Phân biệt giữa phương thức thanh toán thu hộ DP và phương thức thanh toán tín dụng chứng từ LC trong thanh toán thương mại quốc tế.

D/P VÀ L/C GIỐNG VÀ KHÁC NHAU Ở ĐIỂM GÌ?
Điểm giống nhau giữa D/P và L/C, đó là đều nhờ ngân hàng thu tiền hộ người bán.
Trong giao dịch thương mại quốc tế, vai trò của ngân hàng rất quan trọng, đặc biệt là
ngân hàng của người mua. Nếu như với phương thức T/T, ngân hàng của người bán và
ngân hàng của người mua chỉ đóng vai trị là tổ chức thanh tốn, thì trong phương thức
D/P và L/C, ngân hàng còn là tổ chức trung gian đảm bảo khả năng thực hiện hợp đồng
của hai bên mua và bán.
Do người bán và người mua chưa biết nhau, chưa đủ tin tưởng về nhau nên cần có một tổ
chức thứ ba đứng ra đảm bảo là người bán sẽ giao hàng và nhận được tiền. Tổ chức thứ
ba đó khơng ai thích hợp hơn, chính là ngân hàng, người đảm nhiệm chức năng thanh
tốn cho hai bên. Với quy mơ vốn và uy tín của mình, ngân hàng là tổ chức đủ lớn để
người bán, người mua cùng tin tưởng.
Điểm khác nhau giữa D/P và L/C chính là mức độ tham gia và trách nhiệm của ngân
hàng và khả năng rủi ro của người mua, người bán.
Với D/P, ngân hàng người mua sau khi nhận được bộ chứng từ do ngân hàng người bán
chuyển đến (thực chất là do người bán chuyển, thơng qua ngân hàng của mình) thì ngân
hàng sẽ giữ bộ chứng từ ở đó cho đến khi nào nhận được tiền từ người mua thì mới
chuyển số tiền đó cho người bán. Như vậy, chừng nào hàng chưa đến, hoặc hàng đến
nhưng kiểm đếm thấy thiếu, thấy khơng đạt chất lượng thì người mua có thể chỉ thanh
toán một phần tiền hàng, hoặc nếu giá thị trường rớt, người mua có thể bỏ ngang hợp
đồng, khơng nhận hàng thì ngân hàng cũng khơng có tiền để chuyển cho người bán.
Trong trường hợp này, người bán sẽ phải chịu rủi ro. Cịn ngân hàng khơng có trách
nhiệm gì.
Với L/C, ngân hàng người mua sẽ phát hành cho người bán một văn bản gọi là “thư tín
dụng”. Tại đó, ngân hàng cam kết sẽ trả cho người bán một số tiền nếu ngân hàng nhận
được bộ chứng từ với những điều khoản chi tiết giống như trong hợp đồng. Việc trả tiền
này chỉ cần dựa vào sự chính xác của bộ chứng từ so với nội dung L/C mà khơng cần biết
hàng hóa thực tế như thế nào. Nói cách khác, L/C là một bản hợp đồng giữa ngân hàng
người mua với người bán, không phụ thuộc vào người mua. Do vậy, trong trường hợp
này, người mua sẽ gánh chịu rủi ro nhiều hơn.

Nhân đây, cũng bàn thêm một chút về thuật ngữ “thư tín dụng”. Từ “credit” trong “letter
of credit - L/C” ngồi nghĩa tín dụng, mua chịu cũng cịn có nghĩa là tín nhiệm, niềm tin.
Trong quan hệ giữa ngân hàng với người mua, nếu người mua là khách hàng lâu năm, tin
tưởng, ngân hàng có thể chấp nhận phát hành thư tín dụng kể cả khi người mua khơng có
ký quỹ, thậm chí khi nhận được chứng từ, ngân hàng trả tiền cho người bán rồi một thời
gian sau mới địi tiền người mua. Trường hợp này thì “credit” đúng là có nghĩa “tín
dụng”.
Nhưng L/C lại là văn bản ngân hàng phát hàng cho người bán, phản ánh mối quan hệ
giữa ngân hàng với người bán. Trong quan hệ này, khơng có việc mua vay, bán chịu gì
cả, vì vậy L/C dịch là “thư tín dụng” có lẽ chưa phù hợp với bản chất.
Phương thức L/C được coi là phương thức tồn diện nhất vì ngân hàng khơng chỉ giúp
người bán khống chế chứng từ cho đến khi nhận được tiền mà còn giúp người mua đảm
bảo các chi tiết của hợp đồng được phản ánh chính xác. Với phương thức này, người bán
là có lợi nhất vì chỉ cần gửi bộ chứng từ đến ngân hàng người mua là nhận được tiền, kể
cả khi hàng chưa đến tay người mua.
Tất nhiên, người bán cũng phải hết sức cẩn thận khi lập bộ chứng từ. Vì chứng từ chỉ sai
một dấu chấm, dấu phẩy là cũng có nguy cơ khơng phù hợp với L/C, và do vậy không
nhận được tiền.
Trong trường hợp L/C, vì ngân hàng - chứ khơng phải người mua - là người trả tiền cho
người bán, nên ngân hàng cũng phải đánh bài chắc ăn. Đó là yêu cầu người mua phải ký
quỹ một phần hoặc toàn bộ số tiền tương ứng với giá trị của L/C để đảm bảo khả năng
thanh toán. Đây là điểm mà các người mua là các doanh nghiệp nhỏ, vốn mỏng rất khó
chịu vì bị đọng vốn trong suốt thời gian hàng lênh đênh trên biển (nhất là bối cảnh ùn tắc
ở Hoa Kỳ và Châu Âu hiện nay, thời gian vận chuyển và thông quan lại kéo dài hơn trước
kia).
Tuy nhiên, L/C vẫn khơng phải là hồn hảo. Một khi người mua đã ký quỹ 100% với
ngân hàng, khi nhận được bộ chứng từ đúng với yêu cầu của L/C thì ngân hàng trả tiền
cho người bán ngay lập tức, không cần biết người mua đã nhận được hàng chưa, và số
lượng, chất lượng ra sao. Đây cũng là một điểm bất lợi, làm người mua không hào hứng

với phương thức thanh toán này. Và đây cũng là chỗ thể hiện sự cần thiết của các công ty
giám định - một thành phần không thể thiếu trong chuỗi dịch vụ logistics.


Với người bán, do L/C thường có thời hạn nhất định nên người bán sẽ phải giao hàng
nhanh để có chứng từ được thanh toán trong thời hạn. Trong bối cảnh thiếu tàu, thiếu
container rỗng thì điều này cũng sẽ là một áp lực cần tính đến.
Mặt khác, do trách nhiệm của ngân hàng cao hơn (nếu chứng từ có sai sót mà ngân hàng
khơng phát hiện ra, vẫn trả tiền cho người bán, đến lúc người mua không chấp nhận trả
tiền cho ngân hàng thì ngân hàng là người mất tiền) và quy trình mở, thanh tốn L/C
cũng phức tạp hơn nên ngân hàng cũng thu phí dịch vụ thanh tốn này cao hơn. Phí này
thơng thường do người yêu cầu mở L/C - tức là người mua - chịu. Một điểm trừ nữa, giải
thích tại sao người mua không muốn chọn phương thức này.
- Đã là người bán, ai chẳng muốn T/T trả tiền trước hoặc L/C, nhưng nếu ai cũng như
mình, “khơn hết phần thiên hạ” thì cịn đâu là thị trường. Người mua cũng khơn khéo, lọc
lõi lắm chứ. Nên cuối cùng, thanh toán L/C hay D/P là do vị thế đàm phán giữa người
bán và người mua với nhau, chứ không phải do phương thức thanh tốn nào ưu việt hơn.
- đó là câu kết của một doanh nhân khi trao đổi với tôi về những quan tâm của dư luận
trong thời gian vừa qua, trước khi anh hối hả hịa mình vào dịng xe khi thành phố bắt đầu
lên đèn.

Thư tín dụng (L/C - Letter of Credit). Ngân hàng người mua phát hành L/C, với các nội
dung chi tiết tương ứng với các điều khoản trong hợp đồng, như một văn bản cam kết trả
tiền cho bên bán. Khi ngân hàng nhận được bộ chứng từ do người bán gửi đến và kiểm
tra bộ chứng từ đó phù hợp với quy định trong L/C thì ngân hàng sẽ trả tiền cho người
bán.
Để đảm bảo việc thanh tốn thì ngân hàng thường u cầu người mua phải ký quỹ trước
một số tiền nào đó, thậm chí là 100% giá trị của hợp đồng. Do vậy, người mua trong
trường hợp này sẽ bị chôn vốn ở ngân hàng. Như vậy, L/C là phương thức thanh toán
đảm bảo nhất cho người bán, nhưng đồng thời cũng bất lợi nhất cho người mua. Bản chất

của D/P, CAD hay L/C đều là nhờ thu qua ngân hàng. Tất cả phương thức này đều phải
trả tiền cho bộ chứng từ trước khi nhận hàng nên xét về mặt chứng từ thì tính an tồn
tương đương nhau.