph iifing.
Phia Bac gi:ip iinh Thila th ien Hat, phia Nain vé T4y Narn gi4p tinh Quing
Narn, phia DOng giap bién Dbng.
Da Nang nam o toa d0 180" kinh tuyén 16"17,30 vi tuyén l36c, kéo déi t
ir dinh déo Hai V6n doc theo mOt viing vinh ton d6n ciia con sing Han rot
luon hinh ctinh cung dpc theo béi bun O0ng tit nii i Son Tré d6n c:ic ngon nui
Ngfi Hénh Sctn vé tréi minh tril n day nfii Bach MS Trwéing Son hii ng vi phia
Tay - Tay
Phong canh Da Nang dcp ‹uy6t vdi vdi non xanh, nirdc biéc niii mét b5n vé
bi±n m0t bén, co déng s6ng Han udn
" d6i bc‹, cé bo vinh doc bi0n
laon D0ng,cd Son Tra vk Ngti Hénh Son.

la c‹ra s0ng céi, xuat hi‹tn tr±n ban dé D i Vi6t tfz thé ky XV. Ngvdi Chsu A‹i
to thé ky XVI dén XVIlT thcéng goi Turon hay Touron d± nh8c tdi dd thi nay, ttr
1888 tdi 1945 ng«oi Phap d8t t9n m‹fi la Tourane, nhung ddi vdi ngco Viét
Nam lu0n go‹ céi ten Da N9ng cho thanh phd bi0n n‹iy.


vi quan doi, hoat dong thuong

d ‹t f t

phiic vu cho bo

chien tranh dang ton len t ting ngay. Day


Thang 5 nam 1954, quan Phap thst bar hoan loan tren chien triiong Dren
Bi én Phi, http nghi Genevo ve hoa binh o Dong Dvong dvoc ki két. Viét Nam
tain thoi chia tain hai rnien véi ranh gioi la con song Bin Hat nam doc theo v i
t n yén 17. Ngvoi My dva gum t ivc tiep t ham gia chien tranh fi mié n Nam nam
1965. Da Nang co cang bien lon, co ha ting qu:in su hién dai, co sin bay van tai
cci tin, co he thong don bot, co dvéiig thong sang Lao nen ngufii My clfi tien vao
xay dimg thanh pho nay thanh mot to hop quan su, tong kho hau can va la not ta
ket q aan doi.

Ban dao Son Tra trfi thanh khu vuc chin, danh fieng cho quan doi. Mfit dac
khu hufin luyen ngtroi nhai va biét kfch dvoc xay dirng ngay diroi chin nui.
NgUDi My ‹ta cho xay dvng thém mot chiéc caa b c qiia song Han de danh
riénp• cho vfin Hi qufin su. Da Nang trci thanh trung thin dau n o quan sv c‹ia
ca ving mién Trting. Np•oai ra My cho xay dirng hang rao Macnamara cit
ngang con dvéng mon Ho Chi Minh tit ngoai Bac trip te vao Nam va con duang

sang Lao.
Da Nang da thanh mot dac khu quan srr cfi Hi hang ngan binh linh va sI
quan My.
Han phuc vti cho quan doi My. Nhip
dich vu cho My gran
than cung
dé cung cap dich
cang voi n rrcic
ngoai
cfing nghi ép, ngu nghi p va nong nghiep phat tric:n chain. Tuy nhien, do sit tap
trung quan dfii binh l lnh don t ru o day, do su hut thong hang hoa dich vti, do
hoat
dong cua cac san bay cira can • cho nén du lich Da Ning trong thcii ky nay da co
nh img bvcrc phat trien. Cfc dia danh du lich thu h ii t la Ngii Hanh 5on , bai
bién My Khé, deo Hat Van, bfio tang Champa, canh quan doc 2 bin song Hfin.
Din so cii a thanh pho dé tang tu 150.000 ng iioi nam 1964 ten toi
500.000 ngvfii vfio nam 1975. Ngiroi din song chu yen vao nghé cfing chtlc, the
thii yen, phu boc vfic, bu fin bdn nhfi va Iain dich vu /3/. Ngay 29 t hang 3 qu én
dot chi l irc tien vao Da Nang, l iic luong cach mang hoat dong bi mat trong
nfii thanh phoi hop vcii bo dfii ch‹i l tic da tan cfing vao cac cir cliém qu in srr,
hanh chinh cua dich va thanh pho Da Ning d iroc hoan toan gi i phfi ng. Chi c:n
dich Dai thang inn a xn an 1975 ke t thuc, n rrfic Viét Nam hoan toan thong
nh½t.


TO nkm 1975 dén nay thanh phd khang ngfzng phat trién vé moi
thanh rnfit thénh phfi co vai tro quan trong
rn0t tlO thi
nghéo
Nam .

1.2 Nhfmg nét dtlc trung cfia TP 0a Nting
1.2.1.

Vdn hoii:
Nhfmg nét d 4c trung v6n hoa Vit t Narn diroc thdng qaa con ngi oi Da
ning r4t ro nét. Ngvfii d6n song vfii nhae c‹i tinh c3m néng h a, trong dao diic
nh6n np•hia, thich ctific sfing thanh binh.
Nhung trit‹ic sv t:In c0ng c0a van hot Ph:ip tit. cuoi the ky XIX ‹iati th k
y
XX. nh frng dac trimg do da bi chao d io va d 4n mat inot. Nen v6n hoa Phap
‹ia dti nh4 p vao DC Nang cé van hot vat ch:It l 4n v6n hoa tinh th4n. Bao t ng•
Ch6m voi tén ban ‹i4u "Phong Bio tang Chain Da N6ng"d5 dvoc x6y d img mm
1915 th irc


Ngiroi dan Da Nang bat dan bi anh huéng lot song phirong Tay. Ho thich di
nha hang, chat vuon hoa, sinh hoat cau lac bo. Cfc can lac bo Da Nang, cau
lac be cfla ngiroi Hoa, c:in lac bfi ciia ngufii Aa ditoc thanh lap va hoat dong
thuong xuyen trong thanh pho Da Nanp• . Ngoai ra, con co nhiéu hoat dong the
t hao thu hut thanh nién, thi d:in va tri thuc: san quan ngva ci khu ngir0i An,
sin tile cau ngoai trot... Khoang nam 1943 — 1944, thanh pho da xay dung san
van dong mii. Cfc hoat dong giao fun v;in hoa thvong x uyén dién ra .Cac doan
car tuong danh tiéng tu Sai Gon ra, cac doan ca kich ID Hue vfio, cfc ganh
xiec ciia Ta Duy Hién, Long Tic:n , g‹anh xiec nguéi Anh déu da den day va
duoc chao don nong nhi(t. Nguéi dan thanh pho thich iighe hat tuong (hat bfii).
Rap Thong Quang o duong Quang Nam (nay la duong Trung Nri Vuong) va
rap Hoa Binh o diiong Marc Pourpr (nay la duéng Phan Chau Trinh) thu0ng
xuyén dong khach.
Khu nghi mat ti’én ntii Ba Na duoc xay dung va chinh thifc khai th:1c tu

nam 1919. Khdch san, nhfi nghi , biet thu moc ten nhir nam de phuc vu cho ngiréi
An.
Mfit hoat dong dang ke trong van hofi tinh thin cua thanh pho Da Nang la
hoat dong ton giio. Ton giao ciia Da Ning rfi t da dang, g fim : Thién chiia giao,
Phat giao, Cao Dfii, Tinh Lanh. Trong do Thién Chtia gifio va Tin Lénh thuoc vfin
hoa phiiong Thy.

Nhan dan Da Nang theo Ph at piao co
truyé n. Mot so chiia duoc xay dung kh p thanh
phfi: Ch ri a Pho Da, Vo Man, Dl éu Phé p, Tu Ton,
Tuon p Quang, Tit Van, Bao Nghien, V ti Lan
Trong dO co hai chua tin la chtia Pho Da va
chua V u Lan. Nhié u chin a nfii t iéng nhir chua
Tann Thai, Tu Tim, Eng Chon o nui Ngu Hanh
va chin a Phué c H‹m ci lang Hat Chau dune t u
bo n hié ii lan diiii t hoi Minh Mang cho den r
hfii Thanh Thai . (H6)


San khi Nhat dao chinh Phap thing 3/1945, mot to chilc thanh nien cii a
Cao Dai goi Ta Trang Anh Doan thanh lap de tip hop gifii tré hoc h fii giao ly.

— Vé Ten Lé nh
Ctiol nim 1911, muc sir Paul Hostii cr dén DC Nang bat dau cong cuoc
truyén dao. Nfim 1913 ho da dung dvoc rigor nhfi tranh lam nha thai Tin Lanh,
clat Cn sc cla tl tien cho Dao Tin Lanh fi Viét Nam.
Thoi ky dau nha chin quyén Phap gty kho khan cho cfing vice t riiyén ba

trinh giao fun vfin hot.
Da Ning co hai hé thong giao due d iiéi thfii Phap t hufic: he thong giao

due cong tap do nhfi nircic thuc din dau tu xfiy dung va he thong gifio duc tu
thuc.
HP thong gifio duc cfing lap : trtion hoc dfiti lien dtroc x fiy dimg la trvon
g Alliance. Truong nay hoat dong b rig ngfin sfich nha nuoc thuc dan, nhimg
ngufin kinh phf r½t It or. Dén nam 1909 chinh quyén thitc din lap ci Da Ning
mob irvong Phap danh cho con gn, I vien nghien ciai . Tai trrrong Alliance co
gan 100 hoc sinh bin x fr , giang day vfi hoc ba' ng ch fr quoc ngfr.



1.2 .?-. X:i hfii:
Da Nang la mot thanh pho mang nhiéu tinh inn viét ve canh quan, thien
nhien. Tren mot dren tich 1.248 km', quy ra hinh vufing moi canh chi vira 35
km, vfiy ma co du ca bién rong sonp• s ‹in, nut cao rinig tham, dong Phat linh
thiéng, ban lfinp= cO k lnh, ai doc hiem éu. Tat ca déu ‹quay qiianh mot do thi
trung thin dang lén fen sung ngay /3/.
Not den DC uang la nfii dén:
— Thanh pho bien loai I, dfi thi cap quoc gia, trung thin vung kinh té
trong diem mien Trung vé cang, cfing nghiep thitong mai, du lich dich vu, tar
chinh ngan hang.
— Dfiu moi giao thong quan trong ve cang bién, san bay quoc te, dieing
sat quoc p• ia, quoc l o x u yén Viet, xuyén A giao fun thuan log trong nuoc va
quoc Ie.
— Mfit trong nhting trung thin va' n hoa, the diic the thao, giao due dao
tao,
khoa hoc cfing nghe, bun chinh vién thong, co vi trf chien luoc ve quoc phong, an
ninh cua khu vvc Trung bfi , Thy Nguyen va ca nuéc ./6/

thanh phan, cnoc song lénh manh, nhe nhang, don gran, x hot dang trfin da phat

nhiét tl nh va thich tranh luan. Giao luu nhieu né n r t ning dong va de th f ch n p•hi.

pham i nhunng dia ban dau /2/. Khi xay dimg thanh pho Da Nang, ngvoi ta dé
quy hoach do thi b‹1m vfio mor con duong chay doc theo bo song Han. Do la
duong Bach ding ngay nay ma dac diém ciia no chi co mot ben phfi con ben kia
Id be s onp• , ci cuoi con dufing la bin cing trung tain


rr kitéenn mo

trung tain moi duoc hinh thanh


- Xac dinh cc ban vé vi tri va guy mo cfc khu cfing nghiép, khu du lich
chinh trang va x fiy dimg moi./7/

Thanh pho tune sv thay da dsi thit va phfit trién nhanh chong. Da

Trung song.

khfi n p• co ban sac rl éng do tha) dfi i cong ning nhié ti theo chié n tranh, don gran, it


ben cho Han la not ghe’ ben cii a c iic thuon p• thuyén tu théi cfc chit a Nguyen. D-a
a the ki XIX, d 3y la not Triéu dinh don tiep cac tau cho ciic phéi doan ngoai giao

7 xa. Hat cho tin Hat Chfiu va An Hat, m fi i cho Thu h ti t d dn cv


Lang Hai Chau fi ngay trung thin thfinh pho ve phia ta ngan. Lang nam trén

khu vuc bén bet song (tit be› song noi cO cho Han den du6ng Phan Chis Trinh va
tv dv rig Hung Vuong den duéng Thai Phien hien nay). Day la mot lang duoc
thanh lap si5m fi Da Nang. Ling nay cfi nha tho 42 toc no dune sac phong cua
vua ban
v© bien dé ”Kf nh Ai Tu”, tifc vua la nha the lai viia la nha chin a (day la truong
hop h lem co). No theo nha thé toc la chiia Hai Chau. Den thoi cfc chfia Ngnyén
co np•fi i chua Phucic Hat nfii tiéng o "Hai Chau chinh xfi, huyén Hoa Vang, co
bra cua Hién Tong Hieu Minh Hoang de Np•ayen Phtic Chu..."

pho thuong mai dang hinh thanh › a st nfii t iéng trong t irong lai... t u khi tau hot

moc lén t hay cho cac lang que ngheo khfi .
Nhiéu nha gach x nat hien thay cho nha


thac, chuyen cho vti khi quan dfii. Mfi t so cc so cong, ky nghé thuong nghiep
phét trien kha manh. Dira vao the Inc chinh qiiyen tri, gia dinh ho Ngfi trci thanh

dét Hoa Tho, mo khu ky nghe Hot An san xu fit ph én uré..

va khu vuc 3 (bfi Dong song Han, tv Son Tra din Ng ii Hinh Son tv
1996, nay da co nhfmg t hay dot ‘nét. Nha mcii, pho moi, khu din crr

cac pho mcii, nha vut , biét thu co nhieu tim Hi nghién cfili da dang va kien truc
kha dep. Dvéng pho co nhiéu cfi ng trinh neng rd la cong trinh dep, nhung nha
con ton xon, chua mang tlnh chat hién dat cfin co cho Da Nang.

1.3. Tiém nn ng.
Thanh pho DC Ning ci ctra ngfi giao thong, giao fun quan trong ctla kh ii
mien Trung View Nam voi thé gioi , co thien nhien da dang, canh qtian phong ph i

, their tiet khi hau on hoa. Phia B c thanh pho la day nut Hat Van cao hon l .
172m lao th -ang ra bien Dong. Phia Dong — Bac la nut Son Tra cao gin 700m
nam phoi minh gi fra bi c:n xanh voi dli I ten, hinh th inh bin d‹io Son Tra chay
doc bié n vé


dfi: Kim - Moc-Thii y -Hoa-Thfi dunc got

Léi gitii thiéu du6i d:iy thay cho Hi ké t noi
ro tiém n:Ing cua thanh pho Da n:ing: Chinh nho
co Hfii in md cach day bon the ky, DC Ning dfi trc
thanh mot dfi thi cang bien. Lai cilng nho cfi Da
fang ma khu pho cfi Hot An moi con ton gi?r dvoc
c ho din from nay de trfi thanh mot Di san the gifii.
Da nhieu tram nd, DC Ning ID car san sau cua Hfii
.4n. dé rfii sau dfi, thé ky XIX, XX, Hfii An lai la cii
nha kho bi bfi quen cua Da Nang. Va ngay from nay,
ca hai déu tro thanh hat dia danh dn lich néi tieng
cua Vié t Nam, nhv hat anh em gan g i. Quay quan
quanh Da N np• la bon Di san t hé gioi : My Son, Hfii
,in. Hue va Phong Nha. Tir ngay cfiu Hien Luring
trén song in Hai dvoc tit do luu thong, cfin cti don
bot chién tranh da lui vao di vang, neu din t ha' m
cfc bao rang hay di rich chién tranh nhv thfinh
cfi Quang Tri , dia dao Vinh Moc, Cii Chi, Bafin
Ma Thufi t, Dinh Dfic Lop.. ., x in nhé la vao thoi ky
man lira fi cac not ay, dii©np= pho DC Ning dang
tran ngap I Inh My, xe tang, inky bey, chién ham,
kho tang v kh I. don bot. Tuy nhién hien nay that
kho co thé tim

dune cac vet tich chién tranh trong thanh pho du lich thanh binh va thinh virong
nay. DC N a'n p• chinh la trung tain ciia tuyen dirfing du lich Di san mién
Trung, hay nfi i cach khac: "Da Nang I:i mot Viet Nam thu nhfi "./3/
ngufii, ngoai viec khfing
ngimg lam cho no trfi thanh mot dfi thi van minh hien dai cfin phai gi ii cho no