Một số giải pháp quản lí hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện mường lát tỉnh thanh hoá
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (526.08 KB, 107 trang )
1
Bộ giáo dục và đào tạo
tr-ờng đại học vinh
Tào thành đ-ợc
Một số giảI pháp quản lý Hoạt động dạy học
của hiƯu tr-ëng C¸c tr-êng tiĨu häc
hun m-êng l¸t tØnh thanh hoá
Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục
Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
MÃ số: 60.14.05
Ng-ời h-ớng dẫn khoa học
pgs. ts. Thái văn thành
Vinh - năm 2009
2
Lời cảm ơn
Tôi xin chân thành bày tỏ lời cảm ơn đến các Giáo s-, phó Giáo s-, Tiến
sĩ, Khoa đào tạo sau Đại học Tr-ờng Đại học Vinh, Học viện Quản lý Giáo
dục, các Thầy Cô đà tham gia quản lý, giảng dạy, cung cấp tài liệu, h-ớng dẫn
và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu.
Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đối với PGS-TS Thái
Văn Thành Thầy đà tận tình h-ớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện
đề tài này.
Xin cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa; Huyện ủy; UBND
huyện ;phòng Giáo dục và Đào tạo huyện M-ờng Lát; các cán bộ quản lý, các
thầy cô giáo các tr-ờng Tiểu học huyện M-ờng Lát; bạn bè và đồng nghiệp đÃ
giúp tôi trong quá trình học tập nghiên cứu để hoàn thành khoá học
Mặc dù bản thân đà rất cố gắng trong quá trình học tập, nghiên cứu, tham
khảo nhiều tài liệu và lấy ý kiến từ nhiều cán bộ quản lý tr-ờng Tiểu học để
hoàn thành đề tài, nh-ng trong quá trình viết và hoàn thành luận văn khó tránh
khỏi những thiếu sót. Rất mong đ-ợc sự đóng góp ý kiến của các Thầy Cô,
của Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục khoá 15 Tr-ờng
Đại học Vinh và những ý kiến đóng góp của độc giả để luận văn này đ-ợc
hoàn thiện và có giá trị thực tiễn hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Vinh, năm 2009
Tác giả
3
Danh mục
Các thuật ngữ viết tắt trong đề tài
BGH
Ban giám hiệu
BGD&ĐT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDTH
Giáo dục Tiểu học
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
PPDH
Ph-ơng pháp dạy học
QL
Quản lý
QLDH
Quản lý dạy học
QLHĐDH
Quản lý hoạt động dạy học
TH
Tiểu học
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
UBND
Uỷ ban nhân dân
XHCN
XÃ hội chủ nghĩa
4
Mục lục
Trang
Nội dung
Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
5
2. Mục tiêu nghiên cứu
9
3. Giả thuyết khoa học
9
4. Đối t-ợng và khách thể nghiên cứu
9
4.1. Đối t-ợng nghiên cứu
9
4.2 Khách thể nghiên cứu
9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
9
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài
9
5.2 Khảo sát, đánh giá thực trạng về QLHĐDH của các tr-ờng TH
ở
9
huyện M-ờng Lát hiện nay.
5.3. Đề xuất những giải pháp nhằm cải tiến QLHĐDH đạt hiệu quả
9
hơn cho các Hiệu tr-ởng tr-ờng TH ở huyện M-ờng Lát.
5.4. Thăm dò tính khả thi của các giải pháp đề xuất
9
6. Ph-ơng pháp nghiên cứu.
10
6.1. Ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận
10
6.2. Ph-ơng pháp nghiên cứu thực tiễn
10
6.3. Ph-ơng pháp thống kê toán học
10
7. Những đóng góp của đề tài
10
7.1. Hệ thống hoá một cách khoa học, lôgíc các lý luận về quản lý hoạt
10
động dạy học của hiệu tr-ởng tr-ờng Tiểu học.
7.2. Đ-a ra một số giải pháp mới
10
8. Cấu trúc luận văn
10
5
Nội dung
Ch-ơng 1
Cơ sở lý luận về quản lý hoạt ®éng d¹y häc cđa hiƯu
11
11
tr-ëng tr-êng th ë hun M-êng Lát Tỉnh Thanh Hoá
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
11
1.2. Một số khái niệm cơ bản
11
1.2.1. Quản lý
11
1.2.2. Quản lý giáo dục
16
1.2.3. Quản lý tr-ờng học
17
1.2. 4. Quản lý hoạt động dạy học
17
1.3. Nội dung công tác quản lý hoạt động dạy học
21
của hiệu tr-ởng Tr-ờng tiểu học
1.3.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch của tổ khối chuyên môn và GV
21
1.3.2. Quản lý việc phân công giảng dạy của giáo viên
22
1.3.3. Quản lý việc thực hiện ch-ơng trình
23
1.3.4. Chỉ đạo kiểm tra việc chuẩn bị của GV khi lên lớp
24
1.3.5. Quản lý giờ lên lớp của GV
25
1.3.6. Quản lý bồi d-ỡng GV
26
1.3.7. Quản lý hoạt động học của học sinh
26
1.4. Giải pháp quản lý hoạt động dạy học
27
1.5. Vai trò, vị trí và chức năng của ht tr-ờng TH
27
1.5.1. Vai trò, vị trí của hiệu tr-ởng tr-ờng TH
27
1.5.2. Chức năng quản lý của hiệu tr-ởng tr-ờng TH
29
Ch-ơng 2
31
Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của hiệu
31
tr-ởng các tr-ờng tiĨu häc ë hun M-êng L¸t
6
2.1. Kh¸i qu¸t vỊ hun M-êng L¸t, tØnh Thanh Ho¸
31
2.1.1. §iỊu kiƯn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cđa hun M-êng L¸t
31
2.1.2. Kh¸i qu¸t vỊ gi¸o dơc ë hun M-êng Lát
33
2.1.3. Giáo dục TH ở huyện M-ờng Lát
37
2.2. Mục đích, đối t-ợng khảo sát về quản lý hoạt động
39
dạy học của các tr-ờng TH ở huyện M-ờng Lát
2.2.1. Mục đích
39
2.2.2. Đối t-ợng khảo sát
40
2.3. Thực trạng về đội ngũ cán bộ quản lý các tr-ờng TH
41
2.4. Thực trạng về đội ngũ gv TH ở huyện M-ờng Lát
43
2.4.1. Số l-ợng giáo viên TH hiện có
43
2.4.2. Đánh giá chất l-ợng giảng dạy
44
2.5. Kết quả giáo dục TH huyện M-ờng Lát
45
2.6. Thực trạng về Quản Lý HDDH ở các tr-ờng Tiểu học
48
2.6.1. Về phân công giảng dạy nhằm nâng cao nhận thức nghề nghiệp...
49
2.6.2. Về bồi d-ỡng giáo viên của Hiệu tr-ởng
50
2.6.3. Chỉ đạo soạn bài, chuẩn bị bài đối với giáo viên của Hiệu tr-ởng.
51
2.6.4. Quản lý giờ dạy trên lớp của Hiệu tr-ởng.
53
2.6.5. Quản lý tổ, khối chuyên môn của Hiệu tr-ởng.
54
2.6.6. Về quản lý, sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị
55
2.6.7. Việc quản lý kiểm tra đánh giá của Hiệu tr-ởng.
57
2.6.8. Đánh giá chung.
59
Ch-ơng 3
63
Một số giải pháp nâng cao năng lực quản lý hđdh
63
của hiệu tr-ởng tr-ờng TH ở huyện M-ờng Lát
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp.
63
3.1.1. Nguyên tắc mục tiêu.
63
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
3.1.2. Nguyên tắc toàn diện.
63
3.1.3. Nguyên tắc hiệu quả.
63
3.1.4. Nguyên tắc khả thi.
63
3.2. Một số giải pháp.
64
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức nghề nghiệp, tính tự chủ, tự
64
chịu trách nhiệm xà hội cho cán bộ giáo viên.
3.2.2. Giải pháp 2: Nâng cao trình độ năng lực quản lý của HT.
66
3.2.3. Giải pháp 3: Nâng cao chất l-ợng đội ngũ giáo viên và đổi mới
69
quản lý giáo dục Tiểu học.
3.2.4. Giải pháp 4: Tăng c-ờng chỉ đạo cải tiến ph-ơng pháp dạy học
77
theo h-ớng đổi mới ch-ơng trình giáo dục phổ thông.
3.2.5. Giải pháp 5: Đổi mới ph-ơng pháp giám sát, kiểm tra đánh giá.
80
3.2.6. Giải pháp 6: Tăng c-ờng cơ sở vật chất, hiện đại hoá trang thiết
83
bị dạy học trong các nhà tr-ờng.
3.2.7. Giải pháp 7: Đẩy mạnh công tác xà hội hoá giáo dục.
86
3.3. Thăm dò tính khả thi của các giải pháp.
89
3.4. Kết quả thực hiện các giải pháp có hiệu quả
92
ở huyện M-ờng Lát
Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận
94
2. Kiến nghị
96
2.1. Đối với Sở GD&ĐT và Phòng GD&ĐT
96
2.2. Đối Với Hiệu tr-ëng c¸c tr-êng TiĨu häc
96
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và Đào tạo trong công cuộc đổi mới của đất n-ớc ngày càng
đ-ợc Đảng, Nhà n-ớc và xà hội quan tâm, đòi hỏi giáo dục phải đổi mới và
phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của mọi tầng lớp trong xà hội về
học tập.
Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IX đà khẳng định: " Phát triển Giáo dục
và Đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp Công
nghịêp hóa - Hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ng-ời - yếu
tố cơ bản để phát triển xà hội, tăng c-ờng kinh tế nhanh và bền vững". Đại hội
chủ tr-ơng: " Tiếp tục nâng cao chất l-ợng toàn diện, đổi mới ph-ơng pháp
dạy và học, hệ thống tr-ờng lớp, hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xà hội hóa... Trong đó, đổi mới công tác quản lý giáo dục
đ-ợc xem nh- một giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất l-ợng giáo dục
và đào tạo[12].
Nghị quyết Đại hội X của Đảng tiếp tục khẳng định: Phát triển mạnh
khoa học công nghệ, giáo dục và đào tạo; nâng cao chất l-ợng nguồn nhân
lực, đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa - Hiện đại hoá đất n-ớc và phát triển
kinh tế tri thức; định hướng phát triển lĩnh vực giáo dục và đào tạo của Đảng
đ-ợc Đại hội X khẳng định là Ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất
l-ợng dạy và học, nâng cao chất l-ợng đội ngũ giáo viên và tăng c-ờng cơ sở
vật chất cho nhà tr-ờng, phát huy khả năng độc lập sáng tạo và độc lập suy
nghĩ của học sinh [14 - tr.187- 207].
Vai trò trách nhiệm của cán bộ quản lý giáo dục, điều 16 Luật giáo dục
2005 có ghi Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ
chức quản lý, điều hành, các hoạt động giáo dục; cán bộ quản lý giáo dục phải
không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên
môn, năng lực quản lý và trách nhiệm cá nhân [3- Điều 16].
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
Đồng thời trong Luật giáo dục đà nói mục tiêu của giáo dục Tiểu học là:
" Giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho
sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các
kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ sở"[3 Khoản 2,
Điều
27].
Nh- vậy, để đạt đ-ợc các yêu cầu mà các kỳ Đại hội cũng nh- mục tiêu
mà Luật giáo dục đà đề ra thì công việc này không ai khác chính là các nhà
giáo dục và quản lý giáo dục. Một trong các yếu tố quan trọng và có tính
quyết định làm cho chất l-ợng giáo dục đào tạo đ-ợc nâng lên là: "Đổi mới cơ
chế quản lý, kiện toàn tổ chức quản lý, cải tiến công tác quản lý hoạt động dạy
học trong nhà tr-ờng của hệ thống giáo dục quốc dân". Đặc biệt, ngày
15/6/2004 Ban Bí th- Trung -ơng Đảng đà ra Chỉ thị số 40 về xây dựng và
nâng cao chất l-ợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục có nêu rõ:
" Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đ-ợc
chuẩn hoá, đảm bảo về chất l-ợng, đủ về số l-ợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt
chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, l-ơng tâm, tay
nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý phát triển đúng định h-ớng và có
hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất l-ợng nguồn nhân lực đáp ứng
yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất
n-ớc" [1- Tr. 2].
Đối với bậc học Tiểu học, mục tiêu giáo dục Tiểu học giai đoạn mới là:
Xây dựng và phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất của trẻ,
nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con
ng-ời Việt Nam x· héi chđ nghÜa”[5-Tr. 3].
BËc TiĨu häc cã b¶n sắc riêng và có tính độc lập t-ơng đối của nó, đó là
tạo những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững cho trẻ em tiếp tục học tập
lên bậc học tiếp theo, hình thành những cơ sở ban đầu, những đ-ờng nét ban
đầu của nhân cách. Những gì thuộc về tri thức, kỹ năng, về hành vi vµ tÝnh
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
ng-ời đ-ợc hình thành và định hình ở học sinh Tiểu học sẽ theo suốt cuột đời
của mỗi ng-ời.
Chính vì lẽ đó mục tiêu và kế hoạch trong ch-ơng trình Tiểu học mới nêu
rõ: Mục tiêu giáo dục Tiểu học bao gồm những phẩm chất và những năng
lực chủ yếu cần hình thành cho học sinh Tiểu học để góp phần vào quá trình
đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho giai đoạn Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
và hội nhập quốc tế [4- Tr 24].
Mục tiêu giáo dục nêu trên đà khẳng định: phát triển toàn diện con ng-ời
là mục tiêu chung và lâu dài của giáo dục phổ thông. Giáo dục Tiểu học chỉ
hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển đó; con ng-ời phát triển toàn diện
phải có đầy đủ các phẩm chất và năng lực về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mỹ và phải có kỹ năng cơ bản để tiếp tục học lên, sẵn sàng xây dựng và b¶o vƯ
Tỉ qc; häc xong TiĨu häc häc sinh ph¶i tiÕp tơc häc Trung häc c¬ së.
Häc sinh TiĨu häc là trẻ em từ 6 tuổi đến 11 tuổi, đây là giai đoạn vô
cùng quan trọng trong cuộc đời mỗi con ng-ời, nó đánh dấu b-ớc ngoặt trong
cuộc sống trẻ thơ của các em, trẻ bắt đầu hoạt động học tập, tiếp thu những tri
thức khoa học, những cái mới ch-a hề có tr-ớc đây trong cuộc sống hằng
ngày. Mỗi học sinh Tiểu học là một thực thể hồn nhiên, một nhân cách mới
định hình và đang trong quá trình hoàn thiện. Chính vì vậy, mà đòi hỏi mọi
hoạt động của trẻ phải luôn đ-ợc tổ chức, h-ớng dẫn một cách khoa học, tỉ mỉ.
Để thực hiện đ-ợc mục tiêu trên, các tr-ờng Tiểu học phải có mô hình dạy học
hợp lý về thời gian, ch-ơng trình đổi mới dạy học; đòi hỏi ng-ời quản lý phải
có năng lực quản lý quá trình dạy học đáp ứng yêu cầu mới đặt ra; ng-ời giáo
viên phải có đủ năng lực chuyên môn để đóng vai trò chủ đạo, quyết định chất
l-ợng học tập của các em.
Để tổ chức, lÃnh đạo quá trình s- phạm ở trên lớp cũng nh- ở ngoài lớp,
ngoài tr-ờng; đảm bảo thực hiện đầy đủ, đúng nội dung đổi mới ch-ơng trình
giáo dục phổ thông có chất l-ợng, dạy học là nội dung cơ bản và quan träng
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
nhÊt trong nhµ tr-êng, nã cã ý nghÜa quyết định đến chất l-ợng của một nhà
tr-ờng, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Để đáp ứng yêu cầu và sự phát triển
xà hội, thì việc nâng cao chất l-ợng dạy học là một đòi hỏi cần thiết, là nhiệm
vụ quan trọng nhất của nhà tr-ờng và là điều kiện để nhà tr-ờng tồn tại và
phát triển.
Giáo dục nói chung - giáo dục Tiểu học nói riêng của huyện M-ờng Lát
trong nhiều năm qua có nhiều thành tựu đáng phấn khởi, đặc biệt là sự cố
gắng trong việc nâng cao chất l-ợng toàn diện mà trọng điểm là chất l-ợng
dạy học. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ khoa học, viƯc qu¶n lý cđa HiƯu tr-ëng
tr-êng TiĨu häc ë hun M-ờng Lát vẫn còn nhiều vấn đề v-ớng mắc, ch-a
đ-ợc chỉ đạo xuyên suốt, thống nhất cao, cần phải rút kinh nghiệm để đổi mới
nhằm đáp ứng với yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn mới. Chất l-ợng
dạy học của các nhà tr-ờng Tiểu học ở huyện M-ờng Lát hiện nay đà có nhiều
chuyển biến cả về bề rộng lẫn chiều sâu, tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập về
quy mô nhất là chất l-ợng và hiệu quả. Một bộ phận cán bộ quản lý giáo dục
còn bộc lộ sự hạn chế về năng lực, chậm tiếp cận với sự đổi mới của giáo dục;
phần lớn cán bộ quản lý đ-ợc tr-ởng thành từ chuyên môn, rất ít đ-ợc đào tạo
bài bản qua tr-ờng quản lý giáo dục, nên hạn chế về mặt lý luận. Vì vậy, cần
phải đổi mới quản lý giáo dục, quản lý nhà tr-ờng để nâng cao chất l-ợng dạy
học.
Việc tồn tại hay phát triĨn cđa mét nhµ tr-êng, suy cho cïng chÝnh lµ ở
chất l-ợng dạy học của nhà tr-ờng. Do đó cho nên, một trong những vấn đề
then chốt của nhà tr-ờng là vấn đề dạy học cần đ-ợc ng-ời Hiệu tr-ởng tổ
chức quản lý, chỉ đạo chặt chẽ và có hiệu quả.
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng nhằm rút ra và bổ sung các giải pháp
quản lý dạy học của Hiệu tr-ởng tr-ờng Tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới
ch-ơng trình và xu thế mới của thời đại, đặc biệt là nâng cao chất l-ợng dạy
học lúc này là vô cùng cấp thiết. Tr-ớc thực trạng của công tác QLGD vµ
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
những khó khăn hạn chế, xuất phát từ yêu cầu trên, tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài: Một số giải pháp quản lí hoạt động dạy học của HiƯu tr-ëng
tr-êng TiĨu häc ë hun M-êng L¸t, tØnh Thanh Hoá.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất l-ợng và hiệu quả QL của
Hiệu tr-ởng các tr-ờng Tiểu học, góp phần nâng cao chất l-ợng giáo dục Tiểu
học trên địa bàn huyện M-ờng Lát, tỉnh Thanh Hoá.
3. Giả thuyết khoa học:
Nếu chúng ta xây dựng đ-ợc giải pháp quản lý hoạt động dạy học của
Hiệu tr-ởng các tr-ờng Tiểu học một cách hợp lý, khả thi thì sẽ nâng cao đ-ợc
chất l-ợng và hiệu quả dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục Tiểu học
hiện nay.
4. Đối t-ợng và khách thể nghiên cứu:
4.1. Đối t-ợng nghiên cứu
Nghiên cứu giải pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu tr-ởng các
tr-ờng Tiểu học trên địa bàn huyện M-ờng Lát, tỉnh Thanh Hoá.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Công tác QL của Hiệu tr-ởng các tr-ờng Tiểu học tại huyện M-ờng Lát,
tỉnh Thanh Hoá.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về QLHĐDH của các tr-êng TiĨu häc
ë hun M-êng L¸t, tØnh Thanh Ho¸ hiƯn nay.
5.3. Đề xuất những giải pháp QLHĐDH cho các Hiệu tr-ởng tr-ờng Tiểu
học trên địa bàn huyện M-ờng Lát, tỉnh Thanh Hóa.
5.4. Thăm dò tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
6. Ph-ơng pháp nghiên cứu:
6.1. Ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận: Đọc, phân tích, tổng thuật các tài
liệu nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
6.2. Ph-ơng pháp nghiên cứu thực tiễn: Bằng ph-ơng pháp điều tra, phiếu
hỏi, khảo sát, phỏng vấn đối với cán bộ QL, GV các tr-ờng tiểu học và các cơ
quan QLGD, các tổ chức chính trị xà hội nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn cho
đề tài.
6.3. Ph-ơng pháp thống kê toán học: Dùng toán học để xử lý các kết quả điều
tra, khảo sát.
6.4. Ph-ơng pháp tổng kết thực tiễn.
7. Những đóng góp của đề tài:
7.1. Hệ thống hoá một cách khoa học, lôgíc các lý luận về quản lý hoạt
động dạy học của Hiệu tr-ởng tr-ờng Tiểu học
7.2. Đ-a ra một số giải pháp mới giúp cho các Hiệu tr-ởng ứng dụng
trong công tác quản lý dạy học của mình ở đơn vị nhằm nâng cao chất l-ợng,
hiệu quả giáo dục Tiểu học.
8. Cấu trúc của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Cơ sở lý luận của đề tài.
Ch-ơng 2: Đánh giá thực trạng.
Ch-ơng 3: Các giải pháp.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
Nội dung
Ch-ơng 1.
Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học
của hiệu tr-ởng tr-ờng tiểu học
ở huyện M-ờng Lát, tỉnh thanh hoá.
1.1.
Lịch sử nghiên cứu vấn đề.
Việc nghiên cứu vấn đề QL quá trình dạy học của các nhà tr-ờng nói
chung đà đ-ợc nhiều ng-ời đề cập đến. Song công tác quản lý của Hiệu tr-ởng
tr-ờng TH nhằm nâng cao chất l-ợng dạy học thì còn ít ng-ời nghiên cứu.
Đặc biệt là trên địa bàn huyện M-ờng Lát, tỉnh Thanh Hoá vấn đề này ch-a
đ-ợc ai đề cập đến, trong công tác quản lý, chỉ đạo của Hiệu tr-ởng đang gặp
nhiều v-ớng mắc. Một bộ phận cán bộ quản lý giáo dục còn bộc lộ sự hạn chế
về năng lực chậm tiếp cận với sự đổi mới, nhất là việc đáp ứng yêu cầu phát
triển trong giai đoạn mới (xu thế phát triển chung của thế giới, khu vực, đất
n-ớc và đặc biệt là yêu cầu của đổi mới ch-ơng trình sách giáo khoa). Vì vậy
tôi đà chọn vấn đề này để nghiên cứu.
1.2. Một số khái niệm cơ bản.
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một trong những loại hình hoạt động có hiệu quả nhất, quan
trọng nhất trong các hoạt động của con ng-ời. Quản lý đúng tức là con ng-ời
đà nhận thức đ-ợc quy luật, vận dụng theo quy luật và sẽ đạt đ-ợc những
thành công. Nhận thức đúng về quản lý sẽ giúp con ng-ời có đ-ợc những kiến
thức cơ bản nhất, chung nhất đối với các hoạt động QL.
Trong tất cả các lĩnh vùc cđa ®êi sèng x· héi, con ng-êi mn tån tại và
phát triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá nhân, của một tổ chức từ một
nhóm nhỏ, đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đều phải thừa
nhận và chịu sự QL nào đó. Theo C. Mác: " Tất cả mọi hoạt ®éng x· héi trùc
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô t-ơng đối lớn thì ít nhiều
cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực
hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể khác
với sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Một ng-ời độc tấu vĩ cầm
tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc
tr-ởng".[8]
Ngày nay thuật ngữ quản lý đà trở nên phổ biến, nh-ng ch-a có một định
nghĩa thống nhất. Có ng-ời cho rằng QL là hoạt động nhằm đảm bảo sự hoàn
thành công việc thông qua sự nỗ lực của ng-ời khác; cũng có ng-ời cho QL là
hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt
đ-ợc mục đích của nhóm. Tuy nhiên theo nghĩa rộng, QL là hoạt động có mục
đích của con ng-êi, cho ®Õn nay nhiỊu ng-êi cho r»ng: “QL chÝnh là hoạt
động do một hoặc nhiều ng-ời điều phối hành động của những ng-ời khác
nhằm thu đ-ợc những kết quả mong muốn.
Từ những ý chung của các định nghĩa và xét QL với t- cách là một hành
động, có thể định nghĩa: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có h-ớng đích
của chủ thể quản lý tới đối t-ợng quản lý nhằm mục tiêu đề ra.
Xét theo ph-ơng pháp tiếp cận hệ thống: Quản lý là quá trình lập kế
hoạch, tổ chức, lÃnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một
hệ thống đơn vị và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt đ-ợc các mục
đích đà định.
Với khái niệm này, bản chất của quá trình quản lý có thể đ-ợc thể hiện
qua sơ đồ sau:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
Môi tr-ờng
bên ngoài
Lập kế
hoạch
Tổ chức
Kiểm tra
LÃnh đạo
Sơ đồ bản chất của quá trình quản lý
Quản lý vừa là một khoa học, vừa là nghệ thuật. Sự quản lý phải tuỳ
thuộc vào điều kiện, tình huống cụ thể để đạt đ-ợc kết quả tối -u. Có nghĩa là
ng-ời QL khi áp dụng lý thuyết QL vào công việc cụ thể phải hết sức linh hoạt
và sáng tạo.
Chính vì vậy, nếu coi quản lý là một nghề thì các chức năng của quản lý
đ-ợc coi là những hoạt động nghề nghiệp của ng-ời quản lý. Theo tác giả
Nguyễn Ngọc Quang: Chức năng quản lý là một dạng hoạt động quản lý,
thông qua đó chủ thể quản lý tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện
một mục tiêu nhất định[25].
Có nhiều cách hiểu về các chức năng quản lý nh-ng về cơ bản đều thống
nhất với bốn chức năng cơ bản của QL đó là:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
- Kế hoạch hoá: Căn cứ vào thực trạng ban đầu của tổ chức và nhiệm vụ
đ-ợc giao mà xây dựng quyết định về mục tiêu, ch-ơng trình hành động và
b-ớc đi cụ thể trong một thời gian nhất định của một hệ thống quản lý, hay
xác định đ-ợc mục tiêu của tổ chức, các biện pháp, các điều kiện cho tổ chức
đạt đ-ợc mục tiêu đề ra.
- Tổ chức: Phân công trách nhiệm cho từng thành viên trong tỉ chøc vµ
tỉ chøc thùc hiƯn theo nhiƯm vơ, kế hoạch đà đề ra, tổ chức là xác định một cơ
cấu chủ định về vai trò, nhiệm vụ đ-ợc hợp thức hoá. Tổ chức là nguyên nhân
của mọi nguyên nhân dẫn đến thành công hay thất bại trong hoạt động của
một hệ thống và giữ vai trò to lớn trong quản lý vì: Tổ chức làm cho chức
năng khác của hoạt động quản lý thực hiện có hiệu quả. Từ khối l-ợng công
việc quản lý mà xác định biên chế, sắp xếp con ng-ời cho hợp lý, tạo điều
kiện cho việc hoạt động tự giác và sáng tạo của các thành viên trong tổ chức,
tạo nên sự phối hợp ăn khớp nhịp nhàng trong cơ quan quản lý và đối t-ợng
quản lý. Một tổ chức nếu có kế hoạch phù hợp nh-ng tổ chức không khoa học
thì không thể đạt đ-ợc mục tiêu đề ra.
- Chỉ đạo: Là ph-ơng thức tác động của ng-ời quản lý nhằm điều hành
tổ chức hoạt động, để đảm bảo cho tổ chức vận hành theo đúng kế hoạch đà đề
ra và đảm bảo cho các hoạt động của tổ chức diễn ra trong trật tự, kỷ c-ơng
nhằm đạt đ-ợc mục tiêu của tổ chức.
- Kiểm tra: Là một chức năng cơ bản và quan trọng của quản lý lÃnh đạo
mà không kiểm tra thì coi nh- không lÃnh đạo, kiểm tra nhằm đảm bảo các kế
hoạch thành công, phát hiện kịp thời các sai sót, tìm ra nguyên nhân, biện
pháp sửa chữa kịp thời những sai sót đó. Theo thuyết hệ thống, kiểm tra chính
là thiết lập mối quan hệ ng-ợc trong quản lý nhằm thực hiện ba chức năng:
Phát hiện, điều chỉnh và khuyến khích. Theo tác giả L-u Xuân Mới: Chức
năng quản lý của kiểm tra là đo l-ờng và điều chỉnh việc thực hiện nhằm bảo
đảm rằng: các mục tiêu, các kế hoạch vạch ra để đạt tới mục tiêu này đang
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
18
đ-ợc hoàn thành... từ đó tìm ra những biện pháp động viên giúp đỡ, uốn nắn
và điều chỉnh. Kiểm tra là chức năng đích thực của quản lý, là khâu đặc biệt
quan trọng trong chu trình quản lý, giúp ng-ời quản lý hình thành cơ chế điều
chỉnh theo h-ớng đích [21 -Tr.19].
Nhờ có kiểm tra mà ng-ời cán bộ quản lý có đ-ợc thông tin để đánh giá
đ-ợc kết quả công việc và kịp thời uốn nắn điều chỉnh hoạt động một cách
đúng h-ớng nhằm đạt mục tiêu.
Các chức năng quản lý tạo thành một chu trình quản lý, chóng cã mèi
quan hƯ mËt thiÕt víi nhau ¶nh h-ởng qua lại nhau, khi thực hiện hoạt động
quản lý thì yếu tố thông tin luôn có mặt trong tất cả các giai đoạn, với vai trò
vừa là điều kiện vừa là ph-ơng tiện để tạo điều kiện cho chủ thể quản lý thực
hiện các chức năng quản lý và đ-a ra các quyết định quản lý. Thông tin là cơ
sở của tri thức, là tài nguyên quan trọng nhất trong xà hội và là một nhu cầu
cơ bản của con ng-ời, chất l-ợng của các quyết định, hiệu quả của các hành
động phụ thuộc vào số l-ợng và chất l-ợng của thông tin. Chính vì vậy, mối
quan hệ giữa các chức năng quản lý và hệ thống thông tin đ-ợc biểu diễn bằng
sơ đồ chu trình quản lý nh- sau:
Kế hoạch
Kiểm tra
Thông tin
Chỉ đạo
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
Tổ chức
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
19
1.2.2. Quản lý giáo dục.
Quản lý giáo dục là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học và ứng dụng trong
thực tiễn nảy sinh từ các nguyên tắc QL. Vào giữa những năm 1990 QLGD từ
chỗ là một lĩnh vực nghiên cứu mới, phụ thuộc vào các ý t-ởng nảy sinh trong
một bối cảnh khác đà trở thành một lĩnh vực có lý luận riêng và có các dữ liệu
thực nghiệm với độ tin cậy đ-ợc kiểm tra trong giáo dục.
Sự chuyển biến này diễn ra nhờ lập luận vững chắc rằng giáo dục phải
đ-ợc coi là một lĩnh vực riêng biệt để áp dụng các nguyên tắc QL chung hoặc
là một bộ môn khoa học riêng với cấu trúc kiến thức riêng.
Quản lý giáo dục hiện nay là quản lý một lĩnh vực có ý nghĩa quốc sách
hàng đầu và là một nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động quản lý, điều hành
của Nhà n-ớc ta. Đó là hoạt động điều hành, phối hợp các lực l-ợng xà hội
nhằm đẩy mạnh công tác giáo dục - đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển
xà hội.
Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu giáo dục Việt Nam thì: Quản lý
giáo dục là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ
thể quản lý làm cho hệ vận hành theo đ-ờng lối, nguyên lý giáo dục của
Đảng, thực hiện các tính chất của nhà tr-ờng xà hội chủ nghĩa Việt Nam mà
tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đ-a hệ giáo dục tới
mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất [25- tr 35].
Nếu hiểu giáo dục là các hoạt động giáo dục trong xà hội nói chung thì
QLGD là quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xà hội. Nếu coi giáo dục là
hoạt động chuyên biệt trong các cơ sở giáo dục thì QLGD đ-ợc coi là quản lý
các hệ thống các cơ sở giáo dục trong đó bao gồm cả quản lý một đơn vị cơ sở
giáo dục nhà tr-ờng.
Nh- vậy, quản lý giáo dục là những tác động có hệ thống, có kế hoạch,
có ý thức và h-ớng đích của nhà quản lý lên đối t-ợng quản lý, là quá trình
dạy học và giáo dục diễn ra ở các cơ sở giáo dục. Hơn nữa, QLGD với đặc
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
20
tr-ng cơ bản là QL con ng-ời nên nó đòi hỏi cao tính khoa học và tính nghệ
thuật trong quá trình quản lý. Hiệu quả QLGD đ-ợc đo bằng kết quả thực hiện
các mục tiêu QL trong đó mục tiêu giáo dục là cơ bản.
1.2.3. Quản lý tr-ờng học.
Một khái niệm về tr-ờng học: Tr-ờng học là đơn vị chuyên trách việc
đào tạo và giáo dục, là đơn vị cấu trúc cơ bản có tính chuẩn của hệ thống giáo
dục quốc dân. Đó là nơi mà việc truyền thụ tri thức, kỹ năng, việc đào tạo
nhân cách đ-ợc tiến hành có cơ sở khoa học, có hệ thống, có kế hoạch, có tổ
chức chặt chẽ do những ng-ời có chuyên môn nghiệp vụ phụ trách.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: Quản lý nhà tr-ờng là thực hiện đ-ờng
lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đ-a nhà
tr-ờng vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục
tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh. Đó là
đ-a đối t-ợng của quá trình quản lý giáo dục từ trạng thái này sang trạng thái
khác ...[ 17-Tr 213 ].
Việc QL nhà tr-ờng bao gồm QL các quan hệ giữa nhà tr-ờng và xà hội,
QL các hoạt động của nhà tr-ờng, bao gồm:
- Một là, QL s- phạm (tức là QL các quá trình giáo dục).
- Hai là, QL các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính và nhân lực.
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học
1.2.4.1. Khái niệm dạy học: Trong nhà tr-ờng phổ thông dạy học là con
đ-ờng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân
cách con ng-ời mới.
Tiếp cận từ góc độ Giáo dục học, thì dạy học - một bộ phận của quá
trình tổng thể giáo dục nhân cách toàn vẹn: Là quá trình tác động qua lại giữa
giáo viên vµ häc sinh nh»m trun thơ vµ lÜnh héi tri thức khoa học, những kỹ
năng, kỹ xảo hoạt động nhận thức và thực tiễn, để trên cơ sở đó hình thµnh thÕ
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
21
giới quan, phát triển năng lực sáng tạo và xây dựng các phẩm chất của nhân
cách ng-ời học.
Tr-ớc hết dạy học là con đ-ờng thuận lợi nhất giúp học sinh, trong
khoảng thời gian ngắn nhất, có thể nắm vững một khối l-ợng tri thức với chất
l-ợng cần thiết. Thật vậy, quá trình dạy học đ-ợc tiến hành một cách có tổ
chức, có kế hoạch với nội dung dạy học bao gồm hệ thống những tri thức phổ
thông cơ bản, hiện đại phù hợp với thực tiễn đất n-ớc và hệ thống những kỹ
năng, kỹ xảo t-ơng ứng, với các hình thức tổ chức đa dạng, với sự lÃnh đạo,
điều khiển linh hoạt của thầy giáo. Nói cách khác trong quá trình dạy học đÃ
diễn ra sự gia công s- phạm trên cơ sở tính đến những đặc điểm của khoa học,
những đặc điểm tâm sinh lý của học sinh và đặc biệt là tính đặc thù của quá
trình dạy học - một quá trình mà trong đó học sinh lĩnh hội một cách sáng tạo
những tri thức khoa học đ-ợc loài ng-ời phát hiện, không phải thực hiện
nhiệm vụ phát minh những chân lý khoa học mới.
Dạy học còn là con đ-ờng quan trọng bậc nhất giúp học sinh phát triển
một cách có hệ thống năng lực hoạt động trí tuệ nói chung và đặc biệt là năng
lực t- duy sáng tạo. Nh- trên đà trình bày, trong quá trình dạy học có sự gia
công s- phạm cần thiết nhờ đó học sinh nắm nhanh chóng và có hiệu quả
những tri thức khoa học cần thiết. Ngoài ra dạy học còn là con đ-ờng giáo dục
cho học sinh thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và những
phẩm chất đạo đức của con ng-ời mới.
Nh- vậy, dạy học là khái niệm chỉ quá trình hoạt động chung của ng-ời
dạy và ng-ời học. Quá trình này là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục
tổng thể trong đó hai hoạt động dạy và học tồn tại song song và phát triển
trong cùng một quá trình thèng nhÊt, chóng bỉ sung cho nhau, chÕ -íc nhau
vµ là đối t-ợng tác động chủ yếu của nhau, nhằm kích thích động lực bên
trong của mỗi chủ thể để ph¸t triĨn.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
22
Ng-ời dạy luôn giữ vai trò chủ đạo trong việc định h-ớng tổ chức, điều
khiển và thực hiện các hoạt động truyền thụ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo đến
ng-ời học một cách khoa học.
Ng-ời học sẽ ý thức và tổ chức quá trình tiếp thu một cách tự giác, tích
cực độc lập và sáng tạo hệ thống những kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo nhằm:
Hình thành năng lực, thái độ đúng đắn, tạo ra động lực cho việc học (với tcách là chủ thể sáng tạo) và hình thành nhân cách cho bản thân.
1.2.4.2. Quản lý dạy học:
Quản lý dạy học, hay quản lý hoạt động dạy học là quản lý hoạt động
dạy của thầy hoạt động học của trò và những điều kiện vật chất phục vụ dạy
học.
Hoạt động dạy học trong tr-ờng Tiểu học chiếm hầu hết thời gian, khối
l-ợng công việc của thầy và trò, của ng-ời lÃnh đạo tr-ờng Tiểu học, nó chi
phối hoạt động khác của nhà tr-ờng. Dạy học là con đ-ờng ngắn nhất giúp
con ng-ời lĩnh hội đ-ợc khối l-ợng tri thức lớn và có giá trị. Mọi hoạt động
của nhà tr-ờng đều phải phục vụ cho việc dạy học. Hiệu tr-ởng nhà tr-ờng (là
chủ thể QL) phải quan tâm đúng mức đến dạy học để nâng cao chất l-ợng đào
tạo. Chất l-ợng và kỷ c-ơng trong nhà tr-ờng là yêu cầu không thể thay đổi,
chỉ có thể ngày càng tốt hơn. Ngoài ra các mặt hoạt động khác của nhà tr-ờng
cũng cần phải đ-ợc coi trọng.
Quản lý hoạt động dạy học (ng-ời ta th-ờng gọi là QL chuyên môn) là
một việc khó, phức tạp, có các yêu cầu nghiêm khắc với ng-ời cán bộ QL.
Dạy và học là hai mặt của một quá trình thống nhất có sự tác động qua
lại giữa thầy và trò, diễn ra trong những điều kiện vật chất, kỹ thuật nhất định,
trong hoàn c¶nh kinh tÕ - x· héi - khoa häc kü thuật cụ thể, trong những tình
huống cụ thể, do đó ng-ời Hiệu tr-ởng tr-ờng Tiểu học cần phải chỉ đạo cả
việc dạy lẫn việc học với mức độ t-ơng ứng. Chính vì vậy hiệu quả việc dạy
của thầy phù hợp với hiệu quả việc học của trò.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
23
Quản lý dạy học là sự tác động hợp quy luật của chủ thể quản lý dạy học
đến chủ thể dạy học bằng các giải pháp phát huy tác dụng của các ph-ơng tiện
quản lý nh-: chế định giáo dục đào tạo, bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học,
nguồn lực (tài lực và vật lực) dạy học, thông tin và môi tr-ờng dạy học nhằm
đạt mục tiêu quản lý dạy học. Để quản lý tốt quá trình dạy học, tr-ớc hết phải
đảm bảo cho mọi ng-ời tham gia vào quá trình này hiểu rõ mục đích và phát
huy đ-ợc tác dụng của các ph-ơng tiện thực hiện mục đích dạy học. Nh- vậy
thì các ph-ơng tiện dạy học có ý nghĩa quyết định trực tiếp mức độ đạt đ-ợc
mục tiêu quản lý dạy học. Chất l-ợng và hiệu quả quản lý dạy học đ-ợc giải
quyết bởi chất l-ợng và hiệu quả các hoạt động mang tính ph-ơng tiện dạy
học. Vì vậy quản lý dạy học đ-ợc thông qua việc quản lý đồng bộ và thống
nhất các hoạt động mang tính ph-ơng tiện thực hiện mục đích dạy học.
Quản lý dạy học (hay quản lý hoạt động dạy học) là quản lý quá trình
truyền thụ kiến thức của đội ngũ giáo viên và quá trình lĩnh hội kiến thức, kỹ
năng, kỹ xảo của học sinh và quản lý các điều kiện vật chất, kỹ thuật, ph-ơng
tiện phục vụ hoạt động dạy học.
Tr-ớc hết quản lý dạy học là phải quản lý tốt hoạt động dạy của ng-ời
thầy thể hiện ở các khâu thực hiện ch-ơng trình, các loại hồ sơ, bài soạn,
giảng bài, dự giờ thăm lớp, rút kinh nghiệm, thực hiện đánh giá kết quả dạy
học thông qua việc chấm chữa bài, cho điểm theo h-ớng dẫn của các cơ quan
quản lý giáo dục cấp trên.
Bên cạnh đó quản lý hoạt động học tập của trò là một yêu cầu không thể
thiếu trong quản lý quá trình dạy học nhằm tạo ra ý thức tốt trong học tập để
lĩnh hội kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo trên cơ sở đó xây dựng nền nếp
học tập và ph-ơng pháp học tập đúng đắn nhằm đạt chất l-ợng và hiệu quả
cao nhất.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
24
1.3 Nội dung công tác quản lý hoạt động dạy học
Của hiệu tr-ởng tr-ờng tiểu học.
Nội dung quản lý dạy học trong nhà tr-ờng Tiểu học bao gồm nhiều hoạt
động, quan hệ đến nhiều đối t-ợng, nhiều mặt, nhiều lĩnh vực, nhiều ph-ơng
tiện, rất đa dạng, phong phú. Sau đây là một số nội dung hoạt động chủ yếu.
1.3.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch của tổ khối chuyên môn và
giáo viên.
Xây dựng kế hoạch là việc xác định mục tiêu công tác, của các tổ khối,
mỗi giáo viên. Trên cơ sở yêu cầu chung của cấp học, yêu cầu riêng của từng
tổ, khối, mỗi lớp học, h-ớng dẫn nhiệm vụ năm học và tình hình cụ thể của
đơn vị đề ra kế hoạch cho phù hợp. Hiệu tr-ởng là ng-ời h-ớng dẫn, xây dựng
quy trình, trình tự xây dựng kế hoạch, giúp học sinh xác định mục tiêu đúng
đắn và các biện pháp thực hiện.
- Nội dung kế hoạch cá nhân:
+ Cơ sở để xây dựng kế hoạch giảng dạy: h-ớng dẫn nhiệm vụ năm học,
h-ớng dẫn giảng dạy của các môn học theo khối lớp mình phụ trách, định mức
chỉ tiêu theo kế hoạch, tình hình khảo sát chất l-ợng học sinh, các điều kiện
đảm bảo cho dạy và học.
+ Xác định ph-ơng h-ớng, mục tiêu, chỉ tiêu cho các mặt hoạt động nh-:
Kế hoạch giảng dạy chính khoá, ngoại khoá, ngoài giờ lên lớp; hoạt động bồi
d-ỡng học sinh năng khiếu, học sinh yếu kém cho từng môn học; giáo dục học
sinh cá biệt; xác định tinh thần học tập theo môn học; tỷ lệ học sinh đ-ợc xếp
theo từng loại cho các giai đoạn theo tháng, học kỳ và cả năm học; hoạt động
của các tổ chức Sao nhi đồng, Đội thiếu niên, Chi hội...
+ Các giải pháp thực hiện: học tập và tự học tập nâng cao nghiệp vụ
chuyên môn; dự giờ, kiến thực tập; cải tiến ph-ơng pháp giáo dục, giảng dạy
phù hợp với đối t-ợng; duy trì sĩ số học sinh; hỗ trợ tác động của các tổ chức
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
25
đoàn thể, lực l-ợng xà hội cho việc giáo dục học sinh; kiểm tra, đánh giá, thi
đua, biểu d-ơng khen th-ởng.
+ Điều kiện để đảm bảo thực hiện kế hoạch: các tài liệu, điều kiện phục
vụ cho giảng dạy nh- sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trang thiết bị dạy
học, quỹ thời gian cho từng nội dung...
+ Xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể hóa các mục tiêu cho các phần việc,
định l-ợng thời gian biểu phù hợp với kế hoạch chung của tổ khối và nhà
tr-ờng.
- Kế hoạch của tổ, khối:
+ Cơ sở để xây dựng kế hoạch: Các văn bản h-ớng dẫn của cấp trên, cụ
thể hóa vào từng khối lớp và tổ chuyên môn; đặc điểm tình hình; những thuận
lợi, khó khăn.
+ Xác định ph-ơng h-ớng, nhiệm vụ, các chỉ tiêu phấn đấu cho năm học
nh- giáo viên giỏi, học sinh giỏi các cấp; tỷ lệ học sinh đặt ra để phấn đấu
trong năm học; danh hiệu thi đua của cá nhân, tổ khối.
+ Các giải pháp: Thực hiện kế hoạch giáo dục; xây dựng đội ngũ, bồi
d-ỡng giáo viên; thanh kiểm tra; thực tập, thao giảng; phối hợp với các tổ khối
trong tr-ờng và các tổ chức đoàn thể xà hội; sinh hoạt cụm chuyên môn; giao
l-u học hỏi...
+ Các điều kiện đảm bảo kế hoạch: Theo kế hoạch cá nhân để khối
chuyên môn xây dựng các điều kiện, khối chuyên môn đề ra các điều kiện
đảm bảo cho việc thực hiện từ nội lực và ngoại lực có thể.
+ Kế hoạch chi tiết: Hoạt động của khối, đến hoạt động của tổ chuyên
môn theo tuần, tháng, năm, học kỳ và cả năm học; điều chỉnh bổ sung.
1.3.2. Quản lý việc phân công giảng dạy của giáo viên.
Phân công trong giảng dạy của giáo viên thực chất là công tác tổ chức
cán bộ trong đơn vị tr-ờng học. Nếu Hiệu tr-ởng nắm vững chất l-ợng đội
ngũ, am hiểu đ-ợc mặt mạnh, yếu, sở tr-ờng, nguyện vọng, hoàn cảnh gia
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
