SKKN Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1

PHÒNG GD&ĐT NGỌC HỒI CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG TH LÊ VĂN TÁM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Đăk Dục, ngày 31 tháng 10 năm 2022
BÁO CÁO
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1A
TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ VĂN TÁM.
1. Lý do trình bày biện pháp.
Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học
đọc, học viết. Trong 4 kỹ năng “đọc –viết – nói – nghe”, bên cạnh kỹ năng đọc
thìkỹ năng viết là một kỹ năng đóng vai trị quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là
đối với các em lớp 1. Khi viết đúng, đẹp, nhanh, rõ ràng, học sinh có điều kiện ghi
chép bài học của tất cả các môn học tốt hơn. Chữ viết và dạy viết được cả xã hội
quan tâm. Nhiều thế hệ thầy cơ giáo đã trăn trở, góp cơng, góp sức tìm hiểu và đưa
ra nhiều phương pháp dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết
xấu, viết chậm, điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ tới các mơn học khác. Ngồi ra học
viết cịn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo
đức tốt như: Tính cẩn thận bền bỉ, tinh thần kỉ luật và óc thẩm mĩ bởi người xưa
nói: “Nét chữ, nết người”.
Trong năm học 2020- 2021 cả nước đã tiến hành triển khai chương trình GDPT
2018, cải cách giáo dục để tìm ra những biện pháp mới, những phương pháp tối ưu
nhằm nâng cao chất lượng dạy học,theo kịp quá trình phát triển của xã hội. Đặc biệt
ở học sinh lớp 1, đây là năm học đầu tiên các em học sinh được tiếp cận với sách
bộ sách giáo khoa mới. Môn Tiếng Việt - trong đó có hoạt động tập viết đóng một
vai trị rất quan trọng, góp phần đào tạo nên những con người phát triển toàn diện cả
về phẩm chất và năng lực đáp ứng được những yêu cầu của thời đại.


Trong năm học này2022- 2023 tôi được nhà trường phân công dạy phân môn

cho 1A với số học sinh là 27 em, trong đó có tới 24 em là học sinh thuộc đồng bào
dân tộc thiểu số. Các em học tiếng Việt là ngôn ngữ thứ 2 nên sẽ gặp khơng ít khó
khăn.Việc học đọc, học viết với các em là hoàn toàn mới lạ, bởi ở Mầm non, hoạt
động chính của các em là vui chơi. Hơn nữa khả năng tập trung chú ý của các em
chưa cao, thời gian tập trung học tập vẫn còn nhiều hạn chế, khi viết các em dễ mỏi,
mệt, nhanh chán nản. Bố mẹ các em hầu hết làm nông, công việc bận rộn, ít có thời
gian quan tâm giúp đỡ các em trong việc học hành. Các em chịu rất nhiều thiệt thòi
so với những học sinh người Kinh, và học sinh ở vùng thuận lợi. Chính vì vậy, ngay
từ đầu năm học, tôi nghĩ muốn nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện cho học sinh
khơng chỉ trú trọng đến việc truyền thụ đầy đủ những tri thức, mà chúng ta còn phải
quan tâm đến việc rèn chữ viết cho học sinh.
Thấy được tầm quan trọng của việc rèn chữ, nên tơi đã mạnh dạn tìm hiểu, học
hỏi nghiên cứu: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”.
2. Nội dung các biện pháp.
Để giúp các em học sinh có được kĩ năng viết đúng, viết đẹp và nhanh, thơng
qua hoạt đơng tập viết giáo dục tính cẩn thận, kiên nhẫn cho học sinh, tôi đã thực
hiện một số biện pháp như sau:
Biện pháp 1: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện vật chất, thiết bị dạy - học.
Việc chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất và các thiết bị dạy học học của nhà
trường, giáo viên và học sinh là một khâu quan trọng trong quá trình dạy- học ở
Tiểu học:
* Về phía giáo viên và nhà trường:
- Bảng lớp: Được treo ở độ cao vừa phải ngang tầm với đầu học sinh ngồi học.
Kích thước 1,2m x 2,9m; chống lóa, có dịng kẻ phù hợp phục vụ cho giáo viên và
học sinh luyện viết, được vệ sinh sạch sẽ hằng ngày.


- Bàn ghế học sinh: Đầy đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng; kích thước
bàn ghế phải phù hợp với độ cao trung bình của học sinh lớp1. Trung bình 2 học
sinh/1 bàn.

- Chữ mẫu chuẩn, video hướng dẫn viết.
- Bộ đồ dùng dạy Tiếng Việt
- Tivi phục vụ trình chiếu.
* Về phía học sinh và phụ huynh
- Bảng con, phấn, giẻ lau:
+ Chất lượng: Yêu cầu học sinh dùng bảng hai mặt có dịng kẻ ơ li. Phấn Mic
trắng có chất liệu tốt, khơng dùng phấn cứng quá hoặc kém chất lượng. Giẻ lau
bằng xốp, độ dày thích hợp và ln sạch.
+ Số lượng: Bảng con, giẻ lau đảm bảo đủ cho từng học sinh mỗi em một cái,
học sinh phải có giỏ đựng phấn và xóa bảng để gọn gàng, sạch sẽ trên bàn.
- Vở tập viết, bút: Vở Tập viết phải đúng quy định. Ngịi bút chì phải gọn nét,
khơng q ngắn, khơng q tù.
- Bộ đồ dùng học Tiếng Việt.
Biện pháp 2: Hướng dẫn học sinh thực hiện tốt nề nếp học tập, tư thế ngồi
viết, cách cầm bút.
*Một số quy định về nề nếp học tập:
Tôi hướng dẫn cho học sinh nắm được một số các kí hiệu mà tơi đã quy định
và ghi kí hiệu này lên góc trái phía trên bảng để các em thực hiện trong các giờ học
như sau:
+ Chữ B: bảng; chữ S: sách, chữ V: vở, chữ Đ: đồ dùng, chữ O: ngồi đúng tư
thế học tập và trật tự.
Khi giáo viên muốn HS thực hiện thì bỏ nam châm dưới kí hiệu đó, khi muốn kết
thúc thì bỏ nam châm ra.
Việc hướng dẫn học sinh thực hiện tốt các kí hiệu trên nhằm mục đích đảm
bảo tính kỉ luật, trật tự trong lớp học, giúp học sinh tập trung chú ý vào các hoạt


động học tập tránh gây mất trật tự và lộn xộn trong giờ học nhất là khi thao tác sử
dụng đồ dùng học tập.
*Tư thế ngồi viết:

Để học sinh có thể tránh được một số bệnh học đường trong trường học như:
bệnh cong vẹo cột sống, bệnh cận thị… thì giáo viên phải luyện cho học sinh có
được một tư thế ngồi viết thật đúng, thật thoải mái. Ngay từ những tiết học đầu tiên
tôi đã làm mẫu kết hợp giải thích, hướng dẫn rất tỉ mỉ về từng động tác tư thế ngồi
học để các em hiểu và làm theo như sau:
-Lưng thẳng, khơng tì ngực vào bàn.
- Đầu hơi cúi, mắt cách vở gần 2 gang tay.
- Tay phải cầm bút, tay trái tì nhẹ lên mép vở để giữ.
- Hai vai ngang bằng.
- Hai chân để song song vng góc với mặt đất, thoải mái.
*Cách cầm bút:
- Cầm bút bằng ba đầu ngón tay: ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa.
- Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về
bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động mềm mại, thoải mái.
- Nên viết bằng tay phải (nhưng không bắt buộc).
Tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ cách cầm bút cho học sinh.
Trong lớp học tôi cũng trang trí bảng biểu, hình ảnh để học sinh khắc sâu tư
thế ngồi viết và cách cầm bút.
Biện pháp 3: Tự học, tự bồi dưỡng để trang bị kiến thức, kĩ năng về chữ
viết.
Để hướng dẫn HS viết đúng, viết đẹp thì điều kiện đầu tiên cần có là chữ viết
của GV cũng cần đúng và đẹp. Việc nắm chắc các mẫu chữ hiện hành theo chuẩn
của Bộ Giáo dục và Đào tạo và việc viết tốt mẫu chữ quy định là một yêu cầu cần
thiết không thể thiếu được đối với người giáo viên Tiểu học. Có nắm chắc các mẫu
chữ thì giáo viên mới viết đúng và đẹp theo chuẩn được từ đó mới hướng được dẫn


học sinh viết đúng và đẹp. Tôi thường xuyên học tập, rèn luyện chữ viết của mình:
Viết bảng, viết vở, tham khảo và học hỏi các mẫu chữ đẹp để làm giàu thêm vốn
hiểu biết, hoàn thiện chữ viết của bản thân.

Việc viết mẫu của giáo viên là một thao tác trực quan trên bảng lớp giúp học
sinh nắm bắt được quy trình từng nét của chữ cái. Do vậy khi viết mẫu cho học sinh
tôi viết chậm lại đủ để cho học sinh quan sát, vừa viết vừa kết hợp nhịp nhàng với
giảng giải, phân tích. Đồng thời tư thế đứng viết của giáo viên cũng phải hợp lý để
học sinh quan sát được tay của cô khi viết và theo dõi được cả quy trình viết chữ.
Khi hướng dẫn viết mẫu trên bảng lớp lời nói của giáo viên phải nhẹ nhàng, gần
gũi, chuẩn mực và dễ hiểu. Hướng dẫn tỉ mỉ cách viết từng con chữ, nét nối chính
xác theo đúng quy định cho học sinh.
Ngồi ra, bản thân tơi cịn thường xun luyện học hỏi kinh nghiệm từ đồng
nghiệp bằng cách dự giờ, tham gia các buổi tư vấn, rút kinh nghiệm của các đồng
nghiệp. Và đặc biệt, tơi cịn học hỏi thơng qua HS, tơi nhìn thấy những điểm HS
làm để soi và bản thân mình: HS viết đúng, viết đẹp tức là tơi đã hướng dẫn tốt thì
tơi sẽ phát huy; HS làm chưa được chỗ nào thì tơi sẽ sửa chữa, khắc phục để bản
thân và HS cùng tiến bộ.
Biện pháp 4: Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, viết đẹp.
* Dạy học sinh viết đúng, viết đẹp thành thạo các nét cơ bản:
Trước tiên tôi hướng dẫn học sinh nắm được các thuật ngữ đường kẻ:“Đường
kẻ ngang1, ngang 2, ngang 3; ngang 4, ngang 5. Ơ li 1, ơ li 2…ô li 4. Đường kẻ
ngang trên, ngang dưới của một ô li. Đường kẻ dọc 1, đường kẻ dọc 2, … đường kẻ
dọc 5” trong vở ô li, vở Tập viết, trên bảng con, bảng lớp. Tiếp theo tôi hướng dẫn
cho học sinh nắm chắc và viết tốt các nét cơ bản của chữ: Gồm 14 nét cơ bản: Nét
ngang, nét sổ, nét xiên phải, nét xiên trái, nét móc xi, nét móc ngược, nét móc 2


đầu, nét cong hở phải, nét cong hở trái, nét cong kín, nét khuyết trên, nét khuyết
dưới, nét thắt trên, nét thắt giữa. Sau đó tơidạy học sinh cách xác định toạ độ của
điểm đặt bút và điểm dừng bút phải dựa trên khung chữ làm chuẩn. Hướng dẫn học
sinh hiểu điểm đặt bút là điểm bắt đầu khi viết một nét trong một chữ cái hay một
chữ.
Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét tôi nhấn mạnh hơn chỗ nối nét, nhắc các

em viết đều nét, liền mạch đúng kĩ thuật.
*Dạy cách rê bút:Là nhấc nhẹ đầu bút nhưng vẫn chạm vào mặt giấy theo
đường nét viết trước hoặc tạo ra việt mờ để sau đó có nét viết khác đè lên.
*Dạy cách lia bút:Là dịch chuyển đầu bút từ điểm dừng này sang điểm đặt
bút khác, không chạm vào mặt giấy. Khi lia bút, ta phải nhấc bút lên để đưa nhanh
sang điểm khác, tạo một khoảng cách nhất định giữa đầu bút và mặt giấy.
Ví dụ: Khi hướng dẫn viết vần an ăn ân, tôi hướng dẫn như sau: Vần an, ăn
ân, gồm độ cao 2 ô ly.Vần an được ghi bởi hai con chữ, con chữ a đứng trước, con
chữ n đứng sau. Cách viết vần an như sau: đặt bút dưới đường kẻ ngang 3, viết chữ
a, nối liền với chữ n. Vần ăn ân viết như vần an, từ điểm dừng bút của chữ n lia bút
lên viết dấu ă và dấu â.
Biện pháp 5: Sửa lỗi khi học sinh viết sai.
Đây là biện pháp tôi tâm đắc và chú trọng nhất. Trong quá trình kiểm tra chữa
bài, đối với những lỗi sai mà một vài em mắc phải thì đến từng em, chủ những lỗi
sai để các em sửa, viết đi viết lại vào bảng cho đúng rồi mới viết vào vở. Còn đối


với những lỗi phổ biến, nhiều em mắc phải tôi hướng dẫn kỹ lại cách viết của chữ
đó cho cả lớp cùng nghe để học sinh khắc sâu cách viết một lần nữa.
Bên cạnh đó, tơi thành lập “Đơi bạn cùng tiến” để giúp đỡ nhua trong học tập
và trong viết bài, giúp bạn chỉ những những mặt mạnh và điểm hạn chế để cùng
nhau tiến bộ.
Kịp thời động viên, khích lệ những học sinh có chữ viết tiến bộ. Dù các em có
sự tiến bộ nhỏ nhất cũng có tuyên dương để các em thích thú và cố gắng hơn.
Biện pháp 6: Thường xuyên tổ chức các trò chơi học tập và hưởng ứng
phong trào thi đua “ Vở sạch - Chữ đẹp”.
Tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1 dễ chán nản, nhanh mệt, không nên cho các em
ngồi viết liền trong một thời gian dài dễ gây mỏi tay và chán. Tôi thường xuyên tổ
chức cho các em chơi trò chơi như “Viết đúng – Viết đẹp”, “Viết thư”, “Nhìn hình
đốn nét”,… để vừa học vừa chơi, tạo hứng thú cho tiết học.

Tổ chức thi “Vở sạch - Chữ đẹp” trong tuần, từng tháng, ngoài nhận xét về
tình hình học tập, hoạt động của lớp, tơi cịn dành thời gian nhận xét về chữ viết
của các em, trao những phần quà nhỏ để khích lệ tinh thần cho các em. Hằng tháng
tôi chấm và xếp loại chữ viết HS để theo dõi sự tiến bộ của từng em. Động viên
khen ngợi kịp thời những tổ hay cá nhân thực hiện tốt, đặc biệt những tổ hay cá
nhân có tiến bộ tạo cho học sinh sự hứng khởi, hăng hái thi đua rèn luyện.
Biện pháp 7: Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh HS.


Đặc điểm của HS Tiểu học là nhanh quên. Vì vậy, việc rèn chữ đúng đẹp cần
làm thường xuyên, liên tục, ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài sự dạy dỗ của thầy cô ở lớp,
việc cha mẹ giúp đỡ con rèn chữ ở nhà là một việc quan trọng. Vì vậy, mà GV cần
biết kết hợp cùng với phụ huynh để trao đổi cùng nhau tìm ra biện pháp tốt nhất
giúp HS khắc phục được nhược điểm. Ngay từ đầu năm học, tôi được nhà trường
phân dạy phân môn của lớp 1 bản thân tôi cũng trăn trở rất nhiều về chữ viết của
học sinh nên tôi cũng phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm, cũng như Phụ
huynh học sinh, và thống nhất một số vấn đề về học tập của học sinh. Tơi cũng đã
lập nhóm Zalo riêng của Giáo viên phân môn để kịp thời thường xuyên cập nhật tin
tức, tình học tập của lớp đến với phụ huynh; ngồi ra cịn thường xun gọi điện
hỏi thăm tình hình, đến nhà để kiểm tra việc học của các em. Tôi luôn xem PH là
những người bạn, cùng hỗ trợ giáo dục, giúp đỡ các em HS tiến bộ từng ngày.
3. Kết quả thực hiện các biện pháp.
Như vậy, sau thời gian thực nghiệm có sự tác động tích cực phối hợp các
biện pháp rèn chữ như đã nêu ở trên. Tôi đã thu được một kết quả tương đối khả
quan:
- HS lớp tôi tiến bộ về chữ viết, kỹ năng viết, chuẩn về tư thế ngồi viết và
cách cầm bút.
- HS rất chăm và có ý thức trong việc rèn chữ viết và trình bày vở sạch đẹp,
chữ viết của các em có tiến bộ hơn hẳn so với đầu năm.
- Đa số các em nắm được cấu tạo chữ, mẫu chữ và kĩ thuật viết chữ.

- HS viết chữ thành thạo, đẹp, chữ viết đúng quy định, chữ đứng, nét đều, đa
số HS giữ vở sạch sẽ.


Kết quả trước khi áp dụng các biện pháp
Số HSKS
Viết đúng, đẹp,
27

nhanh
1

Kết quả
Viết đúng,
Viết đúng
đẹp
8

nhưng chưa đẹp
13

Viết chưa đúng,
chưa đẹp
5

Nhìn vào bảng kết quả trên cho ta thấy bài viết chưa đạt còn nhiều. Qua quan
sát học sinh khi viết và qua chất lượng bài viết của các em, tôi nhận thấy học sinh
thường mắc các lỗi sau:
- Chữ viết chưa đúng cỡ, chưa đúng độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, điểm dừng
bút chưa đúng.

- Chữ viết chưa liền mạch, nối chữ chưa đúng quy định.
- Vị trí dấu thanh, dấu phụ đặt chưa đúng. Nhiều em viết dấu quá to hoặc quá
bé, dấu đặt xa chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đúng chữ ghi âm chính.
- Rất nhiều em viết xấu, chữ viết khơng đều, nét cao, nét thấp, nét ngắn, nét
dài, nét nghiêng ngả, nhất là con chữ o và những con chữ được kết hợp bởi nét
cong tròn các em đều viết méo, hoặc nghiêng nghẹo, khơng có em nào viết
được chữ o tròn theo đúng quy định, khoảng cách giữa các chữ không đều.
- Tư thế ngồi viết sai, cách cầm bút chưa đúng.
Kết quả sau khi áp dụng các biện pháp sau 2 tháng (9 -11/2022)
Số HSKS
Viết đúng, đẹp,
27

nhanh
8

Kết quả
Viết đúng, Viết đúng nhưng
đẹp
14

chưa đẹp
4

Viết chưa đúng,
chưa đẹp
1

Như vậy, nhìn vào bảng số liệu khảo sát chất lượng chữ viết, trình bày vở của
học sinh trước và sau khi áp dung biện pháp cho thấy tính hiệu quả của các biện

pháp tôi đã áp dụng là khá tốt dù thời gian áp dụng chưa dài: Số bài viết xếp loại A


(viết đúng, đẹp, nhanh, trình bày sạch sẽ) tăng từ 1 lên 8 em, số bài viết xếp loại D
(viết chưa đúng, chưa đẹp) giảm từ 5 em xuống còn 1 em.
Ngoài những kết quả đã đạt được như thống kê ở trên việc rèn luyện chữ viết
cịn có tác dụng đem lại hứng thú học tập cho các em. Nhiều em bắt đầu cố gắng nỗ
lực và có tính kiên trì chịu khó cao và u thích tập viết.
Từ kết quả trên đã khẳng định biện pháp rèn chữ viết cho học sinh mà tôi đề
xuất là phù hợp và có hiệu quả. Khơng những các em viết đẹp, viết đúng mà các em
cịn có tư thế ngồi viết đúng.
4. Kết luận nội dung trình bày.
Qua kinh nghiệm giảng dạy, nghiên cứu tài liệu và học hỏi đồng nghiệp, tôi
thấy việc rèn luyện kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh Tiểu học nói chung và
rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 1 nói riêng là rất cần thiết. Việc áp
dụng các phương pháp, biện pháp khéo léo, linh hoạt giúp cho giờ học Tập viết
diễn ra một cách nhẹ nhàng, học sinh hứng thú say mê học tập từ đó nâng cao chất
lượng về chữ viết.
Để đạt hiệu quả cao trong việc rèn chữ viết cho học sinh thì người giáo viên
cần nghiên cứu kỹ các mẫu chữ viết trong trường Tiểu học, nghiên cứu kỹ nội dung
bài dạy trong các bài Tập viết, nắm vững mục đích yêu cầu của từng bài để lựa
chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy sao cho phù hợp với đối tượng học sinh
đảm bảo yêu cầu chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học. Đồng thời cần tạo điều kiện
cho mỗi cá nhân học sinh bộc lộ và phát triển khả năng, năng khiếu của mình.


Trong thời gian tới đây, tôi sẽ tiếp tục mạnh dạn thực hiện các biện pháp trên vào
trong quá trình giảng dạy, đồng thời tiếp tục nghiên cứu để rút ra những ưu nhược
điểm và khắc phục những nhược điểm của các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
dạy học nói riêng, phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung.

Đây là một vài biện pháp nhỏ mà cá nhân tôi đã đúc rút được trong quá trình
giảng dạy, trên thực tế cũng có những thành cơng nhất định. Nhưng do khả năng
của bản thân còn hạn chế nên các biện pháp mà tôi đưa ra không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp chân thành của quý ban giám khảo,
đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo để giúp tơi có thêm kinh nghiệm để hồn thiện mình
hơn trong việc góp phần nâng cao chất lượng giáo dục dạy viết cho HS lớp 1.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Người viết