Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện nghi xuân tỉnh hà tĩnh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.02 MB, 122 trang )
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
--------------------
Nguyễn thi trang
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÍ CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC Ở CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN NGHI XUÂN TỈNH HÀ TĨNH
luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục
VINH - 2010
2
Lời cảm ơn
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày
tỏ lòng biết ơn tới:
- Hội đồng khoa học chuyên ngành
Quản lý Giáo dục, Khoa Sau đại học
trường Đại học Vinh và các thầy cô đã
tham gia quản lý, giảng dạy, động viên,
giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên
cứu và học tập.
- Lãnh đạo, chuyên viên Sở Giáo
dục và đào tạo Hà Tĩnh, Các trwờng
THPT huyện Nghi Xuân, Phòng Giáo dục
- Đào tạo huyện Nghi Xuân, Thường trực
Huyện ủy, HĐND, lãnh đạo UBND
huyện Nghi Xuân đã giúp đỡ, tạo điều
kiện thuận lợi, tư vấn cho tơi trong q
trình nghiên cứu.
- Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã
động viên, giúp đỡ, khích lệ tơi trong suất
q trình học tập và nghiên cứu.
- Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn
chân thành tới P. Giáo sư- Tiến sỹ, Phạm
Minh Hùng - Người thầy, người hướng
3
dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tơi trong
q trình nghiên cứu để hồn thành Luận
văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng,
nhưng chắc chắn Luận văn sẽ khơng tránh
khỏi thiếu sót, kính mong nhận được sự
góp ý, chỉ dẫn thêm của Hội đồng khoa
học, thầy cô cùng bạn đọc.
Vinh, tháng 11 năm 2010
Tác giả
Nguyễn Thị Trang
4
CÁC CHỮ VIẾT TẮT
SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN
Viết tắt
Viết đầy đủ
BDNVQL
Bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý
CBQL
Cán bộ quản lý
CB-GV
Cán bộ, giáo viên
BDTX
Bồi dưỡng thường xuyên
BGH
Ban giám hiệu
CNXH
Chủ nghĩa xã hội
CNH - HĐH
Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố
CSVC
Cơ sở vật chất
CMHS
Cha mẹ học sinh
CMNV
Chun mơn nghiệp vụ
CTQL
Chủ thể quản lí
CLDH
Chất lượng dạy học
CLGD
Chất lượng giáo dục
CNTT
Công nghệ thông tin
DH
Dạy học
ĐH
Đại học
GD
Giáo dục
GD-ĐT
Giáo dục - Đào tạo
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDP
Thu nhập bình qn đầu người
GV
Giáo viên
GVBM
Giáo viên bộ mơn
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
HĐDH
Hoạt động dạy học
HĐKH
Hội đồng khoa học
5
HS
Học sinh
HSG
Học sinh giỏi
KT-XH
Kinh tế xã hội
KTQL
Khách thể quản lí
MTQL
Mục tiêu quản lí
UBND
Uỷ ban nhân dân
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
PPDH
Phương pháp dạy học
QTDH
Quá trình dạy học
QLGD
Quản lý giáo dục
THPT
Trung học phổ thông
TBDH
Thiết bị dạy học
THCS
Trung học cơ sở
TN
Tốt nghiệp
TNTHPT
Tốt nghiệp trung học phổ thơng
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
XH
Xã hội
XHHGD
Xã hội hố giáo dục
6
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN
BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT
1
MỤC LỤC
3
MỞ ĐẦU
6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
11
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
14
1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục
14
1.2.2. Hiệu quả và hiệu quả quản lí
20
1.2.3. Dạy học và chất lượng dạy học
21
1.2.4. Giải pháp và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí
27
1.4. Quản lý chất lượng dạy học ở trường THPT
29
1.5 Kết luận chương I
31
Chƣơng 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Khái quat điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục huyện
Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và dân cư
33
2.1.2.Tình hình kinh tế- xã hội
34
2.1.3. Tình hình giáo dục
36
2.2. Thực trạng chất lƣợng dạy học ở các trƣờng THPT huyện
Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh
38
2.2.1. Đội ngũ cán bộ quản lí
39
2.2.2. Chất lượng giáo viên
41
2.2.3. Chất lượng học sinh
45
2.3. Thực trạng sử dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản
lý chất lƣợng dạy học ở các trƣờng THPT huyện Nghi Xuân,
7
tỉnh Hà Tĩnh
2.3.1. Quản lí nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
46
2.3.2. Quản lí chất lượng sinh hoạt tổ chun mơn
48
2.3.3. Quản lí việc thực hiện qui chế chun mơn của giáo viên
49
2.3.4. Quản lí chất lượng học sinh
50
2.3.5. Quản lí các điều kiện phục vụ chất lượng dạy học
51
2.4. Nguyên nhân của thực trạng
2.4.1. Nguyên nhân thành công
53
2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế
53
2.5. Kết luận chương 2
55
Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN
LÝ CHẤT LƢỢNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN
NGHI XUÂN, TỈNH HÀ TĨNH
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
56
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
56
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
56
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quản lý chất lƣợng dạy học
ở các trƣờng THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh
3.2.1. Nhóm giải pháp quản lí chất lượng dạy của giáo viên
3.2.1.1. Giải pháp quản lí việc thực hiện qui chế chun mơn của
giáo viên
3.2.1.2. Giải pháp quản lí công tác đổi mới phương pháp dạy học
3.2.1.3. Giải pháp quản lí phong trào tự học, tự sáng tạo của giáo
viên
57
57
66
68
3.2.1.4. Giải pháp quản lí cơng tác kiểm tra đánh giá
71
3.2.2. Nhóm giải pháp quản lí chất lƣợng học của học sinh
74
3.2.2.1. Giải pháp quản lí nề nếp học sinh
74
3.2.2.2. Giải pháp quản lí chất lượng mũi nhọn và chất lượng đại
76
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
trà
3.2.2.3. Giải pháp quản lí các hoạt động khác
3.2.3. Nhóm giải pháp quản lí các điều kiện đảm bảo chất
lƣợng dạy học
79
83
3.2.3.1 Giải pháp quản lí cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học
83
3.2.3.2 Giải pháp kích thích tạo động lực cho giáo viên, học sinh
86
3.2.3.3 Giải pháp quản lí cơng tác xã hội hố giáo dục, khai thác
và sử dụng các nguồn tài chính
88
3.3. Mối quan hệ giữa các nhóm giải pháp
89
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi các biện pháp
91
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
95
TÀI LIỆU THAM KHẢO
100
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
Chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng dạy học nói riêng hiện
đang là một vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Bởi chúng ta biết giáo dục
là nền tảng, là nhân tố đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của xã hội. Giáo
dục là chìa khố tiến tới một xã hội tốt đẹp - Giáo dục phát triển tiềm năng
cơ bản của mỗi con người, là điều kiện tiên quyết để thực hiện nhân quyền,
dân chủ, hợp tác trí tuệ, bình đẳng và tơn trọng lẫn nhau.
Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (tháng 4 năm
2001) đã khẳng định: "Phát triển giáo dục - đào tạo là một trong những động
lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hóa là điều kiện
để phát huy nguồn lực con người-Yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng
trưởng kinh tế nhanh và bền vững." [44.13]. Nhân tố quyết định thắng lợi
của công cuộc CNH, HĐH và hội nhập quốc tế là con người, là nguồn lực
người Việt Nam được phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ sở mặt
bằng dân trí được nâng cao. Muốn đạt được mục tiêu đó trước hết cần tập
trung làm chuyển biến mạnh mẽ chất lượng và hiệu quả của nền giáo dục
theo định hướng: "Đổi mới và nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong
giáo dục và đào tạo; Đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình và phương
pháp giáo dục theo hướng hiện đại hóa, phù hợp với thực tiễn Việt Nam
cùng với đổi mới cơ chế quản lý giáo dục...” [44.14].
Tuy nhiên, chất lượng và hiệu quả giáo dục của nước ta nói chung và
chất lượng dạy học nói riêng trong những năm gần đây tuy đã có những
bước khởi sắc nhưng chưa đáp ứng được với yêu cầu của thời kỳ CNH HĐH hiện nay. Điều đó đã chỉ rõ trong Nghị quyết Trung ương II khoá
VIII của Ban chấp hành Trung ương Đảng: “Giáo dục và Đào tạo nước ta
còn yếu kém, bất cập cả về quy mô, cơ cấu, nhất là chất lượng và hiệu quả
chưa đáp ứng kịp với những đòi hỏi ngày càng cao về nhân lực của công
cuộc đổi mới về Kinh tế - Xã hội và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện CNH HĐH đất nước theo định hướng XHCN” [43,31]. Chất lượng giáo dục nói
chung và chất lượng dạy học nói riêng cũng cịn nhiều hạn chế.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ IX đã khẳng định: “ Tiếp tục
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp
dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện
chuẩn hoá, hiện đại hoá,xã hội hoá”[44.35].
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X tiếp tục khẳng định:
“Ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất lượng dạy và học, nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất của nhà trường, phát
huy khả năng sáng tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh, sinh viên”.
Như vậy, để đáp ứng yêu cầu và sự phát triển của xã hội, thì việc
nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng dạy học nói riêng là
một địi hỏi bức thiết, và đó cũng chính là nhiệm vụ quan trọng nhất của
nhà trường, đó là điều kiện để nhà trường tồn tại và phát triển.
Muốn nâng cao chất lượng dạy học thì một yếu tố hết sức quan trọng
mà chúng ta khơng thể khơng nhắc đến đó là cơng tác quản lí chất lượng
dạy học. Quản lí hiệu quả chất lượng dạy học ở các nhà trường nói chung
và ở trường THPT nói riêng giữ một vai trị hết sức quan trọng trong việc
nâng cao chất lượng dạy học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
Vì vậy cần đổi mới quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, để nâng cao hiệu
quả quản lí chất lượng dạy học là một việc làm hết sức cấp thiết.
Tuy nhiên so với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, thì cơng tác quản
lí chất lượng dạy học ở các trường THPT trên địa bàn huyện Nghi Xuân
vẫn còn những bất cập nhất định như: năng lực đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục còn nhiều hạn chế, chưa được đào tạo một cách hồn chỉnh, nhiều cán
bộ quản lí trẻ kinh nghiệm quản lý cịn thiếu nên khơng theo kịp với sự đa
dạng và phức tạp của các hoạt động giáo dục trong quá trình đổi mới. Đội
ngũ giáo viên đa số nhiệt tình, có tâm huyết với nghề song còn thiếu nhiều
kinh nghiệm, yếu về chất lượng, điều kiện và mơi trường làm việc cịn
nhiều hạn chế, giáo viên được đào tạo ở nhiều loại hình trường, lớp nên
chất lượng không đồng đều, lại nhiều tác động của cơ chế thị trường nên có
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
lúc chưa thực sự đáp ứng được nhiệm vụ cải cách giáo dục,yêu cầu của
công cuộc đổi mới kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ tổ quốc,thực hiện
CNH-HĐH đất nước theo định hướng XHCN. Việc thay đổi nội dung
chương trình, phương pháp giảng dạy; vấn đề phân ban... là một trong những
khó khăn đối với cơng tác quản lí dạy học và đối với giáo viên, học sinh….
Những bất cập này khiến cho những người làm công tác quản lý giáo dục
như tôi phải tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, tìm ra các giải pháp hữu hiệu,
đồng bộ và mang tính khả thi, để góp phần nào đó đưa chất lượng dạy học ở
các trường THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh ngày một tốt hơn.
Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên đây, bản thân tơi là một Phó
hiệu trưởng phụ trách chuyên môn của một trường THPT trong huyện, luôn
băn khoăn, trăn trở để tìm ra được các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản
lí chất lượng dạy học của giáo viên và học sinh ở các trường THPT. Vì vậy,
chúng tôi chọn vấn đề: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí chất
lượng dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Nghi Xuân, tỉnh
Hà Tĩnh” làm đề tài luận văn tốt nghiệp khoá học, với một hy vọng là góp
phần nhỏ bé vào việc nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng dạy học ở các
trường THPT trên địa bàn huyện Nghi Xuân phù hợp với yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng dạy học ở các THPT
Huyện Nghi Xuân.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lí chất lượng dạy học ở các Trường THPT .
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng dạy học ở các
trường THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
4. Giả thuyết khoa học
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
Có thể nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng dạy học ở các trường
THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh nếu đề xuất được các giải pháp có
cơ sở khoa học và có tính khả .
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của đề tài
5.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng dạy học ở
các Trường THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
- Phương pháp khái quát hoá các nhận định độc lập
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia, các nhà quản lí
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
- Phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm
6.3. Phương pháp thống kê tốn học
7. Những đóng góp của đề tài
- Góp phần cụ thể hố một số vấn đề của khoa học quản lý giáo dục.
- Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất lượng dạy học ở các
trường THPT huyện Nghi Xuân- Tỉnh Hà Tĩnh.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí chất
lượng dạy học ở các trường THPT huyện Nghi Xuân - Tỉnh Hà Tĩnh, góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường THPT nói chung
và ở huyện Nghi Xuân nói riêng.
- Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho những trường phổ thông
của các huyện có những thực trạng tương tự.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
- Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho học viên cao học và sinh
viên ngành quản lý giáo dục.
8. Cấu trúc của đề tài:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục, các tài liệu tham khảo và
phụ lục nghiên cứu, luận văn gồm có 3 chương.
Chƣơng1: Cơ sở lý luận của đề tài
Chƣơng 2: Cơ sở thực tiễn của đề tài
Chƣơng 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí chất lượng
dạy học ở các Trường THPT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
1.1. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Vì chất lượng dạy học là một trong những yếu tố quan trọng nhất của
hoạt động dạy học nói riêng và hoạt động giáo dục nói chung. Nên vấn đề
nghiên cứu quản lý chất lượng dạy học ở các trường trung học phổ thông là
một vấn đề được các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm nghiên
cứu vấn đề quản lý chất lượng dạy - học để tìm ra các giải pháp hữu hiệu
nhằm nâng cao chất lượng dạy học.Trong điều kiện một luận văn, chúng tơi
xin trình bày sơ lược một số nội dung chủ yếu sau đây.
Trước đây các nhà giáo dục Xô Viết như: V.A Xu khomlinxki;
V.Pxtrezicondin; Japob đã có nhiều tác phẩm nổi tiếng về cơng tác quản lý
trường học. Trong đó các tác giả đã khẳng định hiệu trưởng là người lãnh
đạo toàn diện và chịu trách nhiệm trong công tác quản lý nhà trường; xây
dựng được đội ngũ giáo viên tâm huyết với nghề nghiệp, có chun mơn
vững vàng, ln phát huy tính sáng tạo trong lao động và tạo ra khả năng
ngày càng hoàn thiện tay nghề sư phạm là yếu tố quyết định thành công
trong quản lý hoạt động dạy học của người hiệu trưởng. Vì thế, các nhà
nghiên cứu thống nhất: việc xây dựng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ hết
sức quan trọng trong các nhiệm vụ của hiệu trưởng.
Để bồi dưỡng đội ngũ giáo viên thì cơng tác tổ chức dự giờ và phân
tích sư phạm tiết dạy là điều không thể thiếu được V.A Xukhomlimxki đã
thấy rõ tầm quan trọng của giải pháp này và chỉ rõ thực trạng của yếu kém
trong việc phân tích sư phạm bài dạy. Từ thực tế đó, tác giả đã đưa ra nhiều
cách phân tích bài dạy cho giáo viên.
Các nhà nghiên cứu giáo dục Xơ Viết trước đây cịn nhấn mạnh rằng:
"Kết quả toàn bộ quản lý nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức
đúng đắn và hợp lý các hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo viên".
Ở Việt Nam, các nhà giáo dục học, các CBQL GD và các nhà sư
phạm cũng luôn quan tâm nghiên cứu tìm ra các giải pháp quản lý hoạt
động dạy học có tính khả thi và hiệu quả cao để thực hiện thành công mục
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
tiêu giáo dục. Ngay từ những năm ở thập kỷ 70 của thế kỷ XX, các giáo sư:
Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Minh Đức, Hà Thế Ngữ, Hà Sĩ Hồ ... đã có
nhiều tác phẩm nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý trường học trong
hoàn cảnh thực tế ở Việt Nam.
Từ những năm 90 của thế kỷ XX đến nay, dã có nhiều cơng trình
nghiên cứu các vấn đề về quản lý giáo dục. Trong phạm vi quản lý dạy học
phải kể đến các cơng trình nghiên cứu của các tác giả : Nguyễn Văn Lê,
Nguyễn Minh Đạo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng Quốc Bảo, Trần Thị Bích
Liễu, ... ở các cơng trình nghiên cứu này, các tác giả đã nêu lên những
nguyên tắc chung của việc quản lý dạy học, từ đó đưa ra các giải pháp quản
lý vận dụng trong quản lý dạy học là nhiệm vụ trung tâm của hiệu trưởng
trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục-đào tạo. Theo tác giả Nguyễn Văn
Lê thì trong quản lý giáo dục phải chú ý đến cơng tác bồi dưỡng giáo viên
về tư tưởng chính trị, về chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao năng lực cho
họ.
Tác giả Trần Thị Bích Liễu nhấn mạnh đến những yêu cầu đối với
công tác quản lý nhà trường trong những điều kiện mới: "Đổi mới chương
trình sách giáo khoa đòi hỏi đổi mới phương pháp quản lý và lãnh đạo của
hiệu trưởng sao cho phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của các thành
viên trong trường".
Từ những năm cuối thế kỷ XX ở Việt Nam, xuất hiện ngày càng
nhiều các luận văn thạc sĩ nghiên cứu về đề tài quản lý CLDH của hiệu
trưởng trường phổ thông. Trong số các luận văn đã tìm hiểu, tác giả chú
trọng xem xét các luận văn của các tác giả nghiên cứu các giải pháp quản lý
CLDH ở cấp THPT như :
- "Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn của hiệu
trưởng trường THPT huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An" của tác giả Nguyễn
Minh ngọc (2001).
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
- "Giải pháp quản lý HĐDH của hiệu trưởng các trường THPT thực
hiện chương trình SGK mới tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh" của tác
giả Nguyễn Kim Phụng (2005).
- “Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý dạy học ở các
trường THCS trên địa bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa” của tác giả
Nguyễn Hữu Quang (năm 2008)
- “Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý dạy học ở các
trường THPT huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa” của tác giả Nguyễn Đức
Hải (năm 2008)
- "Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT
huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An" (năm 2009)
- "Một số giải pháp quản lí chất lượng dạy học mơn Tốn ở các
trường THCS huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh" (năm 2009"
- "Một số biện pháp quản lí của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất
lượng dạy học ở các trường THPT huyễn Diễn Châu, tỉnh nghệ An" (năm
2009)
- " Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lí dạy học ở các
trường THPT huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh"(năm 2009)
Trong các luận văn này, các tác giả đã khảo sát thực trạng và đề xuất
các giải pháp quản lý chất lượng dạy học của hiệu trưởng trường THPT,
trong đó tác giả Lại Thế Quang đã đưa ra một số giải pháp nâng cao chất
lượng dạy học mới. Tác giả Trần Trọng Thức đã chú ý đến thực trạng quản
lí chất lượng dạy học và đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng
quản lí
Mặc dù đã có nhiều luận văn thạc sỹ nghiên cứu về đề tài quản lý
chất lượng dạy học của hiệu trưởng các trường ở hệ thống giáo dục phổ
thông, nhưng vẫn chưa có nhiều tác giả nghiên cứu mang tính hệ thống về
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
đề tài này ở bậc THPT, nhất là trên địa bàn huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà
Tĩnh, một mảnh đất có truyền thống hiếu học, quê hương Đại thi hào
Nguyễn Du - Danh nhân văn hoá thế giới. Bởi vậy tác giả chọn nghiên cứu
vấn đề này, với nguyện vọng góp một phần trí tuệ nhỏ bé vào việc thúc đẩy
sự phát triển giáo dục của huyện nhà.
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Quản lý và quản lí giáo dục
1.2.1.1. Quản lí
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: "Hoạt
động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý
(người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức
nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích nhất định" [6.22].
Theo tác giả Trần Hữu Cát và Đoàn Minh Duệ: "Quản lý là hoạt
động thiết yếu nảy sinh khi con người hoạt động tập thể, là sự tác
động của chủ thể vào khách thể, trong đó quan trọng nhất là khách thể con
người, nhằm thực hiện các mục tiêu chung của tổ chức" [10.41].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo và tập thể tác giả: "Quản lý là một quá
trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý
nhằm đạt được mục tiêu chung" [3.176].
Một cách tiếp cần khác của nhóm các nhà khoa học quản lý người
Mỹ Harold Koontz, cyzil O'Đomell, Heiuz Weihrich: quản lý là một hoạt
động đảm bảo phối hợp những nổ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của
nhóm
Theo Giáo sư Đặng Vũ Hoạt và Giáo sư Hà Thế Ngữ thì "Quản lý là
một quá trình định hướng, q trình có mục tiêu, quản lý có hệ thống là quá
trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định.
Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người
quản lý mong muốn [26.225].
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
18
Tác giả Nguyễn Văn Lê cho rằng: "Quản lý là một cơng việc mang
tính khoa học song nó cũng mang tính nghệ thuật ". Ơng cho rằng mục đích
của cơng việc quản lý chính là nhằm đạt hiệu quả tối ưu theo mục tiêu đề
ra. Ông viết "Quản lý là một hệ thống xã hội là khoa học và nghệ thuật tác
động vào hệ thống đó mà chủ yếu là vào những con người nhằm đạt hiệu
quả tối ưu theo mục tiêu đề ra" [21.126]
Từ nhiều cách hiểu về "quản lý" như đã nêu trên, ta thấy khái niệm
quản lý được hiểu từ nhiều góc độ:
- Quản lý là các hoạt động thực tiễn nhằm đảm bảo hoàn thành các
công việc qua những nỗ lực của người khác.
- Quản lý là cơng tác phối hợp có hiệu quả hoạt động của những
người cộng sự khác nhau cùng chung một tổ chức.
Ngày nay trước sự phát triển của khoa học kỹ thuật và những biến
động không ngừng của nền kinh tế - xã hội, công tác quản lý được coi là
một trong 5 nhân tố phát triển kinh tế - xã hội (vốn - nguồn lực lao động khoa học kỹ thuật - tài nguyên - quản lý). Trong đó quản lý có vai trị mang
tính quyết định trong sự thành bại cuả cơng việc.
Hình 1: Sơ đồ hệ thống quản lý
CTQL
HỆ
QUẢN LÝ
MTQL
KTQL
CTQL: Chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra các tác động quản lý.
KTQL: Khách thể quản lý tiếp nhận các tác động quản lý và đem tài
lực, trí tuệ của mình để sản sinh ra các giá trị vật chất và tinh thần có giá trị
sử dụng trực tiếp, đáp ứng nhu cầu của con người, thoả mãn mục đích của
chủ thể quản lý.
MTQL: Mục tiêu quản lý
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
19
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
- Quản lý giáo dục là quản lý một loại quá trình kinh tế xã hội nhằm
thực hiện đồng bộ, hài hoà sự phân hố xã hội để tái sản xuất sức lao động
có kỹ thuật phục vụ các yêu cầu phát triển KT - XH.
Trong tác phẩm "Con người trong quản lý xã hội" của Viện sĩ Liên
Xô (cũ) A.G.Afanaxép đã chia xã hội thành 3 lĩnh vực "Chính trị- xã hội",
"Văn hóa tư tưởng" và "Kinh tế". Tương ứng với 3 lĩnh vực ấy là 3 loại
quản lý: Quản lý chính trị - xã hội, quản lý văn hóa tư tưởng và quản lý
kinh tế. Quản lý giáo dục nằm trong lĩnh vực quản lý văn hóa tư tưởng.
Cũng như khái niệm quản lý, khái niệm quản lý giáo dục có rất nhiều
cách hiểu:
- Theo M.I.Kônđacốp: "Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp
khoa học nhất nhằm bảo đảm sự vận hành bình thường của cơ quan trong
hệ thống giáo dục để tiếp tục phát triển, mở rộng hệ thống cả về số lượng
cũng như chất lượng. [23. 93]
- Trong cuốn "Quản lý giáo dục quốc dân ở địa bàn huyện, quận", tác
giả P.V Khuđôminki đã viết: Quản lý hệ thống giáo dục có thể xác định là
tác động của hệ thống có kế hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể
quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả mắt xích của hệ thống (từ Bộ đến
trường, các cơ sở giáo dục khác…) nhằm mục đích bảo đảm việc giáo dục
XHCN cho thế hệ trẻ trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật
chung của CNXH, cũng như các quy luật của quá trình giáo dục, của sự
phát triển thể lực, tâm lý trẻ em, thiếu niên và thanh niên".
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: "Quản lý giáo dục là hệ thống tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo
dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của
Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam, mà
tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học- giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục
tới mục tiêu dự kiến tiến lên trạng thái mới về chất". [ 29.35]
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
20
Tác giả Nguyễn Gia Quý định nghĩa một cách cụ thể: "Quản lý quá
trình giáo dục là quản lý một hệ thống toàn vẹn bao gồm các yếu tố: Mục
tiêu, nội dung, phương pháp, tổ chức giáo dục, người dạy, người học, cơ sở
vật chất kỹ thuật phục vụ cho dạy và học, môi trường giáo dục, kết quả
giáo dục". [30.15]
Như vậy, quản lý giáo dục được hiểu một cách cụ thể là quản lý một
hệ thống giáo dục, đó có thể là một trường học, một trung tâm đào tạo, một
cơ sở dạy nghề hay một tập hợp các cơ sở GD-ĐT phân bố trên địa bàn dân
cư.
1.2.1.3. Quản lý nhà trƣờng
*Nhà trường
Quá trình phát triển của nhà trường gắn liền với lịch sử phát triển của
văn minh nhân loại bởi vì những bậc thang trong phát triển nền văn minh
đồng thời là những bậc thang trong tiến trình phát triển của nhà trường, từ
mơ hình nhà trường truyền thống sang mơ hình nhà trường hiện đại và mơ
hình nhà trường tương lai. Những bậc thang trong tiến trình phát triển của
nhà trường cùng với sự phát triển của lồi người thì thấy:
Nhà trường là một thiết chế chuyên biệt của xã hội cần thiết cho một
nhóm dân cư nhất định của xã hội đó, được hình thành từ nhu cầu mang
tính tất yếu khách quan của xã hội. Việc tổ chức các hoạt động nói trên
được thơng qua q trình sư phạm (Q trình giáo dục được tổ chức một
cách khoa học), nhằm xây dựng và hồn thiện nhân cách người học, mà
nhân cách đó là những tiêu chuẩn về đạo đức và năng lực của người học
đáp ứng được những yêu cầu phát triển của XH mà không một dạng tổ
chức nào trong XH khác với tổ chức nhà trường có thể thay thế được nó.
Ngày nay, nhà trường được thành lập và hoạt động dưới sự điều chỉnh
bởi các quy định XH, nó có tính chất và ngun lý hoạt động, có mục đích
rõ ràng và có nhiệm vụ cụ thể, có nội dung giáo dục được chọn lọc, có một
tổ chức bộ máy và đội ngũ được đào tạo có kế hoạch hoạt động và được
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
21
hoạt động trong môi trường (tự nhiên - xã hội) nhất định, có sự đầu tư của
người học cộng đồng, Nhà nước và XH, các cơ quan quản lý, các cấp trong
XH.
Vậy nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên biệt, có đội ngũ các nhà
giáo được đào tạo, nội dung chương trình được chọn lọc, phương pháp giáo
dục phù hợp với mọi lứa tuổi, các phương tiện kỹ thuật phục vụ cho giáo
dục. Mục đích giáo dục của nhà trường phù hợp với xu thế phát triển của
XH và thời đại. Nhà trường là một tổ chức chuyên biệt trong XH, thực hiện
chức năng tái tạo nguồn nhân lực phục vụ cho duy trì và phát triển của XH.
Trường học là tổ chức giáo dục cơ sở mang tính nhà nước, XH, là nơi trực
tiếp làm cơng tác giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang “Trường học là thành tố khách thể cơ
bản của tất cả các cấp quản lý giáo dục, vừa là hệ thống độc lập tự quản của
XH. Do đó, quản lý nhà trường nhất thiết phải vừa có tính Nhà nước vừa có
tính XH, Nhà nước và cộng đồng xã hội hợp tác trong việc quản lý nhà
trường” [29.33]
* Quản lý nhà trường : Có nhiều tác giả quan niệm về quản lý nhà
trường khác nhau: Tác giả Trần Kiểm viết: “Quản lý nhà trường là thực
hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức
là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu
giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục với thế hệ trẻ và với từng
học sinh” [19.29]
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang “Quản lý nhà trường phổ thông là
tập hợp những tác động tối ưu (cộng tác, tham gia, hỗ trợ, phối hợp, huy
động, can thiệp) của củ thể quản lý đến tập thể cán bộ, giáo viên và học
sinh nhằm tận dụng nguồn nhân lực dự trữ cho Nhà nước đầu tư, các lực
lượng XH đóng góp và lao động vốn tự có, hướng vào việc đẩy mạnh mọi
hoạt động của nhà trường và tiêu điểm hội tụ là đào tạo thế hệ trẻ, thực hiện
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
22
có chất lượng mục tiêu và kế hoach đào tạo, đưa nhà trường tiến lên một
trạng thái mới” [29.43]
Giáo sư - TS Trần Hồng Quân: “Quản lý nhà trường phổ thông là quản
lý dạy và học tức là làm sao đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng
thái khác, để dần tiến tới mục tiêu giáo dục” [31.37]
Từ các khái niệm trên ta có thể hiểu “Quản lý nhà trường bao gồm
quản lý bên trong nhà trường (nghĩa là quản lý thành tố mục đích, nội dung
phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học, đội ngũ cán bộ giáo viên,
tập thể học sinh, cơ sở vật chất thiết bị dạy học, các thành tố này quan hệ
qua lại với nhau và tất cả đều nhằm thực hiệncác chức năng giáo dục) và
quản lý các mối quan hệ giữa nhà trường với môi trường XH bên ngồi”
[37.12]
Vậy ta có thể hiểu quản lý nhà trường là tập hợp các tác động chủ thể
quản lý đến khách thể quản lý nhằm đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà
trường và thực hiện các mục tiêu dự kiến. Vậy quản lý giáo dục trong nhà
trường chính là quản lý các thành tố của q trình dạy học, có thể biểu diễn
bằng sơ đồ sau:
M
M: Mục tiêu DH
N: Nội dung DH
N
P
P: Phương pháp DH
Th: Thầy
Tr: Trò
QL
QL: Quản lý
Th
Tr
ĐK: Điều kiện
ĐK
Hình 2. Sơ đồ quản lý các thành tố của quá trình dạy học
1.2.2. Hiệu quả và hiệu quả quản lí
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
23
1.2.2.1. Hiệu quả
Từ Tiếng Anh hiệu quả là “Effectiveness”, nghĩa là có hiệu quả, có
hiệu lực, mang lại kết quả đúng như dự kiến. Hiệu quả là đạt được một kết
quả đúng như kế hoạch đã đề ra nhưng sử dụng ít thời gian, cơng sức và
nguồn lực nhất.
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam, hiệu quả là kết quả mong muốn,
cái sinh ra kết quả mà con người hướng tới và chờ đợi; nó có nội dung khác
nhau ở những lĩnh vực khác nhau. Trong sản xuất, hiệu quả có nghĩa là
hiệu suất, là năng suất. Trong kinh doanh, hiệu quả là lãi suất, lợi nhuận.
Trong lao động nói chung, hiệu quả là năng suất lao động, được đánh giá
bằng số lượng thời gian hao phí để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm, hoặc
là bằng số lượng sản phẩm được sản xuất ra trong một đơn vị thời gian.
Trong xã hội học, một hiện tượng, một sự biến cố có hiệu quả XH, tức là có
tác dụng tích cực đối với lĩnh vực XH, đối với sự phát triển của lĩnh vực
đó. Hiệu quả của một cuộc điều tra xã hội học là kết quả tối ưu đạt được so
với mục tiêu của cuộc điều tra đó.
1.2.2.2. Hiệu quả quản lý
Hiệu quả QL là quá trình làm việc cùng với và thơng qua các cá
nhân, các nhóm và các nguồn lực khác (thiết bị, vốn, công nghệ) để đạt
được mục tiêu của tổ chức. Hiệu quả QL được thử thách và đánh giá qua
việc đạt được các mục tiêu thông qua sự tổ chức và thực hiện các kỹ năng
khác nhau. Theo định nghĩa của Kythryn Bartol – Giáo sư về quản lý và tổ
chức trường Đại học Maryland, thì “hiệu quả quản lý là làm đúng việc phải
làm và đạt được hiệu suất, điều đó có nghĩa là phải làm đúng cách để đạt
được mục tiêu đã đề ra trong hoàn cảnh, điều kiện thực tế.
1.2.2.3. Hiệu quả quản lý của Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông :
Hiệu quả QL của Hiệu trưởng trường THPT là kết quả đạt được các
chỉ tiêu theo kế hoạch năm học đã đề ra. Bao gồm tỷ lệ chất lượng hai mặt
giáo dục của học sinh, các hoạt động dạy học và hoạt động GD, tỷ lệ học
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
24
sinh lưu ban và bỏ học, tỷ lệ tốt nghiệp, tỷ lệ đậu Đại học - Cao đẳngTCCN, chất lượng đội ngũ CBGV. Bên cạnh đó, hiệu quả QL của Hiệu
trưởng là kết quả đạt được từ các hoạt động của các bộ phận và các tổ chức
trong nhà trường (Đồn, đội, cơng đồn,...), vai trị tham mưu của Hiệu
trưởng với cấp uỷ, chính quyền các cấp trong việc thực hiện công tác
XHHGD, sự phát triển GD ở địa phương, công tác bảo quản, tu sửa và sử
dụng CSVC, việc QL tài chính, tài sản, đồng thời hiệu quả QL của Hiệu
trưởng.
1.2.3. Dạy học và chất lƣợng dạy học
1.2.3.1. Dạy học
Một bộ phận của quá trình tổng thể giáo dục nhân cách tồn vẹn, là
q trình tác động qua lại giữa giáo viên và học sinh nhằm truyền thụ và
lĩnh hội tri thức khoa học, những kỹ năng, kỹ xảo, hoạt động nhận thức và
thực tiễn, để trên cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển năng lực
sáng tạo và xây dựng các phẩm chất, nhân cách người học.
Như vậy, dạy học là khái niệm chỉ hoạt động của người dạy và người
học. Dạy học bao gồm hai hoạt động đó là hoạt động dạy của thầy va hoạt
động học của học sinh, hai hoạt động này ln gắn bó mật thiết với nhau,
tồn tại cho nhau và vì nhau.
- Hoạt động dạy của giáo viên
Là q trình truyền thụ tri thức có tổ chức, điều khiển hoạt động
chiếm lĩnh tri thức của HS, giúp HS nắm được kiến thức, hình thành kỹ
năng thái độ. Hoạt động dạy có chức năng kép là truyền đạt và điều khiển
nội dung học theo chương trình quy định. Có thể hiểu hoạt động dạy là quá
trình hoạt động sư phạm của thầy, là nhiệm vụ truyền thụ tri thức, tổ chức,
điều khiển hoạt động nhận thức của HS.
- Hoạt động học của học sinh
Là quá trình tự điều khiển, học sinh tự giác, tích cực dưới sự hướng
dẫn của thầy nhằm chiếm lĩnh tri thức khoa học. Hoạt động học cũng có
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
25
chức năng kép là lĩnh hội và tự điều khiển quá trình chiếm lĩnh khái niệm
khoa học một cách tự giác, tích cực nhằm biến tri thức của nhân loại thành
học vấn của bản thân. Có thể hiểu hoạt động học của HS là quá trình lĩnh
hội tri thức, hình thành hệ thống những kỹ năng, kỹ xảo, vận dụng kiến
thức vào thực tiễn và hoàn thiện nhân cách của bản thân. Hai hoạt động dạy
và học có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, nó tồn tại song song và phát triển
trong cùng một quá trình thống nhất, chúng bổ sung cho nhau, kết quả hoạt
động học của HS không thể tách rời kết quả hoạt động dạy của thầy và kết
quả hoạt động dạy của thầy cũng gắn liền với kết quả hoạt động học của
HS. [28]
1.2.3.2. Chất lƣợng dạy học
- Chất lượng
Để hiểu chất lượng giáo dục, trước hết chúng ta hiểu khái niệm chất
lượng. Qua tham khảo nhiều tài liệu, chúng tôi thấy cách định nghĩa của tác
giả Như Ý trong cuốn “Từ điển tiếng Việt thông dụng” là đầy đủ nhất
“Chất lượng là cái làm nên phẩm chất, giá trị của sự vật; cái tạo nên bản
chất sự vật, làm cho sự vật này khác với sự vật kia, phân biệt với số lượng,
tăng trưởng số lượng đến mức nào đó thì làm thay đổi chất lượng”
[47.196].
Trong các hội thảo khoa học, các nhà nghiên cứu đã khẳng định: Chất
lượng giáo dục là trình độ hiện thực hố mục tiêu giáo dục, thể hiện sự đổi
mới và hiện đại hoá giáo dục theo định hướng XHCN đối với những biến đổi
nhanh chóng của thực tế. Chất lượng giáo dục được xem xét, đánh giá một
cách toàn diện hay từng mặt đối với cả ngành, từng địa phương hay một
trường học cụ thể, đối với người học trong từng giai đoạn, trong một hệ điều
kiện nhất định. Chất lượng giáo dục phổ thông là chất lượng của từng mặt:
Đức dục, trí dục, mỹ dục, thể dục, giáo dục lao động và hướng nghiệp. Nói
cách khác đó là chất lượng của “dạy chữ, dạy người, dạy nghề, thể hiện ở
người học”.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
