Một số giải pháp quản lý công tác xã hội hoá giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện thạch hà thanh hoá

1

Bộ giáo dục và đào tạo
Tr-ờng Đại học Vinh

Nguyễn Văn Sáng

Một số giải pháp
QUảN Lý công tác xà hội hoá giáo dục
ở các tr-ờng Trung học cơ sở
huyện Thạch Thành - Thanh hoá

Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
MÃ số: 60.14.05

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học:
PGS. TS Nguyễn Ngọc Hợi

Vinh, tháng 11 năm 2010


2
Lời cảm ơn
Trong quá trình tiến hành nghiên cứu, thu thập t- liệu làm đề c-ơng và
hoàn chỉnh đề tài: Một số giải pháp quản lý công tác xà hội hoá giáo dục ở
các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hoá tôi đà đ-ợc
Phó Giáo s-, Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Hợi Hiệu tr-ởng tr-ờng Đại học Vinh
h-ớng dẫn tận tình..
Tôi xin chân thành cảm ơn: Khoa Đào tạo sau đại học, Hội đồng khoa học
tr-ờng Đại học Vinh, các giảng viên của tr-ờng Đại học Vinh đà tận tình giảng

dạy, và h-ớng dẫn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Cảm ơn lÃnh đạo Huyện
uỷ, UBND huyện Thạch Thành, lÃnh đạo và chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào
tạo, các đồng chí quản lý các tr-ờng Mầm non, Tiểu học, THCS, TTGDTX và các
nhà giáo trong huyện Thạch Thành đà cung cấp cho nhiều tài liệu gốc rất quí
báu phục vụ cho quá trình nghiên cứu luận văn và sẵn sàng trả lời khảo nghiệm.
Nhờ có sự giúp đỡ nhiều mặt ấy mà tôi đà có đủ điều kịên để hoàn thiện
luận văn của đề tài. Nhân dịp này chúng tôi xin trân trọng gửi tới Phó Giáo s-,
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Hợi Hiệu tr-ởng tr-ờng Đại học Vinh, các đồng chí
lÃnh đạo Huyện uỷ, lÃnh đạo UBND huyện, lÃnh đạo và chuyên viên phòng giáo
dục các đồng chí Cán bộ quản lý và nhà giáo trong huyện lời cảm ơn chân thành
nhất. Mặc dù đà có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện, song luận văn chắc
chắn không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận đ-ợc ý kiến đóng góp
trao đổi của các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp và độc giả để luận văn đ-ợc
hoàn thiện và có giá trị cho thực tiễn. Xin chân thành cảm ơn.
Thạch Thành, ngày

tháng 11 năm 2010


3
Mục lục
Phần I Mở đầu
1

Lý do chọn đề tài

1

2

Mục đích nghiên cứu

1

3

Giả thuyết khoa học

4

4

Nhiệm vụ nghiên cứu

4

5

Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu

4

6

Ph-ơng pháp nghiên cứu

5

7

Cấu luận văn

5

NI DUNG
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Lịch sử của vấn đề nghiên cứu.

6

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài:

12
12

1.2.1

Khái niệm Xã hội...

1.2.2

Khái niệm Giáo dục...

12

1.2.3

Khái niệm Cộng đồng...

14

1.2.4

Khái niệm Xã hội hóa...

14

1.2.5

Khái niệm Xã hội hóa giáo dục...

17

Vấn đề quản lý cơng tác xã hội hoá giáo dục ở
các trƣờng trung học cơ sở ở nƣớc ta hiện nay.

18

1.3.
1.3.1

Xã hội hoá giáo dục ở Việt Nam...

18

1.3.2.

Quan điểm của Đảng và nhà nước về xã hội hố
giáo dục...

20

1.3.3

Nội dung của cơng tác xã hội hố giáo dục...

24


4
Huy động cộng đồng tham gia xây dựng và phát
triển nh trng...

26

1.3.4.1.

Th-ờng xuyên nâng cao nhận thức cho mỗi thành
viên

26

1.3.4.2.

Kết hợp các lực l-ợng xây dựng giáo dục

27

1.3.4.3.

Huy động mọi nguồn vốn cho giáo dục

29

1.3.4.4.

XÃ hội hóa giáo dục cần đảm bảo sự lÃnh đạo chặt
chẽ của Đảng, sự quản lý của Nhà n-ớc và vai trò
nòng cốt là ngành gi¸o dơc…

31

1.3.5.

Điều kiện thực hiện xã hội hố giáo dục...

33

1.3.6.

Ý nghĩa của việc tiến hành cơng tác xã hội hố giỏo
dc...

34

1.3.6.1.

ý nghĩa

34

1.3.6.2.

Tình hình thế giới, khu vực, huy động xà hội tham
gia giáo dục

35

1.3.6.3.

Những bài học kinh nghiệm rút ra tõ x· héi hãa
gi¸o dơc thÕ giíi…

37

1.3.4.

Chƣơng 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1.

2.1.1.

Khái quát về đặc điểm kinh tế - xã hội và quá trình
phát triển giáo dục của huyện Thạch Thành, Thanh
Hoá.

39

Khái quát về điều kiện địa lí, tự nhiên, kinh tế - xã hội
của huyện Thạch Thành, Thanh Hố...

39

2.1.1.1. §iỊu kiƯn kinh tÕ, x· héi…

40

2.1.1.2. Trun thống văn hóa, lịch sử

42

2.1.2. c im v s phỏt triển giáo dục và đào tạo của

44


5
huyện Thạch Thành, Thanh Hoá từ trước cách mạng
tháng Tám đến nay...
Thực trạng quản lý cơng tác xã hội hố giáo dục ở
các trƣờng trung học cơ sở huyện Thạch Thành,
Thanh Hố.

2.2.

46

2.2.1. Tình hình chung...

46

2.2.2. Mạng lưới, qui mơ trường lớp và học sinh cấp trung học
cơ sở...

48

2.2.3. Chất lượng và hiệu quả giáo dục cấp trung học cơ sở...

48

2.2.4. Chất lượng đội ngũ quản lý và giáo viên cấp trung học
cơ sở...

48

2.2.5. Cơ sở vật chất phục vụ dạy và học cấp trung học cơ
sở...

52

2.5.6. Đánh giá chung...

53

Thực trạng các giải pháp quản lý cơng tác xã hội
hố giáo dục ở các trƣờng trung học cơ sở huyện
Thạch Thành, Thanh Hố.

54

2.3.1. Việc triển khai cơng tác xã hội hố giáo dục ở
huyện Thạch Thành trong những năm vừa qua...

54

Một số kết quả của việc thực hiện xã hội hoá giáo dục
ở các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành,
Thanh Hố...

56

2.3

2.3.2.

2.3.2.1. Về nhận thức...

56

2.3.2.2. Vai trị và mức độ tham gia của các lực lượng xã hội
trong công tác xã hội hóa giáo dục ở các trường trung
học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hoá…

56

2.3.2.3. Về huy động các nguồn lực xã hội xây dựng cơ sở vật
chất...

59

6
2.3.2.4. Về đa dạng các loại hình trường lớp và các hình thức
giáo dục và đào tạo…

61

2.3.2.5. VỊ t×nh h×nh đội ngũ và chất l-ợng đội ngũ

61

2.3.3. Nhng khú khn và những hạn chế tồn tại.

61

Nguyên nhân của thực trạng...

2.4.

65

2.4.1. Nguyên nhân thành công...

65

2.4.2. Nguyên nhân hạn chế...

65

2.4.3. Bài học rút ra từ thực tiễn...

66

Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC
XHHGD Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THẠCH
THÀNH, THANH HOÁ
69
3.1.
Các nguyên tắc đề xuất giải pháp.
Cơ sở lí luận đề xuất giải pháp – Các mục tiêu về
xã hội hóa giáo dục ở các trường trung học cơ sở
huyện Thạch Thành, Thanh Hoá...

69

3.1.2.

Căn cứ thực tiễn đề xuất giải pháp...

72

3.2.

Các giải pháp quản lý công tác XHHGD ở các
trƣờng trung học cơ sở huyện Thạch Thành,
Thanh Hoá.

73

3.2.1.

Giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản
lý của Nhà nước ...

73

3.2.2.

Giải pháp đẩy mạnh cơng tác tun truyền, nâng
cao nhận thức về vai trị, lợi ích của giáo dục và
tầm quan trọng của cơng tác xã hội hoá giáo dục ở
các trường trung học cơ sở...

75

Giải pháp tạo ra một xã hội học tập...

76

3.1.1.

3.2.3.

3.2.3.1. ẩy mạnh việc vận động cộng đồng góp phần xây
dựng CSVC cho giáo dục; đa dạng hoá nguồn đầu

76


7

t- cho giáo dục...
3.2.3.2. Xây dựng chiến l-ợc phát triển gi¸o dơc...

79

3.2.3.3. Tạo mơi trường giáo dục lành mạnh, an tồn...

79

3.2.3.4. Phân luồng học tập cho học sinh...

79

3.2.3.5. X©y dùng môi tr-ờng giáo dục lành mạnh

80

3.2.4.

Gii phỏp tng cng trỏch nhiệm của cộng đồng
xã hội...

80

3.2.4.1. Các cơ quan ban ngành...

80

3.2.4.2. Cỏc t chc xó hi...

81

3.2.5.

Giải pháp phát huy tác dụng của nhà tr-ờng THCS
vào đời sống cộng đồng

84

3.2.5.1. Biện pháp nâng cao chất l-ợng đạo đức

84

3.2.5.2. Biện pháp nâng cao chất l-ợng Văn hoá

85

3.2.5.3. Biện pháp nâng cao chất l-ợng Thể chất

87

3.2.5.4. Biện pháp nâng cao chất l-ợng PCGD THCS

88

3.2.6.

Tp trung phát triển và tăng cường trách nhiệm của
ngành giáo dc đối với công tác XHH...

90

3.2.7.

Xây dựng và nhân rộng điển hình XHHCTGD, đẩy
mạnh công tác khuyến học, khuyến tài

92

3.2.8.

Tổ chức Đại hội giáo dục các cấp và nâng cao chất
l-ợng hoạt động của Hội đồng giáo dục ...

93

3.2.9.

Giải pháp đổi mới cơ chế quản lý...

96

3.2.9.1.

Thống nhất yêu cầu và những định h-ớng chính
trong xà hội hoá công tác giáo dục THCS hiện nay

96

3.2.9.2.

Quán triệt các quan điểm chỉ đạo và nguyên tắc
thực hiện xà hội hoá công tác giáo dục THCS trong
giai đoạn hiện nay

97


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

8
Thăm dị tính cấp thiết và tính khả thi ca cỏc gii

3.3.

phỏp ó xut...
3.3.1.

Mục đích khảo nghiệm.

3.3.2.

Nội dung và ph-ơng pháp khảo nghiệm

3.3.2.1.

Nội dung khảo nghiệm

3.3.2.2.

Ph-ơng pháp khảo nghiệm

3.3.3.

Đối t-ợng khảo nghiệm

3.3.4.

Kết quả khảo nghiệm

3.3.4.1.
3.3.4.2.

103 - 106

Sự cần thiết của các giải pháp đà đề xuất
Mức độ khả thi của các giải pháp

Phn III: KT LUN và kiến nghị
1. Kết luận

107

2. Kiến nghị

108

2.1. Đối với các cấp uỷ Đảng

108

2.2. Đối với các cấp chính quyền

108

2.3. Đối với ngành giáo dục và đào tạo

109

2.4. Đối với các tổ chức đoàn thể xà hội và cộng đồng

109

Phn V : DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.

110- 113

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

9
Bảng chữ viết tắt trong luận văn
XÃ hội hoá
XHH
XÃ hội hoá giáo dục
XHHGD
Trung học cơ sở
THCS

Hội đồng giáo dục
HĐGD
Uỷ ban nhân dân
UBND
Trung học phổ thông
THPT
Quản lý giáo dục
QLGD
Giáo dơc trung häc c¬ së
GDTHCS.
C¬ së vËt chÊt
CSVC
Trung -¬ng
TW
X· héi chủ nghĩa
XHCN
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
CNH- HĐH
Thể dục thể thao
TDTT
Giáo dục và Đào tạo
GD&ĐT
Phổ cập giáo dục tiểu học
PCGD TH
Phổ cập giáo dục Trung học cơ sở
PCGD THCS
Giáo dục th-ờng xuyên
GDTX
H-ớng nghiệp- dạy nghề
HN-DN.

Thiết bị dạy học
TBDH
Cán bộ quản lý
CBQL
Giáo dục và Đào tạo
GD&ĐT
Bổ túc trung học cơ sở
BTTHCS
Kinh tế xà hội
KT-XH
Uỷ ban bảo vệ chăm sóc trẻ em
UBBVCSTE
Trung tâm học tập cộng đồng
TTHTCĐ

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

10
Phần I - Mở đầu
1. Lý do chn đề tài.
Để tồn tại và phát triển con người phải nhận thức thế giới khách quan.
Trong qua trình đó con người khơng những tích luỹ được những kinh nghiệm, mà
cịn nảy sinh nhu cầu truyền thụ những kinh nghiệm đã tích luỹ được. Đây chính
là nguồn gốc phát sinh giáo dục. Mặt khác "Giáo dục là một hiện tượng xã hội
đặc biệt", với các chức năng: Chức năng kinh tế sản xuất; chức năng chính trị xã hội; và chức năng tư tưởng - văn hố. Do có những chức năng này mà giáo
dục là nhân tố đảm bảo cho sự phát triển và tồn tại của xã hội. Chính vì vậy mà
trong q trình tồn cầu hố ngày nay không chỉ riêng nước ta mà nhiều nước

trên thế giới chú trọng phát triển giáo dục, coi đấy như một nhiệm vụ quan trọng
của nhà nước trong quá trình giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc. Với ý nghĩa đó,
Hiến pháp của nước ta xác định rõ: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu,
mục tiêu của giáo dục là hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng
lực của công dân” (điều 35); “Học tập là quyền và nghĩa vụ của công dân” (điều
59). Như vậy, giáo dục không thể tách rời đời sống xã hội, giáo dục là sự nghiệp
chung của toàn xã hội.
Chính vì vậy, ngày nay XHH giáo dục là một quy luật tất yếu để phát triển
giáo dục cho mọi quốc gia. C.Marx đã khẳng định: “Con người là sự tổng hồ
của các mối quan hệ xã hội” , vì vậy nhân cách của người lao động phải được
hình thành dưới tác động của cả nhà trường, gia đình và xã hội. Đó là cơ sở khoa
học của q trình XHH giáo dục.
Ngay sau khi giành được độc lập, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nhiệm vụ diệt giăc dốt ngang hàng với diệt giặc đói
và giặc ngoại xâm. Trong các văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III ( tháng
9 năm 1960); Đại hội Đảng lần thứ VII ( tháng 6 năm 1991); tại các nghị quyết

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

11
TW 2 ( khoá VIII); kết luận Hội nghi TW 6 ( khoá IX); chỉ thị 40 –CT/TW; nghị
quyết Đại hội Đảng X... đều thể hiện rất rõ quan điểm, đường lối của Đảng về
công tác giáo dục và công tác XHH giáo dục.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng
sản Việt Nam khóa VIII đã nhấn mạnh: “Phát triển sự nghiệp giáo dục là sự
nghiệp của toàn xã hội, của Nhà nước và mỗi cộng đồng, của từng gia đình và
mỗi cơng dân. Tiếp tục đa dạng hóa các hình thức giáo dục và các loại hình

trường lớp phù hợp với địi hỏi của tình hình mới, với nhu cầu học tập của tuổi
trẻ và tồn xã hội”. Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục cũng được khẳng định rõ
trong Điều 12, Luật Giáo dục (2005) của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam “ Phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập là sự nghiệp của nhà nước
và của tồn dân. Nhà nước giữ vai trị chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo
dục; thực hiện đa dạng hố các loại hình trường và các hình thức giáo dục;
khuyến khích huy động và tạo mọi điều kiện để các tổ chức cá nhân tham gia
phát triển sự nghiệp giáo dục. Mọi tổ chức, gia đình và cơng dân có trách nhiệm
chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với nhà trường thực hiện mục tiêu giáo
dục, xây dựng mơi trường giáo dục lành mạnh và an tồn”{5}.
Trong nhiều năm qua, trên tồn quốc cơng tác XHH giáo dục đã được các
ngành, các cấp tập trung thực hiện, tạo nhiều quan hệ tốt, thiết thực hỗ trợ học
sinh, nhà trường đạt mục tiêu nhiệm vụ giáo dục, đến nay nhiều địa phương trên
cả nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng góp phần thiết thực vào cơng cuộc
xây dựng cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nước.
Huyện Thạch Thành là một huyện miền núi của tỉnh Thanh Hố, có diện
tích tự nhiên khoảng 55 811 ha, dân số 48 871 người (nguồn: tổng điều tra dân
số 1/4/ 2009- phịng thống kê UBND huyện Thạch Thành). Có 2 dân tộc chính là
Mường (51%), Kinh (khoảng 48%), cịn lại là các dân tộc khác (khoảng gần 1%)

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

12
. Là một huyện miền núi của tỉnh Thanh Hố, do đó đời sống văn hố, kinh tế xã hội gặp nhiều khó khăn, mặt bằng dân trí còn rất thấp.
Trong giai đoạn hiện nay giáo dục và đào tạo Thạch Thành so với trước đây
đã có nhiều khởi sắc, song cịn nhiều khó khăn và hạn chế, yếu kém cần phải
được giải quyết để thực hiện tốt tất cả yêu cầu về công tác giáo dục cũng như

cơng tác XHH giáo dục đã đề ra. Trong đó cấp trung học cơ sở gặp nhiều khó
khăn nhất, thể hiện ở một số nội dung sau:
- Tư tưởng bao cấp vẫn còn nặng nề trong tiềm thức của nhân dân vùng miền
núi. Người dân chưa quen với trách nhiệm cộng đồng cùng tham gia làm giáo
dục, phó mặc trách nhiệm giáo dục cho nhà trường.
- Nhận thức về XHH giáo dục của một bộ phận nhân dân chưa thật đầy đủ,
khơng ít người vẫn cịn cho rằng XHH giáo dục chỉ là vận động xã hội đóng góp
tiền của, công sức cho giáo dục.
- Về cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học phục vụ cho đổi mới phương pháp dạy
học theo yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục; xây dựng trường
chuẩn quốc gia; kiên cố hoá, hiện đại hoá trường lớp học chưa đáp ứng yêu cầu
xã hội đặt ra.
- Về công tác tuyên truyền, sự phối hợp giữa nhà trường – gia đình và xã hội
cịn gặp nhiều khó khăn do huyện miền núi, nhiều xã vùng sâu, vùng xa, vùng
đặc biệt khó khăn ( tồn huyện có 34 thơn vµ 5 x· Đặc biệt khó khăn).
- Giáo dục chưa được quan tâm đúng mức; đội ngũ cán bộ giáo viên không ổn
định, một bộ phận giáo viên chưa tâm huyết với nghề; học sinh bỏ học nhiều (tập
trung hầu hết ở con em dân tộc Mường các vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBKK)…
đã dẫn đến kết quả chất lượng giáo dục đang còn thấp...

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

13
Thực tế từ trước đến nay ở Thạch Thành chưa có cơng trình nào nghiên cứu
về cơng tác XHH giáo dục và đi sâu vào nghiên cứu ở cấp trung học cơ sở (cấp
học mà trong những năm gần đây tỷ lệ học sinh bỏ học khá cao). Vì vậy, cần có
những cơng trình nghiên cứu, có những giải pháp khả thi để thực hiện tốt công

tác xã hội hóa giáo dục ở các trường trung học cơ sở nhằm nâng cao hiệu quả
công tác XHH giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh
Hoá trước mắt và trong thời gian tới.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tơi chọn đề tài là:
“Một số giải pháp quản lý cơng tác xã hội hố giáo dục ở các trường
trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hố”.
2. Mục đích nghiên cứu: Đề xuất một số giải pháp quản lý công tác XHH
giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hoá.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu:
3.1. Khách thể nghiên cứu: Vấn đề quản lý về công tác XHH giáo dục ở
các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hoá.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Một số giải pháp quản lý công tác XHH giáo
dục ở các trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hoá.
4. Giả thuyết khoa học:
Nếu tìm được các giải pháp mang tính khoa học, khả thi thì có thể nâng
cao hiệu quả của công tác XHH giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện
Thạch Thành, Thanh Hoá.
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của đề tài.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

14
5.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý công tác XHH giáo dục ở các trường
trung học cơ sở huyện Thạch Thành, Thanh Hoá.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu:

6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận...
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn...
6.3. Nhóm các phương pháp khác: Tổng hợp, thống kê toán học, so sánh,
điều tra xã hội học, xử lý số liệu...
7. Cấu trúc của luận văn: Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và tài liệu
tham khảo, luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1 : Cơ sở lý luận về xã hội hoá giáo dục.
Chương 2 : Thực trạng công tác xã hội hoá giáo dục ở các trường trung
học cơ sở huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hoá.
Chương 3 : Một số giải pháp tăng cường công tác XHH giáo dục ở các
trường trung học cơ sở huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hoá.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

15
Phần II Nội dung
Ch-ơng I
Cơ sở lý ln cđa x· héi hãa gi¸o dơc

1.1. Kh¸i qu¸t vỊ lịch sử của vấn đề nghiên cứu.
Cách mạng tháng 8/1945 thành công, bằng chủ tr-ơng XHH giáo dục, TW
Đảng và Bác Hồ đà phát động phong trào toàn dân xóa nạn mù chữ (8/9/1945)
theo ph-ơng châm ng-ời biết chữ dạy ng-ời ch-a biết chữ, vợ ch-a biết thì chồng
dạy, em ch-a biết thì anh dạy, cha mẹ ch-a biết thì con d¹y… ng-êi häc cè søc
häc cho biÕt. Nhê t- t-ởng chỉ đạo cụ thể của Bác Hồ mà một phong trào toàn dân
học tập lan rộng trong toàn quốc, kết quả là sau 3 năm từ chỗ 95%-99% dân mù
chữ, đà thanh toán đ-ợc nạn mù chữ. Có thể khẳng định trong lịch sử giáo dục

Việt Nam ch-a bao giờ lại có sự xà hội hóa rộng khắp và có hiệu quả nh- vậy.
Tháng 7/1950 trong lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang b-ớc
vào giai đoạn quyết liệt, Hội đồng Chính phủ vẫn thông qua đề án cải cách giáo
dục và quyết định bắt đầu thực hiện. Theo đề án của nền giáo dục n-ớc Việt Nam
dân chủ cộng hòa chính thức là Nền gio dúc ca dân do dân, vì dân, được xây
dựng theo nguyên tắc: dân tộc, khoa học, đi chũng, với nguyên lý mục tiêu
ph-ơng châm cụ thể:
- Nguyên lý giáo dục: Giáo dục phục vụ chính trị, giáo dục kết hợp với lao
động sản xuất.
- Mục tiêu đào tạo: Giáo dục thế hệ trẻ trở thành công dân trung thành với
Tổ quốc, có năng lực và phẩm chất phục vụ đất n-ớc.
- Ph-ơng châm giáo dục: Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn.
Từ đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III năm 1960 đến đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ X năm 2006, cùng với các vấn đề kinh tế, chính trị, quân sự... giáo
dục luôn đ-ợc Đảng tổng kết, đánh giá và đề ra ph-ơng châm phát triÓn.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

16
Trong báo cáo chính trị của Ban chấp hành TW Đảng, trình tr-ớc Đại hội
toàn quốc lần thứ III nªu râ “Sù nghiƯp gi²o dóc cða chịng ta phi nhm bồi
d-ỡng thế hệ trẻ thành những ng-ời lao động, làm chủ đất n-ớc, có giác ngộ
XHCN, có văn hóa và kỹ thuật, có sức khỏe, những ng-ời phát triển toàn diện để
xây dựng xà hội mới... Phải nắm vững nguyên lý: Giáo dục kết hợp với lao động
sản xuất và các ph-ơng châm: Lý luận gắn liền với thực tiễn, học đi đôi với hành,
giáo dục ca nh tr­êng kÕt hỵp víi gi²o dóc x± héi“.
“Ph°i ph²t triĨn vơa nhiỊu vơa nhanh sù nghiƯp gi²o dóc, ®ång thêi phi

luôn luôn coi trọng việc nâng cao chất l-ợng của nhân dân để thực hiện một cách
tích cực và theo từng b-ớc vững chắc sự nghiệp phổ cập giáo dục, đi đôi với giáo
dục văn hóa phải thực hiện giáo dục kỹ thuật. Coi trọng vấn đề bổ túc văn hóa,
cho cán bộ, bộ đội, công nhân, nông dân. Phải không ngừng mở rộng cửa nhà
trường XHCN cho công nông v đồng bo dân tộc thiểu số
Trong 15 năm (1960-1975) chống Mỹ cứu n-ớc Chính phủ và nhân dân ta
luôn thấm sâu lội dy ca Bc Họ Vì lợi ích 10 năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích
100 năm thì phi trồng người. Chính phủ luôn có chỉ thị, nghị quyết, h-ớng dẫn
ngành giáo dục thực hiện nghị quyết đại hội trong tình hình mới.
Ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Sau 116 năm n-ớc ta
sạch bóng quân thù, Tổ quốc ta thu về một mối, cả n-ớc thống nhất trong độc lập
tự do. Đảng đà mở Đại hội lần thứ IV (từ 14/12 đến 20/12 năm 1976) tại Hà Nội .
nghị quyết đại hội đà nêu rõ mục tiêu chính với các nhiệm vụ:
- Tiến hành cải cách giáo dục trong cả n-ớc làm cho hệ thống giáo dục quốc
dân gắn chặt hơn nữa với sự nghiệp cách mạng XHCN.
- Phát triển phổ thông thanh toán nạn mù chữ, tăng c-ờng công tác bổ túc
văn hóa, phát triển và nâng cao chất l-ợng mẫu giáo mở rộng, hoàn chỉnh mạng
l-ới giáo dục chuyên nghiệp.
- Đẩy mạnh phong trào thi đua hai tốt.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

17
- Cải tiến bộ máy quản lý và công tác quản lý từ cấp bộ đến tr-ờng học.
Ngày 15/12/1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI tại Hà Nội. Đây là Đại
hội mở đầu cho thời kỳ ®ỉi míi, tr-íc hÕt lµ ®ỉi míi vỊ t- duy, nhất là t- duy
kinh tế. Trong báo cáo chính trị của Ban chấp hành TW trình đại hội đà nêu rõ:

Gio dúc nhm múc tiêu hình thnh v pht triển ton diện nhân cách XHCN
của thế hệ trẻ.... Bố trí hợp lý cơ cấu hệ thống giáo dục, thể hiện tính thống nhất
của quá trình giáo dục bao gồm nhiều hình thức: Đào tạo và bồi d-ỡng, chính qui
và không chính qui, tập trung và tại chức. Mục tiêu của từng loại hình, của từng
tr-ờng học phải đ-ợc cụ thể... Xây dựng ngành giáo dục mầm non, nâng cao chất
l-ợng môn dạy trẻ, phát triển các lớp mẫu giáo, xóa bỏ nạn mù chữ còn lại ở một
số địa ph-ơng, hoàn thành cơ bản phổ cập cấp I, phổ cập câp II ở nhiều nơi có
điều kiện, từng b-ớc mở rộng THPT bằng nhiều hình thức. Các tr-ờng phổ thông
phải dạy kiến thức phổ thông cơ bản, lao động kỹ thuật tổng hợp, h-ớng nghiệp
dạy nghề phổ thông. Đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục ở miền núi, thực hiện chủ
tr-ơng dùng tiếng nói, chữ viết dân tộc cùng với tiếng phổ thông ở tr-ờng phổ
thông.
Thực hiện nghị quyết của đại hội, Hội đồng Bộ tr-ởng đà họp và ra Nghị
quyết sỗ 23 ngy 9/3/1989 về gio dúc. Hối đọng Bố trường kết luận: Giáo dục
là một bộ phận của kinh tế-xà hội, có vị trí hàng đầu trong chiến l-ợc con ng-ời,
phục vụ chiến l-ợc kinh tế-xà hội và quốc phòng. Do đó phải đầu t- cho giáo dục
như đầu tư cơ bn cho sn xuất..
Năm 1991, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng đà họp tại Hà
Nội (từ ngày 24/6 đến 27/6 năm 1991) đà có đổi mới quan trọng về t- duy giáo
dúc v đo to. Nghị quyết nêu rỏ: Đẩy mạnh hơn nữa sự nghiệp giáo dục đào
tạo, khoa học và công nghệ, coi đó là Quốc sách hàng đầu để phát huy nhân tố
con người, động lực trực tiếp ca sự nghiệp ph²t triÓn“.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

18
Triển khai nghị quyết đại hội, từng b-ớc cụ thể hóa bằng thể chế pháp luật.

Ngy 12/8/1991 Quỗc hối đ thông qua Luật phổ cập gio dúc tiểu học, Luật
chăm sóc bo vệ v gio dúc tr em.
Ngày 14/1/1993, Hội nghị lần thứ VI của Ban chấp hành TW Đảng khóa
VIII sau khi thảo luận kỹ về quan tâm chỉ đạo, chủ tr-ơng chính sách và biện
pháp lớn ®· ra nghÞ qut: “Gi²o dóc l¯ qc s²ch h¯ng ®Çu“, “TiÕp tóc ®ỉi
míi sù nghiƯp gi²o dóc v¯ ®¯o to.
Ngày 11/12/1998, Quốc hội khóa X đà thông qua Luật gio dúc. Nói về
mục tiêu giáo dục đà ghi rõ: Múc tiêu gio dúc l đo to con người Việt Nam
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ, trung thành với lý
t-ởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xà hội, hình thành và bồi d-ỡng nhân cách,
phẩm chất năng lực của công dân, đp ứng yêu cầu xây dựng v bo vệ tổ quốc.
{21 }
Tháng 4/2001, Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng đà quyết định tiếp tục
Đẩy mnh phong tro học tËp trong nh©n d©n“, “Thùc hiƯn gi²o dóc cho mäi
ng­êi, c° n­íc trë th¯nh mét x± héi häc tËp“.
KÕ thõa các đại hội tr-ớc (đặc biệt là nghị quyết TW2 và TW5 khóa VIII),
Đại hội X chỉ rõ: Cần nâng cao chất l-ợng hiệu quả giáo dục và đào tạo, khoa
học và công nghệ, phát triển nguồn nhân lực{19}. Đại hội xác định đổi mới
toàn diện sự nghiệp giáo dục đào tạo l: Nâng cao chất lượng gio dúc ton diện,
đổi mới cơ chế tổ chức, nội dung ph-ơng pháp dạy và học thực hiện chuẩn hóa,
hiện đại hóa, xà hội hóa, chấn h-ng nền giáo dục Việt Nam. Để thực hiện múc
tiêu trên đại hội chỉ ra cần phải tiến hành các việc:
- Chuyển đổi mô hình giáo dục.
- Đổi mới mạnh mẽ giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông.
- Phát triển hệ thống h-ớng nghiệp và dạy nghề.
- Đổi mới hệ thống giáo dục đại học sau đại học.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

19
- Đảm bảo đủ số l-ợng, nâng cao chất l-ợng đội ngũ giáo viên ở tất cả
các cấp học, bậc học.
- Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ ph-ơng pháp giáo dục, phát huy tính tính
tích cực sáng tạo cđa ng-êi häc.
- Thùc hiƯn x· héi hãa gi¸o dơc.
- Đổi mới cơ chế quản lý giáo dục.
- Tăng cưộng hợp tc quỗc tế về gio dúc v đo to. {22 }
Bên cạnh các chỉ thị nghị quyết của TW Đảng, Chính phủ, các nhà quản lý
giáo dục, các nhà khoa học cũng đà bàn nhiều về XHH giáo dục. Trong cn
“Gi²o dóc ViƯt Nam tr­íc ng­ìng cõa cða thÕ kỷ XXI, Giáo s- viện sĩ, nguyên
Bộ tr-ởng giáo dục Phạm Minh Hạc đà khẳng định: X hội hóa công tác giáo
dục là một t- t-ởng chiến l-ợc, một bộ phận của đ-ờng lối chiến l-ợc, một con
đường pht triển gio dúc nước ta và Sự nghiệp gio dúc không chØ l¯ cða nh¯
n-íc mµ lµ cđa toµn x· héi, mọi ng-ời cùng làm giáo dục, nhà n-ớc và xà hội,
TW v địa phương cùng lm gio dúc. {23}
Nhiều nhà khoa học, nhiều giáo s-, tiến sĩ (nh- Phạm Tất Duy, Thái Duy
Tuyên, Nguyễn Mậu Bành, Nguyễn Thanh Bình....) đà có nhiều bài viết về công
tác XHH giáo dục.
B-ớc vào năm 2001, năm đầu của thế kỷ XXI, Ban chấp hành TW hội
khuyến học Việt Nam khóa II do ông Vũ Oanh, nguyên ủy viên Bộ chính trị, chủ
tịch hội chủ trì hội nghị lần thứ III (ngày 8/1/2001) tại thành phố Hồ Chí Minh
cũng đà đề ra nhiệm vụ: “TiÕp tóc kh¬i dËy v¯ ph²t huy trun thèng hiÕu học
của nhân dân, mở rộng tổ chức hội đến khắp các địa ph-ơng và cơ sở, nâng cao
chất l-ợng hoạt động theo ba mục tiêu cơ bản, đ-a phong trào khuyến học vào
chiều sâu góp phần đẩy mạnh phong trào toàn dân học tập, toàn dân tham gia
làm giáo dục, tõng b-íc x©y dùng x± héi häc tËp“. Thùc hiƯn nhiƯm vơ vµ theo

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

20
sự chỉ đạo của TW hội đến nay hội đà hợp với ngành giáo dục xây dựng đ-ợc mét
tå chøc hãc tËp míi trong c²c x± l¯ “Trung tâm học tập cống đọng.
Xây dựng một xà hội học tập, toàn dân học tập không chỉ có ở n-ớc ta mà
ngy nay đ trờ thnh xu thế chung ca ton nhân loi. Dự bo thế kỷ XXI
(NXBTK tháng 6/1998) đà nêu: Năm 1972 tổ chức văn hóa gio dúc liên hợp
quốc đ đưa ra bn bo co Sự tồn t³i cða häc hài“, “ThÕ gíi gi²o dóc h«m
nay v¯ ngy mai đ xc nhận: Hai m-ơi năm nay quan niệm giáo dục suốt đời
dần dần thâm nhập sâu vo lòng người.
Nguyên tắc giáo dục suốt đời, đ-ợc thế giới tiếp thu một cách phổ biến.
Trong những n-ớc tiến hành cải cách giáo dục đ-ợc tiến hành vào năm 70. Nhật
Bản đi đầu trong việc đ-a ra viễn cảnh giáo dục suốt đời. Năm 1988 giáo dục
Nhật Bản công bố Sch trắng đ-a ra một cách xác minh rằng: Nhật Bn
trong đối diện với mục tiêu cơ bản của việc cải cách giáo dục thế kỷ XXI chính là
thực hiện một x hội gio dúc suốt đời. Tháng 4/1984 báo cáo của ủy ban giáo
dục chất l-ợng cao toàn n-ớc Mỹ gửi nhà trắng với đầu đề: Đất nước đang lâm
nguy, xu thế gio dúc đang tất yếu tiến hnh, bản báo cáo nêu biện pháp: Cần
phải dốc sức vào việc giáo dục suốt đời, mở ra một phong trào giáo dục với mục
tiêu x hội hóa học tập.
Ngày 18/4/1991 trong chiến l-ợc giáo dục của Kế hoch năm 2000 ca
Mỹ do tổng thống công bố, lại nhấn mạnh thêm một b-ớc học tập l sự nghiệp
suốt đời, yêu cầu toàn dân Mỹ học tập suốt đời kiến thức và kỹ thuật, suốt đời là
học sinh và còn hô hào mở cuộc vận động cải tạo n-ớc Mỹ thành một n-íc
“C° n­íc ®Ịu ®i häc“.
“Gi²o dóc - Häc tËp st ®êi - X©y dùng mèt x± hèi hãc tËp” l¯ xu thế tất

yếu của thời đại, là b-ớc đ-ờng XHH giáo dục của thời đại chúng ta.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

21
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.
1.2.1. Khái niệm về XÃ hội: XÃ hội theo nghĩa rộng là một bộ phận của thế
giới tự nhiên, là hình thức cao của sự vận động vật chất, là hình thức phát triển
lịch sử của hoạt động sống của con ng-ời. Hiểu theo nghĩa hẹp hơn là một kiểu hệ
thống tổ chức cộng đồng ng-ời cụ thể trong lịch sử {24 }.
Thuật ngữ x hối l thuật ngữ thông dúng để chỉ mốt tập hợp ngưội cõ cc
mối quan hệ về văn hoá, kinh tế, chính trịvới nhau. Nó đ-ợc hiểu với nghĩa là
cc mỗi quan hệ x hối, “c²c tång thĨ x± hèi” …nãi chung lµ xÐt chóng về mặt
thể chế hoặc về mặt quan hệ.{25 }
1.2.2. Giáo dơc:
Gi²o dóc hiĨu theo nghÜa rèng: “ L¯ mèt lÜnh vực ca hot đống x hối nhm
truyền đạt những kinh nghiƯm x· héi, lÞch sư chn bÞ cho thÕ hƯ trẻ trở thành lực
l-ợng tiếp nối sự phát triển của xà hội, kế thừa và phát triển nền văn hoá của loài
ng-ời và của dân tộc. Đây là một bộ phận của quá trình s- phạm tổng thể. Trong
đó bằng tác động chủ đạo của nhà giáo dục nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động, tự giác ở học sinh để hình thành và phát triển ý thức tình cảm và hành vi
đạo đức phù hợp với các chuẩn mực của xà hội đà qui định.{24 }.
Hiểu theo nghĩa hẹp ®â l¯: “ Qu² tr×nh ho³t ®èng câ móc ®Ých, cõ tồ chức v
có kế hoạch của thầy và trò, để sao cho d-ới tác động của thầy, học sinh tự giác,
tích cực và độc lập, hình thành những quan điểm, niềm tin, định h-ớng giá trị, lý
t-ởng xà hội chủ nghĩa, những động cơ, thái độ, kỹ năng, kỹ xảo và các thói quen
của các hành vi đúng đắn trong các quan hệ chính trị, đạo đức, pháp luật thuộc

cc lĩnh vực đội sỗng x hối .{24}.
Nói tới giáo dục là nói tới một hoạt động có tổ chức có mục đích nhằm phát
triển con ng-ời theo một h-ớng nhất định.
- Tính mục đích không chỉ diễn ra trong giảng dạy mà còn diễn ra trong mọi
hoạt động của quá trình giáo dục kể cả lúc ra chơi. Ra ch¬i theo quan niƯm cđa

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

22
giáo dục là thay đổi hoạt động, phục hồi sức khỏe chuẩn bị cho tiết học sau tốt
hơn.
Cùng với tính mục đích, tính tổ chức của giáo dục cũng rất cao: Nó biểu hiện
ở tổ chức dạy và học, tổ chức lao động sản xuất, tổ chức hoạt ®éng x· héi.
Tõ quan ®iĨm, nhËn thøc vỊ gi¸o dơc nh- trên ta thấy giáo dục có 5 đặc điểm
sau:
- Giáo dục là một nhu cầu thiết yếu của con ng-ời nảy sinh cùng với loài
ng-ời và gắn với yêu cầu sản xuất, nó khác với yêu cầu luyện thú. Giáo dục phải
đ-ợc phân phối bình đẳng cho mọi ng-ời.
- Giáo dục là một ph-ơng thức đấu tranh giai cấp, bản thân giáo dục không
mang tính giai cấp, nh-ng ng-ời sử dụng giáo dục đem lại cho nó tính giai cấp rõ
rệt. Nó đ-ợc thể hiện rõ ở ý thức hệ chi phối nhà tr-ờng chúng ta (đó là Chủ nghĩa
Mác- Lê nin, t- t-ởng Hồ Chí Minh) và mục tiêu của nó là phục vụ cho ai? Đây là
vấn đề mới càng ngày ta càng nhận thức rõ hơn.
- Giáo dục là một ph-ơng thức tái sản xuất mở rộng sức lao động xà hội,
nhân tố hết sức quan trọng thúc đẩy kinh tế phát triển. 40 năm tr-ớc đây quan
niệm giáo dục là nhân đạo, là độc lập tự do, nay ta có thêm CNXH. Chính trị của
ta hiện nay suy đến cùng là kinh tế, nhân đạo nhất là kinh tế.

- Giáo dục bắt nguồn từ lao ®éng, trun thơ tri thøc cho nhau ®Ĩ tiÕp tơc lao
động, giáo dục là đào tạo sức lao động, sức lao động cả trí óc và chân tay, không
có lao động chân tay, lao động trí óc đơn thuần, tách bạch trong thời đại kinh tế
tri thức, thời đại cách mạng khoa học kỹ thuật đòi hỏi phải nâng cao tay nghề cho
ng-ời lao động, khoa học trở thành lực l-ợng lao động trực tiếp, vấn đề nảy sinh
ngay trong tr-ờng phổ thông.
- Giáo dục là nền tảng của trình độ văn hóa của một n-ớc... (Văn hóa bao
gồm cả giá trị vật chất và tinh thần). Nhận thức qui luật và áp dụng qui luật có
tính giai cấp và tính dân tộc. Giáo dục phổ thông, làm việc giáo dục thế hệ trẻ tiếp
nhận văn hóa nhân loại và dân tộc, đào tạo ng-ời lao động mới.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

23
- Giáo dục gắn chặt hơn nữa với sự nghiệp cách mạng XHCN, là quan điểm,
là t- t-ởng cơ bản nhất của Đảng ta. Xét giáo dục trong c¸c mèi quan hƯ cđa hƯ
thèng x· héi = gi¸o dục với xà hội, giáo dục với chính trị giáo dục với kinh tế,
giáo dục với văn hóa, theo từng chức năng trong hệ thống.
Tóm lại: Giáo dục là một hoạt động xà hội đặc biệt, giúp ng-ời học biến đổi
thông tin bên ngoài thành tri thức bên trong cho con ng-ời mình. Dạy và học là
quá trình chủ yếu của hoạt động giáo dục. Nhờ có giáo dục mà loài ng-ời truyền
cho nhau những tri thức từ đời nọ sang đời kia ngày càng phong phú, là điều kiện
cơ bản cho xà hội loài ng-ời tồn tại phát triển.
1.2.3. Khái niệm công đồng: L tập thể những ngưội cùng sỗng gắn bõ với
nhau li thnh mốt khỗi{26 }. Họ cùng chung sống trên một địa bàn( có thể
rộng, hẹp tuỳ mức độ: làng, xÃ, bản, khu) cùng nhu cầu nguyện vọng, chung
quyền lợi lợi ích và truyền thống văn hoá. Theo UNESCO: Cộng đồng là một tập

hợp ng-ời có cùng lợi ích, cùng làm việc cho một mục đích chung nào đấy và
cùng sinh sỗng trong mốt khu vực nhất định. Cống đọng th-ờng có tính đoàn kết
vì quyền lợi chung rất cao và họ luôn giữ gìn đ-ợc bản sắc văn hoá và thể hiện rất
riêng của họ ®èi víi c¸c céng ®ång kh¸c.
1.2.4 Kh¸i niƯm x· héi hóa:
- XÃ hội hoá:
XHH là một trong những vấn đề cơ bản của xà hội học. Từ tr-ớc đến nay,
xà hội hoá đ-ợc hiểu theo hai nghĩa: XHH cá nhân và XHH một hoạt động.
- XÃ hội hoá cá nhân
Xà hội hoá cá nhân là quá trình con ng-ời tiếp thu nền văn hoá của xà hội
trong đó con ng-ời đ-ợc sinh ra, quá trình mà nhờ đó con ng-ời đạt đ-ợc những
đặc tr-ng xà hội của bản thân, học đ-ợc cách suy nghĩ và ứng xử đ-ợc coi là
thích hợp trong xà hội.
XHH cá nhân là quá trình tiếp thu và tái tạo những kinh nghiệm xà hội của
cá nhân thông qua hoạt động và giao l-u. XHH cho phÐp con ng-êi nhËn thøc

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

24
toµn diƯn hiƯn thùc x· héi xung quanh, chiếm lĩnh những kỹ năng hoạt động của
cá nhân và tập thể.
XHH cá nhân là quá trình liên tục, quá trình đó còn gọi là quá trình học hỏi
xà hội, tiÕp thu x· héi, thÝch øng x· héi {27}.
- X· hội hoá một hoạt động :
XHH đ-ợc nghiên cứu ở đây chính là sự tham gia rộng rÃi của xà hội (các
cá nhân, nhóm, tổ chức, cộng đồng...) vào một hoạt động hoặc một số các hoạt
động mà tr-ớc đó chỉ một đơn vị, bộ phận hay một ngành chức năng nhất định

thực hiện {28}.
XHH theo nghĩa này th-ờng đ-ợc dùng một cách thông dụng trong xà hội,
đây chính là quá trình phối hợp hoạt động một cách có kế hoạch của các lực
l-ợng trong xà hội theo một định h-ớng, một chiến l-ợc quốc gia để giải quyết
một vấn đề nào đó của xà hội.
XHH hoạt động cần phải đ-ợc coi là một t- t-ởng chiến l-ợc có tính lâu
dài toàn diện, là một giải pháp xà hội có tính liên ngành cao nhằm huy động các
lực l-ợng xà hội tham gia một cách tích cực để giải quyết một vấn đề xà hội nào
đó. XHH hoạt động d-ới góc nhìn của các nhà lÃnh đạo, quản lý là một quá trình
tổ chức, quản lý và huy động nhiều lực l-ợng xà hội cùng tham gia để giải quyết
một vấn đề của xà hội theo một chiến l-ợc xác định và có kế hoạch. Đối với từng
lực l-ợng xà hội, XHH đ-ợc hiểu là một quá trình phối hợp, lồng ghép các hoạt
động của mình với hoạt động của các lực l-ợng khác trong xà hội có liên quan để
tạo ra hoạt động có tính liên ngành cao, trong đó có sự phân công rõ trách nhiệm
của từng lực l-ợng. Đối với mỗi cộng đồng, mỗi gia đình, mỗi ng-ời dân, XHH
hoạt động đ-ợc hiểu là một quá trình trong đó cần huy động sự tham gia h-ởng
ứng của nhiều ng-ời, của cộng đồng vào các cuộc vận động nhằm động viên, thúc
đẩy họ hành động một cách chủ động, tích cực vì mục đích mở rộng và nâng cao
chất l-ợng một hoạt động xà hội nào đó.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

25
XHH hoạt động xà hội còn đ-ợc hiểu nh- là việc biến một nhiệm vụ, một
công việc thuộc trách nhiệm của một chủ thể thành nhiệm vụ, công viƯc cđa mét
sè chđ thĨ, cđa nhiỊu chđ thĨ hay của toàn bộ xà hội. XHH với nghĩa t-ơng đồng
với viƯc huy ®éng søc lùc, trÝ t (ngn lùc) cđa cả cộng đồng cho việc hoàn

thành một nhiệm vụ xà hội nào đó. ở đây huy động sức ng-ời, sức của, tài chính,
ph-ơng tiện, vật chất... là những cái cần huy động, tổng hợp, phân bổ và sử dụng
cho việc hoµn thµnh nhiƯm vơ. XHH theo nghÜa nµy nh- mét ph-ơng thức huy
động xà hội, thông qua công tác tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, vận động xÃ
hội là chính. Mà trong nhiều tr-ờng hợp XHH theo cách này đà huy động đ-ợc
không nhỏ sức lực, trí tuệ của cả xà hội cho việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu,
nhiệm vụ xà hội.
Thực tế ở Việt Nam, Đảng và Nhà n-ớc ta trong quá trình thực hiện nhiệm
vụ cách mạng của mình đà không ít lần XHH thành công các nhiệm vụ trong
cách mạng giải phóng dân tộc cũng nh- trong x©y dùng chđ nghÜa x· héi. ChÝnh
nhê XHH mà chúng ta đà có những phong trào quần chúng rầm rộ trong công
cuộc xoá đói, giảm nghèo, xây dựng nhà tình nghĩa, phòng chống tệ nạn ma tuý,
mại dâm, phòng chống HIV/AIDS, đảm bảo ATGT, an toàn cộng đồng, giữ vững
an ninh trật tự xà hội, quốc phòng toàn dân, đối ngoại nhân dân...
Tuy nhiên cũng phải thấy rằng XHH các hoạt động không chỉ nghĩa là tăng
c-ờng huy động cộng đồng mà coi nhẹ trách nhiệm Nhà n-ớc hoặc trách nhiệm
các chủ thể chính mà ng-ợc lại, đây chính là quá trình kết hợp chặt chẽ giữa trách
nhiệm của Nhà n-ớc, của các cơ quan chủ quản với cộng đồng, làm cho các
nguồn lực đ-ợc huy động đến mức tối đa và sử dụng có hiệu quả nhất. Đây mới là
mục tiêu thực chất của XHH các hoạt động.
Nh- vậy, XHH hoạt động đ-ợc đề cập ở đây chÝnh lµ biÕn nhiƯm vơ cđa
mét ngµnh, mét chđ thĨ thµnh nhiƯm vơ cđa nhiỊu ngµnh, nhiỊu chđ thĨ x· hội
hay của toàn xà hội bằng cách thông qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục,
thuyết phục nhằm nâng cao nhận thức về trách nhiệm của từng đối t-ợng, sự điều

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn