theo dõi sớm tăng áp lực nội sọ

THEO DÕI SỚM DẤU HiỆU TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
Ở BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
GV hướng dẫn thực tập: Th.S Nguyễn Thị Hiền
Sinh viên thực hiện: Lê Hoàng Phong
(nhóm 1 – CNĐD.CQ 2007)
Chấn thương sọ não
Nguyên nhân :
•
Chấn thương đầu xuyên thấu
•
Chấn thương đầu do đụng dập
Tổn thương
•
Nguyên phát: nứt vỡ sọ, dập rách não
•
Thứ phát: máu tụ, xuất huyết, phù não, thiếu
máu não, nhiễm trùng
Áp lực nội sọ - ALNS
•
ALNS = Nhu mô não: 78 %
Dịch não tủy 12 %
Máu não 10 %
Các yếu tố ảnh hưởng:
•
Áp lực mạch máu não
•
Áp lực bụng, ngực
•
Tư thế bệnh nhân
•
Khí máu (pCO2), pH máu

•
Thân nhiệt
Chỉ số ALNS
•
Bình thường 5 – 15 mmHg
•
Tăng ≥ 20 – 25 mmHg
Tăng áp lực nội sọ
Nguyên nhân:
•
Nhu mô não: phù não
•
Dịch não tủy: nghẽn dòng dịch não tủy
(thoát vị hạch nhân nền,
block ngoài màng cứng cột sống
Chèn ép ngoài màng cứng)
•
Máu não: TĂNG DÒNG MÁU NÃO mất cơ chế
bù trừ
Tăng áp lực nội sọ
Biểu hiện
•
Thay dổi mức độ tỉnh
•
Thay đôi dấu sinh hiệu
Tam chứng Cushing
Huyết áp tâm thu tăng
Chậm nhịp tim
Kiểu thở gắn sức bất thường
•

Nôn ói
•
Phù gai thị
•
Đau đầu
Theo dõi áp lực nội sọ
Theo dõi SỚM dấu hiệu tăng ALNS
•
Đánh giá GCS thường xuyên suốt 48 giờ đầu
•
Dấu sinh hiệu
•
Nhịp tim và tần số
•
Hô hấp
•
Vị trí và cử động mắt
•
Bàng quang, táo bón
Theo dõi SỚM dấu hiệu tăng ALNS
Đánh giá GCS thường xuyên suốt 48 giờ đầu
Giúp đánh giá khuynh hướng và khả năng tăng ALNS
[E]  đánh giá LOC, khả năng thức tỉnh của bệnh nhân
Dấu sinh hiệu
Huyết áp: chú ý sự bắt đầu tăng liên tục của huyết áp tâm thu và huyết áp giãn
rộng (Huyết áp tâm thu tăng kèm huyết áp tâm trương giảm) kèm theo LOC là
dấu hiệu sớm chỉ dấu cho tăng ICP.
Giảm thể tích, giảm huyết áp liên quan đa chấn thương  thiếu máu não cục bộ
Nhịp tim và tần số:
•

Phát hiện thay đổi nhịp tim (chậm nhịp hay nhanh nhịp), loạn nhịp
Do tình trạng chèn ép hay tổn thương TB não.
Nhanh nhịp: tình trạng mất nước, tăng chuyển hóa, sốt
Theo dõi SỚM dấu hiệu tăng ALNS
Hô hấp
Đánh giá: kiểu thở, tần số thở
Chú ý thời gian ngưng thở sau một đợt thông khí quá mức, hay
trong kiểu Cheyne – Stockes
- Sự bất thường này có thể gợi ý vị trí tổn thương não, ALNS đang
gia tăng, và các nhu cầu cần can thiệp hay hỗ trợ hô hấp.
Vị trí và cử động mắt
Phát hiện mắt ở vị trí giữa, hay lêch sang bên, hay xuống dưới
Mất dấu phản xạ mắt búp bê
-
Vị trí mắt giúp khu trú vùng não liên quan. Một trong các dấu
hiệu sớm của tăng ALNS là sự giảm khả năng liết ngoài
Theo dõi SỚM dấu hiệu tăng ALNS
Căng bàng quang, táo bón.
Bứt rứt, rên rỉ:
•
Là các dấu hiệu không biểu hiên bằng lời cho
tăng ICP
•
Đau không giảm có thể làm trầm trọng hơn
tình trạng tăng ALNS
Can thiệp SỚM điều dưỡng
Tư thế bệnh nhân:
•
Trendelenberg “đảo”: đầu giường cao 20 – 300
Giữ đầu thẳng theo đường dọc giữa thân.

Tăng thoát lưu cho tĩnh mạch từ đầu, giảm xung huyết và ứ động  giảm nguy cơ
tăng ALNS.
Chú ý tình trạng giảm thể tích do chấn thương sọ não có đa thương.
Can thiệp SỚM điều dưỡng
Cung cấp O2
•
Hút đàm hạn chế
•
Duy trì mức SaO2 thích hợp
•
Theo dõi khí máu ĐM
Thực hiện thuốc
•
Lợi tiểu
–
Manitol
–
Lasix
•
Chống co giật phenytolin
Giữ ổn định thân nhiệt
Môi trường xung quanh
Tài liệu tham khảo
1. Marylynn E. D., Mary F. M., Alice C. M. Craniocerebral trauma – acute rehabilitative
phase. Nursing care Plans: guidelines for individualizing client care across the life span.
Davis company 2010. edition 8. chapter 6: 220
2. Jill M. & Judith C Acute Intracranial problem. Lewi’s Medical and Surgical Nursing.
Diane Brown & Helen Edwards edited. Elsevier Mosby. 2005
3. Critical care neurology and neurosurgery. Jose I. Suarez edited. Humana press Inc. 2004.
chapter 3: 23, Micheal T., Anish B Cerebral blood flow physiology and monitoring.

chapter 5: 47, Matthew E., Jose I. Suarez. Cerabral edema and intracranial dynamics: monitoring and management
of Intracranial pressure.
chapter 22: 395. Sandra K., Jose I. Suarez. Traumatic head injury.
4. Wikipedia. Intracranial pressure (link)
5. Medscape. FDA Approves First Intravenous Formulation of Acetaminophen (link)
Cảm ơn sự theo dõi của Cô và các bạn
It is not how much you do,
but how much love you put in the doing.
[Mother Teresa]
1. Tốc độ truyền Manitol mục đích lợi tiểu?
2. Tốc độ truyền Paracetamol mục đích chống
co giật, hạ sốt (link).
Dịch não tủy
TiẾN TRÌNH TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
Tổn thương não
Chèn ép mạch
máo não
Phù nhu mô não Tăng ALNS
Giảm dòng
máu não
Giảm O2
Phù quanh mô
hoại tử
Tăng ALNS,
chèn ép não,
trung khu hô hấp
Lắng động CO2
Giãn mạch máu
Tăng ALNS
do tăng thể tích

CHẾT
Cơ chế bù trừ tưới máu não
CPP = MAP – ICP
HATB = (SBP + 2DBP)/3
Mắt giãn