DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CQTC
: Cơ quan tài chính
DT
: Dự tốn
HĐND
: Hội đồng nhân dân
KBNN
KT-XH
NS
NSNN
:
:
:
:
QT
TX
: Quyết tốn
:
Tài chính – Kế hoạch
:
Thường xuyên
UBND
: Ủy ban nhân dân
TC- KH
Kho bạc nhà nước
Kinh tế - Xã hội
Ngân sách
Ngân sách nhà nước
i
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..............................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH...................................................................vi
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP QUẬN........................................................5
1.1. Những vấn đề chung về chi thường xuyên ngân sách cấp quận………..5
1.1.1. Khái niệm..........................................................................................5
1.1.2. Đặc điểm...........................................................................................6
1.1.3. Nội dung chi thường xuyên ngân sách cấp quận..............................7
1.1.4. Vai trò chi thường xuyên ngân sách cấp quận................................10
1.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận……………………….11
1.2.1. Khái niệm quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận..............11
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận............11
1.2.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận...............14
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................19
2.1. Một vài nét về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội và cơ cấu
tổ chức phịng tài chính - kế tốn quận Thanh Xn………………………...19
2.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................19
2.1.2. Tổng quan về tình hình kinh tế - xã hội..........................................19
2.1.3. Cơ cấu tổ chức phịng Tài chính – Kế hoạch quận Thanh Xuân… 21
2.2. Thực trạng quản lý hành chi thường xuyên ngân sách cấp quận tại quận
Thanh Xuân.....................................................................................................23
2.2.1. Thực trạng lập dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp quận.......23
ii
2.2.2. Thực trạng chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp
quận...........................................................................................................27
2.2.3. Thực trạng quyết toán chi thường xuyên ngân sách cấp quận........38
2.3. Đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận tại
quận Thanh Xuân……………………………………………………………39
2.3.1. Những kết quả đạt được trong quản lý chi thường xuyên ngân sách
cấp quận....................................................................................................39
2.3.2. Những hạn chế tồn tại trong quản lý chi thường xuyên ngân sách
cấp quận....................................................................................................40
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế tồn tại....................................................42
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ
HÀ NỘI...........................................................................................................44
3.1. Mục tiêu và định hướng quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận
tại quận Thanh Xuân………………………………………………………...44
3.1.1. Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của quận Thanh Xuân...............44
3.1.2. Mục tiêu và phương hướng quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
quận tại quận Thanh Xuân........................................................................44
3.2. Một số giải pháp tăng cường quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
quận tại quận Thanh Xuân………………………………………………….. 46
3.2.1. Nâng cao chất lượng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách
cấp quận....................................................................................................46
3.2.2. Thực hiện chi đúng dự toán, chi đúng nội dung và đúng mục đích47
3.2.3. Cải cách tổ chức bộ máy hành chính và tăng cường đào tạo đội ngũ
cán bộ kết hợp ứng dụng khoa học công nghệ vào trong công tác quản lý
chi thường xuyên ngân sách cấp quận......................................................48
iii
3.2.4. Tăng cường thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát định kỳ
và công khai, minh bạch..................................................................................50
3.2.5. Một số giải pháp khác.....................................................................50
3.3. Một số điều kiện thực hiện giải pháp………………………………....51
KẾT LUẬN.....................................................................................................53
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................vii
PHỤ LỤC………………………………………………………………..…...ix
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH
Số hiệu
Hình 1.
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Tên các bảng, các hình
Sơ đồ cơ cấu tổ chức phịng Tài chính – Kế hoạch quận
Thanh Xuân
Định mức phân bổ chi sự nghiệp giáo dục – đào tạo và
dạy nghề
Định mức phân bổ chi sự nghiệp y tế, dân số kế hoạch
hóa gia đình
Tình hình chi thường xun ngân sách cấp quận tại quận
Thanh Xuân giai đoạn 2017 -2019
v
Tran
g
21
25
26
28
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Chi thường xun ngân sách nhà nước có vai trị rất quan trọng nhằm
đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Vì vậy, việc quản
lý nâng cao hiệu quả trong công tác chi thường xuyên ngân sách là một vấn
đề có ý nghĩa quyết định đến sự ổn định và phát triển của nền kinh tế.
Trong thời gian qua, Nhà nước ta đã có những đổi mới trong quản lý
kinh tế, đổi mới trong quản lý hành chính cơng nói chung, cơng tác quản lý
ngân sách nhà nước nói riêng nhằm phù hợp hơn với nền kinh tế đang chủ
động hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới. Việc phân cấp quản lý ngân
sách nhà nước đã có những đổi mới cơ bản và ngày càng hồn thiện nhằm tạo
điều kiện cho các cấp chính quyền địa phương và các đơn vị sử dụng ngân
sách phát huy sự chủ động đồng thời nâng cao về tự chịu trách nhiệm trong
quản lý ngân sách.
Công tác quản lý chi ngân sách nói chung và chi thường xuyên ngân
sách nói riêng đã được đổi mới và tăng cường theo hướng đơn giản hố quy
trình, tăng hiệu quả, đẩy mạnh tiết kiệm, chống lãng phí, đơn giản hóa thủ tục
hành chính. Tuy nhiên trên thực tế, quản lý chi thường xuyên ngân sách ở
Việt Nam vẫn thực hiện theo phương thức đầu vào, quản lý chi theo dòng
mục nên còn khá cứng nhắc, chưa đảm bảo sự chủ động cho các cấp chính
quyền. Các định mức phân bổ và định mức sử dụng chi thường xuyên còn
thấp so với thực tế gây khó khăn cho việc tổ chức thực hiện dự tốn, hồn
thành nhiệm vụ một cách hiệu quả. Vì vậy, trong quản lý chi thường xun
vẫn cịn nhiều bất cập.
Quận Thanh Xuân được thành lập ngày 28 tháng 12 năm 1996, có diện
tích tự nhiên 913,2 ha và 117.863 nhân khẩu, bao gồm 11 phường. Quận
Thanh Xuân là quận có tốc độ đơ thị hóa nhanh và là một điểm sáng trong
1
phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội. Các nhiệm vụ chi thường
xuyên mà quận phải đảm nhận có vai trị quan trọng giúp quận thực hiện tốt
các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - văn hóa – xã hội. Vì thế, việc quản
lý các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước, đảm bảo đáp ứng kịp
thời, đầy đủ nhu cầu chi tiêu của chính quyền quận, khắc phục và giảm thiểu
tối đa các hạn chế trong quản lý chi thường xuyên NSNN là yêu cầu và đòi
hỏi tất yếu. Với những lý do nêu trên, trong q trình thực tập tại phịng Tài
chính – Kế hoạch quận Thanh Xn, tơi chọn đề tài “Quản lý chi thường
xuyên ngân sách quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên
cứu luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài luận văn
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lí luận chung về quản lý chi
thường xuyên ngân sách nhà nước, kết hợp với q trình khảo sát, phân tích,
đánh giá thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại
quận Thanh Xuân giai đoạn 2017 – 2019, chỉ ra những kết quả đã đạt được,
những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, từ đó đề xuất giải pháp nhằm
hồn thiện cơng tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại quận
Thanh Xuân trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và
thực tiễn về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp quận.
- Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu quản lý chi thường xuyên ngân sách
nước cấp quận theo quy trình quản lý ngân sách gồm lập, chấp hành, quyết
toán dự toán ngân sách. Nghiên cứu quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
quận, không bao gồm ngân sách chi thường xuyên cho các phường trong địa bàn
quận.
Phạm vi về không gian: Nghiên cứu tại Quận Thanh Xuân, thành phố Hà
2
Nội.
Phạm vi về thời gian: Các tài liệu, dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2017
– 2019 và các giải pháp đề xuất cho giai đoạn từ năm 2020 trở đi.
4. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu đề tài luận văn
* Dữ liệu
- Thu thập các tài liệu và số liệu có liên quan từ các nguồn dữ liệu tại
phịng Tài chính – Kế hoạch, UBND quận Thanh Xn, thành phố Hà Nội.
+ Tài liệu về dự toán, chấp hành, quyết toán chi ngân sách nhà nước tại
quận Thanh Xuân năm 2017, 2018, 2019.
+ Các văn bản quy định về định mức phân bổ, định mức sử dụng chi
thường xuyên ngân sách thành phố Hà Nội giai đoạn 2017 - 2020.
* Phương pháp nghiên cứu đề tài luận văn
- Phương pháp thực nghiệm thông qua quan sát, phỏng vấn trực tiếp:
Quan sát, học hỏi, tìm hiểu rõ hơn về các quy trình, nghiệp vụ liên quan tới
tính tốn dự toán, lập báo cáo quyết toán, thực hiện chi thường xuyên tại đơn
vị và những điểm còn chưa rõ về những vấn đề liên quan tới đề tài;
- Phương pháp thu thập tài liệu: thu thập các tài liệu liên quan đến chi
thường xuyên ngân sách nhà nước. Cụ thể như tài liệu về dự toán, quyết toán
chi thường xuyên ngân sách nhà nước 3 năm từ năm 2017 đến năm 2019;
- Phương pháp đối chiếu – so sánh: Đối chiếu so sánh số liệu qua các
năm về số dự toán, quyết toán,… trong tài liệu thu thập được, từ đó so sánh sự
thay đổi, để đưa ra các nhận định về tình hình quản lý chi thường xuyên ngân
sách nhà nước tại quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội;
- Phương pháp phân tích – tổng hợp: Thu thập tồn bộ tài liệu liên quan
đến vấn đề cần nghiên cứu, phân loại để sử dụng, phân tích sự thay đổi. Phân
tích tổng hợp thơng tin, tài liệu số liệu thu thập được, tìm ra được nguyên
nhân, rút ra kết luận từ việc thống kê, so sánh, phỏng vấn. Từ những phân tích
3
tổng hợp có được, rút ra giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế của đơn vị.
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung chính của luận văn được kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước cấp quận.
Chương 2: Thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách quận Thanh
Xuân, thành phố Hà Nội.
Chương 3: Một số giải pháp tăng cường quản lý chi thường xuyên ngân
sách quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
4
Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP QUẬN
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH CẤP QUẬN
1.1.1. Khái niệm
Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được
dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của Nhà nước.
Theo hình thức biểu hiện, chi ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản
chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất
định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện
các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Theo chu trình ngân sách nhà nước, chi ngân sách nhà nước là quá trình
phân bổ và sử dụng các nguồn tài chính được tập trung vào quỹ ngân sách nhà
nước từ các khoản thu của Nhà nước để đáp ứng các nhu cầu chi thực hiện
các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước trong từng thời kỳ. Các khoản thu
của Nhà nước tập trung vào quỹ ngân sách nhà nước để đáp ứng các nhu cầu
chi ngân sách nhà nước bao gồm các khoản thu ngân sách nhà nước và các
khoản vay để bù đắp bội chi ngân sách nhà nước, kể cả các khoản vay viện trợ
hoàn lại của các nước và các tổ chức quốc tế.
Chi thường xuyên ngân sách nhà nước theo hình thức biểu hiện là tồn
bộ các khoản chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng
thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm
bảo thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên hằng năm của Nhà nước.
5
Chi thường xuyên ngân sách nhà nước theo chu trình ngân sách nhà
nước là quá trình phân bổ và sử dụng các nguồn tài chính tập trung vào quỹ
ngân sách nhà nước từ các khoản thu của Nhà nước để đáp ứng các nhu cầu
chi thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên hằng năm của Nhà nước.
Chi thường xuyên ngân sách cấp quận là quá trình phân phối, sử dụng
nguồn lực tài chính của chính quyền Nhà nước cấp quận nhằm đáp ứng những
nhu cầu của cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội thuộc khu vực công tại
quận đó, qua đó thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về các hoạt động sự
nghiệp kinh tế, giáo dục đào tạo, y tế, văn hóa – thơng tin, thể dục – thể thao
và các hoạt động sự nghiệp khác trên địa bàn quận.
1.1.2. Đặc điểm
Một là, chi thường xuyên mang tính tương đối ổn định. Các chức năng,
nhiệm vụ kinh tế - xã hội của nhà nước tại một cấp chính quyền ln phải
được đảm bảo thực hiện thường xuyên, liên tục để đáp ứng kịp thời nhu cầu
của người dân. Vì vậy, nguồn tài chính phục vụ cho đảm bảo các nhiệm vụ
thường xuyên phải được duy trì ổn định, liên tục. Nhìn chung hầu hết các
khoản chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước đều mang tính ổn định và có
tính chu kỳ trong một khoảng thời gian nhất định thường là một năm tài
chính.
Hai là, các khoản chi thường xuyên phần lớn có hiệu lực tác động
trong khoảng thời gian ngắn và mang tính chất tiêu dùng xã hội. Chi thường
xuyên nhằm đáp ứng nhu cầu chi của nhà nước cho các hoạt động sự nghiệp
kinh tế, giáo dục đào tạo,… và các hoạt động sự nghiệp khác. Mặc dù không
trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội và thường chỉ phát huy hiệu lực tác
động trong năm ngân sách nhưng những khoản chi thường xuyên này lại có
tác động quan trọng đối với phát triển kinh tế.
6
Ba là, phạm vi, mức độ chi thường xuyên gắn chặt với cơ cấu tổ chức
của bộ máy nhà nước ở cấp chính quyền. Với tư cách là một quỹ tiền tệ tập
trung của Nhà nước ở cấp chính quyền, nên tất yếu quá trình phân phối và sử
dụng vốn ngân sách nhà nước luôn phải hướng vào việc đảm bảo sự hoạt
động bình thường của bộ máy nhà nước ở cấp chính quyền đó. Do đó, nếu bộ
máy ở cấp chính quyền gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả và phù hợp với thực tế
thì quy mơ chi thường xuyên sẽ được thu hẹp, kéo theo đó sự phân bổ mức
chi cũng có cơ hội tăng lên nhưng khơng làm tăng tổng mức chi và ngược lại.
1.1.3. Nội dung chi thường xuyên ngân sách cấp quận
Với xu thế phát triển của xã hội, nhiệm vụ chi thường xuyên của nhà
nước ngày càng gia tăng chính vì vậy chi thường xuyên cũng có xu hướng mở
rộng.
(1) Theo lĩnh vực của nền kinh tế hay chức năng của Chính phủ thì nội
dung chi thường xuyên ngân sách cấp quận bao gồm:
- Chi quốc phịng, an ninh và trật tự an tồn xã hội là các khoản chi cho
an ninh nhằm đảm bảo trật tự an toàn xã hội, tạo ra sự n bình cho người
dân. Chi quốc phịng nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, chống lại sự
xâm lấn của các thế lực bên ngoài;
- Chi sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề
+ Giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở công lập và sự nghiệp
giáo dục khác;
+ Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên; Dạy
nghề, đào tạo nghề; bồi dưỡng kiến thức chính trị do Trung tâm bồi dưỡng
chính trị quận mở và các hình thức bồi dưỡng, đào tạo khác;
- Chi khoa học công nghệ là các khoản chi nhằm thực hiện các nhiệm
vụ nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, các hoạt động sự
nghiệp khoa học, công nghệ khác. Quản lý, duy tu, bảo trì hạ tầng cơng nghệ
7
thông tin dùng chung và các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu, phần mềm
dùng chung cho các cơ quan quản lý nhà nước;
- Chi sự nghiệp y tế, dân số và gia đình
+ Duy tu sửa chữa Trung tâm y tế cấp quận (bao gồm cả các phòng
khám đa khoa khu vực, nhà hộ sinh, trạm y tế xã, phường, thị trấn); trung tâm
dân số kế hoạch hóa gia đình cấp quận;
+ Các hoạt động về cơng tác y tế (vệ sinh phịng bệnh dịch, vệ sinh an
tồn thực phẩm), dân số và kế hoạch hóa gia đình;
- Chi sự nghiệp văn hóa thơng tin
+ Nhà văn hóa, các cơ sở văn hóa và các hoạt động văn hóa khác do
cấp quận quản lý;
+ Quản lý, bảo vệ, duy tu, bảo trì các di tích lịch sử - văn hóa được xếp
hạng cịn lại trên địa bàn trừ các di tích Thành phố trực tiếp quản lý sau đầu
tư;
+ Các hoạt động thông tin, tuyên truyền khác của quận;
- Chi cho sự nghiệp phát thanh, truyền hình;
- Chi sự nghiệp thể dục, thể thao là các khoản chi cho hoạt động bồi
dưỡng, huấn luyện huấn luyện viên, vận động viên đội tuyển các cấp,…. Hoạt
động của các cơ sở thể dục, thể thao và hoạt động thể thao quần chúng do
quận quản lý;
- Chi bảo vệ môi trường
+ Quản lý, duy trì vệ sinh mơi trường: qt hút; rửa đường, hè; thu
gom, vận chuyển chất thải và công tác vệ sinh mơi trường khác trong tồn bộ
phạm vi địa giới hành chính (trừ các đường cao tốc);
+ Chi hỗ trợ ảnh hưởng môi trường cho người dân nằm trong vùng ảnh
hưởng môi trường của khu xử lý rác thải tập trung theo quy định của Thành
phố;
8
+ Sự nghiệp môi trường
- Chi các hoạt động kinh tế
+ Sự nghiệp giao thơng: Quản lý, duy trì, bảo trì và sửa chữa, nâng cấp
đường giao thơng, hè đường và các cơng trình giao thơng do quận quản lý
theo phân cấp quản lý sau đầu tư;
+ Sự nghiệp nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp do quận quản lý;
chuyển đổi cơ cấu kinh tế phục vụ phát triển mơ hình nơng thơn mới; chi bảo
vệ, phịng chống cháy rừng; phịng chống lụt bão và các nhiệm vụ khác về
nông - lâm - ngư nghiệp theo phân cấp quản lý sau đầu tư của Thành phố;
+ Sự nghiệp thị chính: Quản lý, duy trì, chăm sóc, bảo tồn các cơng
viên (bao gồm cả bảo đảm chất lượng nước hồ), vườn hoa, cây xanh, thảm cỏ
còn lại trên địa bàn, trừ các công viên, vườn hoa, cây xanh thảm cỏ Thành
phố quản lý sau đầu tư;
+ Công tác quy hoạch; đo đạc, lập bản đồ và lưu trữ hồ sơ địa chính
theo phân cấp;
+ Các hoạt động thương mại, du lịch theo phân cấp quản lý. Hoạt động
quản lý hệ thống các chợ, các trung tâm thương mại do cấp quận quản lý theo
phân cấp;
+ Các sự nghiệp kinh tế khác;
- Chi hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, Đảng, Đoàn thể
+ Đảng Cộng Sản Việt Nam và các tổ chức Chính trị - xã hội như:
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu chiến
binh, Hội Nông dân tập thể, Hội Liên hiệp phụ nữ, Tổng Liên đoàn lao động;
+ Hoạt động của Văn phòng quận ủy và các cơ quan khác trực thuộc
quận;
+ Hoạt động của HĐND quận;
9
+ Hoạt động của Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
quận,; các phòng, ban và các cơ quan quản lý Nhà nước khác thuộc quận quản
lý;
- Chi sự nghiệp đảm bảo xã hội là các khoản chi nhằm thực hiện các
chính sách xã hội đối với các đối tượng do quận quản lý; hoạt động các cơ sở
xã hội do quận quản lý; phòng chống các tệ nạn xã hội, hoạt động chăm sóc
trẻ em và các hoạt động xã hội khác theo phân cấp;
- Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật, ngoài các khoản chi
trên một số khoản chi không phát sinh đều đặn và liên tục trong các tháng của
năm nhưng vẫn thuộc về chi thường xuyên như chi trợ giá theo chính sách của
nhà nước, chi trả lãi tiền vay do chính phủ vay, chi hỗ trợ quỹ bảo hiểm xã
hội….
(2) Theo các nội dung kinh tế, chi thường xuyên bao gờm:
- Chi thanh tốn cá nhân(chi cho con người): chi tiền lương, các khoản
phụ cấp, trợ cấp, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội,…;
- Chi thanh toán các dịch vụ mua ngoài phục vụ cho các hoạt động
chuyên mơn, nghiệp vụ của các đơn vị dự tốn: chi hoạt động tổ chức thu lệ
phí, chi hoạt động sản xuất, cung ứng dịch vụ;
- Chi mua sắm TSCĐ, sửa chữa vừa và sửa chữa lớn TSCĐ là các
khoản chi mà trong quá trình hoạt động, các đơn vị hành chính – sự nghiệp
được ngân sách nhà nước cấp kinh phí để mua sắm thêm các tài sản (kể cả tài
sản cố định) hay sửa chữa các tài sản đang trong quá trình sử dụng, nhằm
phục vụ kịp thời cho nhu cầu hoạt động và nâng cao hiệu suất sử dụng của các
tài sản đó;
- Chi thường xuyên khác.
1.1.4. Vai trò chi thường xuyên ngân sách cấp quận
Thứ nhất, chi thường xun ngân sách cấp quận có vai trị quan trọng
trong nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước, cũng như giúp cho bộ máy nhà
10
nước chính quyền cấp quận duy trì hoạt động liên tục, không bị gián đoạn để
thực hiện tốt chức năng quản lý của mình. Thơng qua chi thường xun ngân
sách cấp quận, Nhà nước thực hiện các chính sách xã hội, đảm bảo ổn định,
trật tự an toàn xã hội và an ninh quốc phòng, cũng như thực hiện mục tiêu ổn
định và điều chỉnh thu nhập, hỗ trợ người nghèo, gia đình chính sách, thực
hiện các chính sách xã hội... góp phần thực hiện mục tiêu cơng bằng xã hội.
Thứ hai, thực hiện tốt nhiệm vụ chi thường xuyên ngân sách cấp quận
cịn có ý nghĩa quan trọng trong việc phân phối và sử dụng có hiệu quả nguồn
lực tài chính. Chi thường xuyên ngân sách cấp quận hiệu quả và tiết kiệm sẽ
ảnh hưởng tới hiệu quả tới hiệu quả cơng tác quản lý ngân sách, tăng tích lũy
vốn ngân sách nhà nước, thúc đẩy nền kinh tế phát triển và góp phần đảm bảo
ổn định vi mơ và vĩ mô nền kinh tế.
1.2. QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH CẤP QUẬN
1.2.1. Khái niệm quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận
Quản lý chi ngân sách nhà nước là quản lý toàn bộ các khoản chi của
Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do
cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức
năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp quận là quá trình
các cơ quan quản lý Nhà nước cấp quận có thẩm quyền thực hiện có hệ thống
các biện pháp phân phối, sử dụng ngân sách cho mục đích chi tiêu nhằm duy
trì sự tồn tại và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của bộ máy chính quyền
cấp quận.
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận
- Nguyên tắc quản lý theo dự toán: Bản chất là chi thường xuyên
NSNN chỉ được thực hiện theo dự toán chi thường xuyên NSNN được cấp có
thẩm quyền giao. Mục tiêu kỉ luật tài khóa địi hỏi mọi nhu cầu chi thường
11
xuyên NSNN phải được dự toán và chỉ được thực hiện theo dự tốn đã được
cấp có thẩm quyền quyết định.
Tất cả nhiệm vụ chi thường xuyên NSNN phải được dự toán và tổng
hợp đầy đủ vào dự toán chi thường xuyên NSNN theo đúng lịch biểu quy
định để trình cấp có thẩm quyền quyết định. Phân bổ và giao dự toán chi
thường xuyên NSNN phải đúng với dự toán NS cả về tổng mức và chi tiết
theo từng lĩnh vực, nhiệm vụ đc giao. CQTC có trách nhiệm kiểm tra việc
phân bổ dự toán chi thường xuyên NSNN cho các đơn vị sử dụng NS. Ngồi
cơ quan có thẩm quyền giao dự tốn NS khơng tổ chức, cá nhân nào được
thay đổi nhiệm vụ chi NS đã được giao. Trong q trình chấp hành NS,
CQTC có trách nhiệm đảm bảo nguồn NS và KBNN có trách nhiệm bảo đảm
ngân quỹ để thanh toán kịp thời các nhiệm vụ chi thường xuyên NSNN theo
đúng dự toán và tiến độ thực hiện các khoản chi. Quyết toán chi thường xuyên
NSNN phải đánh giá tình hình thực hiện dự tốn chi thường xuyên NSNN
được giao. Nội dung quyết toán phải đúng các nội dung ghi trong dự toán
được giao, chỉ thực hiện quyết tốn các khoản chi thường xun NSNN có
trong dự toán được giao.
- Nguyên tắc tiết kiệm hiệu quả: Đây là một trong những nguyên tắc
quan trọng nhất trong thực hiện quản lý ngân sách hiên nay. Nguồn lực là hữu
hạn nhưng nhu cầu là vơ hạn, chính vì vậy phải phân bổ nguồn lực đó một
cách hợp lý sao cho hiệu quả đạt được phải là cao nhất. Mặt khác, do đặc thù
hoạt động NSNN diễn ra trên phạm vi rộng, đa dạng và phức tạp, nhu cầu chi
từ NSNN luôn gia tăng với tốc độ nhanh trong khi khả năng huy động nguồn
thu có hạn, nên càng phải thực hiện nghiêm nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả
trong quản lý chi thường xuyên của NSNN.
- Nguyên tắc quản lý theo kết quả thực hiện nhiệm vụ: Bản chất là lập,
phân bổ, chấp hành, quyết toán chi thường xuyên NSNN trên cơ sở xác định
12
rõ kinh phí NS gắn với nhiệm vụ, dịch vụ, sản phẩm cần hoàn thành với khối
lượng, số lượng và chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật quy định. Thực hiện mục
tiêu hiệu quả phân bổ, hiệu quả hoạt động trong thực hiện các nhiệm vụ chi
thường xuyên NSNN.
Phân bổ NS phải gắn với các mục tiêu ưu tiên chiến lược của chính
sách và kế hoạch phát triển KT - XH nhằm đạt được các kết quả phát triển KT
- XH đã định. Sử dụng NSNN để thực hiện các nhiệm vụ chi thường xuyên
phải đạt được kết quả thực hiện nhiệm vụ của các khoản chi và trong phạm vi
dự tốn NS đã được cấp có thẩm quyền quyết định. Dự tốn chi thường xun
NSNN phải trình bày và thuyết minh rõ các kết quả thực hiện các nhiệm vụ
chi. Các đơn vị sử dụng NSNN phải sử dụng NS theo đúng tiến độ và kết quả
thực hiện nhiệm vụ chi được giao. Báo cáo quyết toán của đơn vị sử dụng NS,
đơn vị dự toán cấp trên, NS các cấp phải kèm theo thuyết minh đánh giá kết
quả, hiệu quả chi NS gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, địa
phương, lĩnh vực, chương trình, mục tiêu được giao phụ trách.
- Nguyên tắc thanh toán trực tiếp từ KBNN: Bản chất là việc KBNN
thực hiện xuất quỹ NSNN và trực tiếp thanh toán các khoản chi NSNN cho
người hưởng lương, trợ cấp xã hội và người cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Tăng
cương vai trị và hiệu quả kiểm soát các khoản chi thường xuyên NSNN của
KBNN.
Tất cả các khoản chi thường xuyên NSNN phải được KBNN kiểm soát
và thanh toán trực tiếp từ KBNN. Đơn vị sử dụng NS và các tổ chức được
NSNN hỗ trợ thường xuyên phải mở tài khoản tại KBNN, chịu sự kiểm tra,
kiểm soát của CQTC, KBNN. Thủ trưởng các đơn vị sử dụng NS có trách
nhiệm quyết định chi theo đúng chế độ, tiêu chuẩn, mức chi trong phạm vi dự
tốn chi thường xun NS được cấp có thẩm quyền giao và chịu trách nhiệm
13
về quyết định chi thường xuyên, tính chính xác của các nội dung chi thường
xuyên ở chứng từ gửi KBNN…
1.2.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp quận
Nội dung quản lý chi thường xuyên NSNN có nhiều cách tiếp cận. Tiếp
cận theo chu trình quản lý NSNN, chi thường xuyên NSNN được thực hiện
theo một chu trình gồm 3 khâu: Lập, chấp hành, quyết toán dự toán chi. Luận
văn lựa chọn nghiên cứu nội dung quản lý chi thường xuyên theo cách tiếp
cận này:
1.2.3.1. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp quận
Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp quận là dự trù các khoản
chi thường xuyên ngân sách cấp quận bằng tiền trong một khoảng thời gian
nhất định. Dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp quận là khâu đầu tiên
trong một chu trình, là khâu khơng thể thiếu trong hoạt động NSNN.
Mục tiêu của việc lập dự toán nhằm đảm bảo lập dự toán chi thường
xuyên thực hiện theo đúng quy định hiện hành; được căn cứ trên điều kiện và
nguồn kinh phí thực tế; tiết kiệm, tránh chồng chéo, lãng phí; đúng thời gian
quy định; có thể thuyết minh, giải trình được về cơ sở pháp lý, chi tiết tính
tốn.
Khi lập dự toán chi thường xuyên NSNN cho các cơ quan nhà nước, để
các cơ quan chức năng có trách nhiệm quản lý NSNN và các đơn vị dự toán
ngân sách ở tất cả các cấp cũng đều phải dựa trên những căn cứ cơ bản sau:
- Căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc
phòng an ninh, các chỉ tiêu nhiệm vụ cụ thể được giao của năm kế hoạch và
các chỉ tiêu phản ánh quy mô, nhiệm vụ, đặc điểm hoạt động của từng đơn vị
sử dụng NSNN.
- Căn cứ vào các chế độ, chính sách hiện hành, các văn bản hướng dẫn
của Nhà nước và hệ thống luật để làm cơ sở lập dự toán chi thường xuyên.
14
- Căn cứ vào kết quả tổng hợp những phân tích, đánh giá tình hình thực
hiện dự tốn chi thường xuyên của các năm trước và đặc biệt là của năm báo
cáo để dự đốn những biến động có thể xảy ra trong năm kế hoạch.
- Căn cứ vào khả năng thu ngân sách hàng năm, nguồn kinh phí có thể
đáp ứng cho nhu cầu chi thường xuyên cho năm kế hoạch.
Trình tự lập dự tốn chi thường xun ngân sách cấp quận
- Bước 1: Hướng dẫn và giao số kiểm tra dự tốn
Phịng TC-KH hướng dẫn và giao số kiểm tra dự toán ngân sách cho
các đơn vị dự toán cấp 1 của quận và các đơn vị dự toán cấp 1 hướng dẫn và
giao số kiểm tra cho các đơn vị sử dụng ngân sách(nếu có).
- Bước 2: Lập và tổng hợp dự toán ngân sách cấp quận
Các đơn vị sử dụng ngân sách cấp quận xây dựng dự tốn cho đơn vị
mình. Đơn vị dự tốn cấp 1 thực hiện tổng hợp dự toán của các đơn vị dự tốn
cấp dưới trực thuộc để gửi Phịng TC-KH quận.
Phịng TC-KH quận có nhiệm vụ tổng hợp dự tốn ngân sách cấp quận
thành dự toán ngân sách quận gửi UBND quận xem xét báo cáo thường trực
UBND quận.
Căn cứ vào ý kiến của thường trực HĐND quận, HĐND quận thơng
qua bản dự tốn. UBND quận gửi bản dự tốn đã được thơng qua tới Sở tài
chính thành phố để tiếp tục tập hợp.
- Bước 3: Quyết định và giao dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp
quận.
HĐND quận xem xét, phê duyệt và thơng qua bản dự tốn đã được
phịng TC-KH tổng hợp.
Sau đó, UBND quận giao dự tốn chính thức cho các đơn vị dự tốn sử
dụng ngân sách cấp quận.
15