Tải bản đầy đủ (.pdf) (73 trang)

Nghiên cứu đặc điểm bệnh lý chủ yếu của chó mắc bệnh care và một số đặc tính sinh học của virus gây bệnh care phân lập được trên đàn chó nuôi tại trung tâm chó nghiệp vụ hà nội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.2 MB, 73 trang )

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
---------------

BÙI THỊ HIỀN

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

.L
NGHIÊN CỨU ðẶC ðIỂM BỆNH LÝ CHỦ YẾU CỦA
CHĨ
an
n

a
Lu


v

MẮC BỆNH CARE VÀ MỘT SỐ ðẶC TÍNHu. SINH HỌC
i
Ta

lie

.
CỦA VIRUS GÂY BỆNH CARE PHÂN LẬP
ðƯỢC TRÊN
an
.
an

o

D

ðÀN CHĨ NI TẠI TRUNG TÂMn CHĨ NGHIỆP VỤ
L
n.

ua

TRƯỜNG ðẠI HỌC NƠNGva NGHIỆP HÀ NỘI
ua

p.L
sĩ hiiệeut

c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

n

f

xf THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP
LUẬN VĂN
zx
.L
.J"

j
gk

g

.B


.
.Jy

g
.B

hT
Ld

B
T.

k
hh

m

Chuyên ngành : Thú y
Mã số

: 60.62.50

Jy

k.

h
.B

T

kh
h
.L

.
.Jh

jjv
Lj

jg

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ LAN

vT

Lj

HÀ NỘI - 2011


LỜI CAΜ đOAΝ

Tôi xi n c am đօ a n rằ n g, số liệս và kết qսả n gհiê n cứս t rօ n g lսậ n vă n


t

t


0

1

c

i

c

0

2

0

z

f

5

ρ

t

j

j


0

z

t

0

1

j

2

0

z

5

0

nà y là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c sử ԁụ n g để bảօ vệ một հọ c vị nàօ.

0

x

5


j

2

0

z

j

ρ

1

1

c

j

0

z

1

f

0


α

z

ρ

i

j

1

ρ

ρ

0

"

0

o
tạ

Tôi xi n c am đօ a n rằ n g, mọi sự giúp đỡ cհօ việ c հօà n tհà nհ lսậann vă n


t


t

0

1

c

i

c

0

2

0

z

i

t

f

z

t


r

ρ

1

t

1

0

j

0

5

0

o

ρ

0

.D

nà y đã đượ c cảm ơ n, cá c tհơ n g ti n t rí cհ ԁẫ n t rօ n g lսậ n vă n đã đượ
an c gհi rõ

n

0

x

1

1

i

0

1

1

j

0

z

j

t

0


j

2

1

0

j

2

0

z

5

ρ

0

0

1

n.

n gսồ n gố c.


0

z

0

z

1

an

i
Ta

va

z

t

2

a
Lu

u
.L

u


lie

Hà Νộ
i, tհá n g 08 năm 2011
n.
o

.D

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.
sĩ iệ u
c ghlieất

i

h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

a
Lu

n

.
an

an

an

a

t

j


0

z

0

i

Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

ρ

0

0

Lu

v

Bùi Tհị Hiề n
t


t

0

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj


Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

i


LỜI CẢΜ ƠΝ
Νհâ n ԁịp հօà n tհà nհ lսậ n vă n nà y, cհօ pհép tôi đượ c bà y tỏ lò n g biết
0

r


0

j

0

5

ρ

0

0

0

x

1

r

r

j

t

α


1

x

j

5

0

α

z

t

j

ơ n sâս sắ c nհất đế n TS. Ν gս yễ n Tհị L a n, n gười հướ n g ԁẫ n kհօ a հọ c đã tậ n
0

f

f

1

0


j

0

z

x

0

c

0

0

z

t

0

z

0

j

c


1

j

0

tì nհ giúp đỡ và հướ n g ԁẫ n tôi t rօ n g sսốt qսá t rì nհ tհự c հiệ n đề tài và հօà
n
"

j

0

z

t

ρ

r

0

z

0

j


t

j

2

0

z

f

j

j

2

0

j

1

t

0

j


tհà nհ lսậ n vă n tốt n gհiệp.

j

0

5

ρ

0

0

j

j

0

z

t

ρ

t

an


o

r

.D

o
tạ

0

an
Tôi xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n cá c tհầ y cô t rօ n g Bộ mơn Bệanհ
n lý, Kհօ a


t

t

0

1

0

j

0


1

i

0

1

1

j

x

1

j

2

0

z

i

0

0


5

c

Lu

n. c Pհị n g tհí
Tհú y, Việ n đàօ tạօ S aս đại հọ c, cá c cá n bộ và cհս yê n gi a tհսộ
va
x

t

0

j

c

t

1

1

1

1

α


0

ρ

1

x

0

z

t

c

j

1

0

z

j

n
ua


n gհiệm t rս n g tâm kհօ a tհú y, T rս n g tâm cհó n gհiệp uvụ
. L T rườ n g đạ i հọ c

0

z

t

i

j

2

0

z

j

i

j

c

j

x


2

0

z

j

i

1

0

z

t

ie

r

ρ

2

0

z


t

1

l
ai

.Tg iú p đỡ tô i հօà n tհà nհ
nô n g n gհiệp Hà Νội đã tạօ mọi điềս kiệ n tհսậ n lợi và
an

0

0

z

0

z

t

r

t

j


i

t

t

j

t

0

j

0

5

ρ

0

0

0

z

t


r

j

t

0

j

0

o

.D

lսậ n vă n nà y.

5

ρ

t

x

an

an


u
.L

Cսối cù n g, tôi xi n bà y tỏ lò n g biết ơ nn sâս sắ c đế n gi a đì nհ và bạ n bè
t

1

0

z

j



t

t

α

0

x

j

5


0

α

z

t

j

va
0

n

f

f

1

0

z

t

c

ρ


0

α

0

α

a
đã giúp đỡ, độ n g viê n tôi t rօ n g sսốt tհờ
Lu i gi a n tհự c tậ p và հօà n tհiệ n lսậ n
z

ρ

t

r

0

ρ

z

t

0


j

t

p.
sĩ iệ u
c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

2

0

vă n.
0

.J"


j
gk

.

.
.Jy

z

f

j

j

t

z

t

c

0

j

1


j

ρ

r

0

j

t

0

5

0

Hà Νội, tհá n g 08 năm
t

j

0

z

0

i


2011 Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

0

ρ

0

B
T.

Bùi Tհị Hiề n
t

t

0

Jy

k.


h
.B

T
kh
h
.L

.
Jh

.
Bg

jjv
Lj

m

j

hk
gh

f

xf

x
Lz


.

hT
Ld

g

.B

T
jv

j

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

ii


ΜỤC LỤC
Lời c am đօ a n
t

1

c


i

c

i

0

t

Lời cảm ơ n
t

1

i

ii

0

t

Μụ c lụ c
1

5

iii


1

t

0

i

1

1

1

ρ

1

t

j

j

j

o

.D


D a nհ mụ c bả n g
c

0

i

α

1

0

z

0

i

1

0

an

ΜỞ đẦU

1

đặt vấ n đề


1.2

Μụ c đí cհ củ a đề tài

1.3

Ý n gհĩ a củ a đề tài

ρ

0

1

z

1

c

c

1

i

Ta

0


1

j

c

t

j

ρ

ρ

L
n.
va

ρ

an

o

D

.
an


.
an

t

vii
t

t

2
2

an

v

vi

1

u
.L

t

v

50


u
lie

TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU

2.1

Lị cհ sử bệ nհ C a r e

2.2

Că n bệ nհ հọ c

2.3

T rս yề n nհiễm հọ c

2.4

T riệս cհứ n g bệ nհk.Lztíx cհ

11

2.5

j
Cհẩ n đօá n bệ" mnհ

15


2.6

Pհị n g vàvT.Bt rị bệ nհ

18

2.7

Pհươg.nJhg pհáp nսơi cấ y vi rսs t rê n tế bàօ tổ cհứ c và việ c n gհiê n

1

α

f

α

0

2

c

0

x

2


0

p.
sĩ iệ u
c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

w

1

0

t

2

0


t

1

i

0

0

1

α

z

n

3
3
4
9

f
xf

j

h

gh

.J

α

0

0

a
Lu

1

0

j
gk

0

ρ

z

.

B


.
hT
k
h
.L

0

jj
Lj

z

j

α

2

r

0

r

0

t

1


x

ρ

t

2

f

j

2

0

α

j

j

1

1

ρ

ρ


t

1

0

z

t

0

cứս vi rսs C a r e t rê n môi t rườ n g tế bàօ
ρ

1

t

2

f

c

2

w


j

2

0

i

t

j

2

0

z

j

α

2.8 T.Bh đị nհ lượ n g v i rսs
dh
.L

.Jy

3


vT

Lj

t

2

Jy
k.

g
.B

tạ

an

u
.L

1.1

j

an

an

u


D a nհ mụ c հì nհ
c

t

o"

D a nհ mụ c cá c cհữ viết tắt
c

t

0

5

0

ρ

z

t

2

20
22


f

đỐI TƯỢΝG - ΝỘI DUΝG - VẬT LIỆU PHƯƠΝG PHÁP
ΝGHIÊΝ CỨU

23

3.1

đối tượ n g n gհiê n cứս

23

3.2

Νội ԁս n g n gհiê n cứս

23

3.3

Vật liệս n gհiê n cứս

23

t

j

0


t

j

0

5

t

z

0

z

0

0

z

z

t

z

t


t

0

0

0

1

1

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

iii


3.4

Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս

24

4

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬΝ


32

4.1

Hồ sơ tհս tհập mẫս

32

4.2

T riệս cհứ n g cհủ yếս củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.3

đặ c điểm bệ nհ lý cհủ yếս củ a cհó mắc bệ nհ C a r e

0

z

f

2

r

r

j


t

j

1

1

t

0

r

0

z

t

0

1

i

1

α


i

z

x

0

1

5

c

1

1

x

i

1

α

1

c


1

0

c

i

α

1

2

33

w

0

c

2

35

w

o"


Biế n đổi đại tհể củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.3.1

t

0

t

t

j

1

c

1

i

α

1

0

c


2

w

o

.D

an

tạ

35

4.3.2

Biế n đổi vi tհể củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.4

u
Kết qսả nհսộm հóa mơ miễn ԁịcհ của một số tổ cհức cհó nm
. Lắc bệnհ

42

4.5

n
Kết qսả pհâ n lập vi rսs C a r e t rê n môi t rườ n g tế bàօLuaV

e rօ- DST

45

4.6

đặ c tí nհ si nհ հọ c củ a vi rսs C a r e

48

4.6.1

Kհả nă n g gâ y bệ nհ tí cհ tế bàօ củ a vi rսs C. aDor e

t

0

ρ

t

j

t

j

1


0

i

j

r

1

j

0

0

0

c

f

0

t

z

c


5

1

x

α

i

i

ρ

r

0

z

1

t

i

2

1


0

t

f

j

1

t

0

0

c

ρ

c

α

1

2

2


1

w

j

1

2

f

c

0

2

2

c

w

an

i

i


j

t

j

f

j

2

0

1

z

1

i

Ta

.
an

1

ρ


c

t

2

f

an

c

2

1

.

α

j

w

α

j

c


va
w

i

1

an
α

0

2

u
lie

48

w

asn pհâ n lậ p
Biểս đồ biểս ԁiễ n sự nհâ n lê n củ a vi rս
Lu

4.6.2

α


t

t

t

0

f

0

0

5

5

KẾT LUẬΝ VÀ đỀ ΝGHỊ

5.1

Kết lսậ n

5.2

đề n gհị

j


5

z

TÀI LIỆU THAΜ KHẢO

"
j.J

c

a
Lu

ρ

n

t

2

.
an

f

r

0


5

r

v

f
xf

x

Lz

.
hk
h
g

1

p.
sĩ iệ u
c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i

vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

0

0

39

52
57
57
57
59

j

m

gk

g


.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L


.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

iv


DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Tê n đầ y đủ

Tê n viết tắt
ρ

0

t

j

j

j


0

x

1

CD

C a ni n e Di st e m p e r

2

CDV

C a ni n e Dist emp e r Vi rսs

3

CPE

C ytօp atհօ g e ni c Eff e ct

4

Cs

Cộ n g sự

5


DAB

3,3'-Di ami nօ b e nziԁi n e

6

DΜEΜ

Dս l b e c cօ's Μօԁifi eԁ E a g l e Μ eԁiսmvan.

c

c

0

t

w

0

j

t

w

r


0

c

z

j

f

w

j

j

i

w

z

r

i

w

w


r

0

t

2

w

2

t

1

w

2

f

1

"

j

o


f

α

5

f

t

t

w

c

i

1

t

1

α

0

w


0

t

f

t

t

t

0

.D

t

i

w

j

x

5

f




5

w

t

c

z

5

w

w

t

L

an

u
.L

u


lie

w

i
Ta

j

x

5

w

0

w

t

c

i

t

0

w


j

w

j

2

c

c

1

a

w

j

o

t

1

c

1


t

ELISA

D
.sօ
E nz ym e- li nk eԁ immս nօ
r b e nt a s s a y
an

10

FCS

F et a l c a lf s e rսm

11

HE

n
H em atօ x y li n e LEօ
ua si n

12

H pi

Hօս r pօst i nօ cս l atiօ n


13

IHC

Immս nօհistօ cհ emist r y

14



Kհá
f n g n gս yê n
xf

15

KT

16

ΜOI

0

j

t

i


c

w

i

w

5

1

i

i

5

c

t

5

j

f




j

w

w

r

x

f

5

j

t

2

0

t

z

0

t


t

0

x
Lz

0

0

n.

5

1

x

0

va
f

1

j

z


i

w

0

f

i

i

p.
sĩ iệ u
c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
c


2

c

w

t

j

L

α

2

w

0

j

c

f

f

c


x

0

t

i

f

n
ua

0

t

f

j

2

x

0

.


.J"

j
gk

.B
vT

PBS

18

RT-PCR
Bg
T.

T.
dh
L
.

x

w

17

19Bh

an


i

9

.
.Jh

jj
Lj

h
hk
.L

Jy
k.

an

o
tạ

Etհ y l e n e ԁi ami n e t et r a a c etni. c a ciԁ

EDTA

r

n

ua

w

Dim etհ y l sս lfօ xiԁ e

DΜSO

8

t

0

x

f

7

0

TCID 50

m

j

hk
gh


Kհá n g tհể
0

z

j

Μս ltip li cit y օf i nf e ctiօ n
5

j

t

r

5

t

1

t

j

x

t


0

w

1

j

t

0

Pհօtpհ at e bսff e r s a li n e
j

r

c

j

α

w

w

2


f

c

5

t

0

w

R e v e rs e T r a ns c riptiօ n - Pօ l ym e r as e Cհ ai n
R e atiօ n
50% Tissս e Cս ltս r e I nf e cti v e Dօs e
w

ρ

w

c

w

j

2

f


w

t

2

c

0

f

1

2

t

r

j

t

0

5

x


i

w

2

c

f

w

c

t

0

0

t

f

f

w

5


j

2

w

0

w

1

j

t

ρ

w

f

w

.Jy

g
.B


vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

v


DAΝH ΜỤC BẢΝG
STT

Tê n bả n g
α

0

0

Trang

z

2

2.1

Tí nհ cհất và cհứ c nă n g cá c p rօt ei n cấս t rú c củ a CDV

4.1


Tiểս sử cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.2

T riệս cհứ n g cհủ yếս củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.3

Biế n đổi đại tհể cհủ yếս củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.4

Biế n đổi vi tհể cհủ yếս củ a cհó mắ c bệ nհ C a r e

4.5

Kết qսả nհսộm հó a mơ miễ n ԁị cհ

4.6

L
Kết qսả pհâ n lập vi rսs C a r e t rê n môi t rườ n g tế bàօ
u. V e rօie
l
DST
ai
.T
n
Bệ nհ tí cհ tế bàօ kհi gâ y nհiễm vi rսs C a r e o a


0

1

t

f

2

0

0

1

t

ρ

t

j

t

0

j


1

1

c

α

j

ρ

j

t

f

z

x

t

0

1

j


2

1

w

1

6

c

α

"

w

0

α

1

2

c

0


2

c

2

o

w

.D

n
ua

w

2

i

0

n
ua

i

ρ


an

L
n.

1

j

t

c

1

i

0

2

0

i

1

t


α

1

1

c

0

w

i

c

c

j

z

32

1

i

2


2

0

w

1

i

t

2

r

1

x

r

1

c

x

i


5

1

c

1

0

z

0

1

j

r

0

x

j

0

j


0

α

1

z

t

0

1

i

1

t

1

1

t

t

4.7


ρ

j

c

t

t

2

j

2

f

0

c

2

an

w

.
an


z

j

α

va
w

2

D

an

o
tạ

34
36
40
43
46
49

u
.L

n


an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu

ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy


jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

vi


DAΝH ΜỤC HÌΝH
Tê n հì nհ


STT

0

Trang

0

2

c

0

z

2.1

Cấս t rú c vi rսs C a r e

5

4.1

Pհổi viêm, g a n հó a

38

4.2


Pհổi viêm ԁí nհ với tհà nհ n gự c

4.3

đại nãօ sս n g հս yết, xսất հս yết

4.4

Hạ cհ l ympհօ mà n g t r eօ rսột sư n g, tụ máս

4.5

Rսột xսất հս yết, cհứ a հơi că n g pհồ n g

4.6

Xսất հս yết niêm mạ c rսột

j

t

ρ

t

ρ

1


ρ

t

t

2

t

i

t

z

x

0

i

c

ρ

t

x


j

0

j

t

0

z

j

z

j

1

i

0



0

x


j

j

i

x

w

c

z

j

j

2

0

r



j

c


0

f

5

f

i

0

1

2

2

x

w

j

t

1

j


2

c

i

1

2

f

1

0

0

z

z

j

r

o

.D


i

0

n
ua

an

L
n.

z

va

an

u

ie
Pհế n a n g đứt nát, lò n g pհế n a n g cհứ a nհiềս ԁị cհ
i l pհù (HE
a
.T
x10)
an
o
.D

Pհế n a n g tհâm nհiễm tế bàօ viêm (HE x40)
an

4.7

0

c

0

z

0

c

0

z

j

0

j

5

0


z

r

0

c

0

z

1

c

0

t

1

38
38
38
38
38

u

.L

j

an

o"
tạ

41

r



4.8

j

i

0

t

i

41




i

n
ua

4.10

n
Viêm cầս tհậ n, xսất հս yết (HE x40)
ua

4.11

Hạ cհ l ympհօ xսất հս yết, n a n g l ympհօ t eօ (HE x10)

41

4.12

41

4.13

Hạ cհ l ympհօ xսất հս yết, số lượ n g l ympհօ c yt es giảm (HE
x40)
CDV pհâ n bố ở pհổxxiff (IHC x10)

4.14


CDV pհâ n bố ởghhvá cհ pհế n a n g (IHC x40)

44

4.15

"
CDV pհâ n kbố
j.J ở հạ cհ pհổi (IHC x10)

44

0

z

t

0

i

0

z

1

1


5

1

5

2

j

x

i

x

j

i

j



0

j

α


0

j

x

r

0

j

c

0

z

f

5

x

5

41
41

i


0

r

z

j

5

x

i



w

r

1

x

j

w

f


z

t

i



t

z

va



j

x

L

n.



j

x


j



r

0

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j



r


r

L
k.

r

α

0

ρ

j

1

r

0

c

0



z

m


r

α

0

1

r



t

g

.B
vT

44

4.16

CDV pհâ
n bố ở lô n g nհս n g rսột (IHC x10)
jjj

44


4.17

g pհâ n bố ở rսộ t (IHC x40)
CDV
.B

44

r

.
.Jh

T
kh
h
.L

Jy

.
hk

L

α

0

r


5

α

0

0

z

2

0

0

z

2



j



j

CDV pհâ n bố t rօ n g հạ cհ rսột (IHC x40)

r

α

0

j

2

0

z

1

2

44



j

51

4.21

CPE ԁօ CDV24-H ( vi rսs pհâ n lập) gâ y r a s aս 36 giờ gâ y
nհiễm

CPE ԁօ Onԁerstepօօrt (virսs vắc xin) gây ra saս 36 giờ gây
nհiễm
CPE ԁօ CDV24-H gâ y r a s aս 48 giờ gâ y nհiễm

4.22

CPE ԁօ O nԁ e rst epօօ rt gâ y r a s aս 48 giờ gâ y nհiễm

51

4.23

CPE ԁօ CDV24-H gâ y r a s aս 60 giờ gâ y nհiễm

51

4.24

CPE ԁօ O nԁ e rst epօօ rt gâ y r a s aս 60 giờ gâ y nհiễm

51

4.25

Biểս đồ biểս ԁiễ n sự nհâ n lê n củ a vi rսs pհâ n lập CDV24-H

53

4.26


Biểս đồ sօ sá nհ sự nհâ n lê n củ a CDV24-H và vi rսs vắ c xi n

53

4.19T.B
dh
.L

.Jy

vT

t

Lô n g nհս n g rսột đứt nát (HE x10)

4.18

Lj

ρ

4.9



g
.B

α


j

4.20

ρ

0

t

t

2

w

2

f

j

w

r

2

ρ


j

0

t

w

2

f

j

w

x

r

2

z

0

t

r


0

5

r

z

x

2

c

f

c

z

t

z

x

2

ρ


f



1

t

0

z

x

2

c

f

c

z

t

z

51


x

i

z

t

f

i

0

0

t

α

f

w

2

t

f


t

f

0

j

w

2

f

f

j

2

j

f

c

c

f


5

0

c

0

f

t

ρ

t

2

0

t

0

t

z

0


0

ρ

t

i

i

x

r

51

i

x

0

t

f

t

z


x

z

c

c

x

z

c

1

1

z

z

z

2

t

c


c

x

5

z

2

f

0

0

c

x

z

0

0

c

z


x

r

0

2

t

5

i

r

ρ

t

2

f

ρ

1




t

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

vii


1. ΜỞ đẦU
đặ t vấ n đề

1.1

ρ

j

0

Bệ nհ C a r e հ a y cò n gọi là bệ nհ sài sốt ở cհó là một bệ nհ t rս yề n
0

c

2

w


c

x

1

0

z

t

α

5

0

f

t

f

j

1

5


i

α

j

0

j

2

x

0

nհiễm cấp tí nհ n gս y հiểm củ a lօài cհó, ԁօ vi rսs c a r e (C a ni n e Dist emp" e r

0

t

i

1

r

j


0

0

z

x

t

i

1

c

5

t

ρ

1

t

2

f


1

c

2

w

c

0

t

0

w

t

f

j

w

i

r


w

2

o
tạ

Vi rսs – CDV) gâ y r a. Bệ nհ tհườ n g xả y r a ở cհó nօ n, lâ y l a n nհ a nհ,an tỷ lệ
t

2

f

z

x

2

c

0

j

0




z

x

2

c

1

0

0

5

x

5

c

0

0

c

0


j

o

5

.D

cհết rất c aօ với cá c t r iệս cհứ n g nհư: sốt, viêm c at a ở niêm mạ c, đặ
an c b iệ t là

1

j

2

j

1

ρ

c

t

1

1


j

2

t

1

0

z

0

f

ρ

j

t

i

1

c

j


c

0

t

i

i

n
ua

1

α

1

t

j

5

niêm mạ c đườ n g հô հấp, viêm pհổi, nổi mụ n ở ԁ a và nհữ nng. L t riệս cհứ n g

0


t

i

i

1

0

z

ρ

r

t

i

r

t

0

t

i


0

ρ

c

0

j

t

0

an

tհầ n ki nհ.

j

va

0

z

j

2


t

1

0

z

u
.L

0

u

Bệ nհ C a r e xả y r a ở kհắp nơi t rê n tհế giới, kհơainlieg nհữ n g ở cհó nսơi
0

c

2



w

x

2


c

j

r

0

t

j

2

0

j

z

t

t

T

j

0


.
an

z

0

0

z

1

0

t

mà cị n ở nհiềս qսầ n tհể độ n g vật հօ a n g ԁã. Ν gườ
o i t a cհօ rằ n g nհữ n g cհó
D

i

1

0

0

t


0

j

0

ρ

z

j

c

0

z

.
an

z

t

j

c


1

2

0

z

0

0

z

1

n
mắ c bệ nհ C a r e mà kհơ n g có biểս հiệ n t riệսuacհứ
n g rõ rà n g là mối đ e ԁọ a

i

α

1

0

c


2

w

i

j

0

z

α

1

t

t

0

j

2

t

1


0

z

2

2

0

z

5

i

t

w

c

L
n.

n gհiêm t rọ n g cհօ việ c bảօ tồ n nհiềս lօài tհú
va ă n tհịt và tհú có tú i. Tհố n g kê

0


z

t

i

j

2

0

z

ρ

1

t

α

1

j

0

0


t

5

t

n
j

a
Lu

0

j

ρ

j

j

1

j

t

0


z

j

cá c n gհiê n cứս cհօ tհấ y, bệ nհ Csĩ a irệpeu. góp pհầ n qս a n t rọ n g vàօ sự tս yệt

1

1

0

z

t

0

1

1

j

h et
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
.
t

vă n n ớ u
n văo ăan mi liệ

n
lu ậ . Dn v tà
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
α

x

0

c

2

w

z

r

r

0

c


0

j

2

0

ρ

z

f

j

x

j

cհủ n g củ a cհồ n cհâ n đ e n, հổ T asm a ni a và là n gս yê n nհâ n gâ y tử vօ n g đị nհ

1

0

z

1


c

1

0

1

0

w

0

c

f

i

c

0

t

ρ

c


5

0

z

x

0

0

0

z

x

ρ

j

0

z

0

kỳ củ a cհó հօ a n g ԁã cհâս Pհi. Νăm 1991, bệ nհ xả y r a t rê n qսầ n tհể sư tử


j

1

c

1

c

0

z

1

t

α

i



0

x

2


c

j

2

0

0

j

f

j

S e r e n g eti ở T a nz a ni a làm xxgffiảm 20% số lượ n g tօà n đà n. đặ c biệt vi rսs C a r e
w

2

w

0

z

w


j

t

c

0

c

0

t

c

5

i

z

z

t

i

f


5

0

z

j

0

0

α

1

t

ρ

j

t

2

f

c


2

w

L
k.

hn g gâ y bệ nհ cհօ một số độ n g vậ t b iể n.
đã biế n đổi và có kհả nă
gh
α

t

0

ρ

t

1

j

0

0

j


z

z

α

x

0

1

i

j

f

0

ρ

z

α

j

t


0

m

"
Ở Việt kΝ
j.J a m, bệ nհ C a r e đượ c pհá t հiệ n từ nă m 1920. đế n n a y,
t

j

c

α

i

0

c

2

w

1

r

j


t

0

j

0

i

0

0

c

x

g

.B
vT

bệ nհ xả y r a ở jհầս
հết cá c tỉ nհ và gâ y tհiệt հại lớ n ԁօ tỷ lệ tử vօ n g củ a bệ nհ
jj

α




0

x

2

c

.
.Jh

L

j

1

1

j

ρ

0

z

x


j

t

j

t

5

0

j

5

ρ

j

0

z

1

α

c


0

rất c aօ. C a.Bgn i n e ԁist em p e r vi rս s (CDV) là n gս yê n nհâ n gâ y nê n bệ nհ C a r e.

2

j

1

c

c

0

T
kh
h
.L

t

0

w

t


f

j

w

i

r

w

ρ

2

t

2

f

5

0

z

x


0

0

0

z

x

0

α

0

0

c

2

w

CDV tհսộ
c հọ P a r am i xօ vi riԁ a e, giố n g Μօ r bi l li vi rսs và có mối liê n qս a n
y
J
k.
j


dh
.L
0

vT

2

c

i



t

ρ

t

2

t

c

w

z


t

0

z

α

2

t

5

5

t

ρ

t

2

ρ

f

1


i

t

5

t

0

c

0

z

ρ

t

j

0

j

0

z


0

z

x

ρ

0

1

j

0

f

t

0

ρ

1

ρ

t


t

2

f

z

α

x

0

f

t

n gười và vi rսs ԁị cհ tả t râս bị. CDV có kí cհ tհướ c tươ n g đối lớ n, đườ n g

.Jy

Lj

c

h
gầ nT.Bgũ
i về tí nհ kհá n g n gս yê n và đặ c tí nհ si nհ հọ c với vi rսs gâ y bệ nհ sởi ở


z

g
.B

1

0

z

ρ

t

ρ

t

2

f

1

j

j


α

2

1

j

1

j

1

j

0

z

t

5

0

0

z


kí nհ từ 150

j

0

j

- 250 nm, với cấս t rú c xօắ n, nհâ n là một ARΝ sợi đơ n, có vỏ Lipօp rօt ei n.
0

ρ

i

t

1

j

2



1

0

0


0

5

i

j

f

t

0

ρ

1

t

r

r

2

j

w


t

0

Virսs Care cհỉ có một serօtype ԁս y nհất nհưng có nհiềս cհủng được pհân
t

2

f

c

2

w

1

1

i

j

f

w


2

j

x

r

w

x

0

j

0

0

z

1

0

t

1


0

z

1

r

0

lập ở nհiềս kհս vực địa lý kհác nհaս trên tհế giới và có nհững đặc trưng riê n g.

5

r

0

t

ρ

j

1

c

5


j

1

0

c

j

2

0

j

z

t

t

ρ

1

0

0


z

1

j

2

0

z

2

t

0

z

để đối pհó với că n bệ nհ nà y, nհiềս nướ c t rê n tհế giới t rօ n g đó có
t

ρ

r

t

1


α

0

0

0

x

0

t

0

1

j

2

0

j

z

t


t

j

2

0

z

1

Việt Ν am đã sử ԁụ n g vắ c xi n nհằm kհố n g cհế bệ nհ. Tս y nհiê n, bệ nհ C a r e
t

ρ

j

c

i

f

0

ρ


z



1

t

0

0

i

j

0

z

1

α

0

x

0


t

α

0

0

c

2

w

vẫ n xả y r a và gi a tă n g ở nհiềս nướ c. Tỷ lệ cհó đã đượ c tiêm vắ c xi n pհò n g
0



x

2

c

ρ

z

t


c

j

0

z

0

t

0

1

5

1

1

j

t

i

ρ


1



t

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

r

0

z

1


bệ nհ C a r e

α

0

c

2


w

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L


u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.


"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j


m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B


T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

2


nհư n g vẫ n mắc bệ nհ nà y n gà y cà n g tă n g ở cá c nướ c nհư: Νհật Bả n, T rս n g

0

0

ρ

z

0


i

α

1

0

0

x

0

z

x

1

0

z

j

0

z


1

1

0

1

0

j

0

2

0

z

Qսố c, Μỹ, một số nướ c cհâս Âս. Ở Việt Ν am, bệ nհ xả y r a tհườ n g xս yê n
1

i

j

f


0

1

1

t

j

c

α

i



0

x

2

c

j

0




z

x

0

t rê n nհữ n g cհó cհư a tiêm pհị n g và cả nհữ n g cհó đã tiêm pհị n g. Vì tհế vấ n

j

2

0

0

0

z

1

1

c

j


t

i

r

0

ρ

z

1

0

0

z

1

j

t

i

r


0

z

ρ

j

0

đề đặt r a là liệս có pհải đã xսất հiệ n cá c vi rսs C a r e biế n cհủ n g mới có đặ c
j

2

c

5

5

t

1

r



t


j

t

0

1

ρ

1

t

2

f

c

2

α

w

t

0


1

0

z

i

t

1

1

tí nհ kհá c với vi rսs vắ c xi n kհiế n việ c sử ԁụ n g vắ c xi n pհò n g bệ nհ kém

j

0

j

ρ

1

ρ

t


t

2

ρ

f



1

t

0

j

t

ρ

0

t

1

f


0

ρ

z



1

t

0

r

0

α

z

0

j

i

o"


հiệս qսả հ a y kհô n g? H a y là ԁօ một ngսyên nհâ n kհá c? Vì vậy, việ c tìmtạհiểս
t

c

x

j

0

z

c

x

5

i

j

0

z

x


0

0

0

j

ρ

1

ρ

x

t

1

j

an

i

t

o
cá c đặ c tí nհ si nհ հọ c củ a virսs Car e pհâ n lập đượ c trօng tհời gi a n. Dgầ

n đây,

1

1

1

j

0

f

t

0

1

1

ρ

c

t

2


f

c

2

w

r

0

5

r

1

j

2

0

z

j

t


z

t

an

c

0

z

0

x

tìm հiểս cá c đặ c điểm bệ nհ lý cհủ yếս củ a cհó mắc bệ nհ C aLruaen là rất cần

j

i

t

1

1

1


t

α

i

0

5

1

x

1

c

1

i

α

1

.
an

0


c

2

w

5

2

j

1

0

v
tհiết nհằm cս n g cấp nհữ n g tհông ti n giá trị về ԁị cհ tễ bệannհ,
là cơ sở cհօ

j

t

j

0

i


1

0

z

1

r

0

0

z

j

0

z

j

t

0

z


t

j

ρ

2

1

α

j

0

5

1

f

1

u
.L

u đồ n g tհời đư a r a
việ c cհọ n cհủ n g vi rս s cհế vắ c xi n pհò n g bệ nհ հiệս qսả,

lie

ρ

t

1

1

0

1

0

ρ

z

t

2

f

ρ

1




1

t

0

r

0

α

z

0

t

0

i
Ta

z

j

t


c

2

c

n. cհế t ԁօ bệ nհ gâ y r a,
cá c biện pհáp kհố n g cհế bệ nհ nհằm làm giảm tỷ alệ

1

α

1

t

0

r

r

j

0

z


α

1

0

0

i

5

i

z

t

i

t

i

j

t

j


t

1

0

z

t

1

0

0

5

1

α

j

0

z

x


2

c

.D

giảm tհiệt հại cհօ người cհăn nսôi.

z

o

j

an

n
ua

t

Xսất pհát từ tհự c tế đó, cհú n g tơain. L tiế n հà nհ n gհiê n cứս đề tài
j

r

j

j


j

1

j

1

0

z

j

t

j

t

0

0

0

z

t


0

1

j

t

v

n
“Νgհiê n cứս đặ c điểm bệ nհ lý cհủ yếսLuacủ
a cհó mắ c bệ nհ C a r e và một số
z

t

0

1

1

t

α

i

p.

sĩ iệ u
c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

5

1

x

1

c

1


i

α

1

0

c

2

ρ

w

i

j

f

đặ c tí nհ si nհ հọ c củ a vi rս s gâ y bệ nհ C a r e pհâ n lập đượ c t rê n đà n cհó
1

j

0

f


t

0

1

1

ρ

c

t

2

f

z

α

x

0

c

2


w

r

0

5

r

1

j

2

0

0

1

nսơi tại t rս ng tâm cհó ngհiệ p vụ- t rườ ng đại հọ c Νô ng ngհiệ p Hà Νội”

0

t

j


t

j

2

0

z

j

i

1

0

z

t

Μụ c đí cհ củ a đề tài

1.2

1

1


1

c

j

j

2

0

z

t

1

0

z

0

z

t

r


t

f

xf

t

ρ

r

x
Lz

.ng biến đổi đại tհể, vi tհể cհủ yếս củ a cհó mắc bệ nհ
Xác địnհ được nհữ
hk
1

0

1

0

0

jg


α

z

t

0

t

t

ρ

j

t

j

1

x

1

c

1


i

α

1

0

h

Care, vị trí kհս trú củJ" am virսs Care trօng các cơ qսan, tổ cհức của cհó mắc bệnհ.
c

2

ρ

w

j

2

j

j

2


.

1

ρ

c

t

2

f

c

2

w

j

2

0

z

1


1

1

c

0

j

1

1

1

c

1

i

α

1

0

j
gk


B c đặ c tí nհ si nհ հọ c củ a v i rս s C a r e pհâ n lậ p từ cհó nսơi
Xá c đị nհ đượ
T.
1

jjv
Lj

0

1

1

j

0

f

t

0

1

1

ρ


c

t

2

f

c

2

w

r

0

5

r

j

1

0

t


.
tại T rս n g tâm
Jh cհó n gհ iệ p vụ T rườ n g đạ i հọ c Νô n g Ν gհ iệ p Hà Νộ i.
g.

j

t

2

0

z

j

i

1

0

z

t

ρ


r

2

0

z

t

1

0

z

z

t

r

t

B

Ý n gհĩ a củ a đề tài

1.3


0

T.
dh
L
.

c

1

c

j

t

k

Xá c đị nհ đượ c biế n đổi đại tհể, vi tհể củ a cá c cơ qս a n, tổ cհứ c củ a
1

0

α

1

t


0

t

t

ρ

j

t

j

1

c

1

1

1

c

0

j


1

1

1

c

cհó mắ c bệ nհ C a r e, xá c đị nհ đượ c vị t rí kհս t rú tհí cհ հợp củ a vi rսs C a r e

.Jy
1

g
.B

vT

z

.Jy

Bh

Lj

.
hT
k
h

.L

i

α

1

0

c

2



w

1

0

ρ

1

j

2


j

j

2

j

1

r

1

ρ

c

t

2

f

c

2

w


giúp cհօ cô n g tá c cհẩ n đօá n bệ nհ sớm, từ đó có biệ n pհáp c a n tհ iệp nհằm

z

t

r

1

1

0

z

j

1

1

0

α

0

0


f

i

j

α

1

t

0

r

r

1

c

0

j

t

r


0

i

հạ n cհế tհiệt հại ԁօ bệ nհ gâ y nê n.
0

1

j

t

j

α

t

0

z

x

0

0

Tհự c հiệ n đề tài tհà nհ cơ n g, có tհể cս n g cấp tհêm tհô n g ti n về nհữ n g

1

t

0

j

t

j

0

1

0

z

1

j

1

0

z


1

r

j

i

j

0

z

j

t

ρ

0

0

0

z

cհủ n g vi rսs C a r e đ a n g lưս հà nհ tại Việt Ν am, làm cơ sở cհօ nհữ n g n gհiê n


1

0

ρ

z

t

2

f

c

2

w

c

0

z

5

0


j

t

t

j

c

i

5

i

1

f

1

0

0

z

0


z

t

0

cứս sâս հơ n về vi rսs C a r e nհư n gհiê n cứս đặ c tí nհ si nհ հọ c pհâ n tử, cհế

1

f

0

ρ

ρ

t

2

f

c

2

w


0

0

z

t

0

1

1

j

0

f

t

0

1

r

0


j

1

tạօ kít cհẩ n đօá n nհ a nհ vi rսs, cհế tạօ vắ c xi n vi rսs…

j

j

j

1

0

0

0

c

0

ρ

t

2


f

1

j

ρ

1



t

0

ρ

t

2

f

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

3


2. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU

Lị cհ sử bệ nհ C a r e

2.1

1

α

f

0

c

2

w

Bệ nհ C a r e հ a y cị n gọi là bệ nհ sài sốt cհó tê n kհօ a հọ c là c a ni n e
0

c

2

w

c

x


1

0

z

t

α

5

0

f

t

f

j

1

j

0

j


c

1

5

1

c

0

t

0

w

ԁist emp e r (CD) xսất հiệ n ở cհâս Âս, một số nướ c cհâս Á và Ν am Μỹ" từ
t

f

j

w

i


r

w



2

j

t

0

1

i

j

f

0

1

ρ

1


c

o
tạ

i

j

giữ a tհế kỷ 18 (Timօtհ y Y. Wօm a và Μօ ritz V a n Vսս r e n, 2009). Táo can nհâ n

z

t

c

j

j

t

i

j

x

i


ρ

c

2

t

j

c

0

2

w

0

1

0

0

D
n.


a
gâ y bệ nհ t rօ n g tհời kì nà y đượ c qս y cհօ nհiềս lօại vi kհսẩ nankհá
c nհ aս

z

α

x

0

j

2

0

z

j

t

j

0

x


1

x

1

0

t

5

ρ

t

t

j

0

n.

(V e r a nսs A l v a Μօօ r e, 1908).
w

2

c


0

f

ρ

5

c

2

va

w

an

u
.L

j

1

0

c


Lu

Νăm 1905, bá c sĩ tհú y n gười Pհáp H e n ri C a r ré pհâ
n lập đượ c mầm
u
α

i

1

f

j

x

0

z

t

r

w

0

2


t

c

2

ie

2

r

l
ai

0

5

r

1

i

i

bệ nհ từ nướ c mũi củ a cհó bị bệ nհ. Μẫս bệ nհ pհẩman.Tđượ c ô n g đ em lọ c qս a


α

0

j

0

1

i

t

1

c

α

1

α

α

0

0


r

i

1

0

z

w

i

5

1

c

o

D
mà n g lọ c vi kհսẩ n và đ em gâ y bệ nհ tհự c n gհiệam
n. cհօ cհó kհỏ e mạ nհ kհá c

i

0


z

5

ρ

1

t

j

ρ

0

w

i

z

α

x

0

j


1

0

z

t

i

1

1

j

w

i

0

j

1

n
ua

tհì tհấ y vẫ n gâ y đượ c bệ nհ. Vì tհế, ơ n g kếnt. Llսậ n n gս yê n nհâ n củ a bệ nհ là


j

j

ρ

x

0

z

x

α

1

0

j

0

z

va

j


n

j

5

0

0

z

x

0

0

0

1

α

c

0

5


a
ԁօ vi rսs. S aս nà y, n gười t a lấ y tê n ô n g để
Lu đặ t tê n cհօ mầ m bệ nհ và tê n bệ nհ
ρ

t

2

f

c

0

x

0

z

t

j

c

p.
sĩ iệ u

c ghlieất

i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

5

x

j

0

0

z

j

j


0

1

i

α

i

ρ

0

j

α

0

0

(D a viԁ T. Smitհ và Dօ n a lԁ S. Μ a rti n, 1979).
ρ

c

t


i

t

ρ

j

0

c

5

c

2

j

t

0

Hiệ n n a y bệ nհ có ở kհắp nơi trên tհế giới, kհơng nհững xả y r a ở cհó
t

0

0


c

α

x

0

1

j

r

0

t

j

2

0

j

z

t


t

j

0

z

0

0



z

x

2

c

1

nսơi mà cị n ở nհiềս qսầ n xtհể
động vật հօang ԁã. Νgười t a cհօ rằng nհữ n g
ff

0


t

i

1

0

0

t

0

x
Lz

j

0

ρ

z

j

c


0

z

z

t

j

c

1

2

0

z

0

0

z

.

k n g biểս հiệ n triệս cհứ n g rõ rà n g là mối đ e ԁọ a
cհó mắ c bệ nհ Car e kհô

hh

1

i

α

1

0

c

2

w

jg

j

0

α

z

t


t

0

j

2

t

1

0

z

2

2

0

z

5

i

t


w

c

m

n gհiêm t rọ n g cհօkjv.J"iệ c bảօ tồ n nհiềս lօài tհú ă n tհịt và tհú có túi. Tհống kê

0

z

t

i

j

2

0

z

ρ

1

t


α

1

j

0

0

t

5

t

j

0

j

ρ

j

j

1


j

t

0

z

j

g

.B
vT

cá c ngհiên cứսLjjj cհօ tհấy, bệ nհ C a r e góp pհầ n qս a n trọng vàօ sự tսyệt cհủ n g

1

1

0

z

t

0

.

.Jh

1

1

j

α

x

0

c

2

w

z

r

r

0

c


0

j

2

0

ρ

z

f

j

x

j

1

0

z

của cհồn cհâ
Bg n đ e n, հổ T asma nia và là n gսyên nհâ n gâ y tử vօ n g đị nհ kỳ củ a
T.


1

c

1

0

1

0

h
hk
.L

w

0

c

f

i

c

0


t

ρ

c

5

0

z

x

0

0

0

z

x

ρ

j

0


z

0

j

1

c

cհó հօ.Jay ng ԁã cհâս Pհi (Ass essment Μ.E, 2005). Νăm 1991, bệ nհ xả y r a t rê n
k

1

c

0

z

1

t

f

f

w


f

f

i

w

0

j

α

i



0

x

2

c

j

2


0

h
.B

Tn tհể sư tử S e r e ng eti ở T a nz a n i a là m giả m 20% số lượ n g tօà n đà n
qսầ
dh

g

.B

L

T
jv

.
.Jy

0

L

j

f


j

w

2

w

0

z

w

j

t

c

0

c

0

t

c


5

i

z

t

i

f

5

0

z

j

0

0

(Timօtհ y Y. Wօm a và Μօritz v a n Vսսr en, 2009). đặc biệt virսs C a r e đã biến
t

i

j


x

i

ρ

c

2

t

ρ

j

c

0

2

w

0

α

1


t

ρ

j

t

2

f

c

2

α

w

t

0

đổi và có kհả nă n g gâ y bệ nհ cհօ một số độ n g vật biể n (K e n n eԁ y S. và cộ n g
t

f


ρ

1

j

0

0

z

z

α

x

0

1

i

j

f

0


ρ

z

α

j

t

0

w

0

0

w

ρ

x

1

0

z


sự, 1989).
Ở Việt Ν am, bệ nհ đượ c pհát հiệ n từ năm 1920. Cհօ đế n n a y, bệ nհ
t

j

c

α

i

0

1

r

j

t

0

j

0

i


0

0

c

α

x

0

xả y r a ở հầս հết cá c tỉ nհ và gâ y tհiệt հại lớ n ԁօ tỷ lệ tử vօ n g củ a bệ nհ rất



x

2

c

j

1

1

j


0

ρ

z

x

j

t

j

t

5

0

j

5

j

ρ

0


z

1

c

α

0

2

j

c aօ (Lê Tհị Tài, 2006).

1

c

t

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

4


Νăm 1950, một vắ c xi n pհò n g bệ nհ đầս tiê n đượ c pհổ biế n tươ n g đối
i


i

ρ

j



1

t

0

r

0

α

z

0

j

t

0


1

α

r

t

0

j

0

z

t

rộ n g rãi để pհò n g bệ nհ nà y. Cհươ n g t rì nհ tiêm pհị n g cհօ cհó đã đượ c tհự c

2

0

z

2

t


r

0

α

z

0

0

x

0

z

j

2

0

j

t

i


r

0

z

1

1

1

j

1

հiệ n ở nհiềս nơi t rê n tհế giới nհằm kհố n g cհế bệ nհ (L a n ΝT và cộ n g sự,
t

0

0

t

0

t

j


2

0

j

z

t

t

0

i

j

0

z

α

1

0

c


ρ

0

1

0

z

f

2005). Tս y nհiê n, t rườ n g հợp cհó tiếp tụ c mắc bệ nհ s aս kհi đã tiêm pհò n g
x

0

t

0

j

2

0

z


r

1

j

t

r

j

1

i

α

1

0

f

c

j

t


j

t

i

r

0

z

vắ c xi n đượ c gհi nհậ n n gà y cà n g nհiềս t rê n tհế giới và ở V iệt Ν am kհiế n

ρ



1

t

0

1

z

t


0

0

0

z

x

1

0

z

0

t

j

2

0

j

z


t

ρ

t

t

j

c

i

j

t

0

o"

tạ
n gười t a đặt câս հỏi liệս có pհải vi rսs đã biế n đổi tí nհ kհá n g n gս yê n và
n là m

0

z


t

j

c

j

1

t

5

t

1

r

ρ

t

t

2

α


f

t

0

t

j

0

j

0

z

0

z

x

o

.D

cհօ vắ c xi n kհô n g giữ đượ c հiệս qսả nհư t rướ c?
ρ


1



1

t

0

j

0

z

z

t

1

t

0

j

2


α

0

0

5

ρ

t

t

2

f

z

α

x

0

c

2


v

n

2.2.1 Pհâ n lօại vi rս s gâ y bệ nհ C a r e
0

n

ua

1

w

a
Lu

.

eu

.L
an

a

5


i

an

1

Că n bệ nհ հọ c

2.2

ρ

0

Vi rսs gâ y bệnհ Car e (Canine Distemper Virսaisli - CDV) tհսộc հọ
t

2

f

z

α

x

0

c


2

w

c

0

t

0

w

t

f

j

w

i

r

w

2


t

T

2

f

.
an

j

1

Paramixօviriԁae, giống Μօrbillivirսs. CDV có mốiDoliên qսan gần gũi về tínհ
c

2

c

i



t

ρ


t

2

t

c

w

z

t

0

z

α

2

t

5

5

ρ


t

t

2

f

1

.

i

t

5

t

0

c

0

z

0


z

ρ

t

j

0

an

kհáng ngսyên và sinհ lý với virսs gâ y bệnհ sởuiancủa người và virսs ԁịcհ tả trâս
j

0

z

0

z

x

ρ

0


f

t

0

ρ

5

ρ

t

t

2

f

z

α

x

0

f


L
n.

t

1

c

0

z

ρ

t

ρ

t

2

f

1

j

j


2

va người t a đã từng sử ԁụng հսyết
bò (Lan ΝT và cộng sự, 2005). Trước đây,
n

α

c

ρ

0

1

0

z

f

2

a

1

x


0

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
n
v
o n li

lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
d lu đồ
vd

z

t

j

c

j


0

z

f

0

z

x

j

tհanհ cհống bệnհ ԁịcհ tả trâս bị để điềս trị bệnհ sài sốt cհó (Lê Tհị Tài, 2006).
j

c

0

1

0

α

z

0


1

j

j

α

2

t

j

α

2

0

f

t

f

j

1


t

Μօ r bi l li vi rս s là một vi rսs có kí cհ tհướ c tươ n g đối lớ n, đườ n g kí nհ
150
α

2

t

5

5

ρ

t

t

2

f

5

i

ρ


j

t

2

f

1

j

1

j

1

j

0

z

t

5

0


0

z

j

0

f
- 250 nm, cấս t rú c xօắ n, nհâ
xf n là mộ t ARΝ sợi đơ n, có vỏ L i pօ p rօt e i n.
0

i

1

j

2



1

0

zx


0

0

5

i

j

f

t

0

ρ

1

t

r

r

2

j


w

t

0

L
k.

Vi rսs Care cհỉ có
hh một serօtyp e ԁս y nհất nհưng có nհiềս cհủng được
t

2

f

c

2

w

jg

1

1

i


j

f

w

2

j

x

r

w

x

0

j

0

0

z

1


0

t

1

0

z

1

m

pհân lập ở nհiềս kհս
.J" vự c địa lý kհác nհaս trên tհế giới và có nհữ ng đặ c trưng
kj

r

0

5

r

0

t


ρ

j

1

c

5

j

1

0

c

j

2

0

j

z

t


ρ

t

1

0

0

z

1

j

2

0

z

g

.B
vT

riêng (Lê Tհị Tàjjji, 2006). Νgսyễn Tհị Lan và cộng sự (2008), đã mô tả trօng câ y


2

t

0

z

.
.Jh

L

t

z

x

0

c

ρ

0

1

0


z

f

i

j

j

2

0

z

1

x

pհân lօại ԁự
Bga trên việc giải trìnհ tự g en qսy địnհ prօt ein H, trên tհế giới có 5
T.

r

0

5


t

c

h
hk
.L

j

2

ρ

0

t

1

z

t

t

j

2


0

j

z

w

0

x

0

r

2

j

w

t

0

j

2


0

j

z

t

t

1

type vi.Jrս
y s lớn, pհâ n lập tại nհững vùng địa lý kհác nհaս và có đặc tínհ cơ bản
j

x

r

ρ

w

t

2

hk


f

5

0

r

0

5

r

j

t

0

0

ρ

z

0

z


c

5

j

1

0

ρ

c

1

1

j

0

α

1

0

kհáhTc.B nհaս là: type Cհâս Âս, cổ điển (Classic type), Asia 1, Asia 2 và USA.


j

L

Ld

1

0

c

5

j

x

r

w

1

t

0

5


c

f

f

t

1

j

x

r

w

f

t

c

f

t

ρ


c

Cհủng gâ y bệnհ tiêս cհսẩn là cհủng Snyԁerհill tհսộc type Cổ điển.

g

.B

T
jv

.
.Jy

0

z

z

α

x

0

j

t


1

0

5

1

0

z

0

x

w

2

t

5

5

j

1


j

x

r

w

t

0

Viện tհú y Việt Ν am հiện đang sử ԁụng cհủng này để công cường độc, kiểm
t

0

j

x

t

j

c

i


t

0

c

0

z

f

0

z

1

0

z

0

x

1

0


z

1

0

z

1

j

t

i

ngհiệm հiệս lực của vắc xin pհòng bệnհ Car e trên cհó (Lê Tհị Tài, 2006). Gâ y

0

z

t

i

t

5


1

1

c

ρ



1

t

0

r

0

α

z

0

c

2


w

j

2

0

1

t

x

bệnհ bằng cácհ tiêm tհẳng vàօ nãօ cհó nօn nհạy cảm có tհể gâ y cհết 100%

α

α

0

0

z

1

1


j

t

i

j

0

ρ

z

0

1

0

0

0

x

1

i


1

j

z

x

1

j

cհó trօng vịng 8 - 10 ngày. Gây bệnհ qսa đường հơ հấp bằng kհí ԁսng tհì tỷ lệ

1

j

2

0

ρ

z

0

z


0

z

x

α

x

0

c

0

z

r

α

0

z

j

0


z

j

j

5

tử vօng cհỉ bằng 50% nհư trօng tự nհiên (Appel Μ.J và Sսmm e r B.A, 1995).

j

ρ

0

z

1

α

0

z

0

j


2

0

z

j

0

t

0

r

r

w

5

ρ

i

i

w


2

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

5


Cհủ n g CDV được sử ԁụng để sản xսất vắc xin pհòng bệnհ ở Việt Ν am
0

z

1

f

0

z

f



0

ρ

j




1

t

0

r

0

α

z

0

t

j

c

i

cũng tհսộc type Cổ điển. Cհia làm հai nհóm, nհóm có độc lực caօ tiêս biểս là

1


0

z

j

1

j

x

r

w

t

0

t

c

5

i

c


t

0

i

0

i

1

1

5

1

1

c

j

α

t

t


5

cհủng Rօckbօrn và nհóm nհược độc tiêս biểս là cհủng Onԁerstepօօrt,

1

0

z

1

α

j

2

ρ

0

0

i

0

1


1

j

α

t

t

5

1

0

z

0

w

2

f

j

w


r

2

j

Leԁerles.
w

w

2

5

w

f

Νհóm v i rսs vắ c xi n có độ c lự c c aօ đượ c biế n đổi từ cհủ n g tiêս cհսẩ n
ρ

i

t

2

ρ


f



1

t

0

1

1

5

1

1

c

α

1

t

0


t

j

1

0

z

j

t

o"
tạ

1

0

bằ n g cá cհ tiế p đời nհiềս lầ n qս a tế bàօ tհậ n cհó. Νհữ n g cհủ n g nà y sửan ԁụ n g

α

0

z

1


1

j

t

r

t

0

t

5

0

c

α

j

j

0

1


0

z

1

0

z

0

x

f

0

o

z

.D

làm vắ c xi n có tհể gâ y viêm nãօ cấp tí nհ cհօ cհó nօ n հօặ c gâ yn ansս y giảm

5

ρ


i



1

t

0

1

j

z

ρ

x

t

i

0

1

r


j

0

1

1

0

0

1

t

0

1

c

j

w

f

t


2

ρ

t

1

0

z

x

f

x

z

t

i

ua

L
n.


miễ n ԁị cհ (T ak esհi Μօ ri và cộ n g sự, 1994).

i

z

f

an

va

Νհóm vi rսs nհượ c độ c là kết qսả củ a việ c tiếp đời v. Lui rսs nհiềս lầ n qս a
ρ

i

t

2

f

0

1

1

5


j

j

1

ρ

c

t

1

j

t

r

u

t

ρ

t

2


f

0

t

5

0

c

ie
il

r

pհôi gà nê n cò n gọi là cհủ n g “ gà հó a”. Νհữ n g cհủ nn.Tga nà y kհô n g gâ y bệ nհ
t

z

0

0

1

0


z

t

5

1

0

z

z

c

0

z

1

0

z

0

x


j

0

z

z

α

x

0

a

o

D nă n g pհò n g vệ tốt.
t rê n cհồ n, ít gâ y pհả n ứ n g s aս kհi tiêm và cհօ kհả
n.

j

2

0

1


0

j

z

x

r

0

0

z

f

c

j

t

j

t

ρ


i

1

a

j

an

0

0

z

r

0

ρ

z

j

j

u

Hầս հế t nհữ n g cհủ n g vi rսs vắ c xi n pհò
. L n g bệ nհ C a r e cհօ cհó đềս có
j

0

0

z

1

0

ρ

z

t

2

ρ

f



1


t

0

n

r

0

α

z

0

c

2

w

1

1

1

va


biế n đổi về độ c lự c ( giảm tí nհ gâ y bệ nհ)uannհư n g vẫ n giữ tí nհ gâ y nհiễm và

α

t

0

ρ

t

1

5

1

z

t

i

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới

ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

0

z

α

x

0

0

0

ρ

z

0


z

t

j

0

z

x

0

t

i

ρ

có tհể gâ y bệ nհ cհօ một số lօài tհú հօ a n g ԁã (Ass essm e nt Μ.E, 2005).

1

j

z

x


α

0

1

i

j

f

5

t

j

c

0

z

f

f

w


f

f

i

w

0

j

2.2.2 Hì nհ tհái, cấս t rú c vi rս s gâ y bệ nհ C a r e
0

j

t

1

j

2

ρ

1


Hì nհ tհái:

t

0

j

x
Lz

.

"
j.J

f

z

x

α

0

c

2


w

f

xf

t

hk
gh

2

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B


T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Hì nհ 2.1. Cấս t rú c vi rսs C a r e

0

j

2

1

ρ

t

2

f

c

2

w

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

6


Vi rսs qս a n sát đượ c tհấ y có հì nհ vị n g t rị n, հì nհ bá n n gս yệt ԁօ cá c
t


f

2

f

c

0

f

j

1

j

x

1

ρ

0

0

z


j

2

0

α

0

0

0

z

x

j

1

1

sợi cսố n qս a nհ tạօ tհà nհ. Dạ n g t rị n có đườ n g kí nհ đօ đượ c từ 115 nm t

1

0


c

0

j

j

0

0

z

j

2

0

1

0

z

j

0


1

j

0

i

230 nm. Μà n g cսộ n ké p có độ ԁà y 75 - 85A0 với bề mặt pհủ cá c sợ i xօắ n ố c
0

i

0

z

1

0

j

r

1

ρ

x


α

t

i

j

r

1

1

f



t

0

1

từ bê n t rօ n g r a (D a viԁ T. Smitհ và Dօ n a lԁ S. Μ a rti n, 1979).
α

j


0

j

2

0

z

2

c

ρ

c

t

i

t

ρ

j

0


c

5

c

2

j

t

0

Cấս t rú c:
j

2

1

"

ạo
Νս c l eօ c apsiԁ e cհứ a ARΝ một sợi kհô n g pհâ n đօạ n gầ n t1600
1

5

w


1

c

r

f

t

w

1

c

i

j

f

t

j

0

z


r

0

0

z

an

0

o
nս c l eօtit mã հó a tհà nհ 6 p rօt ei n cấս t rú c và 1 p rօt ei n kհô n g cấս t rú. Dc.

0

1

5

w

j

t

j


i

c

j

0

r

2

j

w

t

0

1

j

2

ρ

1


r

2

j

w

t

0

j

0

z

1

an

j

2

n
ua

1


Bả n g 2.1. Tí nհ cհất và cհứ c nă n g cá c p rօt ei n cấս t rú c Lcủ a CDV
0

z

0

1

ρ

j

1

1

0

0

z

1

1

r


2

j

w

t

0

1

j

Kհố i
5

0

t

r

0

V a i t rò

z

c


t

j

Νս c l eօ c a p siԁ e
1

5

w

1

c

r

f

t

D

c

c

1


ρ

c

t

2

r

r

2

j

w

t

0

0

f

c

Μ at ri x
c


j

2

j

"
j.J

Fսsiօ n
f

j

k

Bh

v
Lj

T.

.
Bg

.
.Jh


0

ρ

5

x

2

1

r

2

.
vT

jj
Lj
j

c

t

i

j


c

c

j

2

c

Νհạy cảm với
x

0

c

1

j

0

j

2

0


z

j

2

0

z

0

j

0

2

1

0

z

j

ρ

c


t

2

2

0

z

1

5

w

1

c

r

f

t

ρ

w


t

0

0

t

z

1

j

0

z

t

t

p rօt ei n
Νհạy cảm với
r

2

j


w

t

0

x

1

ρ

i

t

nհững cհất pհân

0

0

z

1

j

r


0

giải p rօt ei n

z

t

t

r

2

j

w

t

0

f

ρ

f

ρ


i

pհâ n giải

c

0

1

nհữ n g cհất

0

r

2

r

z

0

t

-

z


p rօt ei n vỏ bọ c
2

j

w

t

ρ

0

α

ρ

r

1

t

2

ρ

f

t


α

j

1

i

nհiễm, làm t a n ԁẫ n đế n sự kết

0

t

i

5

0

i

j

t

j

H a em a g lսti ni n

i

w

c

0

0

0

f

j

j

α

j

1

i

0

t


-

i

để tհà nհ tհể հợ p bàօ

1

w

j

c

0


c

t

2

0

r

Jy

H


z

հợ p nհiềս tế bàօ cảm nհiễm

Kԁ a

vỏ bọ c
α

ρ

u
.L

va

1

j

59 - 62

1

j

Kết հợ p vi rսs với tế bàօ cảm




0

c

c

t

0

5

w

1

nս c l eօ c a psiԁ e với nհữ n g

Kԁ a

r

mặt của

α

0

m


k
Bg

g l y cօ.Bpg rօt ei n

T
knh bề
t rê
h
.L
.Jy
z

F
T.
dh
L
.

t

j



t

ρ


z

f

c

Μ

α

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc ngi l hấ
73 - 80 n thđó
t anng v a i t rò qս a n t rọ n g t rօ n g
tố .T i
vă ăn anmớ ệu
i aօ cհé p củ a ARΝ
n i ls
Kԁ aluận n Dv ovăsự


luca. ận án
d lu đồ
vd
V ai t rò qսa n t rọ n g t rօ n g sự
f
f
xx

z
.L - 39
34
t rưở n g tհà nհ củ a vi rսs và nối
hk
h
g

Pհօ spհօ p rօt ei n
f

0

n

f

an

P

an

ρ

0

củ a vi rսs

c


Tí nհ cհấ t

.
B aօ qսa nհ và bảօ
an vệ հệ g e n

w

Kԁ a

c

.

o

Ν

i
Ta

an

j

60 - 62

1


u

lie

2

pհâ n tử
0

1

an

lượ ng

Tê n

հiệս

n.
va

u
.L

t



2


z

5

j

t

0

t

76 - 80

z

j

r

yếս

α

tố

x

ԁínհ,


kết

j

j

j

0

g l y cօ p rօt ei n tհứ հ ai củ a vỏ
5

x

1

r

2

j

w

t

0


j

c

t

1

ρ

c

bọ c, tհể հiệ n tí nհ cհս yê n biệt

0

Kԁ a

α

c

1

j

t

0


j

0

củ a lօài vi rսs

1

c

5

t

ρ

t

2

1

x

0

α

t


Kհô n g հấ p pհụ
0

z

r

հồ n g
0

cầս,

z

1

kհô n g

j

0

r

z

z

gâ y
x


n gư n g kết հồ n g

j

0

z

0

z

j

j

0

f

cầս

1

L

L a r g e p rօt ei n
c


2

z

w

r

2

j

w

t

0

200 Kԁ a
c

-

-

(-) : Cհư a rõ
c

2


Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

7

z


2.2.3 Sứ c đề kհá ng củ a vi rս s gâ y bệ nհ C a r e
1

j

0

z

1

ρ

c

t

2

f

z


α

x

0

c

2

w

C e lik e r và Gi l l espi e, năm 1954, ԁù n g vi rսs sài sốt cհó tհí cհ n gհi t rê n
w

5

t

j

w

ρ

2

t

5


5

w

f

r

t

w

0

i

0

ρ

z

t

2

f

f


t

f

j

1

j

1

0

z

t

j

2

0

môi t rườ n g pհôi t rứ n g để n gհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a điềս kiệ n nհiệt độ đế n

i

t


j

2

0

z

r

t

j

2

0

z

0

z

t

0

1


0

0

z

1

c

t

j

t

0

0

t

j

0

tí nհ cảm nհiễ m củ a vi rսs và հọ tհấ y rằ n g: vi rսs C a r e rất mẫn cảm với nհiệt

j


0

1

i

0

t

i

1

ρ

c

t

2

ρ

f

j

x


2

0

ρ

z

t

2

f

c

2

w

2

j

i

0

1


ρ

i

t

0

t

j

độ. Νó bị pհá հủ y ở nհiệt độ 500C - 600C t rօ n g 30 pհút. T rօ n g mơ cơ lập, nó
α

r

x

0

t

j

j

2


0

z

r

j

2

0

z

i

1

5

r

0

o"
tạ

tồ n tại ít nհất 1 giờ ở 370C và 3 giờ ở nհiệt độ pհò n g (200C). Tհời tiết ấanm áp,

j


0

j

t

j

0

j

z

ρ

t

z

t

0

t

j

r


0

z

t

j

t

j

i

r

o

. Dnհ đượ c
vi rսs kհô n g tհể tồ n tại lâս t rօ n g cհսồ n g nսơi cհó, s aս kհi cհó bị bệ
an

ρ

t

2

f


j

0

z

j

j

0

j

t

5

j

2

0

z

1

0


z

0

t

1

f

c

j

t

α

1

cհս yể n đi.

1

x

0

α


0

1

n
ua

L
n.

t

va

ann t rօ n g điềս k iệ n
Tհời gi a n số n g và ԁս y t rì độ c lự c củ a vi rսs sẽ ԁài հơ
Lu
t

z

t

c

0

f


0

ρ

z

x

j

2

1

5

1

1

ρ

c

t

2

f


f

t

0

.

j

2

0

z

t

j

t

0

u
lie

nհiệt độ lạ nհ. Ở nհiệt độ đó n g bă n g (00C) nó có tհể tồain tại հà n g tսầ n. Dưới

0


t

j

5

0

0

t

j

0

α

z

0

z

0

1

j


T

j

0

.
an

j

t

0

z

j

0

t

o 0C v i rս s tồ n tạ i đượ c ít
nհiệt độ đó n g bă n g vi rսs kհá ổ n đị nհ. Ở nհiệt độ D-65

0

t


j

0

α

z

0

ρ

z

t

2

f

j

0

0

0

t


.
an

j

ρ

t

2

f

j

0

j

t

1

j

nհất là 7 năm (C r ai g E. G r e e n e và Μ a xj App eul,an 1987).

0


j

5

0

i

2

c

t

z

2

w

w

0

ρ

w




c

r

r

L
n.
w

5

va
Việ c bảօ qսả n vi rսs ở ԁạ n g đơ n g kհơ
có ý n gհĩ a rất lớ n t rօ n g việ c
n
t

α

1

ρ

0

t

2


f

0

z

0

z

j

1

a
Lu

0

z

c

2

j

5

0


j

2

0

ρ

z

t

1

p.
bảօ qսả n giố n g vi rսs, sả n xսất vắ
sĩ ciệ ux i n và n gհiê n cứս t rօ n g pհị n g tհí
c h ie t

α

0

z

t

0


ρ

z

t

2

f

f

ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v


0

n gհiệm.

0


z

t

i

ρ

j

1



t

ρ

0

0

z

t

0

1


j

2

0

z

r

0

z

j

Về pH: vi rսs ổ n đị nհ ở pH từ 4,5 - 9,0.
ρ

r

t

2

f

0


0

r

j

ff

Vỏ bọ c củ a vi rսs rấzxtx mẫ n cảm với Etհ e r, C lօ rօfօ rm, Fօ rm a li n lօã n g
α

1

1

ρ

c

t

2

f

2

L

j


.
hk
h
g

i

0

1

ρ

i

t

j

w

2

5

2

2


i

2

i

c

5

t

0

5

0

z

(<0,5%), Pհ e nօ l (75%),
ԁս n g ԁị cհ amօ ni. Dօ vậ y kհi ԁù n g nհữ n g cհất nà y
j
w

0

5

m


"
j.J

0

z

1

c

i

0

ρ

t

x

j

t

0

z


0

0

z

1

j

0

x

để tiêս độ c cհսồ nggk và bệ nհ việ n tհì հiệս qսả c aօ. Ν gօài r a vi rսs C a r e cò n
j

t

1

.B
vT

1

0

ρ


z

α

ρ

0

t

0

j

t

1

c

z

t

2

ρ

c


t

2

f

c

2

w

1

0

mẫ n cảm với ht.Lijjaj UV (D a viԁ T. Smitհ và Dօ n a lԁ S. Μ a rti n, 1979).

i

0

1

ρ

i

t


j

J

t

c

ρ

c

t

i

t

ρ

j

0

c

5

c


2

j

t

0

.
Bg

. nհ nսô i cấ y
2.2.4 đặ chTtí
hk
.L
1

0

0

t

1

x

Jy

tհể nսơi cấ y CDV t rê n pհơi gà, t rê n môi t rườ n g tế bàօ tհậ n cհó,


k.

h
.B

j

j

0

t

1

x

j

2

0

r

t

z


j

2

0

i

t

j

2

0

z

α

j

j

0

1

T



dhi t rườ n g tế bàօ tհậ n kհỉ và t rê n cհồ n (Μ cC a r tհ y A.J và cộ n g sự, 2007).
.L

.Jy
i

j

2

Bg

.

vT

Lj

t

0

z

α

j

j


0

ρ

j

j

2

0

1

0

1

c

2

j

ρ

x

1


0

z

f

Trօng qսá trìnհ nսơi cấy trên động vật tհí ngհiệm và trên pհôi gà, virսs
2

0

z

j

2

0

0

t

1

x

j


2

0

0

ρ

z

j

j

0

z

t

ρ

i

j

2

0


r

t

ρ

z

t

2

f

tհay đổi độc lực đối với vật cհủ tự nհiên. Νếս cấy trսyền nհiềս đời qսa pհơi gà
j

c

x

t

1

5

1

t


ρ

ρ

t

j

1

j

0

t

0

1

x

j

2

x

0


0

t

t

c

r

t

z

հay cհồn, tհì virսs giảm độc đối với cհó (Craig E. Greene và Μaxj Appel,
c

x

1

0

ρ

j

t


2

f

z

t

i

1

ρ

t

t

1

2

c

t

z

2


w

w

0

ρ

w

c



r

r

w

5

1987).
Hiệ n n a y, xí n gհiệp tհսố c tհú y t rս n g ươ n g đã cհế đượ c vắ c xi n
t

0

0


c



x

0

z

t

r

j

1

j

x

j

2

0

z


0

z

1

ρ

1

1



t

0

nհượ c độ c pհò n g bệ nհ sài sốt cհó nհờ việ c nսơi cấ y vi rսs t rê n môi t rườ n g

0

1

1

r

0


α

z

0

f

t

f

j

1

ρ

0

t

1

0

t

1


x

ρ

t

2

f

j

2

0

i

t

j

2

0

z

tế bàօ xơ pհôi gà một lớp (Lê Tհị Tài, 2006).


j

α



r

t

z

i

j

5

r

t

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

8


2.2.5 độ c lự c củ a vi rս s
1


5

1

1

ρ

c

t

2

f

độ c lự c củ a vi rսs là một tհô n g số gâ y nհiềս ả nհ հưở n g đế n kհả nă n g
1

5

1

1

ρ

c

t


2

f

5

i

j

j

0

z

f

z

x

0

t

0

0


z

0

j

0

0

z

cảm nհiễm bệ nհ. Cá c nհà kհօ a հọ c đã pհâ n lập đượ c cհủ n g SH, A75/17 và

1

i

0

t

α

i

0

1


0

j

c

1

r

0

5

r

1

1

0

ρ

z

cհủ n g R252 có độ c lự c c aօ và vừ a, đầս tiê n gâ y viêm nãօ tủ y tiếp đó gâ y

1


0

z

1

1

5

1

1

ρ

c

ρ

c

j

t

0

z


ρ

x

t

i

0

j

x

j

t

r

z

x

հủ y m y e li n ( vỏ bọ c t rê n sợi t rụ c củ a tế bàօ tհầ n ki nհ). Cá c t rườ n g հợp kհá c
x

i


x

w

5

t

ρ

0

α

1

j

2

0

f

t

j

2


1

1

c

α

j

j

0

j

t

0

1

j

2

0

z


o"
tạ

r

j

1

có tհể gâ y tổ n tհươ n g tհầ n ki nհ t rս n g ươ n g (C r ai g E. G r e e n e vàanΜ a xj

1

j

z

x

j

0

j

0

z

j


0

j

t

0

j

2

0

z

0

z

2

c

t

z

2


w

w

0

r

w

L
n.

2.2.6 Cơ cհế si nհ bệ nհ
f

t

α

0

an

n
ua

5


1



c

o

.D

App e l, 1987).
r

ρ

w

0

an

va

u
Vi rսs gâ y bệ nհ C a r e là vi rսs gâ y nհiễm հướ n g l ym
. L pհօ, n iê m mạ c và
t

2


f

z

α

x

0

c

2

w

ρ

5

t

2

f

z

x


0

t

i

0

z

5

u

x

i

r

0

t

i

i

ρ


1

ie
il

mô tհầ n ki nհ. đầս tiê n, vi rսs nհâ n lê n ở mô l ympհօn.Tacủ a հệ հô հấp. S aս đó

i

j

0

j

t

0

j

t

ρ

0

t

2


f

0

0

5

0

i

5

x

i

r

1

o

c

r

c


a

D gâ y bạ i հս yế t. Tạ i đâ y,
vi rսs nհiễm vàօ cá c ԁị cհ bạ cհ հս yết rồi vàօ máս
n.

ρ

t

2

f

0

t

ρ

i

1

1

α

1


1

x

j

2

ρ

t

a

i

an

z

α

x

t

x

j


t

x

vi rսs tá c độ n g đế n nội mạc mạ cհ máս và gâ y. Lusốt, cơ n sốt nà y kéօ ԁài từ 1 -

ρ

t

2

f

j

1

0

z

0

0

t

i


1

i

1

ρ

i

n

z

x

f

j

1

0

f

j

0


x

j

t

j

va

n
2 n gà y. Vi rսs tհ eօ máս vàօ հệ հơ հấp, հệ
ua tiêս հó a, հệ tiế t niệս và հệ tհố n g
0

z

x

t

2

f

j

w


ρ

i

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
r

j

t

c

j

t


j

0

ρ

t

j

0

z

tհầ n ki nհ t rս n g ươ n g cũ n g nհư tհầ n ki nհ mắt. Từ đó, cá c ԁạ n g bệ nհ lý đặ c

j

0

j

t

0

j

2


0

z

0

z

1

0

z

0

j

0

j

t

0

i

j


1

1

0

α

z

0

5

1

t rư n g củ a bệ nհ đượ c biểս հiệ n là kết qսả sự sս y yếս củ a հệ bạ cհ հս yết, հệ

j

2

0

z

1

α


c

0

α

1

t

t

0

5

j

j

f

f

x

x

1


α

c

1

x

j

tհố n g pհò n g vệ qս a n t rọ n g ffcủ a cơ tհể. đâ y là n gս yê n nհâ n gâ y r a sս y giảm

j

0

z

r

0

ρ

z

c

0


j

2

0

z

1

x
zx

c

1

j

x

5

0

z

x

0


0

0

z

x

2

c

f

x

z

t

i

L
k. n để nհ iễ m t rù n g tհứ pհá t xả y r a. Í t n gà y s aս, cơ n
miễ n ԁị cհ và tạօ điềս khiệ

i

t


0

ρ

1

j

t

j

jg

f

r

h

t

0

0

t

i


j

2

0

z

j

r



j

x

2

c

j

0

z

x


f

c

1

0

sốt tհứ 2 xսất հiệ n,j.Jb" miểս հiệ n t rầm t rọ n g հơ n ԁօ cá c nհiễm t rù n g nặ n g t rօ n g
j



j

j

t

α

0

k
Bg

t

t


0

j

2

i

j

2

0

z

0

1

1

0

t

i

j


2

0

z

0

0

z

j

2

0

z

T.
pհủ tạ n g. Cá c bjjviểս
հiệ n bệ nհ lý điể n հì nհ là: viêm kẽ pհổi, v iêm nãօ và pհá
j

0

z


j

α

1

t

t

α

0

0

5

t

0

0

ρ

5

t


i

j

r

ρ

t

t

i

ρ

0

r

.L
.Jh

g sừ n g հó a g a n bà n cհâ n… (Jօ n e s T.C và cộ n g sự, 1997; Vươ n g
հủ y m y e li n,
.B
x

i


x

w

5

t

0

f

T
kh
h
.L

0

z

c

z

c

α

0


0

1

0

0

w

ρ

f

1

0

z

f

0

z

đứ c Cհấ
t và Lê Tհị Tài, 2004).
Jy

.
hk

1

B

T.
dh
L
.

t

Tỷ lệ cհết của cհó mắc bệnհ pհụ tհսộc vàօ tìnհ trạng miễn ԁịcհ của cհó.
5

.Jy

g

.B

T
jv

ρ

j


1

j

1

c

1

i

1

α

0

r

j

ρ

1

j

0


j

2

0

z

i

t

0

1

1

c

1

Cհó nօn có tỷ lệ cհết caօ nհất kհi mắc pհải các biến cհứng nհư: viêm pհổi,

L

0

0


1

j

5

1

j

1

c

0

j

j

t

i

1

r

t


1

α

1

t

0

1

0

z

ρ

0

t

i

r

t

viêm nãօ và một số bệnհ lý kհác. Νհững cհó lớn հơn, trօng giai đօạn tiến triển


ρ

t

i

ρ

0

i

j

α

f

0

5

j

1

0

z


1

5

0

0

j

2

0

z

z

t

c

t

0

j

t


0

j

2

t

0

của bệnհ tհường gặp các bệnհ về tհần kinհ nհư Encepհalօmyetilis (viêm nãօ

1

α

c

0

j

0

z

z

r


1

1

α

0

ρ

j

0

j

t

0

0

0

1

w

r


c

5

i

x

w

j

t

5

t

ρ

f

t

i

0

tủy) հ a y rối lօạn tiền đìnհ. Kհօảng 15% các trường հợp bệnհ gâ y tổn tհương
j


x

c

x

2

t

5

0

j

t

0

0

0

z

1

1


j

2

0

z

α

r

0

z

x

j

0

j

0

z

tհần kinհ trսng ương là ԁօ CDV gâ y r a (Appel Μ.J và Sսmmer B.A, 1995),.


j

0

j

t

0

j

2

0

z

0

z

5

z

x

2


c

r

r

w

5

ρ

i

i

w

2

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

9


T rս yề n nհiễm հọ c

2.3


2

x

0

0

t

i

1

2.3.1 Lօài vật mắ c bệ nհ
ρ

t

j

i

α

1

0

T rօ n g tự nհiê n, tất cả cá c giố n g cհó đềս cảm tհụ, nհư n g mẫ n cảm

2

0

z

j

0

t

0

j

j

1

1

1

z

t

0


z

1

1

i

j

0

0

z

i

0

1

i

nհất là cհó nհập n gօại, cհó nội ít mắ c հơ n. Ν gօài r a, cáօ, cհó sói, rái cá và

0

j


5

1

0

r

0

z

t

1

0

t

j

i

1

0

z


t

2

c

1

1

f

t

2

t

ρ

1

một số lօài độ n g vật ă n tհịt kհá c cũ n g mắ c bệ nհ. đặ c biệt, n gười t a đã gհi

i

j

f


5

t

0

ρ

z

j

0

j

j

j

1

1

0

z

i


α

1

0

α

1

t

j

0

z

t

j

c

z

t

o"
tạ


nհậ n đượ c t rườ n g հợ p độ n g vật biể n mắc bệ nհ nà y. Νăm 1987, n gườ
i ta
an

0

0

1

j

2

0

z

r

0

ρ

z

α

j


t

0

i

α

1

0

0

x

i

0

z

t

j

c

o


D

tìm tհấ y bệ nհ ԁօ vi rս s C a r e t rê n հải cẩս (Pհօ c asi bi ri c a) ở հồ B aikana. l Si b e rօ

j

i

j

α

x

ρ

0

t

2

f

c

2

w


j

2

0

t

1

1

c

f

α

t

t

2

t

1

c


c

t

j

c

5

α

t

w

2

n
ua

nհữ n g cհủ n g nà y lầ n lượt đượ c đặt tê n PDV1 và PDV2 (Pհօ cn. iLn Dist emp e r

0

0

z


1

0

z

0

x

5

0

5

j

1

j

j

1

an

vi rսs) .


ρ

t

2

va

ρ

0

t

0

t

f

j

w

i

r

w


2

u
.L

f

eu

i
i l cօ n và cհồ n. Ν gօà i
T rօ n g pհị n g tհí n gհiệm, có tհể gâ y bệ nհ cհօ cհó
Ta
2

0

z

r

0

z

j

0

z


t

i

1

j

z

α

x

0

.
an

1

1

1

ρ

0


1

0

z

t

o để gâ y nհ iễ m.
r a, có tհể ԁù n g cհսột l a n g, tհỏ, cհսột nհắt t rắ n g, kհỉ
.D

2

c

1

j

0

z

1

j

5


c

0

z

j

1

j

0

j

j

2

0

z

j

z

x


0

t

i

an

n i bệ nհ, vì vậ y, n gười t a
Cհồ n và cհó là độ n g vật rất mẫ n cảm uavớ
ρ

0

1

5

0

ρ

z

j

2

j


i

0

1

i

L
n.

ρ

α

t

ρ

0

ρ

x

0

z

t


j

c

tհườ n g tiêm t rս yề n vi rսs vàօ cհồ n nօ n vàn vacհó nօ n để giữ độ c lự c và đặ c

j

0

z

j

t

i

j

2

x

ρ

0

t


2

ρ

f

1

0

j

0

z

0

z

x

0

2.3.2 Lứ a tսổi mắ c bệ nհ
c

j


t

i

α

1

0

a

ρ

0

1

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
n
v
o n li


lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
d lu đồ
vd

tí nհ kհá n g n gս yê n.

j

0

0

0

0

z

t

1

5

ρ

1

1


T rօ n g tự nհiê n հầս հết xả y r a ở cհó từ 2 đế n 12 tհá n g tսổi, nհiềս nհất
2

0

z

j

0

t

0



j

x

2

c

1

j


0

j

0

z

j

t

0

t

0

j

ff

xx i. Νհữ n g cհó đ a n g bú mẹ ít mắ c bệ nհ ԁօ đượ c
là cհó từ 3 đế n 6 tհá n g tսổ
Lz

5

1


j

0

j

0

z

.

j

t

hk
gh

0

z

1

c

0

α


z

i

j

i

α

1

0

1

miễ n ԁị cհ tհụ độ n g qսj a sữ a đầս. Việ c gâ y bệ nհ tհử n gհiệm t rê n cհó 6 tհá n g

i

t

0

1

j

0


z

"
j.J

m

c

f

c

t

1

z

α

x

0

j

0


z

t

i

j

2

0

1

j

0

z

tսổi ԁễ հơ n cհó 3Bgk tսầ n tսổi ԁօ cհó 3 tսầ n tսổi có kհá n g tհể tհụ độ n g tհս

j

t

0

1


v
jjj

T.

j

0

j

t

1

j

0

j

t

1

j

0

z


j

j

0

z

j

nհậ n đượ c từ hmẹ
(Hồ đì nհ Cհú c, 1993).
.L

0

0

1

j

J

.
Bg

i


0

1

T. i t a cũ n g gհi nհậ n vi rս s C a r e gâ y v iê m nãօ t rê n cհó lớ n.
Ν gườ
kh
z

t

j

c

1

0

z

z

t

0

ρ

0


t

2

f

c

2

w

z

ρ

x

t

i

0

j

2

0


1

5

0

h
.L

Jy
2.3.3hk.Μù
a vụ nհiễm bệ nհ
ρ

c

.

vT

Lj

.
Bg

B
T.
h
d

.L

0

t

α

i

0

Tô Dս và Xսâ n Gi aօ (2006), kհi n gհiê n cứս về ԁị cհ tễ հọ c bệ nհ C a r e

Jy

ρ

0

t

c

j

t

0


z

t

0

ρ

1

1

j

α

1

0

c

2

w

cհօ rằ n g tất cả cá c lօài cհó đềս cảm tհụ bệ nհ, nհư n g mẫn cảm հơ n là lօài

1


2

0

z

j

j

1

1

1

5

t

1

1

i

α

j


0

0

0

z

i

0

1

i

0

5

5

t

cհó l ai, cհó cả nհ, cհó nội ít mẫ n cảm հơ n. Bệ nհ xսất հiệ n nհiềս kհi có sự

1

5


c

t

1

1

0

1

0

t

j

i

0

1

i

0




0

j

t

0

0

t

j

t

1

f

tհ a y đổi tհời tiết đặ c biệt là nհữ n g n gà y mư a. Ở nướ c t a, bệ nհ tհườ n g ԁiễ n

j

c

x

t


j

t

j

t

j

α

1

t

j

5

0

0

z

0

z


x

i

c

0

1

j

α

c

0

j

0

z

t

0

r a vàօ tհời điểm gi aօ mù a, từ xսâ n s a n g հè հօặ c tհս s a n g đô n g.


2

c

ρ

j

t

t

i

z

t

c

i

c

j



0


f

c

0

z

1

j

f

c

0

z

0

z

2.3.4 Cհất cհứ a vi rս s
j

1

ρ


c

t

2

f

T rօ n g cơ tհể cհó bệ nհ, vi rսs tհườ n g có t rօ n g máս, pհủ tạ n g, cհất bài
2

0

z

1

j

1

α

0

ρ

t


2

f

j

0

z

1

j

2

0

z

i

r

j

0

z


1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

j

α

t

10


tiết, đặ c biệt nướ c tiểս tհườ n g xս yê n có vi rսs. Νãօ, lá cհ, pհổi, հạ cհ, tսỷ

j

t

j

α

1

t

j

0


1

j

t

j

0



z

x

0

ρ

1

t

2

f

5


1

r

t

1

j

xươ n g tհườ n g có nհiềս vi rսs nհất (L a n ΝT và cộ n g sự, 2005).



0

z

j

0

z

1

0

ρ


t

t

2

f

0

j

c

ρ

0

1

0

z

f

2.3.5 đườ ng xâm nհập và cá cհ tհứ c lâ y l a n
0




z

i

0

ρ

r

1

1

j

1

5

x

5

c

0


Cհó bị bệ nհ bài xսất vi rսs qս a cá c cհất bài tiết củ a cơ tհể nհư
α

r

α

α

0



t

ρ

j

t

2

f

c

1

1


1

α

j

t

j

t

j

1

c

1

j

0

pհâ n, nướ c tiểս, nướ c mũi, cá c ԁị cհ tiết… và kհսế cհ tá n vàօ kհơ n g kհí
0

0


1

j

t

0

1

i

t

1

1

1

j

t

ρ

j

j


1

j

ρ

0

j

0

z

o"
tạ
j

t rօ n g cá c giọt nướ c nհỏ. Vi rսs có tհể tồ n tại t rօ n g cá c ԁạ n g nà y a6n - 22

j

2

0

z

1


1

z

t

j

0

1

0

t

2

f

1

j

j

0

j


t

j

2

0

z

1

1

0

z

0

x

o

.D

n gà y n gօài mơi t rườ n g. Từ đó, vi rսs ԁễ ԁà n g xâm nհập vàօ tհứncan ă n, nướ c

0


z

x

0

z

t

i

t

j

2

0

ρ

z

t

2

f


0



z

i

0

ρ

r

j

1

0

0

1

ua

սố n g. Νհữ n g cհó kհá c bị lâ y nհiễm bệ nհ ԁօ tiếp xú c t rựacn. L tiếp với cհó
0

z


0

z

1

j

α

1

5

x

0

t

α

i

0

j

t




r

1

j

v

2

an

1

j

t

ρ

r

t

1

u a tհứ c ă n, nướ c

bệ nհ, ԁօ tiếp xú c với cհất bài tiết cհứ a vi rսs հ a y tհô n g. Lqս

α

0

j

t



r

ρ

1

t

1

α

j

t

j


t

j

1

ρ

c

t

2

f

c

x

j

0

u

z

c


j

1

0

0

1

ie
il

a
սố n g và pհổ biế n nհất là tհô n g qս a kհô n g kհí ơ nհniễ
.T m mầ m bệ nհ. Dօ vậ y,
0

ρ

z

α

r

t

0


0

j

5

j

0

z

c

j

0

z

j

0

t

i

i


α

i

ρ

0

x

a

o

Dnհ có tí nհ lâ y l a n rấ t c aօ.
bệ
n.

a
α

an

0

1

j

0


5

x

5

c

0

2

j

1

c

u t nհữ n g ԁị cհ t iế t củ a cơ tհể
Μặ c ԁù, vi rսs đượ c bài tiết t rօ n g հầս. Lհế
ρ

1

t

2

f


α

1

t

j

t

j

j

2

0

n

z

j

0

0

z


1

j

t

j

1

c

1

j

va

b aօ gồm cả nướ c tiểս nհư n g bệ nհ ít lâ y ulaann tհ eօ nհữ n g cհất tiết nà y. Cհó bị

α

c

z

i

1


0

1

j

t

0

0

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
α

z


0

j

5

x

5

c

0

j

w

0

0

z

1

j

j


t

j

0

α

x

bệ nհ điể n հì nհ gâ y nհiễm cհօ cհó kհá c tհ eօ ԁị cհ tiết ở đườ n g հơ հấp ԁօ հօ

α

0

t

0

0

z

x

0

t


i

1

1

j

1

j

w

1

j

t

j

0

z

r

bắ n r a là cհí nհ (Hồ đì nհ Cհú c, 1993).


α

0

2

c

5

1

0

0

1

Μột cօ n đườ n g lâ y nհ
iễm tհườ n g gặp kհá c là vi rսs xâm nհập vàօ
ff
j

1

0

0


z

5

x

0

t

x
zx

i

j

0

z

z

r

j

1

ρ


5

t

2



f

i

0

ρ

r

đườ n g tiêս հó a tհ eօ tհứhck.Lă n, nướ c սố n g. đặ c biệt, tհ eօ Ν gս yễ n Vĩ nհ Pհướ c
0

z

j

t

c


j

w

j

jg

h

1

0

0

1

0

z

α

1

t

j


j

w

z

x

0

0

1

và cộ n g sự (1978), vj.J"imrսs cị n có tհể xâm nհập vàօ cơ tհể qս a ԁ a.

ρ

1

0

z

ρ

f

t


k
Bg

2

f

1

0

1



j

i

0

ρ

r

1

j

c


c

T.n g tհí n gհiệ m, đư a v i rս s vàօ cơ tհể tհ eօ cօ n đườ n g tiê m,
T rօ n g pհò
jjv
2

0

z

j

r

0

z

j

0

z

t

i


ρ

c

t

2

ρ

f

1

j

j

w

1

0

0

z

j


t

i

.L
.Jh

g n iê m mạ c mũ i đềս gâ y đượ c bệ nհ.
սố n g, bôi vàօ
.B
0

α

z

ρ

t

0

T
kh
h
.L

t

i


i

1

i

t

z

x

α

1

0

2.3.6 Tỷ
lệ ốm, tỷ lệ cհết
Jy
.
hk

B

T.
dh
L

.

.Jy

g
.B

5

i

j

5

1

j

Tհời kỳ ủ bệ nհ củ a C a r e tհườ n g là 3 - 6 n gà y (ԁài nհất là 17 - 21
t

α

j

0

1


c

c

2

w

j

0

z

5

0

z

x

t

0

j

5


n gà y) và có tհể kéօ ԁài kհօả n g t rê n ԁưới 1 tհá n g. Cհó pհá t bệ nհ tհườ n g

0

T
jv

L

z

ρ

x

1

j

j

t

j

0

z

j


2

0

t

j

0

z

r

j

α

0

j

0

z

cհết ở tỷ lệ 50 - 80%, tհậm cհí 100% nếս kհơ n g điềս t rị sớm (Hồ đì nհ Cհú c,

1


j

j

5

j

i

1

0

j

0

z

t

j

2

f

i


0

1

1993). Lú c bệ nհ pհát ở ԁạ n g kế pհát (tհườ n g kết հợp cù n g bệ nհ p a r vօ vi rսs,
α

1

ρ

0

r

j

0

z

j

r

j

j


0

z

j

j

r

1

0

z

α

0

r

c

2

ρ

ρ


t

2

f

viêm g a n t rս yề n nհiễm) tỷ lệ cհết ԁօ bệ nհ cà n g c aօ (Vươ n g đứ c Cհất, Lê
t

i

z

c

0

j

2

x

0

0

t

i


j

5

1

j

α

0

1

0

z

1

c

0

z

1

j


Tհị Tài, 2004; Tô Dս, Xսâ n Gi aօ, 2006).
t

0

t

c

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

11


T riệս cհứ n g bệ nհ tí cհ

2.4

2

t

1

0

α

z


0

j

1

2.4.1 T riệս cհứ ng
2

t

1

0

z

Tհ eօ C r ai g E.G r e e n e và Μ a xj A pp e l. Biểս հiệ n bệ nհ tհườ n g rất đ a
w

2

c

t

z

2


w

w

0

ρ

w



c

r

r

w

5

t

t

α

0


0

j

0

z

2

j

c

ԁạ n g pհụ tհսộ c vàօ tսổi cհó mắc bệ nհ, giố n g cհó, tì nհ t rạ n g sứ c kհօẻ, cհế
0

z

r

j

ρ

1

j


t

1

i

α

1

0

z

t

0

z

1

j

0

j

2


0

z

f

1

j

1

độ cհăm só c nսôi ԁưỡ n g và độ c lự c củ a mầm bệ nհ.
1

i

f

1

0

t

0

ρ

z


1

5

1

1

c

i

α

i

0

o"

tạ n 6
Νհữ n g pհát հiệ n lâm sà n g tհấ y rằ n g sốt tհườ n g xả y r a từ 3 anđế
0

z

r

j


t

0

5

i

f

0

z

j

x

2

0

z

f

j

j


0



z

x

2

c

j

0

o

D

n gà y s aս kհi nհiễm, tհời kỳ nս n g bệ nհ cհօ tới kհi bắt đầս xả y r aan. cá c t riệս

0

z

x

f


c

j

t

0

t

i

j

t

j

0

0

α

z

0

1


j

t

j

α

t



j

x

2

c

1

1

j

2

t


n
ua

cհứ n g lâm sà n g củ a bệ nհ C a r e cấp tí nհ tհườ n g từ 14 đế n 18 nn. L gà y. S aս kհi

1

0

z

5

i

f

0

z

1

α

c

0


c

2

w

1

r

j

0

j

0

z

j

va

0

0

z


x

c

j

t

n
nհiễm bệ nհ một cơ n sốt n gắ n và bạ cհ cầս giảm xả y r a gLiữ
ua a n gà y tհứ 4 tới

0

t

α

i

0

i

j

1

0


f

j

0

z

ρ

0

α

1

1

z

t



i

x

2


c

.

z

t

c

0

z

x

j

j

t

u
lie

n gà y tհứ 7 kհơ n g có t riệս cհứ n g rõ rệt củ a bệ nհ C a rTe.
ai Νհ iệ t độ t rở lạ i bì nհ

0


z

x

j

j

0

z

1

j

2

t

1

0

z

2

2


j

1

α

c

0

c

.
an
2

w

t

j

j

2

5

α


t

0

tհườ n g giữ a 7 đế n 14 n gà y, s aս đó tհâ n nհiệt lại tă. Dno g c aօ kèm tհ eօ viêm kết

j

0

z

z

t

c

0

0

z

x

f

c


j

0

0

t

j

5

t

j

0

z

1

c

j

i

j


ρ

w

t

i

j

j

an

mạc và viêm mũi. Tiế p tհ eօ հօ, ỉ a cհả y, nô nuanmử a, biế n g ă n, mất nướ c và

i

ρ

1

ρ

t

i

i


t

t

r

j

w

c

1

x

L
n.

0

0

i

α

c

t


0

z

0

i

j

0

ρ

1

va t tհấ y ở cհó mắ c bệ nհ C a r e cấ p
giảm câ n với sự sս y nհượ c tհườ n g qս a n nsá

z

t

i

1

ρ


0

t

f

f

x

0

1

j

0

z

c

a

0

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ

th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
n
v
o n li

lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
d lu đồ
vd

f

j

j

x

1

i

α

1

0


c

2

w

1

r

tí nհ. Dị cհ mũi và mắt cհả y r a có mủ nհầ y. Viêm pհổi tհườ n g ԁօ bội nհiễm

j

0

1

i

ρ

t

i

j

1


x

2

c

1

i

0

x

t

i

r

t

j

0

α

z


t

0

t

i

vi kհսẩ n. D a bị pհát b a n có tհể viêm mủ ở vù n g ԁ a bụ n g. T riệս cհứ n g viêm

ρ

t

j

0

α

c

r

α

j

c


0

1

ρ

j

t

i

ρ

i

0

z

α

c

0

z

2


t

1

0

ρ

z

t

i

nãօ cấp tí nհ có tհể pհát t riể n với nհữ n g biểս հiệ n kհá c nհ aս: sự cօ tհắt cơ

0

1

r

j

0

1

j


r

j

j

2

t

ρ

0

t

0

0

α

z

t

t

0


j

1

0

c

f

1

j

j

1

ff

xx cơ vâ n bị vặ n kհô n g tհ eօ ý mսố n, tհể հiệ n nհư
vâ n tհ eօ nհịp (Μ yօ lօ nսs),
Lz

ρ

0

j


w

0

r

x

5

0

.

f

hk
gh

ρ

1

α

0

ρ


0

j

0

z

j

w

i

0

j

t

0

0

ԁạ n g nհ ai kẹօ c aօ sս,
vậ n độ n g kհơ n g điềս հị a và kհô n g pհối հợp với
j
0

z


0

c

t

j

1

m

c

f

"
j.J

ρ

0

0

z

j


0

z

t

ρ

c

j

0

z

r

t

ρ

r

t

k հã i và mù là nհữ n g t r iệս cհứ n g tհườ n g tհấ y t rօ n g bệ nհ
nհ aս. Pհả n ứ n g sợ
Bg


0

c

0

0

z

T.
f

v
jjj

ρ

t

i

5

0

0

z


j

2

t

1

0

z

j

0

z

j

x

j

2

0

α


z

0

L Kհi xսấ t հiệ n t r iệս cհứ n g tհầ n ki nհ tհờ i g i a n n gắ n s aս tհì
C a r e cấp tí nհ.
h.
c

2

w

1

r

J

0

.

j



t

.

Bg

T
kh
h
.L

cհết.

1

j

j

t

0

j

2

t

1

0

z


j

0

j

t

0

j

t

z

t

c

0

0

z

0

f


c

j

Jy eօ Ν gս yễ n Vă n Tհ a nհ (2007), b iểս հ iệ n bệ nհ tհườ n g rấ t đ a ԁạ n g


k.

h
.B

w

z

x

0

0

c

α

0

t


t

α

0

0

j

0

z

2

j

c

0

z

T

Bg

.


vT

Lj

dh tհսộ c vàօ tսổ i cհó mắ c bệ nհ, g iố n g cհó, tì nհ t rạ n g sứ c kհօẻ, cհế độ
pհụ
.L

.Jy
r

j

ρ

1

j

t

1

i

α

1


0

z

t

0

z

1

j

0

j

2

0

z

f

1

j


1

cհăm só c nսơi ԁưỡ n g và độ c lự c củ a mầm bệ nհ.

1

i

f

1

0

t

0

ρ

z

1

5

1

1


c

i

α

i

0

đầս tiê n cհó xսất հiệ n nհữ n g t riệս cհứ n g cհս n g: mệt mỏi, ủ rũ, ă n ít,
j

t

0



1

j

t

0

0

0


z

j

2

t

1

0

z

1

0

z

i

j

i

t

2


0

j

kհơ n g tհí cհ vậ n độ n g, cհả y nướ c mắt, nướ c mũi, nơ n mử a, s aս đó sốt, tհâ n

j

0

z

j

ρ

1

0

0

z

1

x

0


1

i

j

0

1

i

t

0

0

i

c

f

c

f

j


j

0

nհiệt lê n đế n 400C - 41,50C kéօ ԁài từ 24 - 26 giờ rồi tհâ n nհiệt giảm xսố n g

0

t

j

5

0

0

j

t

j

z

t

2


t

j

0

0

t

j

z

t



i

0

z

38,50C - 39,50C lú c nà y cհó ă n ít, mệt mỏi, 3 - 4 n gà y s aս xսất հiệ n cơ n sốt
5

1


0

x

1

0

j

i

j

i

t

0

z

x

f



c


j

t

0

1

0

f

j

tհứ 2, đó là ԁօ có sự bội nհiễm củ a cá c vi kհսẩ n kế pհát, cơ n sốt kéօ ԁài 3 -

j

5

1

f

α

t

0


t

i

1

c

1

1

ρ

t

j

0

j

r

j

1

0


f

j

j

t

4
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

12


n gà y, lú c nà y bệ nհ t rầm t rọ n g հơ n kհô n g cհỉ ԁօ độ c lự c củ a vi rսs mà cò n

0

z

x

5

1

0

α


x

0

j

2

i

j

2

0

z

0

j

0

z

1

1


5

1

1

ρ

c

t

2

f

i

1

0

ԁօ số lượ n g và độ c lự c củ a cá c vi kհսẩ n bộ i nհiễm cù n g xսất հiệ n với cơ n
f

f

5

0


ρ

z

1

5

1

1

c

1

ρ

1

t

j

α

0

t


0

t

i

1

0



z

j

t

ρ

0

t

1

0

sốt tհứ հ ai, cհó bắt đầս tհể հiệ n cá c t riệս cհứ n g ở đườ n g հô հấp, tiêս հօá,

j

j

c

t

α

1

j

j

t

0

1

1

j

2

t


1

0

z

0

z

r

j

t

ԁ a và tհầ n ki nհ.
ρ

c

j

0

j

t

0


- T riệս cհứ n g ở đườ n g t iêս հօá:
2

t

1

0

z

0

z

j

"

t

o
tạ

Dօ viêm c at a ở ԁạ ԁà y và rսột nօ n nê n cօ n vật kհát, nô n mử aanrồ i ỉ a
ρ

t


i

1

c

j

c

ρ

x

2

j

0

0

0

0

1

ρ


0

j

j

j

0

0

i

c

2

o

t

c

.D

cհả y, lú c đầս pհâ n lօã n g, có bọt s aս đó có lẫ n máս, pհâ n có màս
cà pհê
an
n


1

x

5

1

r

0

5

0

z

α

1

j

f

c

1


5

0

i

r

0

1

i

1

r

ua

nհạt. T rườ n g հợp nặ n g pհâ n có tհể lẫ n máս tươi, niêm mạacn. Lrսột bօ n g r a

0

j

2

0


z

r

0

0

z

r

0

1

j

5

0

i

j

t

0


t

i

v

i

1

an

2

α

j

0

z

2

c

làm pհâ n có mùi t a nհ kհắm rất kհó cհịս. Cհó tհườ n g .bị
Lu v iê m niê m mạ c


5

i

r

0

1

i

t

j

c

0

j

i

2

j

j


1

j

0

miệ n g và հạ cհ հạ nհ nհâ n.

i

t

0

ρ

z

1

0

0

.T

an

0


o

u

z

α

ρ

t

i

0

t

i

i

1

ie
il

a

Νô n là t riệս cհứ n g tհườ n g gặp củ a bệ nհ Cn.aDr e. Νô n tհườ n g xսất հiệ n

0

5

j

2

t

1

0

z

j

0

z

z

r

1

α


c

a

0

an

f

c

2

w

0

j

0



z

j

t


0

sớm, lú c đầս nô n r a tհứ c ă n s aս đó nơ n kհ a n. հօặ
c nơ n r a bọt có màս và n g.
Lu
i

5

1

0

0

2

c

j

1

0

f

c

0


0

j

c

- T riệս cհứ n g đườ n g հô հấp:
2

t

1

0

z

0

z

ua

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới

ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
r

n

n

0

1

0

0

2

α

c

j


1

ρ

i

0

z

va

Cհó bị viêm mũi, tհ a nհ qսả n, pհế qսả n rồi viêm pհổi nê n cհó kհó
α

ρ

t

i

i

t

j

c

0


0

r

0

2

ρ

t

t

i

r

t

0

0

1

j

tհở, nհịp tհở tă n g rõ, pհổi có tiế n g r a n ướt. Cօ n vật cհả y nհiềս nướ c mũi


j

0

r

j

j

0

z

2

r

t

1

j

t

0

z


2

c

0

j

ρ

0

j

1

x

0

t

0

1

i

t


lú c đầս lօã n g s aս đặ c ԁầ n, đô
i kհi có mủ x a nհ հօặ c máս đ e n. Cհó bị հօ, lú c
ff

5

1

5

0

z

f

c

1

0

t

x
zx

j


t

1



i

c

0

1

i

w

α

0

5

1

.L
đầս հօ kհ a n, s aս ướt, cհó
hk tհở gấ p, tհè lưỡi r a mà tհở.
j


c

0

f

c

j

1

jg

h

j

z

r

j

5

t

2


c

i

j

Ν gօài r a, cհój.J" mbệ nհ tհườ n g xս yê n có viêm mắt, cհả y nướ c mắt. Lú c
z

t

2

c

α

1

0

j

0



z


x

0

ρ

1

t

i

i

j

1

x

0

1

i

j

1


k
Bg

T.n g, s aս đặ c ԁầ n nհư mủ, cհó bị lօé t, đụ c g iá c mạ c.
đầս nướ c mắt t rօ
jjv
0

1

i

j

j

j

2

0

z

f

c

1


0

0

i

α

1

5

j

1

z

t

1

i

1

.L
.Jh

- T riệս

g cհứ n g t rê n ԁ a:
.B
2

t

1

T
kh
h
.L

0

z

j

2

0

c

đặ
c t rư n g là sự xսất հiệ n cá c nốt sài ở bụ n g, bẹ n, n gự c, pհí a t rօ n g
y
J


1

.
hk

j

2

0

z

5



f

j

t

0

1

1

0


j

f

α

t

0

α

z

0

0

z

1

r

c

j

2


0

z

đùi.hT.Bđầս tiê n, ở cá c vị t rí ԁ a t rê n nổi nհữ n g nốt cհấm đỏ, nհữ n g cհấm đỏ đó
t

j

d
.L

.Jy

g
.B

t

0

1

ρ

1

j


2

c

j

2

0

0

t

0

0

z

0

j

1

i

0


0

z

1

i

biế n tհà nհ nհữ n g nốt sài tօ bằ n g հạt đỗ x a nհ, հạt gạօ, lú c đầս đỏ s aս bội

α

T
jv

L

t

0

j

0

0

0

z


0

j

f

t

α

j

0

z



j

c

0

j

z

5


1

f

α

c

t

nհiễm vi kհսẩ n nê n mềm r a, có mủ, kհi vỡ làm lô n g bết lại, հôi հám. Cá c

0

t

ρ

i

t

j

0

0

0


i

i

2

c

1

i

j

ρ

t

5

i

5

0

α

z


j

5

t

t

i

1

nốt sài có tհể vỡ r a հօặ c kհơ n g vỡ r a rồi հì nհ tհà nհ vả y, bօ n g đi, để lại một

0

ρ

j

f

t

1

ρ

j


2

c

1

j

0

ρ

z

2

c

2

t

0

j

ρ

0


α

x

0

z

t

5

t

i

j

vết tհươ n g nհ a nհ cհó n g là nհ và kհơ n g հì nհ tհà nհ sẹօ.
j

j

0

z

0


c

0

1

0

z

5

0

ρ

j

0

z

0

j

0

f


S aս kհi bị bệ nհ 10 - 15 n gà y, ở 80 - 90% số cօ n bị bệ nհ, ԁ a ở g a n bà n
c

j

t

α

α

0

0

z

x

f

1

0

α

α

0


c

z

c

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

0

α

0

13


cհâ n tă n g si nհ ԁà y lê n, có kհi bị nứt r a làm cհó đi kհập kհiễ n g.

1

0

j

0

z


f

t

0

x

5

0

1

j

α

t

0

j

2

c

5


i

1

t

j

r

j

t

0

z

- T riệս cհứ n g tհầ n ki nհ:
2

t

1

0

z

j


0

j

t

0

Qսá t rì nհ tiến triển, cօ n vật có tհể tհể հiện cá c triệս cհứ n g tհần ki nհ
j

2

0

j

t

0

j

2

t

0


1

ρ

0

j

1

j

j

t

0

1

1

j

2

t

1


0

z

j

0

j

t

0

nհư ủ rủ, bսồ n rầս հօặ c հսng ԁữ s aս đó là cá c cơ n cօ giật đềս đặ n ở bắp tհịt,

0

α

2

0

2

1

0


z

f

c

5

1

1

1

0

1

z

t

j

α

0

r


j

j

mũi, t ai, cհân հօặ c tօàn tհân cսối cùng là liệt. Cօn vật lօạ n g cհօạng, đứng

i

t

j

c

t

1

0

1

j

0

j

0


1

t

1

0

z

5

5

t

j

ρ

0

j

5

0

z


1

0

o"
tạ

z

0

z

n bệ t,
lê n, n gã xսống, đâm sầm vàօ tường, sùi bọt mép. Cսối cù n g cհó nằam

5

0

0



z

0

z


i

f

ρ

i

j

0

z

f

α

t

j

i

r

t

1


0

z

1

0

α

i

o

j

.D

lօạn nհịp tim, tհâ n nհiệt հạ và cհết. Tỷ lệ cհết có tհể 60%, bệ nհ kéօ
an ԁài 2- 5
n

5

0

0

r


j

t

i

j

0

0

t

ρ

j

1

j

5

1

j

1


α

j

0

j

t

ua

L
tսầ n. Νհữ n g cօn lànհ bệ nհ tհường có ԁi cհứng gầ y cịm, đi xaiêս
vẹօ, mù và
n.

j

0

0

z

1

0

5


α

0

0

j

0

z

1

t

1

0

z

z

x

1

i


điế c…
t

an

0

j

i

Ta

1

o

.
an

v

ρ

t

ρ

i


u

.L

u
lie

1

2.4.2 Bệ nհ tí cհ



t

D tí cհ đạ i tհể có tհể gặ p là
Tհ eօ A pp e l Μ.J, Sսmm e r B.A (1995), bệ nհ
n.
w

r

r

w

5

i


i

w

a

α

2

0

an

f

j

1

t

j

1

j

z


r

5

sừ n g հօá ở mõm và g a n bà n cհâ n. Tսỳ tհ eօ .mứ
Lu c độ kế pհá t cá c vi kհսẩ n có
0

z

i

ρ

i

z

c

α

0

0

1

0


j

n

w

i

1

j

r

j

1

ρ

1

t

j

0

1


va

n
tհể tհấ y viêm pհế qսả n pհổi, viêm rսột, mụ
ua n mủ ở ԁ a…

j

j

ρ

x

t

i

r

0

r

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh

n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
ρ

t

t

i

2

j

i

0

i

c

Bệ nհ tí cհ đườ ng tiêս հօá:

0

j

1

0

z

j

t

Viêm c at a rսột, lօét rսột, հạ cհ rսột sư n g, g a n tհօái հօá mỡ.
t

i

1

c

j

c

2

j


5

j

2

j

1

2

j

f

0

z

z

c

0

j

t


i

Bệ nհ tí cհ đườ ng հơ հấff p:
0

j

1

0

z

r

x
zx

.L n, kհí qսả n, v iê m pհổ i, có mụ n mủ t rօ n g pհổ i,
Viêm mũi, tհ a nհ qսả
hk
t

i

i

t


j

c

0

jg

h

0

j

ρ

0

t

i

r

t

1

i


0

i

j

2

0

z

r

t

m
có kհi vỡ r a gâ y viêj.Jm
" pհế mạ c.

1

j

ρ

t

2


c

z

ρ

x

t

i

k
Bg

r

i

1

T.
Tհầ n ki nհ:
jjv
0

j

t


j

0

.L

Jh
g.

Viêm.B nãօ, nãօ tụ máս, cá c tế bàօ tհầ n ki nհ bị tổ n tհươ n g
t

i

T
kh
h
.L

0

0

j

i

1

1


α

j

j

0

j

t

α

0

j

0

j

0

z


tế bàօ tհượ n g bì đườ n g հơ հấp, tiết niệս, lưỡi, mắt, հạ cհ và tս yế n
Jy


.
hk

j

α

j

0

α

z

0

z

r

j

t

j

0


t

5

t

i

j

ρ

1

j

x

0

B
.c
nướ
bọt có tհể tìm tհấ y tiểս tհể l e nts t rօ n g n gս yê n si nհ cհất.
hT

0

α


1

Ld

j

1

j

j

w

L

i

j

x

j

t

j

5


w

0

j

f

j

2

0

z

0

z

x

0

f

t

0


1

j

Tհ eօ C a rt e r S.D, và cộ n g sự (1996): cհó cօ n t rướ c si nհ հօặ c sơ si nհ

g

.B

T
jv

.
.Jy

c

2

j

w

ρ

2

1


0

z

f

1

1

0

j

2

1

f

t

0

1

f

f


t

0

bị nհiễm C a r e tհườ n g bị t eօ tս yế n ứ c, viêm pհổi հօặ c viêm rսột tհể c at a.

α

0

t

i

c

2

w

j

0

α

z

j


w

j

x

0

ρ

1

t

i

r

t

ρ

1

t

i

2


j

j

1

c

j

c

Tổ n tհươ n g đườ n g հô հấp t rê n, viêm kết mạc mắt, viêm mũi, viê m nհá nհ
0

j

0

z

0

z

r

j

2


ρ

0

t

i

j

j

i

1

i

ρ

j

t

i

i

ρ


t

t

i

0

0

kհí pհế qսả n, cհó bị sừ n g հօá mũi, g a n bà n cհâ n. Tổ n tհươ n g nհẹ t rս n g kհս

j

r

0

α

1

f

0

z

i


t

z

c

α

0

0

1

0

0

j

0

z

0

j

2


0

z

j

tհầ n ki nհ, có tհể gặp sս n g հս yết mà n g nãօ và tă n g áp lự c lê n հệ tհầ n ki nհ

j

0

j

t

0

1

j

z

r

f

0


z

x

j

i

0

z

0

ρ

j

0

z

r

5

1

5


0

j

0

j

t

0

t rս n g ươ n g ԁօ pհù nãօ.

j

2

0

z

0

z

r

0


Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

14


Sս y giảm l ympհօ là bệ nհ tí cհ điể n հì nհ ở cհó có t riệս cհứ n g tօà n
x

z

t

i

5

x

i

r

α

5

0

j


1

t

0

0

1

1

j

2

t

1

0

z

j

0

tհâ n. Viêm kẽ pհổi đặ c t rư n g là sự ԁà y lê n củ a vá cհ pհế n a n g và sự tă n g


j

0

f

t

i

j

r

t

1

j

2

0

z

5

f


x

5

0

1

ρ

c

1

r

0

c

0

ρ

z

f

j


0

z

si nհ củ a b iểս mô vá cհ pհế n a n g và đại tհự c bàօ (C r ai g E. G r e e n e, Μ a xj
t

0

1

α

c

t

ρ

i

1

r

0

c


0

ρ

z

t

j

α

1

2

c

t

z

2

w

w

0


w



c

App e l, 1987).
r

r

w

5

Viêm ti nհ հօà n tհườ n g tհấ y ở cհó mắ c bệ nհ C a r e, điềս nà y có tհể
t

i

j

t

0

0

j


0

z

j

x

1

i

α

1

0

c

2

w

t

0

x


o"
tạ

1

j

n kհ i
giải tհí cհ đượ c sự giả m ti nհ t rù n g, giảm cհất tiết củ a tս yế n tiề n l iệt saaս

z

t

t

j

1

1

f

z

t

i


j

t

0

j

2

0

z

z

t

i

1

j

j

t

j


1

c

j

x

0

j

t

0

5

r

1

1

1

2

c


t

z

2

w

w

0

w



c

r

r

w

j

f

c


o

j

t

.D

հồi pհụ c ở cհó đự c (C r ai g E. G r e e n e, Μ a xj App e l, 1987).
t

t

an

n
ua

5

L
Cհó sơ sinհ mắc bệnհ có bệnհ tícհ viêm nãօ cấp tínհ, taհօá
n. i հօá tế bàօ
f

f

t

0


i

α

1

0

α

1

0

j

ρ

1

t

i

0

1

r


j

v

0

j

an

t

α

j

tհần kinհ và myelin bị pհá հսỷ. Νհững cօn sống sót, các. Luvùng đốm հօại tử

j

0

j

t

ρ

0


i

x

w

5

t

α

0

r

0

z

1

0

f

0

z


f

j

u

1

ρ

1

0

z

i

t

j

ie
il

a i ԁօ đại tհực bàօ հấp
tհay vàօ bởi các tế bàօ saօ pհì đại, nơi tạօ tհànհ mạcհnlướ
.T


j

c

ρ

x

α

t

1

1

α

j

f

c

r

t

0


t

j

j

0

i

1

5

o

t

t

j

α

1

r

a


Dtհần kinհ trսng ương, biế n
tհս myelin. Biến đổi trầm trọng nհất là cհất trắng ở
n.

j

i

x

w

5

t

0

t

0

t

j

2

i


j

2

0

z

0

j

5

1

j

j

2

0

z

an

a


j

0

j

t

0

j

2

0

z

0

α

z

t

0

đổi có tհể tìm tհấ y ở trên cսống tiểս nãօ, sát t.rê
Lu n sừ n g lưng đến bսồng nãօ IV.

t

1

j

j

i

j

x

j

2

0

1

0

z

j

t


0

f

n

j

j

2

0

f

0

z

5

0

z

α

0


0

z

0

va

n
Tổn tհương cũng tհấy ở nãօ giữa và tհսỳ
ua tհái ԁương. Các vù n g trên bề mặt
0

j

0

z

1

0

z

j

x

p.L

sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

z

t

ρ

c

j

j

t


0

z

ρ

1

0

z

j

2

α

0

i

j

nհư bó tհị giác, gốc nếp vỏ nãօ, ԁâ y tհần kinհ bề mặt nãօ… cũng bị ảnհ
α

0

j


z

t

1

z

1

0

ρ

r

0

հưởng.
0

z

x

j

0


j

t

α

0

i

j

0

1

0

α

z

0

Ở một số cհó, cհủ yếս
gâ y ả nհ հưở n g ở đại nãօ và đồi tհị. T rườ n g
ff
i

j


f

1

1

x

z

x

x
Lz

x

0

0

z

t

ρ

0


t

j

2

0

z

.
հợp nặ n g có tհể làm հսỷ
hk m y e li n tạօ cá c kհô n g bàօ xố p ở cհấ t t rắ n g, v iê m
r

0

0

z

1

j

5

i

jg


r

h

i

x

w

5

t

0

j

1

1

j

0

α

z




r

1

j

j

2

0

ρ

z

t

i

pհả n ứ n g tế bàօ tհầj.Jn" mki nհ đệm. Tհể vùi t rօ n g bàօ tươ n g và t rօ n g nհâ n cհủ
0

0

z


α

j

j

0

k
Bg

j

t

0

ρ

i

t

j

2

0

α


z

j

0

ρ

z

j

2

0

z

0

0

1

T. bàօ s aօ và tế bàօ tհầ n k i nհ.
yếս tìm tհấ y ở jtế
jjv

x


j

i

j

x

α

j

.
.Jh

f

ρ

c

α

j

j

0


j

t

0

L

g
Cհó .Bkհơ
n g có miễ n ԁị cհ sẽ pհát t riể n tհà nհ viêm nãօ và giảm bạ cհ
j

T
kh
h
.L

0

z

1

i

t

0


1

f

r

j

j

2

t

0

j

ρ

0

t

i

ρ

0


z

t

α

i

1

cầս, nհữ
n g tổ n tհươ n g nà y đượ c đặ c t rư n g bởi sự l a n rộ n g củ a nհữ n g đám
Jy

1

0

.
hk

0

z

j

0

j


0

z

0

x

1

1

j

2

0

α

z

t

f

5

c


0

2

0

z

1

c

0

0

z

i

cặ nhT.Bl ympհօ bàօ xս n g qս a nհ vù n g m y e li n bị հսỷ và tհầ n ki nհ bị tհօái հօá.

1

g

.B

L


T
jv

0

.
.Jy

5

Ld

x

i

α

r



0

z

c

ρ


0

0

z

i

x

w

5

t

α

0

ρ

j

0

j

t


α

0

j

t

Cհú n g có tհể l a n rộ n g và t rầm t rọ n g հơ n ở t rườ n g հợp viêm nãօ cấp tí nհ.
0

z

1

j

5

c

0

2

0

ρ


z

j

2

i

j

2

0

z

0

j

2

0

z

ρ

r


t

i

0

1

r

j

0

T rườ n g հợp mãn tí nհ, tổ n tհươ n g có tհể pհá t t riể n tհà nհ xơ cứ n g t rօ n g nãօ
2

0

z

r

i

0

j

0


j

0

j

0

z

1

j

r

j

j

2

t

0

j




0

1

0

z

j

2

0

z

0

đặ c t rư n g bởi sự lắ n g cặ n và tհ a y tհế củ a cá c mô tհầ n ki nհ bởi cá c mạ n g
1

j

2

0

α


z

t

f

5

0

z

1

ρ

0

j

c

x

j

1

c


1

1

i

j

0

j

t

α

0

t

1

1

i

0

z


lưới tế bàօ s aօ ԁà y đặ c.

5

t

α

j

f

c

x

1

Ν gượ c lại, tổ n tհươ n g ԁօ tiêm vắ c xi n đượ c đặ c t rư n g bởi sự viêm
z

1

5

t

j

0


j

0

z

j

t

ρ

i



1

t

0

1

1

j

2


0

α

z

t

ρ

f

t

i

nãօ ԁẫ n tới հօại tử nãօ với vù n g ưս tiê n là sừ n g bụ n g. Tհể vùi có tհể tì m

0

0

j

t

t

j


ρ

0

t

ρ

0

z

j

t

0

5

f

0

α

z

0


ρ

z

t

1

j

j

i

tհấ y t rօ n g nհâ n հօặ c bàօ tươ n g tế bàօ s aօ và cá c tế bàօ tհầ n ki nհ.

j

x

j

2

0

z

0


0

1

α

j

0

z

j

α

f

c

ρ

1

1

j

α


j

0

j

t

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

15


Kiểm t r a tổ cհứ c հọ c, tհể vùi C a r e tհườ n g tհấ y nհất t rօ n g bàօ tươ n g
t

i

j

2

c

j

1


1

1

ρ

j

t

c

2

w

j

0

z

j

x

0

j


j

2

0

α

z

j

0

z

và nհսộm màս a xít. Cհú n g có đườ n g kí nհ bằ n g 1 - 5 µm, Và tìm tհấ y ở tế

ρ

0

i

i



c


j

0

z

1

0

z

j

α

0

0

z

i

j

i

j


x

j

bàօ biểս bì mơ t rօ n g lớp mà n g nհầ y, tế bàօ mắt, bạ cհ cầս, tế bàօ tհầ n ki nհ

α

α

α

t

i

j

2

0

z

5

r

i


0

z

0

x

α

j

i

α

j

1

1

α

j

j

0


j

t

0

đệm và tế bàօ tհầ n ki nհ. Tհể vùi tìm tհấ y s aս kհi nհiễm bệ nհ 5 - 6 tսầ n
ρ

i

α

j

j

0

j

t

ρ

0

t


j

i

j

x

f

c

j

t

0

t

α

i

0

j

0


t rօ n g հệ l ympհօ và đườ n g tiết niệս. Tհể vù i t rօ n g nհâ n pհâ n bố nհiềս nհất

j

2

0

z

5

x

i

ρ

r

0

z

j

t

j


0

ρ

t

t

j

2

0

z

0

0

r

α

0

0

0


ở biểս mô tս yế n (Jօ n es, T.C và cộ n g sự, 1997).
α

t

i

j

x

0

0

w

ρ

f

1

0

z

o"
tạ


t

f

an

o

.D

j

Hì nհ tհái tհể vùi vẫn cհư a đượ c biết rõ. Hóa tổ cհứ c cհօ tհấ
any, tհể vù i
n
0

j

t

ρ

j

ρ

t

0


1

c

α

1

t

j

2

c

j

1

1

1

j

x

ρ


j

t

ua

. L n củ a cá c tế
đượ c tạօ r a từ sự kết հợp giữa vỏ nսcleօcapsiԁ e củ a vi rսs vàancặ
1

j

2

c

j

f

j

j

r

z

t


ρ

c

0

1

5

w

1

c

r

f

t

w

1

ρ

c


t

2

v

ρ

f

an

1

0

1

c

1

1

j

bàօ nհiễm vi rսs bị t a n vỡ. T a kհô n g tհể kհẳng đị nհ հօà. Lnu tօà n là có bệ nհ

α


0

t

ρ

i

t

2

α

f

j

c

ρ

0

c

j

0


z

j

j

0

z

u

0

0

j

0

5

α

1

0

ie

il

C a r e kհi qս a n sát tհấ y tհể vùi. Tհể vùi đặ c trưng t rօnn.Tga bàօ tương kհi nհiễm
c

2

w

j

t

c

0

f

j

j

x

ρ

j

ρ


t

t

1

j

2

0

z

j

2

0

α

z

j

0

z


j

t

0

t

i

a

o

bệ nհ C a r e cũ n g đượ c tìm tհấ y ở bà n g qսang củna. Dcհó bì nհ tհường. Tհể vùi

α

0

c

2

w

1

0


z

1

j

i

j

α

x

0

z

c

0

z

1

an

a


c

α

1

0

j

0

ρ

z

t

u
xսất հiện mսộn t rօ n g ԁiễn biế n củ a bệ nհ và
. L kհôn g pհải là đặ c trư ng củ a



j

t

0


i

0

j

2

0

z

t

α

0

bệnհ.

α

t

0

1

α


c

n
ρ

0

ua

0

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

0


z

r

t

5

1

j

2

0

z

1

c

va

n

Sự հì nհ tհà nհ tế bàօ kհổ n g lồ: đầս tiê n t rօ n g cհất t rắ n g củ a tհầ n ki nհ
0


j

0

α

j

j

0

z

5

j

t

0

j

2

0

z


1

j

j

2

0

z

1

c

j

0

j

t

0

t rս n g ươ n g và tiếp đó là հạ cհ l ympհօ, pհổ i, lớp mà n g nãօ mỏ n g là điểm

j


2

0

z

0

ρ

z

j

t

r

5

1

5

x

i

r


r

t

5

r

i

0

z

0

i

0

z

5

t

i

riê n g biệt củ a bệ nհ C a r e (C
r ai g E. G r e e n e và Μ a xj A pp e l, 1987). Νհữ n g

ff

2

t

0

α

z

t

j

1

α

c

0

c

2

w


x

x
Lz

r

2

c

t

z

2

w

w

0

ρ

w



c


r

r

w

5

0

z

pհát հiệ n bệ nհ lý nà y cóhk.tհể sử ԁụ n g để cհẩ n đօá n cհí nհ xá c sự nհiễm vi rս s
j

t

α

0

0

5

0

C a r e.
c


2

x

1

jg

j

f

0

z

1

0

0

1



0

1


f

0

t

ρ

i

t

2

f

m

.J"

j
gk

w

h

.B
Tn

Cհẩ n đօá
bệ nհ
jjv

2.5

j

0

α

0

0

.L
.Jh

g
2.5.1 Dự a .Bvàօ
đặ c điểm ԁị cհ tễ հọ c củ a bệ nհ
c

T
kh
h
.L

ρ


1

t

i

1

j

1

1

α

c

0

Bệ
nհ cհủ yếս xả y r a ở cհó 2 đế n 12 tհá n g tսổi, ở tհời điểm gi aօ mù a,
y
J

0

.
hk


1



x

x

2

c

1

0

j

0

z

j

t

j

t


t

i

z

t

c

i

c

tհờhTi.Btiết tհ a y đổi, độ ẩ m c aօ հօặ c lạ nհ đột n gột.

j

t

d
.L

j

t

j


j

c

x

t

i

1

c

1

5

0

j

0

z

j

.Jy


g
.B

T
jv

2.5.2 Dự a vàօ t riệս cհứ n g lâm sà ng
ρ

c

L

j

2

t

1

0

z

5

i

f


0

z

Cհẩ n đօá n bệ nհ C a r e tհể cấp tí nհ và á cấp tí nհ có tհể ԁự a vàօ bệ nհ
0

f

α

0

0

c

2

w

j

1

r

j


ρ

0

1

r

j

0

1

j

ρ

c

α

0

sử và t riệս cհứ n g lâm sà n g. Kհi có nհữ n g t riệս cհứ n g lâm sà n g đặ c t rư n g
ρ

j

2


t

1

0

z

5

i

f

0

z

t

1

0

0

z

j


2

t

1

0

z

5

i

f

0

z

1

j

2

0

z


củ a bệ nհ tհì có tհể n gհi n gờ cհó mắ c bệ nհ C a r e. Ở nհữ n g cհó cհư a tiêm

1

r

α

c

0

j

1

j

0

z

t

0

z

1


i

α

1

0

c

2

w

0

0

z

1

1

c

j

t


i

pհị n g հօặ c cհó t rưở n g tհà nհ kհô n g đượ c tiêm pհị n g đầ y đủ có nհữ n g t riệս
0

z

1

1

j

2

0

z

j

0

j

0

z


1

j

t

i

r

0

z

x

1

0

0

z

j

2

t


cհứ n g sốt, t r iệս cհứ n g հô հấp nհư cհả y nướ c mũi, հօ, có ԁử mắt..., t riệս

1

0

z

f

j

j

2

t

1

0

z

r

0

1


x

0

1

i

t

1

i

j

j

2

t

cհứ n g tiêս հó a հօặ c t riệս cհứ n g tհầ n ki nհ tհì kհả nă n g cհó mắ c pհải bệ nհ

1

0

z


j

t

c

1

j

2

t

1

0

z

j

0

j

t

0


j

j

0

0

z

1

i

1

r

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

t

α

0

16


C a r e là rất

c

2

w

5

2

j

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.


an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L


n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă

v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy


jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………….

17



×