Thanh toán trong thương mại điện tử và triển vọng của Việt Nam

Thanh toán trong thương mại điện tử và triển vọng của Việt
Nam
Đề cương đề tài mã số: TH4105
MỤC LỤC
Lời nói đầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ (TMĐT) . . . . . . . . .4
I. Khaí quát về TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1. Khái niệm TMĐT và các qui trình tiến hành TMĐT. . . . . . . . . . . . . 4
1.1 Khái niệm TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.2 . Qui trình tiến hành TMĐT.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2. Nền tảng của TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3. Các lĩnh vực trong thương mại điện tử. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
4. Các hình thức hoạt động của thương mại điện tử và các hình thái kinh doanh TMĐT. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
4.1. Hình thức hoạt động. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
4.1.1. Các cửa hàng ảo và phố kinh doanh ảo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
4.1.2. Trao đổi dữ liệu điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
4.1.3. E_mail, Fax và hệ thống điện thoại trên mạng Internet. . . . . . . 11
4.1.4. Xây dựng và quảng bá trang Web. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 12
4.2 Các hình thái TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 13
II.Lợi ích của thương mại điện tử. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
1. Vấn đề giờ giấc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2. Giảm chi phí dành cho các hoạt động tiếp thị, chi phí sản xuất, giảm giá thành sản
phẩm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3. Xác định mục tiêu dễ dàng hơn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
4. Khả năng vươn tới những thị trường lớn hơn . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
5. Nâng cao chất lượng các dịch vụ sau bán hàng . . . . . . . . . . .. . . . . ..19
6. Giúp thiết lập và củng cố quan hệ đối tác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..19
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302

Email:
7. Tạo điều kiện sớm tiếp cận nền kinh tế số hoá . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
III.Tình hình phát triển TMĐTtrên thế giới . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
1. TMĐT ngày càng phát triển với tốc độ chóng mặt . . . . . . . . . . . . . . 20
2. TMĐT phát triển mạnh ở châu Âu và Mỹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3. TMĐT dự báo sẽ phát triển mạnh ở châu Á . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
4. TMĐT B2B phát triển nhất trong các hình thái TMĐT. . . . . . . . . . . 22
CHƯƠNG2: THANH TOÁN TRONG TMĐT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
I.Khái quát TTĐT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
1.Khái niệm của TTĐT và lợi ích của TTĐT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
1.1. Khái niệm thanh toán điện tử (TTĐT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
1.2 Lợi ích của thanh toán điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2. Cơ chế thanh toán trong TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
3. Tiền điện tử và các loại tiền điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .28
3.1 Tiền điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 28
3.2 Các loại tiền điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 28
3.2.1.Tiền điện tử Person to Person . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 28
3.2.2. Vi thanh toán (micropayment) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 28
3.2.3. Tiền mặt Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 29
4. Phương thức thanh toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 30
4.1. Sự khác biệt giữa B2B và B2C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
4.2. Vài nét về EDI, XML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
4.3. Thanh toán B2C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
4.3.1. Thanh toán thẻ tín dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
4.3.2. Thanh toán thẻ ghi nợ (Debit Transacsion) . . . . . . . . . . . . . . . . 35
4.3.3. Thẻ thông minh (Smard Card) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
4.3.4. Thẻ bảo mật USB. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4.3.5. Séc điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
4.3.6. Thẻ giữ tiền (Stored value cards). . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
4.4. Thanh toán B2B trong ngoại thương . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 39

4.4.1. Ghi sổ (Open Account O/A) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 40
4.4.2. Nhờ thu chứng từ (Document Collection) . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
4.4.3. Tín dụng chứng từ (Document Credit) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
II. Nguồn pháp lý điều chỉnh TMĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 52
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
Email:
1. Nguồn pháp lý quốc tế . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
1.1.Luật mẫu UNCITRAL về TMĐT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
1.2. Luật về chữ ký điện tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
1.3. Phụ trương của UCP500 cho xuất trình điện tử (eUCP) . . . . . . . . 55
1.4. Một số văn bản khác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
2. Luật quốc gia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61
CHƯƠNG 3. TRIỂN VỌNG ĐỐI VỚI THANH TOÁN TRONG TMĐT Ở VN. . . .63
I. Thực trạng TTĐT ở VN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
1. Tình hình TMĐT ở VN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
2. Các nghiệp vụ thanh toán điện tử ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.1. Thanh toán thẻ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
2.2. Hệ thống máy đổi tiền tự động ATM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 67
2.3. Chuyển tiền điện tử. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
2.4. Các hình thức dịch vụ Ngân hàng điện tử khác . . . . . . . . . . . . . . .69
3. Phần mềm trợ giúp TTĐT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
II. Triển vọng phát triển TTĐT ở VN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
1. Thuận lợi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
1.1. Các quy định pháp lý liên quan Internet, TMĐTvà TTĐT ở Việt Nam đang ngày
một được hoàn thiện và mở rộng . . . . . . . . . . . . . . . . 71
1.2. Ngày càng nhiều doanh nghiệp được cấp phép và đi vào kinh doanh dịch vụ Internet
và cung cấp đường truyền Internet, tạo cơ sở cạnh tranh bình đẳng . . . . . 73
1.3. Nhiều công nghệ, dịch vụ mới được đưa vào sử dụng . . . . . . . . . . 74

2. Khó khăn, thách thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..75
2.1. Yếu tố con người . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
2.2. Cơ sở hạ tầng kinh tế cuả Việt Nam còn thấp . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
2.3.Hành lang pháp lý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..78
III. Giải pháp cho TTĐT ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
1.Mục tiêu cho TMĐT và TTĐT ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .81
1.1Mục tiêu cho TMĐT ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 81
1.2 Mục tiêu cho TTĐT ở Việt Nam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
2. Đề xuất cho việc phát triển TTĐT ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . 83
2.1 Nâng cấp hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin và truyền thông quốc gia lên ngang tầm với các
nước trung bình trong khu vực ASEAN. . . . . . .84
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
Email:
2.2 Đào tạo nguồn nhân lực để phát triển công nghệ thông tin (CNTT).85
2.3 Nhà nước hỗ trợ các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) và một số doanh nghiệp thử
nghiệm áp dụng TTĐTtrong quan hệ quốc tế. . . . . . 86
2.4 Xây dựng một số văn bản pháp lý cho TTĐT . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Kết luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90
Danh mục tài liệu tham khảo
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
Email:
LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay,Internet đã phát triển một cách nhanh chóng, trở thành một phần quan trọng, áp
dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống- kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại toàn cầu.
Trên thực tế, việc kinh doanh thương mại đã và đang mang lại những nguồn thu khổng lồ cho

thương mại thế giới. Trong tương lai, thương mại vẫn tiếp tục phát triển với tốc độ tăng chóng
mặt và thực sự trở thành một công cụ đắc lực giúp cho kinh tế thế giới có những bước chuyển
mới. Nhờ có kinh doanh điện tử, mà những hạn chế về không gian và thời gian đều được khắc
phục, giúp cho việc kinh doanh được mở rộng và phát triển.
Trong xu thế hội nhập và phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam không thể đứng ngoài
vòng xoáy của nhân loại, đó là thương mại điện tử. Kinh doanh điện tử chắc chắn sẽ là dụng
cụ tiềm năng nhất để doanh nghiệp Việt Nam xây dựng lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, cho đến
nay, những hiểu biết và áp dụng thương mại điện tử của các doanh nghiệp Việt Nam còn rất
hạn chế, mới chỉ ở mức sơ khai.
Trong thương mại nói chung, thanh toán là vấn đề khá nhạy cảm và luôn được cả hai bên
mua và bán dành sự quan tâm đặc biệt, vì thanh toán thực sự liên quan đến lợi ích của cả hai
bên. Khi hoạt động thương mại được tiến hành trên mạng thì các phương thức thanh toán điện
tử cũng khác so với cách thức thanh toán truyền thống.
Do vậy, việc tìm hiểu cách thức thanh toán điện tử là điều rất quan trọng, tạo điều kiện cho
việc kinh doanh thương mại điện tử diễn ra suôn sẻ.
2..Đánh giá đề tài trong và ngoài nước
-Khoá luận của Vũ Cường, A7.K36D ĐH Ngoại Thương Hà Nội, viết về các hệ thống
thanh toán điện tử và triển vọng ở Việt Nam.
-Khoá luận có ưu điểm là đã trình bày một cách khá đầy đủ về các hệ thống thanh toán điện
tử liên quan đến các hình thái thương mại điện tử.
-Nhược điểm: là chưa trình bày sâu đến việc thanh toán thương mại điện tử giữa doanh
nghiệp với doanh nghiệp trong ngoại thương.
3. Mục đích nghiên cứu
-Nâng cao hiểu biết về thương mại điện tử trên thế giới nói chung và tình hình phát triển
thương mại điện tử ở Việt Nam nói riêng.
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
Email: