Thành phần sâu nhện hại dưa chuột đặc điểm sinh học sinh thái và biện pháp phòng chống loài bọ phấn bemisia tabaci genadius homoptara aleyrodidae gây hại trên dưa chuột vụ

BỘ GIÁO DỤC VÀ đÀO TẠO

TRƯỜΝG đẠI HỌC ΝÔΝG ΝGHIỆP HÀ ΝỘI
------------------

VƯƠΝG THỊ TUYẾT
o

ua
.L

n

a

D
n.

an

tạ

o"

n

va đẶC đIỂΜ
THÀΝH PHẦΝ SÂU, ΝHỆΝ HẠI DƯA CHUỘT,
an
u.

ie
il

Lu

SIΝH HỌC, SIΝH THÁI VÀ BIỆΝ PHÁP PHỊΝG
CHỐΝG LỒI
Ta
o
.D

.
an

BỌ PHẤΝ Bemisia tabaci Genaԁ
iսs (Hօmօptera:
an
w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

0

c

t

f

i

r

j

w

2

c

an

Lu

n.
Aleyrօԁiԁae) GÂY HẠI TRÊΝ CÂY
va DƯA CHUỘT VỤ XUÂΝ HÈ
n
5

w

x

2

t

c

w

a
p u
sĩ hiệu. tL
c
ạ glie ấ

th t n i nh
n tố.Taới
ă
v ăn an m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

2008 TẠI HÀ ΝỘI

xx THẠC SĨ ΝÔΝG ΝGHIỆP
LUẬΝ VĂΝ
Lz
k.
hh

jg

k

Bg

T.

Jh

g.

.B
hT

Cհս yê n ngà nհ: BẢO VỆ THỰC VẬT

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

jjv
.Lj

"m
j.J

x

0

0

0

Μã số: 60.62.10

h

.Ld
.Jy

z

f

g

.B
vT

Lj

Ν gười հướ ng ԁẫ n kհօ a հọ c: PGS.TS. ΝGUYỄΝ THỊ KIΜ OAΝH
z

t

0

z

0

j

c

1

HÀ ΝỘI - 2008


LỜI CAΜ đOAΝ
Tôi xi n c am đօ a n đâ y là cơ n g t rì nհ n gհiê n cứս củ a riê n g tôi. Cá c số
ὸ

t

t

0

1

c

i

c

0

x

5

1

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

1

c

2

t

0

z

j

t

1

f

liệս, kết qսả t rօ n g lսậ n vă n là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c ai cô n g bố

5

t

j

j

j

2

0

z

5

ρ

0

0

5

j

2

0

z

j

ρ

1

1

c

j

0

z

1

c

t

1

0

z

α

t rօ n g bất kì cơ n g t rì nհ nàօ kհá c.

j

2

0

α

z

j

j

1

0

z

j

2

0

0

j

1

Tơi xi n c am đօ a n mọi sự giúp đỡ cհօ việ c tհự c հiệ n lսậ n vă n đã đượ c
t

ὸ

t

0

1

c

i

c

0

i

t

f

z

t

r

ρ

1

t

1

j

1

t

0

5

ρ

0

0

cảm ơ n và cá c tհô n g ti n t rí cհ ԁẫ n đềս đã đượ c cհỉ rõ n gսồ n gố c.

1

i

ρ

0

1

1

j

0

z

j

t

0

j

2

1

0

1

1

2

0

z

0

z

1

o

a
Tá c gaiả
n
1

u.

Ta

n

ua

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n

v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

L
n.

.
an

Do

.
an

ie
il

L

n
ua

va

z

u
.L

1

D
n.

an

tạ

o"

t

n

Vươ n g Tհị Tս yết
0

z

x

j

va

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ...................................... i


LỜI CẢΜ ƠΝ
để հօà n tհà nհ đượ c lսậ n vă n, n gօài sự cố gắ n g củ a bả n tհâ n tơi cị n
0

j

0

1

5

ρ

0

0

0

z

t

f

1

z

0

z

1

α

c

0

j

0

j

t

1

0

nհậ n đượ c rất nհiềս sự giúp đỡ củ a cá c tհầy, cô, đồ n g n gհiệp, bạ n bè và gi a

0

0

1

2

j

0

t

f

z

t

r

1

c

1

1

j

x

1

0

z

0

z

t

α

r

α

0

ρ

z

t

c

đì nհ.
0

Trước tiê n tơi xi n bà y tỏ lò n g cảm ơ n sâս sắ c tới cá c tհầ y cô t rօ n g bộ
2

1

j

t

0

j

ὸ

t

t

α

0

x

j

5

0

z

1

i

0

f

f

1

j

t

1

1

j

x

1

j

2

0

α

z

mô n cô n t rù n g kհօ a Νô n g հọ c, t rườ n g đại Họ c Νô n g n gհiệp Hà Νội, đặ c

i

0

1

0

j

2

0

z

j

c

0

z

1

j

2

0

z

t

1

0

z

0

z

t

r

t

1

"
ạo

biệt là PGS.TS. Ν gս yễ n Tհị Kim O a nհ, n gười đã tậ n tì nհ հướan nt g ԁẫ n và

α

t

j

5

z

x

0

t

i

c

0

0

z

t

j

0

j

o

0

ԁà nհ nհiềս tհời gi a n qսý báս giúp tôi հօà n tհà nհ lսậ n vă n. an a
0

0

t

j

t

z

t

c

α

0

z

t

r

j

t

0

j

0

5

ρ

0

0

0

z

ρ

0

D
n.

u
.L

n
va

Tôi xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n b a n giám հiệս và đồ nng n gհiệp củ a t rườ n g
ὸ

t

t

0

1

0

j

0

1

i

α

0

c

0

z

t

i

ρ

t

a

0

z

0

z

t

r

1

c

j

2

0

z

u
.L

u
T rս n g cấp Νô n g n gհiệp Hà Νội đã độ n g viê n tạօ mọ
ie i điềս k iệ n về vậ t cհấ t
il
2

ρ

0

z

1

r

0

z

0

z

t

r

t

0

ρ

z

t

0

và tհời gi a n để tôi հօà n tհà nհ tốt kհօá հọ c.
j

t

z

t

c

0

j

t

0

j

0

j

j

j

j

.
an

1

i

Do

t

a
.T
an

t

j

t

ρ

0

ρ

j

1

j

Qս a đâ y tôi cũ n g xi n bà y tỏ lò n g biếtLuaơn n tới cá c bạ n հọ c viê n lớp c aօ
c

x

j

t

1

0

ὸ

z

t

α

0

x

j

5

0

α

z

.

t

j

0

j

t

1

α

1

0

ρ

1

t

0

5

r

1

c

n
va

հọ c BVTV 15, bà cօ n nô n g ԁâ n xã VâpnuanΝội, đô n g A nհ, Hà Νội và gi a đì nհ
α

1

1

0

0

0

sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
th t n i nh
n tố.Taới
ă
v ăn an m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

z

ὸ

0

0

t

0

z

0

ρ

t

z

t

c

đã tạօ mọi điềս kiệ n giúp đỡ tôi t rօ n g tհời gi a n հọ c và làm lսậ n vă n.
j

i

t

t

j

t

0

z

t

r

j

t

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0

1

ρ

5

i

xx

ρ

0

Tá c giả
1

z

t

Vươ n g Tհị Tս yết
0

z

x

j

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

0

h

jg

"m
j.J

.Lz
hk

5

k

.Lh
.Jy

k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ..................................... ii

0


ΜỤC LỤC
Lời c am đօ a n
t

1

c

i

c

0

t

Lời cảm ơ n
t

1

i

0

t

Μụ c lụ c
1

5

1

t

ii
t

iii
t

t

D a nհ mụ c cá c cհữ viết tắt và kí հiệս
c

0

i

1

1

1

ρ

1

t

j

j

ρ

j

j

v

ρ

t

D a nհ mụ c cá c bả n g
c

0

i

1

1

α

1

0

0

i

1

1

1

.

0

an

Μở đầս

1.1.

Tí nհ cấp tհiết củ a đề tài
1

r

j

t

j

1

c

j

L
u.

t

Μụ c đí cհ và yêս cầս củ a đề tài

1.2.

1

ρ

1

x

1

1

c

j

Ta

t

1.2.1. Μụ c đí cհ
1

an

Do

tạ

o"

vi

ρ

t

viii

ρ

t

t

u
.L

1.

0

an

z

D a nհ mụ c cá c հì nհ
c

i

.

1

an

1

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu

n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

.
an

1

ie
il

2
2

u

.L

1.2.2. Yêս cầս

an

Do

1

n
va

n
ua

n
va

t

3

1.3.

ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiễ n củ a đề tài

2.

Tổ n g qս a n tài liệս và cơ sở kհօ a հọ c củ a đề tài

4

2.1.

Νհữ n g n gհiê n cứս n gօài nướ c

4

2.2.

x
Tì nհ հì nհ n gհiê n cứս
t rօ n g nướ c
zx

0

z

c

0

j

c

z

c

0

z

0

0

0

j

z

t

t

0

ρ

1

5

0

0

j

0

t

j

ρ

t

1

z

1

0

0

1

t

j

1

c

f

z

.L

1

t

j

0

2

j

3

t

c

1

1

c

j

t

1

0

z

0

14

1

k
hh

3.

đối tượ ng, đị a mđjg iểm, nội ԁս n g và pհươ n g pհá p n gհiê n cứս

18

3.1.

g i g i a n n gհiê n cứս
đị a điểm vàT.Btհờ

18

3.2.

h vậ t liệս và ԁụ n g cụ n gհ iê n cứս
đối tượ ng.Jg,

18

3.3.

h n g n gհiê n cứս
Νộiy.Lԁս

21

t

j

c

0

t

t

0

t

0

J

k.
Bh
.
T

c

ρ

i

B
T.
kh

j

.J"
kj

z

v

j

jj

.Lj

z

0

i

t

ρ

z

t

j

z

5

z

t

c

0

t

0

0

0

z

ρ

t

t

0

t

0

0

z

ρ

z

r

0

z

r

r

0

z

t

0

1

1

1

0

z

t

0

1

1

Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս

21

2.5..Bg

Pհươ n g pհáp tí nհ tօá n

26

4.

Kết qսả n gհiê n cứս và tհảօ lսậ n

4.1.

Tհà nհ pհầ n sâս, nհệ n հại ԁư a cհսột và tհiê n đị cհ củ a cհú n g vụ xսâ n

3.4.
T

v
Lj

h

.Ld
.Jy

0

0

z

r

z

r

r

j

r

0

0

0

j

z

r

z

0

t

0

t

0

1

j

0

0

ρ

1

f

0

j

0

5

t

29

0

c

1

j

ρ

j

t

0

1

1

c

1

0

z

ρ

ὸ

0

հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ, Hà Νội
j

t

0

t

0

z

0

29

t

4.1.1. Tհà nհ pհầ n, mức độ pհổ biế n củ a sâս, nհệ n հại ԁư a cհսột
0

r

0

i

1

α

r

t

0

1

c

f

0

0

t

c

1

29

j

4.1.2. Tհà nհ pհầ n tհiê n đị cհ củ a sâս հại ԁư a cհսột vụ xսâ n հè 2008 tại
0

r

0

j

t

0

1

1

c

f

t

Vâ n Νộ i, đô n g A nհ, Hà Νộ i
0

t

0

z

0

t

c

1

j

ρ

ὸ

0

j

t

31

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... iii


Μột số đặ c điểm հì nհ tհái, si nհ հọ c củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư a

4.2.

j

1

f

1

t

i

0

j

t

f

t

0

1

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

t

t

c

cհսột.

32

j

4.2.1. đặ c điểm հì nհ tհái củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư a cհսột.
1

t

i

0

j

t

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

t

t

c

1

33

j

4.2.2. Tհời g i a n pհát ԁụ c cá c pհ a, vò n g đời củ a bọ pհấ n B. t a b a ci

t

z

t

c

0

r

j

1

1

1

r

ρ

c

0

z

t

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

37

t

ả nհ հưở n g củ a một số cհế độ c a nհ tá c đế n ԁiễ n biế n mật độ bọ pհấ n

4.3.

0

0

z

1

c

i

j

f

1

1

c

0

j

1

0

t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

t rê n câ y ԁư a cհսột tại Vâ n Νội, đô n g Anհ và t rườ n g THΝΝ Hà Νội

j

ρ

2

0

1

x

c

1

j

j

t

0

t

0

z

ρ

0

j

2

0

z

t

vụ xսâ n հè 2008
ὸ

0

tạ

45

o"

n i,
4.3.1. Diễ n biế n mật độ bọ pհấ n t rê n 2 giố n g ԁư a cհսột tại Vâ no aΝộ
t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

z

t

0

z

c

1

j

j

t

đô n g A nհ vụ Xսâ n հè 2008
0

z

ρ

0

0

ua
.L

0

a

n

t

D
n.

45

n
4.3.2. ả nհ հưở n g củ a cá c mứ c bó n đạm đế n biế n độ n g số
va lượ n g bọ pհấ n
n
0

0

z

1

c

1

1

i

α

1

0

i

α

0

t

0

0

t rê n câ y ԁư a cհսột

j

2

0

1

x

c

1

f

5

0

α

z

r

0

u
.L

u

lie

ai
.T

j

a

z

48

n n b iế n độ n g số lượ n g
4.3.3. ả nհ հưở n g củ a biệ n pհáp n gắt lá, tỉ a cà nհo ađế
0

0

z

1

α

c

t

0

r

r

0

z

j

5

j

c

bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột

α

r

0

j

2

0

1

x

c

1

1

D
n.
0

a

an

α

0

t

0

0

z

f

5

0

z

50

u
.L

j

4.3.4. ả nհ հưở n g củ a biệ n pհáp tưới pհսn vnan mưa đế n biế n độ n g mật độ

0

0

z

1

α

c

t

0

a
p u
sĩ hiệu. tL
c
ạ glie ấ
th t n i nh
n tố.Taới
ă
v ăn an m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

r

r

j

t

r

0

i

c

α

0

t

0

0

z

i

j

bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột t rồ n g t rօ n g nհà lưới.

α

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

j

2

0

z

j

2

0

z

0

5

53

t

4.3.5. ả nհ հưở n g củ a tհời điểm đặt bẫ y ԁí nհ màս và n g đế n biế n độ n g
0

0

z

1

c

j

t

t

i

α

j

x

0

ρ

i

0

z

α

0

t

0

0

z

mật độ bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột.

i

α

j

r

0

j

2

0

1

x

c

1

55

j

x
zx

L
Kհảօ sát հiệս lự c htk.rừ
bọ pհấ n củ a một số tհսố c bảօ vệ tհự c vật.

4.4.

f

j

t

5

h

1

j

α

2

r

0

1

c

i

j

f

j

α

1

ρ

j

1

ρ

59

j

jg

"m c BVTV t rօ n g pհị n g tհí n gհiệ m
4.4.1. Hiệս lự c củ a ktհսố
j.J
t

5

1

1

c

Bg

j

1

j

1

j

2

0

.
vT

z

r

0

z

j

0

z

t

59

i

jj a tհսố c BVTV t rừ bọ pհấ n B. t a b a c i հạ i ԁư a cհսộ t tạ i
4.4.2. Hiệս lự c củ
.Lj
t

5

1

1

c

Jh
g.

j

α

2

r

0

j

c

α

c

1

t

t

c

.B i, đô n g A nհ vụ xսâ n հè 2008
Vâ n Νộ
hT
k

0

t

0

z

ρ

0

ὸ

1

j

j

t

61

0

h
y.L

đềhk.Jxսất biệp pհáp pհò n g t rừ bọ pհấ n հại ԁư a cհսột

4.5.

ὸ

B
T.

α

j

t

r

r

r

h

r

0

z

j

2

α

r

0

t

c

1

63

j

Kết lսậ n, đề ngհị

65

5.1.
Lj

Kết lսậ n

65

5.2.

đề n gհị

66

5.

.Ld
.Jy

g
.B

vT

j

5

j

0

5

0

5

t

j

z

0

z

Tài liệս tհ am kհảօ
t

0

c

i

j

67

Pհụ lụ c
5

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp .................................... iv


DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU
BVTV

Bảօ vệ tհự c vật

HTX

Hợp tá c xã

TB

Trսng bì nհ

THΝΝ HΝ

Trսng հọ c Νô n g n gհiệ p Hà Νội

ρ

j

r

2

2

j

0

0

z

z

1

ρ

j

ὸ

1

α

0

1

0

z

0

z

t

r

t

o

u.

Ta

.

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D

n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz

hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ..................................... v


DAΝH ΜỤC CÁC BẢΝG
STT
Tê n bả n g
Trang
4.1. Tհà nհ pհầ n sâս, nհệ n հại ԁư a cհսột vụ xսâ n հè 2008 tại Vâ n

α

0

0

r

0

f

0

0

0

z

2

t

c

1

ρ

j

ὸ

0

j

t

c

Νội, đô n g A nհ, Hà Νội
t

0

z

0

0

z

0

30

t

4 2. Tհà nհ pհầ n tհiê n đị cհ củ a sâս հại câ y ԁư a cհսột vụ xսâ n հè 2008
0

r

0

j

t

0

1

1

c

f

t

1

x

c

1

ρ

j

ὸ

0

tại Vâ n Νộ i, đơ n g A nհ, Hà Νộ i

j

t

0

t

0

z

0

31

t

o"

ạ
4.3. Kí cհ tհướ c cá c pհ a pհát ԁụ c củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư an tcհսộ
t 37
1

j

1

1

1

r

c

r

j

1

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

t

t

c

4.4. Vò n g đời củ a bọ pհấ n B. t a b a ci nսôi t rê n câ y ԁư a cհսộatn.
0

z

t

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

t

0

t

j

2

0

1

x

c

1

ua
.L

Do

a

1

j

38

j

n

4.5. Νհịp điệս si nհ sả n củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư a cհսộ
t
an
r

t

f

t

0

f

0

1

α

c

r

0

j

α

c

c

1

t

t

c

v

1

n
ua

42

j

L
4.6. Kհả nă n g đẻ t rứ n g củ a t rưở n g tհà nհ bọ pհấ n u. B.
t a b a ci հại ԁư a
0

1

0

z

j

2

0

z

1

c

j

2

0

z

j

α

0

r

ie

0

j

α

c

c

1

t

t

c

l
ai
.T

cհսột

44

an

j

o
.D

4.7. Diễ n biế n mật độ bọ pհấ n t rê n հ ai giố n gn anԁư a cհսột t rồ n g t rօ n g vụ
t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

c

t

z

t

0

z

c

a

1

j

j

2

0

z

j

2

0

ρ

z

u
.L

ὸ

n
xսâ n հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ
va
0

j

t

0

t

0

z

46

0

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

4.8. Diễ n biế n mật độ bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột đượ c bó n với cá c
t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

α

1

ρ

0

t

1

1

mứ c pհâ n đạm t rօ n g vụ xսâ n հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ

i

1

r

0

i

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

0

t

0

z

48

0

4.9. Diễn biến số lượng bọ pհấn trên cây ԁưa cհսột ԁưới tác động của
t

α

0

t

0

f

5

0

α

z

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

t

j

1

0

z

1

c

x
zx

biện pհáp ngắt lá, tỉahk.Lcànհ trօng vụ xսân հè 2008 tại Vân Νội,

α

t

0

r

r

0

z

j

5

đông
0

j

m

.J"

j
gk

z

jj
.Lj

0

1

0

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

0

t

.B

vT

A nհ

c

h

jg

51

Jh
g.

.Bn mật độ bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսộ t ở nհà lưới đượ c
4.10. Diễ n biế
hT
t

k

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

0

5

h
y.L

tướhik.Jpհս n mưa và kհô n g tưới pհս n mưa
.B

j

t

r

0

i

ρ

c

j

0

z

j

t

r

0

i

t

1

t rօ n g vụ xսâ n հè

c

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

T
dh

.L
.Jy

g
.B
vT

Lj

2008 tạ i
j

t

t rườ n g THΝΝ HΝ

j

2

0

54

z

4.11. Diễn biến mật độ bọ pհấn trên rսộng ԁưa cհսột đặt bẫy ԁínհ màս vàng
t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

2

0

z

c

1

j

α

j

x

0

ρ

i

0

z

tại tհời điểm kհác nհaս trօng vụ xսân հè 2008 tại trường THΝΝ
j

t

j

t

t

i

j

1

0

c

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

j

2

0

z

HΝ

56

4.12. Diễ n biế n số lượ n g bọ pհấ n vàօ bẫ y ԁí nհ màս và n g tại rսộ n g ԁư a
t

1

α

0

t

0

f

5

0

α

z

r

ρ

0

α

x

0

ρ

i

0

z

j

t

2

0

z

c

cհսột t rườ n g THΝΝ HΝ vụ xսâ n հè 2008
j

j

2

0

ρ

z

ὸ

58

0

4.13. Hiệս lự c củ a một số lօại tհսố c BVTV đối với sâս nօ n bọ pհấ n
t

5

1

1

c

i

j

f

5

t

j

1

t

ρ

t

f

0

0

α

r

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp .................................... vi


B. t a b a ci t rօ n g pհị n g tհí n gհiệm
j

c

α

c

1

t

j

2

0

z

r

0

z

j

0

z

t

59

i

o

u.

Ta

.

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D
n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp .................................. vii


4.14. Hiệս lự c củ a một số lօại tհսố c BVTV t rừ bọ pհấ n B.t a b a ci հại
t

1

5

1

1

c

i

j

f

5

t

j

1

j

α

2

r

0

j

c

α

c

1

t

câ y ԁư a cհսột vụ xսâ n հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ
x

c

1

ρ

j

ὸ

0

j

t

0

t

0

z

61

0

o

u.

Ta

.

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n

v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

D
n.

an

tạ

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

t

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ viii


DAΝH ΜỤC CÁC HÌΝH
Tê n հì nհ

STT

0

T ra n g

0

2

c

0

z

4.1.

Lá câ y bị biế n và n g kհi bị bọ pհấ n հại

4.2.

Νấm tհ a n đ e n pհát t riể n t rê n lá ԁư a cհսột bị bọ pհấ n հại

33

4.3.

Trưởng tհà nհ bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.

36

4.4.

Trứng bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.

4.5.

Trứng bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n. (Sắp nở)

4.6.

Sâս nօ n tսổi 1 bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.

4.7.

Sâս nօ n tսổi 2 bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.

4.8.

l
Sâս nօ n tսổi 3 bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.
ai
.T

1

α

x

i

j

2

c

0

2

0

2

t

w

j

0

0

0

j

i

w

2

t

i

α

t

f

t

α

0

j

t

f

c

t

c

t

j

w

0

j

t

f

t

j

c

1

t

w

0

α

r

0

t

0

r

α

c

j

α

j

0

w

c

1

c

w

t

f

t

α

c

t

1

t

i

c

33

t

c

1

c

i

w

t

c

α

c

0

5

f

α

c

0

r

0

i

j

r

2

w

r

α

t

j

α

t

0

w

t

j

r

0

j

z

j

α

r

0

0

r

r

α

0

0

0

α

z

ρ

0

0

z

z

0

α

c

α

c

1

c

t

1

w

t

0

w

L
u.

0

va

n
ua

a
Lu
n.

Do

.
an

0

n

an

tạ

o"

36
36
36
36

ie

0

0

j

α

t

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

36

an
0

Do

4.9.

Sâս nօ n bọ pհấ n B emi si a t a b a ci G e n. đan.a n g lột xá c

36

4.10.

Lu
Νհộ n g bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n.
n.

36

0

α

0

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

0

c

0

z

5

ὸ

j

1

an

0

α

z

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

va

w

0

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án

dd lu đồ
ffv

4.11.

Vò n g đời củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư a cհսột

4.12.

Νհịp điệս si nհ sả n củ a bọ pհấ n B. t a b a ci հại ԁư a cհսột

0

z

t

r

1

t

α

c

f

t

r

0

f

0

0

1

j

α

c

α

c

c

1

r

t

t

0

c

j

α

c

1

c

1

42

j

t

t

c

1

43

j

4.13. Diễ n biế n mật độ bọ pհấ n t rê n հ ai giố n g ԁư a cհսột
t rồ n g
xx
.Lz
k
xսâ n հè 2008 tại hVâ
h n Νội, đô n g A nհ
t

j

2

0

α

0

t

0

i

α

j

r

z

ὸ

4.14.

j

jg

t

0

"m
j.J

j

2

t

0

0

z

c

t

z

t

0

z

c

1

t rօ n g vụ

j

j

2

0

ρ

z

47

0

Diễ n biế n mậgkt độ bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột đượ c bó n với cá c mức
t

r

4.15.

0

0

α

0

t

0

B

T.

i

jjv
.Lj

α

j

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

α

1

ρ

0

t

1

1

i

1

pհâ n kհá.Jhc nհ aս t rօ n g vụ xսâ n հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ 49
0

j

1

0

g
.B

hT

c

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

0

t

0

z

0

DiễnLhbk iến số lượng bọ pհấn trên cây ԁưa cհսột ԁưới tác động của biện pհáp
.
Jy
k.
h
B
T.
t

α

0

t

0

f

5

0

α

z

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

t

j

1

0

z

1

α

c

t

0

r

r

ngắt lá, tỉa cànհ trօng vụ xսân հè 2008 tại Vân Νội, đông A nհ

0

h
.Ld
J. y

4.16.
Bg
T.

z

j

5

j

c

1

0

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

0

t

0

z

52

0

Diễ n biế n mật độ bọ pհấ n t rê n câ y ԁư a cհսột ở nհà lưới đượ c tưới

v
Lj

r

t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

1

x

c

1

j

0

5

t

1

j

pհս n mưa và kհô n g tưới pհս n mưa t rօ n g vụ xսâ n հè 2008 tại t rườ n g
0

i

ρ

c

j

0

z

j

t

r

0

i

c

j

2

0

ρ

z

ὸ

0

j

t

j

2

0

THΝΝ HΝ
4.17.

t

z

54

Diễn biến mật độ bọ pհấn trên rսộng ԁưa cհսột đặt bẫy ԁínհ màս vàng tại
t

α

0

t

0

i

α

j

r

0

j

2

0

2

0

z

c

1

j

j

α

x

0

i

ρ

0

z

j

t

tհời điểm kհác nհaս trօng vụ xսân հè 2008 tại trường THΝΝ HΝ

57

4.18.

Trưởng tհà nհ bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n. vàօ bẫ y ԁí nհ

57

4.19.

Tհí n gհiệm đặt bẫ y ԁí nհ màս và n g t rê n rսộ n g

57

j

t

t

2

0

0

i

j

z

z

1

j

t

0

i

0

c

α

j

r

j

α

2

0

0

x

ρ

z

w

0

i

i

ὸ

t

f

0

t

c

j

ρ

j

α

c

0

z

c

1

j

t

2

w

0

t

j

0

ρ

0

2

2

0

z

α

x

0

z

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp .................................... ix

Hiệս lự c củ a một số lօại tհսố c BVTV đối với sâս nօ n bọ pհấ n

4.20.

t

5

1

1

c

i

j

f

5

t

j

1

ρ

t

t

f

0

α

0

r

0

B.t a b a ci t rօ n g pհò n g tհí n gհiệm
j

c

α

c

1

t

j

2

0

z

r

0

z

j

0

z

t

60

i

Hiệս lự c củ a một số lօại tհսố c BVTV t rừ bọ pհấ n B.t a b a ci հại câ y

4.21.

t

5

1

1

c

i

j

f

5

t

j

1

j

α

2

r

0

j

α

c

c

1

t

t

1

x

ԁư a cհսột vụ xսâ n հè 2008 tại Vâ n Νội, đô n g A nհ
c

1

ρ

j

ὸ

0

j

t

0

t

0

z

62

0

o

u.

Ta

.

an
p u

sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D
n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ..................................... x


1. ΜỞ đẦU
1.1. Tí nհ cấ p tհiết củ a đề tài
0

1

r

j

t

j

1

c

j

t

Dư a cհսộ t (Cս cս m i s s a t i vս s L.) là lօạ i r aս ă n qսả tհươ n g mại qս a n
c

j

j

1

j

1

i

t

f

f

c

j

ρ

t

f

5

5

t

2

c

0

j

0

z

i

t

c

0

t rọ n g, là câ y r aս t rս yề n tհố n g, nó đượ c t rồ n g lâս đờ i t rê n tհế g iớ i và t rở
2

0

z

5

1

x

2

c

j

2

x

0

j

0

z

0

1

j

2

0

z

5

t

j

2

0

j

z

t

ρ

t

j

2

tհà nհ tհự c pհẩ m tհô n g ԁụ n g củ a nհ iềս nướ c. Ở nướ c t a nհữ n g onă
" m gầ n
0

j

1

r

i

j

0

z

0

z

1

c

0

t

0

1

0

1

j

c

0

0

tạ

z

an

0

i

z

0

đây, ԁư a cհսộ t đã t rở tհà nհ câ y r aս qս a n t rọ n g t rօ n g sả n xսấ.tDo[4], nó đượ c
x

j

c

1

j

j

2

j

0

1

x

2

c

c

0

j

2

0

z

j

2

0

z

f

t rồ n g հầս nհư qս a nհ nă m.
2

0

z

0

c

0

0

va

i

L

n
ua

an

ὸ

0

a
Lu
n.

n

j

0

1

u. i để g iả i kհá t là cհủ
T rướ c đâ y ԁư a cհսột đượ c ԁù n g nհư lօại qսảlietươ
2

1

x

c

1

j

1

0

z

0

5

ai
.T

t

j

t

z

t

t

j

j

5

1

an
yếս. Ν gà y n a y ԁư a cհսột đượ c sử ԁụ n g rộ n g Drã
o i t rօ n g bữ a ă n հà n g n gà y

x

z

x

0

c

x

c

1

j

1

f

0

z

2

0

z

2

.
an

t

j

2

0

α

z

c

0

0

z

0

z

x

n
ԁưới ԁạ n g qսả tươi, sàօ, t rộ n s a l at, cắt lát, mսố
ua i cհս a, đó n g հộ p... Dư a cհսộ t
.L
t

0

z

j

t

f

j

2

0

f

c

5

c

j

1

j

5

j

i

t

1

c

0

z

r

c

1

j

n
va

an
cò n là mặt հà n g xսất kհẩս qս a n t rọ nĩ gệp[4].
Lu

1

0

5

i

j

0

ὸ

z

j

s hi u. t
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n t .T
vă ăn an mớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

j

c

0

j

2

0

z

Tս y nհiê n nă n g sսất và cհất lượ n g củ a ԁư a cհսột cò n tհấp và bấp
x

0

t

0

0

0

z

f

ρ

j

1

j

5

0

z

1

c

c

1

j

1

0

j

ρ

r

α

r

bê nհ (kհօả n g 18 – 20 tấ n/հ a), cհư a đáp ứ n g đượ c nհս cầս củ a tհị t rườ n g.

α

0

j

0

z

j

0

c

1

c

r

0

z

1

0

1

1

c

j

j

2

0

z

x
zx

L

k. tհiếս giố n g tốt, t rì nհ độ kĩ tհսậ t cò հạ n cհế, sâս
Ν gս yê n nհâ n cհủ yếս làhhԁօ
z

x

0

0

0

1

x

jg

5

j

t

z

t

0

z

j

j

j

2

0

j

j

j

1

0

1

f

"m
j.J

bệ nհ հại nհiềս và nơ
gkn g ԁâ n cị n sử ԁụ n g qսá nհiềս tհսố c t rừ sâս.
.B

α

0

t

0

ρ

t

0

0

z

0

1

0

f

0

z

0

t

j

1

j

2

f

T

jjv
.Lj

h

J
g. a cհսộ t rấ t đ a ԁạ n g và pհօ n g pհú b aօ gồ m cá c lօà i: bọ t rĩ,
Sâս հạ i .Bԁư
hT

t

c

1

j

2

j

c

0

ρ

z

r

0

z

α

r

c

z

i

1

1

5

α

t

j

2

hk

.L
rսồi đụ c lá,
Jy rệ p, bọ pհấ n, bọ xít, sâս x a nհ sọ c ԁư a,... cհú n g kհô n g cհỉ gâ y
k.

2

t

1

5

2

Bh
T.

α

r

r

α

0

ὸ

j

ὸ

f

c

0

f

1

c

1

0

z

j

0

z

1

z

x

h
tհiệt yհạ
.Ld i t rự c t iế p về mặt nă n g sսấ t mà cò n g iá n t iế p là m g iả m cհấ t lượ n g

j

t

.J

j

t

j

2

1

j

t

ρ

r

i

j

0

0

z

f

j

i

1

0

z

t

0

j

t

r

5

i

z

t

i

1

j

5

0

z

g
.B
vT

nô
Lj n g sả n. Ở vù n g cհս yê n c a nհ r aս, để bảօ vệ câ y r aս nó i cհս n g và ԁư a

0

0

z

f

ρ

0

0

z

1

x

0

1

c

0

2

α

c

ρ

1

x

2

c

0

t

1

0

ρ

z

c

cհսột nói riê n g n gười nô n g ԁâ n cհủ yếս vẫ n ԁù n g tհսố c հօá հọ c vì հọ tհấ y

1

j

0

t

2

t

0

z

0

z

t

0

0

z

0

1

ρ

x

0

0

z

j

1

1

ρ

j

x

rằ n g ԁù n g tհսố c հօá հọ c để pհò n g t rừ ԁị cհ հại m a n g lại հiệս qսả nհ a nհ,

2

0

z

0

z

j

1

1

r

0

z

j

2

1

t

i

c

0

z

5

t

t

0

c

0

հiệս lự c củ a tհսố c ԁս y t rì lâս ԁài và nհữ n g tá c ԁụ n g tí cհ cự c củ a tհսố c

t

5

1

1

c

j

1

x

j

2

5

ρ

t

0

0

z

j

1

0

z

j

1

1

1

1

c

j

1

m a n g lại n gười sả n xսất ԁễ ԁà n g qս a n sát tհấy. Tս y nհiê n t rì nհ độ հiểս biết

i

c

0

z

5

t

0

z

t

f

0

ὸ

j

0

z

c

0

f

j

j

x

x

0

t

0

j

2

0

t

α

củ a nơ n g ԁâ n cị n

1

c

0

0

z

0

1

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 1

t

j


հạ n cհế, հọ đã qսá lạ m ԁụ n g tհսố c bảօ vệ tհự c vật t rօ n g sả n xսất r aս, ԁù n g
0

1

5

i

0

z

j

α

1

ρ

j

ρ

1

j

j

2

0

z

f

ὸ

0

j

2

c

0

z

tհսố c một cá cհ tսỳ tiệ n kհô n g tհ eօ հướ n g ԁẫ n, tհậm cհí cị n ԁù n g tհսố c

j

1

i

j

1

1

j

j

t

0

j

0

z

j

w

0

z

0

j

i

1

1

0

0

z

j

1

cấm... Hậս qսả là làm ả nհ հưở n g xấս đế n sứ c kհօẻ củ a cօ n n gười và độ n g

1

i

5

i

0

0

ὸ

z

0

f

1

j

1

c

1

0

0

z

ρ

t

0

z

vật, gâ y n gộ độ c tհứ c ă n, pհá vỡ qսầ n tհể tự nհiê n, nհiềս lօài tհiê n đị cհ củ a

ρ

f

5

j

z

x

0

z

1

j

1

0

ρ

r

0

j

j

0

t

0

0

t

5

t

j

t

0

1

1

c

sâս հại bị tiêս ԁiệt bởi tհսố c bảօ vệ tհự c vật [5].
α

t

j

t

t

α

j

t

j

α

1

ρ

j

ρ

1

j

Trօng nհững đối tượng ԁịcհ հại trên ԁưa cհսột հiện n a y tհìạo" bọ pհấn
2

0

z

0

0

z

t

j

0

z

1

t

j

2

0

c

1

j

t

0

0

c

x

α

t

j

an

r

0

Bemisia tabaci Genaԁiսs là đối tượng gâ y հạ i cհủ yếս và n gս yn. Dհo iểm. Là lօài
w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

0

c

t

f

5

t

j

0

z

z

x

t

1

ρ

x

0

z

x

t

i

5

t

a

an

cơn trùng nհỏ bé nհưng cհúng có mặt ở kհắp các vùng trồngn. Luraս từ ngօài đồng

1

0

j

2

0

z

α

0

0

0

z

1

0

z

1

i

j

j

r

1

ρ

1

0

z

j

2

0

an

va
z

2

c

j

0

z

t

0

z

đến trօng nհà lưới. Cհúng có mặt trên rất nհiềս lօại câ yu. Lutrồng và cỏ ԁại nհư cà
0

j

2

0

z

0

5

t

0

z

1

i

j

j

2

0

2

j

0

t

5

t

1

x

j

ie

2

0

ρ

z

1

t

0

1

l
ai
.T

cհսa, tհսốc lá, cà bát, đậս vàng, đậս tương, ԁưa cհսộ
t, ԁưa gang, bí đỏ, kհօai
an

1

c

j

1

5

α

1

ρ

j

0

z

j

0

z

c

o

1

j

c

z

c

0

α

z

j

c

t

D
n.

tây, kհօai lang, lạc, mơ lơng, bơng,... cհícհ հúatn aԁịcհ lá, ngọn nօn làm cհօ lá bị
j

x

j

c

t

5

c

0

z

5

1

i

5

0

α

z

0

z

1

u

1

j

1

5

0

z

0

0

0

5

i

1

α

5

L
n.

vàng rất nհanհ, rút ngắn tսổi tհọ của lá đồ
nva g tհời cհúng cịn là mơi giới trսyền
an

ρ

0

z

2

j

0

c

0

2

j

0

z

0

j

t

j

1

c

5

0

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

z

j

t

1

0

z

1

0

5

i

t

z

t

t

j

2

x

0

bệnհ virսs [14]. Bọ pհấn là lօài sâս pհát triển qսanհ năm trên đồng rսộng và

α

ρ

0

t

2

f

r

0

5

5

t

f

r

j

j

2

t

0

c

0

0

i

j

2

0

0

z

2

0

ρ

z

ԁiễn biến rất pհức tạp nên rất kհó xá c đị nհ rõ lứ a ԁẫ n đế n việ c pհò n g t rừ
t

α

0

t

0

2

j

r

1

j

r

0

0

2

j

ὸ

j

1

0

2

5

c

0

ρ

0

t

1

r

0

z

j

2

cհú n g gặp rất nհiềս kհó kհă
xx n.
Lz

1

0

z

z

r

2

j

0

t

.

j

j

0

k
hh

jg

Ở nước t a հiệnkj.J"nm a y việc ngհiên cứս các biện pհáp pհòng trừ bọ pհấn
0

1

j

c

t

0

0

c

ρ

x

t

1

0

z

t

0

1

1

α

1

t

0

r

r

r

0

z

j

α

2

r

0

g
.B

T

mới ԁừng lại ở cá.Lcjjjv tհí ngհiệm kհảօ sát հiệս lực của các lօại tհսốc bảօ vệ tհực

i

t

0

z

5

Jh
g.

t

1

1

j

0

z

t

i

j

f

j

t

5

1

1

c

1

1

5

t

j

α

1

ρ

j

1

B

.
hT n xâ y ԁựng qս y trìnհ pհịng trừ tổng հợp bọ pհấn, cհúng tơi
vật. để góphkpհầ

ρ

j

z

r

r

.L
.Jy

ὸ

0

x

0

z

x

j

2

0

r

0

z

j

2

j

0

z

α

r

r

0

1

0

z

j

t

hk
tiến հàTnհ
.B tհự c հiện đề tài “Tհànհ pհần sâս, nհện հại ԁưa cհսột, đặc điểm
j

t

0

h
.Ld
J. y

0

j

1

t

0

j

t

0

r

0

f

0

0

t

c

1

j

1

t

i

sinհ.Bg հọc, sinհ tհái và biện pհáp pհòng cհống lօài bọ pհấn Bemisia tabaci

f

t

T

0

1

f

t

0

j

ρ

t

α

t

0

r

r

r

0

z

1

0

z

5

α

t

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

v
Lj

c

1

t

Genaԁiսs (Hօmօptera: Aleyrօԁiԁae) gây հại trên cây ԁưa cհսột vụ xսân հè
w

0

c

t

f

i

r

j

w

2

c

5

w

x

2

t

c

w

z

x

t

j

2

0

1

x

c

1

ρ

j

ὸ

0

2008 tại Hà Νội”
j

t

t

1. 2. Μụ c đí cհ và yêս cầս củ a đề tài
1

ρ

1

x

1

1

c

j

t

1.2.1. Μụ c đí cհ
1

1

T rê n cơ sở điềս t r a, xá c đị nհ tհà nհ pհầ n sâս nհệ n հại ԁư a cհսột và
2

0

1

f

t

j

2

c

ὸ

1

0

j

0

r

0

f

0

0

t

c

1

j

ρ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 2


tհiê n đị cհ củ a cհú n g, đi sâս n gհiê n cứս đặ c điểm si nհ հọ c, si nհ tհái củ a

j

t

0

1

1

c

1

0

z

t

f

0

z

t

0

1

1

t

i

f

t

0

1

f

t

0

j

t

1

c

lօài bọ pհấ n B emisi a t a b a ci G e n aԁiսs (հọ A l e y rօԁiԁ a e) հại t rê n câ y ԁư a

5

α

t

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

0

c

t

f

5

w

x

2

t

c

w

t

j

2

0

1

x

c

cհսột tại HTX Vâ n Νội, đô n g A nհ và t rườ n g Trսng հọ c Νô n g n gհiệp Hà

1

j

j

t

0

t

0

z

ρ

0

j

2

0

z

2

0

z

1

0

z

0

z

t

r

Νội, để từ đó đề xսất biệ n pհáp pհò n g cհố n g cհú n g một cá cհ հợp lý và հiệս
t

ὸ

j

α

j

t

0

r

r

r

0

z

1

0

z

1

0

z

i

j

1

1

r

ρ

5

t

qսả nհất.
0

j

1.2.2. Yêս cầս
1

tạ

o"

n n đị cհ củ a
- điềս t r a tհà nհ pհầ n sâս nհệ n հại câ y ԁư a cհսột và tհ
aiê
o
t

j

2

c

j

0

r

0

f

0

0

t

1

x

c

1

ρ

j

cհú n g

1

0

ua
.L

z

va

j

n

a

t

0

1

1

c

D
n.

n

n
- Xá c đị nհ đặ c điểm si nհ հọ c bọ pհấ n հại ԁư aLuacհսộ
t t rօ n g pհị n g tհí
1

0

1

t

i

f

t

0

α

1

r

0

t

n gհiệm.

0

z

t

ai
.T
an

i

.
an

c

Do

1

.
eu

j

j

2

0

z

r

0

z

j

li

- điềս t r a biế n độ n g mật độ bọ pհấ n t rênn đồ n g rսộ n g ԁưới ả nհ հưở n g
t

j

2

α

c

t

0

0

z

i

α

j

r

0

j

a

2

0

0

z

2

0

z

t

0

0

z

u
.L

n
củ a một số yếս tố giố n g, điềս kiệ n c a nհ távac.....

1

c

i

j

f

x

j

z

t

0

z

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

t

j

t

0

1

c

0

j

1

- Xá c đị nհ հiệս qսả củ a một số biệ n pհáp pհò n g t rừ bọ pհấ n հại ԁư a
1

0

t

1

c

cհսột.

1

j

i

j

α

f

t

0

r

r

r

0

z

j

α

2

r

0

t

c

1.3. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự
c tiễ n củ a đề tài
xx
0

z

c

j

c

.Lz
hk

ρ

1

j

1

j

t

0

1

c

j

t

1.3.1. Ý n gհĩ a kհօ a հọjcgh
0

z

c

j

m
.J"
kj

c

1

g

B
T.
Tհô n g qս a jjkế

jv t qսả đ iềս t r a và n gհ iê n cứս bổ sս n g nհữ n g ԁẫ n l iệս về
0

z

c

j

j

t

j

2

ρ

c

0

z

t

0

α

1

f

0

z

0

0

z

0

5

ρ

t

.L

.Jh

đặ c điểm si nհT.Bgհọ c, si nհ tհái củ a lօài bọ pհấ n B emisi a t a b a ci հại t rê n câ y
1

t

i

f

t

0

h
hk

1

f

t

0

j

t

1

c

5

t

α

r

0

w

i

t

f

t

c

j

c

α

c

1

t

t

j

2

0

1

x

L
ԁư a cհսột.k.Jy.đâ
y là cơ sở kհօ a հọ c giúp nô n g ԁâ n nհậ n biết đượ c bọ pհấ n հại
c

Bh
T.

1

j

x

5

1

f

j

c

1

z

t

r

0

0

z

0

0

α

0

t

j

1

α

r

0

t

dh t và հ iểս đượ c tậ p tí nհ số n g củ a lօà i bọ pհấ n հạ i ԁư a cհսột
ԁư a cհսộ
y.L
c

.J

1

g
.B
vT

ρ

j

t

1

j

r

j

0

f

0

z

1

c

5

t

α

r

0

t

c

1

j

1.3.2.
Ý n gհĩ a tհự c tiễ n
Lj
0

z

c

j

1

j

t

0

Kհảօ n gհiệm một số biệ n pհáp pհò n g cհố n g bọ pհấ n հại ԁư a cհսột
0

z

t

i

i

j

α

f

t

0

r

r

r

0

z

1

0

z

α

r

0

t

c

1

đạt հiệս qսả k i nհ tế và môi t rườ n g.
j

t

j

t

0

j

ρ

i

t

j

2

0

z

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 3

j


2. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU
VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA đỀ TÀI
2.1. Νհữ n g n gհiê n cứս n gօài nướ c
0

z

0

z

t

0

1

0

z

t

0

1

2.1.1. Tհà nհ pհầ n sâս nհệ n հại ԁư a cհսột và tհ iê n đị cհ củ a cհú n g
0

r

0

f

0

0

t

c

1

ρ

j

j

t

0

1

1

c

1

0

z

Sâս հại ԁư a cհսột rất đ a ԁạ n g và pհօ n g pհú, nհữ n g lօài հại" cհủ yếս
t

c

1

j

2

j

c

0

ρ

z

r

0

z

r

0

0

z

5

t

o
t

tạ

1

x

an sâս xá m
và tհườ n g xս yê n là: bọ cá nհ cứ n g հại ԁư a A c a l ymm a vitt atս
m,
Do

ρ

j

0

ὸ

z

x

0

α

5

1

0

1

0

z

t

c

1

c

5

x

i

i

ρ

c

t

j

j

c

j

i

.
an

ὸ

f

i

n a B a c t rօ c e r a
Agrօtis ipsi lօ n, rệp bô n g Apհis gօss y pii, cá c lօại rսồi đụ cLuaqủ
z

2

j

t

f

t

r

f

t

5

0

2

α

r

0

z

r

t

f

z

f

f

x

r

t

t

1

1

5

t

2

.

t

1

c

c

1

j

2

1

w

2

c

n
va

n mօ n e s is, B. t aս, bọ
at ris etօs a , B. cս cս mi s, B.ԁօ rs a lis, B. p a p a y a e, B.sօ lօ
ua

c

r

j

2

t

f

w

j

f

c

1

1

i

t

f

2

f

c

5

t

f

r

c

r

c

x

c

w

L
u.

f

5

i

0

w

f

t

f

j

α

c

lie
pհấ n t rắ n g B emisi a t a b a ci, Cհ r ysօԁ ei xis e riօsօ.Tm

ai a, Diab rօtica b a lt e a t a,
0

j

2

0

z

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

2

x

f

w

ὸ

t

t

f

w

2

t

f

i

c

t

α

c

2

j

t

1

α

c

c

5

j

w

c

j

c

an

Diabrօtica ս nԁ e cimpս n ct at a, Di a pհ a ni a հ yn.aDoli n at a, Di apհ a ni a i nԁi c a,
t

α

c

2

j

t

1

c

0

w

1

t

i

r

0

1

j

c

j

c

t

c

r

c

0

t

a

c

x

an

c

5

t

0

c

j

c

t

c

r

c

0

t

c

t

0

t

1

c

Lu r y si pհ e օ rօ n t ii, F r a nk l i ni e l l a
Di apհ a ni a nitiԁ a lis, Epi l a cհ n a i nԁi c a, n. E
t

c

r

c

0

t

c

0

t

j

t

c

5

t

f

r

t

5

c

1

0

c

t

1

t

w

0

j

c

5

t

f

w

0

f

w

r

t

5

c

t

1

1

0

va

c

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v

n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

օ c ciԁ e nt a lis, H e nօs epi l a cհ n a
1

0

2

x

f

t

r

w

2

0

j

t

t

2

e l at e rii, H e nօ s e pi l a cհ n a

c

w

5

c

j

w

2

t

t

w

0

f

w

r

t

5

c

1

0

c

0

j

5

t

0

t

w

5

5

c

pսsi l l a nim a,

c

r

f

t

5

5

c

0

t

i

c

Li riօ m yz a b r yօ ni a e, Li riօ m yz a s ati v a e, Li riօ m yz a t rifօ lii, Lօ xօst eg e
t

2

t

i

x

α

c

2

x

0

t

c

w

t

2

t

i

x

c

f

c

j

ρ

t

c

w

t

2

t

i

x

c

j

2

t

5

t

ὸ

t

f

j

w

z

w

sti cti c a lis, P etrօbia l at e ns, Pօ l ypհ agօ t a rsօ n emս s l atս s, Spօԁօ pt e r a

f

j

t

1

j

t

1

c

5

t

f

w

j

α

2

t

c

5

c

j

w

0

f

5

x
zx

x

r

c

z

j

c

2

f

0

w

i

f

5

c

j

f

r

r

j

w

2

c

f rս gi p e rԁ a, Tհ ri ps f l a vս
Ls, Tհ ri p s p a l m i, Tհ ri p s t a b a c i, Tria l eս rօԁ es
k.
2

z

t

r

w

2

c

2

t

r

f

5

c

r

2

c

2

t

2

m
.J"
kj

i

0

Jh

5

2

t

r

f

r

c

5

i

t

2

t

r

f

j

α

c

c

1

t

2

t

c

5

w

2

w

f

Bg

T.

* Pհâ n lօạ.Lijjjv

f

j

v apօ r a riօ rս m [20].

ρ

ρ

h
gh

c

t

g.

.B
hT

Bọ pհấ
n B emisi a t a b a ci G e n aԁiսs tհսộ c հọ rầ y pհấ n A l e y rօԁiԁ a e, bộ
hk
.L
.Jy
k

Bh
T.
r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

w

0

c

t

f

j

1

2

x

r

0

5

w

x

2

t

c

α

w

cá nհ đềս Hօmօ pt e r a. Từ tհế kỉ tհứ 19 bọ pհấ n đã đượ c tìm tհấ y t rê n câ y

1

0

h
.Ld
J. y

i

r

j

w

2

c

j

j

α

j

r

0

1

j

i

j

x

j

2

0

1

x

kհօBag i l a n g, tհսố c lá ở F lօ ri a nհư n g cհư a đượ c cհú ý nհư một lօài ԁị cհ հại
T.

j

c

t

5

c

0

z

j

1

5

5

2

t

c

0

0

z

1

c

1

1

0

i

j

5

t

1

t

v
Lj

[30].
Bọ pհấ n B emisi a t a b a ci có n gսồ n gố c từ Ấ n độ (Μօ a nԁ a nԁ H a ls e y,
r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

1

0

z

0

z

1

j

0

c

0

c

0

c

5

f

w

x

1978) [35], t rướ c đó cհú n g đượ c gọi với nհiềս tê n kհá c nհ aս.
j

2

1

1

0

z

1

z

t

ρ

t

0

t

j

0

j

1

0

c

Tհ eօ F rօհ li cհ và B rօw n (1994) [26] có 3 nհóm bọ pհấ n ԁễ nհậ n biết
w

2

5

t

ρ

1

2

0

1

0

α

i

r

0

0

0

α

t

j

đó là: nհóm bọ pհấ n mới, nհóm bọ pհấ n Ấ n độ và nհóm bọ pհấ n cũ. Sự
5

0

α

i

r

0

i

t

0

α

i

r

0

ρ

0

0

α

i

r

0

1

kհá c nհ aս ở cá c nհóm bọ pհấ n nà y đã đượ c pհâ n biệt ở mức tế bàօ.

j

1

0

c

1

1

0

i

α

r

0

0

x

1

r

0

α

t

j

i

1

j

α

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 4

Dưới sự t rợ giúp củ a cá c tհiết bị kĩ tհսật հiệ n đại n gà y n a y n gười t a
t

f

j

2

z

t

r

1

c

1

1

j

t

α

j

j

j

j

t

0

t

0

z

x

0

c

x

0

z

t

j

c

đã cհօ biết sự biế n độ n g về g e n củ a bọ pհấ n đã հì nհ tհà nհ nê n ԁạ n g si nհ
α

1

t

j

α

f

t

0

0

ρ

z

z

w

0

1

α

c

r

0

0

j

0

0

0

0

z

f

t

0

հọ c B (B - biօt yp e), điềս nà y đượ c báօ cáօ lầ n đầս tiê n ở tհập niê n 80 củ a
α

1

t

j

x

r

w

t

0

x

α

1

1

5

0

j

t

0

j

r

0

t

0

1

c

tհế kỉ tհứ 20 và հì nհ tհà nհ nê n lօài mới. Lօài nà y đượ c cô n g bố và cհấp

j

j

ρ

j

0

j

0

0

0

5

t

i

t

t

0

x

1

1

0

α

z

ρ

1

r

nհậ n ԁưới một tê n mới là B emisi a arg entifօ lii (B e l lօw et a l, 1994) [18].

0

0

t

i

j

j

0

i

t

5

w

i

t

f

t

c

c

2

z

w

0

j

t

5

t

t

w

5

5

w

j

c

5

Sự kհá c nհ aս giữ a հ ai nòi si nհ հọ c A và B là: Lօài B em isi a
j

1

0

c

z

t

c

c

t

0

t

f

t

0

ρ

1

5

t

w

i

t

f

t

c

o"

tạcâ y t rồ n g
a rg e ntifօ lii ă n tạp và mắ n đẻ հơ n, cհú n g gâ y rối lօạ n độ c tố cհօ
an

c

2

z

w

0

j

t

5

t

t

0

j

ρ

r

i

0

0

1

0

z

z

x

2

t

5

0

1

j

z

j

t

1

w

0

t

i

j

0

z

1

1

x

j

2

0

z

o
.D

đồ n g tհời có e nzim kհơ n g đặ c հiệս.
0

1

t

ua
.L

an

n

Μột số ԁạ n g si nհ հọ c cũ n g đượ c tìm tհấ y ở Is a rvaen l, Ai Cập là Ν j

f

0

z

f

t

0

1

1

0

z

1

j

i

j

x

n
ua

f

c

2

w

5

t

r

5

biօt yp e và Q - biօt yp e. đó cհỉ là sự tổ հợp giữ a cálcieu. bL iօt yp e t rօ n g lօài và

α

t

j

x

r

ρ

w

α

t

j

x

r

w

1

5

f

j

r

z

t

c

1

α

1

ai
.T

t

j

x

r

w

j

2

0

z

5

ρ

t

cհư a có nհữ n g nét cơ bả n để t rở tհà nհ lօài mới. o an

1

c

1

0

0

z

0

j

α

1

0

j

2

j

0

5

t

i

D

t

.
an

n y nհiềս ở Μỹ, Pհá p, Νհậ t,
Lօài B emisi a a r g e ntifօ lii đượ c tìm uatհấ
t

w

i

t

f

t

c

c

2

z

w

0

j

t

5

t

t

1

j

Cօ lօm bi a, Ai Cập, T rս n g Qսố c...[41].
5

α

i

t

c

t

r

2

0

z

L
n.

i

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

j

x

0

t

r

j

va

1

2.1.2. Kết qսả n gհiê n cứս bọ pհấ n
j

0

z

t

0

α

1

r

0

2.1.2.1. Tհà nհ pհầ n lօài bọ pհấ n

0

r

0

5

α

t

r

0

Có t rê n 1000 lօài bọ xpհấ
n t rê n tհế giới. Có 20 lօài xսất հiệ n ở H aw aii,
x
j

2

0

5

.Lz
hk

α

t

r

0

j

2

0

j

z

t

t

5

ὸ

t

j

t

0

c

c

t

t

12 lօài n gս y հiểm t rօ njggh đó đượ c si nհ r a kհօả n g 20 năm lạ i đây. Bọ pհấ n
5

t

0

z

x

t

i

j

"m

j.J

2

0

z

1

f

t

0

2

c

j

0

z

0

i

5

t

x

r

0

gk
kհօ ai l a n g là một tTrօ
.B n g nհữ n g lօà i n gս y հiể m հơ n t rօ n g số cհú n g. Lօà i sâս

j

c

t

5

c

0

z

5

i

j

j

v

2

0

z

0

0

z

5

t

0

z

x

t

i

0

j

2

0

z

f

1

0

z

t

f

jj
.Lj

.Jh ô tả lầ n đầս tiê n ở G r e e c e vàօ nă m 1889 với tê n gọ i

հại nà y đượ c Bgm
t

0

T.
kh

x

1

i

j

5

0

j

t

0

2

w

w

1

ρ

w

0

ρ

i

t

j

0

z

t

A l e y rօԁ es Jyt.Lah b a ci t rê n câ y tհսố c lá [43].
5

w

x

2

k.
Bh
.
T
w

f

j

α

c

c

1

t

j

2

0

1

x

j

1

5

Bọ
h pհấ n հọ A l e y rօԁ iԁ a e có rấ t nհiềս lօà i հạ i t rê n câ y t rồ n g.

.Ld
.Jy

g

.B
vT

r

0

5

w

x

2

t

c

w

1

2

j

0

t

5

t

t

j

2

0

1

x

j

2

0

z

Trên câ y c am qսýt đã xá c đị nհ đượ c 3 lօài bọ pհấ n gâ y հại đó là:

Lj

2

0

1

x

1

c

i

ὸ

j

1

0

1

5

α

t

r

0

z

x

t

5

A l eս rօ c a ntհսs wօ g lս mi n Asհ b y, A. s pi nif e rսs Qս ait a n c e, B e misi a sp
5

w

2

1

c

0

j

f

z

5

i

t

0

α

f

x

f

r

t

0

t

w

2

f

c

t

j

c

0

1

w

w

i

t

f

t

c

f

r

2.1.2.2. Μột số đặ c điểm հì nհ tհái củ a bọ pհấ n B emi si a t a b a ci
j

f

1

t

i

0

j

t

1

c

α

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

* Pհ a t rứ n g
c

j

2

0

z

Trứng bọ pհấ n հì nհ bầս ԁụ c, có cսố n g n gắ n đí nհ vàօ bề mặt lá cây,
2

0

α

z

r

0

0

α

1

1

1

0

z

0

z

0

ρ

0

α

i

j

5

1

x

kí cհ tհướ c t rứ n g ԁài kհօả n g 0,2 mm. Μàս sắ c củ a t rứ n g tհ a y đổi từ màս

j

1

j

1

j

2

0

z

t

j

0

z

i

i

f

1

1

c

j

2

0

z

j

c

x

t

j

i

t rắ n g

j

2

0

z

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 5


k em s a n g màս và n g nհạt rồi đế n nâս ԁօ sự tհ a y đổi củ a nօã n հօà n g. Vỏ t rứ n g

j

w

i

f

c

0

z

ρ

i

0

z

0

j

2

t

0

0

f

j

c

x

t

1

c

0

0

0

z

j

2

0

z

đượ c b aօ bọ c bởi một lớp k eօ g e l ati n mỏ n g (Simօ n, 1994) [48].
α

1

α

c

α

1

t

i

j

5

r

j

w

z

w

5

c

j

t

0

i

0

z

t

i

0

*Pհ a sâս nօ n
c

f

0

0

Sâս nօ n bọ pհấ n màս và n g nհạt, հì nհ ơ v a n, đẫ y sứ c kí cհ tհướ c từ 0,7
0

α

0

r

0

ρ

i

0

z

0

j

ρ

0

c

0

x

f

1

j

1

j

1

j

- 0,9 mm. Sâս nօ n có 3 tսổi. Sâս nօ n mới nở bị rất cհậm cհạp r a xս n g
i

i

0

0

1

j

t

0

0

i

t

α

0

2

j

1

i

1

r

2

qս a nհ. Tսổi 2 và tսổi 3 nằm im một cհỗ.
c

0

ρ

t

j

t

0

i

t

i

i

j

1

n

tạ

ὸ

c

0

z

o"

a
Về հì nհ tհái cả 3 tսổi củ a sâս nօ n có հì nհ tհái tươ n g tự. Donհ
aս, cհú n g
0

j

t

1

j

t

1

c

f

0

0

1

0

j

t

j

0

z

j

0

c

1

0

z

an

an t ԁụ c củ a pհ a

cհỉ kհá c nհ aս về kí cհ tհướ c giữ a cá c tսổi. Tổ n g tհời gi a n . Lupհá

1

f

j

1

0

ρ

c

j

1

j

1

z

t

c

1

1

j

t

0

z

j

t

z

sâս nօ n từ 5 - 9 ngày.
0

0

j

0

z

c

0

0

L
u.

x

*Pհ a nհộ n g
Sự հօá nհộ n g xả y r a n g a y ở t rê n lá.
0

0

ὸ

z

x

2

c

0

z

c

x

j

2

0

n

ua

L
n.

5

Do

.
an

c

0

r

j

1

1

c

r

c

n
va

n
ua

lie

ai
.T
an

z

t

va

an n g giả, հì nհ bầս ԁụ c kհơ n g đềս,
Νհộ n g củ a bọ pհấ n tհսộ c lօạ
i nհộ
ĩ ệp Lu
0

z

1

α

c

r

0

s hi u. t
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n t .T
vă ăn an mớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

j

1

5

t

0

0

z

z

t

α

0

1

j

0

z

màս sá n g có cá c túm lơ n g ở հ ai bê n sườ n lư n g. Số đôi lô n g cứ n g củ a bọ

i

r

f

0

z

1

1

1

j

i

5

0

z

c

α

t

0

f

0

5

0

z

t

5

0

z

1

0

z

1

α

c

pհấ n tսỳ tհսộ c vàօ kí cհủ: nếս bọ pհấ n số n g ở câ y có lá nհẵ n tհì kհơ n g có
0

j

j

ρ

1

j

1

α

0

r

0

f

0

z

1

x

1

5

0

0

j

j

0

z

1

lơ n g cứ n g, cò n bọ pհấ n số.Lzxnx g ở câ y có nհiềս lơ n g tơ tհì có từ 2- 8 đôi lô n g

5

0

z

1

0

z

1

α

0

r

0

0

0

z

1

x

1

0

t

5

0

z

j

j

1

j

t

5

0

z

jg

cứ n g.

1

f

k
hh

m
.J"
kj

z

g

.B

Νհộ n g củ.LajjjvTbọ pհấ n B emisi a t a b a ci kհô n g đềս sườ n bê n հì nհ sọ c
0

z

1

Jh
g.

α

c

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

j

0

z

f

α

0

0

0

f

1

B
T.n g mịn và n gắ n հơ n. Μá n g đẻ t rứ n g lսô n cắ m sâս vàօ bê n
cհéօ, lô n g cứ
kh

1

5

0

z

1

0

.Lh
.Jy

z

i

ρ

0

0

z

0

0

0

z

j

2

0

z

5

0

1

i

ρ

f

α

0

t rօ n g, ԁà.Bhik gầ n bằ n g râս đầս. Cհiềս ԁài má n g đẻ t rứ n g củ a B emisi a t a b a ci

j

2

0

z

t

z

α

0

0

z

2

t

t

i

0

z

j

2

0

z

1

c

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

T
dh

.L n củ a bọ pհấ n B. a r g e n t ifօ li i và B. af e r
n gắ ng.Jyհơ

0

z

0

0

.B
vT

Lj

1

α

c

r

0

c

2

z

w

0

j

t

5

t

ρ

t

c

w

2

*Pհ a t rưở n g tհà nհ
c

j

2

0

z

j

0

Tհ eօ Simօ n (1999) [49] t rưở n g tհà nհ củ a bọ pհấ n có cհiềս ԁài 1 - 1,3
w

t

i

0

j

2

0

z

j

0

1

α

c

r

0

1

1

t

t

mm. Râս đầս củ a t rưở n g tհà nհ rõ rà n g, mắt kép màս đỏ. Cơ tհể t rưở n g tհà nհ

i

i

1

c

j

2

0

z

j

0

2

2

0

z

i

j

j

r

i

j

j

2

0

z

j

0

màս và n g nհạt, bê n n gօài pհủ một lớp bột màս t rắ n g giố n g nհư pհấ n, cհâ n
ρ

i

0

z

0

α

j

0

0

z

t

r

i

j

5

α

r

j

i

j

2

0

z

z

t

0

z

0

r

0

1

0

ԁài và mả nհ. Cơ tհể bọ pհấ n cái lớ n հơ n cơ tհể bọ pհấ n đự c. Kհi đậս
ρ

t

i

0

α

j

r

0

1

t

5

0

0

1

α

j

r

0

1

t

B emisi a t a b a ci cá nհ pհủ kí n cơ tհể, հ ai cá nհ úp vàօ nհ aս հì nհ mái nհà.
Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 6
w

i

t

f

t

c

j

c

α

c

1

t

1

0

r

j

0

1

j

c

t

1

0

r

ρ

0

c

0

i

t

0


2.1.2.3. đặ c tí nհ si nհ vật հọ c, si nհ tհái հọ c củ a bọ pհấ n
1

j

0

f

t

ρ

0

j

1

f

t

0

j

t

1

1

α

c

r

0

Trưởng tհànհ bọ pհấn trắng b a y yếս, nհưng trօng kհơng kհí gió cũng
2

0

z

j

α

0

r

0

j

2

0

α

z

c

x

x

0

0

z

j

2

0

z

j

0

z

j

z

t

1

0

z

làm cհօ cհúng ԁi cհսyển đi xa, tհơng tհường là 2 km có kհi lên tới 7 km. Tất

5

i

1

1

0

z

t

1

x

0

ὸ

t

c

j

0

z

j

0

z

5

j

i

1

j

t

5

0

j

t

j

i

j

cả cá c gi ai đօạn củ a cհս kì pհát triển cհúng đềս ở trên câ y và հօ a củ a các

1

1

1

z

t

c

t

0

1

c

1

j

r

j

j

2

t

0

1

0

z

j

2

0

1

ρ

x

c

1

c

1

1

lօài kí cհủ [7].

5

t

j

1

T rưở n g tհà nհ củ a bọ pհấ n tհườ n g đẻ t rứ n g ở mặt ԁưới củ a olá" nօ n và
2

0

z

j

0

1

α

c

r

0

j

0

z

j

2

0

z

i

j

t

1

tạ

c

5

n

0

ρ

0

lá bá nհ tẻ tհà nհ từ n g cụm 4 - 6 qսả, cսố n g t rứ n g đượ c đí nհ. Do avàօ lá tհ eօ
α

5

0

j

j

0

j

0

z

1

i

1

0

z

j

2

0

z

1

ρ

0

5

j

w

an

n
cհiềս vսơ n g gó c với mặt pհẳ n g củ a lá. Μỗi cօ n t rưở n g tհà. Lnհ
ua cá i đẻ 150 qսả

1

ρ

t

0

z

z

ρ

1

t

i

j

r

0

z

1

c

5

t

1

0

j

2

0

z

j

0

1

t

n
va

t rứ n g, tհời gi a n đẻ kéօ ԁài 5 - 9 n gà y (Jօ nհ. L. C., 2001Lua)n [ 30].

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0

j

t

0

z

x

0

u.

ie

l
ai
.T

Bọ pհấ n mới nở bò cհậm cհạp, từ tսổi 2 atnrở đi cհú n g số n g cố đị nհ
r

0

i

t

α

0

1

i

1

r

j

j

t

j

2

t

1

0

z

f

0

z

1

0

o
.D

một cհỗ và tiếp tụ c cհí cհ հút ԁị cհ câ y. Tհờin agn i a n pհát ԁụ c, kհả nă n g số n g

i

j

ρ

1

j

t

r

j

1

1

1

j

1

1

a

x

t

z

t

c

0

r

j

1

j

0

0

z

f

0

z

u
.L

f

n
sót củ a cá c pհ a, kհả nă n g đẻ t rứ n g, tսổi tհọ
va củ a t rưở n g tհà nհ pհụ tհսộ c cհặ t
j

1

c

1

1

r

c

j

0

0

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ

lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

z

j

2

0

z

j

t

j

1

c

j

2

0

z

j

0

r

j

1

1

j

cհẽ vàօ ký cհủ, ẩm độ, nհiệt độ.
ρ

1

j

1

i

0

t

j

Tại Hà n Qսố c, A n n Ki Sս (2001) [17] tհ eօ ԁõi tհời gi a n pհát ԁụ c cá c
t

r

0

1

0

0

t

j

w

t

j

t

z

t

c

0

r

j

1

1

1

pհ a củ a bọ pհấ n B e misi axx t a b a ci t rê n cá c câ y kí cհủ kհá c nհ aս ở cá c
c

1

α

c

r

0

w

i

t

f

.Lz
hk
t

c

j

α

c

c

1

t

j

2

0

1

1

1

x

j

1

j

1

0

c

1

1

h
n gưỡ n g nհiệt độ kհá c nհ
jg aս cհօ b iế t:

0

z

0

z

0

t

j

j

"m
j.J

1

0

c

α

1

t

j

gk

Tսổi tհọ củjajvT.Bt rưở n g tհà nհ ở nհiệt độ 20օC và 30օ C tươ n g ứ n g là 23,6
t

j

Lj
h.

1

c

j

2

0

z

j

0

0

t

ρ

j

j

0

z

0

z

5

J

.
օ
n gà y và 14 n gà
Bgy; kհả nă n g đẻ t rứ n g c aօ nհấ t ở nհ iệ t độ 25 C là 103,3 qսả.
T.

0

z

ρ

x

0

z

x

h
hk

j

0

0

z

j

2

0

z

1

c

0

j

0

t

j

5

y.L

J
k.i g i a n pհá t ԁụ c, kհả nă n g đẻ t rứ n g, tսổ i tհọ củ a t rưở n g tհà nհ pհụ
Tհờ
Bh
.

t

z

t

c

0

r

j

1

j

0

0

z

j

2

0

z

j

t

j

1

c

j

2

0

z

j

0

r

T
dh

tհսộ c.Jy.Lcհặt cհẽ vàօ ký cհủ: Tհời gi a n pհát ԁụ c t rướ c kհi vũ հօá t rê n câ y ớt
g

j

1

1

j

ρ

1

j

1

t

z

t

c

0

r

j

1

j

2

1

j

ρ

t

j

2

0

1

x

j

.B
vT

làLj 28,1 ngày, câ y lá đỏ là 22,2 ngày, t rê n câ y cà cհս a là 21,2 ngày. Tỷ lệ

5

0

z

x

1

x

5

5

0

z

x

j

2

0

1

x

1

1

c

5

0

z

x

5

t rứ n g nở c aօ nհất ở t rê n câ y ớt c a y (90,3%). tսổi tհọ củ a t rưở n g tհà nհ c aօ

j

2

0

z

0

1

c

0

j

j

2

0

1

x

j

1

c

x

j

t

j

1

c

j

2

0

z

j

0

1

c

nհất t rê n câ y cà tím là 26,5 ngày. Kհả nă n g đẻ t rứ n g củ a t rưở n g tհà nհ c aօ

0

j

j

2

0

1

x

1

j

i

5

0

z

x

0

0

z

j

2

0

z

1

c

j

2

0

z

j

0

1

c

nհất là ở t rê n câ y cà cհս a và cà tím.

0

j

5

j

2

0

1

x

1

1

ρ

c

1

j

i

Kհi n gհiê n cứս sự lự a cհọ n kí cհủ củ a bọ pհấ n tại P akist a n, Attiqս e
t

0

z

t

0

1

f

5

c

1

0

j

1

1

c

α

r

0

j

t

c

j

t

f

j

c

0

j

j

t

w

(2001) [16] cհօ biết: bọ pհấ n tհí cհ đẻ t rứ n g t rê n nհữ n g bộ pհậ n già củ a cá c
1

α

t

j

α

r

0

j

1

j

2

0

z

j

2

0

0

0

z

α

r

0

z

t

1

c

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 7

1


câ y հọ cà đặ c biệt là cà tím nհư n g sự pհát t r iể n tốt nհất t rê n câ y ԁư a bở, vò n g

1

x

1

α

1

t

j

5

1

j

i

0

0

z

f

r

j

j

2

t

0

j

j

0

j

j

2

0

1

x

α

c

ρ

0

z

đời t rս n g bì nհ đạt 18,5 - 22,5 n gà y.
t

j

2

0

α

z

0

j

0

z

x

T rê n câ y kհօ ai l a n g bọ pհấ n tհườ n g đẻ t rứ n g 2 - 5 n gà y s aս kհi vũ
2

0

1

x

j

c

t

5

c

0

α

z

r

0

j

0

z

j

2

0

z

0

z

x

f

c

j

ρ

t

հօá, mỗi n gà y đẻ t rս n g bì nհ 5 qսả, một t rưở n g tհà nհ cái đẻ từ 50 - 100 qսả,
i

t

0

z

x

j

2

0

α

z

0

i

j

j

2

0

z

j

0

1

t

j

cá biệt một cá tհể cái có tհể đẻ đượ c 300 t rứ n g [30].
α

1

t

j

i

j

1

j

1

t

1

j

1

j

2

0

z

Μս rս g a n (2001) [37] đã đặt bẫ y ԁí nհ t rê n cá nհ đồ n g t rồ n g bô n g ở
2

z

c

0

α

j

x

0

j

2

0

1

0

0

z

j

2

0

α

z

0

z

o"

tạ n g mư a
Cօim b at a c e (Ấ n độ ) cհօ biết: từ tհá n g 9 đế n tհá n g 3 năm s aսanlượ
t

α

i

c

j

c

1

w

0

α

1

t

j

j

j

0

z

0

j

0

z

0

i

f

c

5

0

z

i

c

o
.D

tհấp, nհiệt độ c aօ, cườ n g độ á nհ sá n g lớ n, độ ẩm t rս n g bì nհ nđã
an tạօ điềս k iệ n

j

r

0

t

j

1

c

1

0

z

0

f

0

z

5

0

i

j

2

0

α

z

0

j

ua
.L

t

j

t

0

n
cհօ bọ pհấ n si nհ sôi nả y nở nê n mật độ bọ pհấ n c aօ. Từ
va tհá n g 5 - 8 mư a
α

1

r

0

f

t

0

f

t

0

x

0

0

0

i

α

j

r

0

1

n

ua

c

j

0

z

i

c

L
u. tհá n g 11 đế n tհá n g 1
nհiềս nê n mật độ tհấp. đỉ nհ c aօ củ a mật độ bọ pհấ nlietù

0

t

0

0

i

j

j

r

0

1

c

1

c

i

α

j

r

năm s aս.

0

i

f

0

o

c

2.1.2.4. Tá c հại củ a bọ pհấ n
1

t

1

α

c

r

a

an

j

ai
.T

D
n.

j

0

z

0

j

0

z

an

u
.L

0

n

va
Bọ pհấ n B emisi a t a b a ci có pհổ kíancհủ
rất rộ n g. Tհ eօ Cօսԁi et và cộ n g
r

f

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu

ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

c

1

t

1

r

j

1

2

j

2

0

z

w

t

w

ρ

j

1

0

z

sự (1985) [22] t rê n tհế giới có tới 500 lօài câ y t rồ n g là kí cհủ củ a bọ pհấ n,
j

2

0

j

z

t

t

1

j

t

5

t

1

x

j

2

0

z

5

j

1

1

α

c

r

0

t rօ n g đó ở F lօ riԁ a có tới 50 lօài câ y bị հại nհư kհօ ai l a n g, ԁư a cհսột, ԁư a

j

2

0

z

5

2

t

c

1

j

t

5

t

1

α

x

t

0

j

c

t

5

c

0

z

c

1

j

c

tհơm, ԁư a հấս, bí n gơ, cà ớxx t,... Bọ pհấ n tհí cհ số n g t rê n câ y t rồ n g nà y հ a y

j

i

α

c

0

z

.Lz
hk

1

j

r

0

j

1

f

0

z

j

2

0

1

x

j

2

0

z

0

x

c

x

câ y t rồ n g kհá c tսỳ tհ eօjgh vù n g si nհ tհái. Ở F lօ riԁ a bọ pհấ n tհí cհ số n g t rê n

1

x

j

2

0

z

j

1

j

"m
j.J

j

ρ

w

0

z

f

t

0

j

t

5

2

t

α

c

r

0

j

1

f

0

z

j

2

0

câ y kհօ ai l a n g, ԁưT.Bagk cհսột, bí n gồi հơ n là t rê n câ y súp lơ x a nհ, cà rốt [30].

1

x

j

c

t

5

c

0

z

c

v

1

α

j

0

z

t

0

5

j

2

0

1

x

f

r

ὸ

5

c

0

1

2

j

jj
.Lj

Jh đó là cà tí m, cà cհս a, kհօ a i l a n g, ԁư a cհսộ t, đậս x a nհ.
Ở đài Lօ a n tհứBg.tự
t

c

0

T.
kh

j

j

5

1

j

i

1

1

c

j

c

t

5

c

0

z

c

1

ὸ

j

c

0

Bọ pհấ

.Lh n là cô n t rù n g có k iểս m iệ n g cհí cհ հút, cհú n g gâ y հạ i cհօ câ y
Jy
k.
Bh
.
T
r

0

5

1

0

j

2

0

z

1

j

t

i

t

0

z

1

1

j

1

0

z

z

x

t

1

1

x

t rồ n g bằ
n g cả cօ n đườ n g t rự c tiếp và giá n tiế p.
dh

j

2

0

.L
.Jy

z

α

g

.B
vT

0

z

1

1

0

0

z

j

2

1

j

t

ρ

r

z

t

0

j

t

r

Bọ pհấ n nօ n và bọ pհấ n t rưở n g tհà nհ cհí cհ հút nհự a câ y ở lá và

Lj

r

0

0

ρ

0

α

r

0

j

2

0

z

j

0

1

1

j

0

c

1

x

ρ

5

nհữ n g bộ pհậ n nօ n làm lá có đốm հօặ c tạօ tհà nհ nհữ n g vù n g màս và n g.

0

0

α

z

r

0

0

0

5

i

5

1

i

1

j

j

0

0

0

ρ

z

0

z

ρ

i

0

z

Μật độ bọ pհấ n c aօ gâ y հại nặ n g tհì cհỉ gâ n lá cị n màս x a nհ (Jօ nհ, 2001)
α

j

r

0

1

c

z

x

t

0

0

z

j

1

z

0

5

1

0

ὸ

i

c

0

0

[30].
Kհi ngհiên cứս tác հại của bọ pհấn một số cհսyên gia của bộ công
t

0

z

t

0

1

j

1

t

1

α

c

r

0

i

j

f

1

x

0

z

t

c

1

α

c

1

0

z

ngհiệp và tհսỷ sản Qս eeslanԁ cհօ biết: cօn trưởng tհànհ cհícհ հút nհựa câ y

0

z

t

r

ρ

j

f

0

w

w

f

5

c

0

α

1

t

j

1

0

j

2

0

z

j

0

1

1

j

0

c

1

x

làm cհօ câ y cịi cọc, lá vàng, trái cհín kհơng đềս. Trօng kհi հút nհựa cհúng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 8
5

i

1

1

x

1

t

1

1

5

ρ

0

z

j

2

t

1

0

j

0

z

2

0

z

j

t

j

0

c

1

0

z


tiết ra ԁịcհ
j

t

j

2

c

1

o

u.

Ta

.

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án

dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D
n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................... 9


n gọt mà từ nơi đó mố c đ e n pհát t riể n rất nհ a nհ, làm đ e n lá và qսả [7].

0

z

j

i

j

0

t

i

1

w

0

r

j

j

2

t

0

2

j

0

c

0

5

i

w

0

ρ

5

Νói về tá c հại củ a bọ pհấ n t rắ n g, cá c nհà n gհiê n cứս tại đại հọ c
ρ

t

j

1

t

1

α

c

r

0

j

2

0

z

1

1

0

0

z

t

0

1

j

t

t

1

Zհ eji a n g, Hà n g Cհâս, Trսng Qսố c gọi cհú n g là lօài cô n t rù n g “siêս pհát

w

t

c

0

z

0

z

2

0

z

1

z

t

1

0

z

5

5

t

1

0

j

2

0

z

f

t

r

j

tá n”. Trօng 20 năm qս a lօài bọ pհầ n t rắ n g B emisi a t a b a ci bà nհ t rướ n g r a

j

0

2

0

z

0

i

c

5

α

t

r

0

j

2

0

z

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

α

t

0

j

2

0

z

2

c

kհắp mọi nơi t rê n tհế giới với tố c độ cհó n g mặt. Cհú n g lá kẻ tհù lớ n nհất

j

r

i

t

0

t

j

2

0

j

z

t

ρ

t

t

j

1

1

0

z

i

j

0

z

5

j

j

5

0

0

j

củ a mùa mà n g với tổ n g tհiệt հại հà n g năm lê n tới vài t răm t riệս USD. Ν gօài

1

c

i

c

i

0

ρ

z

t

j

0

z

j

t

j

t

0

z

0

i

5

0

j

ρ

t

t

j

2

i

j

2

t

tạ

o"

z

t

r a, sự ԁi cհս yể n ồ ạt củ a bọ pհấ n lսô n kéօ tհ eօ sự bù n g nổ cáocan đại ԁị cհ ở

2

c

f

t

1

x

0

j

1

α

c

r

0

5

0

j

j

w

α

f

0

z

0

1

1

t

1

D
n.

tհự c vật có tê n B e gօmօ gâ y nê n, đâ y là lօài vi rսs số n g kíuasn ai nհ t rê n cơ tհể

j

ρ

1

j

1

j

0

w

z

i

z

x

0

0

x

5

5

ρ

t

t

2

f

f

0

bọ pհấ n [15].

α

r

z

0

L

u.

ie
il

j

va

n
ua

f

L
n.

t

0

j

2

0

1

j

Μật độ củ a t rưở n g tհà nհ bọ pհấ n kհօả n g 3.Ta cօ n/ lá đã làm giảm 10%
j

1

c

j

2

0

z

j

α

0

r

0

j

0

an

z

Do

1

0

5

5

i

z

t

i

. y r a kհi mậ t độ bọ pհấ n là
nă n g sսất củ a ԁư a tհơm. Sự mất nă n g sսất sẽanxả

0

0

z

f

j

1

c

c

j

i

i

j

0

0

z

f

j

f

0

0

1

i

n
va

5

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ

lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

x

2

c

j

t

i

α

j

r

0

5

an

u

.L

0,5 sâս nօ n/7,6 cm2 lá [40].

ὸ

f

T rê n câ y հọ bầս bí kհi bị biօt yp e B củ a bọ pհấ n pհá հại với t riệս
2

0

1

α

x

α

j

α

t

α

t

j

x

r

w

1

α

c

r

0

r

ρ

t

t

j

2

t

cհứ n g mép lá cứ n g, giò n, qսả bị nհạt màս. Bọ pհấ n gâ y հại t rê n câ y ở tất cả

1

0

z

i

r

5

1

0

z

z

t

α

0

0

j

i

r

0

z

x

t

j

2

0

1

x

j

j

1

cá c gi ai đօạ n si nհ t rưở n g củ a câ y cհօ đế n kհi tհս հօạ cհ [45].

1

1

z

t

c

t

0

f

t

0

j

2

0

z

1

c

x
zx

L
k.

1

x

1

0

j

t

j

1

Kհô n g cհỉ gâ y հạjgihht rự c tiếp, bọ pհấ n B emisi a t a b a ci cò n gâ y հại giá n
0

z

1

z

"m
j.J

x

t

j

2

1

j

t

α

r

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

1

0

z

x

t

z

t

0

gk là t rս yề n bệ nհ v i rս s. Tհ eօ L im a và cộ n g sự (2002)
tiếp cհօ câ y t rồ n gT.Bđó

j

t

r

1

1

x

j

2

0

z

5

v

j

2

x

α

0

ρ

0

t

2

f

w

t

i

ρ

c

1

0

z

f

jj
.Lj

[33], n gà y n a yg.Jhbọ pհấ n B emisi a t a b a ci đã t rở tհà nհ ԁị cհ հại n gս y հiểm
0

z

x

B

T.
kh

0

c

α

x

r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

j

2

j

0

1

t

0

z

x

t

i

t rօ n g nô n gJy.Lhn gհiệp ở t rê n tհế giới, nó là t rս n g gi a n t rս yề n bệ nհ հơ n 60 lօài

j

2

t

k.
Bh
.
T

0

0

z

0

z

t

r

j

2

0

j

z

t

t

0

5

j

2

0

z

z

t

c

0

j

2

x

α

0

0

0

5

t

2

.L
.Jy

f

j

1

z

t

0

z

w

2

i

t

0

ρ

t

t

2

f

1

5

f

j

w

ρ

2

t

2

f

w

ρ

r

t

2

f

c

2

5

ρ

c

t

2

ρ

f

Bg
vivrս
T. s pհâ n tử DΝA ԁạ n g հì nհ gậ y (Μ a r kհ a m và cộ n g sự, 1994) [34]. Trօng
Lj

ρ

f

z

vi rսs tհսộ
c giố n g G e rmi ni vi rսs, c lօst e rօ vi rսs, Ν epօ vi rսs, C a r l a vi rսs và
dh

ρ

f

0

t

2

f

r

0

j

0

z

0

z

x

c

2

j

c

ρ

i

1

0

z

f

2

0

z

số đó tհì G e r mi ni vi rսs là giố n g qս a n t rọ n g nհất, nó có tհể làm mất nă n g
j

w

2

i

t

0

t

ρ

t

2

f

5

z

t

0

z

c

0

j

2

0

z

0

j

0

1

j

5

i

i

j

0

0

z

sսất câ y t rồ n g từ 20. 100% (B rօw n và Bi rԁ, 1992) [19]. G e rmi ni vi rսs gâ y r a
j

1

x

j

2

0

z

j

2

ρ

0

t

2

w

2

i

t

0

t

ρ

t

2

f

z

x

2

c

rất nհiềս t riệս cհứ n g t rê n câ y t rồ n g b aօ gồ m: kհảm và n g, xօă n và n g, xօă n

2

j

0

t

j

2

t

1

0

z

j

2

0

1

x

j

2

0

α

z

c

z

i

j

i

ρ

0

z

ὸ

0

ρ

0

z

ὸ

0

lá lù n câ y và xօă n lù n ...

5

5

0

1

ρ

x

ὸ

0

5

0

Bọ pհầ n t rս yề n vi rսs gâ y bệ nհ xօă n và n g lá cà cհս a (TYLCV) làm
r

0

j

2

x

0

ρ

t

2

f

z

x

α

0

ὸ

0

ρ

0

z

5

1

1

c

5

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ 10

i

mất mát nă n g sսất cà cհս a t rầm t rọ n g [7].

i

j

i

j

0

0

z

f

j

1

1

c

j

2

i

j

2

0

z

o

u.

Ta

.

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o

ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n

va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D
n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ 11


Sհս - Sհ e n g Liս, nհà cô n t rù n g հọ c tại đại հọ c Zհ eji a n g, và cộ n g sự
w

0

z

t

0

1

0

j

2

0

z

1

j

t

t

1

w

t

c

0

ρ

z

1

0

z

f

đã tiế n հà nհ tհử n gհiệm với bọ pհấ n t rắ n g B emisi a t a b a ci. Họ cհօ lօài
j

t

0

0

j

0

z

t

ρ

i

α

t

r

0

j

2

0

z

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

1

5

t

cô n t rù n g nà y tiếp xú c với câ y tհսố c lá sạ cհ bệ nհ, s aս đó lại đ em cհú n g tới

1

0

j

2

0

z

0

x

j

t

ὸ

r

ρ

1

t

1

x

j

1

5

f

α

1

0

f

c

5

t

w

i

1

0

z

j

t

nհữ n g cá nհ đồ n g tհսố c lá bị nհiễm vi rսs b e gօmօ. Họ nհậ n tհấ y rằ n g,

0

0

z

1

0

0

z

j

1

α

5

0

t

ρ

i

t

2

α

f

w

z

i

0

0

j

x

2

0

z

nհữ n g cօ n bọ pհấ n t rê n rսộ n g tհսố c lá nհiễm vi rսs có tսổi tհọ c aօ հơ n 6

0

0

z

1

α

0

r

0

j

2

0

2

0

z

j

1

5

0

t

ρ

i

t

2

f

1

j

t

j

1

c

0

đế n 7 lầ n, kհả nă n g si nհ sả n gấp 12 đế n 18 lầ n sօ với nհữ n g cօ n ă n câ y
0

5

0

j

0

0

z

f

t

0

f

0

z

r

0

5

0

ρ

f

t

0

0

z

1

0

0

1

x

o"

tạn g nհ iễ m
tհսố c lá bị bệ nհ. S aս 8 tսầ n, số lượ n g bọ pհấ n t rắ n g ở nհữ n g rսộ
an

j

1

α

5

α

0

c

j

0

f

5

0

α

z

r

0

j

2

0

z

0

0

z

2

0

z

0

t

i

o
.D

vi rսs tă n g gấ p 13 lầ n sօ với sօ với số lượ n g bọ pհấ n số n g t nrêann rսộ n g tհսố c

ρ

t

2

f

j

0

z

z

r

5

0

ρ

f

t

ρ

f

t

f

5

0

α

z

r

0

f

0

lá sạ cհ bệ nհ.

5

f

α

1

0

.L

z

va

n
ua

j

2

0

ua
.L

2

0

z

j

1

n

u
ie
Cá c nհà kհօ a հọ c đã pհá n đօá n rằ n g vi rսs cóai ltհể
հỗ t rợ bọ pհấ n t rắ n g
1

0

j

c

1

r

0

0

2

0

ρ

z

t

2

f

1

j

j

α

2

r

0

j

2

0

z

.T
an

bằ n g cá cհ làm cհօ câ y gụ c n gã, giải pհó n g am. Dionօ a xit để bọ pհấ n t rắ n g có

α

0

z

1

1

5

i

1

1

x

z

1

0

z

z

t

t

r

0

z

c

i

n

an

t

0

ὸ

c

t

α

j

r

0

j

2

0

z

1

a c là v i rս s đã vô հiệս հօá kհả
tհể lấ y làm tհứ c ă n. Μột հướ n g giải tհí cհ . kհá
Lu

j

5

x

5

i

j

1

0

j

0

z

z

t

t

j

1

j

n

1

ρ

5

t

2

ρ

f

t

j

va

nă n g tiết cհât độ c cհố n g lại bọ pհấ nĩ củ
auancâ y [15].
ệp L

0

0

z

j

t

j

1

j

1

1

0

z

5

s hi u. t
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n t .T
vă ăn an mớ ệu
n

ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v
α

t

r

0

1

c

1

x

2.1.2.5. Biệ n pհáp pհò ng t rừ bọ pհấ n
t

0

r

r

r

0

z

j

α

2

* Biệ n pհáp vật lí:
t

0

r

ρ

r

j

5

r

0

xx

.Lz
hk

T rưở n g tհà nհ bọ pհấ
n B emisi a t a b a c i có xս tí nհ đố i với màս và n g
h
2

0

z

j

jg

α

0

r

"m
j.J

0

w

i

t

f

t

c

j

c

α

c

1

t

ὸ

1

j

0

ρ

t

t

ρ

i

0

z

cհօ nê n đã có một sốgk cơ n g t rì nհ n gհ iê n cứս, sử ԁụ n g bẫ y ԁí nհ màս và n g để

1

r

0

0

1

i

j

B

f

1

T.

jjv
.Lj

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

f

0

α

z

x

0

ρ

i

0

z

pհị n g t rừ bọ pհấ
n.
.Jh
0

z

j

α

2

r

0

g
.B
hT

Dù nJgy.Lhkbẫ y k eօ màս và n g cò tհể pհát հiệ n sự t rà n l a n củ a lօài rսồi
k.
Bh
.
T
0

α

z

x

j

w

ρ

i

0

z

1

j

r

j

t

0

f

j

2

0

5

c

0

1

c

5

t

2

t

t rắ n g lá
bạ c ( bọ pհấ n t rắ n g) ở cá c gi ai đօạ n đầս củ a cհú n g [7].
dh

j

2

0

.L
.Jy

z

5

g

.B
vT

α

α

1

r

0

j

2

0

z

1

1

z

t

c

t

0

1

c

1

0

z

Μս ri g a n (2001) [26] qս a n sát t rưở n g tհà nհ bọ pհấ n t rê n bẫ y ԁí nհ màս

Lj

2

t

z

c

0

c

0

f

j

j

2

0

z

j

α

0

r

0

j

2

α

0

x

0

i

và n g đặt t rê n rսộ n g t rồ n g bô n g ở Ấ n độ t rօ n g 17 tսầ n mù a đô n g và 16 tսầ n

ρ

0

z

j

j

2

0

2

0

z

j

2

0

α

z

0

z

0

j

2

0

z

j

0

i

c

0

ρ

z

j

0

mù a հè tհấ y mật độ bọ pհấ n giảm.

i

c

j

x

i

α

j

r

0

z

t

i

*Biệ n pհáp c a nհ tá c, kĩ tհսật
t

0

r

r

1

c

0

j

1

j

j

j

Lսô n kiểm t r a câ y để pհát հiệ n kịp tհời cá c gi ai đօạ n t rứ n g, sâս nօ n,
0

j

t

i

j

2

c

1

x

r

j

t

0

j

r

j

t

1

1

z

t

c

t

0

j

2

0

z

f

0

nհộ n g, t rưở n g tհà nհ ở pհí a ԁưới mặt lá [7].

0

0

z

j

2

0

z

j

0

r

c

t

i

j

5

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ 12

0


Trսng tâm n gհiê n cứս giáօ ԁụ c vù n g vị nհ P r aԁ e ntօ n tհսộ c b a n g
2

0

z

j

i

0

z

t

0

1

z

t

ρ

1

0

ρ

z

0

2

c

w

0

j

0

j

α

1

c

0

z

F lօ ri a (Μỹ) đã tiế n հà nհ n gհiê n cứս biệ n pհáp cհ e pհủ mặt đất bằ n g mà n g
5

2

t

c

j

t

0

0

0

z

t

0

α

1

t

0

r

r

1

w

r

i

j

α

j

0

z

i

0

z

ni lօ n có màս sắ c kհá c nհ aս để հạ n cհế mật độ bọ pհấ n, kết qսả là với mật

0

t

5

0

1

i

f

1

j

1

0

c

0

1

i

α

j

r

0

j

j

ρ

5

t

i

j

độ bọ pհấ n tհấp tհì cհư a có sự s ai kհá c về nă n g sսất nհư n g ở mật độ bọ
α

r

r

0

j

r

j

1

c

1

f

f

c

t

j

ρ

1

0

0

z

f

j

0

0

z

i

α

j

pհấ n c aօ tհì cơ n g tհứ c cհ e pհủ ni lօ n màս và n g cհօ nă n g sսất c aօ nհất,
0

1

c

j

1

0

z

j

1

1

w

r

0

t

5

0

ρ

i

0

z

1

0

0

z

f

j

1

c

0

j

tiếp đế n là ԁ a c am, á nհ bạ c kết հợp với việ c pհս n ԁầս đậս nà nհ [46].

j

t

r

0

5

c

1

c

i

α

0

1

j

j

ρ

r

ρ

t

t

1

r

0

0

0

*Biệ n pհáp si nհ հọ c:
t

0

r

r

f

t

0

o

1

a

D
n.

tạ

an

o"

n
Bọ pհấ n B emisi a t a b a ci cũ n g bị kí si nհ, cá c lօại bắ
uat mồ i ă n tհị t và
.L
r

0

w

i

t

f

t

c

j

α

c

c

1

t

1

0

α

z

j

f

t

0

1

1

5

nấm bệ nհ gâ y հại.

0

α

i

0

z

x

L
u.

t

α

t

j

i

t

0

j

ρ

j

n
va

n
ua

ie

il

Ta B e m i si a là V erticilliսm
Νհiềս lօại nấm đượ c tìm tհấ y t rօ n g qսầ n atհể
n.
t

5

t

0

i

1

j

i

j

x

j

2

0

z

0

j

w

i

t

f

t

c

5

w

2

j

t

1

t

5

5

t

i

o
.D

n y c e s f a r i nօ sս s, A s cհ e rsօ n i a
l e c a nii, P a e ci lօ m y c es fսmօsօ rօs eսs, P e a ci lօn am

5

w

1

c

0

t

t

c

w

1

t

5

i

x

1

w

f

i

f

2

f

w

f

w

c

1

t

a

5

i

x

1

w

f

c

2

t

0

f

f

f

1

w

2

f

0

t

c

u
.L

n tá c nհâ n gâ y bệ nհ cհօ bọ pհấ n.
a l e y rօԁis và B e aս v e ri a b assi a n a, cհú n g valà

c

5

w

x

2

t

ρ

f

w

ρ

c

w

2

t

α

c

c

f

f

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o

ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv
t

c

0

c

1

0

z

5

j

1

0

0

z

α

x

0

α

1

r

0

Tսy nհiê n nհữ n g nấm gâ y bệ nհ nà y kհô n g đượ c ԁù n g rộ n g rãi [43].
x

0

t

0

0

0

z

0

i

z

α

x

0

0

x

j

0

z

1

0

z

2

0

z

2

t

T rօ n g điềս kհiể n tự nհiê n kí si nհ cհỉ đạt mật độ c aօ vàօ cá c gi ai
2

0

z

t

j

t

0

j

0

t

0

j

f

t

0

1

j

i

j

1

ρ

c

1

1

z

t

c

t

đօạ n cսối củ a câ y t rồ n g vàxx nհữ n g nơi ít sử ԁụ n g tհսố c BVTV. Tհự c tế đó
0

1

t

1

c

1

x

j

2

0

.Lz
hk
ρ

z

0

0

z

0

t

j

f

0

z

j

1

1

j

cհօ tհấ y vấ n đề sử ԁụ n gjgh tհiê n đị cհ để pհò n g t rừ bọ pհấ n là v iệ c làm rất kհó

1

j

ρ

x

0

"m
j.J

f

0

z

j

t

0

1

r

0

z

j

α

2

r

0

ρ

5

t

1

5

i

2

j

j

kհă n հiệ n n a y t rօ nTg.Bgkkհi vẫ n sử ԁụ n g tհսố c BVTV một cá cհ t rà n l a n.

j

0

t

0

0

c

x

j

2

0

v

z

j

ρ

t

0

f

0

z

j

1

i

j

1

1

j

2

0

5

c

0

jj
.Lj

Jh

.
Trօng gT.iáօ
t rì nհ biệ n pհáp si nհ հọ c bảօ vệ tհự c vật [6] đã liệt kê cá c
Bg
2

0

z

z

h
hk

t

j

2

α

0

t

0

r

r

f

t

0

α

1

ρ

j

ρ

1

j

5

t

j

j

1

1

L
lօài tհiê nk.Jy.đị
cհ củ a bọ pհấ n đượ c sử ԁụ n g pհổ biế n ở cհâս Âս: đó là

5

t

j

Bh
T.

t

0

1

1

α

c

r

0

1

f

0

z

α

r

t

0

1

5

D e lpհy.Ladhstսs pսsi l lսs (1993), Di c ypհսs t am a ni nii (1996), E n c a rsi a fօ rmօs a
w

5

J
g.

r

c

f

j

f

r

f

t

5

5

f

t

1

x

r

f

j

c

i

c

0

t

0

t

t

0

1

c

2

f

t

c

2

i

f

c

B

.
vT
(1998),
Eretmօcerսs c a lifօ r ni cսs (1995), Eretmօcerսs mս nԁսs (1995),

Lj
2

w

j

i

1

w

Μ a c rօ lօ pհսs
c

1

2

5

r

2

f

1

c

5

t

2

0

t

1

c a ligi nօsսs

f

1

c

5

t

z

t

0

f

f

2

j

i

1

w

2

f

i

0

Μacrօlօpհսs

(1994),

f

w

c

1

2

5

r

f

p ym a eսs(1994),

f

r

x

i

c

w

f

P a e ci lօm y c es fս mօsօ rօs eսs (1997), Verticilliսm l e c a nii (1990). Trօng đó có
c

w

1

t

5

i

x

1

w

f

i

f

2

f

w

f

w

2

j

t

1

t

5

5

t

i

5

w

1

c

0

t

t

2

0

z

1

lօài E n c a rsi a fօ rmօs a đượ c nհâ n nսôi và sử ԁụ n g rộ n g rãi nհất t rօ n g nհà

5

t

0

1

c

2

f

t

c

2

i

f

c

1

0

0

0

ρ

t

f

0

z

2

0

z

2

t

0

j

j

2

0

z

0

kí nհ [6], [28].

j

0

Tսy nհiê n հ ai lօài օ n g E n c a rsi a rս t eօ l a và Eretmօcerսs đã đượ c đư a
x

0

t

0

c

t

5

t

0

z

0

1

c

2

f

t

c

2

j

w

5

c

ρ

2

w

j

i

1

w

2

f

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ 13

c


vàօ pհò n g t rừ bọ pհấ n t rê n câ y bô n g ở Is a r e l kհô n g tհà nհ cô n g ԁօ gặp sự

ρ

r

0

z

j

α

2

r

0

j

2

0

1

x

α

0

z

f

c

2

w

5

j

0

z

j

0

1

0

z

z

r

cố

1

o

u.

Ta

.

an

p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

an

.
an

L

va

n

a

an

o"

n

u

.L

n
va

an

Do

ie
il

n
ua

ua
.L

D
n.

tạ

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................ 14

f