(Luận văn) giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra, giám sát của ngân hàng nhà nước đối với các tổ chức tín dụng trên địa bàn thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.62 MB, 103 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
---------------------------
t
to
ng
hi
ep
do
CAO THÁI NGUYÊN
w
n
lo
ad
ju
y
th
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
yi
HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT CỦA
pl
n
ua
al
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC
n
va
TỔ CHỨC TÍN DỤNG TRÊN ĐỊA BÀN
ll
fu
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
ey
t
re
Thành phố Hồ Chí Minh – năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
t
to
---------------------------
ng
hi
ep
do
CAO THÁI NGUYÊN
w
n
lo
ad
ju
y
th
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
yi
HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT CỦA
pl
n
ua
al
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC
n
va
TỔ CHỨC TÍN DỤNG TRÊN ĐỊA BÀN
fu
ll
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
oi
m
at
nh
z
Chun ngành: Tài chính-Ngân hàng
z
k
jm
ht
vb
Mã số: 60340201
om
l.c
ai
gm
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
an
Lu
ey
Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2017
t
re
PGS.TS. PHẠM VĂN NĂNG
n
va
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
LỜI CẢM ƠN
t
to
ng
Để hoàn thành Đề tài luận văn này, tơi kính gởi lời cảm ơn chân thành tới Ban
hi
ep
Giám hiệu, quý Thầy Cô trường Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh đã trang bị cho
do
tơi những kiến thức q báu trong thời gian qua.
w
n
Đặc biệt tôi xin cảm ơn PGS.TS Phạm Văn Năng, Người hướng dẫn khoa
lo
ad
học của Luận văn, đã tận tình hướng dẫn, đưa ra những đánh giá xác đáng giúp tơi
ju
y
th
hồn thành luận văn này.
yi
Sau cùng tôi xin chân thành cảm ơn đến ban lãnh đạo, các anh/chị trong Cục
pl
Thanh tra, giám sát ngân hàng TP.Hồ Chí Minh, cùng bạn bè và người thân đã giúp
al
n
ua
đỡ, hỗ trợ tơi trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.
n
va
Mặc dù trong thời gian qua tôi cũng đã nghiên cứu rất nhiều để hoàn thành luận
ll
fu
văn này nhưng khơng tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được những ý kiến
at
nh
Trân trọng!
oi
m
đóng góp của Q thầy cơ và các bạn để luận văn hoàn thiện hơn.
z
z
k
jm
ht
vb
Học viên: Cao Thái Nguyên
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
LỜI CAM ĐOAN
t
to
ng
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động
hi
thanh tra, giám sát của NHNN đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM” là kết quả
ep
do
của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc, thực hiện theo sự
w
hướng dẫn khoa học của PGS.TS Phạm Văn Năng.
n
lo
Tác giả cũng xin đảm bảo tính chân thật của số liệu mà mình thu thập, đây là
ad
y
th
các số liệu có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy.
ju
Nếu những cam đoan trên là sai sự thật, tác giả xin chịu hoàn toàn trách
yi
pl
nhiệm.
n
ua
al
n
va
ll
fu
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
t
to
ng
hi
ep
Cục II:
Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng TP.Hồ Chí Minh
NHNN:
Ngân hàng Nhà nước
Ngân hàng thương mại
w
do
NHTM:
Tổ chức tín dụng
n
TCTD:
lo
Tổ chức kinh tế
TMCP:
Thương mại cổ phần
ad
TCKT:
ju
y
th
TTGSNH:
Thanh tra, giám sát ngân hàng
yi
Thành Phố Hồ Chí Minh
pl
TP.HCM:
n
ua
al
n
va
ll
fu
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
DANH MỤC BẢNG BIỂU
t
to
ng
hi
ep
Hình 2.1 Quy trình giám sát của NHTW đối với các TCTD ........................................ 15
do
Bảng 3.1 Thống kê số lượng các TCTD trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2010-2015 . 24
w
Bảng 3.2 Tình hình hoạt động kinh doanh của các TCTD trên địa bàn TP.HCM ........ 26
n
lo
Bảng 3.3 Thống kê các cuộc thanh tra, kiểm tra ........................................................... 35
ad
Bảng 3.4 Đối chiếu việc thực hiện các nguyên tắc giám sát của Basel trong hoạt
y
th
động giám sát của NHNN ............................................................................................. 48
ju
yi
Bảng 3.5 Kết quả khảo sát............................................................................................. 55
pl
n
ua
al
n
va
ll
fu
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
MỤC LỤC
t
to
ng
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ LUẬN VĂN ............................................. 1
hi
1.1 Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1
ep
do
1.2 Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 1
w
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ................................................... 1
n
lo
1.4 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 2
ad
1.5 Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................... 2
y
th
1.6 Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 2
ju
yi
1.7 Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu ........................ 3
pl
al
1.8 Kết cấu luận văn .................................................................................................... 3
n
ua
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA,
n
va
GIÁM SÁT CỦA NHNN ĐỐI VỚI CÁC TCTD....................................................... 4
fu
2.1 Khái quát chung về NHNN ................................................................................... 4
ll
2.1.1 Khái niệm NHTW .............................................................................................. 4
m
oi
2.1.2 Chức năng của NHTW liên quan đến hoạt động ngân hàng .............................. 4
nh
at
2.1.2.1 Thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng với ngân hàng thương mại .................... 4
z
2.1.2.2 Thanh tra, giám sát hoạt động của hệ thống ngân hàng .................................. 5
z
ht
vb
2.2 Hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN đối với các TCTD trên địa bàn
jm
TP.HCM ...................................................................................................................... 5
k
2.2.1 Khái niệm về thanh tra của NHNN .................................................................... 5
gm
l.c
ai
2.2.1.1 Khái niệm thanh tra ......................................................................................... 5
om
2.2.1.2 Khái niệm hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng ....................................... 5
2.2.2 Sự cần thiết của hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng ................................. 7
an
Lu
2.2.2.1 Thể hiện việc quản lý hành chính của Nhà nước trong lĩnh vực ngân hàng ... 7
sai phạm trong hoạt động của các TCTD .................................................................... 8
ey
2.2.2.4 Phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật và hạn chế những
t
re
TCTD .......................................................................................................................... 8
n
2.2.2.3 Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và khách hàng của
va
2.2.2.2 Duy trì lịng tin của công chúng đối với hệ thống các TCTD ......................... 7
2.2.2.5 Bảo đảm việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân hàng của các TCTD ... 9
t
to
2.2.3 Nội dung hoạt động thanh tra, giám sát ............................................................. 9
ng
2.2.4 Các phương thức thanh tra của NHNN ............................................................ 10
hi
ep
2.2.4.1 Phương thức giám sát từ xa ........................................................................... 10
do
2.2.4.2 Phương thức thanh tra tại chỗ ....................................................................... 10
w
2.2.4.3 Công tác phối hợp khác:................................................................................ 12
n
lo
2.2.5 Các hình thức và thẩm quyền xử lý vi phạm của thanh tra, giám sát ngân hàng
ad
y
th
................................................................................................................................... 13
ju
2.2.6 Quy trình giám sát của NHTW đối với NHTM ............................................... 14
yi
pl
2.3 Đánh giá mức độ hoàn thiện trong hoạt động thanh tra, giám sát của NHTW đối
ua
al
với NHTM ................................................................................................................. 15
n
2.3.1 Mục tiêu “Đảm bảo an toàn cho hoạt động của toàn hệ thống NHTM” được
va
n
thể hiện bằng các chỉ tiêu phản ánh kết quả của hoạt động TTGS ........................... 16
ll
fu
2.3.2 Mục tiêu “Đảm bảo hệ thống ngân hàng là kênh dẫn vốn hiệu quả của nền
oi
m
kinh tế” được thể hiện bằng các chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động giám sát ngân
at
nh
hàng ........................................................................................................................... 17
2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN .............. 18
z
z
2.4.1 Nhân tố chủ quan: ............................................................................................ 18
vb
jm
ht
2.4.2 Nhân tố khách quan .......................................................................................... 19
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................... 23
k
gm
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA GIÁM SÁT CỦA
l.c
ai
NHNN ĐỐI VỚI CÁC TCTD TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM ..................................... 24
om
3.1 Khái quát về hoạt động của hệ thống TCTD trên địa bàn TP.HCM ................... 24
an
Lu
3.1.1 Số lượng các TCTD trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn
2010-2015.................................................................................................................. 24
ey
t
re
trên địa bàn TP.HCM ................................................................................................ 27
n
3.2 Khái quát chung về bộ máy thanh tra, giám sát của NHNN đối với các TCTD
va
3.1.2 Tình hình hoạt động của các TCTD trên địa bàn TP.HCM ............................. 26
3.2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng (trước đây là
t
to
Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh TP.HCM)..................................................... 27
ng
3.2.2 Kinh nghiệm thanh tra, giám sát NHTW tại một số nước và mơ hình Thanh
hi
ep
tra, giám sát ngân hàng phù hợp với Việt Nam ........................................................ 29
do
3.2.3 Số lượng và trình độ đội ngũ cán bộ Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng
w
n
TP.HCM .................................................................................................................... 31
lo
3.3 Thực trạng hoạt động thanh tra giám sát của NHNN đối với các TCTD trên địa
ad
y
th
bàn TP.HCM ............................................................................................................. 32
ju
3.3.1 Đối với hoạt động giám sát từ xa ..................................................................... 32
yi
pl
3.3.2 Đối với hoạt động thanh tra tại chỗ .................................................................. 34
ua
al
3.3.3 Công tác phối hợp khác .................................................................................... 38
n
3.3.3.1 Quản lý, cấp phép các TCTD: ....................................................................... 38
va
n
3.3.3.2 Về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham
ll
fu
nhũng và công tác khác ............................................................................................. 39
oi
m
3.3.4 Việc chấn chỉnh các sai phạm phát hiện qua hoạt động thanh tra ................... 39
at
nh
3.3.4.1 Nhóm 1: Kiến nghị đối với TCTD ................................................................ 39
3.3.4.2 Nhóm 2: Kiến nghị đối với NHNN ............................................................... 40
z
z
3.3.5 Đánh giá thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát: ......................................... 41
vb
jm
ht
3.3.5.1 Kết quả đạt được: .......................................................................................... 41
3.3.5.2 Một số tồn tại hạn chế ................................................................................... 44
k
gm
3.3.6 Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế .................................................................... 47
l.c
ai
3.3.6.1 Hoạt động giám sát của NHNN VN vẫn chưa hoàn toàn tuân thủ các yêu cầu
om
trong 25 ngun tắc giám sát của Basel .................................................................... 47
an
Lu
3.3.6.2 Mơ hình tổ chức hoạt động cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng ............. 49
3.3.6.3 Cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin ............................................................... 50
ey
t
re
3.3.7 Trách nhiệm của Cục II và của Cơ quan Thanh tra, giám sát: ......................... 52
n
3.3.6.5 Chế độ thông tin báo cáo và nguồn cơ sở dữ liệu ......................................... 52
va
3.3.6.4 Quy định pháp lý về hoạt động thanh tra, giám sát....................................... 50
3.4 Khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN
t
to
đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM .................................................................. 53
ng
3.4.1 Quy trình khảo sát: ........................................................................................... 53
hi
ep
3.4.2 Thông tin về khảo sát: ...................................................................................... 54
do
3.4.3 Kết quả khảo sát ............................................................................................... 54
w
3.4.4 Bình luận về kết quả khảo sát .......................................................................... 56
n
lo
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 59
ad
y
th
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG THANH
ju
TRA GIÁM SÁT CỦA NHNN ĐỐI VỚI CÁC TCTD TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM
yi
pl
................................................................................................................................... 60
ua
al
4.1 Định hướng phát triển ngành ngân hàng TP.HCM giai đoạn từ năm 2015-2020.
n
................................................................................................................................... 60
va
n
4.2 Các giải pháp tăng cường công tác thanh tra giám sát của NHNN đối với các
ll
fu
TCTD trên địa bàn TP.HCM ..................................................................................... 60
oi
m
4.2.1 Tiếp tục hoàn thiện mơ hình cơ cấu tổ chức và hoạt động của Cục Thanh tra,
at
nh
giám sát ngân hàng TP.HCM .................................................................................... 60
4.2.2 Phát triển hệ thống công nghệ thông tin ........................................................... 61
z
z
4.2.3 Tăng cường, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thanh tra, giám sát ............. 61
vb
jm
ht
4.2.4 Tăng cường kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị sau thanh tra ............ 62
4.2.5 Tăng cường nhận thức về vị trí, vai trị của cơng tác thanh tra trong hàng ngũ
k
gm
cán bộ công chức làm công tác thanh tra. ................................................................. 63
l.c
ai
4.2.6 Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa Cục II với các bộ phận có liên quan
om
khác và bộ phận kiểm soát nội bộ của các TCTD ..................................................... 63
an
Lu
4.3 Kiến nghị ............................................................................................................. 64
4.3.1 Đối với Chính phủ ............................................................................................ 64
ey
t
re
thống tài chính ........................................................................................................... 66
n
4.3.2.1 Xây dựng nền móng cho khn khổ pháp lý và giám sát an tồn vĩ mơ hệ
va
4.3.2 Đối với NHNN Việt Nam ................................................................................ 66
4.3.2.2 Tiếp tục kiện tồn mơ hình tổ chức hoạt động của Cơ quan Thanh tra, giám
t
to
sát ngân hàng ............................................................................................................. 67
ng
4.3.2.3 Tăng cường chỉ đạo điều hành và quản lý công tác thanh tra ngân hàng. .... 67
hi
ep
4.3.2.4 Tăng cường công tác tổ chức cán bộ ............................................................. 68
do
4.3.3 Đối với Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng ................................................ 70
w
4.3.4 Đối với các TCTD ............................................................................................ 70
n
lo
4.3.4.1 Nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp trong nội bộ ngân hàng ............... 70
ad
y
th
4.3.4.2 Hồn thiện quy trình, quy định trong hoạt động kinh doanh ........................ 70
ju
4.3.4.3 Hạn chế thông tin bất cân xứng, minh bạch số liệu báo cáo ......................... 71
yi
pl
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.......................................................................................... 72
n
ua
al
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 73
n
va
ll
fu
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
1
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ LUẬN VĂN
Tính cấp thiết của đề tài
1.1
t
to
Hoạt động ngân hàng được coi là hệ tuần hoàn vốn của nền kinh tế từng quốc gia và
ng
hi
toàn cầu. Chính vai trị quan trọng của ngân hàng đối với nền kinh tế, nhất là nền kinh tế
ep
thị trường mà ngân hàng ngày càng trở nên thiết yếu. Những rủi ro trong hệ thống ngân
do
hàng gây ra cũng có tác động rất lớn đến nền kinh tế Việt Nam, một sự sụp đổ ngân hàng
w
n
sẽ gây nên khủng hoảng lớn cho nền kinh tế. Do đó, việc quản lý và can thiệp của Nhà
lo
ad
nước mà trong đó hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng nhằm nâng cao khả năng giám
ju
y
th
sát và kiểm soát hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, từ đó cảnh báo những ngân
hàng hoạt động yếu kém, đưa ra các biện pháp chế tài hiệu quả đối với những trường hợp
yi
pl
ngân hàng vi phạm tiêu chí an tồn chung của thị trường là cơng việc hết sức cần thiết.
al
ua
Hiệu quả hoạt động thanh tra, giám sát với các TCTD thời gian qua tuy đã có nhiều
n
cải thiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Hoạt động thanh tra, giám sát trên cơ
va
n
sở tuân thủ vẫn là phương pháp chủ yếu trong hoạt động thanh tra nhằm phát hiện sớm để
fu
ll
phòng ngừa, ngăn chặn xử lý rủi ro còn nhiều hạn chế, một trong những nguyên nhân là
m
oi
do thông tin bất cân xứng, chưa tuân thủ 25 nguyên tắc cơ bản giám sát ngân hàng, những
at
nh
bất cập trong bộ máy tổ chức, hệ thống văn bản pháp luật phục vụ công tác thanh tra cịn
z
chưa hồn thiện... Do đó, để thực hiện theo chỉ thị số 02/CT-NHNN ngày 27/01/2015 của
z
vb
Thống đốc NHNN về tăng cường xử lý nợ xấu của TCTD, và “Xử lý nợ xấu của hệ thống
jm
ht
TCTD” ban hành kèm theo Quyết định số 843/QĐ-TTg ngày 31/5/2013 của Thủ tướng
k
chính phủ, trong đó mục tiêu quan trọng trong thời gian sắp tới nhằm mục tiêu cơ cấu hệ
gm
thống ngân hàng và điều hành, phấn đấu, đưa ra mục tiêu đưa nợ xấu về dưới mức 3%,
l.c
ai
Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng nói chung và Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng
om
thành phố Hồ Chí Minh nói riêng cần nâng cao hơn nữa vai trò giám sát cũng như chất
Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra, giám sát của Ngân hàng
kết quả đạt được, chưa đạt của hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng. Trên cơ sở đó đề
tài đề xuất một số giải pháp chính sách phù hợp nhằm nâng cao chất lượng thanh tra,
ey
trạng thanh tra, giám sát các TCTD trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, phân tích các
t
re
Nhà nước đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM” được lựa chọn nhằm đánh giá thực
n
va
1.2
an
Lu
lượng thanh tra tại chỗ các TCTD.
2
giám sát ngân hàng.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
1.3
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động Thanh tra, giám sát ngân hàng của NHNN đối
t
to
với các TCTD trên địa bàn TP.HCM
ng
hi
- Phạm vi nghiên cứu
ep
Phạm vi nội dung: Nghiên cứu hoạt động Thanh tra, giám sát ngân hàng đối với các
do
TCTD trên địa bàn TP.HCM.
w
n
Phạm vi thời gian: Hoạt động Thanh tra, giám sát của NHNN trong giai đoạn 2010
lo
ad
– 2015.
Phương pháp nghiên cứu
ju
y
th
1.4
Nghiên cứu dựa trên thực trạng trong hoạt động giám sát từ xa, thanh tra tại chỗ;
yi
pl
những chuẩn mực, nguyên tắc cho việc giám sát ngân hàng hiệu quả do Ủy ban Basel ban
al
ua
hành và Quy định về giám sát ngân hàng của NHNN Việt Nam.
n
Về lý thuyết: Nghiên cứu dựa trên những bài viết của các tác giả trong và ngoài
va
n
nước và những quy định của pháp luật Việt Nam về hoạt động thanh tra, giám sát. Trong
fu
ll
đó nêu rõ những tồn tại, hạn chế trong hoạt động thanh tra, giám sát.
m
oi
Về thực tiễn: Nghiên cứu dựa trên thực trạng (những mặt đạt được, hạn chế) trong
at
nh
hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN Chi nhánh TP.HCM (nay là Cục thanh tra, giám
z
sát ngân hàng TP.HCM) trong giai đoạn 2010 – 2015.
vb
Câu hỏi nghiên cứu
z
1.5
k
hỏi nghiên cứu chính:
jm
ht
Để có thể đạt được mục đích của nghiên cứu trên, đề tài này phải làm rõ được 02 câu
gm
Thứ nhất: Trong giai đoạn từ 2010-2015, Thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát
l.c
ai
NHNN Chi nhánh TP.HCM như thế nào? Những mặt đạt được và còn hạn chế?
om
Thứ hai: Qua những tồn tại trong quản lý, NHNN cần có những giải pháp nào để tăng
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh thực trạng tình hình hoạt
Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng TP.HCM.
ey
chất lượng hoạt động thanh tra, giám sát đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM của
t
re
động của các TCTD trên địa bàn thành phố và nghiên cứu những vấn đề liên quan đến
n
va
1.6
an
Lu
cường hiệu quả quản lý của NHNN đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM?
3
Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu
1.7
Luận văn cung cấp tổng quan về mơ hình hoạt động của Cục Thanh tra, giám sát
NHNN Chi nhánh TP.HCM (nay là Cục II) và những thành công, hạn chế trong hoạt
t
to
động quản lý thanh tra, giám sát ngân hàng trong giai đoạn 2010-2015 để đưa ra những
ng
hi
biện pháp, đề xuất, kiến nghị Chính phủ, NHNN, Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng
ep
nhằm nâng cao chất lượng thanh tra, giám sát ngân hàng đối với các TCTD trên địa bàn
do
TP.HCM nói riêng và của NHNN nói chung.
w
Kết cấu luận văn
n
1.8
lo
ad
Luận văn được xây dựng trên cơ sở 4 chương.
ju
y
th
Chương 1: Giới thiệu chung về luận văn.
Chương 2: Những vấn đề cơ bản về hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN đối
yi
pl
với các TCTD trên địa bàn TP.HCM.
al
ua
Chương 3: Thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng của NHNN đối với
n
các TCTD trên địa bàn TP.HCM.
va
n
Chương 4: Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng
fu
ll
của NHNN đối với các TCTD trên địa bàn TP.HCM.
oi
m
at
nh
z
z
k
jm
ht
vb
om
l.c
ai
gm
an
Lu
n
va
ey
t
re
4
CHƯƠNG 2
t
to
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT
ng
CỦA NHNN ĐỐI VỚI CÁC TCTD TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM
hi
ep
do
2.1
Khái quát chung về Ngân hàng Trung ương
2.1.1
Khái niệm Ngân hàng Trung ương
w
n
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là cơ quan ngang Bộ của Chính phủ, thực hiện
lo
ad
chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối; thực hiện
ju
y
th
chức năng của Ngân hàng Trung ương về phát hành tiền, ngân hàng của các tổ chức
yi
tín dụng và cung ứng dịch vụ tiền tệ cho Chính phủ; quản lý nhà nước các dịch vụ
pl
cơng thuộc phạm vi quản lý của Ngân hàng Trung ương.
Vai trò của Ngân hàng Trung ương liên quan đến hoạt động ngân
n
ua
va
hàng
al
2.1.2
n
2.1.2.1 Thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng với ngân hàng thương mại
fu
ll
NHTW không tham gia kinh doanh tiền tệ, tín dụng trực tiếp với các chủ thể
m
oi
trong nền kinh tế mà chỉ thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng với các NHTM, bao
nh
gồm:
at
z
- Mở tài khoản và nhận tiền gửi của các NHTM dưới dạng tiền gửi dự trữ bắt
z
vb
buộc và tiền gửi thanh tốn.
jm
ht
- Cấp tín dụng cho các NHTM dưới hình thức chiết khấu lại (tái chiết khấu)
k
các chứng từ có giá ngắn hạn do các ngân hàng trung gian nắm giữ. Việc cấp tín
gm
dụng của NHTW cho các NHTM không chỉ giới hạn ở nghiệp vụ tái chiết khấu cho
l.c
ai
chứng từ có giá mà cịn bao gồm cả các khoản cho vay ứng trước có đảm bảo bằng
om
các chứng khoán đủ tiêu chuẩn, các khoản tiền gửi bằng ngoại tệ tại NHTW;
an
Lu
- Là trung tâm thanh tốn bù trừ cho hệ thống NHTM: Vì các NHTM đều mở
ey
đóng vai trị là ngân hàng trung gian thanh tốn giữa các ngân hàng.
t
re
NHTM thơng qua NHTW thay vì thanh tốn trực tiếp với nhau. Khi đó NHTW
n
thể thực hiện thanh tốn khơng dùng tiền trung tâm thanh toán bù trừ giữa các
va
tài khoản và ký gửi các khoản dự trữ bắt buộc và dự trữ vượt mức tại NHTW nên có
5
2.1.2.2 Thanh tra, giám sát hoạt động của hệ thống ngân hàng
t
to
Với tư cách là ngân hàng của các ngân hàng, NHTW không chỉ cung ứng các
ng
dịch vụ ngân hàng thuần túy cho ngân hàng trung gian, mà thông qua các hoạt động
hi
ep
đó, NHTW cịn thực hiện vai trị điều tiết, giám sát thường xuyên hoạt động của các
do
NHTM nhằm đảm bảo ổn định trong hoạt động ngân hàng và bảo vệ lợi ích của các
w
chủ thể trong nền kinh tế, đặc biệt là của những người gửi tiền, trong quan hệ với
n
lo
ad
ngân hàng.
Hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN đối với các TCTD trên
y
th
2.2
ju
địa bàn TP.HCM
yi
Khái niệm về thanh tra của NHNN
pl
2.2.1
ua
al
2.2.1.1 Khái niệm thanh tra
n
Thanh tra (inspect) xuất phát từ gốc La-tinh (in-spectare) có nghĩa là “nhìn vào
va
n
bên trong” chỉ một sự xem xét từ bên ngoài vào hoạt động của một đối tượng nhất
ll
fu
định: “là sự kiểm soát đối với đối tượng bị thanh tra” trên cơ sở thẩm quyền (quyền
oi
m
hạn và nghĩa vụ) được giao, nhằm đạt được mục đích nhất định. Tính chất của thanh
at
nh
tra mang tính thường xun, tính quyền lực, do đó hệ quả của thanh tra thường là
“phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy định”. Thanh tra là hoạt động xem xét,
z
z
kiểm tra của cơ quan nhà nước cấp trên hoặc theo sự uỷ quyền của cơ quan nhà
vb
bộ phận của hoạt động hành pháp.
k
jm
ht
nước cấp trên đối với cơ quan nhà nước cấp dưới (mang tính trực thuộc) và là một
gm
Theo Luật thanh tra số 56/2010/QH12 ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2010
l.c
ai
nhận định “Thanh tra là một khâu trong quy trình quản lý nhà nước, là yếu tố cấu
om
thành hoạt động của nhà nước, là phương tiện phịng ngừa vi phạm pháp luật.
và lợi ích của nhân dân, cơ quan tổ chức”.
an
Lu
Thanh tra còn là phương pháp phát huy dân chủ, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền
ey
trong một hệ thống trực thuộc nhau theo chiều dọc. Trong bộ máy nhà nước ta,
t
re
thống khác, tức là giữa cơ quan giám sát và cơ quan chịu sự giám sát khơng nằm
n
xem xét có tính bao qt của chủ thể bên ngoài hệ thống đối với khách thể thuộc hệ
va
Giám sát, tiếng Anh là “supervision” hoặc “overseer” để chỉ một hoạt động
6
giám sát thường thể hiện chức năng của các cơ quan quyền lực nhà nước đối với
t
to
hoạt động của bộ máy nhà nước hoặc của Toà án nhân dân, các tổ chức xã hội và
ng
công dân đối với hoạt động quản lý nhằm bảo đảm sự tuân thủ pháp luật, kỷ luật
hi
ep
trong quản lý nhà nước.
do
Như vậy, thanh tra là một lĩnh vực trong hoạt động quản lý nhà nước, là một
w
khâu trong quá trình quản lý và là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà
n
lo
nước. Bất kỳ nhà nước nào cũng có hoạt động kiểm tra, thanh tra và do đó hình
ad
y
th
thành tổ chức kiểm tra, thanh tra kiểm soát hữu hiệu việc thực thi quyền lực nhà
ju
nước. Với ý nghĩa là một công cụ quản lý nhà nước, hoạt động thanh tra nhằm mục
yi
pl
đích phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện những
ua
al
sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước
n
có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng
va
n
cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà
ll
fu
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
oi
m
2.2.1.2 Khái niệm hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng
at
nh
Khái niệm thanh tra ngân hàng “Là hoạt động thanh tra của NHNN đối với các
đối tượng thanh tra ngân hàng trong việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân
z
z
hàng” (khoản 11 Điều 6 Luật NHNN 2010).
vb
jm
ht
Giám sát ngân hàng “Là hoạt động của TTGSNH trong việc thu thập, tổng
hợp, phân tích thơng tin về đối tượng giám sát ngân hàng thông qua hệ thống thông
k
gm
tin, báo cáo, làm việc trực tiếp nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp
om
động ngân hàng và các quy định khác của pháp luật có liên quan”.
l.c
ai
thời rủi ro gây mất an toàn hoạt động ngân hàng, vi phạm quy định an toàn hoạt
an
Lu
Trong nền kinh tế sản xuất hàng hoá, vận hành theo cơ chế thị trường - cơ chế
vận động của các quy luật kinh tế khách quan: quy luật giá trị; quy luật cạnh tranh;
ey
cũng bộc lộ khơng ít những hạn chế, địi hỏi phải có sự điều tiết và quản lý vĩ mô
t
re
chất của một nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên bên cạnh đó nền kinh tế thị trường
n
phát triển, thúc đẩy nền kinh tế phát triển với tất cả ưu điểm vốn có mang tính bản
va
quy luật cung cầu... đã tạo ra một động lực rất to lớn thúc đẩy sản xuất kinh doanh
7
của Nhà nước nhằm khắc phục những thiếu sót của cơ chế thị trường tạo ra: như
t
to
cơng cụ tài chính; công cụ tiền tệ; kế hoạch; pháp luật và các chế tài khác... Như
ng
vậy, thanh tra nhà nước nói chung và thanh tra ngân hàng nói riêng là cơng cụ rất
hi
ep
đắc lực và thiết yếu để Nhà nước điều hành và kiểm sốt vĩ mơ nền kinh tế và hệ
do
thống Ngân hàng.
w
n
2.2.2
Sự cần thiết của hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng
lo
2.2.2.1 Thể hiện việc quản lý hành chính của Nhà nước trong lĩnh vực
ad
y
th
ngân hàng
ju
Thanh tra, giám sát ngân hàng có một vị trí, vai trị rất quan trọng, là chức
yi
pl
năng thiết yếu của quản lý, là công cụ phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, của Nhà nước
ua
al
về hoạt động ngân hàng. TTGSNH luôn luôn gắn liền với quản lý ngân hàng, là một
n
nội dung của quản lý ngân hàng. TTGSNH còn là một phương thức phát huy dân
va
n
chủ, tăng cường pháp chế, phát hiện và xử lý những biểu hiện quan liêu, tham ơ,
ll
fu
lãng phí và những hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động ngân hàng.
oi
m
2.2.2.2 Duy trì lịng tin của cơng chúng đối với hệ thống các TCTD
at
nh
Trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ và ngân hàng, lịng tin đóng vai trị cực kỳ
quan trọng quyết định sự tồn tại của hệ thống TCTD. Việc duy trì và nâng cao lịng
z
z
tin của cơng chứng đối với hệ thống các TCTD là một việc làm cần thiết nhằm thu
vb
jm
ht
hút vốn phục vụ cho hoạt động kinh tế, tài chính của đất nước. Năng lực thu hút vốn
của các TCTD đi đôi với việc đảm bảo khả năng chi trả cho người gửi tiền. Nếu một
k
gm
TCTD mất khả năng chi trả thì người gửi tiền sẽ mất lịng tin vào TCTD đó dẫn đến
l.c
ai
tình trạng rút tiền ồ ạt, tạo nên một phản ứng dây chuyền, gây ảnh hưởng xấu đến
om
các TCTD khác vì cơng chúng khơng cịn tin tưởng để gửi tiền vào hệ thống các
an
Lu
TCTD. Khi người gửi tiền đồng loạt rút tiền, sẽ làm các TCTD mất khả năng thanh
toán đồng bộ, không thu hút được vốn để hoạt động kinh doanh dẫn đến nguy cơ
ey
giảm thiểu rủi ro cho khách hàng, bảo đảm sự an tồn trong hoạt động của TCTD,
t
re
Vì vậy, các TCTD phải được thanh tra, kiểm tra, giám sát thường xuyên để
n
quốc gia.
va
đối mặt với tình trạng phá sản, từ đó sẽ ảnh hưởng đến hệ thống tài chính tiền tệ
8
tránh tình trạng TCTD mất khả năng thanh tốn, khơng trả được nợ dẫn đến nguy
t
to
cơ phá sản.
ng
2.2.2.3 Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và khách
hi
ep
hàng của TCTD
do
Chức năng thanh tra, giám sát còn nhằm đảm bảo sự cơng bằng và bình
w
đẳng trong quan hệ giữa ngân hàng và các khách hàng. Điều này được thể hiện ở hai
n
lo
khía cạnh: Thứ nhất, nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của khách hàng với tư cách là
ad
y
th
người đi vay. Chẳng hạn, qui định chuẩn mực về phạm vi và mức độ chi tiết của các
ju
thông tin cần báo cáo cho ngân hàng khi vay vốn; chuẩn mực hoá các thủ tục vay
yi
pl
vốn và tiếp nhận các dịch vụ ngân hàng; qui định cụ thể về xử lý và giải quyết các
ua
al
tranh chấp giữa ngân hàng với khách hàng. Thứ hai, nhằm thúc đẩy cạnh tranh và
n
hiệu quả thông qua qui định về chất lượng và sự cập nhật của thơng tin mà ngân
va
n
hàng có nghĩa vụ cung cấp cho những người tham gia thị trường. Điều này giúp cho
ll
fu
công chúng với tư cách người đầu tư và người sử dụng các dịch vụ tài chính có khả
oi
m
năng và cơ hội lựa chọn các ngân hàng đáng tin cậy, có các dịch vụ tài chính
at
nh
chất lượng. Các ngân hàng vì thế quan tâm hơn tới tính minh bạch và chất lượng
của bảng tổng kết tài sản trong chiến lược cạnh tranh khách hàng.
z
z
Để đạt được mục đích này, NHNN và các Cơ quan, Ban ngành có liên quan
vb
xác của thông tin được công bố.
k
jm
ht
thường đưa ra các chuẩn mực, các hướng dẫn hoặc qui định về tính đầy đủ và chính
l.c
ai
chế những sai phạm trong hoạt động của các TCTD
gm
2.2.2.4 Phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật và hạn
om
Cùng với việc phát hiện và xử lý các vi phạm pháp luật, TTGSNH cịn đóng
an
Lu
vai trị như một biện pháp phịng ngừa hữu hiệu các vi phạm pháp luật. Thanh tra
cùng với các phương thức kiểm tra, giám sát luôn là hiện thân của kỷ cương pháp
ey
sát không chỉ hướng vào việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, mà cịn có tác
t
re
TCTD. Mặt khác, các giải pháp được đưa ra từ hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám
n
nào, cũng ln có tác dụng hạn chế, răn đe những hành vi vi phạm pháp luật của các
va
luật; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát dù được thực hiện dưới bất cứ hình thức
9
dụng khắc phục các kẽ hở của chính sách, pháp luật, ngăn ngừa tận gốc mầm mống
t
to
phát sinh những vi phạm pháp luật.
ng
2.2.2.5 Bảo đảm việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân hàng của các
hi
ep
TCTD
do
Trong quá trình thực hiện việc thanh tra tại các đối tượng, TTGSNH sẽ phát
w
hiện ra các tồn tại, sai phạm trong hoạt động của các đối tượng và đưa ra các kiến
n
lo
nghị khắc phục, xử lý các hành vi vi phạm; Từ đó đảm bảo hoạt động của các đối
ad
y
th
tượng thanh tra, giám sát thực hiện đúng quy định của pháp luật, chấp hành đúng
ju
chính sách, pháp luật về lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.
yi
pl
Trên cơ sở phát hiện những sai phạm của TCTD, TTGSNH sẽ kiến nghị đối
ua
al
với Chính phủ, NHNN và các Cơ quan chuyên ngành có những điều chỉnh, bổ sung
n
những quy định của pháp luật như ban hành Luật mới hoặc Nghị định hướng dẫn để
va
n
có thể một mặt giúp cho hoạt động của các TCTD hoạt động hiệu quả, một mặt để
ll
fu
giúp NHNN quản lý được nền kinh tế vĩ mô bằng các biện pháp can thiệp kịp thời.
Nội dung hoạt động thanh tra, giám sát
oi
m
2.2.3
at
nh
Thanh tra việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân hàng, quy định khác của
pháp luật có liên quan, việc thực hiện các quy định trong giấy phép do Ngân hàng
z
z
Nhà nước cấp;
vb
jm
ht
Xem xét, đánh giá mức độ rủi ro, năng lực quản trị rủi ro và tình hình tài chính
của đối tượng thanh tra ngân hàng; xem xét, đánh giá các rủi ro tiềm ẩn, chất lượng
k
gm
và hiệu quả hệ thống quản trị, điều hành, hệ thống kiểm toán, kiểm soát nội bộ, hệ
l.c
ai
thống quản trị rủi ro của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, bao gồm cả việc
om
nhận dạng rủi ro, đo lường rủi ro, giám sát rủi ro, kiểm soát và giảm thiểu, xử lý rủi
an
Lu
ro thông qua việc xem xét các yếu tố tác động đến an toàn hoạt động, chất lượng,
hiệu quả quản trị rủi ro, khả năng chống đỡ rủi ro của TCTD, chi nhánh ngân hàng
ey
ngân hàng;
t
re
hành văn bản quy phạm pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về tiền tệ và
n
Kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hoặc ban
va
nước ngoài;
10
Kiến nghị, yêu cầu đối tượng thanh tra ngân hàng có biện pháp hạn chế, giảm
t
to
thiểu và xử lý rủi ro để bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng và phòng ngừa, ngăn
ng
chặn hành vi dẫn đến vi phạm pháp luật;
hi
ep
Phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo thẩm quyền; kiến nghị cơ quan nhà nước có
do
thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật.
w
n
2.2.4
Các phương thức thanh tra, giám sát của NHNN
lo
2.2.4.1 Phương thức giám sát từ xa
ad
y
th
Phương thức giám sát từ xa là việc thu thập, tổng hợp và xử lý các tài liệu,
ju
thông tin, dữ liệu của đối tượng giám sát ngân hàng theo yêu cầu giám sát; kết hợp
yi
pl
giám sát an toàn toàn bộ hệ thống các tổ chức tín dụng với giám sát an tồn của
ua
al
từng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi; Xem xét, theo dõi tình hình
n
chấp hành các quy định về an toàn hoạt động ngân hàng và các quy định khác của
va
n
pháp luật có liên quan; việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh
ll
fu
tra và khuyến nghị, cảnh báo về giám sát ngân hàng. Đồng thời, phân tích, đánh giá
oi
m
thường xun tình hình tài chính, hoạt động, quản trị, điều hành và mức độ rủi ro
at
nh
của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi, rủi ro mang tính hệ thống;
thực hiện xếp hạng các tổ chức tín dụng hằng năm theo mức độ an toàn; Phát hiện,
z
z
cảnh báo các yếu tố tác động, xu hướng biến động tiêu cực, rủi ro gây mất an toàn
vb
jm
ht
hoạt động đối với từng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi và hệ
thống các tổ chức tín dụng; các rủi ro, nguy cơ dẫn đến vi phạm pháp luật về tiền tệ
k
gm
và ngân hàng. Kiến nghị, đề xuất biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các rủi
luật.
an
Lu
2.2.4.2 Phương thức thanh tra tại chỗ
om
l.c
ai
ro, vi phạm pháp luật của đối tượng giám sát ngân hàng theo quy định của pháp
Phương thức thanh tra tại chỗ là thanh tra việc chấp hành pháp luật về tiền tệ
ey
đánh giá các rủi ro tiềm ẩn, chất lượng và hiệu quả hệ thống quản trị, điều hành, hệ
t
re
lực quản trị rủi ro và tình hình tài chính của đối tượng thanh tra ngân hàng; xem xét,
n
định trong giấy phép do NHNN cấp. Qua đó, xem xét, đánh giá mức độ rủi ro, năng
va
và ngân hàng, quy định khác của pháp luật có liên quan, việc thực hiện các quy
11
thống kiểm toán, kiểm soát nội bộ, hệ thống quản trị rủi ro của tổ chức tín dụng, chi
t
to
nhánh ngân hàng nước ngoài, bao gồm cả việc nhận dạng rủi ro, đo lường rủi ro,
ng
giám sát rủi ro, kiểm soát và giảm thiểu, xử lý rủi ro thông qua việc xem xét các
hi
ep
yếu tố tác động đến an toàn hoạt động, chất lượng, hiệu quả quản trị rủi ro, khả
do
năng chống đỡ rủi ro của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngồi. Từ đó có kiến
w
nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hoặc ban hành văn
n
lo
bản quy phạm pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về tiền tệ và ngân hàng;
ad
y
th
kiến nghị, yêu cầu đối tượng thanh tra ngân hàng có biện pháp hạn chế, giảm thiểu
ju
và xử lý rủi ro để bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng và phòng ngừa, ngăn chặn
yi
pl
hành vi dẫn đến vi phạm pháp luật; phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo thẩm quyền;
ua
al
kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật.
n
Hiện nay, Thanh tra, giám sát thường sử dụng hai phương pháp thanh tra,
n
va
giám sát như sau:
ll
fu
Phương pháp thanh tra, giám sát trên cơ sở tuân thủ - là phương pháp kiểm tra
oi
m
sự tuân thủ của các NHTM đối với các quy định pháp luật và quy định của NHNN.
at
nh
Phương pháp thanh tra, giám sát trên cơ sở rủi ro (risk - based supervision).
Phương pháp này khác với phương pháp thanh tra tuân thủ, được xây dựng dựa trên
z
z
việc giám sát hoạt động của các TCTD thông qua đánh giá (i) mức độ và xu hướng
vb
jm
ht
của rủi ro; (ii) hiệu quả của quy trình quản lý rủi ro; (iii) khả năng tài chính (vốn)
của TCTD để chống đỡ (đối mặt với) các rủi ro có thể xảy ra. Thanh tra trên cơ sở
k
gm
rủi ro dựa vào một chu trình liên tục các hoạt động báo cáo và trình bày, giám sát và
om
ro được thực hiện như thế nào.
l.c
ai
truyền đạt thông tin, và thanh tra khi cần thiết để hiểu các rủi ro và việc quản lý rủi
an
Lu
Khi được áp dụng đầy đủ, quy trình thanh tra trên cơ sở rủi ro trọng tâm được
đặt vào những lĩnh vực có rủi ro cao và những bộ phận chức năng có quy trình quản
Ngun tắc 20 – kỹ thuật giám sát (Hiệp ước Basel II)
ey
1
t
re
Nội dung của một cuộc thanh tra thông thường gồm các phần sau:
n
giám sát từ xa, liên hệ thường xuyên1.
va
lý rủi ro không tốt. Thanh tra trên cơ sở rủi ro đòi hỏi cả 03 yếu tố: thanh tra tại chỗ,
12
- Thanh tra kiểm tra hoạt động tín dụng ngân hàng trên địa bàn;
t
to
- Thanh tra kiểm tra hoạt động đầu tư tài chính;
ng
- Thanh tra kiểm tra hoạt động kinh doanh mua bán ngoại tệ;
hi
ep
- Thanh tra kiểm tra hoạt động quản trị điều hành;
do
- Thanh tra kiểm tra hoạt động xây dựng, mua sắm tài sản cố định;
w
n
- Thanh tra kiểm tra công tác thu - chi của TCTD;
lo
ad
- Thanh tra kiểm tra công tác thực hiện pháp luật về cơng tác an tồn kho quỹ;
y
th
- Thanh tra kiểm tra hoạt động phòng chống rửa tiền;
ju
- Thanh tra mức độ tuân thủ pháp luật...
yi
pl
Qua công tác thanh tra, kiểm tra tại chỗ, TTGSNH phát hiện và xử lý sai phạm
ua
al
của TCTD cũng như đề xuất kiến nghị và biện pháp xử lý cụ thể đối với từng
n
trường hợp cụ thể. Riêng đối với các sai phạm thông qua hoạt động thanh tra tại chỗ
va
n
có dấu hiệu hình sự, TTGSNH phối hợp với Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ công an
ll
fu
chuyển các vụ việc (hồ sơ, chứng từ) để xử lý theo quy định của pháp luật.
oi
m
2.2.4.3 Công tác phối hợp khác
at
nh
- Hoạt động xây dựng chính sách, văn bản quy phạm pháp luật:
Thanh tra, giám sát ngân hàng tham mưu, giúp Thống đốc NHNN trong việc
z
z
xây dựng, ban hành theo thẩm quyền hoặc để Thống đốc NHNN trình cấp có thẩm
vb
jm
ht
quyền ban hành chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức, hoạt động, an
toàn hoạt động ngân hàng, thanh tra, giám sát ngân hàng, bảo hiểm tiền gửi và về
k
om
- Hoạt động cấp phép:
l.c
ai
quản lý của Ngân hàng Nhà nước.
gm
phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố thuộc phạm vi trách nhiệm
an
Lu
Thanh tra, giám sát ngân hàng tham mưu, giúp Thống đốc NHNN và Thanh
tra, giám sát NHNN chi nhánh tham mưu, giúp Giám đốc NHNN chi nhánh (trong
ey
giấy phép thành lập chi nhánh ngân hàng nước ngoài, giấy phép thành lập văn
t
re
Cấp, sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của TCTD,
n
quyền) thực hiện:
va
trường hợp Giám đốc NHNN chi nhánh được Thống đốc NHNN phân cấp, ủy
13
phịng đại diện của TCTD nước ngồi, tổ chức nước ngồi khác có hoạt động ngân
t
to
hàng và các loại giấy phép hoạt động ngân hàng khác; Cấp, thu hồi giấy phép hoạt
ng
động hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng cho các tổ chức; Xác nhận
hi
ep
đăng ký điều lệ của TCTD;
do
Chấp thuận việc mua, bán, chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi hình
w
thức pháp lý, giải thể TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; chấp thuận danh
n
lo
sách dự kiến những người được bầu, bổ nhiệm làm thành viên Hội đồng thành viên,
ad
y
th
thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban Kiểm soát và Tổng Giám đốc (Giám
ju
đốc) của TCTD, trừ nhân sự của ngân hàng thương mại do Nhà nước sở hữu 100%
yi
pl
vốn điều lệ, nhân sự do chủ sở hữu phần vốn Nhà nước tại Ngân hàng Thương mại
ua
al
cổ phần Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ cử hoặc giới thiệu; chấp thuận
n
người dự kiến được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng
va
n
nước ngoài; chấp thuận việc thành lập, chấm dứt, giải thể chi nhánh, văn phòng đại
ll
fu
diện, đơn vị sự nghiệp ở trong nước, chi nhánh, văn phòng đại diện và các hình thức
oi
m
hiện diện thương mại khác ở nước ngoài của TCTD; chấp thuận việc thành lập, mua
at
nh
lại công ty con, công ty liên kết của TCTD; chấp thuận việc góp vốn, mua cổ phần
của TCTD; chấp thuận các vấn đề khác về quản trị, tổ chức, tài chính và hoạt động
z
z
theo pháp luật quy định phải được NHNN chấp thuận hoặc cho phép;
vb
jm
ht
Xử lý các vấn đề liên quan đến tổ chức, quản trị, điều hành của các TCTD, chi
nhánh ngân hàng nước ngồi nhằm góp phần đảm bảo các TCTD, chi nhánh ngân
k
gm
hàng nước ngoài hoạt động lành mạnh, an toàn và theo đúng quy định của pháp
om
của Nhà nước theo quy định của pháp luật;
l.c
ai
luật; Quyền và trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại TCTD có vốn
chấn chỉnh, cơ cấu lại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
ey
sát ngân hàng, Thanh tra, giám sát áp dụng các biện pháp xử lý và trình người có
t
re
Tùy theo mức độ an toàn, lành mạnh và vi phạm pháp luật của đối tượng giám
n
Các hình thức và thẩm quyền xử lý vi phạm
va
2.2.5
an
Lu
Xây dựng và tổ chức, theo dõi triển khai thực hiện đề án, phương án củng cố,
14
thẩm quyền2 xử lý theo quy định của pháp luật như:
t
to
- Kiến nghị Thống đốc NHNN hoặc người được Thống đốc NHNN ủy quyền
ng
áp dụng các biện pháp xử lý quy định tại Điều 59 Luật NHNN Việt Nam.
hi
ep
- Kiến nghị cấp có thẩm quyền đặt tổ chức tín dụng vào kiểm soát đặc biệt, áp
do
dụng các biện pháp cơ cấu lại theo quy định của pháp luật.
w
n
- Yêu cầu đối tượng giám sát ngân hàng thực hiện chế độ báo cáo theo yêu cầu
lo
ad
của Thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng.
y
th
- Kiến nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hoặc người được Thống đốc
ju
Ngân hàng Nhà nước ủy quyền quyết định thành lập Tổ giám sát để theo dõi, giám
yi
pl
sát đối tượng giám sát ngân hàng.
ua
al
- Kiến nghị Thống đốc NHNN hoặc người được Thống đốc NHNN ủy quyền
n
đình chỉ, chấm dứt các hành vi vi phạm pháp luật và hoạt động gây mất an toàn hoạt
va
n
động của đối tượng giám sát ngân hàng.
ll
fu
- Kiến nghị Thống đốc NHNN hoặc người được Thống đốc NHNN ủy quyền
oi
m
áp dụng các biện pháp kiểm soát các giao dịch tiềm ẩn rủi ro và hạn chế tăng
tượng giám sát ngân hàng.
at
nh
trưởng, mở rộng quy mô, các hoạt động ảnh hưởng đến an tồn hoạt động của đối
z
z
- Kiến nghị cấp có thẩm quyền đình chỉ, tạm đình chỉ, miễn nhiệm chức vụ
vb
jm
ht
của người quản lý, người điều hành và xử lý cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật
hoặc gây nguy cơ mất an toàn hoạt động cho đối tượng giám sát ngân hàng; kiến
k
gm
nghị cấp có thẩm quyền khơng bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, cho thôi việc,
l.c
ai
chấm dứt hợp đồng lao động hoặc xử lý bằng biện pháp khác đối với cá nhân có
om
hành vi vi phạm pháp luật gây nguy cơ mất an toàn hoạt động của đối tượng giám
- Các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.
2
Chánh TTGSNH, Cục trưởng Cục TTGSNH, Chánh TTGSNH tỉnh thành phố…
ey
như một chu trình khép kín gồm 06 bước.
t
re
Quy trình giám sát trong hoạt động của NHTW đối với TCTD được xây dựng
n
Quy trình giám sát của NHTW đối với NHTM
va
2.2.6
an
Lu
sát ngân hàng.
