Skkn giáo viên chủ nhiệm giỏi

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài.
Nhà trường xã hội chủ nghĩa là một môi trường đào tạo những con
người vừa “hồng” vừa “chun”, có đủ tài năng trí tuệ và những phẩm chất
đạo đức cách mạng, để sau này thực sự là người của dân, vì nhân dân mà
cống hiến. Người trực tiếp đào tạo những con người như thế khơng ai khác
là giáo viên, trong đó phải kể đến vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên chủ nhiệm là những người thầy được đào tạo về kiến thức,
về nghiệp vụ chun mơn, bên cạnh đó cịn được trang bị những kiến thức
về cơng tác chủ nhiệm nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở
thành công dân tốt cho xã hội. Đây là công tác mà bất kì người giáo viên
nào có tâm huyết cũng không thể xem nhẹ. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm
trong nhà trường hiện nay gặp phải khơng ít khó khăn trong việc quản lý,
giáo dục học sinh sa sút về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc
biệt là những học sinh cá biệt, chậm tiến.
Có ý kiến cho rằng : “Con cái là hình ảnh của cha mẹ”. Trong hệ thống
giáo dục, hình ảnh của giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến thái
độ, tình cảm học sinh trong lớp, hình ảnh người thầy ln đẹp hơn lên
trong mắt học trị. Với học sinh, giáo viên chủ nhiệm đôi khi là người cha,
người mẹ thứ hai của các em, dìu dắt các em trên con đường tiếp thu tri
thức và hình thành nhân cách. Bởi vậy, người giáo viên chủ nhiệm luôn
phải biết tự hồn thiện mình, là tấm gương sáng để các em noi theo. Thời
gian để giáo viên chủ nhiệm tiếp xúc với học trị của mình tương đối nhiều
vì ngồi những giờ giảng dạy trên lớp, giáo viên chủ nhiệm còn được tiếp
cận với các em qua những giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu giờ,
những buổi lao động, những đêm lửa trại, những lúc ở nhà,… Những lúc
như thế làm cho tình cảm thầy trị càng gắn bó, gần gũi nhau hơn. Học
sinh có nhiều cơ hội để bày tỏ tâm tư tình cảm với thầy cơ chủ nhiệm và
1

thầy cô chủ nhiệm cũng hiểu học sinh hơn. Như vậy giáo viên chủ nhiệm là
người gần gũi với các em nhiều nhất.
Thông thường, giáo viên chủ nhiệm sẽ được nhà trường phân cơng dạy
chính mơn tại lớp đó. Trên thực tế bất kỳ giáo viên nào cũng muốn lớp
mình được phân công chủ nhiệm là một lớp học giỏi, ngoan, có nhiều học
sinh năng nổ trong học tập cũng như trong sinh hoạt đạt nhiều thành tích
trong các hoạt động do trường hoặc các tổ chức đoàn thể phát động, tổ
chức.
Cơng tác chủ nhiệm lớp nhìn từ mọi góc độ đều thấy: Đây là cơng tác
khơng ít khó khăn, phức tạp, vui ít, buồn nhiều, thành cơng cũng có, thất
bại cũng không phải là hiếm và tiêu tốn nhiều thời gian. Bởi lẽ, mỗi tập thể
lớp đều có đặc thù riêng. Trong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô
giáo trăn trở nhiều nhất là lười học, còn vi phạm về đạo đức. Tuy nhiên,
trong lớp vẫn có nhiều học sinh ngoan, biết xây dựng tập thể lớp đạt được
những chỉ tiêu của trường đề ra.
Muốn hoàn thành trọng trách này, giáo viên chủ nhiệm phải có phương
pháp chủ nhiệm sáng tạo, linh hoạt để giúp hình thành nhân cách cho học
sinh. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn suy nghĩ: Việc đưa lớp tiến lên
vừa là trách nhiệm, vừa là bổn phận đối với học sinh, với nhà trường, đồng
thời cũng là để khẳng định mình về năng lực, trình độ và nhất là lương tâm
nghề nghiệp! Giáo viên chủ nhiệm cần nhận thấy rõ mỗi tập thể lớp là nền
tảng vững chắc để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể tốt chắc
chắn sẽ có những học sinh tốt, những con người vừa có đủ cả “ đức” lẫn “
tài”. Như vậy nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm có vai trị cực kì
quan trọng quan trọng, ảnh hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn
luyện nhân cách của học sinh. Công tác chủ nhiệm thành công đồng nghĩa
với việc giúp các em hồn thiện mình hơn, xây dựng được tập thể lớp vững
mạnh, đưa nhà trường ngày càng tiến lên. Vì vậy, để góp phần cùng với

2

nhà trường trong công tác giáo dục học sinh tốt hơn nữa, công tác chủ
nhiệm ở trường THCS, tôi xin mạnh dạn trình bày một số suy nghĩ được rút
ra từ thực tế làm cơng tác chủ nhiệm của mình qua sáng kiến kinh nghiệm:
“Một số giải pháp góp phần hình thành nhân cách cho học sinh trong
cơng tác chủ nhiệm”
II. Mục đích nghiên cứu.
Nhằm giúp học sinh hình thành nhân cách, góp phần nâng cao chất
lượng tồn diện trong giáo dục.
III. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu.
Đề tài được nghiên cứu và áp dụng ở lớp 6A3 tôi chủ nhiệm tại trường
THCS Huỳnh Việt Thanh trong năm học 2017 – 2018.
IV. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp điều tra, khảo sát.
Phương pháp phân tích, tổng hợp.
Phương pháp hướng dẫn, tổ chức.
Phướng pháp đánh giá.

3


PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận.
Như chúng ta đã biết: Học sinh THCS là lứa tuổi có đặc điểm tâm sinh
lý hết sức phức tạp. Đây là thời kỳ quá độ chuyển từ trẻ em sang người lớn.
Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh THCS
cịn nhiều hạn chế. Trong q trình giáo dục tồn diện cho học sinh, khơng
thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm. Nếu giáo viên chủ nhiệm là
người xác định đúng vị trí, nhiệm vụ của mình, biết tổ chức giáo dục cho

học sinh thì người giáo viên chủ nhiệm thực sự là người có ảnh hưởng lớn
nhất với học sinh. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện
tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan
điểm lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức rèn
luyện năng lực để trở thành công dân tốt mai sau. Người giáo viên chủ
nhiệm phải tích cực tham gia các hoạt động chính trị xã hội, phải rèn luyện
và không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ và
kinh nghiệm chủ nhiệm lớp.
Hồn thành tốt cơng tác chủ nhiệm là một niềm vui lớn. Song để đạt
được điều đó khơng phải là một điều dễ dàng. Con đường dẫn đến thành
công có nhiều ngã. Điều kiện hỗ trợ cho ta cũng rất nhiều: Có thể do giáo
viên chủ nhiệm đầy nhiệt tình, bỏ ra cơng sức quan tâm sâu sát tới những
hoạt động của lớp, cũng có thể do lớp gồm tồn những học sinh ngoan, đã
được chọn lọc, có ý thức học tập và rèn luyện tốt.... việc kết hợp chặt chẽ
giữa giáo viên chủ nhiệm với các lực lượng giáo dục có tác dụng tích cực
trong việc xây nhân cách cho học sinh – đặc biệt là học sinh THCS.
II. Lịch sử nghiên cứu.
Lớp 6A3 là một trong 10 lớp của trường THCS Huỳnh Việt Thanh –
Huyện Tân Thạnh. Với tổng số 19 học sinh, các em phần lớn là ngoan
ngỗn, nghe lời thầy cơ, có ý thức học tập tích cực. Trong những năm trước

4


lớp ln dẫn đầu tồn trường về thành tích học tập cũng như rèn luyện. Tuy
nhiên với điều kiện kinh tế địa phương nói chung và gia đình nói riêng, hầu
hết các em cịn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống cũng như trong học
tập.
Nếu ví tập thể lớp là một cơ thể sống thì giáo viên chủ nhiệm giống
như linh hồn của cả lớp, là người chịu trách nhiệm trước nhà trường về mọi

hoạt động của lớp, mọi hành vi của học sinh. Chính vì những trách nhiệm
nặng nề này mà nếu giáo viên khơng thực hiện tốt thì chẳng những ảnh
hưởng đến kết quả công tác chủ nhiệm mà cịn ảnh hưởng đến cả cơng tác
giảng dạy.
III. Thực trạng của đề tài.
Được Ban Giám hiệu giao trọng trách chủ nhiệm, tơi thấy rằng đó là
vinh dự và cũng là trách nhiệm lớn lao của mình. Do đó tơi ln coi lớp
chủ nhiệm là như gia đình và học sinh là người thân của mình. Xuất phát từ
nhận thức trên, tơi ln giành hết tâm trí, tình cảm của mình vào cơng việc
quan trọng này.
Để làm tốt cơng tác chủ nhiệm, trước tiên, tôi cần phải nắm bắt được
điều kiện thực tế của lớp, của nhà trường. Nghĩa là cần phải tìm hiểu những
điều kiện địa lý nơi nhà trường đóng, tâm lý của nhân dân địa phương và
nắm được mục đích giáo dục của trường đặt ra. Phải tìm hiểu thực tế lớp
chủ nhiệm và có cái nhìn tồn diện về lớp mình: cần giúp đỡ em nào có
hồn cảnh khó khăn, cần nhiều sự quan tâm hơn tới những học sinh cá biệt,
đề ra được kế hoạch tiến hành.
Hiện nay, xã hội đang xuất hiện và nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội đang
len lỏi vào học đường. Những tệ nạn đó ảnh hưởng lớn đến nền tảng đạo
đức và thuần phong mĩ tục của dân tộc. Trong khi đó học sinh của chúng ta
là đối tượng rất dễ bắt chước, rất dễ bị lôi cuốn vào những trò mới lạ đặc
biệt là những học sinh cá biệt. Đứng trước thực tế đó, nhiệm vụ của một

5


người giáo viên chủ nhiệm lại càng nặng nề hơn bao giờ hết. Làm sao giúp
các em hình thành nhân cách? thu hút được các em gắn bó được với trường
với lớp, gắn bó với bạn bè cùng nhau vui chơi học tập, rèn luyện để tránh
xa cái ác, cái xấu đang ở rất gần các em? Hơn lúc nào hết, các em rất cần

sự quan tâm giúp đỡ kịp thời để các em là những học sinh mang trong mình
tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, vơ tư của tuổi học trò.
Học sinh lớp 6A3 hầu hết ở độ tuổi mới lớn, có tâm lý phức tạp, trong
khi đó nhiệm vụ của các em là phải không ngừng rèn luyện, tu dưỡng để
trở thành những người dân có ích. Chính vì thế, nhiều khi các em có thái độ
phản kháng, khơng cộng tác. Nhưng với tình cảm chân thực, thương yêu,
giúp đỡ của người giáo viên chủ nhiệm chắc chắn các em sẽ là người có đủ
tài, trí làm chủ cuộc sống, làm chủ cuộc đời mình.
IV. Khảo sát chất lượng.
Thống kê xếp loại hạnh kiểm đầu năm lớp 6A3 – Năm học 2017 2018.
Lớp
6A3

Tổng số
học sinh

Tốt

19

9

Kết quả xếp loại hạnh kiểm
Khá
TB
9

1

Yếu

0

Nhìn chung: Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh chưa cao; chưa
đáp ứng được mục tiêu của lớp đề ra.
V. Giải pháp.
1. Yêu cầu đối với giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm phải là niềm tin, chỗ dựa tinh thần cho học sinh
vì học sinh THCS hầu hết ở độ tuổi mới lớn là lứa tuổi ô mai, mưa nắng
thất thường, rất dễ tự ái, có lòng tự trọng cao. Chỉ cần một sơ suất nhỏ của
giáo viên sẽ để lại ấn tượng không tốt cho học sinh, đặc biệt là các em học
sinh cá biệt. Chúng sẽ biến đó thành trị đùa và khơng tin vào lời giáo viên
nói. Muốn vậy, người giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên tu dưỡng

6


đạo đức, nâng cao trình độ chun mơn để xứng đáng làm một người thầy
được học sinh kính trọng và tin yêu.
Giáo viên chủ nhiệm phải công bằng, xử lý phạt nghiêm minh, khen
thưởng kịp thời, nói là làm, làm là phải lựa, biết kết hợp cương - nhu trong
mọi tình huống. Bởi khơng phải lúc nào tình huống đó xảy ra với một em
học sinh duy nhất. Không thể có thái độ chỉ quan tâm đến học sinh khá giỏi
mà trù dập, coi thường học sinh cá biệt, mà phải động viên khuyến khích
các em hồ đồng với bạn bè, lễ độ với thầy cơ, tích cực tham gia hoạt động
tập thể.
Đối với học sinh cá biệt giáo viên chủ nhiệm phải bằng tấm lịng nhân
ái, bao dung, khơng vụ lợi, đến với học sinh bằng chính tình u nghề và
lương tâm của người thầy. Để thực hiện được những yêu cầu này giáo viên
chủ nhiệm phải nắm bắt điều kiện, hoàn cảnh học sinh về kinh tế, về đời
sống tình cảm. Giáo dục thơng qua các đặc điểm tâm lý của học sinh: kích

thích, gây hứng thú học tập cho học sinh.
Kết hợp giữa gia đình và nhà trường bằng các biện pháp: gặp gỡ gia
đình; gặp gỡ những người có uy tín đối với học sinh; kết hợp với đoàn
trường tổ chức các hoạt động thu hút học sinh.
2. Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm.
Là giáo viên chủ nhiệm tôi tiếp xúc thường xuyên với học sinh của
mình để tìm hiểu các em biết gì? cần gì? các em là người như thế nào? Có
tiếp xúc với các em như vậy mới kéo ngắn được khoảng cách giữa thầy và
trò, tạo sự thân thiện giúp các em rèn luyện kĩ năng sống, khơng cịn e ngại,
rụt rè, tự tin hơn và mạnh dạn bộc bạch những việc cuả lớp, những thiếu sót
của bản thân…
Ví dụ: Trong lớp 6A3 có 1 học sinh có hồn cảnh đặc biệt khó khăn,
bố mất sớm, mọi cơng việc trong gia đình đều trơng chờ vào bàn tay yếu
đuối của mẹ. Kinh tế gia đình giảm sút, em trở thành lao động chính trong

7


gia đình vì vậy em ln mặc cảm, xa lánh bạn bè, nghỉ học nhiều vì cịn
phụ giúp mẹ… Biết được điều đó, tơi ln giành cho em sự chăm sóc đặc
biệt, ln gần gũi xẻ chia những khó khăn của em và gia đình. Trong tiết
sinh hoạt lớp, tơi nhắc nhở học sinh trong lớp phải có trách nhiệm với bạn,
không trêu đùa ác ý gây tổn thương cho bạn, phân công các bạn học khá
giúp đỡ để bạn cố gắng học tập. Động viên thăm hỏi gia đình những lúc
khó khăn…Với tình u thương của thầy cơ và bạn bè, hiện giờ học sinh đó
đã đi học đều, ngoan ngỗn, nghe lời thầy cơ giáo.
Tuy nhiên, khi tiếp xúc với học sinh có hồn cảnh khó khăn, tơi phải
thật lựa chọn thời điểm thích hợp để hỏi thăm về gia cảnh để biết được đó
có phải là điều kiện khó khăn, hoặc thuận lợi ảnh hưởng đến học tập, đạo
đức của các em không. Đối với học sinh có gia đình quan tâm, tơi ln biết

phát huy thế mạnh này. Vì thường học sinh được giáo dục tốt, được chăm
lo việc học tập nên chăm ngoan hơn, chính những học sinh này sẽ là nhân
tố tích cực của lớp. Ngược lại, học sinh gặp phải những khó khăn về gia
đình như: kinh tế, con ngoại hơn, cha mẹ là người lười lao động; giáo viên
chủ nhiệm và tập thể lớp cần quan tâm giúp đỡ. Đối tượng này thường tự ti,
mặc cảm nên cần phải khéo léo tế nhị trong cách đối xử cũng như giúp đỡ,
không phải lúc nào các em cũng nhận sự quan tâm, giúp đỡ của thầy cô,
bạn bè.
Những buổi lao động, xây dựng trường, sinh hoạt đội, đoàn, cắm trại,
thi làm báo tường… rất dễ dàng tạo điều kiện để thầy và trò gần gũi nhau
hơn, hiểu nhau hơn. Tôi thường hướng dẫn cặn kẽ công việc để các em tự
tin phát huy khả năng của mình. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được
giao làm các em tránh được những sai sót thay vì nhăn nhó, bất lành, giáo
viên nên nhẹ nhàng nhắc nhở, hướng dẫn lại. Có làm như vậy, giáo viên
mới giúp các em rút ra được kinh nghiệm, tự tin hơn. Đặc biệt trong lao
động ngoài việc hướng dẫn, phân cơng cơng việc thì giáo viên chủ nhiệm

8


nên cùng học sinh thực hiện những công việc nặng nhọc, khó khăn. Vì học
sinh sẽ khơng đứng chơi, khơng chịu lao động khi thấy cô đang làm! Giáo
viên chủ nhiệm, cùng lao động với các em vừa tạo nên khơng khí sơi nổi
trong buổi lao động, vừa giáo dục các tính tích cực, khơng lẳng tránh trong
lao động. Như vậy có nghĩa là giáo viên cùng chia sẻ niềm vui, nỗi buồn,
thành công, thất bại với lớp chủ nhiệm.
Tiếp xúc với cán bộ lớp, cán sự bộ môn để biết được mọi hoạt động
của lớp là việc làm hết sức cần thiết. Những thông tin về lớp chủ nhiệm chủ
yếu là do các em cung cấp. Nhưng việc làm này ln có hai mặt, nếu giáo
viên khơng khéo léo xử lý sẽ dễ dàng biến học sinh thành những kẻ mách

lẻo, xoi mói, nói xấu bạn….
3. Giáo dục học sinh kết hợp với giáo viên bộ môn.
Việc phối kết hợp với giáo viên bộ mơn trong việc hình thành nhân cách
cho học sinh là việc làm rất cần thiết bởi dù muốn hay khơng thì giáo viên
chủ nhiệm khơng phải lúc nào cũng có mặt trên lớp của mình. Vì vậy
những đổi thay của các em rất cần sự quan tâm của các thầy cô giáo.
Phương pháp giảng dạy mỗi giáo viên có sự khác nhau. Bên cạnh đó cịn
tuỳ thuộc vào đặc trưng bộ mơn. Một số học sinh lười học cho rằng thầy cơ
dạy khó hiểu, u cầu cao… nên đơi khi khơng hợp tác hoặc có thái độ
không đúng mực với thầy cô bộ môn. Giáo viên chủ nhiệm phải nắm bắt
kịp thời để giáo dục học sinh vì thế việc phối hợp với giáo viên bộ môn là
việc làm rất cần thiết. Tuy nhiên, để xác minh thơng tin từ phía học sinh,
giáo viên chủ nhiệm nên khéo léo tiếp xúc với giáo viên bộ môn để tường
tận hơn trước khi đi đến kết luận. Tránh độc đoán, phiến diện gây bức xúc,
căng thẳng cho học sinh và cả giáo viên. Vừa đảm bảo giáo dục được học
sinh vừa bảo vệ được uy tín đồng nghiệp.
4. Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp.

9


Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh các vấn đề mỗi buổi học là điều
không thể tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt với lớp vào 15 phút
đầu giờ để kịp thời giải quyết những vướng mắc cho các em. Nếu thực hiện
tốt khâu sinh hoạt đầu giờ, học sinh sẽ ổn định tâm thế để bước vào tiết học
đầu tiên tốt hơn, kể cả các tiết học sau.
Sau mỗi buổi học, xét thấy có việc gì cần giải quyết, giáo viên chủ
nhiệm yêu cầu các em ở lại năm, mười phút để làm việc và hàng tuần nên
có cuộc họp với cán bộ lớp. Tuy lớp có lớp trưởng, lớp phó… nhưng giáo
viên khơng hồn tồn giao việc cho các em mà phải để ý đến lớp thường

xuyên, kịp thời nhắc nhở, động viên.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải biết phát huy khả năng làm việc của cán
bộ lớp, nhất là lớp trưởng. Định hướng cho cán bộ lớp làm việc, tôn trọng ý
kiến đề xuất, cách làm việc của các em, giáo viên giúp cán bộ lớp làm việc
là chính thay vì làm tất cả. Cán bộ lớp gần gũi, sát với lớp nhiều hơn giáo
viên chủ nhiệm nên các em giúp giáo viên giải quyết các vấn đề của lớp
nhanh hơn, có hiệu quả tốt, giáo viên chủ nhiệm sẽ đỡ vất vả hơn. Giáo
viên chủ nhiệm không để việc học sinh lạm dụng việc phê bình và tự phê
bình. Những em vi phạm nội quy phải nhận thấy sai lầm của mình, các em
phải biết hối hận và xấu hổ. Tập thể lớp cũng khơng nên tập trung vào sai
sót của bạn mà phê bình, chỉ trích, nặng lời thay vì giúp bạn tiến bộ thi
ngược lại học sinh sẽ lì lượm hơn, phá phách hơn, xa rời tập thể có khi cố
tình phá lớp. Thực tế đã chứng minh rằng những học sinh này thường thể
hiện tinh thần tập thể cao trong những buổi lao động, cắm trại.
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý đến việc khen chê kịp thời đối với học
sinh. Giáo viên không thiên vị, phải công minh trong khi khen cũng như chê
các em. Những lời động viên khi các em làm việc tốt, những lời nhắc nhở
khi các em làm sai có tác dụng rất lớn đến việc tự rèn luyện của các em.

10


Như vậy việc gì cần giải quyết giáo viên chủ nhiệm giải quyết kịp
thời sau mỗi buổi học, không đợi đến sinh hoạt lớp. Làm như vậy rất dễ
dàng chấn chỉnh nề nếp của tập thể. Điều hết sức quan trọng là cách đối xử,
xử lý học sinh cá biệt không nên quá nghiêm khắc. Khen chê học sinh phải
công minh, có làm được như vậy học sinh mới kính trọng và tin yêu.
5. Mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh.
Việc giáo dục học sinh trong nhà trường ta là sự kết hợp nhà trường
với đồn thể, địa phương, gia đình…Trong đó, mối quan hệ giữa gia đình

và nhà trường nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm là hết sức cần thiết.
Chính vì vây, công tác chủ nhiệm của một giáo viên thành cơng hay khơng
đừng bao giờ qn gia đình học sinh là yếu tố quan trọng.
Với tôi việc đến thăm gia đình học sinh rất cần thiết. Trước khi đến
thăm phụ huynh học sinh, giáo viên cần phải phân loại đối tượng học sinh:
hạnh kiểm tốt, học tập tốt - hạnh kiểm tốt, học tập trung bình, yếu - hạnh
kiểm trung bình, yếu… để có kế hoạch đi thăm nhưng nên đi thăm gia đình
những em có kết quả xếp loại hạnh kiểm trung bình trước .
Đến với gia đình những học sinh khá nhằm để biết thêm về hoàn cảnh
gia đình, phương pháp học tập…của các em. Từ đó giáo viên có thể có
những thơng tìn cần thiết về học sinh để cho gia đình biết…Thường
thường, dù ở đối tượng nào phụ huynh cũng rất mong thầy cô quan tâm đến
con em mình nên chắc chắn sẽ tạo hiệu quả trong cơng tác tun truyền vận
động. Từ đó nhiều gia đình sẽ lo lắng, quan tâm đến con cái nhiều hơn khi
biết thêm con mình từ giáo viên chủ nhiệm.
Đối với học sinh hay nghịch, có biểu hiện khơng tốt về đạo đức, việc
giáo viên chủ nhiệm đến nhà thăm gia đình là hết sức cần thiết. Vì đa số
học sinh gia đình lao động nghèo, cha mẹ ít có thời gian quản lý, chỉ bảo
chuyện học hành của con cái, thường giao con mình cho thầy cơ, khi được
giáo viên chủ nhiệm báo cho biết về tình hình học tập, rèn luyện đạo đức

11


họ mới vỡ lẽ. Có gia đình thực sự khổ tâm vì con, nhưng cũng có gia đình
rất “tỉnh”, xem như chẳng có chuyện gì, thậm chí chẳng cần thiết phải nghe
thông tin từ giáo viên. Nếu vậy, giáo viên chủ nhiệm khơng được nản lịng
phải kiên trì gặp một lần, hai lần… để cùng nhau bàn bạc về việc giáo dục
học sinh đến khi nào có kết quả. Và điều cần lưu ý là khi giáo viên chủ
nhiệm trao đổi cùng phụ huynh học sinh phải có mặt các con.

Khi gặp phụ huynh của học sinh cá biệt, muốn có tác dụng tốt bản
thân tơi thấy có thể thực hiện một số giải pháp sau:
+ Có thể lần đầu đến thăm gia đình mà khơng bàn chuyện giáo dục
học sinh.
+ Nếu muốn bàn chuyện giáo dục các em phải thật bình tĩnh, trao đổi
ơn hồ, khơng để phụ huynh có cảm nhận là mình mắng khéo. Cố nói làm
sao để cho họ thấm thay vì làm cho họ tức.
+ Khơng đổ thừa trách nhiệm cho gia đình mà phải khéo léo điều
chỉnh mọi vấn đề theo đúng hướng.
Theo tôi, việc đến thăm gia đình của các em sẽ giúp cho phụ huynh
biết khá tường tận về con em mình. Từ đó, phụ huynh sẽ tích cực phối hợp
với nhà trường trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Giáo viên chủ
nhiệm phải coi đây là việc làm thường xuyên, tuy mất nhiều thời gian của
giáo viên chủ nhiệm nhưng chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả.
VI. Kết quả.
Từ những kinh nghiệm của bản thân cùng với sự cố gắng tìm tịi học
hỏi những kinh nghiệm q báu của đồng nghiệp nên trong năm học này,
lớp chủ nhiệm của tơi là lớp 6A3 đã có những tiến bộ rõ rệt về đạo đức. Cụ
thể như sau:
Lớp
6A3

Tổng số
học sinh
19

Tốt
19

Kết quả xếp loại hạnh kiểm

Khá
TB
0
0

12

Yếu
0


Trên đây là kết quả xếp loại hạnh kiểm cả năm lớp 6A3 - Năm học
2017 - 2018.
Với kết quả trên, tơi nhận thấy mình đã góp được một phần nhỏ bé vào
việc hình thành nhân cách cho học sinh và nếu thực sự u học trị mình,
thực sự u nghề mình thì khơng việc gì là khơng làm được.
VII. Bài học kinh nghiệm.
Để góp phần hình thành nhân cách cho học sinh - người giáo viên cần
phải làm tốt những công việc sau:
Nắm được tâm lý lứa tuổi học sinh từ đó điều chỉnh kế hoạch chủ
nhiệm cho phù hợp.
Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm quan tâm đến các đối tượng học sinh
đặc biệt là các đối tượng học sinh cịn có các biểu hiện trái với nội qui, qui
định của nhà trường, của lớp học.
Làm tốt công tác tuyên truyền vận động tới các lực lượng trong việc
giáo dục đạo đức cho học sinh.
Phối hợp chặt chẽ với Ban lãnh đạo nhà trường, giáo viên bộ môn và
các đồn thể để hình thành và rèn luyện nhân cách cho học sinh.

13

PHẦN KẾT LUẬN
Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc hình thành nhân cách cho
học sinh là vơ cùng to lớn. Một công việc tưởng như đơn giản song khơng
hề dễ dàng, nó phức tạp và khó khăn rất nhiều. Năm học nào cũng vậy, lớp
học nào cũng thế đều có đủ các đối tượng học sinh. Nhiều học sinh đã làm
thầy cơ chật vật. Nhưng bằng tình u thương của mình – Người giáo viên
chủ nhiệm nên đặt lợi ích của tập thể lớp lên trên hết, hãy phát huy những
thế mạnh của lớp bằng tình yêu thương của mình để đưa các em hồ vào
thế giới tuổi thơ bằng tâm hồn trong sáng nhất. Người giáo viên chủ nhiệm
hãy xem tập thể lớp mình chủ nhiệm là một mái ấm gia đình. Hãy là người
chắp cánh cho ước mơ của em bay cao bay xa để các em hồn thiện và
khẳng định mình xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước.

14


ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
Để công tác chủ nhiệm đạt kết quả cao góp phần cùng với nhà
trường nâng cao chất lượng giáo dục hơn nữa, tôi xin đề xuất một số kiến
nghị sau:
- Đối với Ban Giám Hiệu:
+ Tổ chức nhiều hoạt động giáo dục bổ ích trong nhà trường như vui
chơi, giải trí để các em có được sân chơi lành manh, bổ ích như hội thi rung
chng vàng, vẽ tranh về bạo lực học đường, cắm trại, giao lưu giữa các
trường học đóng trên địa bàn ...
+ Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thường xuyên.
+ Tổ chức hội thi viết bài về tấm gương sáng trong lớp, trong trường.
+ Tổ chức hội thi kể chuyện về những tấm gương đạo đức Hồ Chí

Minh cho học sinh trong trường.
- Đối với gia đình:
+ Quan tâm, yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ, động viên, chia sẻ với các
em những khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc sống.
Trên đây là những kinh nghiệm từ thực tế của bản thân tơi, chắc chắn
vẫn cịn nhiều thiếu sót. Tơi mong muốn được sự góp ý chân thành của các
cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp để kinh nghiệm này ngày càng hồn
chỉnh, cho tơi có thêm kinh nghiệm trong nghề dạy học của mình.
HTT, ngày

tháng

năm 2018

Người viết

Mai Bá Hiếu

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Kỳ (1995), “Phương pháp dạy học tích cực”. NXB giáo
dục.
2. ThS. Nguyễn Thơ Sinh (2012), “Tâm lí phát triển học sinh và
những bài học kinh nghiệm từ thực tế”. NXB lao động.
3. Trần Ngọc Linh (2007), “Kể chuyện Bác Hồ - tập ba”. NXB
giáo dục
4. “Tài liệu nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng”. NXB Đại
học quốc gia Hà Nội 2011.

5 . TS. Bùi Văn Sơm (2005), “Hướng dẫn cán bộ quản lý trường
học và tôi viết sáng kiến kinh nghiệm”. Nhà xuất bản tổng hợp thành phố
Hồ Chí Minh.
6. Tài liệu khác như:
- Sách giáo dục thời đại.
- Báo thiếu niên tiền phong.
- Báo dân trí.
- Tài liệu từ internet.
7. Trang web:
8. Hướng dẫn số 223/ HD - PGDĐT - Về việc hướng dẫn trình bày
sáng kiến kinh nghiệm ngày 03.5.2012

16


MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................1
I. Lí do chọn đề tài ...........................................................................1
II. Mục đích nghiên cứu ...................................................................2
III. Giới hạn, phạm vị nghiên cứu.....................................................2
IV. Phương pháp nghiên cứu............................................................3
PHẦN NỘI DUNG..............................................................................4
I. Cơ sở lí luận ..................................................................................4
II. Lịch sử nghiên cứu.......................................................................4
III. Thực trạng của đề tài...................................................................5
IV. Khảo sát chất lượng....................................................................6
V. Giải pháp………………………………………………………...6
1. Yêu cầu đối với giáo viên chủ nhiệm..........................................6
2. Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm....................................7

3. Giáo dục học sinh kết hợp với giáo viên bộ môn.........................9
4. Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp....................................9
5. Mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh… 11
VI. Kết quả........................................................................................12
VII. Bài học kinh nghiệm..................................................................13
PHẦN KẾT LUẬN..............................................................................14
ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ....................................................................15
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................16

17


PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Mục tiêu của giáo dục hiện nay cũng như bất cứ giai đoạn phát triển
nào của xã hội là giáo dục học sinh toàn diện về các mặt: Học lực, hạnh
kiểm, văn, thể, mĩ và kĩ năng cơ bản của con người Việt Nam. Đó là tạo ra
những con người hữu ích cho xã hội, những con người và thế hệ có tư cách
đạo đức, có kiến thức và kĩ năng, những con người có sức khoẻ, tinh thần
học tập cầu tiến, tính năng động sáng tạo trong cơng việc, có ý thức tổ chức
và kỉ luật, có ý thức tập thể cộng đồng, có ý chí kiên cường xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, có ý thức bảo vệ mơi trường, có nếp sống lành mạnh, đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nói chung mong
mỏi lớn nhất của ngành là đào tạo ra những thế hệ có đầy đủ trí tuệ, thể
chất sức khỏe và nghị lực vượt khó. Người trực tiếp đào tạo những con
người như thế khơng ai khác chính là giáo viên bộ môn, giáo viên chủ
nhiệm lớp. Người giáo viên giỏi là người giáo viên phải hết sức quan tâm
đến việc giúp học sinh tiếp thu kiến thức, hình thành tư cách và đạo đức
cho học sinh. Giúp học sinh khám phá nguồn kiến thức về tự nhiên, ứng xử
với người thân, bạn bè và trong cộng đồng….Tuy nhiên công tác chủ

nhiệm trong nhà trường hiện nay gặp phải khơng ít khó khăn trong việc

18


quản lý, giáo dục học sinh sa sút về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học
tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm tiến.
Công tác giáo dục học sinh cá biệt là công tác không thể thiếu của
người giáo viên đứng lớp. Học sinh cá biệt, những đối tượng này chỉ chiếm
số ít của lớp nhưng đối với vai trị của giáo viên chủ nhiệm thì đây là vấn
đề tương đối khó khăn trong cơng tác chủ nhiệm. Do đó để làm tốt cơng tác
giáo dục học sinh cá biệt thì địi hỏi người giáo viên khơng những giỏi về
chun mơn mà cịn giỏi về cơng tác chủ nhiệm, giàu lịng nhân ái, vị tha,
kiên trì, nhiệt tình, biết tơn trọng nhân cách học sinh, được các em tin u
và cha mẹ học sinh tín nhiệm, có sức cảm hóa thuyết phục, có bản lĩnh để
xử lý kịp thời các tình huống sư phạm đa dạng, đối xử công bằng trong
nhận xét đánh giá đối với học sinh. Như vậy nhiệm vụ của người giáo viên
chủ nhiệm có vai trị quan trọng, ảnh hưởng lớn đến việc học tập cũng như
rèn luyện nhân cách của học sinh.
Lâu nay các thầy, cô giáo vẫn trăn trở rất nhiều về tình hình học sinh
cá biệt ở các lớp ngày một tăng. Làm thế nào để giúp được học sinh trở nên
ngoan ngỗn, có ý thức học tập, qua q trình giảng dạy, làm cơng tác chủ
nhiệm nhiều năm học, bằng vốn kinh nghiệm của mình tơi xin mạnh dạn
đưa ra đề tài “Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt trong cơng tác
chủ nhiệm”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Với đề tài “Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt trong công
tác chủ nhiệm”, bản thân tôi muốn đưa ra một số biện pháp để giúp cho
những học sinh cá biệt từng bước thay đổi, nhận thức được sai lầm của
mình và sẽ có thái độ học tập theo hướng tích cực. Giúp các em biết tơn

trọng bản thân mình và xác định được sự quan trọng của việc học. Giúp
cho các em thấy được cha mẹ có cơng lao rất lớn, đã vất vả ni các em ăn
học. Giúp các em nhận ra sự vất vả và công lao to lớn của thầy cô trong

19


công việc truyền đạt kiến thức và giáo dục đạo đức nhân cách, kĩ năng
sống cho học sinh. Từ đó các em sẽ hiểu và biết làm gì để khơng phụ lịng
mong mỏi của bố mẹ, thầy cơ giáo. Đồng thời giúp nâng cao chất lượng
giáo dục, tăng học sinh khá giỏi, hạ thấp học sinh yếu kém, giảm tỉ lệ học
sinh nghỉ bỏ học và góp phần xây dựng mơi trường học tập “Trường học
thân thiện, học sinh tích cực”.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Các biện pháp giáo dục học sinh cá biệt đạt hiệu quả.
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài được nghiên cứu và áp dụng tại lớp 8 tôi chủ nhiệm tại trường
THCS Huỳnh Việt Thanh trong năm học 2015 – 2016.

20