Tải bản đầy đủ (.pdf) (51 trang)

Bài giảng sinh lý bài tiết nước tiểu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.3 MB, 51 trang )

SINH LÝ B
SINH LÝ B
À
À
I TI
I TI


T
T




C TI
C TI


U
U
M
M


C TIÊU
C TIÊU
1.
1.
Tr
Tr
ì


ì
nh
nh
b
b
à
à
y
y
đư
đư


c
c


ch
ch
ế
ế
b
b
à
à
i
i
ti
ti
ế

ế
t
t
c
c


a
a
th
th


n
n
2.
2.
Tr
Tr
ì
ì
nh
nh
b
b
à
à
y
y
đư

đư


c
c
nh
nh


ng
ng
y
y
ế
ế
u
u
t
t




nh
nh




ng

ng
đ
đ
ế
ế
n
n
s
s


t
t


o
o
th
th
à
à
nh
nh




c
c
ti

ti


u
u
c
c


a
a
th
th


n
n
.
.
3.
3.
Tr
Tr
ì
ì
nh
nh
b
b
à

à
y
y
đư
đư


c
c
c
c
á
á
c
c
ch
ch


c
c
năng
năng
c
c


a
a
th

th


n
n
.
.
I. C
I. C


U TR
U TR
Ú
Ú
C
C
-
-
CH
CH


C NĂNG TH
C NĂNG TH


N
N

1.
1.
Đơn
Đơn
v
v


th
th


n
n
:
:
C
C


u
u
t
t


o
o
đ
đ



i
i
th
th


c
c


a
a
th
th


n
n
:
:
nhu
nhu


th
th



n
n
chia
chia
l
l
à
à
m
m
2
2
ph
ph


n
n
l
l
à
à
ph
ph


n
n
v
v



v
v
à
à
ph
ph


n
n
tu
tu




V
V
ù
ù
ng
ng
v
v


:
:

n
n


m
m


ph
ph
í
í
a
a
b
b


l
l


i
i
c
c


a
a

th
th


n
n
,
,
ti
ti
ế
ế
p
p
x
x
ú
ú
c
c
v
v


i
i
v
v





,
,
m
m
à
à
u
u
h
h


ng
ng
đ
đ


c
c
ó
ó
l
l


m
m

t
t


m
m
h
h


t
t
.
.
Đây
Đây
l
l
à
à
nơi
nơi
ch
ch


y
y
ế
ế

u
u
t
t


p
p
trung
trung
c
c


u
u
th
th


n
n
.
.


V
V
ù
ù

ng
ng
t
t


y
y
:
:
n
n


m
m


ph
ph
í
í
a
a
b
b


lõm
lõm

,
,
m
m
à
à
u
u
h
h


ng
ng
nh
nh


t
t
c
c
ó
ó
vân
vân
tua
tua
.
.

Đây
Đây
l
l
à
à
nơi
nơi
t
t


p
p
trung
trung
c
c
á
á
c
c


ng
ng
th
th



n
n
.
.
C
C


u t
u t


o vi th
o vi th


c
c


u: c
u: c


u t
u t


o b
o b



i c
i c
á
á
c đơn
c đơn
v
v


th
th


n g
n g


m c
m c


u th
u th


n v
n v

à
à
c
c
á
á
c
c


ng
ng
th
th


n
n
M
M


i ngư
i ngư


i c
i c
ó
ó

2 th
2 th


n n
n n


m
m


sau trên
sau trên
khoang b
khoang b


ng
ng
M
M


i th
i th


n c
n c

ó
ó
1
1


1,3tri
1,3tri


u đơn v
u đơn v


ch
ch


c
c
năng th
năng th


n l
n l
à
à
Nephron
Nephron

Ch
Ch


c
c


n 25% nephron ho
n 25% nephron ho


t đ
t đ


ng c
ng c
ũ
ũ
ng
ng
đ
đ


m b
m b



o ch
o ch


c năng th
c năng th


n.
n.
1.
1.
Đơn v
Đơn v


th
th


n
n


Ch
Ch


c năng c

c năng c


u th
u th


n:
n:
l
l


c huy
c huy
ế
ế
t tương
t tương




ng th
ng th


n
n
: t

: t
á
á
i h
i h


p thu d
p thu d


ch đã đư
ch đã đư


c l
c l


c
c


c
c


u
u
th

th


n v
n v
à
à
b
b
à
à
i ti
i ti
ế
ế
t 1 s
t 1 s


ch
ch


t v
t v
à
à
o
o



ng th
ng th


n.
n.


C
C


u th
u th


n
n
: g
: g


m 2 th
m 2 th
à
à
nh ph
nh ph



n b
n b
ú
ú
i mao m
i mao m


ch v
ch v
à
à
bao bowman
bao bowman


B
B
ú
ú
i mao m
i mao m


ch
ch
g
g



m c
m c
á
á
c MM xu
c MM xu


t ph
t ph
á
á
t t
t t


ti
ti


u
u
ĐM đ
ĐM đ
ế
ế
n c
n c



u th
u th


n v
n v
à
à
ra kh
ra kh


i b
i b


c bowman b
c bowman b


ng
ng
ti
ti


u ĐM đi
u ĐM đi
.

.


Bao Bowman
Bao Bowman
l
l
à
à
m
m


t khoang r
t khoang r


ng ch
ng ch


a d
a d


ch l
ch l


c

c
c
c


u th
u th


n v
n v
à
à
bao b
bao b


c ti
c ti


u c
u c


u th
u th


n. B

n. B


c
c
bowman thông v
bowman thông v


i
i


ng lư
ng lư


n g
n g


n
n


ng th
ng th


n

n


Ti
Ti
ế
ế
p n
p n


i v
i v


i c
i c


u th
u th


n,
n,


ng th
ng th



n c
n c
ó
ó
ch
ch


c năng t
c năng t
á
á
i h
i h


p thu v
p thu v
à
à
b
b
à
à
i ti
i ti
ế
ế
t m

t m


t
t
s
s


ch
ch


t đ
t đ


bi
bi
ế
ế
n d
n d


ch l
ch l


c c

c c


u th
u th


n
n
th
th
à
à
nh nư
nh nư


c ti
c ti


u.
u.




ng th
ng th



n g
n g


m c
m c
ó
ó
:
:


ng lư
ng lư


n g
n g


n, quai
n, quai
Henle,
Henle,


ng lư
ng lư



n xa v
n xa v
à
à


ng g
ng g
ó
ó
p.
p.
2. M
2. M


ch m
ch m
á
á
u th
u th


n
n


ĐM th

ĐM th


n ng
n ng


n v
n v
à
à
xu
xu


t ph
t ph
á
á
t t
t t


ĐM
ĐM
ch
ch


, chia nh

, chia nh
á
á
nh nh
nh nh


d
d


n , nh
n , nh
á
á
nh nh
nh nh


nh
nh


t chia th
t chia th
à
à
nh c
nh c
á

á
c tiêu ĐM đ
c tiêu ĐM đ
ế
ế
n,
n,


Ngư
Ngư


i l
i l


n BT
n BT
á
á
p su
p su


t m
t m
á
á
u trong MM

u trong MM
c
c


u th
u th


n l
n l
à
à
60mmHg
60mmHg


TM th
TM th


n đư
n đư


c t
c t


o th

o th
à
à
nh t
nh t


c
c
á
á
c MM
c MM
quanh
quanh


ng th
ng th


n ra kh
n ra kh


i th
i th


n

n


r
r


n
n
th
th


n v
n v
à
à
đ
đ


v
v
à
à
o TM ch
o TM ch


3. Th

3. Th


n kinh chi ph
n kinh chi ph


i th
i th


n
n


h
h


th
th


n kinh giao c
n kinh giao c


m c
m c
ó

ó
t
t


n c
n c
ù
ù
ng
ng
chi ph
chi ph


i l
i l


p cơ c
p cơ c


a m
a m


ch m
ch m
á

á
u th
u th


n
n




đi
đi


u hòa lưu lư
u hòa lưu lư


ng tu
ng tu


n ho
n ho
à
à
n th
n th



n
n
T
T


ch
ch


c c
c c


nh c
nh c


u th
u th


n
n


L
L
à

à
m
m


t t
t t


ch
ch


c c
c c
ó
ó
ch
ch


c năng đ
c năng đ


c bi
c bi


t

t
do t
do t
ế
ế
b
b
à
à
o bi
o bi


u mô
u mô


ng lư
ng lư


n xa v
n xa v
à
à
t
t
ế
ế
b

b
à
à
o cơ trơn ti
o cơ trơn ti


u đ
u đ


ng m
ng m


ch đ
ch đ
ế
ế
n c
n c


a
a
c
c
ù
ù
ng m

ng m


t nephron h
t nephron h


p l
p l


i t
i t


o th
o th
à
à
nh
nh


Ph
Ph


c h
c h



p c
p c


nh c
nh c


u th
u th


n c
n c
ó
ó
vai trò
vai trò
quan tr
quan tr


ng trong qu
ng trong qu
á
á
tr
tr
ì

ì
nh h
nh h
ì
ì
nh
nh
th
th
à
à
nh h
nh h


Renin
Renin
-
-
Angiotensin
Angiotensin
-
-


Aldosteron đ
Aldosteron đ


đi

đi


u hòa huy
u hòa huy
ế
ế
t
t
á
á
p.
p.
Cấu trúc của tổ chức cạnh cầu thận
II.
II.
CƠ CH
CƠ CH


B
B
À
À
I TI
I TI


T

T


TH
TH


N
N
L
L
à
à
qu
qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh t
nh t


o th
o th
à
à
nh nư

nh nư


c ti
c ti


u v
u v
à
à
g
g


m c
m c
ó
ó
:
:
1.
1.
Cơ ch
Cơ ch
ế
ế
l
l



c
c


c
c


u th
u th


n
n
2.
2.
Á
Á
p su
p su


t l
t l


c
c
3.

3.
Cơ ch
Cơ ch
ế
ế
t
t
á
á
i h
i h


p thu v
p thu v
à
à
b
b
à
à
i ti
i ti
ế
ế
t t
t t
í
í
ch

ch
c
c


c
c




ng th
ng th


n
n
1.
1.
Cơ ch
Cơ ch
ế
ế
l
l


c
c



c
c


u th
u th


n
n


Dich l
Dich l


c t
c t


lòng m
lòng m


ch v
ch v
à
à
o b

o b


c
c
Bowman ph
Bowman ph


i qua 3 l
i qua 3 l


p v
p v
ì
ì
k
k
í
í
ch thư
ch thư


c
c
c
c



a c
a c
á
á
c l
c l


l
l


c nh
c nh


d
d


n.
n.


Đ
Đ


c đi

c đi


m c
m c


a m
a m
à
à
ng l
ng l


c c
c c
ó
ó
t
t
í
í
nh th
nh th


m
m
ch

ch


n l
n l


c r
c r


t cao không cho đi qua
t cao không cho đi qua


Ch
Ch


t c
t c
ó
ó
đư
đư


ng k
ng k
í

í
nh l
nh l


n hơn l
n hơn l


l
l


c
c
nh
nh


nh
nh


t. (70
t. (70
Å
Å
)
)



Ch
Ch


t c
t c
ó
ó
k
k
í
í
ch thư
ch thư


c nh
c nh


nhưng t
nhưng t
í
í
ch
ch
đi
đi



n âm: albumin
n âm: albumin
Cấu tạo của màng lọc cầu thận
2.
2.
Á
Á
p su
p su


t l
t l


c
c






c ti
c ti


u trong b
u trong b



c Bowman
c Bowman
(
(
đư
đư


c g
c g


i l
i l
à
à






c ti
c ti


u đ
u đ



u) c
u) c
ó
ó
th
th
à
à
nh ph
nh ph


n c
n c
á
á
c ch
c ch


t hòa tan
t hòa tan
gi
gi


ng như c
ng như c



a huy
a huy
ế
ế
t tương
t tương
, tr
, tr


c
c
á
á
c ch
c ch


t hòa
t hòa
tan c
tan c
ó
ó
phân t
phân t







ng l
ng l


n
n






c ti
c ti


u đ
u đ


u đư
u đư


c h
c h

ì
ì
nh th
nh th
à
à
nh nh
nh nh


qu
qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh
nh
l
l


c huy
c huy
ế
ế
t tương
t tương



ti
ti


u c
u c


u th
u th


n. Qu
n. Qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh l
nh l


c
c
l
l

à
à
qu
qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh th
nh th


đ
đ


ng, ph
ng, ph


thu
thu


c v
c v
à
à

o c
o c
á
á
c
c
á
á
p
p
su
su


t.
t.
C¬ chÕ läc
C
C


c
c


p su
p su


t trong m

t trong m


ch m
ch m


u
u


p suất thu
p suất thu


t
t
ĩ
ĩ
nh.
nh.


P
P
H
H


T

T
á
á
c dụng
c dụng
đẩ
đẩ
y n
y n


c v
c v
à
à
c
c
á
á
c chất h
c chất h
ò
ò
a tan ra kh
a tan ra kh


i m
i m



ch.
ch.


B
B
ì
ì
nh th
nh th


ờng gi
ờng gi
á
á
trị l
trị l
à
à
60mmHg.
60mmHg.


p suất keo c
p suất keo c


a huyết t

a huyết t
ơ
ơ
ng.
ng.


P
P
K
K


T
T
á
á
c dụng gi
c dụng gi


c
c
á
á
c chất h
c chất h
ò
ò
a tan v

a tan v
à
à
n
n


c.
c.


Trung b
Trung b
ì
ì
nh l
nh l
à
à
32mmHg.
32mmHg.
C
C


c
c


p su

p su


t trong b
t trong b


c Bowman
c Bowman


p suất keo c
p suất keo c


a b
a b


c.
c.


P
P
KB
KB


T

T
á
á
c dụng kéo n
c dụng kéo n


c v
c v
à
à
o b
o b


c.
c.


B
B
ì
ì
nh th
nh th


ờng có gi
ờng có gi
á

á
trị b
trị b


ng 0mmHg.
ng 0mmHg.


p suất thu
p suất thu


t
t
ĩ
ĩ
nh c
nh c


a b
a b


c.
c.


P

P
B
B


T
T
á
á
c dụng c
c dụng c


n n
n n


c v
c v
à
à
c
c
á
á
c chất h
c chất h
ò
ò
a tan

a tan
đ
đ
i v
i v
à
à
o b
o b


c.
c.


Gi
Gi
á
á
trị b
trị b


ng 18mmHg.
ng 18mmHg.


p suất l
p suất l



c
c
: L
: L
à
à
á
á
p suất th
p suất th


c s
c s


có t
có t
á
á
c dụng
c dụng
đẩ
đẩ
y
y
dịch qua m
dịch qua m
à

à
ng c
ng c


u th
u th


n (PL).
n (PL).


Cơ ch
Cơ ch
ế
ế
l
l


c:
c:
L
L
à
à
cơ ch
cơ ch
ế

ế
th
th


đ
đ


ng, ph
ng, ph


thu
thu


c v
c v
à
à
o
o
c
c
á
á
c
c
á

á
p su
p su


t ph
t ph
í
í
a trong v
a trong v
à
à
ngo
ngo
à
à
i m
i m
à
à
ng.
ng.


PL = PH
PL = PH


(PK +PB) = 60

(PK +PB) = 60


(32 + 18)
(32 + 18)
= 10 mmHg.
= 10 mmHg.


Qu
Qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh l
nh l


c ch
c ch


x
x


y ra khi PL > 0.

y ra khi PL > 0.
T
T


c đ
c đ


l
l


c c
c c


u th
u th


n
n


T
T


c đ

c đ


l
l


c c
c c


u th
u th


n l
n l
à
à




ng huy
ng huy
ế
ế
t tương
t tương
đư

đư


c l
c l


c trong 1 ph
c trong 1 ph
ú
ú
t
t


to
to
à
à
n b
n b


c
c


u th
u th



n
n
c
c


a c
a c


2 th
2 th


n.
n.




ngư
ngư


i b
i b
ì
ì
nh thư

nh thư


ng, trong m
ng, trong m


t ph
t ph
ú
ú
t c
t c
ó
ó
kho
kho


ng 1.200 ml m
ng 1.200 ml m
á
á
u ch
u ch


y qua hai th
y qua hai th



n
n
(ch
(ch


a 650 ml huy
a 650 ml huy
ế
ế
t tương
t tương
),
),
nhưng ch
nhưng ch


c
c
ó
ó
125 ml huy
125 ml huy
ế
ế
t tương đư
t tương đư



c l
c l


c qua m
c qua m
à
à
ng l
ng l


c
c
c
c


u th
u th


n v
n v
à
à
o bao Bowman v
o bao Bowman v
à

à
g
g


i l
i l
à
à
t
t


c đ
c đ


l
l


c c
c c


u th
u th


n.

n.


Trong m
Trong m


t ng
t ng
à
à
y đêm
y đêm
, to
, to
à
à
n b
n b


c
c


u th
u th


n l

n l


c
c
đư
đư


c kho
c kho


ng 180 l
ng 180 l
í
í
t d
t d


ch.
ch.
So s
So s
á
á
nh t
nh t



l
l


th
th
à
à
nh ph
nh ph


n huy
n huy
ế
ế
t tương v
t tương v
à
à




c
c
ti
ti



u đ
u đ


u qua b
u qua b


ng sau:
ng sau:
990
990


0
0


0
0


1
1


3
3



3,7
3,7


0,3
0,3


0,04
0,04


0,01
0,01


900
900
-
-
930
930


70
70
-
-
80

80


6
6
-
-
7
7


1
1


3
3


3,7
3,7


0,3
0,3


0,04
0,04



0,01
0,01






c
c
Protein
Protein
Lipid
Lipid
Glucose
Glucose
Na+
Na+
Cl
Cl
-
-
Urê
Urê
Acid
Acid
Creatinin
Creatinin





c ti
c ti


u đ
u đ


u
u
Huy
Huy
ế
ế
t tương
t tương
Th
Th
à
à
nh ph
nh ph


n
n



Ta th
Ta th


y: t
y: t


l
l


th
th
à
à
nh ph
nh ph


n c
n c


a huy
a huy
ế
ế
t tương v

t tương v
à
à




c
c
ti
ti


u đ
u đ


u đ
u đ


u r
u r


t gi
t gi


ng nhau tr

ng nhau tr


protid v
protid v
à
à
lipid không
lipid không
c
c
ó
ó
trong nư
trong nư


c ti
c ti


u đ
u đ


u.
u.
Đi
Đi



u n
u n
à
à
y ch
y ch


ng t
ng t


:
:


Á
Á
p l
p l


c m
c m
á
á
u trong c
u trong c



u th
u th


n cao hơn
n cao hơn
á
á
p l
p l


c trong
c trong


ng
ng
th
th


n nên huy
n nên huy
ế
ế
t tương t
t tương t



b
b
ú
ú
i mao m
i mao m


ch c
ch c


u th
u th


n đư
n đư


c
c
l
l


c v
c v
à

à
o bao Bowman.
o bao Bowman.


Th
Th
à
à
nh ph
nh ph


n c
n c


a nư
a nư


c ti
c ti


u đ
u đ


u v

u v
à
à
huy
huy
ế
ế
t tương g
t tương g


n
n
gi
gi


ng nhau
ng nhau


C
C
á
á
c ch
c ch


t như protid v

t như protid v
à
à
lipid không l
lipid không l


c qua đư
c qua đư


c v
c v
ì
ì
phân t
phân t


c
c


a ch
a ch
ú
ú
ng q
ng q
ú

ú
a to.
a to.


Trong c
Trong c
á
á
c trư
c trư


ng h
ng h


p l
p l
à
à
m ti
m ti


u c
u c


u th

u th


n b
n b


thương t
thương t


n
n
c
c
á
á
c ch
c ch


t c
t c
ó
ó
phân t
phân t


to c

to c
ó
ó
th
th


qua đư
qua đư


c nên khi x
c nên khi x
é
é
t
t
nghi
nghi


m nư
m nư


c ti
c ti


u ta th

u ta th


y c
y c
ó
ó
albumin trong nư
albumin trong nư


c ti
c ti


u.
u.
So s
So s
á
á
nh t
nh t


l
l


th

th
à
à
nh ph
nh ph


n nư
n nư


c ti
c ti


u đ
u đ


u v
u v
à
à




c
c
ti

ti


u cu
u cu


i qua b
i qua b


ng sau.
ng sau.
1,2
1,2
-
-
1,5 l
1,5 l
í
í
t
t
0
0


4
4



7
7


20
20


0,5
0,5


1,2
1,2


+
+
+
+
+
+
170 l
170 l
í
í
t
t
1

1


3
3


3,7
3,7


0,3
0,3


0,04
0,04


0,01
0,01


0
0


0
0



0
0


S
S






ng trong 1 ng
ng trong 1 ng
à
à
y
y
Glucose
Glucose
Na+
Na+
Cl
Cl
-
-
Urê
Urê
Acid Uric

Acid Uric
Creatinin
Creatinin
Acid hippuric
Acid hippuric
Urobilin
Urobilin
Amoniac
Amoniac




c ti
c ti


u
u
cu
cu


i
i




c ti

c ti


u
u
đ
đ


u
u
S
S






ng v
ng v
à
à
th
th
à
à
nh
nh
ph

ph


n
n

×