Tổ chức công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Việt An

Lời nói đầu
Việt Nam đang mở cửa nền kinh tế với sự xuất hiện của nhiều loại hình doanh
nghiệp, các doanh nghiệp (DN) đang tồn tại trong sự cạnh tranh khốc liệt, DN
nào muốn phát triển cũng phải có một nền tảng vững chắc để đi lên. Phơng châm
của các DN để đứng vững trong nền kinh tế thị trờng là: Sản phẩm có chất lợng
tốt, đợc tổ chức tiêu thụ có hiệu quả để đem lại lợi nhuận cao nhất. Vì vậy, tổ
chức tốt công tác quản lý thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả
kinh doanh nhằm đem lại lợi nhuận tối đa cho DN là vấn đề đợc các nhà quản lý
kinh tế rất quan tâm.
Kế toán là công cụ rất đắc lực trong việc thu thập, xử lý và cung cấp những
thông tin cho các nhà quản lý, chủ DN, những ngời điều hành... Nó vẽ ra bức tranh
toàn cảnh về thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh trong DN, từ đó các nhà quản
lý sẽ có những đánh giá nhìn nhận đúng đắn, thực chất công tác quản lý điều hành, tổ
chức các hoạt động sản xuất kinh doanh trong đơn vị mình, để đa ra những giải pháp,
chiến lợc kinh doanh mới, phù hợp và có hiệu qủa hơn.
Với vai trò quan trọng nh vậy của hạch toán kế toán nói chung thì bộ phận kế
toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh chiếm một vị trí không nhỏ. Thực hiện tốt công tác này sẽ giúp DN tìm ra
những hạn chế cần khắc phục và phát huy những nhân tố tích cực để không ngừng
nâng cao chất lợng sản phẩm, đa dạng hoá các hình thức mẫu mã, chủng loại, mở
rộng thị trờng, áp dụng rộng rãi các phơng thức bán hàng đẩy mạnh việc tiêu thụ
hàng hoá, sản phẩm, tạo điều kiện để hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục,
việc thu hồi vốn diễn ra nhanh chóng, từ đó mang lại hiệu quả kinh tế cao cho DN.
Xuất phát từ lý luận, đồng thời kết hợp với thời gian thực tế thực tập tại Công
ty sản xuất - xuất nhập khẩu Việt An, đợc sự giúp đỡ của thầy giáo hớng dẫn và các
anh, chị, cô, chú trong phòng tài chính kế toán của Công ty, em đã thấy đợc tầm quan
trọng và sự cần thiết phải tổ chức công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm
1
và xác định kết quả kinh doanh do vậy em đã chọn đề tài: "Tổ chức công tác kế toán
thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh tại Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Việt An".

Đề tài này ngoài phần mở đầu và phần kết luận còn bao gồm ba chơng sau:
Chơng 1: Lý luận chung về tổ chức công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ
thành phẩm và xác định kết kinh doanh ở các doanh nghiệp sản xuất.
Chơng 2: Thực trạng công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm, và
xác định kết quả kinh doanh tại công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Việt An.
Chơng 3: Hoàn thiện công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm, và
xác định kết quả kinh doanh ở Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Việt An.
Do sự hạn chế về kiến thức cũng nh thời gian và kinh nghiệm thực tế, do đó mặc
dù rất cố gắng nhng chắc chắn bài luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót.
Vì vậy em rất mong sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo để bài luận
văn đợc hoàn thiện hơn.
2
CHơng 1
Lý luận chung về tổ chức công tác Kế toán thành phẩm, tiêu thụ
thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh ở các
doanh nghiệp sản xuất.
1.1 Sự cần thiết phải tổ chức công tác kế toán thành phẩm,
tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh (KTTP - TTTP
và XĐKQKD) ở các DN sản xuất.
Sản xuất ra của cải vật chất là cơ sở của đời sống xã hội. Đời sống xã hội loài ng-
ời có nhiều mặt hoạt động khác nhau và có mối quan hệ với nhau nh: chính trị, văn
hoá, tôn giáo, khoa học kỹ thuật.... Xã hội càng phát triển, các hoạt động nói trên
càng phong phú và phát triển ở trình độ cao hơn. Nhng trong bất kỳ giai đoạn phát
triển nào của lịch sử, trớc khi tiến hành các hoạt động đó loài ngời phải sống, muốn
sống phải có thức ăn, đồ mặc, nhà ở và những thứ cần thiết khác. Để có những thứ đó
cần phải tạo ra chúng, có nghĩa là phải sản xuất ra chúng. Hơn thế nữa, không phải
sản xuất một lần mà phải sản xuất không ngừng với quy mô ngày càng mở rộng, đó là
quá trình tái sản xuất xã hội.
Quá trình tái sản xuất xã hội bao gồm các khâu: sản xuất, phân phối, lu thông và
tiêu dùng. Sản phẩm của xã hội vận động lần lợt qua các khâu từ sản xuất đến tiêu

dùng. Giữa các khâu của quá trình tái sản xuất có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Mỗi khâu giữ một vai trò nhất định, trong đó: sản xuất là khâu đầu tiên và là khâu giữ
vai trò quyết định còn tiêu dùng là khâu cuối cùng đồng thời là mục đích của sản
xuất. Xét về mặt vai trò và chức năng xã hội thì tiêu dùng là đơn đặt hàng của sản
xuất, thông qua đó xác định đợc cơ cấu, số lợng, chất lợng, chủng loại mặt hàng cần
sản xuất. Sản xuất phải căn cứ vào tiêu dùng, tiêu dùng là động lực của sản xuất.
Nh vậy tiêu thụ là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất kinh doanh, hàng
đợc tiêu thụ là đã thực hiện đợc giá trị và giá trị sử dụng của nó.
3
Tiêu thụ có vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế quốc dân nói chung và đối
với bản thân doanh nghiệp nói riêng.
Đối với nền kinh tế quốc dân: Thực hiện tiêu thụ sản phẩm hàng hoá là tiền đề
cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa tiền và hàng trong lu thông, đặc biệt là đảm
bảo cân đối giữa các ngành, các khu vực trong nền kinh tế. Trong nền kinh tế thị tr-
ờng (khi mà sự phân công lao động, sự chuyên môn hoá diễn ra sâu sắc) các DN
không thể tồn tại và phát triển độc lập mà chúng luôn có mối quan hệ khăng khít với
nhau. Quá trình tiêu thụ sản phẩm tác động đến quan hệ cung cầu trên thị trờng một
cách rõ rệt. Cung và cầu chỉ gặp nhau khi quá trình tiêu thụ sản phẩm đợc tổ chức tốt.
Đối với bản thân DN: Sản phẩm đợc tiêu thụ thì DN mới có điều kiện bù đắp
toàn bộ chi phí đã chi ra, đảm bảo cho quá trình tái sản xuất đợc diễn ra và duy trì sự
tồn tại của DN. Mặt khác, thông qua tiêu thụ sản phẩm DN mới có thể thực hiện đợc
giá trị lao động thặng d, nghĩa là thu đợc lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của
mình.
lợi nhuận = doanh Thu - chi phí
Từ ý nghĩa trên, đòi hỏi các DN phải áp dụng các biện pháp khác nhau để quản
lý quá trình sản xuất kinh doanh nói chung, quản lý thành phẩm, quá trình tiêu thụ
thành phẩm và kết quả kinh doanh nói riêng một cách khoa học, hợp lý, đúng chế độ
tài chính kế toán của Nhà nớc. Kế toán là công cụ quản lý, vì vậy cần thiết phải tổ
chức công tác kế toán TP - TTTP và XĐKQKD ở DN.
1.1.1 Thành phẩm và yêu cầu quản lý thành phẩm (TP).

Sản phẩm của DN sản xuất ra bao gồm TP, nửa TP, lao vụ mà DN sản xuất ra để
phục vụ nhu cầu sản xuất hay tiêu dùng của xã hội. Trong đó TP chiếm tỷ trọng lớn.
Thành phẩm là những sản phẩm đã kết thúc quá trình chế biến do các bộ phận
sản xuất chính và sản xuất phụ của DN sản xuất hoặc thuê ngoài gia công chế biến
xong đã đợc kiểm nghiệm phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật và nhập kho hoặc gửi đi
bán cho khách hàng.
4
Nửa thành phẩm là sản phẩm mới kết thúc một hay một số công đoạn trong quy
trình công nghệ sản xuất, cha qua giai đoạn chế biến cuối cùng nhng do yêu cầu của
sản xuất và tiêu thụ nó đợc nhập kho và khi bán cho khách hàng thì nửa TP cũng có ý
nghĩa nh TP .
Tuy nhiên khái niệm nửa TP hay TP chỉ là khái niệm tơng đối. Một loại sản
phẩm có thể là nửa TP đối với DN này nhng nó lại là TP đối với DN khác, thậm chí
nó chỉ là nguyên vật liệu và ngợc lại.
Thành phẩm là kết quả lao động sáng tạo của DN, nó thể hiện bộ mặt của DN.
Khối lợng của thành phẩm phản ánh quy mô của DN, chất lợng của TP tạo nên uy tín
và khả năng cạnh tranh của DN. Chính vì vậy công tác quản lý TP cần phải đợc quan
tâm trên cả 2 mặt khối lợng và chất lợng:
Về mặt khối lợng: Để quản lý đợc khối lợng đòi hỏi DN phải thờng xuyên phản
ánh, giám đốc tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất, tình hình nhập - xuất - tồn kho
thành phẩm cả về mặt số lợng và giá trị từ đó phát hiện kịp thời hàng hoá ứ đọng để có
biện pháp giải quyết nhanh chóng. Đồng thời DN còn phải thờng xuyên cải tiến mẫu mã
kiểu dáng phù hợp với sở thích của ngời tiêu dùng.
Về mặt chất lợng: Phải làm tốt công tác kiểm tra, phân cấp sản phẩm và có chế
độ bảo quản riêng đối với từng loại thành phẩm (Đặc biệt là TP dễ h hỏng), kịp thời
phát hiện những mặt hàng kém phẩm chất. Đồng thời doanh nghiệp phải đầu t vào
khoa học công nghệ để nâng cao chất lợng sản phẩm, giá thành hạ, từ đó tăng khả
năng cạnh tranh trên thị trờng.
Việc quản lý thành phẩm đòi hỏi phải đầy đủ, chính xác, kịp thời và khoa học.
Thờng xuyên kế toán phải cung cấp thông tin về thành phẩm cho chủ DN từ đó giúp

chủ DN đề ra các quyết định ngắn hạn, các biện pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu
quả của công tác quản lý thành phẩm nói riêng và hiệu quả sản xuất kinh doanh nói
chung.
1.1.2 Tiêu thụ thành phẩm và yêu cầu quản lý tiêu thụ thành phẩm.
5
Tiêu thụ thành phẩm là quá trình đa các loại thành phẩm mà DN đã sản xuất ra
vào lĩnh vực lu thông để thực hiện giá trị của nó thông qua phơng thức bán hàng.
Bán hàng là việc chuyển quyền sở hữu về thành phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ
cho khách hàng, DN thu đợc tiền hoặc đợc quyền thu tiền. Đó cũng chính là quá trình
vận động của vốn kinh doanh từ vốn thành phẩm, hàng hoá sang vốn bằng tiền và
hình thành kết quả. Bên cạnh quá trình tiêu thụ ra bên ngoài, trong DN còn có thể
phát sinh nghiệp vụ tiêu thụ nội bộ theo yêu cầu phân cấp quản lý và tiêu dùng nội
bộ.
Nh chúng ta đã biết, việc tiêu thụ thành phẩm có ý nghĩa sống còn đối với DN.
Đòi hỏi DN phải quản lý chặt chẽ quá trình này. Quản lý quá trình tiêu thụ thành
phẩm là quản lý kế hoạch và tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ đối với từng thời
kỳ, từng khách hàng, từng hợp đồng kinh tế, quản lý về mặt số lợng, chất lợng mặt
hàng tiêu thụ, giá bán, chi phí bán hàng, tình hình thanh toán của khách hàng... Để
thực hiện tốt yêu cầu quản lý công tác tiêu thụ thành phẩm mỗi DN cần sắp xếp bố trí
lực lợng lao động cho mạng lới tiêu thụ một cách khoa học và chuyên nghiệp. DN
phải nghiên cứu nhu cầu tiêu dùng để đáp ứng một cách tốt nhất để không những giữ
đợc thị trờng hiện có mà còn ngày một mở rộng thị trờng tiêu thụ thành phẩm, tăng
thị phần.
1.1.3 Vai trò, nhiệm vụ của kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và
xác định kết quả kinh doanh.
Kế toán đợc coi là "Ngôn ngữ của kinh doanh", là công cụ phục vụ đắc lực cho
quản lý. Nếu KTTP- TTTP và XĐKQKD đợc tổ chức khoa học hợp lý thì sẽ cung cấp
thông kịp thời tin hữu ích cho các chủ DN trong việc ra quyết định lựa chọn phơng án
sản xuất, tiêu thụ phù hợp với yêu cầu thị trờng.
- Nó tạo điều kiện để duy trì và kích thích sản xuất phát triển, KTTP và TTTP

không những có vai trò quan trọng trong công tác hạch toán kế toán mà qua đó còn
phát hiện ra những thành phẩm luân chuyển chậm từ đó giúp chủ DN có những biện
pháp để khắc phục.
6
Để đạt đợc các mục tiêu trên thì kế toán TP - TTTP phải thực hiện đợc các nhiệm
vụ sau:
- Tổ chức theo dõi, phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời và giám đốc chặt chẽ
tình hình hiện có và sự biến động của từng loại thành phẩm trên cả hai mặt hiện vật
và giá trị.
- Theo dõi, phản ánh và giám đốc chặt chẽ quá trình tiêu thụ, ghi chép kịp thời,
đầy đủ các khoản chi phí bán hàng, chi phí quản lý DN, doanh thu bán hàng và các
khoản thu nhập khác.
- Xác định chính xác kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Phản ánh và giám đốc tình hình phân phối kết quả, đôn đốc thực hiện nghĩa vụ với
Nhà nớc.
- Lập các báo cáo nhằm cung cấp thông tin kinh tế cần thiết cho các bộ phận có
liên quan. Định kỳ tiến hành phân tích kinh tế đối với các hoạt động bán hàng, thu
nhập và phân phối kết quả.
1.2 Tổ chức công tác kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và
xác định kết quả kinh doanh trong DN sản xuất.
1.2.1 Chứng từ và luân chuyển chứng từ.
Chứng từ là yếu tố quan trọng đầu tiên của bất kỳ phần hành kế toán nào. Nó vừa
là căn cứ pháp lý chứng minh cho các sự kiện kinh tế phát sinh, vừa là căn cứ để ghi
sổ kế toán.
Để quản lý thống nhất toàn bộ nền kinh tế, bộ tài chính đã ban hành mẫu biểu
của hệ thống các chứng từ, hớng dẫn ghi chép ban đầu đồng thời quy định rõ trách
nhiệm cho những ngời có liên quan về mức độ trung thực của thông tin của các
nghiệp vụ kinh tế phát sinh đợc phản ánh trên chứng từ, nhằm ngăn chặn các biểu
hiện làm sai lạc thông tin, vi phạm chế độ, bòn rút, tham ô, lãng phí tài sản. ở mỗi
DN thì việc tổ chức hệ thống chứng từ có khác nhau, tuy nhiên phải tuân thủ đúng

những quy định mà bộ tài chính ban hành.
7
* Các chứng từ ban đầu để phản ánh các nghiệp vụ về tình hình nhập xuất thành
phẩm có thể bao gồm:
- Phiếu nhập kho.
- Phiếu xuất kho.
- Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ.
- Và một số chứng từ khác nh: Biên bản kiểm kê, hoá đơn cớc vận chuyển,...
* Các chứng từ làm căn cứ hạch toán các nghiệp vụ tiêu thụ thành phẩm có thể
bao gồm:
- Hoá đơn bán hàng.
- Hoá đơn giá trị gia tăng.
- Phiếu thu, giấy báo có của ngân hàng...
Việc hạch toán ban đầu trên các chứng từ thờng do các nhân viên nghiệp vụ ở từng
bộ phận thực hiện. Đối với các chứng từ liên quan đến quá trình hạch toán thành phẩm,
doanh thu có thể do các nhân viên kinh tế ở các xởng sản xuất hoặc do phòng kế hoạch
thực hiện. Song việc ghi chép các nghiệp vụ này phải đạt đợc yêu cầu chính xác, đầy
đủ và đúng chế độ quy định của nhà nớc. Nhất là trong điều kiện sử dụng máy vi tính
(MVT) thì do MVT chỉ xử lý thông tin theo một chơng trình đã định sẵn. MVT là công
cụ giúp cho công việc của kế toán đợc đơn giản, nhanh chóng và chính xác hơn, MVT
không có chức năng phân tích, phát hiện và sửa chữa những sai sót của con ngời. Việc
ảnh hởng của thông tin là theo cả một dây chuyền nên thông tin khi nhập từ chứng từ
vào máy phải đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và tính pháp lý theo chế độ hiện hành.
Muốn vậy, đòi hỏi chứng từ gốc phải đợc kiểm tra trớc khi nhập dữ liệu vào MVT.
* Tổ chức luân chuyển chứng từ và bảo quản lu giữ chứng từ.
- Luân chuyển chứng từ: Là đờng đi của chứng từ đợc xác định đến các bộ
phận để thông báo những thông tin về các hoạt động kinh tế tài chính đợc phản ánh
trên các chứng từ kế toán.
Việc luân chuyển chứng từ một cách khoa học, hợp lý là rất cần thiết đối với mọi
DN. Trình tự luân chuyển chứng từ cần đảm bảo tính hợp lý và dễ kiểm tra, đối chiếu

8
giữa các bộ phận có liên quan, tạo điều kiện cho việc kiểm tra lẫn nhau nhằm phát
hiện những sai sót và tránh đợc những gian lận.
- Tổ chức bảo quản chứng từ: Nh chúng ta đã biết, chứng từ là cơ sở pháp lý
chứng minh nghiệp vụ kế toán đã xảy ra. Do đó việc bảo quản chứng từ đảm bảo cho
chứng từ không bị mất mát, h hỏng là rất quan trọng đối với DN.
1.2.2 Mã hoá các đối tợng quản lý.
Một trong những công việc đầu tiên khi áp dụng MVT vào công tác kế toán là
phải mã hoá các đối tợng quản lý theo ngôn ngữ của máy tính và phải dựa trên
nguyên tắc của máy tính.
Mã hoá là cách thức thực hiện việc phân loại, gắn ký hiệu, xếp lớp các đối tợng
cần quản lý. Mã hoá đợc sử dụng trong tất cả các hệ thống thông tin, đặc biệt là thông
tin kế toán. Mã hoá các đối tợng cần quản lý cho phép nhận diện, tìm kiếm một cách
nhanh chóng, không nhầm lẫn các đối tựơng trong quá trình xử lý thông tin tự động,
mặt khác cho phép tăng tốc độ xử lý, độ chính xác, giảm thời gian nhập liệu và tiết
kiệm bộ nhớ.
Để đạt đợc điều đó, khi tiến hành mã hoá các đối tợng cần quản lý phải đảm
bảo mã hoá đầy đủ, đồng bộ, có hệ thống cho tất cả các đối tợng cần quản lý, đảm
bảo tính thống nhất và nhất quán, phù hợp với chế độ kế toán hiện hành, phần mềm
kế toán và phần mềm quản trị dữ liệu.
Có nhiều cách để mã hoá một chơng trình nh: Dùng bộ chữ cái để mã hoá,
dùng bộ số đếm để mã hoá hoặc kết hợp cả hai.
Việc xác định đối tợng cần mã hoá là hoàn toàn phụ thuộc và yêu cầu quản trị
của DN. Trong công tác kế toán TP-TTTP và XđKQKD thông thờng có các đối tợng
cần mã hoá theo các danh mục sau:
- Danh mục thành phẩm.
- Danh mục kho.
- Danh mục chứng từ.
- Danh mục đơn vị khách hàng.
9

- Danh mục doanh thu
Trong đó danh mục thành phẩm có thể mã hoá theo từng loại thành phẩm, theo
từng đặc điểm thành phẩm hoặc theo từng loại doanh thu thành phẩm.
Việc xác định hệ thống các đối tợng cần quản lý để thực hiện mã hoá là điều
kiện bắt buộc đối với mỗi DN khi áp dụng kế toán trên MVT.
1.2.3. Vận dụng hệ thống tài khoản kế toán thống nhất.
Hệ thống Tài khoản kế toán do Bộ Tài Chính ban hành theo quyết định số
1141/TC/QĐ/CĐKT ngày 01/11/1995 và các thông t bổ sung, đợc quy định sử dụng
thống nhất cho tất cả các DN thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế trong nền kinh
tế quốc dân. Song nó mới chỉ phục vụ cho việc ghi chép kế toán tài chính, đáp ứng yêu
cầu quản lý vĩ mô, kiểm tra ghi chép tài chính kế toán trên các tài khoản cấp I, cấp II. Vì
vậy trong quá trình tổ chức công tác kế toán nói chung, kế toán máy nói riêng, ngoài
việc sử dụng các TK cấp I, cấp II theo đúng nội dung, phơng pháp ghi chép đã đợc quy
định trong chế độ hiện hành, các DN cần phải căn cứ vào yêu cầu quản trị của mình, yêu
cầu quản lý vật t, tài sản, công nợ và căn cứ vào trình độ quản lý của DN để xây dựng hệ
thống tài khoản kế toán chi tiết cấp III, cấp IV, cấp V, ...cho từng đối tợng cần quản lý
chi tiết cho phù hợp.
Đối với KTTP - TTTP và XĐKQKD có thể mở kế toán chi tiết theo từng địa
điểm quản lý hoặc từng loại thành phẩm. Doanh nghiệp có thể áp dụng phơng pháp
kê khai thờng xuyên hoặc phơng pháp kiểm kê định kỳ để kế toán tổng hợp thành
phẩm. Với việc áp dụng kế toán máy thì phơng pháp kê khai thờng xuyên sử dụng
phù hợp hơn, cho phép DN quản lý thành phẩm một cách liên tục, giúp DN lập đợc
kế hoạch sản xuất và tiêu thụ một cách chủ động.
Tuỳ theo yêu cầu của công tác quản lý, công tác kế toán mà xây dựng hệ thống
mã hoá các đối tợng cần quản lý của DN phục vụ cho yêu cầu của Kế toán áp dụng
MVT. Một hệ thống tài khoản đợc xây dựng hợp lý sẽ đảm bảo cho việc quản lý, xử
lý, cung cấp thông tin kinh tế trong đơn vị đợc thuận tiện, nhanh chóng, chính xác,
tránh đợc việc ghi chép trùng lặp và thuận lợi cho hiện đại hoá công tác quản lý.
10
1.2.4. Tổ chức công tác kế toán thành phẩm.

1.2.4.1. Đánh giá thành phẩm.
Đánh giá thành phẩm là việc biểu hiện giá trị của các loại thành phẩm ra thành
tiền theo những nguyên tắc nhất định.
Khi đánh giá thành phẩm, DN phải tôn trọng nguyên tắc giá phí (Giá gốc).
- đối với thành phẩm nhập kho.
+ thành phẩm do DN sản xuất ra: Đợc đánh giá theo giá gốc bao gồm: Chi phí
mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để có đợc
thành phẩm tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại.
Trong đó:
. Chi phí mua bao gồm giá mua, các loại thuế không đợc hoàn lại, chi phí vận
chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có liên quan
trực tiếp đến việc mua NVL sử dụng để sản xuất thành phẩm. Các khoản chiết khấu
thơng mại và giảm giá hàng mua do hàng mua không đúng quy cách, phẩm chất đợc
trừ khỏi chi phí mua.
. Chi phí chế biến thành phẩm bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến
sản phẩm sản xuất, nh chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung cố định và
chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong quá trình chuyển hoá nguyên liệu, vật
liệu thành thành phẩm.
Chi phí sản xuất chung cố định là những chi phí sản xuất gián tiếp, thờng
không thay đổi theo số lợng sản phẩm sản xuất, nh chi phí khấu hao, chi phí bảo dỡng
máy móc thiết bị, nhà xởng,... và chi phí quản lý hành chính ở các phân xởng sản
xuất.
Chi phí sản xuất chung biến đổi là những chi phí sản xuất gián tiếp, thờng thay
đổi theo số lợng sản phẩm sản xuất, nh chi phí nguyên liệu, vật liệu gián tiếp, chi phí
nhân công gián tiếp.
11
. Chi phí liên quan trực tiếp khác tính vào giá gốc của thành phẩm bao gồm các
khoản chi phí khác ngoài chi phí mua và chi phí chế biến thành phẩm, nh chi phí thiết
kế thành phẩm cho một đơn đặt hàng cụ thể,...
Giá thành sản

xuất thực tế
=
Chi phí sản xuất
dở dang đầu kỳ
+
Chi phí sản xuất
phát sinh trong kỳ
-
Chi phí sản xuất
dở dang cuối kỳ
+ Thành phẩm thuê ngoài gia công: đợc đánh giá theo giá thành thực tế gia công
bao gồm: CFNVLTT xuất gia công, chi phí thuê ngoài gia công chế biến và các chi
phí khác liên quan trực tiếp đến thành phẩm thuê ngoài gia công nh: chi phí vận
chuyển,...
- Đối với thành phẩm xuất kho:
Để tính trị giá vốn thực tế của thành phẩm xuất kho có các phơng pháp sau:
+ Phơng pháp đích danh.
Phơng pháp này áp dụng đối với các doanh nghiệp có ít mặt hàng hoặc mặt
hàng ổn định và nhận diện đợc. theo phơng pháp này thì thành phẩm xuất thuộc lô
thành phẩm nào thì căn cứ vào số lợng xuất kho và đơn giá nhập kho thực tế của lô
thành phẩm đó để tính trị giá thực tế xuất kho.
Phơng pháp này có u điểm là thể hiện đợc thực tế sự tơng xứng phù hợp giữa
doanh thu và chi phí của thành phẩm bán ra, song đòi hỏi DN phải quản lý theo dõi
thành phẩm theo từng lô hàng và kết quả tính đợc không mang lại thông tin bổ ích
cho việc ra quyết định kinh doanh.
+Phơng pháp bình quân gia quyền.
Theo phơng pháp này trị giá từng loại hàng tồn kho đợc tính theo giá trị trung
bình của từng loại tơng tự đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho sản xuất trong kỳ.
Giá trị trung bình có thể đợc tính theo thời kỳ (bình quân cố định) hoặc trớc mỗi lần
xuất (bình quân liên hoàn), phụ thuộc vào tình hình của DN.

trị giá thực tế của thành
phẩm xuất kho trong kỳ
=
Số lợng thành phẩm
xuất kho trong kỳ
*
Đơn giá bình quân
của thành phẩm xuất
12
Phơng pháp tính đơn giá bình quân gia quyền cố định (vào cuối kì) che đậy sự
biến động của giá. Đôi khi kết quả sản xuất kinh doanh tính đợc dựa vào trị giá vốn
thành phẩm xuất kho theo phơng pháp này sẽ phản ánh không đúng thực trạng sản
xuất kinh doanh với giá cả hiện hành.
Nếu tính theo phơng pháp đơn giá bình quân gia quyền liên hoàn thì sẽ xát với
sự vận động của thành phẩm đồng thời cũng giảm bớt sự che đậy về biến động giá cả
trên thị trờng. Tuy nhiên khối lợng tính toán nhiều và phức tạp.
+ Phơng pháp nhập trớc xuất trớc.
Theo phơng pháp này thì trị giá hàng xuất kho đợc tính theo giá trị của lô hàng
nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, trị giá của hàng tồn đợc tính theo giá
của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn.
Phơng pháp này có u điểm phù hợp với công tác bảo quản thành phẩm tại kho,
trị gía thành phẩm tồn kho và xuất kho đợc phản ánh chính xác với giá cả hiện hành.
Phơng pháp này áp dụng với DN hạch toán và bảo quản riêng biệt về mặt số l-
ợng và giá trị của từng lần nhập xuất thành phẩm.
+ Phơng pháp nhập sau, xuất trớc.
Phơng pháp này áp dụng dựa trên giả định nhập sau thì xuất trớc, và thành
phẩm tồn kho còn lại cuối kỳ là thành phẩm đợc sản xuất trớc đó. Theo phơng pháp
này thì giá trị hàng xuất kho đợc tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau
cùng, giá trị của thành phẩm tồn kho đợc tính theo giá của thành phẩm nhập kho đầu
kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho.

Phơng pháp này có u điểm là việc hạch toán trị giá thành phẩm tồn kho và xuất
kho đúng theo trị giá từng lô thành phẩm. Phơng pháp này là sự thể hiện đầy đủ nhất
nguyên tắc phù hợp, nghĩa là trị giá vốn của thành phẩm xuất kho phù hợp với doanh
thu mà nó tạo ra trong kì, chi phí thuộc về thành phẩm bán ra tơng đối cập nhật. Điều
này đặc biệt thuận lợi khi nền kinh tế có lạm phát. Tuy nhiên theo phơng pháp này
thành phẩm nào mới nhất trong kho sẽ đợc xuất trớc còn thành phẩm tồn kho sẽ xuất
sau dễ dẫn đến h hỏng lỗi thời, giá trị giảm sút.
13
Mỗi phơng pháp tính trị giá vốn thực tế của thành phẩm xuất kho trên có u
điểm, nhợc điểm riêng. Lựa chọn phơng pháp nào để vận dụng cho DN mình phải căn
cứ vào tình hình thực tế yêu cầu hạch toán của DN. Đồng thời việc lựa chọn và áp
dụng các phơng pháp tính giá thành thực tế thành phẩm xuất kho phải đảm bảo
nguyên tắc nhất quán để các báo cáo tài chính có thể so sánh đợc và đảm bảo nguyên
tắc công khai để chỉ đạo việc thay đổi từ phơng pháp này sang phơng pháp khác nếu
DN thấy cần thiết.
1.2.4.2. Kế toán chi tiết thành phẩm.
Để có thể giám sát tình hình hiện có cũng nh sự biến động của các loại thành
phẩm trong kho của doanh nghiệp cần phải có tài liệu chi tiết về thành phẩm hay nói
cách khác, phải hạch toán chi tiết tình hình nhập, xuất, tồn kho thành phẩm theo từng
loại cả về số lợng, chất lợng và giá trị. Việc hạch toán đợc thực hiện đồng thời cả ở
kho thành phẩm và ở phòng kế toán. Tuỳ theo đặc điểm cụ thể của từng doanh nghiệp
mà mỗi doanh nghiệp có thể lựa chọn, vận dụng một trong các phơng pháp sau:
* Phơng pháp ghi thẻ song song:
- ở kho: Thủ kho sử dụng thẻ kho để ghi chép hàng ngày tình hình nhập, xuất,
tồn kho của từng thứ thành phẩm theo chỉ tiêu số lợng. Thẻ kho do kế toán lập rồi ghi
vào sổ đăng ký thẻ kho trớc khi giao cho thủ kho ghi chép.
Hàng ngày khi phát sinh nghiệp vụ nhập, xuất thành phẩm thủ kho ghi số lợng
thành phẩm nhập xuất vào phiếu nhập kho, phiếu xuất kho. Căn cứ vào chứng từ này
để ghi vào thẻ kho, mỗi chứng từ một dòng. Cuối tháng, thủ kho thực hiện cộng số
liệu trên từng thẻ kho để xác định số lợng thành phẩm nhập xuất trong cả tháng và

tính ra số tồn kho cuối tháng của từng thứ thành phẩm.
- ở phòng kế toán: Định kỳ 3 đến 5 ngày, kế toán xuống kho để kiểm tra việc
ghi chép của thủ kho và nhận chứng từ nhập, xuất về phòng kế toán. Tại đây, kế toán
thực hiện hoàn chỉnh chứng từ rồi căn cứ vào các chứng từ đó để ghi vào sổ chi tiết
thành phẩm hoặc nhập dữ liệu vào máy (nếu doanh nghiệp áp dụng phần mềm kế
14
toán). Số liệu trên sổ chi tiết thành phẩm là căn cứ để lập các báo cáo thờng xuyên,
tuần kỳ về tình hình nhập xuất, tồn kho thành phẩm.
Sơ đồ 1
Phơng pháp này có u điểm là việc ghi chép đối chiếu kiểm tra giữa thủ kho và
kế toán dễ dàng và đơn giản. Nhng việc ghi chép của thủ kho và kế toán còn trùng lắp
về chỉ tiêu số lợng. Việc kiểm tra đối chiếu chủ yếu đợc tiến hành vào cuối tháng do
vậy hạn chế chức năng kiểm tra kịp thời của kế toán.
b. Phơng pháp ghi sổ đối chiếu luân chuyển.
* ở kho: Tơng tự nh phơng pháp ghi thẻ song song.
* ở phòng kế toán: Kế toán sử dụng sổ đối chiếu luân chuyển để ghi chép hàng
ngày tình hình nhập, xuất, kế toán thực hiện phân loại chứng từ theo từng thành phẩm
15
Chứng từ nhập
thẻ kho
Chứng từ xuất
Sổ kt chi tiết
Bảng tổng hợp
n - x - t
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu kiểm tra
hoặc có thể lập bảng kê để ghi tình hình nhập xuất thành phẩm theo từng thứ để tạo
điều kiện ghi "Sổ đối chiếu luân chuyển" vào cuối tháng.
16

Sơ đồ 2:
Phơng pháp này khắc phục đợc nhợc điểm của phơng pháp ghi thẻ song song.
Khối lợng ghi chép của kế toán đợc giảm bớt. Nhng do kế toán không ghi sổ trong
tháng nên công việc kiểm tra số liệu hàng ngày giữa kho và phòng kế toán không
thực hiện đợc và công việc kế toán bị dồn vào cuối tháng dẫn đến việc cung cấp số
liệu không kịp thời. Việc ghi sổ kế toán còn trùng lắp về chỉ tiêu số lợng.
c. Phơng pháp sổ số d.
- ở kho: Ngoài sử dụng thẻ kho để ghi chép hàng ngày nh hai phơng pháp trên,
thủ kho còn sử dụng "Sổ số d " để ghi. Sổ số d do phòng kế toán lập cho từng kho và
đợc sử dụng cho cả năm. Hàng tháng, vào cuối tháng sổ số d đợc chuyển cho thủ kho
để ghi chỉ tiêu số lợng.
- ở phòng kế toán: Định kỳ 3 đến 5 ngày, nhân viên kế toán xuống kho kiểm tra việc
ghi chép của thủ kho. Sau đó ký xác nhận vào thẻ kho và nhận chứng từ về phòng kế toán.
Tại đây, kế toán thực hiện hoàn chỉnh chứng từ rồi căn cứ vào đó để vào bảng kê luỹ kế
nhập, bảng kê luỹ kế xuất. Cuối tháng, tổng hợp số liệu trên bảng kê luỹ kế nhập và bảng
17
Chứng từ nhập
thẻ kho
Chứng từ xuất
bảng kê xuất
bảng kê nhập
sổ đối chiếu luân
chuyển
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu kiểm tra
kê luỹ kế xuất để lập bảng kê nhập, xuất, tồn kho thành phẩm. Đồng thời, ghi thêm chỉ
tiêu giá trị vào sổ số d do thủ kho chuyển lên.
18
Sơ đồ 3:

Sử dụng phơng pháp này sẽ khắc phục đựơc nhợc điểm của 2 phơng pháp trên.
Phơng pháp này tránh đợc sự ghi chép trùng lắp giữa kho và phòng kế toán, giảm bớt
khối lợng ghi chép, công việc tiến hành đều trong tháng. Tuy nhiên kế toán chỉ ghi
bằng tiền theo từng nhóm từng loại thành phẩm nên muốn biết cụ thể một thứ thành
phẩm nào đó phải trực tiếp xuống kho. Phơng pháp này khó phát hiện đợc nguyên
nhân gây sai sót nhầm lẫn nếu đối chiếu số liệu không khớp.
Cả 3 phơng pháp này đều có những điểm chung, điểm riêng, những u, nhợc điểm
và phạm vi áp dụng riêng.
Tuy nhiên, trong điều kiện áp dụng kế toán máy nh hiện nay thì phơng pháp ghi
thẻ song song đợc áp dụng thích hợp nhất vì việc ghi chép đơn giản, dễ kiểm tra, đối
chiếu và máy sẽ hạn chế đợc những nhợc điểm của phơng pháp này là sự ghi chép
trùng lặp về chỉ tiêu số lợng giữa kho và phòng kế toán.
19
Chứng từ nhập
thẻ kho
Chứng từ xuất
bảng tổng hợp
n - x - t
bảng kê nhập
sổ số dư
bảng kê luỹ
kế nhập
bảng kê xuất
bảng kê luỹ
kế xuất
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu kiểm tra
1.2.4.3. Kế toán tổng hợp thành phẩm.
Kế toán theo dõi tổng quát tình hình nhập - xuất - tồn toàn bộ thành phẩm theo

chỉ tiêu giá trị sẽ mở các TK 155 (thành phẩm), TK 157 (hàng gửi đi bán), TK 632
(giá vốn hàng bán). Nội dung phản ánh trên từng tài khoản tuỳ thuộc vào doanh
nghiệp áp dụng phơng pháp hạch toán hàng tồn kho nào. Theo chế độ kế toán hiện
hành quy định (Quyết định số 1141 TC/QĐ/CĐKT ngày 1/1/1995) trong 1 DN chỉ đ-
ợc sử dụng một trong hai phơng pháp hạch toán hàng tồn kho sau: phơng pháp kê
khai thờng xuyên và phơng pháp kiểm kê định kỳ.
* Trờng hợp DN hạch toán hàng tồn kho theo phơng pháp kê khai thờng xuyên:
Phơng pháp kê khai thờng xuyên hàng tồn kho là phơng pháp ghi chép, phản ánh
thờng xuyên liên tục, có hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn các loại thành phẩm trên
các tài khoản và sổ kế toán tổng hợp trên cơ sở các chứng từ nhập - xuất. Nh vậy, việc
xác định giá trị thành phẩm xuất kho theo phơng pháp này đợc căn cứ trực tiếp vào
các chứng từ xuất kho sau khi đợc tập hợp, phân loại theo đối tợng sử dụng để ghi vào
các tài khoản và sổ kế toán.
TK 155 (Thành phẩm): Dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động
từng loại thành phẩm trong DN.
TK 157 (Hàng gửi đi bán): Phản ánh trị giá thành phẩm đã gửi đi hoặc đã chuyển
cho khách hàng, đại lý ký gửi nhng cha đợc chấp nhận thanh toán.
TK 632 (Giá vốn hàng bán): Phản ánh trị giá vốn của thành phẩm, hàng hoá, lao
vụ, dịch vụ đã xuất bán trong kỳ.
* Trờng hợp DN hạch toán theo phơng pháp kiểm kê định kỳ:
Phơng pháp kiểm kê định kỳ là phơng pháp không theo dõi, phản ánh thờng
xuyên, liên tục tình hình xuất kho thành phẩm, hàng hoá trên các tài khoản hàng tồn
kho tơng ứng. Do đó, giá trị hàng tồn kho không căn cứ vào số liệu trên các tài khoản,
sổ kế toán để tính mà căn cứ vào kết quả kiểm kê đồng thời trị giá thành phẩm xuất
kho không căn cứ trực tiếp vào các chứng từ xuất kho để tổng hợp mà căn cứ vào kết
20
quả kiểm kê giá trị thành phẩm tồn kho và giá trị thành phẩm nhập kho theo công
thức sau:
Trị giá thành
phẩm xuất kho

=
Trị giá thành
phẩm tồn đầu kỳ
+
Trị giá thành phẩm
nhập trong kỳ
-
Trị giá thành
phẩm tồn cuối kỳ
-Theo phơng pháp này, trị giá thành phẩm xuất kho cho các mục đích khác nhau
không đợc thể hiện rõ, kế toán cũng sử dụng những tài khoản sau:
TK 155 (Thành phẩm).
TK 157 (Hàng gửi đi bán).
TK 632 (Giá vốn hàng bán).
Trình tự kế toán tổng hợp thành phẩm theo phơng pháp kê khai thờng xuyên và
kiểm kê định kỳ đợc thể hiện trên sơ đồ 01 và sơ đồ 02.
* Hệ thống sổ kế toán sử dụng trong kế toán tổng hợp thành phẩm.
Tuỳ từng hình thức kế toán mà sử dụng hệ thống sổ kế toán khác nhau:
- Hình thức kế toán nhật ký chứng từ, kế toán tổng hợp thành phẩm thực hiện
trên các sổ kế toán sau:
+Bảng kê số 9: Bảng kê tính giá thành thực tế thành phẩm.
+Bảng kê số 8: Bảng kê nhập xuất tồn hàng hoá thành phẩm.
+Bảng kê số 10: Hàng gửi đi bán.
+Nhật kí chứng từ số 8: Ghi có TK155, TK157.
+Sổ cái.
- Hình thức kế toán nhật kí chung, kế toán tổng hợp thành phẩm đợc phản ánh
trên:
+Nhật kí chung.
+Sổ cái.
Ngoài ra còn có thể sử dụng một số bảng kê nh : bảng kê số 9...

- Hình thức kế toán chứng từ ghi sổ, kế toán tổng hợp thành phẩm sử dụng các
sổ sau:
21
+ Chứng từ ghi sổ.
+ Sổ cái.
+ Sổ đăng kí chứng từ ghi sổ.
+ Một số sổ chi tiết liên quan.
1.2.5.Tổ chức công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm trong các doanh nghiệp
sản xuất.
1.2.5.1. Khái niệm doanh thu và các khoản giảm trừ doanh thu.
* Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế DN thu đợc trong kỳ kế toán,
phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thờng của DN, góp phần làm
tăng vốn chủ sở hữu.
Doanh thu bán hàng đợc ghi nhận khi đồng thời thoả mãn tất cả 5 điều kiện
sau:
1. DN đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản
phẩm hoặc hàng hoá cho ngời mua.
2. DN không còn nắm giữ hàng hoá nh ngời sở hữu hàng hoá hoặc quyền kiểm
soát hàng hoá.
3. Doanh thu đợc xác định tơng đối chắc chắn.
4. DN đã thu đợc hoặc sẽ thu đợc lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
5. Xác định đợc chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
*Các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng:
- Chiết khấu thơng mại: Là khoản DN bán giảm giá niêm yết cho khách hàng
mua hàng với khối lợng lớn.
- Giảm giá hàng bán: là khoản giảm trừ cho ngời mua do hàng hoá kém phẩm
chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
- Giá trị hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lợng hàng bán đã xác định là tiêu
thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
- Các khoản thuế về tiêu thụ: thuế giá trị gia tăng tính theo phơng pháp trực

tiếp; thuế tiêu thụ đặc biệt; thuế xuất khẩu.
22
1.2.5.2. Các phơng pháp tiêu thụ thành phẩm và thời điểm ghi nhận doanh
thu.
- Phơng thức gửi hàng ( bán hàng qua đại lý ).
Định kỳ DN sẽ gửi hàng cho khách hàng của mình theo những thoả thuận
trong hợp đồng giữa 2 bên. Khi hàng hoá, sản phẩm xuất kho thì vẫn thuộc quyền sở
hữu của DN, chỉ khi khách hàng đã trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng đó
mới đợc coi là đã tiêu thụ và mới đợc ghi nhận doanh thu.
Phơng thức này áp dụng chủ yếu dới hình thức bán hàng thông qua đại lý nên
còn đợc gọi là phơng pháp bán hàng qua đại lý.
- Phơng pháp bán hàng trực tiếp:
Là phơng thức giao hàng cho ngời mua trực tiếp tại kho. Hàng hoá đợc coi là
bán và đợc ghi nhận doanh thu khi chúng đợc chuyển giao cho ngời mua và mọi thủ
tục mua bán đã đợc hoàn thành.
- Phơng pháp hàng đổi hàng:
Là phơng thức tiêu thụ mà hàng đó ngời bán đem sản phẩm của mình để đổi
lấy sản phẩm của ngời mua. Giá trao đổi là giá bán của sản phẩm đó trên thị trờng.
Doanh thu đợc ghi nhận khi ngời mua chấp nhận đổi hàng.
- Phơng pháp tiêu thụ nội bộ:
Là việc bán hàng hoá cho các đối tợng khách hàng là các đơn vị thành viên, các
đơn vị trực thuộc trong cùng hệ thống của tổng công ty hoặc trong cùng hệ thống của
một đơn vị độc lập. Bán hàng nội bộ còn bao gồm các trờng hợp sau:
+ DN trả lơng cho công nhân viên bằng sản phẩm hàng hoá.
+ DN sử dụng nội bộ sản phẩm hàng hoá.
+ DN sử dụng sản phẩm hàng hoá để biếu tặng .
1.2.5.3. Nội dung của kế tiêu thụ thành phẩm.
Trong quá trình tiêu thụ thành phẩm, kế toán doanh thu bán hàng của DN đựơc
thực hiện theo nguyên tắc sau:
23

- Đối với sản phẩm, hàng hoá thuộc đối tợng chịu thuế GTGT theo phơng pháp
khấu trừ, doanh thu bán hàng là giá bán cha có thuế GTGT.
- Đối với sản phẩm, hàng hoá không thuộc diện chịu thuế GTGT hoặc chịu
thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán.
- Đối với sản phẩm, hàng hoá thuộc đối tợng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, hoặc
thuế xuất khẩu thì doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán.
- Những DN nhận gia công vật t, hàng hoá thì chỉ phản ánh vào doanh thu bán
hàng số tiền gia công thực tế đợc hởng, không bao gồm giá trị vật t hàng hoá nhận gia
công.
- Đối với hàng hoá nhận bán đại lý, kí gửi theo phơng thức bán đúng giá hởng
hoa hồng thì hạch toán vào doanh thu bán hàng phần hoa hồng bán hàng mà DN đợc
hởng.
- Trờng hợp bán hàng theo phơng pháp trả chậm, trả góp thì DN ghi nhận
doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay và ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài
chính về phần lãi tính trên khoản phải trả nhng trả chậm phù hợp với thời điểm ghi
nhận doanh thu đợc xác nhận.
- Những sản phẩm, hàng hoá đợc xác định là tiêu thụ, nhng vì lý do về chất l-
ợng, về quy cách kỹ thuật..., ngời mua từ chối thanh toán, gửi trả lại ngời bán hoặc
yêu cầu giảm giá và đợc DN chấp nhận, hoặc ngời mua hàng với khối lợng lớn đợc
chiết khấu thơng mại thì các khoản giảm trừ doanh thu thu bán hàng này đợc theo dõi
riêng biệt trên các TK531- Hàng bán bị trả lại, TK532 - Giảm giá hàng bán, TK521 -
Chiết khấu thơng mại.
- Trờng hợp trong kỳ DN đã viết hoá đơn bán hàng và đã thu tiền bán hàng nh-
ng đến cuối kì vẫn cha giao hàng cho ngời mua hàng, thì trị giá số hàng này không đ-
ợc coi là tiêu thụ và không đợc ghi vào TK 511- "Doanh thu bán hàng và cung cấp
dịch vụ" mà chỉ hạch toán vào bên có của TK 131- "Phải thu của khách hàng" về
khoản tiền đã thu của khách hàng. Khi thực giao hàng cho ngời mua sẽ hạch toán vào
24
TK 511 về giá trị hàng đã giao, đã thu trớc tiền bán hàng, phù hợp với các điều kiện
ghi nhận doanh thu.

1.2.5.3.1. Chứng từ, tài khoản sử dụng.
* Chứng từ: Căn cứ vào chế độ ghi chép ban đầu QĐ số 1141 CT/CĐKT ngày
01/11/1995 của BTC, kế toán trởng định ra những chứng từ sử dụng phù hợp với điều
kiện cụ thể của DN mình nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý quá trình tiêu thụ, tính toán
và xác định kết quả kinh doanh, đồng thời đề ra trình tự luân chuyển chứng từ một
cách khoa học.
Các chứng từ sử dụng trong kế toán tiêu thụ thành phẩm:
- Phiếu xuất kho
- Hoá đơn bán hàng hoặc hoá đơn thuế GTGT.
- Phiếu thu tiền mặt, giấy báo nợ, báo có của ngân hàng...
* Tài khoản :
- Tài khoản 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.
Là tài khoản dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của
DN trong một kì kế toán của hoạt động sản xuất kinh doanh từ các giao dịch và các
nghiệp vụ bán hàng và cung cấp dịch vụ.
Tài khoản này không có số d. Tài khoản 511 có 4 tài khoản cấp II:
Trong các doanh nghiệp sản xuất chủ yếu sử dụng TK 5112: Doanh thu bán
thành phẩm..
- TK 512: Doanh thu nội bộ.
Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu số sản phẩm, hàng hoá,dịch vụ tiêu
thụ trong nội bộ DN, tài khoản này không có số d.
TK 512 có 3 tài khoản cấp II:
Trong đó: DN sản xuất chủ yếu sử dụng TK 5122: Doanh thu bán thành phẩm.
-TK521: Chiết khấu thơng mại.
Tài khoản này dùng để phản ánh khoản chiết khấu thơng mại mà DN đã giảm trừ
hoặc đã thanh toán cho ngời mua hàng hoá, dịch vụ với khối lợng lớn theo thoả thuận
25