Luận văn thạc sĩ đánh giá công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ, tái định cư của dự án cải tạo, chỉnh trang tuyến đường tỉnh lộ 337 tại thành phố hạ long, tỉnh quảng ninh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.37 MB, 121 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
--------------------------
PHẠM HÙNG CƢỜNG
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG HỖ
TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ CỦA DỰ ÁN CẢI TẠO, CHỈNH TRANG TUYẾN ĐƢỜNG
TỈNH LỘ 337 TẠI THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội – 2018
z
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
--------------------------
PHẠM HÙNG CƢỜNG
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG HỖ
TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ CỦA DỰ ÁN CẢI TẠO, CHỈNH TRANG TUYẾN ĐƢỜNG
TỈNH LỘ 337 TẠI THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 60850103
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Văn Bộ
XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI ĐỒNG
Giáo viên hướng dẫn
Chủ tịch hội đồng chấm luận văn
thạc sĩ khoa học
TS. Phạm Văn Bộ
PGS.TS Phạm Quang Tuấn
Hà Nội – 2018
z
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các kết quả, số liệu
được sử dụng trong luận văn chưa được ai công bố trong bất cứ một cơng trình nghiên
cứu khoa học nào.
Hà Nội, ngày
tháng
năm 2018
Tác giả
Phạm Hùng Cƣờng
z
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực hiện Luận văn này tơi đã nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình,
chu đáo từ các thầy cô giáo, sự giúp đỡ của người thân và bạn bè. Tôi xin chân thành cảm
ơn TS. Phạm Văn Bộ là người đã trực tiếp giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong thời gian thực
hiện đề tài.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo khoa Địa
lý - trường Đại học Khoa học tự nhiên.
Tôi xin cảm ơn Ban Quản lý dự án cơng trình thành phố Hạ Long, phịng Tài
ngun và Mơi trường thành phố Hạ Long đã giúp đỡ tơi rất nhiều trong q trình hồn
thiện luận văn.
Tơi xin cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã khích
lệ và tạo điều kiện tốt nhất để tơi hồn thành Luận văn.
Một lần nữa xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
Phạm Hùng Cƣờng
z
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .........................................................................................................................................3
LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................................................................4
MỤC LỤC .....................................................................................................................................................5
DANH MỤC BẢNG .....................................................................................................................................7
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................................................................8
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..........................................................................................................9
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................................................1
CHƢƠNG I ...................................................................................................................................................5
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................................................................................5
1.1 Cơ sở lý luận về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thƣờng hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà
nƣớc thu hồi đất........................................................................................................................................5
1.1.1. Khái niệm về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất ...............................................................................................................................................5
1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng .............................................................6
1.2 Chính sách, quy định pháp lý về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất
theo pháp luật hiện hành .........................................................................................................................9
1.2.1 Cơ sở pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ..................................9
1.2.2 Nguyên tắc chung của bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất........................11
1.2.3 Những nội dung cơ bản của chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất .........................................................................................................................................................13
1.2.4 Các văn bản pháp lý của tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hạ Long về thu hồi đất, bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư ..................................................................................................................................15
1.3 Kinh nghiệm quốc tế và trong nƣớc về công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định
cƣ..............................................................................................................................................................33
1.3.1 Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ................................................................................33
1.3.2 Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước ........................................................................35
CHƢƠNG II ................................................................................................................................................40
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ CỦA DỰ ÁN:
CẢI TẠO, CHỈNH TRANG ĐỒNG BỘ TUYẾN ĐƢỜNG 337 ...............................................................40
2.1 Tổng quan các dự án cải tạo, chỉnh trang các tuyến đƣờng trên địa bàn thành phố Hạ Long....40
2.1.1 Khái quát về địa bàn nghiên cứu - Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ..............................40
2.1.2 Giới thiệu các dự án cải tạo, chỉnh trang các tuyến đường trên địa bàn thành phố Hạ Long.............41
z
2.1.3 Khái quát kết quả thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư để cải tạo, chỉnh
trang đồng bộ các tuyến đường trên địa bàn thành phố Hạ Long .............................................................43
2.2 Khái quát về dự án: Cải tạo, chỉnh trang đồng bộ tuyến đƣờng tỉnh lộ 337 ...........................46
2.3 Thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của dự án: Cải tạo chỉnh
trang đồng bộ tuyến đƣờng 337 ............................................................................................................50
2.3.1 Thực trạng thực hiện công tác thu hồi đất ...................................................................................50
2.3.2 Thực trạng bồi thƣờng về đất (giá đất do Nhà nƣớc áp dụng để tính bồi thƣờng và giá thực
tế) .............................................................................................................................................................55
2.3.3 Bồi thường thiệt hại về tài sản trên đất........................................................................................57
2.3.4 Chính sách hỗ trợ về đất, tái định cư ..........................................................................................59
2.3.5 Đánh giác công tác bồi thường qua phiếu điều tra ý kiến của người dân....................................65
2.4 Đánh giá chung về công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư của dự án: Cải tạo, chỉnh
trang tuyến đường tỉnh lộ 337 ..............................................................................................................67
CHƢƠNG III ..............................................................................................................................................69
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG HỖ
TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ CỦA DỰ ÁN: CẢI TẠO, CHỈNH TRANG ĐỒNG BỘ TUYẾN ĐƢỜNG
TỈNH LỘ 337 .............................................................................................................................................69
3.1 Về cơ chế chính sách, đơn giá bồi thƣờng hỗ trợ.......................................................................69
3.2 Về cơng tác tổ chức thực hiện thu hồi đất, giải phóng mặt bằng .............................................71
3.3 Một số giải pháp khác ..................................................................................................................74
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................................................................75
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................................78
BẢNG PHỤ LỤC ........................................................................................................................................79
z
DANH MỤC BẢNG
Số
bảng
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
Tên bảng
Tổng hợp một số dự án chỉnh trang trên địa bàn thành phố Hạ Long
Tổng hợp phân loại đối tượng
Tổng hợp so sánh giá đất
Tổng hợp giá trị bồi thường tài sản, hoa màu trên đất
Tổng hợp giá trị hỗ trợ cho các hộ gia đình
Tổng hợp ý kiến của người dân về công tác bồi thường, GPMB
z
Trang
42
54
56
60
61
67
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
DANH MỤC CÁC HÌNH
Số hình
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
Tên hình
Bản đồ hành chính thành phố Hạ Long
Tuyến đường tỉnh lộ 337 trước khi thực hiện cải tạo, chỉnh trang
Tuyến đường tỉnh lộ 337 khi đang thực hiện cải tạo, chỉnh trang
Thi công hạng mục lòng đường tại tỉnh lộ 337
Khu tự xây và tái định cư dự án nâng cấp Tỉnh lộ 337
Vỉa hè hoàn thiện tại khu tái định cư
Hệ thống chiếu sáng và tủ điện đã hoàn thiện theo tiêu chuẩn
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
Trang
40
47
48
48
63
64
64-65
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
Ký hiệu
GPMB
HĐND
UBND
NĐ
QĐ
KT-XH
GCN QSDĐ
Chữ viết tắt
Giải phóng mặt bằng
Hội đồng nhân dân
Ủy ban nhân dân
Nghị định
Quyết định
Kinh tế xã hội
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Đất đai cần thiết cho tất cả mọi ngành sản xuất bằng bất kể loại hình hoặc hình
thức nào. Khơng có đất đai con người không thể tồn tại được. Đây là nguồn tài nguyên
quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là nguồn nội lực và nguồn vốn to
lớn của đất nước. Trong quá trình đổi mới ở nước ta, đặc biệt những năm gần đây, việc
xây dựng cơ sở hạ tầng, khu công nghiệp, khu đô thị mới đã phát triển nhanh đáp ứng nhu
cầu đổi mới đất nước với mục tiêu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp
vào năm 2020.
Thu hồi đất, bồi thường để giải phóng mặt bằng để thực hiện các cơng trình quốc
phịng an ninh, lợi ích quốc gia, công cộng, phát triển kinh tế là một khâu quan trọng, then
chốt của quá trình phát triển. Bồi thường, giải phóng mặt bằng là điều kiện ban đầu và
tiên quyết để triển khai thực hiện các dự án. Bồi thường và giải phóng mặt bằng cũng là
một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp tác động tới mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội và
cộng đồng dân cư, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích của Nhà nước, của Chủ đầu tư, đặc biệt
đối với các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi trên phạm vi cả nước, của từng địa
phương.
Thành phố Hạ Long thuộc tỉnh Quảng Ninh là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội
được coi như một đất nước Việt Nam thu nhỏ cùng những thuận lợi về điều kiện tự nhiên
để phát triển kinh tế - xã hội, có vịnh Hạ Long là di sản thiên nhiên thế giới được
UNESCO công nhận. Để đảm bảo Hạ Long trở thành một thành phố du lịch hiện đại, văn
minh, đồng thời thu hút được các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, địi hỏi thành phố
phải có kết cấu hạ tầng đảm bảo, trong đó có kết cấu hạ tầng giao thơng. Chính vì
vậy,trong thời gian vừa qua thành phố Hạ Long đã quan tâm tới vấn đề nâng cấp, cải tạo
đồng bộ các tuyến đường đô thị để đảm bảo mỹ quan cũng như phù hợp với quy hoạch
phát triển của một thành phố du lịch. Và dự án nâng cấp cải tạo, chỉnh trang đồng bộ
tuyến đường 337 được coi như là một thành công tiêu biểu của việc áp dụng chính sách
xã hội hóa nhân dân và nhà nước cùng làm. Tuy nhiên trong công tác bồi thường, giải
phóng mặt bằng vẫn cịn tồn đọng một số vướng mắc dẫn đến việc khiếu kiện về quyền
lợi giữa người dân với chính quyền gây ảnh hưởng tới tiến độ của dự án. Vì vậy việc
nghiên cứu làm rõ thực trạng công tác thu hồi đất, GPMB của dự án này sẽ rút ra được
1
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
những bài học kinh nghiệm và các giải pháp góp phần xây dựng chính sách bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư của thành phố Hạ Long. Xuất phát từ lý do thực tiễn đó, học viên đã
chọn đề tài luận văn thạc sỹ “Đánh giá thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ
trợ và tái định cư dự án: Cải tạo, chỉnh trang đồng bộ tuyến đường tỉnh lộ 337”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá thực trạng thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư
của dự án: Cải tạo, chỉnh trang đồng bộ tuyến đường tỉnh lộ 337, trong đó làm rõ nguyên
nhân dẫn đến những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng khi áp dụng chính
sách xã hội hóa . Từ đó đề xuất một số giải pháp cho cơng tác giải phóng mặt bằng của
Dự án nghiên cứu nói riêng và cho cơng tác thu hồi đất, GPMB để cải tạo, chỉnh trang các
tuyến đường trên địa bàn thành phố Hạ Long đảm bảo cho chiến lược phát triển của một
thành phố du lịch văn mình và hiện đại.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu đề ra, nhiệm vụ nghiên cứu cần thực hiện bao gồm:
- Tổng quan các chính sách, quy định pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của
Nhà nước từ sau khi Luật đất đai 2013 được áp dụng cho tới nay.
- Thu thập tài liệu, số liệu về công tác bồi thường, GPMB của dự án: Cải tạo, chỉnh
trang đồng bộ tuyến đường tỉnh lộ 337.
- Điều tra, khảo sát về giá đất bồi thường của dự án, lấy ý kiến của các hộ dân
thuộc diện GPMB về giá đất và chính sách xã hội hóa khi thực hiện dự án.
- Đánh giá và phân tích thực trạng công tác thu hồi đất, GPMB, làm rõ những vướng
mắc khi áp dụng chính sách xã hội hóa để thực hiện dự án cải tạo đường tỉnh lộ 337.
- Đề xuất một số giải pháp phù hợp trong công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư dự án đối với dự án lấy đất chỉnh trang tuyến đường bộ.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Công tác thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng dự án:
Cải tạo, chỉnh trang đồng bộ tuyến đường tỉnh lộ 337.
2
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
Phạm vi không gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện trên toàn bộ chiều dài 5.14
km của tuyến đường thuộc địa phận phường Hà Khánh, thành phố Hạ Long.
Phạm vi khoa học: Đề tài giới hạn nghiên cứu ở các vấn đề sau:
+ Đánh giá, phân tích cơng tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng của dự
án cải tạo tuyến đường tỉnh lộ 337.
+ Đề xuất định hướng giải pháp cải thiện và nâng cao hiệu quả trong cơng tác bồi
thường, giải phóng mặt bằng.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
a)Phương pháp điều tra thu thập tài liệu, số liệu:
- Thu thập số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thành phố Hạ Long
- Thu thập thông tin tư liệu về công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư tại Dự án cải tạo tuyến đường tỉnh lộ 337 tại Ban Quản lý dự án cơng trình thành phố
Hạ Long và phịng Tài ngun mơi trường thành phố Hạ Long phục vụ cho mục đích
đánh giá.
- Thu thập điều tra giá đất thị trường tại địa bàn nghiên cứu
b) Phương pháp thống kê, tổng hợp:
Sử dụng để thống kê các số liệu về giá đất bồi thường, nhà và tài sản trên đất, số
liệu về hỗ trợ và nhà tái định cư từ đó đưa ra những tổng hợp các thông tin thu thập được
dưới dạng bảng biểu theo các nội dung nghiên cứu.
c)Phương pháp điều tra, phỏng vấn:
Lấy ý kiến của các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện được bồi thường, hỗ trợ về đất
và tài sản gắn liền với đất để thu thập các thông tin về giá đất, về giá bồi thường, điều
kiện sống của các hộ sau khi được bố trí tái định cư đến nơi ở mới.
d)Phương pháp phân tích và so sánh:
Sử dụng các số liệu thu thập được liên quan đến khu vực nghiên cứu từ đó đưa ra
3
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
những phân tích tình hình, thực trạng của cơng tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Qua
đó đưa ra một số ý kiến đánh giá chung về tình hình sử dụng đất, biến động sử dụng đất
cùng với đó là tình hình triển khai cơng tác bồi thường, giải phóng mặt bằng của khu vực
nghiên cứu.
6. Cơ sở tài liệu để thực hiện Luận văn
- Luật đất đai 2013 và các văn bản dưới luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất.
- Các báo cáo của các cấp: thành phố, UBND phường có liên quan đến vấn đề
nghiên cứu.
- Các báo cáo, biên bản họp thẩm định của Hội đồng GPMB của thành phố Hạ
Long.
- Các giáo trình cơ sở địa chính, hồ sơ địa chính, hệ thống chính sách pháp luật đất
đai,…
- Thu thập thông tin từ việc điều tra thực tế tại địa phương.
4
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
CHƢƠNG I
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Cơ sở lý luận về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thƣờng hỗ trợ và tái định
cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất
1.1.1. Khái niệm về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất
a. Thu hồi đất
Căn cứ theo Hiến pháp 1992 [5], thu hồi đất là văn bản hành chính của cơ quan
nhà nước có thẩm quyền nhằm chấm dứt một quan hệ pháp luật đất đai để phục vụ lợi ích
của Nhà nước của xã hội hoặc xử lý hành chính vi phạm pháp luật đất đai của người sử
dụng đất.
Căn cứ theo Điều 4, Điều 13, Điều 16, Điều 61, Điều 62 của Luật đất đai năm 2013
ta có thể hiểu thu hồi đất là việc bằng một quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền chấm dứt quan hệ pháp luật của đất đai, chấm dứt quyền và lợi ích của các
chủ thể đang sử dụng đất nhằm phục vụ lợi ích của quốc gia, công cộng hoặc để xử lý các
hành vi vi phạm pháp luật đất đai [6].
b. Giải phóng mặt bằng
Giải phóng mặt bằng là q trình thực hiện cơng tác di dời các cơng trình kiến trúc,
cây trồng, vật nuôi, hoa màu và một bộ phận dân cư nhất định trên một phần đất được quy
hoạch sử dụng cho việc mở rộng, cải tạo hoặc xây dựng một cơng trình mới [3].
c. Bồi thường hỗ trợ
Căn cứ theo Điều 3 của Luật đất đai năm 2013 ta có thể hiểu bồi thường hỗ trợ là
trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi của người sử dụng đất và
người sử dụng đất được hưởng các chính sách hỗ trợ sau khi quá trình thu hồi đất diễn ra
[6].
d. Tái định cư
5
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
Tái định cư là những chính sách, biện pháp của Nhà nước nhằm thơng qua các hình
thức hỗ trợ để giúp đỡ các hộ dân thuộc diện phải di dời chỗ ở khi có dự án đầu tư, đến
nơi ở mới được ổn định đời sống và sản xuất.
Căn cứ theo Điều 86 của Luật đất đai năm 2013; Điều 27, Khoản 2 và Khoản 4
Điều 6 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP về việc bố trí tái định cư cho người có đất ở thu hồi
mà phải di chuyển chỗ ở thì việc bố trí tái định cư được thực hiện theo các hình thức có
thể là: bồi thường nhà ở hoặc giao đất ở mới và có thể bồi thường bằng tiền để người bị
thu hồi đất tự tìm chỗ ăn ở, sinh hoạt mới của mình [6].
Qua đây ta có thể hiểu bản chất của cơng tác bồi thường GPMB, hỗ trợ và tái định
cư trong giai đoạn hiện nay không chỉ đơn giản là việc bồi thường bằng tiền, vật chất cho
người dân thuộc diện bị ảnh hưởng bởi q trình thu hồi đất mà Nhà nước cịn phải quan
tâm đến đời sống và sinh hoạt của người dân sau khi bị thu hồi đất, phải có những chính
sách cùng với các biện pháp nhằm đảm bảo lợi ích hợp pháp cho người dân, đảm bảo cho
họ có được chỗ ở ổn định, có điều kiện sinh sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ để người dân
có thể yên tâm sản xuất, phát triển KT-XH.
1.1.2 Các yếu tố ảnh hƣởng đến cơng tác giải phóng mặt bằng
a. Đặc điểm của q trình giải phóng mặt bằng
Cơng tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư có tính chất rất
phức tạp và đa dạng.
Đất đai là tài sản có giá trị lớn, giữ một vai trò rất quan trọng trong đời sống kinh
tế - xã hội đối với con người. Ở khu vực nông thôn, đất đai là tư liệu sản xuất quan trọng
phục vụ cho q trình sản xuất nơng nghiệp và đa phần người dân phải phụ thuộc rất
nhiều vào đất để sản xuất trong khi đó trình độ sản xuất của dân cư ở khu vực nông thôn
khá thấp, khả năng chuyển đổi nghề nghiệp khó khăn do đó tâm lý của người dân ở những
vùng này là giữ được đất để sản xuất. Ngồi ra cây trồng, vật ni ở những vùng đó rất đa
dạng cùng với nhiều phương thức sản xuất khác nhau dẫn đến việc vận động dân cư tham
gia di chuyển, định mức bồi thường rất khó khăn nên việc hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp
là điều cần thiết để đảm bảo ổn định đời sống cho người dân.
Đối với đất ở lại càng phức tạp hơn do các nguyên nhân chủ yếu như sau: Đất ở là
tài sản có giá trị lớn, gắn bó trực tiếp với đời sống và sinh hoạt của người dân; nguồn gốc
6
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
sử dụng đất khác nhau qua nhiều thời kỳ với chế độ quản lý khác nhau, cơ chế chính sách
khơng đồng bộ dẫn đến tình trạng lấn chiếm đất đai xây dựng nhà trái phép diễn ra thường
xuyên; thiếu quỹ đất do xây dựng khu tái định cư cũng như chất lượng của các khu tái
định cư chưa đảm bảo được yêu cầu đề ra ban đầu; dân cư một số vùng chủ yếu phụ thuộc
vào buôn bán và sống bám các trục đường giao thơng chính nên nay phải di chuyển đến
chỗ ở mới thì điều kiện sống bị thay đổi ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn lợi hàng ngày nên
họ không muốn di chuyển đến nơi ở khác.
Mỗi dự án được tiến hành trên một vùng đất khác nhau với điều kiện tự nhiên kinh
tế - xã hội dân cư khác nhau. Khu vực nội thị, mật độ dân cư tập trung đông đúc, ngành
nghề đa dạng, giá trị đất và tài sản trên đất có giá trị cao; khu vực ven nội thị, mật độ tập
trung dân cư khá cao, ngành nghề dân cư phức tạp, hoạt động sản xuất đa dạng: công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, buôn bán quy mô nhỏ; khu vực ngoại thành, hoạt động sản
xuất chủ yếu của dân cư là sản xuất nơng nghiệp. Do đó mỗi khu vực bồi thường GPMB
có những đặc trưng riêng và được tiến hành với những giải pháp riêng phù hợp với những
đặc điểm riêng của từng khu vực và từng dự án cụ thể.
b. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơng tác giải phóng mặt bằng
Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là một quá trình phức
tạp chịu nhiều ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và chủ quan.
* Yếu tố khách quan:
- Công tác quản lý nhà nước về đất đai:
+ Công tác cấp GCN QSDĐ vẫn còn nhiều bất cập, cụ thể: thời gian xử lý hồ sơ
cịn dài, chênh lệch về diện tích ngồi thực tế so với giấy cấp...
+ Công tác theo dõi và chỉnh lý biến động về đất đai chưa được cập nhật một cách
thường xuyên, liên tục cần phải có sự phối hợp thống nhất giữa cấp phường (xã) và văn
phòng đăng ký quyền sử dụng đất tại địa phương.
+ Cơng tác thống kê, kiểm đếm tài sản, cơng trình kiến trúc và cây cối, hoa màu
khi thực hiện giải phóng mặt bằng chưa được thực hiện một cách nghiêm túc vẫn cịn để
xảy ra nhiều thiếu sót về khối lượng.
7
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
+ Các quy định của nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
tiến hành thu hồi đất: việc xác định nguồn gốc đất ở, đối tượng và điều kiện được bồi
thường; đối tượng và điều kiện được hỗ trợ; đối tượng và điều kiện để được hưởng tái
định cư.
- Định giá đất để bồi thường là nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến công tác giải
phóng mặt bằng, trên thực tế giá đất do UBND tỉnh ban hành hàng năm chưa bám sát với
giá đất giao dịch trên thị trường, do đó xảy ra hiện tượng người bị thu hồi đất không đồng
ý và phải xác định lại giá đất dẫn đến việc chậm tiến độ và tốn kém kinh phí.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất: có tác động mang tính định hướng cho sự phát
triển cũng như mục đích sử dụng đất tại nơi lập quy hoạch.
* Yếu tố chủ quan:
- Năng lực tài chính của chủ đầu tư: yếu tố này là nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng
tới công tác giải phóng mặt bằng. Nếu nhà đầu tư khơng đủ năng lực về tài chính sẽ dẫn
tới việc khơng đủ khả năng chi trả chi phí để giải phóng mặt bằng hay xây lắp đầu tư hạ
tầng làm cho dự án bị chậm tiến độ hoặc trở thành các dự án treo do khơng có đủ tài chính
để thực hiện.
- Cách thức quản lý, lưu trữ hồ sơ còn nhiều hạn chế chưa được chú trọng nên
trong công tác giải quyết đơn thư khiếu nại gặp nhiều khó khăn do hồ sơ thất lạc hoặc
không đầy đủ; khả năng tổ chức thực hiện cơng tác giải phóng mặt bằng; trình độ hiểu
biết về các quy định của Nhà nước về đất đai của người dân cũng như cán bộ thực hiện
cơng tác giải phóng mặt bằng cùng với đó là công tác tuyên truyền, vận động người dân
nghiêm túc thực hiện các quy định của Nhà nước về công tác bồi thường, giải phóng mặt
bằng.
- Nếp sống sinh hoạt và sản xuất của người dân vùng bị thu hồi đất, cụ thể là: đối
với các hộ dân sinh sống phụ thuộc hoàn toàn vào việc khai thác giá trị từ mảnh đất đem
lại thì trong quá trình thu hồi đất cần có những chính sách hỗ trợ, chuyển đổi nghề nghiệp
phù hợp với người dân để khi họ được chuyển đến nơi ở mới sẽ ổn định được cuộc sống
có như vậy thì cơng tác giải phóng mặt bằng mới được thực hiện theo đúng tiến độ và
không gây bức xúc, kiện cáo của người dân thuộc diện bị thu hồi đất.
8
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
Khi tìm hiểu rõ được những vấn đề trên thì việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư sẽ
được thực hiện theo nhu cầu thực tế của người dân, giảm bớt được tình trạng các hộ gia
đình, cá nhân thuộc diện giải phóng mặt bằng khi chuyển đến khu tái định cư nhưng
không thực hiện được sản xuất và cuộc sống bị ảnh hưởng. Trình độ, năng lực và trách
nhiệm của người trực tiếp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là rất quan
trọng, các cán bộ làm việc có trách nhiệm sẽ đẩy nhanh được tiến bộ thực hiện, thơng qua
cán bộ có thể tuyên truyền phổ biến quy định của pháp luật.
1.2 Chính sách, quy định pháp lý về bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc
thu hồi đất theo pháp luật hiện hành
1.2.1 Cơ sở pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
Hệ thống quản lý đất đai, và đặc biệt là các thành phần chính của địa chính, là một
cơ sở hạ tầng quan trọng tạo điều kiện cho việc thực hiện các chính sách sử dụng đất [10].
Luật đất đai sửa đổi năm 2013 (gọi tắt là Luật đất đai 2013) ra đời đã thể chế hóa
đúng và đầy đủ những quan điểm, định hướng của Nghị quyết số 19/NQ-TƯ tại Hội nghị
lần 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng thời khắc phục, giải quyết những tồn tại,
hạn chế phát sinh trong quá trình thi hành Luật đất đai năm 2003, củng cố và hoàn thiện
hệ thống quản lý đất đai.
Luật Đất đai 2013 được Quốc hội thông qua là sự kiện quan trọng đánh dấu những
đổi mới về chính sách đất đai, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế -xã hội trong thời
kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thể hiện được ý chí, nguyện vọng
của đại đa số nhân dân. Để các quy định đổi mới của Luật sớm đi vào cuộc sống, các bộ,
ngành và địa phương vẫn đang khẩn trương phối hợp triển khai xây dựng các văn bản
hướng dẫn và tổ chức thực hiện, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả công tác quản
lý Nhà nước về đất đai.Để phù hợp với Luạt đất đai 2013 và tình hình thực tế trong cơng
tác bồi thường GPMB, Chính phủ đã ban hành các văn bản pháp lý sau:
- Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của luật đất
đai.
- Nghị định số 44/2014/NĐ-CP quy định về giá đất.
- Nghị định số 45/2014/NĐ-CP quy định về thu tiền sử dụng đất.
9
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
- Nghị định số 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất.
- Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT quy định chi tiết phương pháp định giá đất;
xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất; định giá đất cụ thể và tư vấn xác định giá đất.
- Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất.
Cho tới thời điểm này đây là những văn bản pháp lý quan trọng của nhà nước thể
hiện chính sách bồi thường GPMB và tái định cư. Trong đó giá đất để tính bồi thường là
giá đất theo mục đích sử dụng tại thời điểm có quyết định thu hồi đất do UBND tỉnh công
bố theo quy định của Chính phủ. Ngồi ra do điều kiện tình hình cụ thể của mỗi tỉnh, mỗi
dự án mà có những văn bản kèm theo để cụ thể hóa hoặc điều chỉnh cho phù hợp với tình
hình thực tế ở mỗi địa phường và của từng dự án đó.
Giá đất tính bồi thường hiện nay theo quy định của nhà nước Việt Nam:
-Giá đất để tính bồi thường hiện nay được căn cứ vào giá đất do UBND tỉnh, thành
phố ban hành và công bố vào ngày 01/1 hàng năm theo quy định tại Nghị định số
44/2014/NĐ-CP quy định về giá đất.
- Trường hợp thửa đất thu hồi tại khu vực, tại vị trí chưa được xác định trong bảng
giá đất hàng năm thì UBND cấp quận, huyện báo cáo Sở Tài chính và Sở Tài ngun Mơi
trường thẩm định, trình UBND tỉnh quyết định.
- Trường hợp thửa đất thu hồi khơng có đủ căn cứ pháp lý để phân biệt loại đất và
mục đích sử dụng đất thì UBND cấp quận, huyện căn cứ tình hình quản lý, sử dụng đất,
tình trạng tranh chấp, khiếu kiện về đất để làm căn cứ bồi thường, hỗ trợ.
- Khi việc bồi thường chậm do tổ chức, cá nhân được giao thực hiện việc bồi
thường gây ra, nếu giá đất tại thời điểm bồi thường do UBND tỉnh công bố thấp hơn giá
đất tại thời điểm có quyết định thu hồi thì bồi thường theo giá đất tại thời điểm thu hồi;
nếu giá đất tại thời điểm bồi thường do UBDN tỉnh cơng bố cao hơn giá đất tại thời điểm
có quyết định thu hồi thì bồi thường theo giá đất tại thời điểm trả tiền bồi thường.
10
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
- Khi việc bồi thường chậm do người sử dụng đất bị thu hồi gây ra, nếu giá đất tại
thời điểm bồi thường thấp hơn giá đất tại thời điểm có quyết định thu hồi thì bồi thường
theo giá đất tại thời điểm bồi thường, nếu giá đất tại thời điểm bồi thường cao hơn giá đất
tại thời điểm có quyết định thu hồi thì bồi thường theo giá đất tại thời điểm có quyết định
thu hồi.
1.2.2 Nguyên tắc chung của bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
*Đảm bảo hài hịa lợi ích của Nhà nước, lợi ích của người sử dụng đất và lợi ích
của nhà đầu tư:
- Nhà nước là đại diện chủ sở hữu đất đai và thống nhất quản lý, phải quyết định
chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, quyết định giá đất, giá tài sản để bồi thường
về đất và tài sản có trên đất. Đây vừa là quyền định đoạt của Nhà nước vừa là biện pháp
xử lý để đảm bảo lợi ích hợp pháp của người dân đang sử dụng đất với lợi ích của nhà đầu
tư. Những quyền này được quy định tại điều 33, điều 34 của Nghị định 47/2014/NĐ-CP
[3].
- Người sử dụng đất ổn định được chuyển quyền sử dụng đất là một trong các
quyền của người sử dụng đất đã được xác định tại Hiến pháp năm 1992 và Luật đất đai.
Thực hiện quyền này, người sử dụng đất có nguồn thu nhập từ quyền sử dụng đất của
mình. Do vậy khi Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng ổn định giao cho người
khác sử dụng vì lợi ích quốc phịng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng, phát triển
kinh tế - xã hội, Nhà nước phải đảm bảo lợi ích hợp pháp cho người bị thu hồi đất một
cách thỏa đáng, cụ thể:
+ Người bị thu hồi đất đang sử dụng vào mục đích nào thì sẽ được bồi thường giá
trị quyền sử dụng đất theo giá đất do UBND tỉnh quy định cơng bố tại thời điểm hiện tại.
Ngồi ra Nhà nước còn bồi thường, hỗ trợ đối với các trường hợp thu hồi đất ở trong khu
vực bị ô nhiễm, sạt lở sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa đến tính
mạng của con người (Điều 4 đến Điều 17, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP).
+ Ngoài bồi thường về đất và tài sản trên đất người bị thu hồi đất còn được hỗ trợ
di chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất, hỗ trợ chuyển đổi và tìm kiếm việc làm
(Điều 19 đến Điều 21, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP).
11
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
+ Người bị thu hồi đất ở sẽ được bố trí vào các khu TĐC với hệ thống cơ sở hạ
tầng đầy đủ đồng bộ đủ điều kiện cho họ sống tốt hơn hoặc bằng với nơi ở cũ (Điều 6 và
Điều 22, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP).
- Nhà đầu tư có nhu cầu về đất làm mặt bằng để đầu tư xây dựng các cơng trình cơ
sở hạ tầng, cơ sở sản xuất kinh doanh với chi phí sử dụng đất hợp lý nhất. Để khuyến
khích các nhà đầu tư bỏ vốn vào đầu tư phát triển, Nhà nước không chỉ ưu đãi tài chính
như miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền th đất, thuế đất, mà cịn hồn lại chi phí bồi
thường, giải phóng mặt bằng được khấu trừ vào tiền sử dụng đất theo phương án được cơ
quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt mà nhà đầu tư tự nguyện ứng cho Nhà nước
(Khoản 2 Điều 4, khoản 1 Điều 5, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP)
* Đảm bảo công khai, dân chủ khi thực hiện:
Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người bị thu hồi đất là quan hệ giao dịch về
quyền sử dụng đất giữa người đang sử dụng đất với nhà đầu tư có sự can thiệp của Nhà
nước, không phải giao dịch quyền sử dụng đất thông thường trên thị trường. Tuy nhiên,
người bị thu hồi đất chỉ chấp nhận chuyển quyền sử dụng đất của mình khi chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư phù hợp với Luật đất đai và công tác bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư được thực hiện cơng khai và đảm bảo tính dân chủ.
- Thứ nhất, trước khi thu hồi đất chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông nghiệp và
180 ngày đối với đất phi nơng nghiệp, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thông báo
cho người bị thu hồi đất biết lý do thu hồi, thời gian và kế hoạch di chuyển, phương án
tổng thể bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (khoản 1, Điều 67 Luật đất đai năm 2013).
- Thứ hai, người bị thu hồi đất được cử người đại diện của mình tham gia Hội đồng
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cấp quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh để
phản ánh nguyện vọng của người bị thu hồi đất, đồng thời người bị thu hồi đất thực hiện
các quyết định của Nhà nước, trực tiếp tham gia ý kiến đối với phương án dự thảo bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư được niêm yết công khai tại trụ sở làm việc của tổ chức được
giao nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cùng với đó là trụ sở UBND cấp xã,
phường, thị trấn nơi có đất bị thu hồi.
- Thứ ba, người bị thu hồi đất có quyền khiếu nại nếu chưa đồng ý với quyết định
về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và được cấp có thẩm quyền ra quyết định giải quyết
12
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
khiếu nại. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, người khiếu nại
có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân hoặc tiếp tục khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp
tỉnh là cấp quyết định giải quyết cuối cùng đối với khiếu nại của người bị thu hồi đất. Tuy
nhiên để đảm bảo thực hiện nghiêm túc các quyết định thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong khi chờ giải quyết khiếu nại, người bị thu hồi
đất vẫn phải chấp hành quyết định thu hồi đất, giao đất đúng kế hoạch và thời gian được
cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định (Điều 202, Luật đất đai 2013).
1.2.3 Những nội dung cơ bản của chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất
Vấn đề bồi thường GPMB ở Việt Nam đã được đặt ra từ rất sớm, ngày 14/4/1959
đã có Nghị định số 151/TTg ban hành “Quy định thể lệ tạm thời về trưng dụng ruộng
đất”, tiếp theo là Thông tư số 1792/TTg ngày 11/1/1970 quy định một số điểm tạm thời
“Về bồi thường nhà cửa, đất đai, cây lưu niên, các hoa màu cho nhân dân ở những vùng
xây dựng kinh tế, mở rộng thành phố”. Sau khi có Luật đất đai (1987) và bước vào thời
kỳ đổi mới, vấn đề này ngày càng được chú trọng và xử lý đồng bộ, phù hợp với tỉnh hình
mới: bắt đầu từ Quyết định số 186/HĐBT ngày 31/5/1980 “Về đền bù thiệt hại đất nơng
nghiệp, đất có rừng khi chuyển sang sử dụng vào mục đich khác” cùng với hàng loạt các
văn bản pháp quy mới về những vấn đề có liên quan (giá đất, quyền của người sử dụng
đất, quản lý quy hoạch đơ thị…) đã hình thành một hệ thống chính sách và tổ chức cho
cơng tác bồi thường GPMB.
Ngồi ra cịn rất nhiều các văn bản pháp quy được ban hành kèm theo Luật đất đai
năm 2003 và mới đây nhất là Luật đất đai năm 2013. Đến nay, công tác bồi thường
GPMB và hỗ trợ cho các đối tượng bị thu hồi đất được điều tiết bởi một hệ thống các quy
định tương đối hoàn chỉnh và khái quát trên phạm vi cả nước, theo đó tùy tình hình thực
tế từng địa phương mà các quy định đó được áp dụng sao cho phù hợp với đặc điểm đặc
thù của từng nơi.
Nghiên cứu các văn bản pháp quy trên có thể thấy rõ được một điều là các chính
sách về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và
được điều chỉnh liên tục cho phù hợp với các biến động thay đổi của đất nước. Trước
những năm 80, trong điều kiện kinh tế chưa phát triển, với cơ chế quản lý theo kế hoạch
tập trung, việc thu hồi đất diễn ra thưa thớt và đơn giản, lợi ích cơng cộng, lợi ích Nhà
nước được đặt vào vị trí cao nhất để phục tùng, việc bồi thường hỗ trợ được tiến hành một
13
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
cách sơ sài và chủ yếu là do tập thể (hợp tác xã) đảm nhận và chịu trách nhiệm. Sau khi
có Luật đất đai đến khoảng năm 2000 là thời kỳ chuyển biến mạnh mẽ của nền kinh tế
theo cơ chế thị trường, ruộng đất nông nghiệp được giao đến từng hộ gia đình, quyền sử
dụng đất và quyền sở hữu nhà ở của cá nhân được xác lập, người sử dụng đất có quyền
chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, để thừa kế, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng
đất và mua bán nhà ở, them vào đó, nhu cầu của phát triển đòi hỏi phải được cung cấp
một lượng lớn đất đai cho việc mở rộng đô thị, mở rộng mạng lưới giao thơng, hình thành
mới các khu cơng nghiệp, khu chế xuất, khu vui chơi giải trí…làm cho công tác thu hồi,
bồi thường hỗ trợ trở nên phức tạp và nặng nề gấp nhiều lần. Một số dự án đầu tư cơ sở hạ
tầng có vốn của nước ngồi lại có them chính sách cụ thể về bồi thường, hỗ trợ… cũng
tạo ra áp lực phải điều chỉnh nhanh chóng các chính sách về mặt này. Vai trị của các nhà
đầu tư và người có đất bị thu hồi được coi trọng, các yếu tố thị trường (giá đất, tiền sử
dụng đất…) được áp dụng vào việc bồi thường thiệt hại về đất đai và tài sản, lợi ích kinh
tế của các bên tham gia phải được điều hòa. Từ khoảng năm 2000 đến nay, sau khi có
Luật đất đai năm 2003 và mới đây nhất là Luật đất đai 2013 đã có điều chỉnh, bổ sung và
sửa đổi hồn thiện hơn thì chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất từng
bước đi vào hồn thiện, có tác dụng trong việc đảm bảo cân đối và ổn định cho phát triển,
khuyến khích được nhà đầu tư và tương đối giữ được nguyên tắc công bằng, người bị thu
hồi đất được đặt vào vị trí trung tâm để giải quyết mọi xung đột, các lợi ích phi vật thể bắt
đầu được quan tâm, các hiệu quả xã hội - môi trường do việc thu hồi đất mang lại được
chú ý khi đánh giá các dự án xây dựng có thu hồi đất và các chính sách đền bù, hỗ trợ.
Những nội dung chủ yếu của Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của
Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được áp dụng :
•Điều kiện được bồi thường về đất đã có những quy định cụ thể các đối tượng được
bồi thường. Giá đất để tính bồi thường là giá đất theo mục đích đang sử dụng tại thời
điểm có quyết định thu hồi đất do UBND tỉnh cơng bố theo quy định của Chính phủ.
• Chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại Điều 30 của Nghị định 47/2014
quy định:
+ Việc trừ khoản tiền chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đaivào số tiền được
bồi thường quy định tại Khoản 4 Điều 93 của Luật đất đai.
14
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
+ Đối với trường hợp bồi thường bằng việc giao đất mới hoặc giao đất ở, nhà ở tái
định cư hoặc nhà ở tái định cư, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được
thanh tốn bằng tiền.
+ Trường hợp diện tích đất đang thu hồi có tranh chấp về quyền sử dụng đất mà
chưa giải quyết xong thì tiền bồi thường, hỗ trợ đối với phần diện tích đang tranh chấp đó
được chuyển vào Kho bạc nhà nước chờ sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải
quyết xong thì trả cho người có quyền sử dụng đất hợp pháp.
+ Việc ứng vốn để bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp quỹ phát triển
đất thực hiện ứng vốn cho Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng,
trường hợp người được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thì được
xem xét khấu trừ vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp; Trường hợp người được
Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê
đất mà được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất nếu tự nguyện ứng trước kinh phí bồi
thường, giải phóng mặt bằng thì được xem xét duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư được tính vào vốn đầu tư dự án.
• Bồi thường, hỗ trợ cho người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định
tại Nghị định này được quy định như sau: Bồi thườngvà hỗ trợ toàn bộ diện tích đất; bồi
thường và hỗ trợ về tài sản gắn liền với đất cùng với đó là các chi phí đầu tư vào đất bị
Nhà nước thu hồi; hỗ trợ di chuyển tài sản, hỗ trợ tiền thuê nhà, hỗ trợ ổn định đời sống
và sản xuất, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho người bị thu hồi
đất.
• Tái định cư: Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Nghị
định này mà phải di chuyển chỗ ở và khơng cịn nơi ở nào khác thì được xem xét bố trí tái
định cư bằng một trong các hình thức sau: Bồi thường nhà ở; Bồi thường bằng giao đất ở
mới; Bồi thường bằng tiền để người bị thu hồi đất tự lo chỗ ở mới.
1.2.4 Các văn bản pháp lý của tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hạ Long về thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
Quyết định số 1766/2014/QĐ-UBND ngày 13/8/2014 về việc ban hành quy định
về bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo Luật đất đai năm
2013 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh gồm một số các nội dung chính như sau:
15
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.2237.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.66
• Quy định về bồi thƣờng hỗ trợ về đất:
1. Xác định giá đất cụ thể làm căn cứ tính bồi thường, hỗ trợ và tái định cư: xác
định giá đất cụ thể để bồi thường, xác định giá đất ở và nhà ở tái định cư.
2. Xác định diện tích đất ở để bồi thường:
- Đối với những trường hợp đã được cấp GCN QSDĐ thì việc xác định diện tích sẽ
căn cứ theo giấy cấp; đối với những trường hợp chưa được cấp GCN QSDĐ thì căn cứ
theo hạn mức giao đất ở hoặc hạn mức công nhận đất ở cho hộ gia đình, cá nhân do
UBND tỉnh quy định tại thời điểm có quyết định thu hồi đất.
- Vị trí, ranh giới phần đất ở trong thửa đất có nhà ở được xác định theo vị trí, ranh
giới ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất. Trường hợp chưa có giấy tờ về quyền sử dụng
đất hoặc có giấy tờ nhưng trong giấy khơng ghi rõ vị trí, ranh giới phần diện tích đất ở
trong thửa đất có nhà ở thì Phịng Tài ngun và Mơi trường cấp huyện và UBND cấp xã
xác định rõ vị trí, ranh giới phần diện tích đất ở làm cơ sở xác định bồi thường, hỗ trợ đất
ở và các loại đất khác trong cùng thửa đất có diện tích đất ở.
3. Bồi thường chi phí đầu tư vào đất cịn lại khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích
quốc phịng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cơng cộng:
- Đối với các trường hợp có hồ sơ, chứng từ chứng minhtheo quy định về các
khoảnđầu tư vào đất thì sẽ được căn cứ vào hồ sơ đó để hồn trả giá trị chi phí đầu tư cịn
lại.
- Đối với các trường hợp khơng có hồ sơ, chứng từ chứng mình theo quy định thì
phải được UBND cấp xã xác nhận đã đầu tư vào đất và các mức bồi thường như sau:
+ Với hộ gia đình, cá nhân thì được bồi thường bằng 30% giá đất theo bảng giá đất
do UBND tỉnh quy định.
+ Với doanh nghiệp và tổ chức: không bồi thường, không hỗ trợ.
+ Trường hợp thu hồi đất phi nông nghiệp hoặc đất ở mà đã được bồi thường theo
giá đất phi nơng nghiệp hoặc đất ở thì khơng được bồi thường chi phí san lấp mặt bằng.
4. Bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở:
16
z
37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.99
