(Skkn 2023) tạo hứng thú học toán cho học sinh thpt thông qua thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
=====  =====

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:

TẠO HỨNG THÚ HỌC TOÁN CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA
THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
TRONG DẠY HỌC

LĨNH VỰC: MƠN TỐN
Nhóm tác giả:
1. Phan Thị Quỳnh Vân – SĐT: 0975424858
2. Phan Thị Diệu – SĐT:0365795796
3. Nguyễn Thị Lan – SĐT:0357945711
Đơn vị: Trường THPT Phan Thúc Trực

Năm học 2022 - 2023


MỤC LỤC
NỘI DUNG
Phần 1 - ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.
5. ĐÁNH GIÁ CHUNG.
5.1. Đóng góp mới của đề tài.
5.2.Tính khoa học và tính khả thi của đề tài.
Phần 2 - NỘI DUNG.

I – CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo
1.2. Tác dụng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
1.3. Một số hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
1.4. Một số phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Thực trạng trải nghiệm của học sinh
2.2. Tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm với mục tiêu giáo
dục theo chương trình giáo dục phổ thông mới
2.3. Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn
2.4. Thực trạng giảng dạy của giáo viên
2.5. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp được
đề xuất
III. GIẢI PHÁP THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI
NGHIỆM SÁNG TẠO TRONG DẠY HỌC MƠN TỐN Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HIỆN NAY
3.1. Thiết kế hoạt động ngoại khóa Tốn học
3.1.1. Xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động ngoại khóa tốn
học
3.1.2. Tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện hoạt động trải
nghiệm sáng tạo
3.1.2.1. Hướng dẫn học sinh xác định mục đích và nội dung trải
nghiệm sáng tạo
3.1.2.2. Hướng dẫn học sinh xây dựng kế hoạch trải nghiệm sáng
tạo

Trang
1
1
2

2
2
2
3
3
3
3
3
5
6
8
12
12
13
14
14
15
18
18
18
21
21
21


3.2. Thiết kế lồng ghép trị chơi Tốn học trong dạy học mơn
Tốn
3.3. Thiết kế dạy học dự án STEAM
IV. HOẠT ĐỘNG CỦNG CỐ-RÚT KINH NGHIỆM SAU
THỰC NGHIỆM

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
VI. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO.
BẢN CAM KẾT

50
73
86
88
88
90
91


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, chương trình giáo dục Tốn ở nước ta đã và đang chuyển biến theo
hướng gắn liền tri thức toán học với thực tiễn, quan tâm đến kỹ năng sử dụng các
kiến thức toán học đã được học của học sinh. Có thể thấy điều đó qua mục tiêu của
chương trình GDPT mơn Tốn mới được Bộ GD&ĐT ban hành ngày 26/12/2018.
Cụ thể, mơn Tốn hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu,
năng lực chung và năng lực toán học với các thành tố cốt lõi là năng lực tư duy và
lập luận toán học, năng lực mơ hình hóa tốn học, năng lực giải quyết vấn đề toán
học, năng lực giao tiếp toán học, năng lực sử dụng các cơng cụ và phương tiện
tốn; phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải
nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tiễn. Giáo dục toán học tạo dựng sự
kết nối giữa các ý tưởng toán học, giữa tốn học với các mơn khoa học khác và
giữa toán học với đời sống thực tiễn.
Toán học là một trong những bộ mơn khoa học cơ bản, có nhiều ứng dụng trong
cuộc sống. Do đó, dạy và học tốn trong nhà trường phổ thông sao cho hiệu quả

luôn là điều được quan tâm.Theo các văn bản chỉ đạo về đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh (thông tư 32…).
Hiện nay, giáo dục nước ta đang định hướng chuyển đổi dạy các bộ mơn
khoa học như tốn sang hướng tinh gọn, thực tế, khơi gợi tính sáng tạo cho học
sinh. Quá trình đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông và đổi
mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học là yêu
cầu cấp thiết đặt ra cho ngành giáo dục nước nhà. Việc đưa hoạt động trải nghiệm
sáng tạo vào chương trình giáo dục phổ thông phù hợp với xu thế phát triển chung
của xã hội, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT theo Nghị quyết
29 của BCH Trung ương Đảng khóa XI.
Mặc dù đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực và bồi dưỡng
năng lực học toán cho học sinh đã được triển khai từ lâu. Tuy nhiên phần lớn giáo
viên vẫn đang mang nặng cách dạy truyền thống theo kiểu truyền thụ kiến thức
một cách thụ động, truyền đạt kiến thức một chiều, nhàm chán. Theo phương pháp
dạy học trải nghiệm sáng tạo, học sinh sẽ trở thành trung tâm, là người chủ động
nghiên cứu, phân tích để lĩnh hội kiến thức thơng qua các hoạt động trải nghiệm
đa dạng từ các trò chơi, cuộc thi, thí nghiệm, làm dự án…Từ đó giúp các em thấy
được ứng dụng của mơn tốn trong cuộc sống, đem lại niềm tin, u thích, hứng
thú học tập mơn Tốn.
Khơng chỉ học sinh, giáo viên cũng cần sáng tạo trong cách thức giảng dạy,
thiết kế được đa dạng hoạt động để học sinh trải nghiệm. Vì qua đó, các thầy cô
sẽ dần trau dồi thêm chuyên môn và kỹ năng sư phạm của mình. Một số hình thức
trải nghiệm sáng tạo thầy cô hay sử dụng là tổ chức các cuộc thi, các chuyên đề
STERM, các câu đố, trò chơi toán học hấp dẫn, yêu cầu vận dụng các kiến thức

1


tốn học để tìm lời giải…
Dạy học trải nghiệm sáng tạo giúp học sinh phát triển hài hòa về đức, trí, thể,

mĩ , với phương châm “ học đi đơi với hành”, “ lí luận gắn liền với thực tiễn”, đáp
ứng được yêu cầu của chương trình mới hiện nay, đảm bảo sự cân đối giữa “học”
kiến thức và “ áp dụng” kiến thức vào giải quyết các vấn đề trong học tập và thực
tiễn cuộc sống.
Với kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy bộ mơn Tốn, chúng tơi nhận thấy
đây là một khâu quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học theo năng lực, kịp
thời điều chỉnh phương pháp dạy học, chúng tơi chọn “TẠO HỨNG THÚ HỌC
TỐN CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT
ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO TRONG DẠY HỌC” làm đề tài nghiên cứu.
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
+ Học sinh khối 10,11,12.
+ Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm hiểu và đề xuất giải pháp thiết kế hoạt động
ngoại khóa mơn Tốn THPT, thiết kế lồng ghép trị chơi trong dạy học mơn
Tốn, thiết kế dạy học dự án Steam.
Thơng qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng dạy
học, tạo ra niềm u thích học Tốn đối với học sinh THPT.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp thống kê và xử lí số liệu
- Phương pháp phân tích và tổng hợp
- Phương pháp chuyên gia
- Phương pháp khảo sát thực tế và thực nghiệm
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Sáng kiến kinh nghiệm này dự định
nghiên cứu các nội dung sau: 4.1. Đọc hiểu nghiên cứu một số tài liệu liên quan
về hoạt động trải nghiệm sáng tạo, vai trị của hoạt động trải nghiệm và hình
thức và phương pháptổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
4.2. Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Tốn ở
trường Phổ Thơng hiện nay.
4.3. Trình bày một cách có hệ thống các kết quả về các vấn đề trên.
4.4. Tiến hành thực nghiệm sư phạm hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong
dạy học mơn Tốn ở trường Phổ Thơng hiện nay.

5. ĐÁNH GIÁ CHUNG
5.1. Đóng góp mới của đề tài
5.1.1. Về lý luận:
- Quan điểm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học mơn Tốn . - Làm
rõ u cầu và mục đích của dạy học trải nghiệm sáng tạo nhằm phát huy năng lực

2


và phẩm chất của học sinh trung học Phổ Thông.
5.1.2. Về thực tiễn: - Những biện pháp dạy học theo hướng trải nghiệm sáng tạo
góp phần phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. - Gợi ý các biện pháp thiết
kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học tốn
- Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu cho học sinh và giáo viên bộ mơn.
5.2. Tính khoa học và tính khả thi của đề tài
5.2.1. Quan điểm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học tốn ở trường
phổ thơng có cơ sở lý luận, có biện pháp hợp lý, khoa học và thực tiễn. 5.2.2.
Những biện pháp DH trải nghiệm sáng tạo trong dạy học mơn Tốn THPT đã đề
xuất có tính khả thi và hiệu quả, góp phần tạo hứng thú học Tốn cho học sinh
nhằm để phát huy năng lực và phẩm chất học sinh.

3


PHẦN II. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Trong bài viết này, chúng tơi hiểu học trải nghiệm mơn Tốn THPT là quá
trình người học được tiếp cận hoặc làm việc trực tiếp trên đối tượng học tập mơn
Tốn. Trong quá trình này, các em huy động những kinh nghiệm của bản thân để

có được kinh nghiệm mới nhằm nâng cao nhận thức, giá trị sống của bản thân về
thế giới. Học sinh tiếp cận với Tốn ở góc độ gần gũi, thực tế, áp dụng vào thực
tiễn để giải quyết vấn đề và từ đó chủ động thu nạp kiến thức, kỹ năng.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một hình thức hoạt động giáo dục thơng
qua sự trải nghiệm giúp người học phát triển toàn diện về phẩm chất, nhân cách
và hình thành những năng lực cần thiết.
Vậy bản chất của hoạt động trải nghiệm sáng tạo là gì?
Đó là hoạt động giáo dục theo con đường gắn lý luận với thực tiễn, tạo nên
sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, hình thành và phát triển cho học sinh
niềm tin, tình cảm, những năng lực cần có của người cơng dân trong tương lai.
Giáo dục thơng qua trải nghiệm có liên quan chặt chẽ “Học đi đôi với hành ” , vận
dụng những kiến thức lý luận được học vào một ngữ cảnh khác, hay thực hiện
những nhiệm vụ nào đó của thực tiễn dựa trên kiến thức lý luận.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhấn mạnh vai trị của kinh nghiệm đối với
việc hình thành năng lực và vai trò của yếu tố xúc cảm đối với sự hình thành thái
độ, giá trị, niềm tin, động cơ, hứng thú của học sinh. Hình thành những xúc cảm
tích cực là nét bản chất quan trọng của hoạt động trải nghiệm.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cùng với hoạt động dạy học là một q trình
gắn bó, thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục. Thực tế cuộc sống cho thấy
cần trải nghiệm mới hình thành được những giá trị và kỹ năng sống.
Có nhiều cách hiểu khác nhau về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Phù hợp
với mục tiêu của chương trình mới, chúng tơi đã tìm hiểu và xin đưa ra định nghĩa
như sau: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục thực tiễn được
tiến hành song song với hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông. Hoạt động
trải nghiệm sáng tạo là một bộ phận của quá trình giáo dục, được tổ chức ngồi
giờ học các mơn văn hóa ở trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt
động dạy học. Thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể và các
hành động của học sinh, hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục
có mục đích, có tổ chức được thực hiện trong hoặc ngoài nhà trường nhằm phát
triển, nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân học sinh, nuôi dưỡng ý thức

sống tự lập, đồng thời quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh. Thông qua
việc tham gia vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được phát huy vai
trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em được

4


chủ động tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động: từ thiết kế hoạt
động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động phù hợp với đặc điểm
lứa tuổi và khả năng của bản thân. Các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan
điểm, ý tưởng, được đánh giá và lựa chọn ý tưởng hoạt động, được thể hiện, tự
khẳng định bản thân, được tự đánh giá và đánh giá kết quả hoạt động của bản
thân, của nhóm mình và của bạn bè,… Từ đó, hình thành và phát triển cho các em
những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
Trong tên gọi "trải nghiệm sáng tạo" thì “trải nghiệm” là phương thức giáo
dục và “sáng tạo” là mục tiêu giáo dục.
Trong chương trình sách giáo khoa hiện hành, hoạt động trải nghiệm sáng
tạo không gọi là môn học mà là hoạt động giáo dục. Các hoạt động giáo dục là
hoạt động nhằm phát triển những phẩm chất nhân cách, kỹ năng sống hay là năng
lực tâm lý xã hội giúp con người có thể thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ
bản thân, biết sống tích cực và hạnh phúc... Đây là những mặt vô cùng quan trọng
để tạo nên cuộc sống có ý nghĩa của mỗi cá nhân. Hoạt động được chúng tơi hiểu
hoạt động là q trình cá nhân thực hiện các quan hệ giữa họ với thế giới tự nhiên,
xã hội, người khác và bản thân. Đó là q trình chuyển hóa năng lực lao động của
bản thân thành sự vật, thành thực tế và quá trình tách những thuộc tính sự vật, của
thực tế quay trở về với chủ thể, biến thành vốn liếng tinh thần của chủ thể.
1.2. Tác dụng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
- Tạo cảm hứng cho việc dạy và học mơn tốn.Theo phương pháp học trải
nghiệm Tốn học, học sinh THPT sẽ trở thành trung tâm, là người chủ động
nghiên cứu. Các bạn sẽ phân tích để tìm ra kiến thức thông qua nhiều hoạt động

trải nghiệm đa dạng từ các trị chơi, cuộc thi, thí nghiệm, làm dự án… Từ đó, học
sinh sẽ thấy việc học tập mơn Tốn trở nên thú vị hơn nhiều. Khơng cịn tiếp thu
kiến thức một cách thụ động, học sinh THPT có thể tự mình tìm ra khái niệm, các
cách giải tốn đa dạng, sáng tạo hay tìm soi chiếu một đề tốn dưới nhiều góc
nhìn để vận dụng vào thực tế. Với phương pháp học trải nghiệm mơn tốn THPT,
khi giảng dạy, giáo viên cũng sẽ thấy thú vị hơn. Phương pháp này kích thích sự
sáng tạo của họ trong việc nghĩ ra nhiều hoạt động trải nghiệm khác nhau cho học
sinh như STEAM, tổ chức các trò chơi, cuộc thi, hướng dẫn học sinh làm các thí
nghiệm tốn học,...Điều này cũng đòi hỏi giáo viên phải trau dồi kiến thức và kỹ
năng nghiệp vụ sư phạm của mình thật tốt, khơng ngừng đổi mới, sáng tạo trong
các hoạt động giảng dạy.
- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo làm tăng tính hấp dẫn trong học tập. Hình
thức dạy học trải nghiệm là hình thức giáo dục học sinh theo hình thức dạy học
ngồi thực tế, trên các vật thật có vị trí, vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt
động giảng dạy và học tập trên lớp với giáo dục học sinh ngồi lớp.
- Học trải nghiệm mơn Tốn THPT giúp rèn luyện kỹ năng học tập cho học
sinh.

5


Học trải nghiệm mơn tốn THPT là chuỗi các hoạt động nghiên cứu - phân
tích - tổng hợp - áp dụng thực tiễn, diễn ra liên tục dưới nhiều hình thức khác
nhau. Mỗi hoạt động lại giúp học sinh rèn luyện một kỹ năng khác nhau, bên cạnh
kiến thức toán học và tư duy logic. Chẳng hạn thông qua những cuộc thi, học sinh
sẽ học được kỹ năng phân tích đề bài, tính tốn nhanh, tư duy logic, vận dụng
sáng tạo các cơng thức hay phát huy trí tưởng tượng không gian 3 chiều,…
- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo tạo điều kiện kết nối các kiến thức khoa
học liên ngành. Nội dung học tập trải nghiệm rất phong phú và đa dạng mang tính
tổng hợp kiến thức kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo

dục như: giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm
mĩ và thể chất,…Chính nhờ đặc trưng này mà học tập trải nghiệm trở nên gần
gũi, thiết thực với cuộc sống, giúp các em vận dụng vào trong cuộc sống một
cách dễ dàng và thuận lợi hơn.
- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp gắn kết giữa các lực lượng giáo dục
trong và ngoài nhà trường. Hoạt động học tập trải nghiệm sáng tạo có sức hút
mạnh mẽ, có sự tham gia, phối hợp liên kết với lực lượng giáo dục trong và ngồi
nhà trường như: cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, những tổ chức...Tùy
thuộc nội dung, tính chất của từng hoạt động mà sự tham gia của các lực lượng
có thể là trực tiếp hay gián tiếp.
- Nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu khoa học. Toán học là nền tảng của nhiều
môn Khoa học - Công nghệ hiện nay. Thậm chí các chun gia, nhà nghiên cứu
đã khẳng định Tốn học là một trong những “chìa khóa vàng” để mở cửa “Cách
mạng công nghiệp 4.0” vốn đang thay đổi và thống trị thế giới với AI (Trí tuệ
nhân tạo), Machine learning, công nghệ sinh học,...
- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là mơ hình học tập tiên tiến nhằm giúp học
sinh hồn thiện bản thân mình. Tạo ra sự tự tin cho học sinh trong học tập, hình
thành năng lực học tập cho học sinh: lập kế hoạch, tổ chức làm việc nhóm, thu
thập và xử lí thơng tin, lập báo cáo, thuyết trình, đánh giá và tự đánh giá. Qua
các giờ học đó, học sinh sẽ cảm thấy yêu thích mơn học và hiểu kiến thức một
cách sâu sắc hơn. Ngoài ra, học tập trải nghiệm là điều kiện học hỏi lẫn nhau,
giúp học sinh phát huy tính tích cực tự học, sáng tạo, tính tự giác, giúp các em
phát huy tốt các kỹ năng như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác.
1.3. Một số hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có nội dung rất đa dạng và mang tính tích
hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục
và được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi một hình thức trên đều
tiềm tàng trong nó những khả năng giáo dục nhất định. Sau đây, chúng tơi
điểm qua một số hình thức trải nghiệm sáng tạo cụ thể.
a) Hoạt động câu lạc bộ

Hoạt động Câu Lạc Bộ Tốn Học theo chúng tơi hiểu là một hình thức sinh
6


hoạt ngoại khóa của các nhóm học sinh có cùng sở thích học tốn, có nhu cầu,
năng khiếu học tập tốn, hay nhóm học sinh u thích khám phá, u thích sự vui
nhộn dưới sự định hướng của những nhà giáo dục có thể là giáo viên, phụ huynh
hoặc nhà giáo dục, nhà khoa học... nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích
cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với giáo viên, với những người
lớn khác. Điều này tạo ra niềm vui sự hứng khởi cho học sinh khi tham gia học
tâp. Hoạt động của ,... Câu Lạc Bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến
thức, hiểu biết của mình về tốn học mà học sinh quan tâm, qua đó phát triển các
kĩ năng của học sinh như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến,
kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng
hợp tác, làm việc nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề,... Câu Lạc Bộ
Tốn Học giúp học sinh có điều kiện tiếp cận với tốn học, giúp các em có khả
năng phát huy năng lực toán học của bản thân và tiếp cận kiến thức một cách
nhanh nhất. Từ đó học sinh có khả năng nhớ lâu, hiểu sâu các vấn đề về toán học.
Câu lạc bộ toán học hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, thống nhất, có lịch sinh
hoạt định kì với các nguyên tắc hoạt động cuốn hút nhiều đối tượng học sinh tham
gia. Có thể tổ chức câu lạc bộ ở Trung Học Phổ Thông theo khối lớp, theo
Trường... Tên của Câu Lạc Bộ Toán Học ở Trung Học Phổ Thơng có thể đặt:
“Câu Lạc Bộ Tốn Học”. Hình thức sinh hoạt Câu Lạc Bộ có thể là Hội vui học
tập, Giải ô chữ, Rung chuông vàng, Tọa đàm, Hội thảo, Thảo luận về một đề tài
được lựa chọn…
b) Hội thi/cuộc thi là một trong những hình thức tổ chức hoạt động hấp
dẫn, lơi cuốn học sinh và đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục, rèn
luyện và định hướng giá trị cho tuổi trẻ. Việc tổ chức hội thi/ cuộc thi cho học
sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên trong
quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Hoạt động trải nghiệm nhằm

lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực vào các hoạt động
giáo dục của nhà trường; thu hút tài năng và sự sáng tạo của học sinh, phát
triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp phần bồi
dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong q
trình nhận thức.
Nội dung sinh hoạt Câu Lạc Bộ có thể là về các bài toán, câu chuyện lịch sử
toán học; xem các bộ phim về lịch sử toán học hay về các nhà tốn học; giải các
câu đố trí tuệ, logic, các câu đố IQ phù hợp; làm thơ về Toán;... tham quan, dã
ngoại học tập các địa danh du lịch, làng nghề của địa phương, tiếp cận các vấn đề
tốn học qua việc tham quan đó như tìm hiểu về lịch sử của địa danh, cách thiết
kế, xây dựng các di tích, chụp ảnh, kí họa, tạo mơ hình trên máy tính hoặc phác
họa trên bản vẽ khi trải nghiệm tham quan... Chẳng hạn, bồi dưỡng hứng thú học
tập Hình học cho học sinh, qua Câu Lạc Bộ có thể cho học sinh xem bộ phim về
lịch sử hình học “The story of Geometry” của Maria Montessory,... . Hình thức
Câu Lạc Bộ và tên gọi như: Câu Lạc Bộ học thuật các môn học khác; Câu Lạc Bộ
thể dục thể thao; Câu Lạc Bộ văn hóa nghệ thuật; Câu Lạc Bộ võ thuật; Câu Lạc
7


Bộ hoạt động thực tế; Câu Lạc Bộ trò chơi dân gian, các giáo viên hồn tồn có
thể tích hợp giáo dục tốn học thơng qua hoạt động của các Câu Lạc Bộ này.
c) Trị chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giãn, những trị chơi
trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp nhiều khi có tác dụng rất tích
cực. Học sinh thấy vui vẻ , hứng khởi khi tham gia học tập. Trò chơi là hình
thức tổ chức các hoạt động vui chơi với nội dung kiến thức thuộc nhiều lĩnh
vực khác nhau, có tác dụng chơi mà học, học mà chơi. Học tập có xen kẽ hình
thức trị chơi có tác dụng kích thích, tạo sự yêu thích, cuốn hút cho người học
rất lớn.
d) Hoạt động tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực
tế và khá hấp dẫn đối với đối tượng học sinh. Từ đó giúp các em có được

những kinh nghiệm từ thực tế, từ các mơ hình, cách làm hay và hiệu quả trong
một lĩnh vực nào đó. Các em cảm thấy kiến thức có thể áp dụng vào cuộc
sống của chính các em; tăng cường cơ hội cho học sinh giao lưu, học hỏi,
chia sẻ và thể hiện tốt khả năng vốn có của bản thân. Đây là một môi trường
tốt để các em tự khẳng định mình, thể hiện tính tự lập, tính sáng tạo và biết
đánh giá sự cố gắng của bản thân .Chính vì vậy mà các em phát triển phẩm
chất của bản thân mình.
e) Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy
sự tham gia của học sinh thông qua việc các em được trực tiếp và chủ động
bày tỏ quan điểm ý kiến của mình trước đơng đảo bạn bè, nhà trường, thầy
cơ giáo, cha mẹ và những người lớn khác. Giúp các em nâng cao khả năng tự
tin và xây dựng các kĩ năng cần thiết như kĩ năng trình bày vấn đề, kĩ năng
giao tiếp, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng phát hiện vấn
đề...
f) Hoạt động giao lưu là hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều
kiện cần thiết để cho học sinh được tiếp xúc và trao đổi thông tin với những
nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em
có được những nhận thức, tình cảm, thái độ phù hợp và có được những lời
khuyên đúng đắn để cố gắng vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện
nhân cách của bản thân.
g) Sinh hoạt tập thể là hình thức truyền tải những bài học giáo dục về
đạo đức, luân lí, giá trị... đến với học sinh một cách nhẹ nhàng, hấp dẫn và
giúp các em được vui chơi, thư giãn. Sinh hoạt tập thể được tổ chức dưới
những hình thức hoạt động như: ca hát, nhảy múa, vui chơi, dân vũ, diễn kịch,
múa hát sân trường, khiêu vũ...Sinh hoạt tập thể giúp các em có thể giúp đỡ
trao đổi kinh nghiệm học tập tốt hơn.
h) Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ
thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở
đầu đưa ra tình huống tốn học, phần còn lại được sáng tạo bởi những người

8


tham gia. Phần trình diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những
người thực hiện và khán giả. Từ đó kích thích tính tị mị khám phá cũng như
tính tương tác hay sự tham gia của khán giả. Mục đích của hoạt động này
nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh đưa ra quan điểm, suy nghĩ
và cách xử lí tình huống thực tế gặp phải trong bất kì nội dung nào của cuộc
sống, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện nhiều kĩ năng trong cuộc sống.
1.4. Một số phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm
a. Phương pháp làm việc nhóm
Làm việc nhóm theo chúng tơi hiểu có thể diễn ra trong phạm vi hẹp trong
lớp học dưới sự hướng dẫn điều khiển của giáo viên, học sinh cùng nhau trao đổi,
thảo luận và cùng nhau tìm ra giải pháp giải quyết tình huống giáo viên đưa ra.
Giáo viên là người tổ chức và cần lựa chọn chủ đề thảo luận cẩn thận, phù hợp,
gần gũi với đối tượng học sinh sao cho hầu hết các em nêu được chính kiến của
bản thân và cùng nhau thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này cũng có tác dụng gắn
kết tình cảm đồn kết, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. giáo
viên tổ chức có thể tham khảo thêm những người có chuyên mơn và có kinh
nghiệm tổ chức và hiểu về vấn đề thảo luận để định hướng cho học sinh khi làm
việc nhóm. Một trong những yếu tố thành cơng của một chương trình hay dự án
hoặc một tiết học chính là sự khơi nguồn sáng tạo, dẫn lối từ những sáng kiến, ý
tưởng sáng tạo về phương pháp, cách thức tổ chức của người giáo viên ở trong
chương trình đó. Làm việc theo nhóm là phương pháp tổ chức dạy học - giáo dục,
trong đó giáo viên sắp xếp học sinh thành những nhóm theo hướng tạo ra sự tương
tác trực tiếp giữa các thành viên. Từ đó học sinh trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và
cùng nhau phối hợp làm việc để hồn thành nhiệm vụ chung của nhóm. Khi tiến hành
làm việc theo nhóm trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo, chúng ta cần cần tiến hành
theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị cho hoạt động cần trao đổi

- Giáo viên hướng dẫn học sinh trao đổi, đề xuất vấn đề, xác định mục tiêu
của bài học, nhiệm vụ trọng tâm, cách thức thực hiện và lập ra kế hoạch. Giáo
viên tự lựa chọn nhóm theo từng nội dung cho phù hợp với đối tượng học sinh.
Phân công nhóm trưởng, thư ký và các vai trị khác nhau cho từng thành viên; Đưa
ra nguyên tắc tổ chức hoạt động nhóm để tất cả cùng tham gia thực hiện.
Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm
- Giáo viên vừa quan sát vừa nắm bắt thông tin từ học sinh xem các nhóm
có hiểu rõ nhiệm vụ khơng, có thể hiện kĩ năng làm việc theo nhóm đúng khơng.
- Giúp đỡ những nhóm vận hành đúng hướng và duy trì mối quan hệ phụ
thuộc lẫn nhau một cách tích cực.
- Điều chỉnh linh hoạt hoạt động của nhóm khi thấy cần thiết để tất cả thành
viên đều tham gia hoạt động; tránh chỉ học sinh khá ,giỏi thể hiện còn học sinh yếu
hơn lại thụ động khi hoạt động nhóm…
9


Bước 3: Đánh giá hoạt động
- Lôi cuốn từng học sinh tham gia hoạt động của nhóm .
-Học sinh tự đánh giá lẫn nhau.
- Đưa ra kết luận gồm kết quả hoạt động và mức độ thể hiện các kĩ năng cần
thiết.
- Sau khi thành viên nhóm báo cáo kết quả hoạt động của nhóm mình, cần
mời thành viên của nhóm khác cùng tham gia đánh giá kết quả.Từ đó học sinh
được đưa ra ý kiển của bản thân và tự rút ra kinh nghiệm học tập cho bản thân.
b. Phương pháp giải quyết tình huống có vấn đề
Giải quyết vấn đề là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư
duy, sáng tạo nhằm giải quyết vấn đề của học sinh. Các em được đặt trong tình huống
có vấn đề, thơng qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội tri thức toán học,
kĩ năng và phương pháp học tập cần thiết. Phương pháp trên được tiến hành theo
các bước cụ thể như sau:

Bước 1: Phát hiện vấn đề
Bước 2: Tìm phương án để giải quyết vần đề đưa ra.
Bước 3: Quyết định phương án để giải quyết vấn đề.
c. Phương pháp tích hợp liên mơn
Đây là Hình thức dạy học tích cực, mang lại hiệu quả cao, phát huy tính độc
lập, chủ động sáng tạo và rất hiệu quả đối với người học. Phương pháp này phù
hợp với lứa tuổi và có liên hệ thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn, có ưu thế trong
việc tạo ra động cơ tạo hứng thú học tập cho các em học sinh. Học tập các chủ
đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng các kiến thức kỹ năng
phân tích và tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến
thức một cách máy móc, rập khn.Từ đó các em hiểu sâu hơn kiến thức.Đồng
thời giúp các em liên hệ được môn học này với các bộ môn học khác.
d. Phương pháp dạy học dự án
Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện
một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Giúp
học sinh có tạo ra các sản phẩm học tập mang tính thực tiễn rất lớn. Nhiệm vụ này
được người học thực hiện với tính tự lực cao trong tồn bộ q trình học tập, từ việc
xác định mục đích, lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh,
đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Làm việc theo nhóm cũng là hình thức cơ
bản của dạy học dự án.
e. Phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEM
STEM là một cách tổ chức chương trình giảng dạy thực tế trong đó có tích
hợp: Science - khoa học, Technology – công nghệ, Engineering – kĩ thuật và Math
– toán học. Đối với học sinh phổ thơng, việc theo học các mơn học STEM cịn có

10


ảnh hưởng tích cực tới khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Khi được học
nhiều dạng kiến thức trong một thể tích hợp, học sinh sẽ chủ động thích thú với

việc học tập thay vì thái độ e ngại hoặc tránh né một lĩnh vực nào đó, từ đó sẽ
khuyến khích người học có định hướng tốt hơn khi chọn chuyên ngành cho các
bậc học cao hơn và sự chắc chắn cho cả sự nghiệp về sau.
f. Phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEAM
STEAM được tạo thành từ thuật ngữ “STEM” và “Nghệ thuật – Art”. Chủ
trương của nền giáo dục hiện đại đánh giá cao tầm quan trọng của Nghệ thuật
trong việc thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Ủy ban Nghệ thuật và Nhân văn Mỹ
đã ban hành một bản báo cáo tại Hội nghị Đối tác giáo dục nghệ thuật (AEP) nêu
rõ “khi học sinh được tham gia vào các bộ môn nghệ thuật, thành tích học tập của
các em có thể tăng gấp bốn lần, điểm số GPA/SAT cũng cao hơn, và các em cịn
có thể cải thiện chỉ số IQ về khơng gian-thời gian của mình lên đến 56%. Trình
độ Tốn học của học sinh phổ thơng được nâng lên một cách đáng kể và trở nên
tự tin và trình bày quan điểm của mình tốt hơn nhiều so với trước kia”.
Căn cứ vào nguồn gốc và đặc điểm của hoạt động, có thể chia hoạt động
thành hai dạng: hoạt động thực tiễn và hoạt động lý luận.
Căn cứ vào bản chất của hoạt động, có một cách phân loại khác chia hoạt
động của con người thành các dạng:
+ Hoạt động biến đổi: Thường được gọi là hoạt động sáng tạo. Nó bao hàm
cả hoạt động biến đổi thiên nhiên, cả hoạt động biến đổi xã hội. Dạng điển hình
của loại này là hoạt động lao động, bao gồm hoạt động cải tạo và xây dựng, cải
tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới…; cải tạo biến đổi con người như hoạt động
giáo dục và tự giáo dục.
+ Hoạt động nhận thức: Là một dạng hoạt động tinh thần, không làm biến
đổi các vật thể thực, quan hệ thực… trong mơi trường tự nhiên và xã hội. Nó chỉ
phản ánh sự vật, quan hệ… mang lại cho chủ thể các hình ảnh, các chi thức về sự
vật và quan hệ đó. Hoạt động này giúp con người phân tích, tổng hợp, khái qt,
ghi nhớ hình ảnh. Nó là một dạng hoạt động chuẩn bị cho hoạt động lao động. Có
hoạt động nhận thức ở mức độ kinh nghiệm thực tiễn, có hoạt động nhận thức ở
mức độ khoa học lý luận, cả hai mức độ đều cần thiết và hỗ trợ cho nhau. Hoạt
động dạy và học với tư cách là hoạt động nhận thức, có nhiệm vụ truyền đạt cho

trẻ tiếp thu các tri thức khoa học…; giúp học sinh hình thành được hoạt động nhận
thức khoa học, có hệ thống khái niệm khoa học, có tư duy khoa học, say mê khoa
học, có tinh thần ứng dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật – công nghệ. Hoạt động
học tập, một bộ phận của hoạt động dạy và học là một loại hoạt động nhận thức
nhằm lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử - xã hội nói chung, tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
nói riêng, chuẩn bị cho học sinh trở thành chủ thể thực sự của hoạt động lao động.
+ Hoạt động định hướng giá trị: Là một dạng hoạt động tinh thần, xác định
ý nghĩa của thực tại đối với bản thân chủ thể, tạo ra phương hướng của hoạt động.

11


trong hoạt động dạy và học, khâu định hướng giá trị trở thành vấn đề giáo dục,
động cơ học tập của người học và động cơ dạy học của người dạy.
+ Hoạt động giao tiếp chủ yếu là các quan hệ người – người. Hoạt động của
con người có bản chất xã hội – lịch sử, giao tiếp là điều kiện khơng thể thiếu được
của hoạt động con người nói chung. Hoạt động này chứa đựng cả thông tin,
thông báo.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Thực trạng trải nghiệm của học sinh
Để có tìm hiểu vần đề thực trạng trải nghiệm của học sinh này, chúng tôi đã
tiến hành nghiên cứu để tìm hiểu về phía học sinh. Chúng tôi đã phát phiếu khảo
sát cho 400 học sinh của trường để xem các em phát biểu những ý kiến, nguyện
vọng của học sinh như thế nào để đưa hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào dạy
học mơn tốn. Nội dung cụ thể của khảo sát như sau:
Phiếu khảo sát
Họ và tên học sinh............................................................................................
Trường………………………………………………………………………..
Lớp....................................................................................................................
Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng

có câu trả lời phù hợp với em
Nội dung

Có

Khơng/
chưa

(1) Em có đam mê học mơn Tốn khơng?
(2) Em có mong muốn tìm tịi và khám phá những ứng
dụng của Tốn Học trong cuộc sống của chúng ta
khơng?
(3) Em có thấy rằng mơn Tốn có nhiều ứng dụng thiết
thực trong cuộc sống không?
(4) Em đã tham gia vào hoạt động trải nghiệm sáng tạo
của mơn Tốn lần nào chưa?(Ví dụ: Hoạt động sterm,
câu lạc bộ Tốn Học, Rung chng vàng,hái hoa điểm
10… )
(5) Em đã bao giờ biết sử dụng kiến thức Toán học để
tạo ra một sản phẩm thiết thực nào chưa?
(6) Em có muốn tham dự vào hoạt động trải nghiệm sáng
tạo của mơn Tốn khơng?

12


Kết quả thu được như sau:
(1)
Có

Khơng

(2)
Có

(3)

Khơng Có

(4)

Khơng

Rồi

(5)

Chưa Rồi

Chưa

(6)
Có

Khơng

278
500

142

500

241
500

169
500

374
500

36
500

116
500

304
500

19
500

391
500

382
500

19

500

67%

33%

58%

42%

91%

8%

27%

73%

2%

98%

93%

7%

2.2. Tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm với mục tiêu giáo dục
theo chương trình giáo dục phổ thơng mới
Theo chương trình giáo dục phổ thơng mơn Tốn năm 2018 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo. Mơn Tốn ở trường phổ thơng góp phần hình thành và phát triển phẩm

chất, nhân cách của học sinh. Nội dung mơn Tốn thường mang tính trừu tượng,
khái quát. Do đó, để hiểu và học được Tốn, chương trình ở phổ thơng đảm bảo
sự cân đối giữa “ học” kiến thức và “áp dụng” kiến thức vào giải quyết vấn đề cụ
thể. Phát triển kiến thức, kĩ năng, tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm, áp dụng
toán học vào đời sống thực tiễn. Các hoạt động thực hành và trải nghiệm trong
giáo dục Toán học với nhiều hình thức…tạo cơ hội cho học sinh phát hiện và áp
dụng kiến thức, kĩ năng và kinh nghiệm của bản thân vào thực tiễn cuộc sống một
cách sáng tạo.
Cũng theo chương trình giáo dục phổ thơng mới đối với mơn Tốn. Hoạt
động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục được thực hiện bắt buộc từ
lớp 1 đến lớp 12, mỗi cấp học hoạt động trải nghiệm gắn với từng mục tiêu cụ thể
và nội dung trải nghiệm cũng phong phú theo từng lớp học. Tuy vậy, chương trình
hoạt động trải nghiệm được xây dựng luôn hướng đến mục tiêu chung là tạo cơ
hội cho học sinh phát huy khả năng tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các môn học
và từ nhiều lĩnh vực khác nhau để trải nghiệm thực tiễn cuộc sống; thông qua sự
trải nghiệm này người học sẽ hình thành những phẩm chất chủ yếu, củng cố
những kỹ năng đã có, trên cơ sở đó tiếp tục rèn luyện và phát triển các năng lực
cần thiết cho bản thân.
Qua các cơ sở nêu trên, chúng tôi nhận thấy: Hoạt động trải nghiệm góp phần
quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thơng mới. Bên cạnh đó, hoạt động
trải nghiệm cịn được xem là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự
thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần phát triển phẩm chất, kỹ năng
và hình thành những năng lực cần thiết của con người; là con đường phát triển
tồn diện nhân cách học sinh, góp phần đạt được mục tiêu giáo dục phổ thơng
trong tình hình mới. Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường phổ thông có hình
thức tổ chức rất đa dạng và phong phú. Có thể cùng một chủ đề, một nội dung giáo
dục nhưng hoạt động trải nghiệm có thể tổ chức theo nhiều hình thức khác nhau,
tùy theo lứa tuổi và nhu cầu của học sinh, tùy theo điều kiện cụ thể của từng lớp,

13

từng trường, từng địa phương.
Căn cứ vào tình hình hoạt động giáo dục nhà trường hiện hành. Các hoạt
động trải nghiệm dưới hình thức hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp và dưới
hình thức hoạt động ngồi giờ lên lớp, Câu Lạc Bộ Toán Học…
Căn cứ vào đặc điểm phát triển tâm lý, nhận thức và hành vi của con người
ứng với các hoạt động chủ đạo trong từng giai đoạn phát triển lứa tuổi, có hoạt
động trải nghiệm cảm xúc, tư duy,…
Căn cứ vào nội dung giáo dục theo lĩnh vực của đời sống xã hội, có hoạt
động trải nghiệm nghệ thuật, khoa học, công nghệ, kỹ thuật,…
2.3. Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn
Năng lực được hiểu theo các quan điểm khác nhau như: Năng lực là tổng hợp
những thuộc tính độc đáo của cá nhân phù hợp với những yêu cầu đặc trưng của
một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo việc hoàn thành có kết quả tốt trong lĩnh
vực hoạt động ấy. Có thể hiểu năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành và
phát triển nhờ tố chất có sẵn và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người
thực hiện thành công các hoạt động nhất định, đạt được kết quả như mong muốn
trong những điều kiện cụ thể.
Năng lực vận dụng kiến thức vào vào thực tiễn là khả năng của người học tự giải
quyết những vấn đề đặ ra một cách nhanh chóng và hiệu quả bằng cách áp dụng
các kiến thức đã lĩnh hội vào nhưng tình huống, hoạt động thực tiễn để tìm hiểu
thế giới xung quanh và có khả năng biến đổi nó. Năng lực vận dụng kiến thức
vào thực tiễn thể hiện phẩm chất và nhân cách của con người trong quá trình hoạt
động để thỏa mãn nhu cầu chiếm lĩnh tri thức.
Như vậy, có thể hiểu: Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn là khả
năng chủ thể phát hiện được vấn đề thực tiễn, huy động được các kiến thức liên
quan nhằm giải quyết các vấn dề thực tiễn hiệu quả.
2.4. Thực trạng giảng dạy của giáo viên
Qua tìm hiểu các giáo viên đang giảng dạy mơn Tốn tại trường và một số

trường bạn trên địa bàn tỉnh Nghệ An, chúng tơi thấy rằng, đã có nhiều sự thay
đổi đáng kể trong việc áp dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
tích cực, kể cả tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong mơn Tốn ở trường
THPT. Nhưng để nâng cao hiệu quả trong dạy học bằng việc tổ chức hoạt động
trải nghiệm sáng tạo để cho học sinh có điều kiện được thực tế trải nghiệm sáng
tạo thì chưa tổ chức một cách bài bản cịn có một số ngun nhân như:
+ Do hiện tại tài liệu chính thức về hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho mơn
Tốn THPT chưa nhiều, cịn phải tiếp tục xây dựng và nghiên cứu để phát triển
sao cho phù hợp và hiệu quả.
+ Do phải xây dựng kế hoạch phức tạp.Để làm được thì cần nhiều thời gian.

14


Bên cạnh đó kiều kiện cơ sở vật chất của nhà trường có thể chưa đáp ứng được.
2.5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất
2.5.1. Mục đích khảo sát.
Thơng qua khảo sát nhằm khẳng định sự cấp thiết và tính khả thi của các
công cụ đánh giá được áp dụng để từ đó hồn thiện các cơng cụ đánh giá cho
phù hợp với thực tiễn
2.5.2. Đối tượng khảo sát.
Tác giả đã tiến hành trưng cầu ý kiến của 100 người gồm HS và GV trường THPT
Phan Thúc Trực.
TT

Đối tượng

Số lượng

1

Giáo viên tổ Toán-Tin của trường THPT PTT

10

2

Học sinh trường THPT Phan Thúc Trực

90

Tổng

(∑)

100

Tác giả đã tiến hành khảo sát 100 người gồm: 90 học sinh khối 10 và 10 giáo viên
dạy môn trải nghiệm hướng nghiệp lớp 10 tại trường THPT Phan Thúc Trực
2.5.3. Nội dung và phương pháp khảo sát.
2.5.3.1. Nội dung khảo sát.
- Các giải pháp đề xuất có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay
khơng?
- Các giải pháp đề xuất có khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
2.5.3.2. Phương pháp khảo sát.
Để tiến hành khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất, chúng
tơi sử dụng Trao đổi bằng bảng hỏi
( />theo hai tiêu chí: tính cần thiết và tính khả thi của các của các giải pháp nâng cao
hứng thú học toán cho HS THPT thông qua hoạt động trải nghiệm. Thực hiện
đánh giá các tiêu chí theo 04 mức độ từ cao đến thấp và được lượng hố bằng

điểm số.
+ Tính cần thiết: Rất cấp thiết (4 điểm); Cấp thiết (3 điểm); Ít cấp thiết(2 điểm);
Khơng cấp thiết ( 1 điểm).
+Tính khả thi: rất khả thi (4 điểm); Khả thi (3 điểm); Ít khả thi (2 điêm); Không
khả thi (1 điểm).
Sau khi nhận kết quả thu được chúng tôi tiến hành thống kê,tiến hành phân tích,
xử lý số liệu, tính tổng điểm () và điểm trung bình  X  của điểm số đánh giá
mức độ cấp thiết cũng như tính khả thi của các giải pháp đã được sử dụng.

15


2.5.4. Kết quả khảo sát.
2.5.4.1. Đánh giá về tính cần thiết:
Bảng 1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp nâng cao hứng thú
học toán cho HS THPT thông qua các hoạt động trải nghiệm.
Mức độ đánh giá
T
T

Các giải
pháp

Rất cần
thiết

2

3

Cần
thiết

Ít cần
thiết

TB

Thứ
bậc

Khơng
cần thiết

Điể
m

S
L

Điể
m

S
L

Điể
m

S

L

Điể
m

Giải pháp 47 188
thiết
kếhoạt
động ngoại
khố để
tạo hứng
thú học
tốn cho
học sinh
THPT

5
2

156

1

2

0

0

346 3.46

1

Giải pháp 56 224
thiết
kế,lồng
ghép
trị
chơi khố
để tạo hứng
thú
học
toán cho
học sinh
THPT

3
5

105

7

14

2

2

345 3.45

2

Giải pháp 30 120
thiết kếdạy
học dự án
STEAM để
tạo hứng
thú
học
toán cho
học sinh
THPT

6
5

195

3

6

2

2

323 3.23

3

S
L

1

∑

16


Trung
bình
chung

3.38

2.5.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
Mức độ đánh giá
T
T

Các
giải
pháp

Rất cần
thiết

1

2

Ít cần
thiết

TB

Th
ứ
bậc

Khơng
cần thiết

Điể
m

S
L

Điể
m

S
L

Điể
m

Giải
46 184
pháp
thiết
kếhoạt
động
ngoại
khố để
tạo
hứng
thú học
tốn
cho học
sinh
THPT

51 153

2

4

1

1

34
2

3.4

2

1

Giải
52 208
pháp
thiết kế
tổ chức
trị chơi
khố để
tạo
hứng
thú học
tốn
cho học
sinh
THPT

38 114

8

16

2

2

34

0

3.4

2

Giải
pháp

61 183

6

12

2

1

32

3.2

3

S
L

Điể
m

Cần thiết

∑

31 124

S
L

17


3

thiết kế
dạy học
dự án
STEA
M để để
tạo
hứng
thú học
tốn
cho học
sinh
THPT

0

Trung
bình
chung

3.3
4

III. GIẢI PHÁP THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
SÁNG TẠO TRONG DẠY HỌC MƠN TỐN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THƠNG HIỆN NAY
Với tầm quan trọng không thể thiếu của hoạt động trải nghiệm trong dạy học
đối với mơn Tốn. Chúng tơi đã tiến hành nghiên cứu một số giải pháp thiết kế
tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại ngôi trường chúng tôi đang tham gia
giảng dạy.
3.1. Thiết kế hoạt động ngoại khóa Tốn học
3.1.1. Xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động ngoại khóa Tốn học.
Việc xây dựng kế hoạch hoạt động ngoại khóa là việc quan trọng quyết định
tới một phần sự thành công của hoạt động. Để có hoạt động trải nghiệm sáng tạo
bám sát mục tiêu giáo dục, liên hệ tốt với thực tế, rèn luyện được cho học sinh
những kĩ năng cần thiết, làm cho học sinh thực sự thích thú và có tính khả thi
chúng tôi tiến hành thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo theo một số bước như
sau:
Bước 1: Đặt tên cho hoạt động
Đặt tên cho hoạt động là một việc làm cần thiết vì tên hoạt động nói lên được
chủ đề, mục tiêu, nội dung, hình thức của hoạt động. Việc đặt tên cho hoạt động
cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Rõ ràng, ngắn gọn, chính xác.
- Phản ánh được chủ đề và nội dung hoạt động trải nghiệm.
- Tạo được ấn tượng ban đầu cho học sinh những người tham gia.
- Học sinh liên hệ được với kiến thức đã học.

18


- Thể hiện sự kết nối toán học với thực tiễn.
Bước 2: Xác định mục tiêu của hoạt động
Mục tiêu của hoạt động ngoại khóa là dự kiến trước những kết quả của hoạt
động. Các mục tiêu hoạt động cần phải được xác định rõ ràng, cụ thể và phù hợp;
phản ánh được các mức độ cao thấp của yêu cầu đạt được về tri thức, kĩ năng, thái
độ và định hướng giá trị. Khi xác định mục tiêu, cần phải trả lời các câu hỏi sau:
- Hoạt động có thể hình thành cho học sinh những kiến thức ở mức độ nào?
Lưu ý: Những hoạt động đưa ra cần đảm bảo đầy đủ các mức độ nhận biết,
thông hiểu, vận dụng,vận dụng cao.
- Những kĩ năng nào có thể hình thành ở học sinh và các mức độ của nó đạt
được sau khi tham gia hoạt động?
- Những thái độ, giá trị nào có thể được hình thành hay thay đổi ở học sinh
sau hoạt động?
Bước 3: Xác định nội dung, sản phẩm học tập trải nghiệm sáng tạo và hình
thức của hoạt động.
Căn cứ vào chủ đề, các mục tiêu đã xác định, các điều kiện hoàn cảnh cụ thể
của từng lớp, của nhà trường và khả năng của học sinh để xác định nội dung phù
hợp cho hoạt động, cần liệt kê đầy đủ các nội dung của hoạt động phải thực hiện.
Từ đó lựa chọn hình thức hoạt động tương ứng. Có thể trong một hoạt động nhưng
có nhiều hình thức khác nhau được thực hiện đan xen hoặc trong đó có một hình
thức nào đó là trung tâm, cịn hình thức khác là phụ trợ. Trong dạy học Toán việc
tổ chức lồng ghép hoạt động trải nghiệm là rất cần thiết.Tuy nhiên để đạt được
hiệu quả việc đưa ra nội dung và dự đoán sản phẩm của học sinh là rất cần thiết.
Bước 4: Chuẩn bị hoạt động
Trong bước này, cả giáo viên và học sinh cùng tham gia công tác chuẩn bị.
Để chuẩn bị tốt cho hoạt động, giáo viên cần làm tốt những công việc sau đây:

- Nắm vững các nội dung và hình thức hoạt động đã được xác định và dự
kiến tiến trình hoạt động.
- Dự kiến những phương tiện, điều kiện cần thiết để hoạt động có thể được
thực hiện một cách có hiệu quả như: tài liệu cần thiết, phương tiện âm thanh, đạo
cụ, phục trang, máy tính, máy chiếu, các loại bảng, phòng, bàn ghế và phương
tiện phục vụ khác…
- Dự kiến phân công nhiệm vụ cho các tổ, nhóm hay cá nhân và thời gian
hồn thành cơng tác chuẩn bị
- Dự kiến thời gian, địa điểm tổ chức hoạt động, những lực lượng mời tham
gia hoạt động.

19


- Dự kiến những hoạt động của giáo viên và học sinh với sự tương tác tích
cực trong q trình tổ chức hoạt động.
Bước 5: Lập kế hoạch
- Lập kế hoạch để thực hiện hệ thống mục tiêu tức là tìm nguồn lực (nhân
lực, vật lực, tài liệu) và thời gian, khơng gian... cần cho việc hồn thành các mục
tiêu.
- Chi phí về tất cả các mặt được xác định.
- Tính cân đối giữa kế hoạch địi hỏi giáo viên phải tìm ra đủ các nguồn lực
và điều kiện để thực hiện sau mỗi mục tiêu.
Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động trên bản giấy
Trong bước này, cần phải xác định:
- Có bao nhiêu việc cần phải thực hiện? Nội dung của mỗi việc đó ra sao?
- Tiến trình và thời gian thực hiện các việc đó như thế nào?
- Các cơng việc cụ thể cho tổ, nhóm, các cá nhân như thế nào?
- Địa điểm tổ chức ở đâu?
- Các nhiệm vụ cần làm là gì?

Để các thành viên tham gia có thể phối hợp tốt, nên thiết kế chi tiết hoạt động
trên các cột.
Bước 7: Kiểm tra, điều chỉnh và hồn thiện chương trình hoạt động
- Rà sốt, kiểm tra lại nội dung và trình tự của các việc, thời gian thực hiện
cho từng việc, xem xét tính hợp lí, khả năng thực hiện và kết quả cần đạt được.
- Nếu phát hiện những sai sót hoặc bất hợp lí ở khâu nào, bước nào, nội dung
nào hay việc nào thì kịp thời điều chỉnh.
- Hướng dẫn học sinh khâu chuẩn bị.
Cuối cùng, hoàn thiện bản thiết kế chương trình hoạt động và cụ thể hóa
chương trình đó bằng văn bản. Đó là giáo án tổ chức hoạt động.
Bước 8:Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm.
Bước 9:Tổng kết đánh giá. Rút kinh nghiệm sau kết quả thực hiện.
Tùy vào từng hoạt động trải nghiệm mà ta thực hiện các bước một cách phù
hợp để tiến hành tổ chức hoạt động trải nghiệm thành công và mang lại hiệu quả
cao.
3.1.2. Tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo
3.1.2.1. Hướng dẫn học sinh xác định mục đích và nội dung trải nghiệm sáng tạo
Ở công việc này, giáo viên nên bắt đầu bằng việc tạo ra một tình huống có

20


một vấn đề hoặc đặt một nhiệm vụ cần giải quyết, trong đó liên hệ với hồn cảnh
thực tế xã hội và đời sống của con người. Từ đó giáo viên hướng dẫn học sinh xác
định mục đích của hoạt động trải nghiệm sáng tạo và tư vấn, gợi ý cho các em
tranh luận và cùng thống nhất về ý tưởng cụ thể của hoạt động. xây dựng kịch
bản hoạt động hoặc giáo viên có thể giới thiệu một số vấn đề để học sinh lựa
chọn và cụ thể hóa nội dung đó.
3.1.2.2. Hướng dẫn học sinh xây dựng kế hoạch trải nghiệm sáng tạo
Do tính chất của các hình thức hoạt động sáng tạo gắn liền với thực tế đời

sống, gắn nhà trường và xã hội và yêu cầu học sinh giải quyết các nhiệm vụ học
tập phức hợp nên phương pháp hay vẫn là dạy học theo nhóm. Khi các học sinh
có cùng nguyện vọng, sở thích và khả năng đã được lập thành nhóm, giáo viên
giao nhiệm vụ cho từng nhóm và hướng dẫn các nhóm học sinh lập kế hoạch trải
nghiệm sáng tạo.Sau đây là một số ví dụ minh họa mà chúng tơi đã thiết kế tổ
chức hoạt động sáng tạo ở trường chúng tôi đang dạy.
Ví dụ minh họa
Chun đề ngoại khóa: “NGOẠI KHĨA TOÁN HỌC NHẰM TẠO HỨNG
THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH”
-----------***----------Bước 1: Đặt tên cho hoạt động ngoại khóa
“NGOẠI KHĨA TỐN HỌC NHẰM TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO
HỌC SINH”
Bước 2: Xác định mục tiêu của hoạt động ngoại khóa
I. Mục đích, u cầu
- Việc tổ chức hoạt động ngoại khố tổ bộ môn nằm trong kế hoạch, nhiệm
vụ năm học của tổ bộ môn trong nhà trường phổ thông nhằm đẩy mạnh nhiệm vụ
dạy và học.
- Tạo hứng thú cho học sinh học tập mơn Tốn nói riêng, các bộ mơn văn
hóa khác nói chung.
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng học tập, kỹ năng giao tiếp trước đám đông.
- Tạo sân chơi lành mạnh cho các em bộc lộ khả năng riêng, phát huy tính
tích cực, chủ động tiếp thu kiến thức.
- Thơng qua hoạt động ngoại khố này các em có cơ hội mở rộng sự hiểu
biết của mình.
Bước 3: Xác định nội dung, sản phẩm học tập trải nghiệm sáng tạo và hình
thức của hoạt động ngoại khóa
Căn cứ vào chủ đề, các mục tiêu đã xác định, các điều kiện hoàn cảnh cụ thể
của từng lớp, của nhà trường và khả năng của học sinh trong dạy học Toán. Tổ

21

Toán -Tin Trường THPT Phan Thúc Trực việc tổ chức lồng ghép hoạt động trải
nghiệm là rất cần thiết. Được sự đồng ý của ban giám hiệu nhà trường cùng sự
đồng thuận phụ huynh học sinh tổ chức một buổi ngoại khóa Tốn học cho học
sinh tồn trường.Tuy nhiên để đạt được hiệu quả việc đưa ra nội dung và dự đoán
sản phẩm của học sinh là rất cần thiết.
Bước 4: Chuẩn bị hoạt động ngoại khóa
Trong bước này, cả giáo viên và học sinh toàn trường cùng tham gia công
tác chuẩn bị. Để chuẩn bị tốt cho hoạt động, giáo viên cần làm tốt những cơng
việc sau đây:
Nhóm tốn Tốn họp nhóm chun mơn do đồng chí Trần Văn Tuấn chủ trì
buổi họp.
- Dự kiến những phương tiện, điều kiện cần thiết để hoạt động có thể được
thực hiện một cách có hiệu quả như: tài liệu cần thiết , phương tiện âm thanh, đạo
cụ, phục trang, máy tính, máy chiếu, các loại bảng, phòng, bàn ghế và phương
tiện phục vụ khác…:Đồng chí Đặng Ngọc Chinh dạy Tin sẽ hỗ trợ
- Dự kiến phân công nhiệm vụ cho tổ, nhóm hay cá nhân và thời gian hồn
thành cơng tác chuẩn bị.
- Dự kiến thời gian, địa điểm tổ chức hoạt động, những lực lượng mời tham
gia hoạt động.
- Dự kiến những hoạt động của giáo viên và học sinh với sự tương tác tích
cực trong q trình tổ chức hoạt động.
Bước 5: Lập kế hoạch cho ngoại khóa
Cơ cấu giải thưởng, kinh phí tổ chức
1. Cơ cấu giải thưởng
2. Kinh phí
- Dự kiến kinh phí:
- Nguồn kinh phí : Từ nguồn tổ chức hoạt động ngoại khóa của Tổ và xin hỗ
trợ từ nhà trường.

Yên Thành, ngày 25 tháng 09 năm 2022
T/M Tổ Toán
Trần Văn Tuấn
Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động ngoại khóa trên bản giấy
Trong bước này, cần phải xác định:
Các công việc cần thực hiện
- Cho học sinh đăng kí thi vịng sơ loại

22