Chương 2
MỘT SỐ MẠCH ĐIỆN TỬ CƠ BẢN
BÀI 7 KHÁI NIỆM VỀ MẠCH ĐIỆN TỬ-
CHỈNH LƯU-NGUỒN MỘT CHIỀU
Mục tiêu :
Biết được khái niệm phân loại mạch điện tử.
Hiểu được chức năng, nguyên lí làm việc mạch
chỉnh lưu, mạch lọc và mạch ổn áp.
I – Khái niệm, phân loại mạch điện tử
1. Khái niệm :
Mạch điện tử là mạch điện mắc phối
hợp giữa các linh kiện điện tử với
các bộ phận nguồn, dây dẫn để thực
hiện một nhiệm vụ nào đó trong kó
thuật điện tử.
2. Phân loại :
Phân loại
mạch điện
tử
Theo chức
năng
nhiệm vụ
Theo
phương
thức gia
công, xử lí
tín hiệu
Mạch khuếch đại
Mạch tạo sóng hình sin
Mạch tạo sung
Mạch nguồn chỉnh lưu,
mạch lọc và mạch ổn
áp
Mạch điện tử tương tự
Mạch điện tử số
II- MẠCH CHỈNH LƯU VÀ MẠCH NGUỒN MỘT CHIỀU :
1. Mạch chỉnh lưu.
2. Nguồn một chiều.
1. Mạch chỉnh lưu.
Công dụng : Mạch chỉnh lưu dùng các điốt tiếp mặt để
đổi điện xoay chiều thành điện một chiều.
a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kì :
Sơ đồ :hình 7-2 a,b SGK
Nguyên lí làm việc SGK
b/ Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì :
Mạch chỉnh lưu hai điốt :
– Sơ đồ mạch chỉnh lưu :
U
~
U
2a
U
2b
R
Tải
Đ
1
Đ
2
U
–
+
–
U
2
ωt
U
2b
U-
U
2a
0
π
2π
3π
4π
5π
6π
Giản đồ sóng
mạch chỉnh lưu 2 điốt
Em hãy cho biết các
linh kiện trong chỉnh
lưu hai nửa chu kì?
Em hãy cho biết
NLLV của mạch. Cho
biết dòng điện chạy
trong mạch và qua tải
ở hai nửa chu kì như
thế nào?
Nếu mắc
ngược cả hai
điốt thì sẽ ra
sao?
–Nguyên lí làm việc mạch chỉnh lưu 2 điốt :
Trong khoảng thời gian từ 0 – π U
2a
ở nửa chu kì
dương, Đ
1
phân cực thuận. U
2b
ở nửa chu kì âm, Đ
2
phân cực nghòch. Đ
1
dẫn điện cho dòng điện chạy
từ a-nốt của Đ
1
đến R
tải
đến điểm trung tính của BA
khép kín mạch điện.
Trong khoảng thời gian từ π-2π U
2a
ở nửa chu kì
âm, Đ
1
phân cực nghòch. U
2b
ở nửa chu kì dương, Đ
2
phân cực thuận. Đ
2
dẫn điện cho dòng điện chạy
từ a-nốt của Đ
2
đến R
tải
đến điểm trung tính của BA
khép kín mạch điện.
Mạch chỉnh lưu cầu :
–Sơ đồ mạch chỉnh lưu :
Giản đồ sóng mạch chỉnh lưu cầu
ωt
U
–
R
tải
I
Đ
1
Đ
2
Đ
3
Đ
4
~
~
+
–
U
~
U
2
0
π
2π
3π
4π 5π
6π
U
2
ωt
Em hãy cho
biết các linh
kiện trong
mạch chỉnh
lưu cầu?
Trong mạch chỉnh
lưu cầu hình 7-4
nếu bất kì một điốt
nào bò mắc ngược
chiều hoặc bò đánh
thủng thì sẽ xảy ra
hiện tưởng gì?
2.Nguồn một chiều
a/ Sơ đồ khối chức năng của mạch
nguồn một chiều :
Mạch nguồn điện một chiều có nhiệm vụ
chuyển đổi năng lượng điện xoay chiều từ
lưới điện quốc gia thành năng lượng điện
một chiều có mức điện áp ổn đònh và có
công suất cần thiết để nuôi toàn bộ thiết bò
điện tử.
Nguồn một chiều đóng vai trò gì trong các thiết
bò điện tử?
Sơ đồ khối của mạch nguồn một chiều :
Khối 1 : Biến áp nguồn
Khối 2 :Mạch chỉnh lưu.
Khối 3 : Mạch lọc nguồn
Khối 4 : Mạch ổn áp
Khối 5 : Mạch bảo vệ
1
5
2 3
4
Tải tiêu thụ
Em hãy cho biết tên và vò trí các
khối trong mạch nguồn một
chiều?
U
ra
12V-1A
C
1
1000
µF
50V
14V~
Đ
1
Đ
2
Đ
3
Đ
4
~
~
U
~
U
2
C
1
1000
µF
50V
C
3
0.1
µF
IC ổn áp
7812
1
2
3
220V
U
1
~
khối 1 Khối2
Khối 3
L
Khối4
Ra tải
tiêu thụ
+12V
U
2
U
3
U
4
ωt
U
1
0
ωt
U
2
0
ωt
U
3
0
ωt
U
4
0
Quan sát và em hãy cho biết tên các linh kiện
trong mạch nguồn một chiều?
Nếu tụ điện C1 và C2 bò đánh thủng
thì xảy ra hiện tượng gì?
b/ Mạch nguồn thực tế :
Sơ đồ :
Dạng sóng nguyên lí làm việc :
Qua Bài 7 : Khái niệm về mạch điện tử- Chỉnh
lưu-Nguồn một chiều
Em hãy cho biết :
Nguồn một chiều đóng vai trò gì trong các thiết bò
điện tử?
Cách nào để có nguồn một chiều nuôi thiết bò điện
tử?
Mạch nguồn một chiều bắt buộc phải có đủ cả 5 khối
như hình 7-6 SGK hay không ? Hãy phân tích mạch
nguồn một chiều sẽ ra sao khi cho thiếu lần lượt từng
khối một?
hết−